CSRUBrytjkaKing J.1 WSTĘP.1 cf. Tłum. Толк. Początek Ewangelii Jezusa Chrystusa, Syna Bożego.Начало Евангелия Иисуса Христа, Сына Божия,
(За?_а7.) Зачaло є3ђліа ї}са хrтA, сн7а б9іz,
1,1Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.KJVαρχη archē N-NSFἀρχήarchēbeginningThe beginningτου tou T-GSNὁhothe/this/whoof the gospelευαγγελιου euangeliou N-GSNεὐαγγέλιονeuangeliongospelof the gospelιησου iēsou N-GSMἸησοῦςiēsousJesus/Joshuaof Jesusχριστου christou N-GSMΧριστόςchristosChristChrist2 cf. Tłum. Толк. Jak napisane jest u Izajasza proroka: “Oto ja posyłam Anioła mego przed obliczem twoim, który zgotuje drogę twoją przed tobą.как написано у пророков: вот, Я посылаю Ангела Моего пред лицем Твоим, который приготовит путь Твой пред Тобою.
ћкоже є4сть пи1сано во прbр0цэхъ: сE, ѓзъ посылaю ѓгGла моего2 пред8 лицeмъ твои1мъ, и4же ўгот0витъ пyть тв0й пред8 тоб0ю.
1,2Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.KJVκαθως kathōs ADVκαθώςkathōsas/just as[as/just as]γεγραπται gegraptai V-RPI-3S G5769γράφωgrafōto writeit is writtenεν en PREPἐνenin/on/amonginτω tō T-DSMὁhothe/this/whothe prophetsησαια ēsaia N-DSMἩσαΐαςhēsaiasIsaiah[Isaiah]τω tō T-DSMὁhothe/this/whomessengerπροφητη profētē N-DSMπροφήτηςprofētēsprophetthe prophetsιδου idou V-2AMM-2S G5640ὁράωhoraōto see, Beholdαποστελλω apostellō V-PAI-1S G5719ἀποστέλλωapostellōto sendsendτον ton T-ASMὁhothe/this/whowayαγγελον angelon N-ASMἄγγελοςangelosangelmessengerμου mou P-1GSἐγώegōI/we, Iπρο pro PREPπρόprobeforebeforeπροσωπου prosōpou N-GSNπρόσωπονprosōponfacefaceσου sou P-2GSσύsuyouthyος os R-NSMὅς, ἥhhos ēwhich, whichκατασκευασει kataskeuasei V-FAI-3S G5692κατασκευάζωkataskeuazōto prepareshall prepareτην tēn T-ASFὁhothe/this/who[the/this/who]οδον odon N-ASFὁδόςhodosroadwayσου sou P-2GSσύsuyouthy3 cf. Tłum. Толк. Głos wołającego na pustyni: Gotujcie drogę Pańską, czyńcie proste ścieżki jego.”Глас вопиющего в пустыне: приготовьте путь Господу, прямыми сделайте стези Ему.
Глaсъ вопію1щагw въ пустhни: ўгот0вайте пyть гDень, пр†вы твори1те стєзи2 є3гw2.
1,3Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.KJVφωνη fōnē N-NSFφωνήfōnēvoice/soundThe voiceβοωντος boōntos V-PAP-GSM G5723βοάωboaōto cry outof one cryingεν en PREPἐνenin/on/amonginτη tē T-DSFὁhothe/this/whothe wayερημω erēmō A-DSFἔρημοςerēmosdesertedthe wildernessετοιμασατε etoimasate V-AAM-2P G5657ἑτοιμάζωhetoimazōto make ready, Prepare yeτην tēn T-ASFὁhothe/this/whopathsοδον odon N-ASFὁδόςhodosroadthe wayκυριου kuriou N-GSMκύριοςkurioslordof the Lordευθειας eutheias A-APFεὐθύςeuthusstraightstraightποιειτε poieite V-PAM-2P G5720ποιέωpoieōto do/make, makeτας tas T-APFὁhothe/this/who.τριβους tribous N-APFτρίβοςtribospathpathsαυτου autou P-GSMαὐτόςautoshe/she/it/selfhis PRZEPOWIADANIE JANA CHRZCICIELA.4 cf. Tłum. Толк. Był Jan na pustyni, chrzcząc i przepowiadając chrzest pokuty na odpuszczenie grzechów.Явился Иоанн, крестя в пустыне и проповедуя крещение покаяния для прощения грехов.
Бhсть їwaннъ крестsй въ пустhни и3 проповёдаz кRщeніе покаsніz во tпущeніе грэхHвъ.
1,4Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.KJVεγενετο egeneto V-2ADI-3S G5633γίνομαιginomaito bedidιωαννης iōannēs N-NSMἸωάννηςiōannēsJohnJohnο o T-NSMὁhothe/this/who.βαπτιζων baptizōn V-PAP-NSM G5723βαπτίζωbaptizōto baptizebaptizeεν en PREPἐνenin/on/amonginτη tē T-DSFὁhothe/this/who[the/this/who]ερημω erēmō A-DSFἔρημοςerēmosdesertedthe wildernessκηρυσσων kērussōn V-PAP-NSM G5723κηρύσσωkērussōto preachpreachβαπτισμα baptisma N-ASNβάπτισμαbaptismabaptismthe baptismμετανοιας metanoias N-GSFμετάνοιαmetanoiarepentanceof repentanceεις eis PREPεἰςeistowardforαφεσιν afesin N-ASFἄφεσιςafesisforgivenessthe remissionαμαρτιων amartiōn N-GPFἁμαρτίαhamartiasinof sins5 cf. Tłum. Толк. I wychodziła do niego cała kraina Judei i jerozolimczycy wszyscy; i byli od niego ochrzczeni w rzece Jordanie, spowiadając się z grzechów swoich.И выходили к нему вся страна Иудейская и Иерусалимляне, и крестились от него все в реке Иордане, исповедуя грехи свои.
И# и3схождaше къ немY всS їудeйскаz странA и3 їеrли1млzне: и3 крещaхусz вси2 во їoрдaнэ рэцЁ t негw2, и3сповёдающе грэхи2 сво‰.
1,5Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.KJVκαι kai CONJκαίkaiandAndεξεπορευετο exeporeueto V-INI-3S G5711ἐκπορεύωekporeuōto come/go outthere went outπρος pros PREPπρόςprosto/withuntoαυτον auton P-ASMαὐτόςautoshe/she/it/selfhimπασα pasa A-NSFπᾶςpasallallη ē T-NSFὁhothe/this/whoof Judæaιουδαια ioudaia N-NSFἸουδαίαioudaiaJudeaof Judæaχωρα chōra N-NSFχώραchōracountrythe landκαι kai CONJκαίkaiand, andοι oi T-NPMὁhothe/this/whothey of Jerusalemιεροσολυμιται ierosolumitai N-NPMἹεροσολυμίτηςhierosolumitēsof Jerusalemthey of Jerusalemπαντες pantes A-NPMπᾶςpasallallκαι kai CONJκαίkaiand, andεβαπτιζοντο ebaptizonto V-IPI-3P G5712βαπτίζωbaptizōto baptizewereυπ up PREPὑπόhupoby/underofαυτου autou P-GSMαὐτόςautoshe/she/it/selfhimεν en PREPἐνenin/on/amonginτω tō T-DSMὁhothe/this/whoof Jordanιορδανη iordanē N-DSMἸορδάνηςiordanēsJordanof Jordanποταμω potamō N-DSMποταμόςpotamosriverthe riverεξομολογουμενοι exomologoumenoi V-PMP-NPM G5734ἐξομολογέομαιexomologeomaito agree, confessingτας tas T-APFὁhothe/this/whosinsαμαρτιας amartias N-APFἁμαρτίαhamartiasinsinsαυτων autōn P-GPMαὐτόςautoshe/she/it/selftheir6 cf. Tłum. Толк. A Jan miał odzienie z sierści wielbłądziej i pas skórzany około bioder swoich, a jadał szarańcze i miód leśny. I przepowiadał, mówiąc:Иоанн же носил одежду из верблюжьего волоса и пояс кожаный на чреслах своих, и ел акриды и дикий мед.
Бё же їwaннъ њболчeнъ власы6 вельбл{жди, и3 п0zсъ ўсмeнъ њ чрeслэхъ є3гw2, и3 kдhй ґкр‡ды и3 мeдъ ди1вій.
1,6Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.KJVκαι kai CONJκαίkaiand, andην ēn V-IAI-3S G5707εἰμίeimito bewasο o T-NSMὁhothe/this/wholoinsιωαννης iōannēs N-NSMἸωάννηςiōannēsJohnJohnενδεδυμενος endedumenos V-RMP-NSM G5765ἐνδύωenduōto clotheclothed withτριχας trichas N-APFθρίξthrixhairhairκαμηλου kamēlou N-GSFκάμηλοςkamēloscamelcamel'sκαι kai CONJκαίkaiand; andζωνην zōnēn N-ASFζώνηzōnēbelt/sash/girdlewith a girdleδερματινην dermatinēn A-ASFδερμάτινοςdermatinosmade of leatherof a skinπερι peri PREPπερίperiaboutaboutτην tēn T-ASFὁhothe/this/who[the/this/who]οσφυν osfun N-ASFὀσφῦςosfusloinsloinsαυτου autou P-GSMαὐτόςautoshe/she/it/selfhisκαι kai CONJκαίkaiandandεσθων esthōn V-PAP-NSM G5723ἐσθίωesthiōto eathe did eatακριδας akridas N-APFἀκρίςakrislocustlocustsκαι kai CONJκαίkaiand[and]μελι meli N-ASNμέλιmelihoneyhoneyαγριον agrion A-ASNἄγριοςagrioswildwild7 cf. Tłum. Толк. Idzie za mną mocniejszy niźli ja, któremu nie jestem godzien, upadłszy, rozwiązać rzemyka u trzewików jego.И проповедовал, говоря: идет за мною Сильнейший меня, у Которого я недостоин, наклонившись, развязать ремень обуви Его;
И# проповёдаше, глаг0лz: грzдeтъ крёплій менє2 в8слёдъ менє2, є3мyже нёсмь дост0инъ прекл0ньсz разрэши1ти ремeнь сапHгъ є3гw2:
1,7Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.KJVκαι kai CONJκαίkaiandAndεκηρυσσεν ekērussen V-IAI-3S G5707κηρύσσωkērussōto preachpreachedλεγων legōn V-PAP-NSM G5723λέγωlegōto speak, sayingερχεται erchetai V-PNI-3S G5736ἔρχομαιerchomaito come/go, There comethο o T-NSMὁhothe/this/who, the latchetισχυροτερος ischuroteros A-NSM-Cἰσχυρόςischurosstrongone mightier thanμου mou P-1GSἐγώegōI/weIοπισω opisō ADVὀπίσωopisōafterafterμου] mou P-1GSἐγώegōI/wemeου ou R-GSMὅς, ἥhhos ēwhichof whoseουκ ouk PRT-Nοὐounonotειμι eimi V-PAI-1S G5719εἰμίeimito beI amικανος ikanos A-NSMἱκανόςhikanossufficientworthyκυψας kupsas V-AAP-NSM G5660κύπτωkuptōto stoop/bend downstoop downλυσαι lusai V-AAN G5658λύωluōto loosetoτον ton T-ASMὁhothe/this/whoshoesιμαντα imanta N-ASMἱμάςhimasleather strap, the latchetτων tōn T-GPNὁhothe/this/who.υποδηματων upodēmatōn N-GPNὑπόδημαhupodēmasandalshoesαυτου autou P-GSMαὐτόςautoshe/she/it/self8 cf. Tłum. Толк. Ja chrzciłem was wodą, ale on was będzie chrzcił Duchem Świętym.я крестил вас водою, а Он будет крестить вас Духом Святым.
ѓзъ ќбw крести1хъ вы2 вод0ю: т0й же кrти1тъ вы2 д¦омъ с™hмъ.
1,8Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.KJVεγω egō P-1NSἐγώegōI/weIεβαπτισα ebaptisa V-AAI-1S G5656βαπτίζωbaptizōto baptizehave baptizedυμας umas P-2APσύsuyouyouυδατι udati N-DSNὕδωρ, ὕδατοςhhudōr udatoswaterwaterαυτος autos P-NSMαὐτόςautoshe/she/it/selfheδε de CONJδέdethen: butβαπτισει baptisei V-FAI-3S G5692βαπτίζωbaptizōto baptizeshall baptizeυμας umas P-2APσύsuyouyouπνευματι pneumati N-DSNπνεῦμαpneumaspirit/breaththeαγιω agiō A-DSNἅγιοςhagiosholyHoly CHRZEST I POST P. JEZUSA.9 cf. Tłum. Толк. I stało się w owe dni, przyszedł Jezus z Nazaretu galilejskiego, i został ochrzczony od Jana w Jordanie.И было в те дни, пришел Иисус из Назарета Галилейского и крестился от Иоанна в Иордане.
(За?_в7.) И# бhсть во џнэхъ днeхъ, пріи1де ї}съ t назарeта галілeйскагw и3 кrти1сz t їwaнна во їoрдaнэ.
1,9Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.KJVκαι kai CONJκαίkaiandAndεγενετο egeneto V-2ADI-3S G5633γίνομαιginomaito beit came to passεν en PREPἐνenin/on/amonginεκειναις ekeinais D-DPFἐκεῖνοςekeinosthatthoseταις tais T-DPFὁhothe/this/whodaysημεραις ēmerais N-DPFἡμέραhēmeradaydaysηλθεν ēlthen V-2AAI-3S G5627ἔρχομαιerchomaito come/gocameιησους iēsous N-NSMἸησοῦςiēsousJesus/Joshua, that Jesusαπο apo PREPἀπόapofromfromναζαρετ nazaret N-PRIΝαζαρέθ, Ναζαράnazareth nazaraNazarethNazarethτης tēs T-GSFὁhothe/this/whoof Galileeγαλιλαιας galilaias N-GSFΓαλιλαίαgalilaiaGalileeof Galileeκαι kai CONJκαίkaiand, andεβαπτισθη ebaptisthē V-API-3S G5681βαπτίζωbaptizōto baptizewas baptizedεις eis PREPεἰςeistowardinτον ton T-ASMὁhothe/this/who.ιορδανην iordanēn N-ASMἸορδάνηςiordanēsJordanJordanυπο upo PREPὑπόhupoby/underofιωαννου iōannou N-GSMἸωάννηςiōannēsJohnJohn10 cf. Tłum. Толк. A natychmiast wychodząc z wody, ujrzał otworzone niebiosa i Ducha jako gołębicę zstępującego i zostającego z nim.И когда выходил из воды, тотчас увидел Иоанн разверзающиеся небеса и Духа, как голубя, сходящего на Него.
И# ѓбіе восходS t воды2, ви1дэ развод‰щасz небесA и3 д¦а ћкw г0лубz, сходsща нaнь.
1,10Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.KJVκαι kai CONJκαίkaiandAndευθυς euthus ADVεὐθέωςeutheōsimmediatelystraightwayαναβαινων anabainōn V-PAP-NSM G5723ἀναβαίνωanabainōto ascendcoming upεκ ek PREPἐκekof/from[of/from]του tou T-GSNὁhothe/this/whothe waterυδατος udatos N-GSNὕδωρ, ὕδατοςhhudōr udatoswaterthe waterειδεν eiden V-2AAI-3S G5627ὁράωhoraōto see, he sawσχιζομενους schizomenous V-PPP-APM G5746σχίζωschizōto splitopenedτους tous T-APMὁhothe/this/whothe heavensουρανους ouranous N-APMοὐρανόςouranosheaventhe heavensκαι kai CONJκαίkaiand, andτο to T-ASNὁhothe/this/whothe Spiritπνευμα pneuma N-ASNπνεῦμαpneumaspirit/breaththe Spiritως ōs ADVὡςhōswhich/how[which/how]περιστεραν peristeran N-ASFπεριστεράperisteradovea doveκαταβαινον katabainon V-PAP-ASN G5723καταβαίνωkatabainōto come/go downdescendingεις eis PREPεἰςeistoward[toward]αυτον auton P-ASMαὐτόςautoshe/she/it/selfhim11 cf. Tłum. Толк. I rozległ się głos z niebios: Tyś jest Syn mój miły, w tobie upodobałem sobie.И глас был с небес: Ты Сын Мой возлюбленный, в Котором Мое благоволение.
И# глaсъ бhсть съ небесE: ты2 є3си2 сн7ъ м0й возлю1бленный, њ нeмже бlговоли1хъ.
1,11Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.KJVκαι kai CONJκαίkaiandAndφωνη fōnē N-NSFφωνήfōnēvoice/sounda voiceεγενετο] egeneto V-2ADI-3S G5633γίνομαιginomaito bethere cameεκ ek PREPἐκekof/fromfromτων tōn T-GPMὁhothe/this/whoheavenουρανων ouranōn N-GPMοὐρανόςouranosheavenheavenσυ su P-2NSσύsuyou, , Thouει ei V-PAI-2S G5719εἰμίeimito beartο o T-NSMὁhothe/this/whoSonυιος uios N-NSMυἱόςhuiossonSonμου mou P-1GSἐγώegōI/wemyο o T-NSMὁhothe/this/who.αγαπητος agapētos A-NSMἀγαπητόςagapētosbelovedbelovedεν en PREPἐνenin/on/among, inσοι soi P-2DSσύsuyou[you]ευδοκησα eudokēsa V-AAI-1S G5656εὐδοκέωeudokeōto delightI am well pleased12 cf. Tłum. Толк. I natychmiast Duch wywiódł go na pustynię.Немедленно после того Дух ведет Его в пустыню.
И# ѓбіе д¦ъ и3зведE є3го2 въ пустhню.
1,12Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.KJVκαι kai CONJκαίkaiandAndευθυς euthus ADVεὐθέωςeutheōsimmediatelyimmediatelyτο to T-NSNὁhothe/this/whothe Spiritπνευμα pneuma N-NSNπνεῦμαpneumaspirit/breaththe Spiritαυτον auton P-ASMαὐτόςautoshe/she/it/selfhimεκβαλλει ekballei V-PAI-3S G5719ἐκβάλλωekballōto expeldrivethεις eis PREPεἰςeistowardintoτην tēn T-ASFὁhothe/this/who.ερημον erēmon A-ASFἔρημοςerēmosdesertedthe wilderness13 cf. Tłum. Толк. I był na pustyni czterdzieści dni i czterdzieści nocy, i był kuszony od szatana, i był ze zwierzętami, a aniołowie służyli mu.И был Он там в пустыне сорок дней, искушаемый сатаною, и был со зверями; и Ангелы служили Ему.
И# бЁ тY въ пустhни днjй четhредесzть, и3скушaемь сатан0ю, и3 бЁ со ѕвэрьми2: и3 ѓгGли служaху є3мY.
