Księga Przypowieści

Księga Przypowieści

TYTUŁ I CEL KSIĘGI (1,1-7)
11 Przypowieści Salomona, syna Dawidowego, króla izraelskiego, dla poznania mądrośá i karności,2 dla zrozumienia słów roztropnych3 i dla przyjęcia ćwiczenia w nauce, sprawiedliwości, sądu i prawości;4 dla udzielenia niedoświadczonym biegłości, młodemu umiejętności i rozumu.5 Mądry słuchając mędrszym będzie, a rozumny rządy otrzyma.6 Wyrozumie przypowieść i wykład, słowa mądrych i zagadki ich.7 Bojaźń Pańska początkiem mądrości; mądrością i nauką głupi gardzą.CZĘŚĆ I (1,8 – 9,18)OGÓLNE NAPOMNIENIA MĄDROŚCI 1. NALEŻY UNIKAĆ TOWARZYSTWA LUDZI ZŁYCH (1,8-19).8 Słuchaj, synu mój, napomnienia ojca twego, a nie opuszczaj wskazówek matki twojej,9 aby była przydana ozdoba głowie twojej i łańcuch szyi twojej.10 Synu mój, jeśliby cię nęcili grzesznicy, nie przyzwalaj im!11 Jeśliby rzekli: “Pójdź z nami, zasadźmy się na krew, skrycie połóżmy sidła na niewinnego bez przyczyny; połkniemy go jak otchłań żywego,12 a całego jak zstępującego do grobu; wszelką cenną nlajętność znajdziemy,13 napełnimy domy naśze łupem;14 puść los z nami, mieszek jeden niech będzie wszystkich nas”:15 synu mój, nie chodź z nimi, powściągnij nogę twoją od ścieżek ich!16 Albowiem nogi ich biegną do złego i spieszą się, aby krew przelali.17 Ale na próżno zarzucają sieć przed oczyma skrzydlatych.18 Oni też przeciw krwi swojej zasadzają się i czynią zasadzkę przeciw duszom swoim.19 Takie są ścieżki wszelkiego chciwego: dusze posiadających porywają. WEZWANIE MĄDROŚCI (1,20-33). Mądrość publicznie woła (20-21). Niech wszyscy sluchają jej napomnień (20-21). Tych, którzy nią gardzą, ona wyśmieje w ich zgubie (24-26) i opuści ich (27-33).20 Mądrość przed domami woła, na ulicach głos swój podnosi,21 na czele gromad woła, we drzwiach bram miejskich wygłasza słowa swe, mówiąc:22 “Dopókiż naiwni będziecie miłować dzieciństwo ? dopóki głupi rzeczy im szkodliwych żądać będą, a nieroztropni nienawidzieć umiejętności? 23 Nawróćcie się na upomnienie moje! Oto objawię wam ducha mego i ukażę wam słowa moje.24 Ponieważ wołałam, a nie chcieliście, wyciągałam rękę moją, a nie było, kto by spojrzał,25 wzgardziliście wszelką radą moją i zaniedbaliście upomnień moich:26 ja też śmiać się będę w waszym zatraceniu i urągać będę, gdy to na was przyjdzie, czegoście się bali.27 Gdy przypadnie nagle nieszczęście, i zguba jak burza nadciągnie, kiedy przyjdzie na was utrapienie i ucisk,28 wtedy mnie wzywać będą, a nie wysłucham, rano wstaną, a nie znajdą mnie,29 dlatego że mieli w nienawiści karność, a bojaźni Pańskiej nie przyjęli,30 ani przestawali na radzie mojej, i uwłaczali wszelkiemu napomnieniu memu.31 A tak będą jeść owoce drogi swojej i nasycą się pomysłami swymi.32 Odwrócenie prostaczków zamorduje ich, a szczęście głupców zatraci ich.33 Ale kto mnie usłucha, bez bojaźni będzie odpoczywał i zażyje obfitości, bez obawy złego.” OWOCE MĄDROŚCI (2,1-22). Kto szuka mądrości (1-4), osiągnie bojaźni i poznanie Boga, oraz jego opiekę (5-9), ustrzeże się od towaczystwa złych ludzi (10-15) i od obcych niewiast (16-19), a dostąpi błogosławieństw przeznaczonego dobrym (20-22).
21 Synu mój, jeśli przyjmiesz mowy moje, a przykazania moje zachowasz przy sobie,2 tak iżby słuchało mądrości ucho twoje: nakłoń serca swego ku słuchaniu roztropności. 3 Bo jeśli wezwiesz mądrości i nakłonisz serce twe ku roztropności;4 jeśli jej szukać będziesz jak pieniędzy, a jak za skarbami kopać za nią będziesz:5 wtedy zrozumiesz bojaźń Pańską i umiejętność Bożą znajdziesz.6 Bo Pan daje mądrość, a z ust jego roztropność i umiejętność. 7 Strzec będzie zbawienia prawych i obroni chodzących w prostocie,8 chroniąc ścieżki sprawiedliwości i drogi świętych osłaniając.9 Wtedy zrozumiesz sprawiedliwość i sąd, i prawość, i wszelką ścieżkę dobrą.10 – Jeśli wejdzie mądrość do serca twego, a umiejętność spodoba się duszy twojej,11 przezorność strzec cię będzie, a roztropność zachowa cię:12 abyś był wyrwany z drogi złej i od człowieka, który mówił przewrotności; od tych, co opuszczają drogę prostą,13 a chodzą drogami ciemnymi; którzy się weselą źle uczyniwszy,14 i radują się z rzeczy najgorszych;15 których drogi przewrotne są i postępki bezecne;16 – abyś był uratowany od cudzej niewiasty i od obcej,17 która umila mowy swoje i opuszcza wodza młodości swojej, i zapomniała przymierza Boga swego;18 albowiem dom jej nachylił się do śmierci i ścieżki jej do otchłani;19 wszyscy, którzy wchodzą do niej, nie wrócą się i nie chwycą się ścieżki żywota;20 – abyś chodził drogą dobrą, i strzegł sprawiedliwych ścieżek.21 Bo którzy są prawi, będą mieszkać na ziemi, a prości trwać będą na niej.22 Ale bezbożni będą wytraceni z ziemi, a którzy czynią niesprawiedliwie, będą z niej zniesieni. PRZESTRZEGANIE MIŁOSIERDZIA I PRAWDY, ODDANIE SIĘ BOGU (3,1-12).
31 Synu mój, nie zapominaj pouczenia mego, a przykazań moich niech strzeże serce twoje; 2 przedłużenia bowiem dni i lat żywota i pokoju przydadzą tobie.3 – Miłosierdzie i prawda niech cię nie opuszczają; obwiń je około szyi twojej i napisz na tablicach serca twego, 4 a znajdziesz łaskę i rozum dobry u Boga i u ludzi.5 – Miej ufność w Panu ze wszystkiego serca swego, a nie polegaj na roztropności twojej;6 na wszystkich drogach twoich myśl o nim, a on prosto pokieruje ścieżki twoje.7 – Nie bądź we własnych oczach mądrym, bój się Boga, a odstępuj od złego;8 gdyż będzie to zdrowiem dla ciała twego i odwilżeniem dla kości twoich.9 – Czcij Pana z majętności twojej i z pierwocin wszelkiego zboża twego dawaj mu, 10 a napełnią się gumna twoje obfitością i prasy twe winem opływać będą.11 – Karności Pańskiej, synu mój, nie odrzucaj, i nie upadaj na duchu, gdy od niego karany bywasz,12 bo kogo Pan miłuje, karze i podoba sobie w nim jak ojciec w synu. WARTOŚĆ MĄDROŚCI (3,13-26). Mądrość cenniejsza jest niż wszystkie skarby (13-15); wiele dóbr przysparza człowiekowi (16-18). Bóg mądrością światstworzył (19-20). Mądrość zapewnia bezpieczeństwo (21-26).13 Błogosławiony człowiek, który znalazł mądrość i który obfituje w roztropność: 14 lepsze jest nabycie jej niźli kupczenie srebrem, a owoc jej niż najlepsze i najczystsze złoto; 15 droższa jest nad wszystkie bogactwa, a nic z tego, co zwykło się pożądać, nie może być z nią porównane.16 – Przedłużenie dni na prawicy jej, a na lewicy jej bogactwa i sława. 17 Drogi jej – drogi piękne,i wszystkie ścieżki jej spokojne.18 Drzewem żywota jest tym, którzy się jej chwycili, i błogosławiony, który jąotrzyma. 19 – Pan mądrością ugruntował ziemię, roztropnością niebiosa utwierdził.20 Mądrością jego wytrysnęły głębokości i obłoki skraplają się w rosę.21 – Synu mój, niech te rzeczy nie schodzą z oczu twoich;22 strzeż zakonu i rady, a będą życiem dla duszy twojej i ozdobą dla szyi twojej;23 wtedy pójdziesz śmiało drogą twoją i noga twoja nie potknie się; jeśli zaśniesz, nie zlękniesz się; 24 będziesz odpoczywał i będzie słodki sen twój;25 nie ulękniesz się strachu nagłego ani napadających na ciebie mocy bezbożników.26 Pan bowiem będzie przy boku twoim i będzie strzegł nogi twojej, aby cię nie pojmano. ZALECENIE MIŁOŚCI BLIŻNIEGO (3,27-30).27 Nie zabraniaj dobrze czynić temu, który może; jeśli możesz, i sam dobrze czyń.28 Nie mów przyjacielowi twemu: “Idź i wróć się, a jutro ci dam,” gdy możesz zaraz dać.29 Nie obmyśłaj przeciw przyjacielowi twemu zła, gdy on w tobie ufność pokłada. 30 Nie sprzeczaj się z człowiekiem bez przyczyny, gdy on tobie nic złego nie uczynił. NIE ZAZDROŚCIĆ BEZBOŻNEMU I NIE IŚĆ ZA NIM (3,31-35).31 Nie zazdrość człowiekowi niesprawiedliwemu i nie naśladuj dróg jego;32 bo obrzydłością jest Panu każdy. naśmiewca, a z prostymi rozmowa jego.33 Ubóstwo od Pana w domu bezbożnego, lecz mieszkania sprawiedliwych będą błogosławione. 34 On się naśmieje z naśmiewców, a cichym da łaskę.35 Sławę mądrzy osiągną, a wywyższeniem głupich zelżywość. NOWA ZACHĘTA DO NABYWANIA MĄDROŚCI (4,1-27). Ojciec napomina swego syna, by starał się o mądrość (1-9). Należy iść drogą mądrości (10-13), a unikać drogi bezbożnych (14-19), strzec serca, ust, oczu i postępowania (20-27).