1,13Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.KJVκαι kai CONJκαίkaiandAndην ēn V-IAI-3S G5707εἰμίeimito behe wasεν en PREPἐνenin/on/amonginτη tē T-DSFὁhothe/this/whoSatanερημω erēmō A-DSFἔρημοςerēmosdesertedthe wildernessτεσσερακοντα tesserakonta A-NUIτεσσαράκονταtessarakontafortyfortyημερας ēmeras N-APFἡμέραhēmeradaydaysπειραζομενος peirazomenos V-PPP-NSM G5746πειράζωpeirazōto test/tempt, temptedυπο upo PREPὑπόhupoby/underofτου tou T-GSMὁhothe/this/whothe wild beastsσατανα satana N-GSMΣατανᾶςsatanasSatanSatanκαι kai CONJκαίkaiand; andην ēn V-IAI-3S G5707εἰμίeimito bewasμετα meta PREPμετάmetawith/afterwithτων tōn T-GPNὁhothe/this/whothe angelsθηριων thēriōn N-GPNθηρίονthērionwild animalthe wild beastsκαι kai CONJκαίkaiand; andοι oi T-NPMὁhothe/this/who.αγγελοι angeloi N-NPMἄγγελοςangelosangelthe angelsδιηκονουν diēkonoun V-IAI-3P G5707διακονέωdiakoneōto serveministeredαυτω autō P-DSMαὐτόςautoshe/she/it/selfunto him POWOŁANIE CZTERECH APOSTOŁÓW.14 cf. Tłum. Толк. A potem, gdy Jan został wydany, przyszedł Jezus do Galilei, przepowiadając ewangelię królestwa Bożego,После же того, как предан был Иоанн, пришел Иисус в Галилею, проповедуя Евангелие Царствия Божия
По предaніи же їwaнновэ, пріи1де ї}съ въ галілeю, проповёдаz є3ђліе цrтвіz б9іz
1,14Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.KJVκαι kai CONJκαίkaiand[and]μετα meta PREPμετάmetawith/afterafterτο to T-ASNὁhothe/this/whothat Johnπαραδοθηναι paradothēnai V-APN G5683παραδίδωμιparadidōmito deliverwas put in prisonτον ton T-ASMὁhothe/this/who, Jesusιωαννην iōannēn N-ASMἸωάννηςiōannēsJohnthat Johnηλθεν ēlthen V-2AAI-3S G5627ἔρχομαιerchomaito come/gocameο o T-NSMὁhothe/this/whoGalileeιησους iēsous N-NSMἸησοῦςiēsousJesus/Joshua, Jesusεις eis PREPεἰςeistowardintoτην tēn T-ASFὁhothe/this/whothe gospelγαλιλαιαν galilaian N-ASFΓαλιλαίαgalilaiaGalileeGalileeκηρυσσων kērussōn V-PAP-NSM G5723κηρύσσωkērussōto preach, preachingτο to T-ASNὁhothe/this/whoof the kingdomευαγγελιον euangelion N-ASNεὐαγγέλιονeuangeliongospelthe gospelτου tou T-GSMὁhothe/this/whoof Godθεου theou N-GSMθεόςtheosGodof God15 cf. Tłum. Толк. i mówiąc: że wypełnił się czas i przybliżyło się królestwo Boże; pokutujcie i wierzcie ewangelii.и говоря, что исполнилось время и приблизилось Царствие Божие: покайтесь и веруйте в Евангелие.
и3 гlz, ћкw и3сп0лнисz врeмz и3 прибли1жисz цrтвіе б9іе: покaйтесz и3 вёруйте во є3ђліе.
1,15Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.KJVκαι kai CONJκαίkaiandAndλεγων] legōn V-PAP-NSM G5723λέγωlegōto speaksayingοτι oti CONJὅτιhotithat/since,πεπληρωται peplērōtai V-RPI-3S G5769πληρόωplēroōto fulfillis fulfilledο o T-NSMὁhothe/this/whoThe timeκαιρος kairos N-NSMκαιρόςkairostime/right timeThe timeκαι kai CONJκαίkaiand, andηγγικεν ēngiken V-RAI-3S G5758ἐγγίζωengizōto come nearis at handη ē T-NSFὁhothe/this/whothe kingdomβασιλεια basileia N-NSFβασιλείαbasileiakingdomthe kingdomτου tou T-GSMὁhothe/this/whoof Godθεου theou N-GSMθεόςtheosGodof Godμετανοειτε metanoeite V-PAM-2P G5720μετανοέωmetanoeōto repent: repent yeκαι kai CONJκαίkaiand, andπιστευετε pisteuete V-PAM-2P G5720πιστεύωpisteuōto trust (in)believeεν en PREPἐνenin/on/amongτω tō T-DSNὁhothe/this/whothe gospelευαγγελιω euangeliō N-DSNεὐαγγέλιονeuangeliongospelthe gospel16 cf. Tłum. Толк. A przechodząc nad Morzem Galilejskim, ujrzał Szymona i Andrzeja, brata jego, zapuszczających sieci w morze (bo byli rybakami).Проходя же близ моря Галилейского, увидел Симона и Андрея, брата его, закидывающих сети в море, ибо они были рыболовы.
(За?_г7.) Ходs же при м0ри галілeйстэмъ, ви1дэ сjмwна и3 ґндрeа брaта (тогw2) сjмwна, вмет†юща мрє1жи въ м0ре: бёста бо ры6барz.
1,16Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.KJVκαι kai CONJκαίkaiandandπαραγων paragōn V-PAP-NSM G5723παράγωparagōto pass[to pass]παρα para PREPπαράparafrom/with/besidebyτην tēn T-ASFὁhothe/this/whothe seaθαλασσαν thalassan N-ASFθάλασσαthalassaseathe seaτης tēs T-GSFὁhothe/this/whoof Galileeγαλιλαιας galilaias N-GSFΓαλιλαίαgalilaiaGalileeof Galileeειδεν eiden V-2AAI-3S G5627ὁράωhoraōto see, he sawσιμωνα simōna N-ASMΣίμωνsimōnSimonSimonκαι kai CONJκαίkaiand[and]ανδρεαν andrean N-ASMἈνδρέαςandreasAndrewAndrewτον ton T-ASMὁhothe/this/whobrotherαδελφον adelfon N-ASMἀδελφόςadelfosbrotherbrotherσιμωνος simōnos N-GSMΣίμωνsimōnSimon[Simon]αμφιβαλλοντας amfiballontas V-PAP-APM G5723βάλλωballōto throwcastingεν en PREPἐνenin/on/amongintoτη tē T-DSFὁhothe/this/whothe seaθαλασση thalassē N-DSFθάλασσαthalassaseathe seaησαν ēsan V-IAI-3P G5707εἰμίeimito bethey wereγαρ gar CONJγάρgarfor: forαλιεις alieis N-NPMἁλιεύςhalieusfishermanfishers17 cf. Tłum. Толк. I rzekł im Jezus: Pójdźcie za mną, a uczynię, że staniecie się rybakami ludzi.И сказал им Иисус: идите за Мною, и Я сделаю, что вы будете ловцами человеков.
И# речE и4ма ї}съ: пріиди1та в8слёдъ менє2, и3 сотворю2 вaсъ бhти ловц† человёкwмъ.
1,17Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.KJVκαι kai CONJκαίkaiandAndειπεν eipen V-2AAI-3S G5627λέγωlegōto speaksaidαυτοις autois P-DPMαὐτόςautoshe/she/it/selfunto themο o T-NSMὁhothe/this/whoJesusιησους iēsous N-NSMἸησοῦςiēsousJesus/JoshuaJesusδευτε deute V-PAM-2P G5720δεῦτεdeutecomeCome yeοπισω opisō ADVὀπίσωopisōafterafterμου mou P-1GSἐγώegōI/wemeκαι kai CONJκαίkaiand, andποιησω poiēsō V-FAI-1S G5692ποιέωpoieōto do/makeI will makeυμας umas P-2APσύsuyouyouγενεσθαι genesthai V-2ADN G5635γίνομαιginomaito beto becomeαλιεις alieis N-APMἁλιεύςhalieusfishermanfishersανθρωπων anthrōpōn N-GPMἄνθρωποςanthrōposa humanof men18 cf. Tłum. Толк. I natychmiast opuściwszy sieci, poszli za nim.И они тотчас, оставив свои сети, последовали за Ним.
И# ѓбіе њст†вльша мрє1жи сво‰, по нeмъ и3д0ста.
1,18Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.KJVκαι kai CONJκαίkaiandAndευθυς euthus ADVεὐθέωςeutheōsimmediatelystraightwayαφεντες afentes V-2AAP-NPM G5631ἀφίημιafiēmito releasethey forsookτα ta T-APNὁhothe/this/whonetsδικτυα diktua N-APNδίκτυονdiktuonnetnetsηκολουθησαν ēkolouthēsan V-AAI-3P G5656ἀκολουθέωakoloutheōto follow, and followedαυτω autō P-DSMαὐτόςautoshe/she/it/selftheir19 cf. Tłum. Толк. A stamtąd odszedłszy maluczko, ujrzał Jakuba Zebedeuszowego i Jana, brata jego, kiedy zwijali sieci w łodzi.И, пройдя оттуда немного, Он увидел Иакова Зеведеева и Иоанна, брата его, также в лодке починивающих сети;
И# прешeдъ мaлw tтyду, ўзрЁ їaкwва зеведeова и3 їwaнна брaта є3гw2, и3 т† въ корабли2 стрHzща мрє1жа:
1,19Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.KJVκαι kai CONJκαίkaiandAndπροβας probas V-2AAP-NSM G5631προβαίνωprobainōto advancewhen he had goneολιγον oligon ADVὀλίγοςoligoslittle/fewa little furtherειδεν eiden V-2AAI-3S G5627ὁράωhoraōto see, he sawιακωβον iakōbon N-ASMἸάκωβοςiakōbosJamesJamesτον ton T-ASMὁhothe/this/whothe of Zebedeeτου tou T-GSMὁhothe/this/whobrotherζεβεδαιου zebedaiou N-GSMΖεβεδαῖοςzebedaiosZebedeethe of Zebedeeκαι kai CONJκαίkaiand, andιωαννην iōannēn N-ASMἸωάννηςiōannēsJohnJohnτον ton T-ASMὁhothe/this/whothe shipαδελφον adelfon N-ASMἀδελφόςadelfosbrotherbrotherαυτου autou P-GSMαὐτόςautoshe/she/it/selfhisκαι kai CONJκαίkaiandalsoαυτους autous P-APMαὐτόςautoshe/she/it/self, whoεν en PREPἐνenin/on/amonginτω tō T-DSNὁhothe/this/whotheir netsπλοιω ploiō N-DSNπλοῖονploionboatthe shipκαταρτιζοντας katartizontas V-PAP-APM G5723καταρτίζωkatartizōto completemendingτα ta T-APNὁhothe/this/who.δικτυα diktua N-APNδίκτυονdiktuonnettheir nets20 cf. Tłum. Толк. I zaraz ich zawołał. A zostawiwszy ojca swego Zebedeusza w łodzi z najemnikami, poszli za nim.и тотчас призвал их. И они, оставив отца своего Зеведея в лодке с работниками, последовали за Ним.
и3 ѓбіе воззвA |. И# њст†вльша nтцA своего2 зеведeа въ корабли2 съ нає1мники, по нeмъ и3д0ста.
1,20Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.KJVκαι kai CONJκαίkaiandAndευθυς euthus ADVεὐθέωςeutheōsimmediatelystraightwayεκαλεσεν ekalesen V-AAI-3S G5656καλέωkaleōto callhe calledαυτους autous P-APMαὐτόςautoshe/she/it/selfthemκαι kai CONJκαίkaiand: andαφεντες afentes V-2AAP-NPM G5631ἀφίημιafiēmito releasethey leftτον ton T-ASMὁhothe/this/whofatherπατερα patera N-ASMπατήρpatērfatherfatherαυτων autōn P-GPMαὐτόςautoshe/she/it/selftheirζεβεδαιον zebedaion N-ASMΖεβεδαῖοςzebedaiosZebedeeZebedeeεν en PREPἐνenin/on/amonginτω tō T-DSNὁhothe/this/whothe shipπλοιω ploiō N-DSNπλοῖονploionboatthe shipμετα meta PREPμετάmetawith/afterwithτων tōn T-GPMὁhothe/this/whothe hired servantsμισθωτων misthōtōn N-GPMμισθωτόςmisthōtoshired workerthe hired servantsαπηλθον apēlthon V-2AAI-3P G5627ἀπέρχομαιaperchomaito go away, and wentοπισω opisō ADVὀπίσωopisōafterafterαυτου autou P-GSMαὐτόςautoshe/she/it/selfhim UZDROWIENIE OPĘTANEGO.21 cf. Tłum. Толк. I weszli do Kafarnaum. A zaraz w szabat wszedłszy do synagogi, nauczał ich.И приходят в Капернаум; и вскоре в субботу вошел Он в синагогу и учил.
И# внид0ша въ капернаyмъ: и3 ѓбіе въ суббw6ты вшeдъ въ с0нмище, ўчaше.
1,21Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.KJVκαι kai CONJκαίkaiandAndεισπορευονται eisporeuontai V-PNI-3P G5736εἰσπορεύωeisporeuōto enterthey wentεις eis PREPεἰςeistowardintoκαφαρναουμ kafarnaoum N-PRIΚαπερναούμkapernaoumCapernaumCapernaumκαι kai CONJκαίkaiand; andευθυς euthus ADVεὐθέωςeutheōsimmediatelystraightwayτοις tois T-DPNὁhothe/this/whoon the sabbath dayσαββασιν sabbasin N-DPNσάββατονsabbatonSabbathon the sabbath dayεισελθων eiselthōn V-2AAP-NSM G5631εἰσέρχομαιeiserchomaito enterhe enteredεις eis PREPεἰςeistowardintoτην tēn T-ASFὁhothe/this/whothe synagogueσυναγωγην sunagōgēn N-ASFσυναγωγήsunagōgēsynagoguethe synagogueεδιδασκεν edidasken V-IAI-3S G5707διδάσκωdidaskōto teach, and taught22 cf. Tłum. Толк. I zdumiewali się nad nauką jego; albowiem uczył ich, jako władzę mający, a nie jako doktorowie.И дивились Его учению, ибо Он учил их, как власть имеющий, а не как книжники.
И# дивлsхусz њ ў§ніи є3гw2: бё бо ўчS и5хъ ћкw влaсть и3мhй, и3 не ћкw кни1жницы.
1,22Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.KJVκαι kai CONJκαίkaiandAndεξεπλησσοντο exeplēssonto V-IPI-3P G5712ἐκπλήσσωekplēssōbe astonishedthey were astonishedεπι epi PREPἐπίepiupon/to/againstatτη tē T-DSFὁhothe/this/whodoctrineδιδαχη didachē N-DSFδιδαχήdidachēteachingdoctrineαυτου autou P-GSMαὐτόςautoshe/she/it/selfhisην ēn V-IAI-3S G5707εἰμίeimito beheγαρ gar CONJγάρgarfor: forδιδασκων didaskōn V-PAP-NSM G5723διδάσκωdidaskōto teachtaughtαυτους autous P-APMαὐτόςautoshe/she/it/selfthemως ōs ADVὡςhōswhich/howasεξουσιαν exousian N-ASFἐξουσίαexousiaauthorityauthorityεχων echōn V-PAP-NSM G5723ἔχωechōto have/beone that hadκαι kai CONJκαίkaiand, andουχ ouch PRT-Nοὐounonotως ōs ADVὡςhōswhich/howasοι oi T-NPMὁhothe/this/whothe scribesγραμματεις grammateis N-NPMγραμματεύςgrammateusscribethe scribes23 cf. Tłum. Толк. I był w ich synagodze człowiek, mający ducha nieczystego, i zawołał,В синагоге их был человек, одержимый духом нечистым, и вскричал:
(За?_д7.) И# бЁ въ с0нмищи и4хъ человёкъ въ дyсэ нечи1стэ, и3 воззвA,
1,23Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.KJVκαι kai CONJκαίkaiandAndευθυς euthus ADVεὐθέωςeutheōsimmediately[immediately]ην ēn V-IAI-3S G5707εἰμίeimito bethere wasεν en PREPἐνenin/on/amonginτη tē T-DSFὁhothe/this/whosynagogueσυναγωγη sunagōgē N-DSFσυναγωγήsunagōgēsynagoguesynagogueαυτων autōn P-GPMαὐτόςautoshe/she/it/selftheirανθρωπος anthrōpos N-NSMἄνθρωποςanthrōposa humana manεν en PREPἐνenin/on/amongwithπνευματι pneumati N-DSNπνεῦμαpneumaspirit/breathspiritακαθαρτω akathartō A-DSNἀκάθαρτοςakathartosuncleanan uncleanκαι kai CONJκαίkaiand; andανεκραξεν anekraxen V-AAI-3S G5656ἀνακράζωanakrazōto yellhe cried out24 cf. Tłum. Толк. mówiąc: Cóż ci do nas, Jezusie Nazareński? Przyszedłeś gubić nas? Znam cię; ktoś jest, Święty Boży.оставь! что Тебе до нас, Иисус Назарянин? Ты пришел погубить нас! знаю Тебя, кто Ты, Святый Божий.
глаг0лz: њстaви, что2 нaмъ и3 тебЁ, ї}се назарzни1не; пришeлъ є3си2 погуби1ти нaсъ: вёмъ тS, кто2 є3си2, с™hй б9ій.
1,24Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.KJVλεγων legōn V-PAP-NSM G5723λέγωlegōto speakSayingτι ti I-NSNτίςtiswhich?; what haveημιν ēmin P-1DPἐγώegōI/weusκαι kai CONJκαίkaiandwithσοι soi P-2DSσύsuyoutheeιησου iēsou N-VSMἸησοῦςiēsousJesus/Joshua, thou Jesusναζαρηνε nazarēne A-VSMΝαζαρηνόςnazarēnosNazareneof Nazarethηλθες ēlthes V-2AAI-2S G5627ἔρχομαιerchomaito come/go? art thou comeαπολεσαι apolesai V-AAN G5658ἀπολλύωapolluōto destroyto destroyημας ēmas P-1APἐγώegōI/wewe to doοιδα oida V-RAI-1S G5758εἴδωeidōto know? I knowσε se P-2ASσύsuyoutheeτις tis I-NSMτίςtiswhich?whoει ei V-PAI-2S G5719εἰμίeimito bethou artο o T-NSMὁhothe/this/whoof Godαγιος agios A-NSMἅγιοςhagiosholy, the Holy Oneτου tou T-GSMὁhothe/this/who.θεου theou N-GSMθεόςtheosGodof God25 cf. Tłum. Толк. I zagroził mu Jezus, mówiąc: Milcz i wyjdź z człowieka.Но Иисус запретил ему, говоря: замолчи и выйди из него.
И# запрети2 є3мY ї}съ, гlz: ўмолчи2 и3 и3зhди и3з8 негw2.
1,25Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.KJVκαι kai CONJκαίkaiandAndεπετιμησεν epetimēsen V-AAI-3S G5656ἐπιτιμάωepitimaōto rebukerebukedαυτω autō P-DSMαὐτόςautoshe/she/it/selfhimο o T-NSMὁhothe/this/whoJesusιησους iēsous N-NSMἸησοῦςiēsousJesus/JoshuaJesusλεγων] legōn V-PAP-NSM G5723λέγωlegōto speak, sayingφιμωθητι fimōthēti V-APM-2S G5682φιμόωfimoōto muzzleHold thy peaceκαι kai CONJκαίkaiand, andεξελθε exelthe V-2AAM-2S G5628ἐξέρχομαιexerchomaito go outcome outεξ ex PREPἐκekof/fromofαυτου autou P-GSMαὐτόςautoshe/she/it/selfhim26 cf. Tłum. Толк. I targając go duch nieczysty, z krzykiem wielkim wyszedł z niego.Тогда дух нечистый, сотрясши его и вскричав громким голосом, вышел из него.
И# стрzсE є3го2 дyхъ нечи1стый, и3 возопи2 глaсомъ вели1кимъ, и3 и3зhде и3з8 негw2.