41 Słuchajcie synowie, nauki ojca a starajcie się poznać roztropność.2 Dar dobry dam wam, nie opuszczajcie zakonu mego.3 Bo i ja byłem synem u ojca mego, młodziutkim i jedynaczkiem przed matką moją;4 i nauczał mię, i mówił: “Niech przyjmie słowa moje serce twoje; strzeż przykazań moich, a będziesz żył!5 Osiągnij mądrość, osiągnij roztropność; nie zapominaj ani się nie uchylaj od słów ust moich. 6 Nie opuszczaj jej, a będzie cię strzegła; miłuj ją, a zachowa cię.7 Początek mądrości: osiągnij mądrość i za wszelką posiadłość twoją nabywaj roztropności;8 uchwyć się jej, a wywyższy cię; będziesz wysławiony od niej, gdy ją obejmiesz;9 da na głowę twoją pomnożenie łaski i koroną ozdobną nakryje cię.”10 – Słuchaj, synu mój, i przyjmij słowa moje, aby ci się pomnożyły lata żywota.11 Drogę mądrości ukażę tobie, poprowadzę cię ścieżkami prawości; 12 gdy nimi pójdziesz, nie będą ściśnięte kroki twoje, a biegnąc nie będziesz miał zawady.13 – Trzymaj się nauki, nie opuszczaj jej; strzeż jej; bo ona jest życiem twoim.14 Nie kochaj się w ścieżkach bezbożników, ani sobie podobaj w drodze niegodziwców. 15 Uciekaj od niej i nie chodź po niej, odwróć się i opuść ją.16 Nie śpią bowiem dopóki czego złego nie popełnią i nie mogą spać, aż kogo podejdą; 17 jedzą chleb bezbożności i wino nieprawości piją.18 A ścieżka sprawiedliwych jak jasna światlość wschodzi i rośnie aż do pełnego dnia.19 Droga bezbożnych ciemna, nie wiedzą, gdzie upadną:20 – Synu mój, słuchaj słów moich i na mowy moje nakłoń ucha twego;21 niech nie odchodzą od oczu twoich; chowaj je wpośród serca twego; 22 życiem bowiem są dla tych, którzy je znajdują i zdrowiem dla całego ciała.23 Wszelaką strażą strzeż serca twego, bo z niego życie pochodzi.24 Oddal od siebie usta przewrotne, a wargi uwłaczające niechaj będą daleko od ciebie.25 Oczy twoje niechaj prosto patrzą, a powieki twe niech uprzedzają kroki twoje.26 Prostuj ścieżki dla nóg twoich, a wszystkie drogi twoje będą ustalone.27 Nie ustępuj na prawo ani na lewo, odwróć nogę twoją od złego; bo drogi, które są po prawej stronie, zna Pan, a przewrotne są te, które są po lewej stronie. A on prostymi uczyni biegi twoje i drogi twoje w pokoju poprowadzi. UNIKAĆ NIERZĄDNIC (5,1-23). Zła niewiasta uwodzi swymi wdziękami, lecz gotuje nieszczęście (1 -6). Cudzołóstwo prowadzi do zguby i do wyrzutów sumienia (7-14). Przywiązanie do wlasnej żony ustrzeże od niewierności (15-20). Za zrządzeniem Bożym własna nieprawość gubi człowieka (21-23).
51 Synu mój, bądź pełen mądrości mojej, a ku roztropności mojej nakłoń ucha twego, 2 abyś strzegł myśli, a wargi twe by zachowały naukę.3 Nie słuchaj chytrości niewieściej, kapiącym bowiem plastrem miodu wargi nierządnicy, a gardło jej gładsze niż oliwa,4 lecz koniec jej gorzki jak piołun, i ostry jak miecz obosieczny.5 Nogi jej zstępują do śmierci, a kroki jej dochodzą do otchłani.6 Po ścieżce żywota nic chodzą, błędne są kroki jej i niewybadane.7 – Teraz tedy, synu mój, słuchaj mię, a nie odstępuj od słów ust moich.8 Oddal od niej drogę twoją, a nie zbliżaj się do drzwi domu jej,9 abyś nie wydał obcym czci twojej, a lat twoich okrutnemu;10 by się snadź nie nasycili obcy siłą twoją, a prace twe nie były w cudzym domu,11 i abyś na końcu, kiedy zniszczysz mięśnie twoje i ciało twoje, nie musiał wzdychać i mówić: 12 “Czemuż się brzydziłem nauką, a serce moje nie przyjęło karcenia,13 i nie słuchałem głosu uczących mię, i ku nauczycielom nie nachyliłem ucha mego? 14 Byłbym prawie w każde nieszczęście popadł w pośrodku zgromadzenia i zboru.”15 – Pij wodę z cysterny twojej i wody płynące studni twojej;16 niech ściekają źródła twoje z domu, a na ulicach wody twe rozdzielaj.17 Miej je sam, a obcy niech nie będą uczestnikami twymi. 18 Niech będzie zdrój twój błogosławiony, i wesel się z żoną młodości twojej:19 łania to najmilsza i jelonek najwdzięczniejszy; piersi jej niech cię upajają na każdy czas, a miłością jej rozkoszuj się ustawicznie.20 Czemu, synu mój, dajesz się uwodzić obcej i odpoczywasz na łonie cudzej?21 – Pan patrzy na drogi człowieka, i uważa na wszystkie kroki jego.22 Własne nieprawości chwytają niegodziwca, a powrozami grzechów swych związany bywa. 23 On umrze, przeto że nie miał karności, a w wielkości głupoty swojej oszukany będzie. NIE DAWAĆ PORĘKI (6,1-5).
61 Synu mój, jeśli poręczyłeś za przyjaciela twego, uwiązałeś u obcego rękę twoją: 2 usidliłeś się słowami ust twoich i pojmany jesteś własnymi mowami.3 Uczyńże tedy, co mówię, synu mój, i wyzwól się sam, bo wpadłeś w rękę bliźniego twego: biegaj, spiesz się, zbudź przyjaciela twego;4 nie dawaj snu oczom twoim i niech nie drzemią powieki twoje.5 Wyrwij się jak sarna z ręki i jak ptak z ręki ptasznika! UNIKAĆ LENISTWA (6,6-11).6 Idź do mrówki, o leniwcze, a przypatruj się drogom jej i ucz się mądrości!7 Ona nie mając wodza ani nauczyciela ani przełożonego,8 gotuje w lecie pokarm dla siebie i gromadzi we żniwa, co by jadła.9 A dokądże, leniwcze, spać będziesz ? Kiedy powstaniesz ze snu swego?10 Trochę pośpisz, trochę podrzemiesz, trochę złożysz ręce, aby spać:11 i przyjdzie na cię jak przechodzień niedostatek, a ubóstwo jak mąż zbrojny. Lecz jeśli będziesz nieleniwy, przyjdzie jak źródło żniwo twoje, a niedostatek daleko ucieknie od ciebie. OBŁUDA (6,12-15).12 Człowiek odstępca, mąż nieużyteczny, chodzi z przewrotnymi ustami, mruga oczyma, pociera nogą, 13 palcem mówi,14 przewromym sercem wymyśla zło, a na każdy czas swary rozsiewa.15 Temu nagle przyjdzie zatracenie jego i niespodzianie skruszony będzie, a nie będzie dlań więcej lekarstwa. SIEDEM RZECZY, KTÓRYCH NIENAWIDZI PAN (6,16-19).16 Sześć rzeczy jest, których nienawidzi Pan, siódmą brzydzi się dusza jego:17 oczu wyniosłych, języka kłamliwego, rąk przelewających krew niewinną,18 serca knującego zamysły złośliwe, nóg prędkich, by biec ku złemu,19 świadka fałszywego, który mówi kłamstwo, i tego, który sieje rozterki między braćmi. OSTRZEŻENIE PRZED CUDZOŁOŻNICĄ (20-35). Ważność nauki (20-24).Przestawanie z taką niewiastą prowadzi do pewnej zguby i hańby (25-35).20 Zachowaj, synu mój, przykazania ojca twego, a nie opuszczaj wskazań matki twojej.21 Uwiąż je na zawsze u serca twego i obwiń około szyi twojej.22 Gdy będziesz chodził, niechaj idą z tobą, gdy będziesz spał, niech cię strzegą, a gdy się ocucisz, rozmawiaj z nimi,23 bo przykazanie pochodnią jest, a wskazania światłością, i drogą do życia jest napomnienie karności;24 aby cię strzegły od złej niewiasty, od łagodnego języka obcej.25 – Niechaj nie pożąda piękności jej serce twoje, i nie daj się pojmać mruganiu jej;26 cena bowiem nierządnicy ledwie za jeden chleb stoi, a niewiasta zamężna drogą duszę chwyta. 27 Czyż człowiek może skryć ogień w zanadrzu swoim, tak aby nie gorzały szaty jego ?28 albo chodzić po rozpalonym węglu, tak aby się nie poparzyły nogi jego?29 Tak ten, który wnijdzie do żony bliźniego swego, nie będzie czysty, kiedy się jej dotknie. 30 Niewielka jest wina, kiedy kto ukradnie, bo kradnie, aby duszę łaknącą nasycić; 31 gdy go też zdybią, nagrodzi siedmiorako i odda wszystką majętność domu swego. 32 Ale kto cudzołożnikiem jest, przez głupotę serca straci duszę swoją;33 zelżywość i sromotę zbiera sobie, a hańba jego nie będzie zgładzona,34 bo zawistna miłość i zapalczywość męża nie przepuści w dzień pomsty,35 i nie przystanie on na niczyje prośby, i nie przyjmie za okup nawet licznych darów. TEN SAM TEMAT (7,1-27). Niech mądrość ustrzeże młodzieńca przed niewiastą obcą (1-5)! Opis: młodzieniec niedoświadczony (6-9); zła niewiasta, czyhająca na swą ofiarę (10-12); spotkanie i pokusa (13-20); upadek (21-23). Napomnienie do roztropności, by uniknąć zgubnych skutków grzechu (24-27).
71 Synu mój, strzeż mów moich, a przykazania moje zachowaj u siebie.2 Synu, strzeż przykazań moich, a będziesz żył, i wskazań moich jak źrenicy oka twego. 3 Przywiąż je do palców twoich, napisz je na tablicach serca twego. 4 Mów do mądrości: “Siostrą moją jesteś,” a roztropność nazywaj przyjaciółką swoją, 5 aby cię strzegła od obcej niewiasty i od cudzej, która słowa swoje łagodnymi czyni.6 – Bo oknem domu swego przez kratę wyglądałem i ujrzałem niedoświadczonych,7 obaczyłem głupiego młodzieńca, 8 który szedł przez ulicę koło rogu i w pobliżu drogi domu jej postępował zmierzchem, 9 pod wieczór, w ciemności nocnej i w mroku. 10 A oto wyszła naprzeciw niego niewiasta w ubiorze wszetecznym, gotowa na łowienie dusz, świegotliwa i niesforna, 11 niespokojna i nie mogąca ustać w domu swym na nogach swoich,12 to przed domem, to na ulicach, to na rogach zasadzkę czyniąca.13 I ująwszy młodzieńca pocałowała go, a niewstydliwą twarzą pochlebia mówiąc:14 “Ślubowałam ofiary za zdrowie, dzisiaj spełniłam śluby moje.15 Przeto wyszłam naprzeciw ciebie pragnąc cię widzieć, i znalazłam.16 Usznurowałam wstęgami łóżko moje, usłałam je kobiercami wzorzystymi z Egiptu,17 pokropiłam pościel moją mirrą i aloesem i cynamonem. Pójdźże,18 upijmy się piersiami i używajmy pożądanych uścisków aż do białego dnia!19 Bo nie ma męża w domu, pojechał w daleką drogę, wziął ze sobą worek pieniędzy, 20 na pełnię księżyca ma się wrócić do domu swego.”21 Usidliła go wielu słowami i pochlebstwem ust przyciągnęła go.22 Wnet poszedł za nią jak wół, gdy go na rzeź wiodą, i jak baran głupi, który podskakuje, a nie wie, że go ciagną,23 by go związać, aż przebije strzała wątrobę jego; jak gdyby ptak spieszył się do sidła, a nie wie, że idzie o niebezpieczeństwo życia jego.24 – Teraz,tedy, synu mój, słuchaj mnie i bacz na słowa ust moich. 25 Niechaj nie zbacza na drogi jej serce twoje i nie daj się uwieść ścieżkom jej;26 wielu bowiem zraniwszy powaliła i najmocniejsi od niej zostali zabici.27 Drogą do otchłani dom jej, przechodzącą aż do komnat śmierci. MĄDROŚĆ SAMA SIEBIE SŁAWI I POLECA JAKO MISTRZYNIĘ (8,1-36). Na miejscach najbardziej widocznych i uczęszczanych woła mądrość (1-3), wzywając wszystkich, a złaszcza niedoświadczonych (4-6), by słuchał słów prawdziwych i sprawiedliwych, które wychodzą z jej ust (7-1 l). Dobra, jakie obiecuje, są: wiedza, nienawiść złego, rada i moc, bogactwa, chwała, sprawiedliwość (12-21). Mądrość u Boga była, zanim cokolwiek zostało stworzone (22-26) i z Nim była czynna w stworzeniu (27-31). Szczęście tego, co znalazł mądrość (32-36).
81 Czyż mądrość nie woła, a roztropność nie wydaje głosu swego?2 Na wierzchach i wysokich górach, przy drodze, w pośrodku dróg stojąc,3 przy bramach miejskich i w samych drzwiach odzywa się mówiąc: 4 “O ludzie, do was wołam, a głos mój do synów człowieczych!5 Zrozumiejcież maluczcy, przezorność, a głupcy, uważajcie! 6 Słuchajcie, bo o wielkich rzeczach mówić będę i otworzą się usta moje, aby opowiadać, co jest prawe.7 – Prawdę rozmyślać będzie gardło moje, a wargi moje będą się brzydzić bezbożnością.8 Sprawiedliwe są wszystkie mowy moje, nie ma w nich nic krzywego ani przewrotnego; 9 słuszne są dla rozumnych i prawe dla znajdujących umiejętność.10 Przyjmijcie ćwiczenie moje, a nie pieniądze, umiejętność raczej niż złoto obierajcie.11 Lepsza jest bowiem mądrość nad wszelakie najdroższe rzeczy, i nic godnego pożądania nie może być z nią porównane.12 – Ja, mądrość, mieszkam w radzie i w myślach rozumnych przebywam.13 Bojaźń Pańska nienawidzi zła; pychą i hardością, i drogą złą, i usty dwujęzycznymi brzydzę się.14 Moja jest rada i prawość, moja jest roztropność, moje jest męstwo.15 Przeze mnnie królowie królują i prawodawcy stanowią, co jest sprawiedliwe.16 Przeze mnie książęta panują i władcy wymierzają sprawiedliwość. 17 Ja miłuję tych, którzy mnie miłują, a którzy rano wstają do mnie, znajdą mnie.18 Przy mnie są bogactwa i sława, pyszne majętności i sprawiedliwość.19 Lepszy bowiem jest owoc mój niż złoto i kamienie drogie, a plony moje niż srebro wyborne.20 Po drogach sprawiedliwości chodzę, w pośrodku ścieżek sądu,21 aby ubogacić tych, którzy mię miłują, i skarbce ich napełnić.22 – Pan mię posiadł na początku dróg swoich, pierwej niźli co uczynił od początku.23 Od wieku jestem ustanowiona i od dawna, pierwej niźli się ziemia stała. 24 Jeszcze nie było głębiny, a ja już poczęta byłam; jeszcze źródła wód nie wytrysnęły,25 jeszcze góry potężną masą me stanęły, przed pagórkami jam się rodziła;26 jeszcze był zlemi nie uczynił, ani rzek, ani zawias okręgu ziemi.27 Gdy gotował niebiosa, byłam przy tym; gdy według dokładnego prawa kołem otaczał głębiny,28 gdy niebiosa utwierdzał w górze i ważył źródła wód, 29 gdy zakładał morzu granice jego i ustawę dawał wodom, aby nie przestępowały granic swoich; kiedy zawieszał fundamenty ziemi. 30 Z Nim byłam wszystko urządzając, i rozkoszowałam się na każdy dzień, igrając przed nim w każdy czas, 31 igrając po okręgu ziemi, a rozkoszą moją być z synami człowieczymi. 32 – Teraz tedy, synowie, słuchajcie mię: błogosławieni, którzy strzegą dróg moich! 33 Słuchajcie napomnienia i bądźcie mądrymi, a nie odrzucajcie go. 34 Błogosławiony człowiek, który mnie słucha i który czuwa u drzwi moich na każdy dzień, i pilnuje u podwojów drzwi moich.35 Kto mnie znajdzie, znajdzie żywot i wyczerpie zbawienie od Pana;36 ale kto przeciw mnie zgrzeszy, zrani duszę swoją. Wszyscy, którzy mnie nienawidzą, kochają się w śmierci.” BIESIADA MĄDROŚCI (9,1-12). Przygotowanie (1-2); sproszenie gości (3 -6). Od słuchania nauk mądrości wykluczeni są naśmiewcy, dopuszczeni mądrzy i sprawiedliwi, którzy stąd odniosą dla siebie pożytek (7-12).
91 Mądrość zbudowała sobie dom, wyciosała siedem filarów. 2 Zabiła ofiarne zwierzęta swoje, zamieszała wino i stół swój zastawiła.3 Posłała służące swe, aby przyzwały, na zamek i na mury miejskie:4 “Jeśli kto jest maluczki, niech przyjdzie do mnie!” A do głupich mówiła: 5 “Pójdźcie, pożywajcie chleba mego i pijcie wino, które wam zamieszałam! 6 Opuśćcie dzieciństwo, a żyjcie i chodźcie drogami roztropności!” 7 – Kto uczy naśmiewcę, sam sobie krzywdę czyni, a kto napomina bezbożnika, zmazę sobie gotuje.8 Nie karz naśmiewcy, aby cię nie miał w nienawiści, karć mądrego, a będzie cię miłował.9 Daj mądremu sposobność, a przyczyni mu się mądrości, nauczaj sprawiedliwego, a pospieszy się wziąć.10 Początkiem mądrości bojaźń Pańska, a umiejętność świętych roztropnością.11 Bo przeze mnie pomnożą się dni twoje przyczynią się tobie lata żywota.12 Jeśli będziesz mądry, będziesz nim sam dla siebie, a jeśli będziesz naśmiewcą, sam szkodę poniesiesz. BIESIADA GŁUPOTY (9,13-18).13 Niewiasta głupia i wrzaskliwa, i pełna ponęt, a nic zgoła nie umiejąca,14 usiadła we drzwiach domu swego na stołku, na wyższym miejscu w mieście,15 aby wołać przechodzących ulicą i idących drogą swoją:16 “Kto jest maluczki, niechaj zstąpi do mnie.” A do głupiego rzekła:17 “Wody kradzione słodsze są, a chleb kryjomy smaczniejszy.”18 A nie wiedział, że tam są olbrzymi, i w głębokościacłl otchłani goście jej.CZĘŚC II (10,1- 31,31) SZCZEGÓŁOWE ZASADY POSTĘPOWANIA I. Pierwszy zbiór Salomona. (10,1 – 22,16) Przypowieści Salomonowe.