1,26Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.KJVκαι kai CONJκαίkaiandAndσπαραξαν sparaxan V-AAP-NSN G5660σπαράσσωsparassōto convulsewhenαυτον auton P-ASMαὐτόςautoshe/she/it/selfhimτο to T-NSNὁhothe/this/whospiritπνευμα pneuma N-NSNπνεῦμαpneumaspirit/breathspiritτο to T-NSNὁhothe/this/who.ακαθαρτον akatharton A-NSNἀκάθαρτοςakathartosuncleanthe uncleanκαι kai CONJκαίkaiand, andφωνησαν fōnēsan V-AAP-NSN G5660φωνέωfōneōto call[to call]φωνη fōnē N-DSFφωνήfōnēvoice/soundvoiceμεγαλη megalē A-DSFμέγαςmegasgreatwith a loudεξηλθεν exēlthen V-2AAI-3S G5627ἐξέρχομαιexerchomaito go out, he came outεξ ex PREPἐκekof/fromofαυτου autou P-GSMαὐτόςautoshe/she/it/selfhim27 cf. Tłum. Толк. I zdumiewali się wszyscy, tak że się między sobą pytali, mówiąc: Cóż to jest? Cóż to za nowa nauka, że z mocą rozkazuje nawet duchom nieczystym, a są mu posłuszne?И все ужаснулись, так что друг друга спрашивали: что это? что это за новое учение, что Он и духам нечистым повелевает со властью, и они повинуются Ему?
И# ўжас0шасz вси2, ћкоже стzзaтисz и5мъ къ себЁ, глаг0лющымъ: что2 є4сть сіE; (и3) что2 ў§ніе н0вое сіE, ћкw по w4бласти и3 духовHмъ нечи6стымъ вели1тъ, и3 послyшаютъ є3гw2;
1,27Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.KJVκαι kai CONJκαίkaiandAndεθαμβηθησαν ethambēthēsan V-API-3P G5681θαμβέωthambeōto astonishthey wereαπαντες apantes A-NPMἅπαςhapasall[all]ωστε ōste CONJὥστεhōsteso, insomuch thatσυζητειν suzētein V-PAN G5721συζητέωsuzēteōto debatethey questionedαυτους autous P-APMαὐτόςautoshe/she/it/selfthemselvesλεγοντας legontas V-PAP-APM G5723λέγωlegōto speak, sayingτι ti I-NSNτίςtiswhich?, Whatεστιν estin V-PAI-3S G5719εἰμίeimito bething isτουτο touto D-NSNοὗτοςhoutosthis/he/she/itthisδιδαχη didachē N-NSFδιδαχήdidachēteachingdoctrineκαινη kainē A-NSFκαινόςkainosnewnewκατ kat PREPκατάkataaccording towithεξουσιαν exousian N-ASFἐξουσίαexousiaauthorityauthorityκαι kai CONJκαίkaiandevenτοις tois T-DPNὁhothe/this/whodoctrineπνευμασιν pneumasin N-DPNπνεῦμαpneumaspirit/breathspiritsτοις tois T-DPNὁhothe/this/whospiritsακαθαρτοις akathartois A-DPNἀκάθαρτοςakathartosuncleanthe uncleanεπιτασσει epitassei V-PAI-3S G5719ἐπιτάσσωepitassōto commandcommandeth heκαι kai CONJκαίkaiand, andυπακουουσιν upakouousin V-PAI-3P G5719ὑπακούωhupakouōto obeythey do obeyαυτω autō P-DSMαὐτόςautoshe/she/it/selfhim28 cf. Tłum. Толк. I wnet rozeszła się sława jego po całej krainie galilejskiej.И скоро разошлась о Нем молва по всей окрестности в Галилее.
И#зhде же слyхъ є3гw2 ѓбіе во всю2 странY галілeйску.
1,28Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.KJVκαι kai CONJκαίkaiand[and]εξηλθεν exēlthen V-2AAI-3S G5627ἐξέρχομαιexerchomaito go outspread abroadη ē T-NSFὁhothe/this/whofameακοη akoē N-NSFἀκοήakoēhearingfameαυτου autou P-GSMαὐτόςautoshe/she/it/selfhisευθυς euthus ADVεὐθέωςeutheōsimmediatelyimmediatelyπανταχου pantachou ADVπανταχοῦpantachoueverywhere[everywhere]εις eis PREPεἰςeistowardthroughoutολην olēn A-ASFὅλοςholosallallτην tēn T-ASFὁhothe/this/whoGalileeπεριχωρον perichōron A-ASFπερίχωροςperichōrossurrounding regionthe region round aboutτης tēs T-GSFὁhothe/this/who.γαλιλαιας galilaias N-GSFΓαλιλαίαgalilaiaGalileeGalilee UZDROWIENIE ŚWIEKRY PIOTRA I WIELU INNYCH.29 cf. Tłum. Толк. I niebawem wyszedłszy z synagogi, przyszli do domu Szymona i Andrzeja z Jakubem i z Janem.Выйдя вскоре из синагоги, пришли в дом Симона и Андрея, с Иаковом и Иоанном.
(За?_є7.) И# ѓбіе и3з8 с0нмища и3зшeдше, пріид0ша въ д0мъ сjмwновъ и3 ґндрeовъ со їaкwвомъ и3 їwaнномъ.
1,29Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.KJVκαι kai CONJκαίkaiandAndευθυς euthus ADVεὐθέωςeutheōsimmediatelyforthwithεκ ek PREPἐκekof/fromofτης tēs T-GSFὁhothe/this/whothe synagogueσυναγωγης sunagōgēs N-GSFσυναγωγήsunagōgēsynagoguethe synagogueεξελθοντες exelthontes V-2AAP-NPM G5631ἐξέρχομαιexerchomaito go out, when they were come outηλθαν ēlthan V-2AAI-3P G5627ἔρχομαιerchomaito come/go, they enteredεις eis PREPεἰςeistowardintoτην tēn T-ASFὁhothe/this/whothe houseοικιαν oikian N-ASFοἰκίαoikiahousethe houseσιμωνος simōnos N-GSMΣίμωνsimōnSimonof Simonκαι kai CONJκαίkaiandandανδρεου andreou N-GSMἈνδρέαςandreasAndrewAndrewμετα meta PREPμετάmetawith/after, withιακωβου iakōbou N-GSMἸάκωβοςiakōbosJamesJamesκαι kai CONJκαίkaiandandιωαννου iōannou N-GSMἸωάννηςiōannēsJohnJohn30 cf. Tłum. Толк. A świekra Szymonowa leżała w gorączce, i zaraz mówią mu o niej.Теща же Симонова лежала в горячке; и тотчас говорят Ему о ней.
Тeща же сjмwнова лежaше nгнeмъ жег0ма: и3 ѓбіе глаг0лаша є3мY њ нeй.
1,30Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.KJVη ē T-NSFὁhothe/this/who.δε de CONJδέdethenButπενθερα penthera N-NSFπενθεράpentheramother-in-lawwife's motherσιμωνος simōnos N-GSMΣίμωνsimōnSimonSimon'sκατεκειτο katekeito V-INI-3S G5711κατάκειμαιkatakeimaito reclinelayπυρεσσουσα puressousa V-PAP-NSF G5723πυρέσσωpuressōbe feverishsick of a feverκαι kai CONJκαίkaiand, andευθυς euthus ADVεὐθέωςeutheōsimmediatelyanonλεγουσιν legousin V-PAI-3P G5719λέγωlegōto speakthey tellαυτω autō P-DSMαὐτόςautoshe/she/it/selfhimπερι peri PREPπερίperiaboutofαυτης autēs P-GSFαὐτόςautoshe/she/it/selfher31 cf. Tłum. Толк. I przystąpiwszy, podniósł ją, ująwszy za rękę, a wnet opuściła ją gorączka, i służyła im.Подойдя, Он поднял ее, взяв ее за руку; и горячка тотчас оставила ее, и она стала служить им.
И# пристyпль воздви1же ю5, є4мь за рyку є3S: и3 њстaви ю5 џгнь ѓбіе, и3 служaше и5мъ.
1,31Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.KJVκαι kai CONJκαίkaiandAndπροσελθων proselthōn V-2AAP-NSM G5631προσέρχομαιproserchomaito come near/agreehe cameηγειρεν ēgeiren V-AAI-3S G5656ἐγείρωegeirōto arise, and liftedαυτην autēn P-ASFαὐτόςautoshe/she/it/selfherκρατησας kratēsas V-AAP-NSM G5660κρατέωkrateōto grasp/seizeand tookτης tēs T-GSFὁhothe/this/whoby the handχειρος cheiros N-GSFχείρcheirhandby the handκαι kai CONJκαίkaiand; andαφηκεν afēken V-AAI-3S G5656ἀφίημιafiēmito releaseleftαυτην autēn P-ASFαὐτόςautoshe/she/it/selfherο o T-NSMὁhothe/this/whothe feverπυρετος puretos N-NSMπυρετόςpuretosfeverthe feverκαι kai CONJκαίkaiand, andδιηκονει diēkonei V-IAI-3S G5707διακονέωdiakoneōto serveshe ministeredαυτοις autois P-DPMαὐτόςautoshe/she/it/selfher32 cf. Tłum. Толк. Gdy zaś nastał wieczór, i słońce zaszło, przynosili do niego wszystkich źle się mających i opętanych.При наступлении же вечера, когда заходило солнце, приносили к Нему всех больных и бесноватых.
П0здэ же бhвшу, є3гдA захождaше с0лнце, приношaху къ немY вс‰ нед{жныz и3 бэсны6z.
1,32Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.KJVοψιας opsias A-GSFὀψίαopsiaeveningat evenδε de CONJδέdethenAndγενομενης genomenēs V-2ADP-GSF G5637γίνομαιginomaito bedidοτε ote ADVὅτεhotewhen, whenεδυσεν edusen V-AAI-3S G5656δύνω, δῦμιdunō dumito setsetο o T-NSMὁhothe/this/whothe sunηλιος ēlios N-NSMἥλιοςhēliossunthe sunεφερον eferon V-IAI-3P G5707φέρωferōto bear/lead, they broughtπρος pros PREPπρόςprosto/withuntoαυτον auton P-ASMαὐτόςautoshe/she/it/selfhimπαντας pantas A-APMπᾶςpasallallτους tous T-APMὁhothe/this/whothemκακως kakōs ADVκακῶςkakōsbadlydiseasedεχοντας echontas V-PAP-APM G5723ἔχωechōto have/bethat wereκαι kai CONJκαίkaiand, andτους tous T-APMὁhothe/this/who.δαιμονιζομενους daimonizomenous V-PNP-APM G5740δαιμονίζομαιdaimonizomaibe demonisedthat were possessed with devils33 cf. Tłum. Толк. A całe miasto zebrało się u drzwi.И весь город собрался к дверям.
И# бЁ вeсь грaдъ собрaлсz къ двeремъ.
1,33Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.KJVκαι kai CONJκαίkaiandAndην ēn V-IAI-3S G5707εἰμίeimito bewasολη olē A-NSFὅλοςholosallallη ē T-NSFὁhothe/this/whothe cityπολις polis N-NSFπόλιςpoliscitythe cityεπισυνηγμενη episunēgmenē V-RPP-NSF G5772ἐπισυνάγωepisunagōto gathergathered togetherπρος pros PREPπρόςprosto/withatτην tēn T-ASFὁhothe/this/whothe doorθυραν thuran N-ASFθύραthuradoorthe door34 cf. Tłum. Толк. I uzdrowił wielu, których rozmaite choroby trapiły, i wyrzucił wielu czartów, a nie dopuszczał im mówić, że go znali.И Он исцелил многих, страдавших различными болезнями; изгнал многих бесов, и не позволял бесам говорить, что они знают, что Он Христос.
И# и3сцэли2 мнHги ѕлЁ стрaждущыz разли1чными нед{ги: и3 бёсы мнHги и3згнA, и3 не њставлsше глаг0лати бёсы, ћкw вёдzху є3го2 хrтA сyща.
1,34Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.KJVκαι kai CONJκαίkaiandAndεθεραπευσεν etherapeusen V-AAI-3S G5656θεραπεύωtherapeuōto serve/healhe healedπολλους pollous A-APMπολύςpolusmuchmanyκακως kakōs ADVκακῶςkakōsbadlysickεχοντας echontas V-PAP-APM G5723ἔχωechōto have/bethat wereποικιλαις poikilais A-DPFποικίλοςpoikilosvariousof diversνοσοις nosois N-DPFνόσοςnososillnessdiseasesκαι kai CONJκαίkaiand, andδαιμονια daimonia N-APNδαιμόνιονdaimoniondemondevilsπολλα polla A-APNπολύςpolusmuchmanyεξεβαλεν exebalen V-2AAI-3S G5627ἐκβάλλωekballōto expelcast outκαι kai CONJκαίkaiand; andουκ ouk PRT-Nοὐounonotηφιεν ēfien V-IAI-3S G5707ἀφίημιafiēmito releasesufferedλαλειν lalein V-PAN G5721λαλέωlaleōto speakto speakτα ta T-APNὁhothe/this/whothe devilsδαιμονια daimonia N-APNδαιμόνιονdaimoniondemonthe devilsοτι oti CONJὅτιhotithat/since, becauseηδεισαν ēdeisan V-2LAI-3P G5714εἴδωeidōto knowthey knewαυτον auton P-ASMαὐτόςautoshe/she/it/selfhimχριστον christon N-ASMΧριστόςchristosChrist[Christ]ειναι] einai V-PAN G5721εἰμίeimito be[to be]35 cf. Tłum. Толк. A bardzo rano wstawszy, wyszedł, i udał się na miejsce pustynne i tam się modlił.А утром, встав весьма рано, вышел и удалился в пустынное место, и там молился.
(За?_ѕ7.) И# ќтрw, н0щи сyщей ѕэлw2, востaвъ и3зhде, и3 и4де въ пyсто мёсто, и3 тY мlтву дёzше.
1,35Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.KJVκαι kai CONJκαίkaiandAndπρωι prōi ADVπρωΐprōimorningin the morningεννυχα ennucha ADVἔννυχοςennuchosat nightbefore dayλιαν lian ADVλίανliangreatlya great whileαναστας anastas V-2AAP-NSM G5631ἀνίστημιanistēmito arise, rising upεξηλθεν exēlthen V-2AAI-3S G5627ἐξέρχομαιexerchomaito go out, he went outκαι kai CONJκαίkaiand, andαπηλθεν] apēlthen V-2AAI-3S G5627ἀπέρχομαιaperchomaito go awaydepartedεις eis PREPεἰςeistowardintoερημον erēmon A-ASMἔρημοςerēmosdeserteda solitaryτοπον topon N-ASMτόποςtoposplaceplaceκακει kakei ADV-Kκἀκεῖkakeiand there, and thereπροσηυχετο prosēucheto V-INI-3S G5711προσεύχομαιproseuchomaito prayprayed36 cf. Tłum. Толк. I poszedł za nim Szymon i ci, co z nim byli.Симон и бывшие с ним пошли за Ним
И# гнaша є3го2 сjмwнъ и3 и5же съ ни1мъ:
1,36Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.KJVκαι kai CONJκαίkaiandAndκατεδιωξεν katediōxen V-AAI-3S G5656καταδιώκωkatadiōkōto seekfollowed afterαυτον auton P-ASMαὐτόςautoshe/she/it/selfhimσιμων simōn N-NSMΣίμωνsimōnSimonSimonκαι kai CONJκαίkaiandandοι oi T-NPMὁhothe/this/whoSimonμετ met PREPμετάmetawith/afterwithαυτου autou P-GSMαὐτόςautoshe/she/it/selfhim37 cf. Tłum. Толк. A znalazłszy go, powiedzieli mu: Że wszyscy cię szukają.и, найдя Его, говорят Ему: все ищут Тебя.
и3 њбрётше є3го2, глаг0лаша є3мY, ћкw вси2 тебE и4щутъ.
1,37Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.KJVκαι kai CONJκαίkaiandAndευρον euron V-2AAI-3P G5627εὑρίσκωheuriskōto find/meetwhen they had foundαυτον auton P-ASMαὐτόςautoshe/she/it/selfhimκαι kai CONJκαίkaiand[and]λεγουσιν legousin V-PAI-3P G5719λέγωlegōto speak, they saidαυτω autō P-DSMαὐτόςautoshe/she/it/selfunto himοτι oti CONJὅτιhotithat/since.παντες pantes A-NPMπᾶςpasall, Allζητουσιν zētousin V-PAI-3P G5719ζητέωzēteōto seekseek forσε se P-2ASσύsuyouthee38 cf. Tłum. Толк. I rzekł im: Idźmy do pobliskich wsi i miast, abym i tam przepowiadał, bom na to przyszedł.Он говорит им: пойдем в ближние селения и города, чтобы Мне и там проповедовать, ибо Я для того пришел.
И# гlа и5мъ: и4демъ въ бли6жніz вє1си и3 грaды, да и3 тaмw проповёмъ: на сіe бо и3зыд0хъ.
1,38Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.KJVκαι kai CONJκαίkaiandAndλεγει legei V-PAI-3S G5719λέγωlegōto speakhe saidαυτοις autois P-DPMαὐτόςautoshe/she/it/selfunto themαγωμεν agōmen V-PAS-1P G5725ἄγωagōto bringLet us goαλλαχου allachou ADVἀλλαχόθενallachothenfrom elsewhere[from elsewhere]εις eis PREPεἰςeistowardintoτας tas T-APFὁhothe/this/who,εχομενας echomenas V-PPP-APF G5746ἔχωechōto have/bethe nextκωμοπολεις kōmopoleis N-APFκωμόπολιςkōmopolisvillagetownsινα ina CONJἵναhinain order that/to, thatκαι kai CONJκαίkaiand[and]εκει ekei ADVἐκεῖekeitherethere alsoκηρυξω kēruxō V-AAS-1S G5661κηρύσσωkērussōto preachI may preachεις eis PREPεἰςeistowardthereforeτουτο touto D-ASNοὗτοςhoutosthis/he/she/it[this/he/she/it]γαρ gar CONJγάρgarfor: forεξηλθον exēlthon V-2AAI-1S G5627ἐξέρχομαιexerchomaito go outcame I forth PRACA W GALILEI I OCZYSZCZENIE TRĘDOWATEGO.39 cf. Tłum. Толк. I nauczał w ich synagogach i po całej Galilei, i wyrzucał czarty.И Он проповедовал в синагогах их по всей Галилее и изгонял бесов.
И# бЁ проповёдаz на с0нмищихъ и4хъ, во всeй галілeи, и3 бёсы и3згонS.
1,39Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.KJVκαι kai CONJκαίkaiandAndηλθεν ēlthen V-2AAI-3S G5627ἔρχομαιerchomaito come/go[to come/go]κηρυσσων kērussōn V-PAP-NSM G5723κηρύσσωkērussōto preachpreachedεις eis PREPεἰςeistowardthroughoutτας tas T-APFὁhothe/this/whosynagoguesσυναγωγας sunagōgas N-APFσυναγωγήsunagōgēsynagoguesynagoguesαυτων autōn P-GPMαὐτόςautoshe/she/it/selftheirεις eis PREPεἰςeistoward[toward]ολην olēn A-ASFὅλοςholosallallτην tēn T-ASFὁhothe/this/whoGalileeγαλιλαιαν galilaian N-ASFΓαλιλαίαgalilaiaGalileeGalileeκαι kai CONJκαίkaiand, andτα ta T-APNὁhothe/this/whodevilsδαιμονια daimonia N-APNδαιμόνιονdaimoniondemondevilsεκβαλλων ekballōn V-PAP-NSM G5723ἐκβάλλωekballōto expelcast out40 cf. Tłum. Толк. I przyszedł do niego trędowaty, prosząc go, i upadłszy na kolana, rzekł mu: Jeśli chcesz, możesz mię oczyścić.Приходит к Нему прокаженный и, умоляя Его и падая пред Ним на колени, говорит Ему: если хочешь, можешь меня очистить.