101 Mądry syn rozwesela ojca, a syn głupi zgryzotą jest matce swojej.2 Nic nie pomogą skarby niegodziwie zdobyte, lecz sprawiedliwość wybawi od śmierci. 3 Nie udręczy Pan głodem duszy sprawiedliwego, a zasadzki bezbożnych wywróci.4 Ubóstwo sprawiła ręka leniwa, a ręka mocnych bogactwa gotuje. Kto się wspiera na kłamstwach, ten pasie wiatry, i on też ściga latające ptaki.5 Kto zbiera we żniwa, jest synem mądrym, ale synem pohańbienia, kto śpi w lecie.6 Błogosławieństwo Pańskié nad głową sprawiedliwego, a nieprawość usta bezbożnych pokrywa.7 Pamięć sprawiedliwego chwalebna, ale imię bezbożnych zginie.8 Mądry sercem przyjmuje przykazania, głupi bywa bity wargami.9 Kto chodzi w prostocie, bezpiecznie chodzi, lecz kto na przewrotne drogi się puszcza, będzie wyjawiony.10 Kto mruga okiem, przyniesie żal, a głupi wargami będzie bity.11 Żródłem życia usta sprawiedliwego, a usta bezbożnych nieprawość pokrywają.12 Nienawiść wzbudza swary, a wszystkie występki miłość zakrywa.13 W ustach mądrego znajduje się mądrość, a kij na grzbiecie tego, któremu nie staje serca.14 Mądrzy tają umiejętność, lecz usta głupiego są bliskie pohańbienia.15 Majętność bogatego miastem obronnym jego, strachem dla ubogich niedostatek ich. 16 Robota sprawiedliwego ku żywotowi, ale urodzaj bezbożnego ku grzechowi.17 Droga do żywota strzegącemu karności, lecz kto opuszcza przestrogi, błądzi.Dobre i złe skutki mowy (10,18-26).18 Wargi kłamliwe tają w sobie nienawiść; kto mówi potwarz, głupi jest.19 W wielomówności nie obejdzie się bez grzechu, lecz kto miarkuje swe wargi, bardzo roztropny jest.20 Srebrem wybornym język sprawiedliwego, ale serce bezbożnych nie jest nic warte.21 Wargi sprawiedliwego nauczają wielu, lecz którzy nieumiejętni są, w niedostatku serca pomrą.22 Błogosławieństwo Pańskie czyni bogatymi, i nie przyłączy się do nich utrapienie. 23 Głupi jakby śmiejąc się popełnia zbrodnię, ale mądrością jest u męża przezorność. 24 Czego się boi bezbożnik, przyjdzie nań; sprawiedliwym dane będzie, czego pragną. 25 Jak chmura przechodząca przeminie bezbożnik, lecz sprawiedliwy jak fundament wieczny. 26 Jak ocet zębom, a dym oczom, tak leniwy tym, którzy go posłali.Nagroda sprawiedliwości (10,27-32).27 Bojaźń Pańska dni przyczyni, a lata bezbożnych będą ukrócone.28 Oczekiwaniem sprawiedliwych wesele, lecz nadzieja bezbożnych zginie. 29 Mocą prostego droga Pańska, a strachem dla tych, którzy źle postępują.30 Sprawiedliwy na wieki nie będzie poruszony, a bezbożnicy mieszkać nie będą na ziemi. 31 Usta sprawiedliwego zrodzą mądrość, język przewrotnych zginie.32 Wargi sprawiedliwego upatrują to, co się podoba, a usta bezbożnych rzeczy przewrotne.
111 Waga zdradliwa obrzydliwością jest u Pana; a ciężar sprawiedliwy upodobaniem jego. 2 Gdzie będzie pycha, tam będzie i hańba, a gdzie jest pokora, tam i mądrość.Owoce prawości i przewrotności (I 1,3-8).3 Prostota sprawiedliwych poprowadzi ich, ale podstępność przewrotnych spustoszy ich.4 Nie pomogą bogactwa w dzień pomsty, ale sprawiedliwość wybawi od śmierci.5 Sprawiedliwość prostego naprostuje drogę jego, a bezbożnik upadnie w swojej bezbożności.6 Sprawiedliwość prawych wyzwoli ich, a niesprawiedliwi w zasadzkach swoich pojmani będą. 7 Gdy umrze człowiek bezbożny, ustanie wszystka nadzieja i oczekiwanie stroskanych zginie.8 Sprawiedliwy z ucisku bywa wyrwany, a zamiast niego bezbożnik wydany będzie.Rola sprawiedliwego i niezbożnego w społeczeństwie (t 1,9-16).9 Obłudnik ustami zdradza przyjaciela swego, ale sprawiedliwi umiejętnością będą wybawieni.10 Ze szczęścia sprawiedliwych będzie sig radowało miasto, a w zatraceniu bezbożnych będzie pochwała.11 Błogosławieństwem sprawiedliwych wywyższy się miasto, a ustami bezbożnych wywróci się.12 Kto gardzi przyjacielem swoim, jest ubogiego serca, a człowiek rozumny milczy. 13 Kto zdradliwie chodzi, objawia tajemnice, ale kto jest wiernego serca, tai to, z czym mu się przyjaciel zwierzył. 14 Gdzie nie masz rządcy, lud upadnie, a zbawienie tam, gdzie wiele rady. 15 Nieszczęście spadnie na tego, co za obcego ręczy, lecz kto się strzeże sideł, bezpieczny będzie.16 Niewiasta nadobna dostąpi sławy, a mocarze będą mieć bogactwa.Dobroczynność i jej nagroda (11,17-19).17 Dobrze czyni duszy swej człowiek miłosierny, a kto okrutny jest, odpędza i krewnych. 18 Bezbożnik czyni dzieło nietrwałe, a siejącemu sprawiedliwość zapłata wierna.19 Łaskawość gotuje życie, a szukanie złego – śmierć.Los sprawiedliwego i bezbożnego (11,20-21).20 Obrzydliwe jest Panu serce przewrotne, a upodobanie jego w tych, którzy w prostocie chodzą.21 Ręka w ręce, nie ujdzie zły karania, ale potomstwo sprawiedliwych będzie zachowane.22 Kolczyk złoty w pysku świni: niewiasta piękna a głupia.23 Pragnieniem sprawiedliwych iest wszelkie dobro; oczekiwaniem bezbożników zapalczywość.24 Jedni udzielają z własnego i bogatszynú się stają, a drudzy wydzierają nie swoje, a zawsze są w niedostatku. 25 Dusza, która błogosławi, utyje, a kto upaja, i sam też upojony będzie.26 Kto kryje zboże, przeklnie go pospólstwo, lecz błogosławieństwo nad głową sprzedających.27 Dobrze wstaje rano, kto szuka dobra, ale kto szuka zła, przygniecie go.28 Kto ma ufność w bogactwach swoich, upadnie, a sprawiedliwi jak zielony liść zakwitną.29 Kto zamieszanie wnosi w dom swój, odziedziczy wiatry, a kto głupi jest, będzie służył mądremu. 30 Owoc sprawiedllwego,jest drzewem żywota, a kto ma staranie o dusze, mądry jest.31 Jeśli sprawiedliwy na ziemi ma odpłatę, o ileż bardziej bezbożny i grzeszny?
121 Kto miłuje karność, miłuje umiejętność, ale kto nienawidzi przygany, głupi jest.2 Kto dobry jest, wyczerpie łaskę u Pana, ale kto ma ufność w myślach swoich, bezbożnie czyni.3 Nie wzmocni się człowiek z bezbożności, a korzeń sprawiedliwych nie będzie poruszony. 4 Niewiasta pilna jest koroną dla męża swego, a zgnilizną w kościach jego ta, która czyni rzeczy godne sromoty. 5 Myśli sprawiedliwych są słuszne, a rady bezbożnych zdradliwe.6 Słowa bezbożników czyhają na krew, usta sprawiedliwych wybawiają ich.7 Obróć bezbożnych, a nie będzie ich, lecz dom sprawiedliwych stać będzie. 8 Z nauki swojej mąż będzie poznany, ale kto jest próżny i głupi, wzgardę zbierać będzie.9 Lepszy jest ubogi, wystarczający sobie, aniżeli chełpliwy, który potrzebuje chleba.10 Zna sprawiedliwy dusze bydła swego, a wnętrzności bezbożnych okrutne.11 Kto uprawia ziemię swoją, będzie nasycony chlebem, ale kto się próżnowaniem bawi, bardzo głupi jest. Kto wesoły jest w zasiadaniu przy winie, w zamkach swoich zostawi sromotę.12 Pragnienie bezbożnika jest wzmocnieniem niecnotliwych, lecz korzeń sprawiedliwych róść będzie.13 Dla grzeehów warg zbliża się upadek złośliwego, lecz sprawiedliwy ujdzie ucisku.14 Z owocu ust swoich każdy będzie napełniony dobrami i według uczynków rąk jego będzie mu oddane.15 Droga głupiego słuszna w oczach jego, lecz kto mądry jest, słucha porady. 16 Głupi natychmiast gniew swój pokazuje, lecz kto krzywdę pokrywa, jest roztropny.Grzechy języka (12,17-14).17 Kto mówi, co wie, jest świadkiem sprawiedliwym, ale kto kłamie, jest świadkiem zdradliwym.18 Niejeden obiecuje i jak mieczem sumienia kłuty jest, a język mądrych daje zdrowie.19 Warga prawdy trwać będzie na wieki, lecz kto jest świadkiem nagłym, gotuje sobie język kłamstwa.20 Oszustwo jest w sercu tych, co myślą o złem, ale którzy radzą o pokoju, idzie za nimi wesele. 21 Nie zasmuci sprawiedliwego, cokolwiek nań przypadnie, lecz bezbożnicy będą pełni nieszczęścia.22 Obrzydliwością są Panu wargi kłamliwe, a którzy wiernie postępują, podobają mu się.23 Człowiek roztropny tai umiejętność, a serce głupich obwołuje głupstwo.24 Ręka mocnych panować będzie, a która leniwa jest, pod hołdem będzie. 25 Smutek w sercu męża przygnębi go, a słowem dobrym uweselony bywa.26 Kto nie zważa na szkodę z powodu przyjaciela, jest sprawiedliwy, lecz droga bezbożnych oszuka ich.27 Oszukujący nie znajdzie zysku, a majętność człowieka będzie warta złota.28 Na ścieżce sprawiedliwości życie, a droga błędna wiedzie do śmierci.
131 Syn mądry – nauka ojcowska; a kto jest naśmiewcą, nie słucha, kiedy się go napomina. 2 Z owocu ust swoich człowiek będzie nasycony dobrami, ale dusza przestępców złośliwa.3 Kto strzeże ust swoich, strzeże duszy swojej, lecz kto nierozważny jest w mówieniu, dozna szkody.4 Chce i nie chce leniwiec, a dusza pracujących utyje.5 Słowem kłamliwym będzie się brzydził sprawiedliwy, lecz bezbożnik zawstydza i zawstydzony będzie.6 Sprawiedliwość strzeże drogi niewinnego, lecz bezbożność podchodzi grzesznika. 7 Jest jakoby bogaty, choć mc nie ma, i jest jakoby ubogi, choć ma wiele bogactw.8 Okupem duszy męża bogactwa je o, lecz ubogi nie doznaje groźby. 9 Światłość sprawiedliwych uwesela, ale świeca bezbożnych zgaśnie.10 Między pysznymi zawsze są swary, a którzy wszystko czynią z poradą, rządzą się mądrością. 11 Majęmość prędko nabyta umniejszy się, a która powoli bywa ręką zbierana, rozmnoży się. 12 Nadzieja, która się odwłóczy, trapi duszę; drzewem żywota pożądanie wypełnione. 13 Kto uwłacza jakiej rzeczy, sam się na przyszły czas zobowiązuje, a kto się boi przykazania, w pokoju będzie mieszkał. Dusze zdradliwe błądzą w grzechach, ale sprawiedliwi są miłosierni i litują się.14 Zakon mądrego zdrojem żywota, aby uniknąć upadku śmierci.15 Nauka dobra da łaskę; na drodze gardzących przepaść.16 Roztropny czyni wszystko z rozwagą, ale kto głupi jest, pokazuje głupotę. 17 Poseł bezbożnego wpadnie w nieszczęście, ale poseł wierny jest zdrowiem.18 Nędza i sromota temu, który odrzuca przestrogę, ale kto słucha karcącego, wsławiony będzie. 19 Pragnienie, jeśli się spełni, rozkoszuje duszę; brzydzą się głupi tymi, którzy się strzegą złego.20 Kto chodzi z mądrym, mądry będzie, przyjaciel głupich stanie się im podobnym. 21 Grzeszników goni nieszczęście, a sprawiedliwy otrzyma dobra.22 Dobry zostawia dziedzicami synów i wnuków, a dla sprawiedliwego przechowuje się majętność grzesznego. 23 Obfita żywność na nowinach ojców, ale dla innych bywa zbierana bez rozsądku.24 Kto oszczędza rózgi, nienawidzi syna swego, lecz kto go miłuje, ustawicznie go ćwiczy.25 Sprawiedliwy je i nasyca duszę swoją, lecz brzuch bezbożnych nienasycony.
141 Mądra niewiasta buduje dom swój, a głupia í zbudowany rękami zepsuje. 2 Chodzący prostą drogą i bojący się Boga wzgardzony bywa od tego, który bezecną drogą chodzi.3 W ustach głupiego kij pychy, lecz wargi mądrych strzegą ich.4 Gdzie nie ma wołów, żłób próżny jest, a gdzie wiele zboża, tam jest jawna moc wołu.5 Świadek prawdziwy nie kłamie, lecz nieprawdę powiada świadek zdradliwy. 6 Szuka naśmiewca mądrości, a nie znajduje; nauka roztropnych łatwa.7 Idź przeciw mężowi głupiemu, a nie pozna warg mądrości.8 Mądrością roztropnego jest rozumieć drogę swoją, a nieroztropność głupich błądzi.9 Głupi będzie się śmiał z grzechu, a między sprawiedliwymi będzie mieszkała łaska.10 Serce, które zna gorzkość duszy swojej, do wesela jego nie przymiesza się obcy.11 Dom bezbożnych zgładzony będzie, lecz przybytki sprawiedliwych zakwitną.12 Jest droga, która się zda człowiekowi sprawiedliwa, ale koniec jej prowadzi do śmierci.13 Śmiech będzie zmieszany z żałością, a końcem wesela smutek zawładnie.14 Drogami swymi nasycony będzie głupi, a nad nim będzie mąż dobry. 15 Prostoduszny wierzy każdemu słowu, roztropny rozważa kroki swoje. Syn zdradliwy nie będzie miał nic dobrego, ale słudze mądremu powiodą się sprawy i wyprostuje się droga jego. 16 Mądry boi się i odstępuje od złego, głupi lekceważy i dufa sobie.17 Niecierpliwy czynić będzie głupstwo, a mąż podstępny obmierzły jest.18 Naiwni posiądą głupotę, a roztropni będą czekać umiejętności.19 Będą leżeć źli przed dobrymi, a bez bożnicy u drzwi sprawiedliwych. 20 Ubogi i bliskiemu swemu obmierzły będzie, ale przyjaciół bogaczów jest wielu.21 Kto gardzi bliźmm swoim, grzeszy, ale kto ma litość nad ubogim, błogosławiony będzie. Kto wierzy w Pana, miłosierdzie miłuje.22 Błądzą, którzy źle czynią; miłosierdzie i prawda gotują dobra. 23 Ze wszelkiej roboty będzie dostatek, ale gdzie słów wiele, tam często niedostatek. 24 Koroną mądrych bogactwa ich; szaleństwem głupich nieroztropność. 25 Wybawia duszę świadek prawdziwy, a zdradliwy kłamstwa mówi.Bojaźń Pańska ufnością i zdrojem życia (14, 26-27).26 W bojaźni Pańskiej mocne ufanie, i synowie jego nadzieję mieć będą.27 Bojaźń Pańska zdrojem życia, aby uszli upadku śmierci.28 W wielkości ludu godność królewska, a w garstce ludzi zelżywość książęcia.29 Kto jest cierpliwy, wielką się mądrością rządzi, a kto niecierpliwy jest, wynosi swą głupotę.30 Życiem ciała – zdrowie serca, próchnieniem kości – zazdrość. 31 Kto czyni krzywdę ubogiemu, urąga Stworzycielowi jego, a czci go, kto ma zmiłowanie nad ubogim.32 Dla złości swej bezbożnik wygnany będzie, ale sprawiedliwy nadzieję ma przy śmierci swojej.33 W sercu roztropnego spoczywa mądrość, i wszystkich nieuczonych wyćwiczy.34 Sprawiedliwość wywyższa naród, ale grzech czyni ludzi nędzarzami.35 Sługa roztropny miły jest królowi, niepożyteczny – gniew jego odczuje.
151 Odpowiedź łagodna uśmierza gniew, ale mowa przykra pobudza. 2 Język mądrych zdobi umiejętność, usta głupich kipią głupotą. 3 Na każdym miejscu oczy Pańskie wypatrują dobrych i złych.4 Język łagodny drzewem żywota, a nieumiarkowany zetrze ducha. 5 Głupi śmieje się z napomnienia ojca swego, lecz ˇkto strzeże karności, roztropniejszym się stanie.W obfitej sprawiedliwości jest moc największa, a myśli bezbożnych będą wykorzenione.6 Dom sprawiedliwego mocą wielką, a w dochodach bezbożnego zamieszanie. 7 Wargi mądrych siać będą umiejętność, serce głupich odmienne będzie.Bóg nienawidzi ofiar i czynów bezbożnego (15,8-9).8 Ofiary bezbożnych obrzydłe Panu, modlitwy sprawiedliwych przyjemne.9 Obrzydłością jest Panu droga bezbożnego; kto idzie za sprawiedliwością, jest umiłowany od niego.10 Nauka jest zła dla opuszczającego drogę życia; kto nienawidzi karności, umrze. 11 Otchłań i zatracenie otwarte są przed Panem, o ileż więc bardziej serca synów człowieczych.12 Człowiek zepsuty nie miłuje tego, kto go karci, i do mądrych nie idzie. 13 Serce wesołe rozwesela oblicze, w strapieniu serca duch upada.14 Serce mądrego szuka nauki, a usta głupich karmią się nieumiejętnością. 15 Wszystkie dni ubogiego złe, myśl bezpieczna jak ustawiczne gody.16 Lepsza jest odrobina z bojaźnią Pańską, niż wielkie skarby a nienasycające. 17 Lepiej jest być proszonym na jarzynę z miłością, niż na cielę tłuste z nienawiścią. 18 Mąż gniewliwy pobudza swary; kto cierpliwy jest, uśmierza wzbudzone. 19 Droga leniwych jak płot cierniowy, droga sprawiedliwych bez zawady.20 Syn mądry uwesela ojca, a głupi człowiek gardzi matką swoją.21 Głupota weselem głupiemu, a mąż mądry prostuje kroki swoje.22 Rozpraszają się myśli, gdzie nie ma rady, ale gdzie jest wielu radzących, utwierdzają się.23 Weseli się człowiek zdaniem ust swoich, a słowo, we własnym czasie wyrzeczone, jest bardzo dobre.24 Ścieżka życia nad umiejętnym, aby się ustrzegł otchłani najgłębszej.25 Dom pysznych Pan wywróci, a granice wdów utwierdzi.26 Obrzydłością Panu myśli złe, a czysta mowa najpiękniejsza potwierdzona będzie od niego.27 Wprawia w zamieszanie dom swój, kto za chciwością idzie, a kto nienawidzi darów, będzie żył. Przez miłosierdzie i wiarę bywają oczyszczane grzechy, a przez bojaźń Pańską odstępuje każdy od złego.28 Serce sprawiedliwego rozmyśla o posłuszeństwie, usta bezbożnych opływają złością.29 Daleko jest Pan od bezbożnych, a modlitw sprawiedliwych wysłucha. 30 Światłość oczu uwesela duszę, a dobra sława czyni tłustymi kości.31 Ucho, które słucha karności żywota, w pośrodku mądrych mieszkać będzie.32 Kto odrzuca karność, gardzi duszą swoją, ale kto przyjmuje karanie, panem jest serca.33 Bojaźń Pańska jest ćwiczeniem mądrości, a sławę uprzedza pokora.