И# пріи1де къ немY прокажeнъ, молS є3го2 и3 на колBну припaдаz пред8 ни1мъ, и3 глаг0лz є3мY, ћкw, ѓще х0щеши, м0жеши мS њчcтити.
1,40Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.KJVκαι kai CONJκαίkaiandAndερχεται erchetai V-PNI-3S G5736ἔρχομαιerchomaito come/gothere cameπρος pros PREPπρόςprosto/withtoαυτον auton P-ASMαὐτόςautoshe/she/it/selfhimλεπρος lepros A-NSMλεπρόςleprosleprousa leperπαρακαλων parakalōn V-PAP-NSM G5723παρακαλέωparakaleōto plead/comfort, beseechingαυτον[ auton P-ASMαὐτόςautoshe/she/it/selfhimκαι kai CONJκαίkaiand, andγονυπετων] gonupetōn V-PAP-NSM G5723γονυπετέωgonupeteōto kneelkneeling downλεγων legōn V-PAP-NSM G5723λέγωlegōto speaksayingαυτω autō P-DSMαὐτόςautoshe/she/it/selfto himοτι oti CONJὅτιhotithat/since.εαν ean CONDἐάνeanif, Ifθελης thelēs V-PAS-2S G5725θέλωthelōto will/desirethou wiltδυνασαι dunasai V-PNI-2S G5736δύναμαιdunamaibe able, thou canst makeμε me P-1ASἐγώegōI/wemeκαθαρισαι katharisai V-AAN G5658καθαρίζωkatharizōto cleanclean41 cf. Tłum. Толк. A Jezus zmiłowawszy się nad nim, wyciągnął rękę swoją i dotknąwszy go, rzekł mu: Chcę, bądź oczyszczony.Иисус, умилосердившись над ним, простер руку, коснулся его и сказал ему: хочу, очистись.
Ї}съ же млcрдовавъ, простeръ рyку, коснyсz є3гw2, и3 гlа є3мY: хощY, њчи1стисz.
1,41Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.KJVκαι kai CONJκαίkaiand, andσπλαγχνισθεις splanchnistheis V-AOP-NSM G5679σπλαγχνίζωsplanchnizōto pity, moved with compassionεκτεινας ekteinas V-AAP-NSM G5660ἐκτείνωekteinōto stretch out, put forthτην tēn T-ASFὁhothe/this/whohandχειρα cheira N-ASFχείρcheirhandhandαυτου autou P-GSMαὐτόςautoshe/she/it/selfhimηψατο ēpsato V-ADI-3S G5662ἅπτωhaptōto touch, and touchedκαι kai CONJκαίkaiand[and]λεγει legei V-PAI-3S G5719λέγωlegōto speaksaithαυτω autō P-DSMαὐτόςautoshe/she/it/selfunto himθελω thelō V-PAI-1S G5719θέλωthelōto will/desireI willκαθαρισθητι katharisthēti V-APM-2S G5682καθαρίζωkatharizōto clean; be thou clean42 cf. Tłum. Толк. A gdy rzekł, natychmiast zniknął trąd z niego, i został oczyszczony.После сего слова проказа тотчас сошла с него, и он стал чист.
И# рeкшу є3мY, ѓбіе tи1де t негw2 прокажeніе, и3 чи1стъ бhсть.
1,42Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.KJVκαι kai CONJκαίkaiandAndευθυς euthus ADVεὐθέωςeutheōsimmediately, immediatelyαπηλθεν apēlthen V-2AAI-3S G5627ἀπέρχομαιaperchomaito go awaydepartedαπ ap PREPἀπόapofromfromαυτου autou P-GSMαὐτόςautoshe/she/it/selfheη ē T-NSFὁhothe/this/whothe leprosyλεπρα lepra N-NSFλέπραlepraleprosythe leprosyκαι kai CONJκαίkaiand, andεκαθαρισθη ekatharisthē V-API-3S G5681καθαρίζωkatharizōto cleanhe was cleansed43 cf. Tłum. Толк. I zagroził mu, i natychmiast go oddalił.И, посмотрев на него строго, тотчас отослал его
И# запрeщь є3мY, ѓбіе и3згнA є3го2:
1,43Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.KJVκαι kai CONJκαίkaiandAndεμβριμησαμενος embrimēsamenos V-ADP-NSM G5666ἐμβριμάομαιembrimaomaibe agitatedhe straitly chargedαυτω autō P-DSMαὐτόςautoshe/she/it/selfhimευθυς euthus ADVεὐθέωςeutheōsimmediatelyforthwithεξεβαλεν exebalen V-2AAI-3S G5627ἐκβάλλωekballōto expelsentαυτον auton P-ASMαὐτόςautoshe/she/it/selfhim44 cf. Tłum. Толк. I rzekł mu: Bacz, żebyś nikomu nie powiadał, ale idź, ukaż się najwyższemu kapłanowi, i ofiaruj za oczyszczenie swoje, co przykazał Mojżesz na świadectwo im.и сказал ему: смотри, никому ничего не говори, но пойди, покажись священнику и принеси за очищение твое, что повелел Моисей, во свидетельство им.
и3 гlа є3мY: блюди2, никомyже ничесHже рцы2: но шeдъ покажи1сz їерeеви и3 принеси2 за њчищeніе твоE, ±же повелЁ мwmсeй, во свидётельство и5мъ.
1,44Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.KJVκαι kai CONJκαίkaiandAndλεγει legei V-PAI-3S G5719λέγωlegōto speaksaithαυτω autō P-DSMαὐτόςautoshe/she/it/selfunto himορα ora V-PAM-2S G5720ὁράωhoraōto seeSeeμηδενι mēdeni A-DSM-Nμηδείςmēdeisnothingnothingμηδεν mēden A-ASN-Nμηδείςmēdeisnothingto any manειπης eipēs V-2AAS-2S G5632λέγωlegōto speakthou sayαλλα alla CONJἀλλάallabut: butυπαγε upage V-PAM-2S G5720ὑπάγωhupagōto gogo thy wayσεαυτον seauton F-2ASMσεαυτοῦseautouyourselfthyselfδειξον deixon V-AAM-2S G5657δεικνύωdeiknuōto show, shewτω tō T-DSMὁhothe/this/whoto the priestιερει ierei N-DSMἱερεύςhiereuspriestto the priestκαι kai CONJκαίkaiand, andπροσενεγκε prosenenke V-2AAM-2S G5628προσφέρωprosferōto bring toofferπερι peri PREPπερίperiaboutforτου tou T-GSMὁhothe/this/whocleansingκαθαρισμου katharismou N-GSMκαθαρισμόςkatharismoscleansingcleansingσου sou P-2GSσύsuyouthyα a R-APNὅς, ἥhhos ēwhichthose things whichπροσεταξεν prosetaxen V-AAI-3S G5656προστάσσωprostassōto ordercommandedμωυσης mōusēs N-NSMΜωϋσῆς, Μωσῆςmōusēs mōsēsMosesMosesεις eis PREPεἰςeistoward, forμαρτυριον marturion N-ASNμαρτύριονmarturiontestimonya testimonyαυτοις autois P-DPMαὐτόςautoshe/she/it/selfunto them45 cf. Tłum. Толк. Lecz on wyszedłszy, począł opowiadać i rozsławiać, co się stało, tak że już nie mógł jawnie wejść do miasta; ale przebywał na ustroniu, na miejscach pustynnych; a zewsząd schodzili się do niego.А он, выйдя, начал провозглашать и рассказывать о происшедшем, так что Иисус не мог уже явно войти в город, но находился вне, в местах пустынных. И приходили к Нему отовсюду.Џнъ же и3зшeдъ начaтъ проповёдати мн0гw и3 проноси1ти сл0во, ћкоже ктомY не мощи2 є3мY ћвэ во грaдъ вни1ти: но внЁ въ пустhхъ мёстэхъ бЁ. И# прихождaху къ немY tвсю1ду.1,45Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.KJVο o T-NSMὁhothe/this/whothe matterδε de CONJδέdethenButεξελθων exelthōn V-2AAP-NSM G5631ἐξέρχομαιexerchomaito go outhe went outηρξατο ērxato V-ADI-3S G5662ἄρχομαιarchomaito rule/begin, and beganκηρυσσειν kērussein V-PAN G5721κηρύσσωkērussōto preachto publishπολλα polla A-APNπολύςpolusmuchmuchκαι kai CONJκαίkaiand, andδιαφημιζειν diafēmizein V-PAN G5721διαφημίζωdiafēmizōto publish abroadto blaze abroadτον ton T-ASMὁhothe/this/who.λογον logon N-ASMλόγοςlogoswordthe matterωστε ōste CONJὥστεhōsteso, insomuch thatμηκετι mēketi ADV-Nμηκέτιmēketinever againno moreαυτον auton P-ASMαὐτόςautoshe/she/it/selfJesusδυνασθαι dunasthai V-PNN G5738δύναμαιdunamaibe ablecouldφανερως fanerōs ADVφανερῶςfanerōsplainlyopenlyεις eis PREPεἰςeistowardintoπολιν polin N-ASFπόλιςpoliscitythe cityεισελθειν eiselthein V-2AAN G5629εἰσέρχομαιeiserchomaito enterenterαλλα alla CONJἀλλάallabut, butεξω exō ADVἔξωexōout/outside(r)withoutεπ ep PREPἐπίepiupon/to/against[upon/to/against]ερημοις erēmois A-DPMἔρημοςerēmosdeserteddesertτοποις topois N-DPMτόποςtoposplaceplacesην] ēn V-IAI-3S G5707εἰμίeimito bewasκαι kai CONJκαίkaiand: andηρχοντο ērchonto V-INI-3P G5711ἔρχομαιerchomaito come/gothey cameπρος pros PREPπρόςprosto/withtoαυτον auton P-ASMαὐτόςautoshe/she/it/selfhimπαντοθεν pantothen ADVπάντοθενpantothenfrom all sides[from all sides]
2 UZDROWIENIE PARALITYKA.1 I znowu wszedł do Kafarnaum po jakimś czasie.2 I usłyszano, że jest w domu; a wielu s1ę zebrało, tak że nie mogli się zmieścić ani u drzwi; i głosił im słowo.3 I przyszli do niego, niosąc paralityka, którego dźwigało czterech.4 A gdy go nie mogli wnieść przedeń z powodu ciżby, rozebrali powałę tam, gdzie był, a uczyniwszy otwór, spuścili łoże, na którym leżał paralityk.5 Gdy zaś Jezus ujrzał ich wiarę, rzekł paralitykowi: Synu, odpuszczają ci się grzechy twoje!6 A byli tam niektórzy z doktorów, siedząc i myśląc w sercach swoich:7 Czemu ten tak mówi? Bluźni. Któż grzechy odpuszczać może, jeśli nie sam Bóg?8 Gdy to Jezus zaraz poznał duchem swoim, że tak w sobie myślą, rzekł im: Czemu to myślicie w sercach waszych?9 Cóż łatwiej jest, rzec paralitykowi: Odpuszczają ci się grzechy, czy rzec: Wstań, weźmij łoże swoje i chodź?10 Żebyście zaś wiedzieli, iż Syn Człowieczy ma moc odpuszczać grzechy na ziemi, (rzekł do paralityka):11 Tobie mówię: Wstań, weź łoże swoje, i idź do domu swego.12 A on natychmiast wstał, i wziąwszy łoże, wyszedł przed wszystkimi, tak iż się wszyscy zdumieli, i chwalili Boga, mówiąc: Iżeśmy nigdy nic takiego nie widzieli. POWOŁANIE MATEUSZA.13 I wyszedł znów ku morzu, i cała rzesza schodziła się do niego, i nauczał ich.14 A przechodząc, ujrzał Lewiego, syna Alfeusza, siedzącego przy cle i rzekł mu: Pójdź za mną. A wstawszy, poszedł za nim.15 I stało się, gdy siedział u stołu w domu jego, wielu celników i grzeszników siedziało razem z Jezusem i z uczniami jego; bo było wielu, którzy też chodzili za nim.16 A widząc doktorowie i faryzeusze, że jada z celnikami i grzesznikami, mówili uczniom jego: Czemu z celnikami i grzesznikami je i pije mistrz wasz?17 Co usłyszawszy Jezus, rzekł im: Zdrowi nie potrzebują lekarza, ale źle się mający; albowiem nie przyszedłem wzywać sprawiedliwych, ale grzesznych. SPÓR O POST.18 A uczniowie Janowi i faryzeusze pościli. I przychodzą, i mówią mu: Czemuż uczniowie Jana i faryzeuszów poszczą, a twoi uczniowie nie poszczą?19 rzekł im Jezus: Czyż mogą goście weselni pościć, dopóki z nimi jest oblubieniec? Jak długo mają między sobą oblubieńca, nie mogą pościć.20 Ale przyjdą dni, gdy będzie wzięty od nich oblubieniec, a wtedy będą pościć w owe dni.21 Nikt nie przyszywa łaty z surowego sukna do starej szaty; bo inaczej nowy płat obrywa starą szatę i rozdarcie staje się większe.22 I nikt nie leje wina nowego w stare bukłaki; bo inaczej wino rozsadzi bukłaki i rozleje się wino, a bukłaki się zepsują; ale wino nowe ma być wlewane w bukłaki nowe. CHRYSTUS PANEM SZABATU.23 I stało się znów, gdy Pan przechodził w szabat przez zboża, uczniowie jego poczęli, idąc, rwać kłosy.24 A faryzeusze mówili mu: Oto, co czynią w szabat, czego się nie godzi?25 I rzekł im: Nigdyście nie czytali, co uczynił Dawid, gdy był w potrzebie, kiedy łaknął sam i ci co z nim byli?26 Jak wszedł do domu Bożego za Abiatara, najwyższego kapłana, i jadł chleby pokładne, których nie godziło się jeść tylko kapłanom, i dał tym, którzy z nim byli?27 I mówił im: Szabat był ustanowiony dla człowieka, a nie człowiek dla szabatu.28 A więc panem jest Syn Człowieczy także i szabatu.3 LECZY USCHŁĄ RĘKĘ.1 I wszedł znów do synagogi, a był tam człowiek, mający rękę uschłą.2 I podpatrywali go, czy będzie w szabat uzdrawiał, aby go oskarżyć.3 I rzekł człowiekowi, mającemu rękę uschłą: Stań w pośrodku!4 I rzekł im: Czy godzi się w szabat dobrze czynić, czy też źle, duszę uzdrowić, czy zabić? Lecz oni milczeli.5 I spojrzawszy po nich z gniewem, zasmucony ślepotą serca ich, rzekł człowiekowi: Wyciągnij rękę twoją! I wyciągnął, i ręka została mu przywrócona.6 A wyszedłszy faryzeusze naradzali się zaraz z herodianami przeciwko niemu, jakby go stracić. ZEWSZĄD ZBIEGAJĄ SIĘ RZESZE.7 Jezus zaś z uczniami swymi odszedł nad morze, a wielka rzesza z Galilei i z Judei poszła za nim;8 I z Jerozolimy i z Idumei, i z Zajordania i z okolic Tyru, i Sydonu przyszło do niego mnóstwo wielkie, słysząc, co czynił.9 I rzekł uczniom swoim, aby łódka była na jego posługę z powodu rzeszy, ażeby go nie ścisnęła.10 Albowiem wielu uzdrawiał, tak że na niego napierali, aby się go dotknąć, ilukolwiek z nich miało rany.11 A duchy nieczyste na jego widok upadały przed nim i wołały mówiąc:12 Ty jesteś Synem Bożym. I bardzo im groził, aby go nie wyjawiały. WYBÓR APOSTOŁÓW.13 I wszedłszy na górę, wezwał do siebie, których sam chciał, i przyszli do niego.14 I postanowił dwunastu, aby byli z nim, i żeby ich posyłał przepowiadać. 15 I dał im moc uzdrawiania chorób i wypędzania czartów.16 I dał Szymonowi imię Piotr.17 I Jakuba Zebedeuszowego i Jana, brata Jakubowego, i dał im imiona Boanerges, co znaczy synowie gromu.18 I Andrzeja i Filipa, i Bartłomieja i Mateusza, i Tomasza i Jakuba Alfeuszowego, i Tadeusza i Szymona Kananejczyka.19 I Judasza Iszkariotę, który go też wydał. JAKĄ MOCĄ WYRZUCA CZARTY.20 I przyszli do domu, i zbiegła się znowu rzesza, tak że nie mogli ani chleba spożyć.21 A gdy to posłyszeli bliscy jego, wyszli, ażeby go pojmać, bo mówili, że oszalał.22 A doktorowie, którzy byli przyszli z Jerozolimy, mówili, że ma Belzebuba, i że mocą księcia czartowskiego wyrzuca czarty.23 I wezwawszy ich, mówił do nich w przypowieściach: Jakże może szatan wyrzucać szatana?24 I królestwo, jeśliby przeciw sobie było rozdzielone, takie królestwo nie może się ostać.25 I dom, jeśliby przeciw sobie był rozdzielony, taki dom nie może się ostać.26 I szatan, jeśliby sam przeciw sobie powstał, rozdzielony jest, i nie będzie się mógł ostać, ale upadnie.27 Nikt nie może, wszedłszy w dom, zrabować sprzętów mocarza, jeśliby pierwej mocarza nie związał, a wtedy dom jego ograbi.28 Zaprawdę powiadam wam, że wszystkie grzechy będą odpuszczone synom ludzkim, i bluźnierstwa, którymi by bluźnili;29 ale kto by zbluźnił przeciw Duchowi Świętemu, nie dostąpi odpuszczenia na wieki, ale będzie winien grzechu wiecznego.30 Albowiem mówili: Ma ducha nieczystego. KTO MATKĄ I BRATEM CHRYSTUSA?31 I przyszła matka jego i bracia, a stojąc przed domem, posłali po niego, wołając go.32 A rzesza siedziała około niego, i powiedziano mu: Oto matka twoja i bracia twoi są przed domem; szukają cię.33 I odpowiadając im, rzekł: Kto jest matka moja i bracia moi?34 A spoglądając na tych, którzy około niego siedzieli, rzekł: Oto matka moja i bracia moi.35 Albowiem kto by czynił wolę Bożą, ten jest bratem moim i siostrą moją i matką.4 NAUCZA W ŁODZI.1 I począł znowu uczyć przy morzu; i zebrała się koło niego rzesza wielka, tak że wszedłszy do łodzi, siedział na morzu, a wszystka rzesza była przy morzu na ziemi.2 I nauczał ich wiele w przypowieściach, i mówił im w nauce swojej. PRZYPOWIEŚĆ O SIEWCY.3 Słuchajcie! Oto siewca wyszedł siać.4 A gdy siał, jedno padło obok drogi, a ptaki niebieskie przyszły i zjadły je.5 Drugie zaś padło na opoczyste, gdzie nie miało wiele ziemi, i natychmiast wzeszło, bo nie miało głębokiej ziemi.6 A gdy słońce wzeszło, zwiędło i dlatego uschło, że nie miało korzenia.7 A inne padło w ciernie; i urosły ciernie, i zadusiły je, i nie dało owocu.8 A inne upadło na ziemię dobrą i dało owoc bujny i wzrastający; a jedno przyniosło trzydzieści, drugie sześćdziesiąt, a trzecie sto.9 I mówił: Kto ma uszy ku słuchaniu, niechaj słucha.10 A gdy był sam tylko, spytało go o przypowieść tych dwunastu, co przy nim byli.11 I mówił im: Wam dane jest poznać tajemnicę królestwa Bożego; ale tym, którzy są zewnątrz, wszystko dzieje się w przypowieściach,12 aby patrząc patrzyli, a nie widzieli, i słysząc słyszeli, a nie zrozumieli, by się kiedy nie nawrócili, a nie były im odpuszczone grzechy.13 I rzekł im: Nie rozumiecie tej przypowieści? A jakże zrozumiecie wszystkie przypowieści?14 Który sieje, słowo sieje.15 A którzy obok drogi, gdzie się rozsiewa słowo, ci są, którzy gdy usłyszą, natychmiast przychodzi szatan i bierze słowo, które jest wsiane w serca