161 Człowieczą jest rzeczą duszę przygotować, a Pańską rządzić językiem. 2 Wszystkie drogi człowieka są jawne przed oczyma jego; Pan jest, który waży duchy. 3 Objaw Panu uczynki twoje, a będą wyprostowane myśli twoje. 4 Pan wszystko zdziałał dla samego siebie, też i bezbożnika na zły dzień. 5 Obrzydły jest Panu każdy pyszny; choćby też ręka do ręki była, nie uchodzi karania. Początkiem drogi dobrej, czynić sprawiedłiwość, i milsza jest ona Bogu, niźli ofiary składać.6 Miłosierdziem i prawdą nieprawość bywa odkupiona, a przez bojaźń Pańską unika się złego. 7 Gdy się podobają Panu drogi człowieka, wtedy i nieprzyjaciół jego przywiedzie do pokoju.8 Lepsza jest odroblna ze sprawiedliwością niźli wielkie dochody z nieprawością.9 Serce człowieka układa drogi swoje, ale Pańską jest rzeczą kierować krokami jego.Obowiązki królów i ich łaska (16,10-15).10 Wyrocznia jest w wargach krółewskich, w sądzie nie błądzą usta jego.11 Waga i szala – to sąd Pański, i dziełem jego wszystkie ciężarki w worku.12 Obrzydliwi królowie, którzy źle czynią, bo sprawiedliwością umacnia się stolica.13 Upodobaniem królów wargi sprawiedliwe; kto mówi dobrze, będzie umiłowany.14 Gniew królewski to posłowie śmierci, a mąż mądry ubłaga go.15 W wesołości twarzy królewskiej jest życie, a łaskawość jego jest jak deszcz późny.16 Nabywaj mądrości, bo lepsza jest nad złoto, i nabywaj roztropności, bo droższa jest nad srebro.

Warsz. King J. 1617 Tłum. GrEn. Толк. Ścieżka sprawiedliwych odchyla się od złego; stróż duszy swej strzeże drogi swojej.Путь праведных - уклонение от зла: тот бережет душу свою, кто хранит путь свой. ПутіE жи1зни ўкланsютсz t ѕлhхъ: долготa же житіS путіE првdни. Пріeмлzй наказaніе во бlги1хъ бyдетъ, хранsй же њбличє1ніz ўмудри1тсz. И$же храни1тъ сво‰ пути6, соблюдaетъ свою2 дyшу: любsй же жив0тъ св0й щади1тъ сво‰ ўстA. 16,19Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.ABPκρεισσων kreissōn
_A-NSMκρείσσωνkreissōngreaterBetterπραυθυμος prauthumos
_A-NSMstrong:GA-NSMstrong:GA-NSMstrong:GA-NSM μετα meta
_PREPμετάmetawith/afterwithταπεινωσεως tapeinōseōs
_N-GSFταπείνωσιςtapeinōsislowlinessa low estate,η ē
_CONJὁhothe/this/who[that]ος os
_R-NSMὅς, ἥhhos ēwhichone whoδιαιρειται diaireitai
_V-PMI-3Sδιαιρέωdiaireōto distributedividesσκυλα skula
_N-APNσκῦλονskulonplunderspoilsμετα meta
_PREPμετάmetawith/afterwithυβριστων ubristōn
_N-GPMὑβριστήςhubristēsinsolent manarrogant.  18 Tłum. GrEn. Толк. Przed zgubą idzie pycha, a przed upadkiem duch się wynosi.Погибели предшествует гордость, и падению - надменность. Прeжде сокрушeніz предварsетъ досаждeніе, прeжде же падeніz ѕлопомышлeніе. 16,20Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.ABPσυνετος sunetos
_A-NSMσυνετόςsunetosintelligentone discerningεν en
_PREPἐνenin/on/amonginπραγμασιν pragmasin
_N-DPNπρᾶγμαpragmathingmattersευρετης euretēs
_N-NSMstrong:GN-NSMstrong:GN-NSMstrong:GN-NSM αγαθων agathōn
_A-GPMἀγαθόςagathosgood-doerof good ;πεποιθως pepoithōs
_V-RAPRSπείθωpeithōto persuadeand one yieldingδε de
_PRTδέdethenand one yieldingεπι epi
_PREPἐπίepiupon/to/againstuponθεω theō
_N-DSMθεόςtheosGodGodμακαριστος makaristos
_A-NSMstrong:GA-NSMstrong:GA-NSMstrong:GA-NSM   19 Tłum. GrEn. Толк. Lepiej jest korzyć się z cichymi niźli dzielić korzyści z pysznymi.Лучше смиряться духом с кроткими, нежели разделять добычу с гордыми. Лyчше кроткодyшенъ со смирeніемъ, нeжели и4же раздэлsетъ коры6сти съ досади1тельми. 16,21Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.ABPτους tous
_T-APMὁhothe/this/who[₂theσοφους sofous
_A-APMσοφόςsofoswise₃wiseκαι kai
_CONJκαίkaiand₄andσυνετους sunetous
_A-APMσυνετόςsunetosintelligent₅discerningφαυλους faulous
_A-APMφαῦλοςfaulosevil₆vileκαλουσιν kalousin
_V-PAI-3Pκαλέωkaleōto call₁ call];οι oi
_T-NPMὁhothe/this/whobut the onesδε de
_PRTδέdethenbut the onesγλυκεις glukeis
_A-NPMγλυκύςglukussweetsweetεν en
_PREPἐνenin/on/amonginλογω logō
_N-DSMλόγοςlogoswordwordsπλειονα pleiona
_A-ASMπλείων, πλεῖονpleiōn pleiongreater[brideprice]ακουσονται akousontai
_V-FPI-3Pἀκούωakouōto hear₁shall be heard].  20 Tłum. GrEn. Толк. Ćwiczony w słowie znajdzie dobra, a kto ma nadzieję w Panu, błogosławiony jest.Кто ведет дело разумно, тот найдет благо, и кто надеется на Господа, тот блажен. Разyмный въ вeщехъ њбрэтaтель бlги1хъ, надёzйсz же на гDа бlжeнъ. 16,22Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.ABPπηγη pēgē
_N-NSFπηγήpēgēflowspringζωης zōēs
_N-GSFζωήzōēlifeof lifeεννοια ennoia
_N-NSFἔννοιαennoiathought/purposeinsightτοις tois
_T-DPMὁhothe/this/whoto the onesκεκτημενοις kektēmenois
_V-RMPMPκτάομαιktaomaito possesacquiring;παιδεια paideia
_N-NSFπαιδείαpaideiadisciplinebut instructionδε de
_PRTδέdethenbut instructionαφρονων afronōn
_A-GPMἄφρωνafrōnfoolishof foolsκακη kakē
_A-NSFκακόςkakosevil/harmevil.  21 Tłum. GrEn. Толк. Kto jest mądrego serca, będzie nazwany rozumnym, a kto jest wdzięcznej wymowy, więcej otrzyma.Мудрый сердцем прозовется благоразумным, и сладкая речь прибавит к учению. Прем{дрыz и3 раз{мныz ѕлhми нари1чутъ, слaдціи же въ словеси2 мн0жае ўслhшани бyдутъ. 16,23Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.ABPκαρδια kardia
_N-NSFκαρδίαkardiaheartheartσοφου sofou
_A-GSMσοφόςsofoswiseof wiseνοησει noēsei
_V-FAI-3Sνοέωnoeōto understandshall comprehendτα ta
_T-APNὁhothe/this/whotheαπο apo
_PREPἀπόapofromfromτου tou
_T-GSNὁhothe/this/who ιδιου idiou
_A-GSNἴδιοςidiosone's own/privatehis ownστοματος stomatos
_N-GSNστόμαstomamouthmouth;επι epi
_PREPἐπίepiupon/to/againstand uponδε de
_PRTδέdethenand uponχειλεσιν cheilesin
_N-DPNχεῖλοςcheilosliplipsφορεσει foresei
_V-FAI-3Sφορέωforeōto wearhe shall wearεπιγνωμοσυνην epignōmosunēn
_N-ASFstrong:GN-ASFstrong:GN-ASFstrong:GN-ASF   22 Tłum. GrEn. Толк. Zdrojem życia nauka tego, który ją ma, a nauką głupich szaleństwo.Разум для имеющих его - источник жизни, а ученость глупых - глупость. И#ст0чникъ жив0тенъ рaзумъ стzжaвшымъ, наказaніе же безyмныхъ ѕло2. 16,24Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.ABPκηρια kēria
_N-NPNκηρίονkērionhoneycomb[₃ honeycombsμελιτος melitos
_N-GSNμέλιmelihoney₄of honeyλογοι logoi
_N-NPMλόγοςlogosword₂wordsκαλοι kaloi
_A-NPMκαλόςkalosgood₁Good];γλυκασμα glukasma
_N-NSNstrong:GN-NSNstrong:GN-NSNstrong:GN-NSN δε de
_PRTδέdethenand sweetnessαυτων autōn
_D-GPMαὐτόςautoshe/she/it/self[wall]ιασις iasis
_N-NSFἴασιςiasishealinghealingψυχης psuchēs
_N-GSFψυχήpsuchēsoulfor soul.  23 Tłum. GrEn. Толк. Serce mądrego wyćwiczy usta jego, a wargom jego przyda wdzięczności.Сердце мудрого делает язык его мудрым и умножает знание в устах его. Сeрдце премyдрагw ўразумёетъ ±же t свои1хъ є3мY ќстъ, во ўстнaхъ же н0ситъ рaзумъ. 16,25Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.ABPεισιν eisin