ich.16 Podobnież i ci, którzy są na opoczystych posiani, są ci, którzy gdy usłyszą słowo, natychmiast z radością je przyjmują;17 a nie mają korzenia w sobie, ale trwają do czasu; potem, gdy przyjdzie ucisk i prześladowanie z powodu słowa, natychmiast się gorszą.18 A inni, którzy między ciernie są posiani, ci są, którzy słowa słuchają,19 a troski świata i omamienie bogactw i chciwość innych rzeczy, wchodząc, zaduszają słowo, i staje się bez pożytku.20 A którzy na dobrą ziemię są posiani, ci są, którzy słuchają słowa, i przyjmują, i przynoszą owoc, jedno trzydzieści, drugie sześćdziesiąt, a trzecie sto. DARY BOŻE NALEŻY ROZWIJAĆ.21 I mówił im: Czyż świecę wnoszą, aby ją postawić pod korcem, albo pod łożem? Czyż nie po to, aby była postawiona na świeczniku?22 Nie ma bowiem nic tajemnego, co by się objawić nie miało; i nic nie stało się ukrytym, ale po to, żeby na jaw wyszło.23 Jeśli kto ma uszy ku słuchaniu, niechaj słucha.24 I mówił im: Baczcie czego słuchacie. Jaką miarą mierzyć będziecie, będzie wam odmierzone, i będzie wam przydane.25 Albowiem kto ma, będzie mu dane; a kto nie ma, i to, co ma, odejmą od niego.26 I mówił: Tak jest z królestwem Bożym, jak gdyby człowiek wrzucił nasienie w ziemię,27 a spałby, i wstawał w nocy i we dnie, a nasienie wschodziłoby i rosło, gdy on nie wie.28 Ziemia bowiem sama z siebie owoc rodzi, naprzód źdźbło, potem kłos, a potem pełne ziarno w kłosie.29 A gdy zboże dojrzeje, wnet zapuszcza sierp, bo żniwo przyszło. PRZYPOWIEŚĆ O ZIARNIE GORCZYCY.30 I mówił: Do czego podobnym uczynimy królestwo Boże, albo do jakiej przypowieści przyrównamy je?31 Jak ziarno gorczyczne, które gdy sieją w ziemię, mniejsze jest od wszystkich nasion, jakie są na ziemi.32 A gdy się je wsieje, wyrasta, i staje się większe nad wszystkie jarzyny, i wypuszcza gałęzie tak wielkie, że pod cieniem jego mogą mieszkać ptaki niebieskie.33 I w wielu takich przypowieściach tak głosił do nich słowo, jak mogli słuchać.34 A bez przypowieści nie mówił im. A uczniom swoim osobno wykładał wszystko. UCISZENIE BURZY.35 I w ów dzień mówił do nich, gdy już wieczór nastał: Przeprawmy się na drugą stronę.36 A opuściwszy rzeszę, wzięli go tak, jak był w łodzi, a inne łodzie były z nim.37 I powstała wielka nawałnica wiatru, i miotała fale w łódź, tak że się łódź napełniała.38 A on był w tyle łodzi, śpiąc na wezgłówku; i budzą go, i mówią mu: Nauczycielu! Nie obchodzi cię to, że giniemy?39 I powstawszy, zagroził wiatrowi, i rzekł morzu: Milcz, zamilknij. I ustał wiatr, i stała się cisza wielka.40 I rzekł im: Czemu bojaźliwi jesteście? Jeszczeż nie macie wiary?41 I przelękli się bojaźnią wielką, i mówili jeden do drugiego: Kimże więc jest ten, że i wiatr i morze są mu posłuszne?5 WYPĘDZA CZARTY W WIEPRZE.1 I przybyli za morze do krainy Gerazeńczyków.2 A gdy on wychodził z łodzi, zaraz wybiegł ku niemu z grobów człowiek opętany duchem nieczystym.3 Miał on mieszkanie w grobach, a nie mógł go już nikt i łańcuchami związać;4 bo często będąc w pęta i łańcuchy związany, łańcuchy rozrywał i pęta kruszył i nikt go nie mógł poskromić.5 A zawsze we dnie i w nocy był w grobach i w górach, krzycząc i tłukąc się kamieniami.6 Ujrzawszy zaś Jezusa z daleka, przybiegł i pokłonił się mu,7 a wołając głosem wielkim, mówił: Co ci do mnie, Jezusie, Synu Boga Najwyższego? Zaklinam cię przez Boga, abyś mnie nie męczył.8 Albowiem mówił do niego: Wyjdź, duchu nieczysty z człowieka!9 I pytał go: Co ty masz za imię? I rzekł mu: Legion mi na imię, albowiem nas jest wielu.10 I prosił go bardzo, aby go nie wypędzał z tej okolicy.11 A było tam na górze wielkie stado wieprzów pasące się.12 I prosili go czarci, mówiąc: Poślij nas w wieprze, abyśmy w nie weszli.13 I natychmiast pozwolił im Jezus. A wyszedłszy duchy nieczyste, weszły w wieprze, i wpadło stado wielkim pędem ze stromego zbocza w morze, w liczbie około dwóch tysięcy i utonęło w morzu.14 Ci zaś, którzy je paśli, uciekli, i dali znać do miasta i na pola. I wyszli oglądać, co się stało.15 I przychodzą do Jezusa, i widzą tego, który był od czarta dręczony, siedzącego, ubranego i przy zdrowych zmysłach, i zlękli się.16 I opowiedzieli im ci, którzy widzieli, co się zdarzyło temu, który miał czarta, i o wieprzach.17 I poczęli go prosić, aby wyszedł z ich granic.18 A gdy wstępował do łodzi, zaczął go prosić ten, który był od czarta dręczony, aby mógł być przy nim.19 I nie przyjął go, ale mu rzekł: Idź do domu swojego, do swoich i oznajmij im, jak wielkie rzeczy uczynił ci Pan i zlitował się nad tobą.20 I odszedł, i począł głosić w Dekapolu, jak wielkie rzeczy uczynił mu Jezus, a wszyscy się dziwili. UZDRAWIA NIEWIASTĘ MAJĄCĄ KRWOTOK.21 A gdy Jezus znów przeprawił się w łodzi za morze, zeszła się do niego wielka rzesza, i był nad morzem.22 I przyszedł jeden przełożony synagogi, imieniem Jair, a ujrzawszy go, padł mu do nóg.23 I prosił go bardzo, mówiąc: Iż córka moja kona, pójdź, włóż na nią ręce, żeby ozdrowiała, i żywa została.24 I poszedł z nim, a szła za nim wielka rzesza, i cisnęli się na niego.25 A niewiasta, która miała krwotok przez dwanaście lat,26 i wiele była ucierpiała od wielu lekarzy, i całe swe mienie wydała była, a nic jej nie pomogło, ale się jeszcze gorzej miała;27 i usłyszawszy o Jezusie, przyszła z tyłu między rzeszą i dotknęła się szaty jego.28 Mówiła bowiem, że jeśli dotknę się choćby szaty jego, będę zdrowa.29 I natychmiast wyschło w niej źródło krwi, i poczuła w ciele, że była uzdrowiona od choroby.30 A Jezus poznawszy zaraz w sobie moc, która z niego wyszła, obróciwszy się do rzeszy, mówił: Kto się dotknął szat moich?31 A uczniowie jego mówili mu: Widzisz, jak cię rzesza ciśnie, a mówisz: Kto się mnie dotknął?32 I patrzał wokoło, aby zobaczyć tę, która to uczyniła.33 A niewiasta, bojąc się i drżąc, wiedząc, co się z nią stało, przyszła i upadła przed nim, i powiedziała mu całą prawdę.34 On zaś rzekł jej: Córko! Wiara twoja cię uzdrowiła, idź w pokoju i bądź uzdrowiona z choroby twojej. WSKRZESZENIE CÓRKI JAIRA.35 Gdy on jeszcze mówił, przyszli od przełożonego synagogi, mówiąc: Iż córka twoja umarła, czemuż jeszcze trudzisz Nauczyciela?36 A Jezus usłyszawszy słowa, które powiedziano, rzekł przełożonemu synagogi: Nie bój się, wierz tylko!37 I nie dopuścił nikomu iść za sobą, tylko Piotrowi i Jakubowi i Janowi, bratu Jakuba.38 I przychodzą do domu przełożonego synagogi i widzi zgiełk i płaczących i zawodzących bardzo.39 A wszedłszy, rzekł im: Czemu zgiełk czynicie, i płaczecie? Dzieweczka nie umarła, ale śpi.40 I śmiano się z niego. On zaś wypędziwszy wszystkich, bierze ojca i matkę dzieweczki i tych, którzy z nim byli, i wchodzi, gdzie dzieweczka leżała.41 A ująwszy rękę dzieweczki mówi do niej: Talitha kumi! Co znaczy: Dzieweczko, (tobie mówię) wstań!42 I natychmiast wstała dzieweczka i chodziła; miała zaś dwanaście lat; i zdumieli się zdumieniem wielkim.43 I przykazał im surowo, aby tego nikt nie wiedział; i rzekł, aby jej dano jeść.6 NAUCZA W NAZARECIE.1 A odszedłszy stamtąd, przyszedł do ojczyzny swojej, i szli za nim uczniowie jego.2 A gdy nastał szabat, zaczął uczyć w synagodze i wielu słuchających zdumiewało się nad nauką jego, mówiąc: Skądże temu to wszystko? A co to za mądrość, która mu jest dana, i takie cuda, które dzieją się przez ręce jego?3 Czyż to nie jest rzemieślnik, syn Maryi, brat Jakuba i Józefa i Judy i Szymona? Czyż i sióstr jego tu u nas nie ma? I gorszyli się z niego.4 A Jezus im mówił: Iż prorok nie jest bez czci, chyba w ojczyźnie swojej, i w domu swoim, a między rodziną swoją.5 I nie mógł tam uczynić żadnego cudu, tylko uzdrowił niewielu chorych, kładąc na nich ręce.6 I dziwił się niedowiarstwu ich; a nauczając, obchodził okoliczne miasteczka. ROZSYŁA APOSTOŁÓW.7 I wezwał dwunastu, i począł ich po dwóch rozsyłać, i dawał im moc nad duchami nieczystymi.8 I rozkazał im, aby nic na drogę nie brali, jak tylko laskę, ani torby podróżnej, ani chleba, ani pieniędzy w trzosie;9 ale by chodzili w sandałach, a nie wdziewali dwóch sukien.10 I mówił im: Gdziekolwiek wejdziecie do domu, tam mieszkajcie, aż stamtąd wyjdziecie.11 A gdziekolwiekby was nie przyjęli, i nie słuchali, wychodząc stamtąd, otrząśnijcie proch z nóg waszych, na świadectwo im.12 A wyszedłszy, przepowiadali, aby pokutę czynili.13 I wyrzucali wielu czartów, i wielu chorych olejem namaszczali, i uzdrawiali.CZĘŚC II(6,14 – 9,49)WĘDRÓWKI PO GALILEI I OKOLICZNYCH KRAJACH RÓŻNE ZDANIA O JEZUSIE.14 I usłyszał król Herod (bo imię jego było rozsławione), i mówił: Że Jan Chrzciciel wstał z martwych, i dlatego cuda dzieją się przez niego.15 Inni zaś mówili: Że to jest Eliasz; inni znów powiadali: Iż jest to prorok, jak jeden z proroków.16 Co usłyszawszy Herod, rzekł: Jan, którego ja ściąłem, ten wstał z martwych. HISTORIA ZABICIA ŚW. JANA.17 A1bowiem sam Herod posłał, i pojmał był Jana, i związał go w więzieniu z powodu Herodiady, żony Filipa, brata swego, że ją był pojął.18 Jan bowiem mówił Herodowi: Nie godzi się tobie mieć żony brata twego.19 A Herodiada czyhała nań, i chciała go zabić, a nie mogła.20 Albowiem Herod bał się Jana, wiedząc, że jest mężem sprawiedliwym i świętym, i strzegł go, a za jego radą wiele rzeczy czynił i chętnie go słuchał.21 Gdy zaś nadszedł dzień sposobny, sprawił Herod w urodziny swoje ucztę dostojnikom swoim i dowódcom i przedniejszym Galilei.22 A gdy weszła córka owej Herodiady, i tańczyła, i spodobała się Herodowi i wespół siedzącym, rzekł król do dziewczęcia: Proś mnie o co chcesz, a dam tobie.23 I przysiągł jej: że o cokolwiek prosić będziesz, dam ci, choćby i połowę królestwa mego.24 Ona wyszedłszy, rzekła matce swojej: O co mam prosić? Ta zaś odrzekła: głowę Jana Chrzciciela.25 A gdy weszła zaraz z pośpiechem do króla, prosiła, mówiąc: Chcę, abyś mi natychmiast dał na misie głowę Jana Chrzciciela.26 I zasmucił się król; dla przysięgi i dla wespół siedzących nie chciał jej zasmucić,27 ale posławszy kata, rozkazał przynieść głowę jego na misie.28 I ściął go w więzieniu, i przyniósł głowę jego na misie, i oddał ją dziewczynie, a dziewczyna oddała j ą matce swojej.29 Co usłyszawszy uczniowie jego, przyszli, i wzięli ciało jego, i położyli je w grobie. JEZUS ODPOCZYWA Z APOSTOŁAMI.30 A gdy apostołowie zeszli się do Jezusa, opowiedzieli mu wszystko, co czynili, i czego uczyli.31 I rzekł im: Pójdźcie osobno na miejsce pustynne i odpocznijcie trochę; bo wielu było tych, co przychodzili i odchodzili, i ani czasu do jedzenia nie mieli.32 I wstąpiwszy do łodzi, odjechali na miejsce pustynne osobno.33 I widzieli ich odjeżdżających, i zwiedziało się wielu, i zbiegli się tam pieszo ze wszystkich miast, i wyprzedzili ich.34 A wyszedłszy Jezus, ujrzał wielką rzeszę, i ulitował się nad nimi, że byli jak owce nie mające pasterza, i począł ich uczyć wielu rzeczy. ROZMNAŻA CHLEB.35 A gdy już była późna godzina, przystąpili uczniowie jego, mówiąc: Miejsce to jest pustynne i już czas upłynął;36 rozpuść ich, aby poszli do najbliższych zagród i wsi, i kupili sobie żywności do jedzenia.37 A odpowiadając, rzekł im: Dajcie wy im jeść. I rzekli mu: Pójdźmy, kupmy za dwieście denarów chleba, a damy im jeść.38 I rzekł im: Ile chlebów macie? Idźcie, i zobaczcie. A dowiedziawszy się, odpowiedzieli: Pięć i dwie ryby.39 I rozkazał im posadzić wszystkich gromadami na zielonej trawie.40 I siedli gromadami po stu i po pięćdziesięciu.41 A wziąwszy pięć chlebów i dwie ryby, wejrzawszy w niebo, błogosławił, i łamał chleb, i dawał uczniom swoim, aby przed nich kładli, i dwie ryby podzielił wszystkim.42 I jedli wszyscy, i najedli się.43 I zebrali ostatki, dwanaście koszów pełnych ułomków i z ryb.44 A tych, którzy jedli, było pięć tysięcy mężczyzn. CHODZI PO MORZU.45 I wnet przymusił uczniów swoich wstąpić w łódź, aby go wyprzedzili za morze do Betsaidy, ażby on rozpuścił lud.46 A rozpuściwszy ich odszedł na górę modlić się.47 I gdy nastał wieczór, była łódź w pośrodku morza, a on sam na ziemi.48 A widząc ich, jak się trudzili przy wiosłowaniu (bo im był wiatr przeciwny), około czwartej straży nocnej przyszedł do nich, chodząc po morzu, i chciał ich minąć.49 Lecz oni, skoro go ujrzeli chodzącego po morzu, mniemali, że to była zjawa, i zakrzyknęli.50 Albowiem wszyscy go widzieli, i zatrwożyli się. A natychmiast przemówił do nich, i rzekł im: Ufajcie, jam jest, nie lękajcie się!51 I wstąpił do nich w łódź, i ustał wiatr. I tym bardziej zdumiewali się sami w sobie.52 Nie zrozumieli bowiem co do chlebów, gdyż serce ich było zaślepione. UZDRAWIA NIEMOCNYCH.53 A gdy się przeprawili, przyszli do ziemi Genezaret, i przybili do brzegu.54 Skoro wyszli z łodzi, natychmiast go poznali.55 I przebiegając całą tę okolicę, poczęli na łożach przynosić źle się mających, gdzie usłyszeli, że jest.56 A gdziekolwiek wchodził do wsi, albo do zagród albo miast, kładli niemocnych na ulicach, i prosili go, aby się dotknęli choć kraju szaty jego; i wszyscy, którzy się go dotknęli, zdrowymi się stawali.7 KARCI FARYZEUSZÓW.1 I zeszli się do niego faryzeusze i niektórzy z doktorów, co przyszli z Jerozolimy.2 A ujrzawszy niektórych z uczniów jego, jedzących chleb pospolitymi, to jest, nieumytymi rękami, ganili ich.3 Faryzeusze bowiem i wszyscy żydzi bez częstego umywania rąk nie jedzą, trzymając się podania starszych.4 I wracając z rynku nie jedzą, dopóki się nie umyją; i wiele jest innych rzeczy, które im do zachowania są podane: umywania kubków i dzbanków i naczyń miedzianych i łóżek.5 I pytali go faryzeusze i doktorowie: Czemu uczniowie twoi nie postępują według podania starszych, ale jedzą chleb pospolitymi rękami?6 On zaś odpowiadając, rzekł im: Dobrze Izajasz o was obłudnikach prorokował, jak jest napisane: “Lud ten czci mię wargami, ale serce ich daleko jest ode mnie.7 Lecz próżno mnie czczą, ucząc nauk i przykazań ludzkich.”8 Albowiem opuściwszy przykazanie Boże, trzymacie się podania ludzkiego, umywania dzbanków i kubków; i wiele innych rzeczy tym podobnych czynicie.9 I mówił im: Całkiem udaremniacie przykazanie Boże, aby zachować podanie wasze.10 Mojżesz bowiem powiedział: “Czcij ojca twego i matkę twoją,” i “Kto by złorzeczył ojcu albo matce, niech śmiercią umrze.”11 A wy mówicie: Jeśliby człowiek rzekł ojcu albo matce: Korban (to znaczy dar), który jest ode mnie, tobie pomocny będzie;12 i nie pozwalacie mu nic więcej czynić dla ojca albo matki,13 niwecząc słowo Boże tym podaniem waszym, któreście przekazali; i wiele rzeczy tym podobnych czynicie. CO PLUGAWI CZŁOWIEKA.14 A przywoławszy znów rzesze, mówił im: Słuchajcie mnie wszyscy, a zrozumiejcie.15 Nie ma żadnej rzeczy zewnątrz człowieka, która by, wchodząc weń, splugawić go mogła; lecz rzeczy, które wychodzą z człowieka, te są, które plamią człowieka.16 Jeśli kto ma uszy do