_V-PAI-3Pεἰσίeisithey are[Gilonite]οδοι odoi
_N-NPFὁδόςhodosroadwaysδοκουσαι dokousai
_V-PAPRPδοκέωdokeōto thinkthat seemειναι einai
_V-PARεἶναιeinaito exist[Gezrite]ορθαι orthai
_A-NPFὀρθόςorthosuprightto be straightανδρι andri
_N-DSMἀνήρanērmanto a man,τα ta
_T-NPNὁhothe/this/whohowever theμεντοι mentoi
_PRTμέντοιmentoiyethowever theτελευταια teleutaia
_A-NPNstrong:GA-NPNstrong:GA-NPNstrong:GA-NPN αυτων autōn
_D-GPMαὐτόςautoshe/she/it/self[wall]βλεπει blepei
_V-PAI-3Sβλέπωblepōto seelookεις eis
_PREPεἰςeistowardintoπυθμενα puthmena
_N-ASMstrong:GN-ASMstrong:GN-ASMstrong:GN-ASM αδου adou
_N-GSMᾍδηςhadēsHadesof Hades.  24 Tłum. GrEn. Толк. Plastrem miodu słowa ozdobne, słodkością duszy i zdrowiem dla kości.Приятная речь - сотовый мед, сладка для души и целебна для костей. С0тове мед0вніи словесA дHбраz, слaдость же и4хъ и3сцэлeніе души2. 16,26Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.ABPανηρ anēr
_N-NSMἀνήρanērmanA manεν en
_PREPἐνenin/on/amonginπονοις ponois
_N-DPMπόνοςponostravailtoilsπονει ponei
_V-PAI-3Sπόνοςponostravail[Of a son]εαυτω eautō
_D-DSMἑαυτοῦheautoumy/your/him-selffor himself,και kai
_CONJκαίkaiandandεκβιαζεται ekbiazetai
_V-PMI-3Sstrong:GV-PMI-3Sstrong:GV-PMI-3Sstrong:GV-PMI-3S εαυτου eautou
_D-GSMἑαυτοῦheautoumy/your/him-self[to cut down|off]την tēn
_T-ASFὁhothe/this/who απωλειαν apōleian
_N-ASFἀπώλειαapōleiadestruction₁destruction].ο o
_T-NSMὁhothe/this/who[that]μεντοι mentoi
_PRTμέντοιmentoiyet[Joppa]σκολιος skolios
_A-NSMσκολιόςskolioscrooked[exhalation]επι epi
_PREPἐπίepiupon/to/against[Hadadezer]τω tō
_T-DSNὁhothe/this/who[that]εαυτου eautou
_D-GSMἑαυτοῦheautoumy/your/him-self[to cut down|off]στοματι stomati
_N-DSNστόμαstomamouth[cucumber field]φορει forei
_V-PAI-3Sφορέωforeōto wear[piece]την tēn
_T-ASFὁhothe/this/who[that]απωλειαν apōleian
_N-ASFἀπώλειαapōleiadestruction[Ozem]  25 Tłum. GrEn. Толк. Jest droga, która się zda człowiekowi prawa, a koniec jej prowadzi do śmierci.Есть пути, которые кажутся человеку прямыми, но конец их путь к смерти. Сyть путіE мнsщіисz прaви бhти мyжу, nбaче послBднzz и4хъ зрsтъ во дно2 ѓдово. 16,27Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.ABPανηρ anēr
_N-NSMἀνήρanērman[₂manαφρων afrōn
_A-NSMἄφρωνafrōnfoolish₁A foolish]ορυσσει orussei
_V-PAI-3Sὀρύσσωorussōto digdigsεαυτω eautō
_D-DSMἑαυτοῦheautoumy/your/him-self₄his ownκακα kaka
_A-APNκακόςkakosevil/harm₁evils];επι epi
_PREPἐπίepiupon/to/against[₃uponδε de
_PRTδέdethenand uponτων tōn
_T-GPNὁhothe/this/whoHowever theεαυτου eautou
_D-GSMἑαυτοῦheautoumy/your/him-self[₂for himselfχειλεων cheileōn
_N-GPNχεῖλοςcheilosliplipsθησαυριζει thēsaurizei
_V-PAI-3Sθησαυρίζωthēsaurizōto store uptreasures upπυρ pur
_N-ASNπῦρpurfirefire.  26 Tłum. GrEn. Толк. Dusza pracującego pracuje dla siebie, bo go przymuszają usta jego.Трудящийся трудится для себя, потому что понуждает его к тому рот его. Мyжъ въ трудёхъ труждaетсz себЁ и3 и3знуждaетъ поги1бель свою2: стропти1вый во свои1хъ ўстaхъ н0ситъ поги1бель. 16,28Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.ABPανηρ anēr
_N-NSMἀνήρanērman[₂manσκολιος skolios
_A-NSMσκολιόςskolioscrooked₁A crooked]διαπεμπεται diapempetai
_V-PMI-3Sstrong:GV-PMI-3Sstrong:GV-PMI-3Sstrong:GV-PMI-3S κακα kaka
_A-APNκακόςkakosevil/harmevils,και kai
_CONJκαίkaiandandλαμπτηρα lamptēra
_N-ASMstrong:GN-ASMstrong:GN-ASMstrong:GN-ASM δολου dolou
_N-GSMδόλοςdolosdeceitof treacheryπυρσευει purseuei
_V-PAI-3Sstrong:GV-PAI-3Sstrong:GV-PAI-3Sstrong:GV-PAI-3S κακοις kakois
_A-DPMκακόςkakosevil/harmfor evils,και kai
_CONJκαίkaiandandδιαχωριζει diachōrizei
_V-PAI-3Sstrong:GV-PAI-3Sstrong:GV-PAI-3Sstrong:GV-PAI-3S φιλους filous
_A-APMφίλοςfilosfriendly/friendfriends.  27 Tłum. GrEn. Толк. Mąż bezbożny kopie nieszczęście, a na wargach jego ogień się rozpala.Человек лукавый замышляет зло, и на устах его как бы огонь палящий. Мyжъ безyменъ копaетъ себЁ ѕл†z и3 во ўстнaхъ свои1хъ сокр0вищствуетъ џгнь. 16,29Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.ABPανηρ anēr
_N-NSMἀνήρanērmanA manπαρανομος paranomos
_A-NSMstrong:GA-NSMstrong:GA-NSMstrong:GA-NSM αποπειραται apopeiratai
_V-PMI-3Sstrong:GV-PMI-3Sstrong:GV-PMI-3Sstrong:GV-PMI-3S φιλων filōn
_A-GPMφιλέωfileōto love[to knock]και kai
_CONJκαίkaiandandαπαγει apagei
_V-PAI-3Sἀπάγωapagōto lead awaytakesαυτους autous
_D-APMαὐτόςautoshe/she/it/self[wall]οδους odous
_N-APFὁδόςhodosroadwaysουκ ouk
_ADVοὐounonotαγαθας agathas
_A-APFἀγαθόςagathosgood-doergood.  28 Tłum. GrEn. Толк. Człowiek przewrotny wszczyna zwady, a gadatliwy rozłącza książąt.Человек коварный сеет раздор, и наушник разлучает друзей. Мyжъ стропти1вый разсылaетъ ѕл†z, и3 свэти1льникъ льсти2 вжигaетъ ѕлы6мъ, и3 разлучaетъ дрyги. 16,30Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.ABPστηριζων stērizōn
_V-PAPRSστηρίζωstērizōto establishFixing firmlyοφθαλμους ofthalmous
_N-APMὀφθαλμόςofthalmoseyehis eyes,αυτου autou
_D-GSMαὐτόςautoshe/she/it/self[wall]λογιζεται logizetai
_V-PMI-3Sλογίζομαιlogizomaito counthe devisesδιεστραμμενα diestrammena
_V-RMPAPδιαστρέφωdiastrefōto pervertperverted ;οριζει orizei
_V-PAI-3Sὁρίζωhorizōto determineand he confirmsδε de
_PRTδέdethenand he confirmsτοις tois
_T-DPNὁhothe/this/who χειλεσιν cheilesin
_N-DPNχεῖλοςcheilosliphis lipsαυτου autou
_D-GSMαὐτόςautoshe/she/it/self[wall]παντα panta
_A-APNπᾶςpasallallτα ta
_T-APNὁhothe/this/whotheκακα kaka
_A-APNκακόςkakosevil/harmevils;ουτος outos
_D-NSMοὗτοςhoutosthis/he/she/itthis manκαμινος kaminos
_N-NSMκάμινοςkaminosfurnace/ovenis a furnaceεστιν estin
_V-PAI-3Sἐστίestihe is[to sacrifice]κακιας kakias
_N-GSFκακίαkakiaevilof evil.  29 Tłum. GrEn. Толк. Mąż złośliwy nęci bliźniego swego i prowadzi go drogą niedobrą.Человек неблагонамеренный развращает ближнего своего и ведет его на путь недобрый; Мyжъ законопрестyпенъ прельщaетъ дрyги и3 tв0дитъ и5хъ въ пути6 не бл†ги. 16,31Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.ABPστεφανος stefanos
_N-NSMστέφανοςstefanoscrowncrownκαυχησεως kauchēseōs
_N-GSFκαύχησιςkauchēsisprideof boastingγηρας gēras
_N-NSNγῆραςgērasold ageold age;εν en
_PREPἐνenin/on/among[₃inδε de
_PRTδέdethen₁andοδοις odois
_N-DPFὁδόςhodosroad₄ waysδικαιοσυνης dikaiosunēs
_N-GSFδικαιοσύνηdikaiosunērighteousness₅of righteousnessευρισκεται eurisketai