słuchania, niechaj słucha.17 A gdy od rzeszy wszedł do domu, pytali go uczniowie jego o przypowieść.18 I rzekł im: Także i wy nierozumni jesteście? Nie rozumiecie, iż nic z tego co z zewnątrz wchodzi w człowieka, nie może go splamić,19 bo nie wchodzi w serce jego, ale w brzuch idzie, i do wychodu odchodzi, czyszcząc wszystkie potrawy?20 I powiadał, że co wychodzi z człowieka, to plami człowieka.21 Gdyż z wnętrza, z serca ludzkiego wychodzą myśli złe, cudzołóstwa, porubstwa, zabójstwa,22 kradzieże, łakomstwa, złości, zdrada, bezwstyd, złe spojrzenia, bluźnierstwa, pycha, głupota.23 Wszystko to złe z wewnątrz pochodzi i plami człowieka. UZDRAWIA CÓRKĘ CHANANEJKI.24 A stamtąd powstawszy, odszedł w granice Tyru i Sydonu. I wszedłszy w dom, nie chciał, aby to kto wiedział, lecz ukryć się nie mógł.25 Gdyż skoro tylko usłyszała o nim niewiasta, której córka miała ducha nieczystego, weszła i upadła do nóg jego.26 Była to niewiasta pogańska, rodem Syrofenicjanka. I prosiła go, aby wyrzucił czarta z jej córki.27 A on jej rzekł: Pozwól pierwej najeść się dzieciom; bo nie dobrze jest brać chleb dzieciom i rzucać psom.28 Lecz ona odpowiedziała i rzekła mu: I owszem Panie, bo i szczenięta jadają pod stołem z okruszyn dzieci.29 I rzekł jej: Dla tego słowa idź, wyszedł czart z córki twojej.30 A gdy odeszła do domu swego, znalazła dzieweczkę leżącą na łożu, i że czart wyszedł. UZDRAWIA GŁUCHONIEMEGO.31 A wyszedłszy znowu z granic Tyru, przyszedł przez Sydon do Morza Galilejskiego poprzez granice Dekapolu.32 I przywiedli mu głuchoniemego i prosili go, aby nań rękę włożył.33 A wziąwszy go na stronę od rzeszy, wpuścił palce swoje w uszy jego i splunąwszy, dotknął języka jego.34 A wejrzawszy w niebo, westchnął i rzekł mu: Effetha! to znaczy: Otwórz się.35 I wnet otworzyły się uszy jego i rozwiązały się więzy języka jego i mówił dobrze.36 I przykazał im, aby nikomu nie opowiadali. Ale im więcej on zakazywał, tym jeszcze więcej rozgłaszali,37 i tym bardziej dziwili się, mówiąc: Dobrze wszystko uczynił, i głuchym przywrócił słuch i niemym mowę.8 POWTÓRNIE CHLEB ROZMNAŻA.1 W owe dni znowu, gdy była wielka rzesza, a nie mieli co jeść, wezwawszy uczniów swoich, rzekł im:2 Ża1 mi ludu, bo oto już trzy dni trwają przy mnie, a nie mają co jeść.3 A jeśli ich puszczę głodnych do domów ich, ustaną w drodze; bo niektórzy z nich przyszli z daleka.4 I odpowiedzieli mu uczniowie jego: Skądże będzie mógł ich kto tu na pustyni nakarmić chlebem?5 I zapytał ich: Wiele chlebów macie? A oni rzekli: Siedem.6 I rozkazał rzeszy usiąść na ziemi. A wziąwszy siedem chlebów, dzięki czyniąc, łamał i dawał uczniom swoim, aby przed nich kładli; i kładli przed rzeszą.7 Mieli też i trochę rybek, i te pobłogosławił i kazał przed nimi położyć.8 I jedli i najedli się, i zebrali, co było ułomków, siedem koszów.9 A tych, co jedli, było około czterech tysięcy; i odprawił ich. PRZESTRZEGA PRZED KWASEM FARYZEJSKIM.10 I zaraz wsiadłszy do łodzi z uczniami swoimi, przybył w strony Dalmanuty.11 I wyszli faryzeusze i poczęli się z nim spierać, kusząc go, i domagali się od niego znaku z nieba.12 A westchnąwszy w duchu, rzekł: Czemu to plemię znaku szuka? Zaprawdę powiadam wam, nie będzie dany żaden znak temu plemieniu.13 A opuściwszy ich, wstąpił znowu w łódź i puścił się za morze.14 I zapomnieli wziąć chleba, i nie mieli z sobą tylko jeden chleb w łodzi.15 I przykazywał im, mówiąc: Baczcie i strzeżcie się kwasu faryzejskiego i kwasu Herodowego.16 I myśleli między sobą, mówiąc: że chleba nie mamy.17 Co poznawszy Jezus, rzekł im: Cóż myślicie, że chleba nie macie? Jeszcze nie poznajecie ani rozumiecie? Jeszczeż macie serce wasze zaślepione?18 Oczy mając, nie widzicie, i uszy mając, nie słyszycie? Ani nie pamiętacie,19 gdy pięć chlebów połamałem dla pięciu tysięcy, wieleście odnieśli koszów pełnych ułomków? Rzekli mu: Dwanaście.20 A gdy siedem chlebów dla czterech tysięcy, wieleście koszów ułomków zebrali? I rzekli mu: Siedem.21 I powiedział im: Jakże jeszcze nie rozumiecie? PRZYWRACA WZROK ŚLEPEMU.22 I przybyli do Betsaidy i przywiedli mu ślepego i prosili, aby się go dotknął.23 A ująwszy ślepego za rękę, wywiódł go poza wioskę; a plunąwszy na oczy jego, położywszy nań ręce swoje, spytał go, czy co widzi.24 A on spoglądając, rzekł: Widzę ludzi jako drzewa chodzących.25 Potem znowu położył ręce na oczy jego i począł widzieć i został uzdrowiony, tak że widział wszystko jasno.26 I odesłał go do domu jego, mówiąc: Idź do domu swego, a jeśli wejdziesz do wsi, nikomu nie mów. WYZNANIE PIOTRA.27 I wyszedł Jezus i uczniowie jego ku miasteczku Cezarei Filipa, a po drodze pytał uczniów swoich, mówiąc im: Kim powiadają mnie być ludzie?28 A oni mu odpowiedzieli, mówiąc: Janem Chrzcicielem, inni Eliaszem, a inni jakby jednym z proroków.29 Wtedy im rzekł: A wy kim mnie być powiadacie? A odpowiadając Piotr, rzekł mu: Tyś jest Chrystus.30 I zagroził im, aby o nim nikomu nie mówili.31 I począł ich nauczać, iż potrzeba, żeby Syn Człowieczy wiele cierpiał, i był wzgardzony od starszych i od przedniejszych kapłanów i od doktorów, i zabity, a po trzech dniach żeby zmartwychwstał.32 A mówił te słowa otwarcie. I wziąwszy go Piotr, począł go karcić.33 A on obróciwszy się i spojrzawszy na uczniów swoich, zgromił Piotra, mówiąc: Idź za mną, szatanie! bo nie rozumiesz tego, co jest Boże, ale co jest ludzkie. POLECA KRZYŻ.34 I zebrawszy rzeszę z uczniami swymi, rzekł im: Jeśli kto chce iść za mną, niech zaprze samego siebie, a weźmie krzyż swój i niech mię naśladuje.35 Albowiem kto by chciał zachować duszę swoją, straci ją, a kto by stracił duszę swoją dla mnie i dla ewangelii, zachowa ją.36 Cóż bowiem pomoże człowiekowi, choćby cały świat pozyskał, a na duszy swojej szkodę poniósł?37 Albo co w zamian da człowiek za duszę swoją?38 Albowiem kto by się wstydził mnie i słów moich między plemieniem tym cudzołożnym i grzesznym, zawstydzi się go i Syn Człowieczy, gdy przyjdzie w chwale Ojca swego z aniołami świętymi.39 I mówił im: Zaprawdę powiadam wam, że są niektórzy z tych tu stojących, co nie zaznają śmierci aż ujrzą królestwo Boże przychodzące w mocy.9 PRZEMIENIENIE NA GÓRZE.39I mówił im: Zaprawdę powiadam wam, że są niektórzy z tych tu stojących, co nie zaznają śmierci aż ujrzą królestwo Boże przychodzące w mocy.1A po sześciu dniach wziął Jezus Piotra i Jakuba i Jana, i zaprowadził ich na górę wysoką samych osobno, i przemienił się przed nimi.2 A szaty jego stały się jaśniejące i bardzo białe jako śnieg, jakich pilśniarz na ziemi wybielić nie może.3 I ukazał się Eliasz z Mojżeszem i rozmawiali z Jezusem.4 A odpowiadając Piotr, rzekł Jezusowi: Rabbi! Dobrze nam tu być, i uczyńmy trzy przybytki, tobie jeden, a Mojżeszowi jeden i Eliaszowi jeden.5 Albowiem nie wiedział, co mówił; bo byli bojaźnią zdjęci.6 I powstał obłok, który ich zasłonił, i przyszedł z obłoku głos mówiący: Ten jest Syn mój najmilszy, jego słuchajcie.7 I obejrzawszy się zaraz, nikogo więcej nie zobaczyli tylko samego Jezusa przy sobie.8 A gdy zstępowali z góry, rozkazał im, aby nikomu nie opowiadali, co widzieli, dopóki Syn Człowieczy nie zmartwychwstanie.9 I zachowali to zlecenie u siebie, pytając się między sobą, co by znaczyło: kiedy zmartwychwstanie? 10 I pytali go, mówiąc: Cóż tedy faryzeusze i doktorowie powiadają, że potrzeba, aby pierwej przyszedł Eliasz?11 A on odpowiadając, rzekł im: Gdy Eliasz wpierw przyjdzie, naprawi wszystko; ale jakże jest napisane o Synu Człowieczym, że wiele wycierpi i będzie wzgardzony?12 Ale powiadam wam, że i Eliasz przyszedł (i uczynili z nim, cokolwiek chcieli), jako o nim jest napisane. UZDROWIENIE OPĘTANEGO.13 A gdy przyszedł do swych uczniów, ujrzał wielką rzeszę około nich i doktorów spierających się z nimi.14 I lud cały wnet ujrzawszy Jezusa, zdumiał się i zlękli się, a przybiegając, witali go.15 I spytał ich: O co się spieracie między sobą?16 A odpowiadając jeden z rzeszy, rzekł: Nauczycielu! Przywiodłem do ciebie syna mego, który ma ducha niemego.17 Który gdziekolwiek go napadnie, rzuca go o ziemię i pieni się i zgrzyta zębami i drętwieje; i mówiłem uczniom twym, aby go wyrzucili, a nie mogli.18 A on odpowiadając im, rzekł: O plemię niewierne! Dokądże wśród was będę? Dokądże was cierpieć będę? Przynieście go do mnie.19 I przynieśli go. A gdy go ujrzał, natychn1iast duch zaczął go targać; a upadłszy na ziemię, tarzał się, pieniąc się.20 I spytał ojca jego: Od jak dawna to mu się przydarzyło? A on odpowiedział: Od dzieciństwa.21 I często wrzucał go w ogień i w wodę, aby go zgubić; ale jeśli co możesz, ratuj nas, litując się nad nami.22 Jezus zaś rzekł mu: Jeśli możesz uwierzyć, wszystko możliwe jest wierzącemu.23 I natychmiast ojciec chłopca zawoławszy, mówił ze łzami: Wierzę, Panie! Wspomóż niedowiarstwo moje.24 A Jezus widząc, że się rzesza zbiega, nakazał duchowi nieczystemu, mówiąc mu: Głuchy i niemy duchu! Ja tobie rozkazuję, wyjdź z niego,i nie wchodź weń więcej.25 A krzyknąwszy i bardzo go stargawszy, wyszedł z niego; i stał się jakby umarły, tak że wielu mówiło, że umarł.26 Jezus zaś ująwszy go za rękę, podniósł go, i wstał.27 A gdy wszedł do domu, uczniowie jego spytali go na osobności: Czemuż my nie mogliśmy go wyrzucić?28 I rzekł im: Ten rodzaj żadnym sposobem wyjść nie może, tylko przez modlitwę i post. ZAPOWIEDŹ MĘKI.29 I Wyszedłszy stamtąd, przechodzili przez Galileę, a nie chciał, aby kto wiedział.30 Uczył zaś uczniów swoich i mówił im, że Syn Człowieczy będzie wydany w ręce ludzkie i zabiją go, a zabity, trzeciego dnia zmartwychwstanie.31 Lecz oni nie rozumieli tego słowa, a bali się go pytać. ZALECENIE POKORY.32 I przyszedł do Kafarnaum. A gdy byli w domu, spytał ich: O czym rozmawialiście w drodze? 33 Lecz oni milczeli; albowiem w drodze spierali się między sobą, kto by z nich był większy.34 A usiadłszy, wezwał dwunastu i rzekł im: Jeśli kto chce być pierwszy, będzie ze wszystkich ostatni i sługą wszystkich.35 I wziąwszy dziecię, postawił je wpośród nich i objąwszy je, rzekł im: 36 Ktokolwiek przyjmie jedno z takich dziatek w imię moje, mnie przyjmuje, a ktokolwiek mnie przyjmuje, nie mnie przyjmuje, ale tego, który mnie posłał. DOBRE CZYNY W IMIĘ JEZUSA.37 Odpowiedział mu Jan, mówiąc: Nauczycielu! Widzieliśmy jednego, który nie chodzi z nami, wyrzucającego czarty w imię twoje i zakazaliśmy mu.38 A Jezus rzekł: Nie zakazujcie mu, albowiem nikt, co by czynił cuda w imię moje, nie będzie mógł prędko źle mówić o mnie.39 Kto bowiem nie jest przeciwko wam, za wami jest.40 Albowiem ktokolwiek da wam kubek wody do picia w imię moje, dlatego żeście Chrystusowi, zaprawdę powiadam wam, nie utraci zapłaty swojej. POTĘPIENIE ZGORSZENIA.41 A ktokolwiek zgorszyłby jednego z tych maluczkich, wierzących we mnie, lepiej by mu było, żeby mu uwiązano kamień młyński u szyi jego i wrzucono go w morze.42 A jeśliby ręka twoja gorszyła cię, odetnij ją; lepiej ci jest wejść do życia ułomnym, niż mając obie ręce, iść do piekła w ogień nieugaszony,43 gdzie robak ich nie umiera, a ogień nie gaśnie.44 I jeśli noga twoja gorszy cię, utnij ją; lepiej ci jest wejść chromym do życia wiecznego, niż mając obie nogi, być wrzuconym do piekła ognia nieugaszonego,45 gdzie robak ich nie umiera, a ogień nie gaśnie.46 A jeśli oko twoje gorszy cię, wyłup je; lepiej ci jest wejść jednookim do królestwá Bożego, niż mając dwoje oczu, być wrzuconym do piekła ognistego,47 gdzie robak ich nie umiera a ogień nie gaśnie.48 Albowiem każdy ogniem będzie posolony i każda ofiara będzie solą posolona.49 Dobra jest sól, ale jeśli sól niesłona będzie, czymże ją przyprawicie? Miejcie w sobie sól, a pokój miejcie między sobą.CZĘŚC III(10,1-13,37)ZBAWICIEL IDZIE DO JEROZOLIMY NA OSTATNIĄ PASCHĘ10 NIEROZWIĄZALNOŚĆ MAŁŻEŃSTWA.1 A stamtąd powstawszy, przyszedł w granice Judei za Jordanem. I znowu zeszły się do niego rzesze, i swoim zwyczajem znowu je nauczał.2 A przystąpiwszy faryzeusze, pytali go, kusząc: Czy godzi się mężowi opuścić żonę? 3 On zaś odpowiadając, rzekł im: Co wam przykazał Mojżesz?4 A oni rzekli: Mojżesz pozwolił “napisać list rozwodowy i opuścić.”5 Odpowiadając im Jezus, rzekł: Dla twardości serca waszego napisał wam taki nakaz.6 Ale od początku stworzenia “mężczyzną i niewiastą uczynił ich” Bóg.7 “Dlatego opuści człowiek ojca swego i matkę, a przyłączy się do żony swojej;8 i będą dwoje w jednym ciele.” Tak więc już nie są dwoje, ale jedno ciało.9 Co tedy Bóg złączył, niechaj człowiek nie rozłącza.10 A w domu znów o to samo pytali go uczniowie jego.11 I rzecze im: Ktokolwiek opuściłby żonę swoją, a pojąłby inną, cudzołóstwa się dopuszcza przeciwko niej.12 I jeśliby żona opuściła męża swojego, a wyszłaby za drugiego, cudzołoży. CHRYSTUS BŁOGOSŁAWI DZIECIOM.13 I przynoszono mu dziatki, aby się ich dotknął; uczniowie zaś łajali przynoszących.14 A gdy ich ujrzał Jezus, oburzył się i rzekł im: Dopuśćcie dziatkom przychodzić do mnie, a nie zabraniajcie im; albowiem takich jest królestwo Boże.15 Zaprawdę mówię wam: Ktokolwiek nie przyjmie królestwa Bożego, jako dziecię, nie wejdzie do niego.16 I obejmując je i kładąc na nie ręce, błogosławił je. WZYWA MŁODZIEŃCA DO DOSKONAŁOŚCI.17 A gdy wyruszył w drogę, jeden przybiegłszy, upadł na kolana przed nim i pytał go: Nauczycielu dobry! Co mam czynić, aby otrzymać życie wieczne?18 Jezus zaś rzekł mu: Czemu mnie zwiesz dobrym? Nikt nie jest dobry, tylko jeden Bóg.19 Znasz przykazania: “Nie cudzołóż! nie zabijaj! Nie kradnij! Nie mów świadectwa fałszywego! Nie czyń zdrady! Czcij ojca twego i matkę?”20 A on odpowiadając, rzekł mu: Nauczycielu! Tego wszystkiego strzegłem od młodości mojej.21 Jezus zaś wejrzawszy nań, umiłował go i rzekł mu: Jednego ci nie dostaje; idź, sprzedaj, cokolwiek masz i daj ubogim, a będziesz miał skarb w niebie, i przyjdź, naśladuj mię.22 A on zmartwiwszy się tym słowem, odszedł smutny; albowiem miał majętności wiele. WYCHWALA UBÓSTWO.23 A Jezus spoglądając wokoło, mówił uczniom swoim: Ci, co pieniądze mają, o jak trudno wejdą do królestwa Bożego!24 Uczniowie zaś zdumiewali się na słowa jego. Lecz Jezus znowu odpowiadając, mówi im: Dzieci! Jak trudno tym, co w pieniądzach ufają, wejść do królestwa Bożego.25 Łatwiej jest wielbłądowi przez ucho igielne przejść, aniżeli bogaczowi wejść do królestwa Bożego.26 A oni tym więcej się dziwili, mówiąc sami do siebie: I któż może być zbawiony?27 A Jezus spojrzawszy na nich, mówi: U ludzi to niemożliwe, ale nie u Boga; albowiem u Boga wszystko jest możliwe.28 I począł mu Piotr mówić: Oto my opuściliśmy wszystko, i poszliśmy za tobą.29 A Jezus odpowiadając, rzekł: Zaprawdę mówię wam: Nie ma nikogo, kto by opuścił dom, albo braci, albo siostry, albo ojca, albo matkę, albo dzieci, albo rolę dla mnie i dla ewangelii,30 żeby nie miał wziąć stokroć tyle, teraz w tym czasie: domów i braci i sióstr i matek i dzieci i ról, wśród prześladowań, a w przyszłym wieku życia wiecznego.31 Wielu zaś pierwszych będzie ostatnimi, a ostatnich pierwszymi. ZAPOWIADA PONOWNIE MĘKĘ.32 I byli w drodze, wstępując do Jerozolimy; a Jezus szedł przed nimi, i zdumiewali się, a idąc za nim bali się. I znowu wziąwszy dwunastu, począł im mówić, co na niego przyjść miało.33 Że oto wstępujemy do Jerozolimy, a Syn Człowieczy będzie wydany przedniejszym kapłanom i doktorom i starszym i skażą go na śmierć i wydadzą go poganom.34 I będą się zeń naigrawać, i będą nań plwać i ubiczują go i zabiją; a dnia trzeciego zmartwychwstanie. ODRZUCA PROŚBĘ SYNÓW ZEBEDEUSZA.35 I przystępują do niego Jakub i Jan, synowie Zebedeusza, mówiąc: Nauczycielu, chcemy, ażebyś nam uczynił, o cokolwiek prosić będziemy.36 Lecz on im rzekł: Cóż chcecie, abym wam uczynił?37 I rzekli: Daj nam, abyśmy jeden po prawicy twojej, a drugi po lewicy twej siedzieli w chwale twojej.38 Jezus zaś rzekł im: Nie wiecie, o co prosicie. Możecie pić kielich, który ja piję, albo być ochrzczeni chrztem, którym ja się chrzczę?39 A oni mu odpowiedzieli: Możemy. Jezus zaś rzekł im: Kielich, który ja piję, wprawdzie pić będziecie, i chrztem, którym ja się chrzczę, ochrzczeni będziecie.40 Ale siedzieć po prawicy mojej, albo po lewicy, nie jest moją rzeczą dać wam, lecz którym jest zgotowane.41 A usłyszawszy dziesięciu, zaczęło oburzać się na Jakuba i Jana.42 Jezus zaś wezwawszy ich, mówił im: Wiecie, iż ci, którzy uchodzą za władców nad narodami, panują nad nimi, a książęta ich władzę wywierają nad nimi.43 Lecz nie tak jest między wami ale ktokolwiek chciałby być większym, będzie sługą waszym.44 A ktokolwiek by między wami chciał być pierwszym, będzie sługą wszystkich.45 Albowiem Syn Człowieczy nie przyszedł, aby mu służono, ale aby służyć i oddać życie swoje na okup za wielu. UZDRAWIA ŚLEPEGO BARTYMEUSZA.46 I przyszli do Jerycha. A gdy wychodził z Jerycha on i uczniowie jego i rzesza wielka, syn Tymeusza, Bartymeusz ślepy, siedział przy drodze, żebrząc.47 Skoro usłyszał, że Jezus Nazareński jest, począł wołać i mówić: Jezusie, synu Dawidów, zmiłuj się nade mną!48 I wielu groziło mu, aby milczał, ale on daleko bardziej wołał: Synu Dawidów, zmiłuj się nade mną!49 A Jezus stanąwszy, kazał go zawołać. I zawołali ślepego, mówiąc mu: Bądź dobrej myśli, wstań, woła cię.50 On zaś rzuciwszy płaszcz swój, zerwał się i przyszedł do niego.51 I odpowiadając Jezus, rzekł mu: Co chcesz, abym ci uczynił? Ślepý zaś rzekł mu: Mistrzu, abym przejrzał.52 A Jezus rzekł mu: Idź, wiara twoja cię uzdrowiła. I natychmiast przejrzał i poszedł za nim drogą.11 CHRYSTUS WJEŻDŻA DO JEROZOLIMY.1 A gdy się zbliżali do Jerozolimy i do Betanii, u góry Oliwnej, posyła dwóch z uczniów swoich,2 i mówi im: Idźcie do miasteczka, które jest przed wami, a zaraz, wchodząc tam, znajdziecie oślę uwiązane, na którym jeszcze nikt z ludzi nie siedział; odwiążcie je i przywiedźcie.3 A jeśliby wam kto rzekł: co czynicie? powiedzcie, że Panu go potrzeba, a wnet je tu odeśle.4 A poszedłszy, znaleźli oślę uwiązane przed bramą na dworze na rozdrożu i odwiązali je.5 A niektórzy ze stojących tam mówili im: Co czynicie, odwiązując oślę?6 A oni im odpowiedzieli, jak im był rozkazał Jezus, i puścili im.7 I przywiedli oślę do Jezusa i wkładają na nie szaty swoje, i wsiadł na nie.8 A wielu słało płaszcze swoje na drodze; inni zaś obcinali gałęzie z drzew i rzucali na drogę.9 A ci, którzy szli naprzód, i ci co z tyłu, wołali, mówiąc: “Hosanna, błogosławiony, który idzie w imię Pańskie!”10 Błogosławione, które nadchodzi, królestwo ojca naszego Dawida! Hosanna na wysokościach!11 I wszedł do Jerozolimy do świątyni, a obejrzawszy wszystko, gdy już była wieczorna godzina, wyszedł z dwunastoma do Betanii. PRZEKLINA FIGĘ.12 A nazajutrz, gdy wychodzili z Betanii, uczuł głód.13 I ujrzawszy z daleka figę okrytą liśćmi, przyszedł, czyby przypadkiem na niej czego nie znalazł. A przyszedłszy do niej, nic nie znalazł prócz liści, bo nie była to pora na figi.14 I odezwał się do niej, mówiąc: Niech już więcej nikt nie je z ciebie owocu na wieki. A słyszeli uczniowie jego. WYRZUCA KUPCZĄCYCH Z ŚWIĄTYNI.15 I przychodzą do Jerozolimy. A gdy wszedł do świątyni, począł wyrzucać sprzedających i kupujących w świątyni; i stoły bankierów i ławki tych, co sprzedawali gołębie, poprzewracał.16 I nie pozwalał, aby kto przenosił sprzęt jaki przez świątynię.17 A nauczał, mówiąc im: Czyż nie jest napisane, że “dom mój będzie nazwany domem modlitwy wszystkim narodom,” a wyście zeń uczynili “jaskinię zbójców!”18 Co usłyszawszy przedniejsi kapłani i doktorowie, przemyśliwali, jakby go zgładzić; albowiem bali się go, gdyż cała rzesza podziwiała naukę jego. POTĘGA MODLITWY.19 A gdy nastał wieczór, wychodzili z miasta.20 I gdy rano przechodzili, ujrzeli figę od korzenia uschłą.21 A Piotr wspomniawszy, mówi mu: Rabbi! Oto figa, którąś przeklął, uschła.22 A Jezus odpowiadając, rzecze im: Miejcie wiarę w Boga;23 zaprawdę powiadam wam, że ktokolwiek rzekłby tej górze: podnieś się, a rzuć się w morze, i nie wątpiłby w sercu swoim, ale wierzyłby, że się stanie, cokolwiek by rzekł, stanie się mu.24 Przeto wam powiadam: wszystko, o cokolwiek modląc się prosicie, wierzcie, że otrzymacie, a stanie się wam.25 A gdy staniecie do modlitwy, odpuśćcie, jeśli co przeciw komu macie, aby i Ojciec wasz, który jest w niebiosach, odpuścił wam grzechy wasze.26 Lecz jeśli wy nie odpuścicie, ani Ojciec wasz, który jest w niebiosach, nie odpuści wam grzechów waszych. ROZPRAWA Z DOKTORAMI.27 I przychodzą znów do Jerozolimy. A gdy przechadzał się w świątyni, przystępują do niego przedniejsi kapłani i doktorowie i starsi,28 i mówią mu: Jaką mocą te rzeczy czynisz, a kto ci dał tę władzę, abyś to czynił?29 Jezus zaś odpowiadając, rzekł im: Spytam i ja was o jedną rzecz: odpowiedzcie mi a powiem wam, jaką mocą to czynię. 30 Chrzest Jana z nieba był, czy z ludzi? Odpowiedzcie mi.31 A oni rozważali między sobą, mówiąc: Jeśli powiemy: z nieba, rzecze: Czemuście mu więc nie uwierzyli?32 Jeśli powiemy: z ludzi, boimy się ludu, albowiem wszyscy sądzili o Janie, że prawdziwie był prorokiem.33 I odpowiadając, rzekli Jezusowi: Nie wiemy. A Jezus odpowiadając, rzekł im: To i ja wam nie powiem, jaką mocą to czynię.12 PRZYPOWIEŚĆ O DZIERŻAWCACH WINNICY.1 I począł im mówić w przypowieściach: Pewien człowiek zasadził winnicę i ogrodził płotem, i wkopał prasę, i zbudował wieżę, i wynajął ją oraczom i odjechał w podróż.2 A w swoim czasie posłał sługę do oraczów, aby od oraczów odebrał z owocu winnicy.3 A oni pojmawszy go, obili i odesłali z niczym.4 I znowu posłał do nich drugiego sługę, ale i tego ranili w głowę i zelżyli.5 I jeszcze innego posłał, a tego zabili; i wielu innych, jednych bijąc, a drugich zabijając.6 Mając więc jeszcze jednego syna najmilszego i tego na ostatek posłał do nich, mówiąc, że uszanują syna mego.7 Lecz rolnicy rzekli jeden do drugiego: Ten jest dziedzic. Pójdźcież, zabijmy go, a dziedzictwo będzie nasze.8 I pojmawszy go, zabili i wyrzucili z winnicy.9 Cóż więc uczyni pan winnicy? Przyjdzie i wytraci rolników i odda winnicę innym.10 Ani tego Pisma nie czytaliście: “Kamień, który odrzucili budujący, ten stał się kamieniem węgielnym.11 Od Pana się to stało, i dziwne jest w oczach naszych?”12 I starali się go pojmać, a bali się rzeszy; bo poznali, że do nich tę przypowieść powiedział. I opuściwszy go, odeszli. O PŁACENIU PODATKU.13 I posyłają do niego niektórych z faryzeuszów i herodianów, aby go podchwycili w słowie.14 Którzy przyszedłszy, mówią doń: Nauczycielu, wiemy, żeś jest prawdomówny, a nie dbasz o nikogo; bo nie oglądasz się na osobę ludzką, ale drogi Bożej w prawdzie nauczasz: Czy godzi się oddawać podatek cesarzowi, czy nie będziemy dawać?15 On zaś znając ich obłudę, rzekł im: Czemu mnie kusicie? Przynieście mi denara, abym zobaczył.16 A oni mu przynieśli; i rzecze im: Czyj jest ten obraz i napis? Mówią mu: Cesarski.17 Jezus zaś odpowiadając, rzekł im: Oddajcie tedy, co jest cesarskiego, cesarzowi, a co jest Bożego, Bogu. I podziwiali go. O ZMARTWYCHWSTANIU.18 I przyszli do niego saduceusze, którzy powiadają, że nie ma zmartwychwstania, i pytali go mówiąc:19 Nauczycielu! Mojżesz nam napisał, że jeśliby czyj brat umarł i pozostawił żonę, a nie zostawiłby dzieci, aby jego brat pojął żonę jego i wzbudził potomstwo bratu swemu.20 Było więc siedmiu braci i pierwszy pojął żonę i umarł, nie zostawiwszy potomstwa.21 I pojął ją drugi i umarł; i ani ten nie zostawił potomstwa, i trzeci także.22 I wzięło ją podobnie siedmiu, a nie zostawili potomstwa.23 W zmartwychwstaniu więc, gdy powstaną, któregoż z tych będzie żoną, bo siedmiu miało ją za żonę?24 A Jezus odpowiadając, rzekł im: Czy nie dlatego błądzicie, że nie rozumiecie Pism, ani mocy Bożej?25 A1bowiem gdy zmartwychwstaną, ani się będą żenić, ani za mąż wychodzić; ale są jako aniołowie w niebie.26 A o umarłych, że zmartwychwstać mają, nie czytaliście w księdze Mojżesza, o krzaku, jak mówił Bóg do niego tymi słowy: “Jam jest Bóg Abrahama i Bóg Izaaka i Bóg Jakuba?”27 Nie jest Bóg umarłych, ale żywych. Wy więc bardzo błądzicie. O NAJWIĘKSZYM PRZYKAZANIU.28 I przystąpił jeden z doktorów, który słyszał jak rozprawiali, a widząc, że dobrze im odpowiedział, spytał go: Które jest pierwsze przykazanie ze wszystkich?29 A Jezus mu odpowiedział: Pierwsze ze wszystkich jest przykazanie: “Słuchaj Izraelu! Pan Bóg twój Bóg jedyny jest. 30 I będziesz miłował Pana, Boga twego, z całego serca twego i z całej duszy twojej i z całego umysłu twego i z całej siły twojej.” To jest pierwsze przykazanie.31 A drugie jest temu podobne: “Będziesz miłował bliźniego twego, jako samego siebie.” Nad te nie masz innego większego przykazania.32 I rzekł mu doktor: Dobrze, Nauczycielu, prawdziwie powiedziałeś, że jeden jest Bóg, i nie masz innego oprócz niego;33 i żeby był miłowany z całego serca i z całego umysłu i z całej duszy i z całej siły; i miłować bliźniego, jako samego siebie: to jest więcej aniżeli wszystkie całopalenia i ofiary.34 A Jezus widząc, że roztropnie odpowiedział, rzekł mu: Niedaleko jesteś od królestwa Bożego. I nikt już nie śmiał go pytać. SYN DAWIDOWY.35 A Jezus odpowiadając mówił, nauczając w świątyni: Jakże mówią doktorowie, że Chrystus jest synem Dawidowym,36 skoro sam Dawid mówi w Duchu Świętym: “Rzekł Pan Panu memu, siądź po prawicy mojej, aż położę nieprzyjaciół twoich podnóżkiem nóg twoich?”37 Sam więc Dawid nazywa go Panem, jakże tedy jest synem jego? A liczna rzesza chętnie go słuchała. JEZUS GROMI FARYZEIZM.38 I mówił im w nauce swojej: Strzeżcie się doktorów, którzy lubią chodzić w długich szatach i być pozdrawiani na rynku,39 i siedzieć na pierwszych krzesłach w synagogach i pierwsze miejsca na ucztach,40 którzy objadają domy wdów pod pozorem długich modlitw; tych cięższy wyrok spotka. GROSZ WDOWI.41 I Jezus siedząc naprzeciw skarbony, patrzał jak rzesza rzucała pieniądze do skarbony i wielu bogatych rzucało wiele.42 A gdy przyszła jedna uboga wdowa, włożyła dwa szelążki to jest tyle co grosz.43 A przywoławszy uczniów swoich, rzekł im: Zaprawdę powiadam wam, że ta uboga wdowa więcej włożyła, niźli wszyscy, którzy kładli do skarbony.44 Albowiem wszyscy rzucali z tego, co im zbywało; a ta z niedostatku swego wrzuciła wszystko, co miała, całe utrzymanie swoje.13 O ZBURZENIU JEROZOLIMY I KOŃCU ŚWIATA.1 A gdy Wychodził z świątyni, rzekł mu jeden z uczniów jego: Nauczycielu! Patrz, co za kamienie i jakie budowle!2 A Jezus odpowiadając, rzekł mu: Widzisz te wszystkie wielkie budowle? Nie zostanie kamień na kamieniu, który by nie był zwalony.3 Gdy zaś siedział na górze Oliwnej naprzeciw świątyni, pytali go na osobności Piotr i Jakub i Jan i Andrzej:4 Powiedz nam, kiedy się to stanie, i co za znak będzie, kiedy to wszystko zacznie się spełniać?5 A Jezus odpowiadając, począł im mówić: Baczcie, aby was kto nie zwiódł.6 Albowiem wielu przyjdzie w imię moje, powiadając, iż ja jestem, i wielu w błąd wprowadzą.7 A gdy usłyszycie o wojnach i wieści o wojnach, nie bójcie się, bo się to dziać musi, ale jeszcze nie koniec.8 Albowiem powstanie naród przeciw narodowi, i królestwo przeciw królestwu, i będą miejscami trzęsienia ziemi i głody. To początek boleści.9 Wy zaś uważajcie sami na siebie; bo was wydadzą do rad i w synagogach biczować was będą, a przed namiestników i przed królów stawiać was będą dla mnie, im na świadectwo.10 A potrzeba, aby najpierw wszystkim narodom opowiadana była ewangelia.11 Skoro was prowadzić będą, aby was wydać, nie myślcie przedtem, co byście mówić mieli, ale co wam będzie dane w owej godzinie, to mówcie; albowiem nie wy jesteście, którzy mówicie, ale Duch Święty.12 Brat zaś wyda brata na śmierć i ojciec syna, i powstaną synowie przeciw rodzicom i będą ich zabijać.13 I będziecie u wszystkich w nienawiści dla imienia mego. Lecz kto wytrwa do końca, ten zbawiony będzie. STRASZLIWE SPUSTOSZENIE.14 Gdy zaś ujrzycie brzydotę spustoszenia, stojącą, gdzie nie powinna, kto czyta, niech rozumie; wtedy, którzy są w Judei, niech uciekają na góry.15 A kto będzie na dachu, niech nie schodzi do domu i nie wchodzi, aby co wziąć z domu swego.16 A kto będzie na polu, niech się nazad nie wraca, aby wziąć płaszcz swój.17 Biada zaś brzemiennym i karmiącym w owe dni.18 A módlcie się, aby to się nie stało w zimie.19 Albowiem owe dni będą takim utrapieniem, jakiego nie było od początku stworzenia, które Bóg stworzył, aż dotąd, i ani nie będzie.20 I gdyby Pan nie był skrócił tych dni, żadne ciało nie byłoby zachowane; ale dla wybranych, których wybrał, skrócił te dni.21 A wtedy, jeśliby wam kto rzekł: Oto tu jest Chrystus, oto tam, nie wierzcie.22 Powstaną bowiem fałszywi Chrystusowie i fałszywi prorocy, i będą czynić znaki i dziwy, aby zwieść, jeśliby to mogło być, nawet wybranych.23 Wy tedy uważajcie, oto wam przepowiedziałem wszystko.24 Ale w owe dni po owym ucisku zaćmi się słońce i księżyc nie da jasności swojej,25 i gwiazdy niebieskie będą spadać, a moce, które są na niebie, poruszą się.26 I wtedy ujrzą Syna Człowieczego, przychodzącego w obłokach, z wielką mocą i chwałą.27 Wtedy też pośle aniołów swoich, i zbierze wybranych swoich od czterech wiatrów, od krańców ziemi aż do krańców nieba.28 Od figi zaś uczcie się przypowieści. Gdy już gałąź jej staje się miękka i wypuszcza liście, poznajecie, że zbliża się lato.29 Tak i wy, gdy ujrzycie, że to się dziać będzie, wiedzcie, że już blisko jest, we drzwiach.30 Zaprawdę powiadam wam, że nie przeminie to pokolenie, aż się to wszystko stanie.31 Niebo i ziemia przeminą, lecz słowa moje nie przeminą.32 A o dniu owym albo godzinie nikt nie wie, ani aniołowie w niebie, ani Syn, tylko Ojciec. NALEŻY CZUWAĆ.33 Baczcie, czuwajcie, a módlcie się; bo nie wiecie, kiedy ten czas będzie.34 Jak człowiek, który odjechawszy w drogę, zostawił dom swój i przełożył sługi swoje każdego nad robotą swoja, a odźwiernemu rozkazał, aby czuwał.35 Czuwajcież tedy: (bo nie wiecie, kiedy pan domu przyjdzie: z wieczora, czy o północy, czy kiedy kur zapieje, czy z poranku),36 aby nagle przyszedłszy, nie znalazł was śpiących.37 Co wam zaś mówię, wszystkim mówię: Czuwajcie.CZĘŚĆ IV(14,1-16,20)MĘKA I ZMARTWYCHWSTANIEMĘKA14 ZAMIARY WROGÓW.1 Była zaś Pascha i Przaśniki po dwu dniach, a najwyżsi kapłani i doktorowie szukali, jakby go zdradą pojmać i zabić.2 Mówili zaś: Nie w święto, żeby przypadkiem nie powstał rozruch wśród ludu. UCZTA W BETANII.3 A gdy był w Betanii w domu Szymona trędowatego, i siedział u stołu, przyszła niewiasta, mająca słoik alabastrowy drogiego szpikanardowego olejku, i złamawszy alabaster, wylała na głowę jego.4 I byli niektórzy, co oburzali się między sobą, mówiąc: Na cóż się stała ta utrata olejku?5 Można bowiem było ten olejek sprzedać drożej niż za trzysta denarów i rozdać ubogim; i szemrali przeciwko niej.6 A Jezus rzekł: Dajcie jej pokój, czemu jej przykrość sprawiacie? Spełniła dobry uczynek względem mnie.7 Ubogich bowiem zawsze macie między sobą, i kiedy zechcecie, możecie im dobrze czynić; lecz mnie nie zawsze macie.8 Ta co mogła, uczyniła; naprzód już namaściła ciało moje na pogrzeb.9 Zaprawdę powiadam wam: Gdziekolwiek opowiadana będzie ta ewangelia po całym świecie, i to, co ona uczyniła, opowiadać będą na jej pamiątkę. ZDRADA JUDASZA.10 I Judasz Iszkariot, jeden z dwunastu odszedł do najwyższych kapłanów, aby im go wydać.11 Oni zaś usłyszawszy, uradowali się i obiecali mu dać pieniądze; i szukał, jakby go wydać przy dogodnej sposobności. PRZYGOTOWANIE WIECZERNIKA.12 I pierwszego dnia Przaśników, gdy Paschę ofiarowano, rzekli mu uczniowie: Gdzie chcesz, abyśmy poszli przygotować, żebyś pożywał Paschę?13 I posłał dwóch ze swych uczniów i rzecze im: Idźcie do miasta, a spotka się z wami człowiek, niosący dzban wody, idźcież za nim.14 A tam dokąd wejdzie, powiedzcie panu domu, że Nauczyciel mówi: Gdzie jest gospoda moja, w której bym jadł Paschę z uczniami moimi?15 I on wam pokaże wieczernik wielki, usłany, i tam przygotujcie nam.16 I poszli uczniowie jego i przyszli do miasta i znaleźli jak im powiedział, i przygotowali Paschę. UCZTA EUCHARYSTYCZNA.17 Gdy zaś nastał wieczór, przyszedł z dwunastoma.18 A gdy oni siedzieli i jedli, rzekł Jezus: Zaprawdę powiadam wam, że jeden z was, który je ze mną, wyda mnie.19 Wówczas oni poczęli się smucić i mówić mu każdy z osobna: Czy to ja?20 A on im rzekł: Jeden z dwunastu, który ze mną macza rękę w misie.21 I Syn Człowieczy idzie wprawdzie, jako nim jest napisane; lecz biada temu człowiekowi, przez którego Syn Człowieczy będzie wydany! Lepiej by mu było, by się ten człowiek był nie narodził.22 Skoro oni jedli, wziął Jezus chleb i błogosławiąc łamał i dał im i rzekł: Bierzcie, tt jest ciało moje.23 A wziąwszy kielich, dzięki uczyniwszy, dał im, i pili z niego wszyscy.24 I rzekł im: To jest krew moja Nowego Testamentu, która za wielu będzie wylana.25 Zaprawdę powiadam wam, że już nie będę pił z tego owocu winnego szczepu, aż do owego dnia, gdy go będę pić nowy w królestwie Bożym. ZAPOWIEDŹ ZAPARCIA SIĘ PIOTRA.26 A odmówiwszy hymn, wyszli ku górze Oliwnej.27 I rzecze im Jezus: Wszyscy zgorszycie się ze mnie tej nocy, bo napisane jest: “Uderzę pasterza, a rozproszą się owce.”28 Ale gdy zmartwychwstanę, uprzedzę was do Galilei.29 Piotr zaś mu rzekł: Chociażby wszyscy zgorszyli się z ciebie, ale nie ja.30 I rzecze mu Jezus: Zaprawdę powiadam ci, że ty dziś tej nocy, zanim kur dwakroć zapieje, trzykroć się mnie zaprzesz.31 Ale on więcej mówił: Choćby mi trzeba było i umrzeć z tobą, nie zaprę się ciebie. Podobnie też i wszyscy mówili. KONANIE W OGROJCU.32 I przyszli do folwarku, który zwano Getsemani. I rzecze uczniom swoim: Siedźcie tu, aż się pomodlę.33 I bierze z sobą Piotra i Jakuba i Jana, i zaczął się lękać i czuć odrazę.34 I rzekł im: Smutna jest dusza moja aż do śmierci; zostańcie tu, a czuwajcie.35 I poszedłszy nieco dalej, padł na ziemię i modlił się, żeby go ominęła ta godzina, jeśli to być mogło.36 I mówił: Abba, Ojcze! Wszystko Tobie jest możliwe, oddal ode mnie ten kielich; lecz nie co ja chcę, ale co Ty.37 I przyszedł i znalazł ich śpiących i rzecze do Piotra: Szymonie, śpisz? Nie mogłeś czuwać jednej godziny?38 Czuwajcie, a módlcie się, byście nie weszli w pokuszenie. Duch wprawdzie ochotny, ale ciało słabe.39 I znowu odszedłszy modlił się, te same słowa mówiąc.40 A wróciwszy się, znalazł ich znowu śpiących (bo oczy ich były obciążone), a nie wiedzieli, co by mu odpowiedzieć.41 I przychodzi po raz trzeci i mówi im: Śpijcie już i odpoczywajcie! Dosyć, przyszła godzina, oto Syn Człowieczy będzie wydany w ręce grzeszników.42 Wstańcie, pójdźmy; oto ten, który mnie wyda, blisko jest. POJMANIE.43 A gdy on jeszcze mówił, przyszedł Judasz Iszkariot, jeden z dwunastu, a z nim wielka zgraja z mieczami i z kijami, od najwyższych kapłanów i doktorów i starszych.44 Ten zaś, który go wydał, dał im znak, mówiąc: Kogo pocałuję, ten ci jest; bierzcie go, a prowadźcie ostrożnie.45 I gdy przyszedł, przystąpiwszy zaraz ku niemu, rzekł: Bądź pozdrowiony Mistrzu! I pocałował go.46 A oni targnęli się nań rękoma i pojmali go.47 Jeden zaś z tych, co stali obok, dobywszy miecza, uderzył sługę najwyższego kapłana i uciął mu ucho.48 A Jezus odpowiadając, rzekł im: Jakby na zbójcę wyszliście z mieczami i z kijami pojmać mnie?49 Codziennie byłem u was w świątyni ucząc, a nie pojmaliście mnie; ale, żeby się wypełniły Pisma.50 Wtedy uczniowie jego opuściwszy go, wszyscy uciekli.51 A pewien młodzieniec szedł za nim, odziany prześcieradłem na gołym ciele, i pojmali go.52 Lecz on porzuciwszy prześcieradło, nagi uciekł od nich. U KAJFASZA.53 I przyprowadzili Jezusa do najwyższego kapłana; a zeszli się wszyscy kapłani i doktorowie i starsi.54 Piotr zaś szedł z daleka za nim, aż do wnętrza na dziedziniec najwyższego kapłana, i siedział ze sługami przy ogniu i grzał się.55 Najwyżsi zaś kapłani i cała Rada szukali przeciw Jezusowi świadectwa, aby go na śmierć wydać; a nie znajdowali.56 Wielu bowiem fałszywie świadczyło przeciw niemu; lecz świadectwa nie były zgodne.57 A niektórzy powstawszy, fałszywie świadczyli przeciw niemu, mówiąc:58 Myśmy go słyszeli mówiącego: Ja rozwalę tę świątynię ręką uczynioną, a zbuduję za trzy dni inną, nie ręką uczynioną.59 I nie było zgodne ich świadectwo.60 A najwyższy kapłan stanąwszy pośrodku, spytał Jezusa, mówiąc: Nic nie odpowiadasz na to, co oni ci zarzucają?61 Ale on milczał i nic nie odpowiedział. Znowu zapytał go najwyższy kapłan i rzekł mu: Tyś jest Chrystus, syn Boga błogosławionego?62 A Jezus mu rzekł: Jam jest, i ujrzycie Syna Człowieczego siedzącego po prawicy mocy Bożej i przychodzącego wśród obłoków niebieskich.63 Najwyższy zaś kapłan rozdarłszy szaty swoje, mówi: Na cóż jeszcze potrzebujemy świadków?64 Słyszeliście bluźnierstwo; co wam się zdaje? A oni wszyscy osądzili, że jest winien śmierci.65 I poczęli niektórzy plwać na niego, i zakrywać oblicze jego, i bić go pięściami, i mówić mu: Prorokuj! A słudzy policzkowali go. TRZYKROTNE ZAPARCIE SIĘ PIOTRA.66 A gdy Piotr był na dole, na dziedzińcu, przyszła jedna ze służących najwyższego kapłana,67 i widząc, że Piotr się grzeje, spojrzawszy nań, mówi: I tyś był z Jezusem Nazareńskim.68 Lecz on się zaparł, mówiąc: Ani nie wiem, ani nie rozumiem, co mówisz. I wyszedł na zewnątrz do przedsionka, a kur zapiał.69 Gdy go zaś znowu ujrzała służąca, zaczęła mówić tym, którzy wokoło stali, że ten z nich jest.70 Ale on po wtóre się zaparł. A po chwili ci, co tam stali, znów mówili Piotrowi: Prawdziwie z nich jesteś; boś i Galilejczyk jest.71 A on począł zaklinać się i przysięgać: Że nie znam tego człowieka, o którym mówicie.72 A niebawem kur zapiał po raz drugi. I wspomniał Piotr na słowo, które mu rzekł Jezus: Pierwej niż kur dwakroć zapieje, trzykroć się mnie zaprzesz. I począł płakać.15 U PIŁATA.1 I zaraz, rano najwyżsi kapłani uczyniwszy naradę ze starszymi i z doktorami i z całą Radą, związawszy Jezusa, zaprowadzili i oddali Piłatowi.2 I spytał go Piłat: Ty jesteś Królem żydowskim? Lecz on odpowiadając, rzecze mu: Ty powiadasz.3 I oskarżali go najwyżsi kapłani o wiele rzeczy.4 A Piłat pytał go znowu, mówiąc: Nic nie odpowiadasz? Patrz, o jak wielkie rzeczy cię winują.5 Jezus zaś nic więcej nie odpowiedział, tak że się Piłat dziwił. JEZUS I BARABASZ.6 A na święto zwykł był wypuszczać im jednego więźnia, o którego by prosili.7 Był zaś niejaki zwany Barabaszem, który z buntownikami był w więzieniu, bo w rozruchu popełnił zabójstwo.8 A gdy wstąpiła rzesza poczęła prosić o to, co zawsze im czynił.9 Piłat zaś odpowiedział im, mówiąc: Chcecie, to puszczę wam Króla żydowskiego?10 Wiedział bowiem, że z zazdrości wydali go najwyżsi kapłani.11 Lecz przedniejsi kapłani podmówili rzeszę, aby raczej wypuścił im Barabasza.12 A odpowiadając Piłat, rzekł im znowu: Cóż tedy chcecie, bym uczynił Królowi żydowskiemu?13 A oni znowu zawołali: Ukrzyżuj go!14 Piłat zaś im mówił: Cóż więc złego uczynił? Ale oni tym bardziej krzyczeli: Ukrzyżuj go!15 A Piłat, chcąc ludowi dogodzić, wypuścił im Barabasza, a Jezusa ubiczowanego wydał, aby był ukrzyżowany. CIERNIEM UKORONOWANIE.16 Żołnierze zaś zaprowadzili go na dziedziniec pretorium i zwołali całą rotę.17 I przyoblekli go w purpurę, i uplótłszy cierniową koronę, włożyli na niego.18 I zaczęli go pozdrawiać: Witaj, Królu żydowski!19 I bili go trzciną po głowie i plwali nań, a upadając na kolana, kłaniali się mu. DROGA NA GOLGOTĘ.20 A Skoro się z niego naśmiali, zdjęli z niego purpurę i włożyli nań szaty jego, i wyprowadzili go, aby go ukrzyżować.21 I przymusili przechodzącego, niejakiego Szymona Cyrenejczyka, idącego z pola, ojca Aleksandra i Rufa, aby niósł krzyż jego.22 I przywiedli go na miejsce Golgota, co się wykłada: miejsce Trupiej Głowy.23 I dawali mu pić wino z mirrą i nie przyjął.24 A ukrzyżowawszy go, podzielili szaty jego, rzucając o nie los, co kto ma wziąć. UKRZYŻOWANIE I SZYDERSTWA.25 A była trzecia godzina, i ukrzyżowali go.26 I był tytuł winy jego napisany: KRÓL ZYDOWSKI.27 A z nim ukrzyżowali dwóch łotrów, jednego po prawicy, a drugiego po lewicy jego.28 I wypełniło się Pismo, które mówi: “I ze złoczyńcami został policzony.”29 A przechodzący bluźnili mu, kiwając głowami swymi i mówiąc: Hej ty, co rozwalasz świątynię i w trzech dniach znowu ją budujesz!30 Wybaw samego siebie, zstępując z krzyża.31 Podobnież i najwyżsi kapłani z doktorami, szydząc, jeden do drugiego mówili: Innych wybawiał, a samego siebie wybawić nie może!32 Chrystus, Król izraelski, niechże teraz zstąpi z krzyża, abyśmy ujrzeli i uwierzyli. I ci, którzy z nim byli ukrzyżowani, lżyli go. ŚMIERĆ ZBAWICIELA.33 A gdy przyszła godzina szósta, zaległy całą ziemię ciemności aż do godziny dziewiątej.34 A o dziewiątej godzinie zawołał Jezus głosem wielkim, mówiąc: “Eloi, Eloi, lamma sabakthani,” co się wykłada: “Boże mój, Boże mój! Czemuś mnie opuścił?”35 A niektórzy z około stojących słysząc to, mówili: Oto Eliasza woła.36 Jeden zaś przybiegł, i napełniwszy gąbkę octem, włożył na trzcinę i dawał mu pić, mówiąc: Poczekajcie, patrzmy czy przyjdzie Eliasz, aby go zdjąć.37 Lecz Jezus, wydawszy głos wielki, skonał.38 A zasłona świątyni rozdarła się na dwoje od wierzchu aż do dołu.39 Setnik zaś, który stał naprzeciw, widząc, że tak wołając, skonał, rzekł: Prawdziwie człowiek ten był Synem Bożym.40 Były też i niewiasty patrzące z daleka, między którymi była Maria Magdalena i Maria, Matka Jakuba Mniejszego i Józefa, i Salome, 41 a gdy był w Galilei, chodziły za nim i służyły mu, i wiele innych, które razem z nim były przyszły do Jerozolimy. POGRZEB P. JEZUSA.42 Skoro już nastał wieczór (ponieważ był to dzień Przygotowania, który jest przed szabatem),43 przyszedł Józef z Aryn1atei, dostojny senator, który też oczekiwał królestwa Bożego, i śmiało wszedł do Piłata, i prosił o ciało Jezusowe.44 A Piłat się zdziwił, czyby już skonał. I wezwawszy setnika, zapytał go, czyby już umarł.45 A dowiedziawszy się od setnika, darował ciało Józefowi.46 Józef zaś, kupiwszy prześcieradło i zdjąwszy Jezusa, owinął go w prześcieradło i położył w grobie, który był wyciosany w skale, i przywalił kamień do drzwi grobowych.47 A Maria Magdalena i Maria Józefowa patrzyły, gdzie go kładziono.ZMARTWYCHWSTANIE16 NIEWIASTY U GROBU.1 A gdy minął szabat, Maria Magdalena i Maria Jakubowa i Salome nakupiły wonnych olejków, aby przyszedłszy namaścić Jezusa.2 A bardzo rano pierwszego dnia tygodnia przyszły do grobu, gdy już wzeszło słońce.3 I mówiły między sobą: Kto nam odwali kamień od drzwi grobowych?4 A spojrzawszy, zobaczyły odwalony kamień; albowiem był bardzo wielki.5 I wszedłszy do grobu, ujrzały młodzieńca siedzącego po prawej stronie, ubranego w szatę białą, i zdumiały się.6 A on im mówi: Nie lękajcie się; Jezusa szukacie Nazareńskiego, ukrzyżowanego? Wstał, nie ma go tu; oto miejsce, gdzie go położono.7 Ale idźcie, powiedzcie uczniom jego i Piotrowi, że was uprzedza do Galilei, tam go zobaczycie, jak wam powiedział.8 A one wyszedłszy, uciekły z grobu, albowiem zdjęło je drżenie i przestrach; i nikomu nic nie powiedziały, bo się bały. CHRYSTUS UKAZUJE SIĘ MAGDALENIE.9 Wstawszy zaś raniutko pierwszego dnia tygodnia, ukazał się najpierw Marii Magdalenie, z której był wyrzucił siedmiu czartów.10 Ona poszedłszy, opowiedziała tym, którzy z nim bywali, smutnym i płaczącym.11 A oni usłyszawszy, że żyje i był widziany przez nią, nie uwierzyli. UKAZUJE SIĘ UCZNIOM I APOSTOŁOM.12 Potem zaś dwom z nich idącym do wsi, ukazał się w drodze w innej postaci.13 A oni przyszedłszy, opowiedzieli innym; ale i tym nie uwierzyli.14 Na koniec ukazał się owym jedenastu siedzącym u stołu, i wymawiał im niedowiarstwo i zatwardziałość serca, że tym, którzy go widzieli, że zmartwychwstał, nie uwierzyli.15 I rzekł im: Idąc na cały świat, opowiadajcie ewangelię wszelkiemu stworzeniu.16 Kto uwierzy i ochrzci się, będzie zbawiony; a kto nie uwierzy, będzie potępiony.17 A za tymi, co uwierzą, te cuda w ślad pójdą: W imię moje czarty będą wyrzucać, nowymi językami będą mówić,18 węże będą brać, i choćby co śmiertelnego pili, szkodzić im nie będzie, na chorych będą kłaść ręce, i dobrze się mieć będą. WNIEBOWSTĄPIENIE.19 Ale Pan Jezus potem, kiedy do nich przemówił, został wzięty do nieba, i siedzi po prawicy Bożej.20 Oni zaś wyszedłszy, przepowiadali wszędzie; a Pan dopomagał, i potwierdzał słowa przez cuda w ślad idące.