_V-PMI-3Sεὑρίσκωheuriskōto find/meet₂it is found].  30 Tłum. GrEn. Толк. Kto zapatrzony myśli o przewrotnościach, gryząc wargi swoje dokonywa zła.прищуривает глаза свои, чтобы придумать коварство; закусывая себе губы, совершает злодейство; [он - печь злобы]. Ўтверждazй џчи свои2 мhслитъ развращє1ннаz, грызhй же ўстнЁ свои2 њпредэлsетъ вс‰ ѕл†z: сeй пeщь є4сть ѕл0бы. 16,32Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.ABPκρεισσων kreissōn
_A-NSMκρείσσωνkreissōngreaterBetterανηρ anēr
_N-NSMἀνήρanērman[₂manμακροθυμος makrothumos
_A-NSMμακροθυμώςmakrothumōspatiently[Jucal]ισχυρου ischurou
_A-GSMἰσχυρόςischurosstronga strong ;ο o
_T-NSMὁhothe/this/whoand theδε de
_PRTδέdethenand theκρατων kratōn
_V-PAPRSκρατέωkrateōto grasp/seizeone holdingοργης orgēs
_N-GSFὀργήorgēwrathangerκρεισσων kreissōn
_A-NSMκρείσσωνkreissōngreaterbetterκαταλαμβανομενου katalambanomenou
_V-PMPGSκαταλαμβάνωkatalambanōto take/realizeone overtakingπολιν polin
_N-ASFπόλιςpoliscitya city.  31 Tłum. GrEn. Толк. Wieńcem godności sędziwość, która się znajduje na drogach sprawiedliwości.Венец славы - седина, которая находится на пути правды. Вэнeцъ хвалы2 стaрость, на путeхъ же прaвды њбрэтaетсz. 16,33Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.ABPεις eis
_PREPεἰςeistowardIntoκολπους kolpous
_N-APMκόλποςkolposbosomenfolded armsεπερχεται eperchetai
_V-PMI-3Sἐπέρχομαιeperchomaito arrive/invadecomeπαντα panta
_A-NPNπᾶςpasallallτοις tois
_T-DPMὁhothe/this/whoto theαδικοις adikois
_A-DPMἄδικοςadikosunjustunjust;παρα para
_PREPπαράparafrom/with/beside[₄ fromδε de
_PRTδέdethen₁butκυριου kuriou
_N-GSMκύριοςkurioslord₅ lordπαντα panta
_A-NPNπᾶςpasall₂allτα ta
_T-NPNὁhothe/this/who δικαια dikaia
_A-NPNδίκαιοςdikaiosjust₃just ]. 32 Tłum. GrEn. Толк. Lepszy jest cierpliwy niźli mąż mocny, i który panuje nad sercem swoim niż zdobywca miast.Долготерпеливый лучше храброго, и владеющий собою лучше завоевателя города. Лyчше мyжъ долготерпэли1въ пaче крёпкагw, (*и3 мyжъ рaзумъ и3мёzй пaче земледёльца вели1кагw:) ўдержавazй же гнёвъ пaче взeмлющагw грaдъ. 33 Tłum. GrEn. Толк. Losy na łono rzucają, ale Pan nimi kieruje.В полу бросается жребий, но все решение его - от Господа.Въ нBдра вх0дzтъ вс‰ непрaвєднымъ: t гDа же вс‰ првdнаz.Warsz. King J. 171 Tłum. GrEn. Толк. Lepszy jest kęs chleba suchego z weselem, niźli dom pełen ofiar ze swarem. Лучше кусок сухого хлеба, и с ним мир, нежели дом, полный заколотого скота, с раздором. Лyчше ўкрyхъ хлёба со слaстію въ ми1рэ, нeжели д0мъ и3сп0лненъ мн0гихъ благи1хъ и3 непрaведныхъ жeртвъ со брaнію. 17,1Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.ABPκρείσσων kreissōn
_A-NSMκρείσσωνkreissōngreaterBetterψωμὸς psōmos
_N-NSMstrong:GN-NSMstrong:GN-NSMstrong:GN-NSM μεθ'     meth
_PREPμετάmetawith/afterwithἡδονῆς hēdonēs
_N-GSFἡδονήhēdonēpleasuresatisfactionἐν en
_PREPἐνenin/on/amonginεἰρήνῃ eirēnē
_N-DSFεἰρήνηeirēnēpeacepeace,ἢ ē
_CONJὁhothe/this/who[that]οἶκος oikos
_N-NSMοἶκοςoikoshousea houseπλήρης plērēs
_A-NSMπλήρηςplērēsfullfullπολλῶν pollōn
_A-GPMπολύςpolusmuchof manyἀγαθῶν agathōn
_A-GPMἀγαθόςagathosgood-doergood ,καὶ kai
_CONJκαίkaiandandἀδίκων adikōn
_A-GPNἀδικέωadikeōto harm[Agagite]θυμάτων thumatōn
_N-GPNstrong:GN-GPNstrong:GN-GPNstrong:GN-GPN μετὰ meta
_PREPμετάmetawith/afterwithμάχης.     machēs
_N-GSFμάχηmachēquarrelbattles.  2 Tłum. GrEn. Толк. Sługa roztropny będzie panował nad synami głupimi i pośród braci będzie dzielił dziedzictwo.Разумный раб господствует над беспутным сыном и между братьями разделит наследство. Рaбъ смhсленъ њбладaетъ влады6ки безyмными, въ брaтіихъ же раздэли1тъ (и3мёніе) на ч†сти. 17,2Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.ABPοἰκέτης oiketēs
_N-NSMοἰκέτηςoiketēsslave[₂servantνοήμων noēmōn
_A-NSMstrong:GA-NSMstrong:GA-NSMstrong:GA-NSM κρατήσει kratēsei
_V-FAI-3Sκρατέωkrateōto grasp/seizeshall prevail overδεσποτῶν despotōn
_N-GPMδεσπότηςdespotēsmaster[₂mastersἀφρόνων,     afronōn
_A-GPMἄφρωνafrōnfoolish₁foolish];ἐν en
_PREPἐνenin/on/amongand amongδὲ de
_PRTδέdethenand amongἀδελφοῖς adelfois
_N-DPMἀδελφόςadelfosbrotherbrethrenδιελεῖται dieleitai
_V-FMI-3Sδιαιρέωdiaireōto distributehe shall divideμέρη.     merē
_N-APNμέροςmerospartportions.  3 Tłum. GrEn. Толк. Jak w ogniu próbują srebro, a złoto w piecu, tak Pan próbuje serca.Плавильня - для серебра, и горнило - для золота, а сердца испытывает Господь. Ћкоже и3скушaетсz въ пещи2 сребро2 и3 злaто, тaкw и3збр†ннаz сердцA ў гDа. 17,3Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.ABPὥσπερ hōsper
_ADVὥσπερhōsperjust asAsδοκιμάζεται dokimazetai
_V-PMI-3Sδοκιμάζωdokimazōto test[₄triedἐν en
_PREPἐνenin/on/among₅inκαμίνῳ kaminō
_N-DSMκάμινοςkaminosfurnace/oven₆a furnaceἄργυρος arguros
_N-NSMἄργυροςargurossilver₁silverκαὶ kai
_CONJκαίkaiand₂andχρυσός,     chrusos
_A-NSMχρυσόςchrusosgold₃gold];οὕτως houtōs
_ADVοὕτω, οὕτωςhhoutō outōsthus(-ly)soἐκλεκταὶ eklektai
_A-NPFἐκλεκτόςeklektosselectchoiceκαρδίαι kardiai
_N-NPFκαρδίαkardiaheartheartsπαρὰ para
_PREPπαράparafrom/with/besidebyκυρίῳ.     kuriō
_N-DSMκύριοςkurioslordlord.  4 Tłum. GrEn. Толк. Zły posłuszny jest językowi złośliwemu, a oszust słucha warg kłamliwych.Злодей внимает устам беззаконным, лжец слушается языка пагубного. Ѕлhй послyшаетъ љзhка законопрестyпныхъ, првdный же не внимaетъ ўстнaмъ лжи6вымъ. 17,4Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.ABPκακὸς kakos
_A-NSMκακόςkakosevil/harmA badὑπακούει hupakouei
_V-PAI-3Sὑπακούωhupakouōto obeyobeysγλώσσης glōssēs
_N-GSFγλῶσσαglōssatonguetongueπαρανόμων,     paranomōn
_A-GPMπαρανομέωparanomeōto break the law[perversity]δίκαιος dikaios
_A-NSMδίκαιοςdikaiosjust[to rise up]δὲ de
_PRTδέdethenand an unjustοὐ ou
_ADVοὐouno[Carmi]προσέχει prosechei
_V-PAI-3Sπροσέχωprosechōto watch outheedsχείλεσιν cheilesin
_N-DPNχεῖλοςcheiloslip[₂lipsψευδέσιν.     pseudesin
_A-DPMψευδήςpseudēsfalse₁lying].  5 Tłum. GrEn. Толк. Kto gardzi ubogim, znieważa Stworzyciela jego, a kto się raduje z upadku drugiego, nie ujdzie karania.Кто ругается над нищим, тот хулит Творца его; кто радуется несчастью, тот не останется ненаказанным [а милосердый помилован будет]. Ругaйсz ўб0гому раздражaетъ сотв0ршаго є3го2, рaдуzйсz же њ погибaющемъ не њбезвини1тсz: ми1луzй же поми1лованъ бyдетъ. 17,5Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.ABPὁ ho
_T-NSMὁhothe/this/whoTheκαταγελῶν katagelōn
_V-PAPRSκαταγελάωkatagelaōto mockone ridiculingπτωχοῦ ptōchou
_N-GSMπτωχόςptōchospoorpoorπαροξύνει paroxunei
_V-PAI-3Sπαροξύνωparoxunōto provokeprovokesτὸν ton
_T-ASMὁhothe/this/whothe oneποιήσαντα poiēsanta
_V-AAPASποιέωpoieōto do/makemakingαὐτόν,     auton
_D-ASMαὐτόςautoshe/she/it/self[wall]ὁ ho
_T-NSMὁhothe/this/whoAnd the oneδὲ de
_PRTδέdethenAnd the oneἐπιχαίρων epichairōn
_V-PAPRSstrong:GV-PAPRSstrong:GV-PAPRSstrong:GV-PAPRS ἀπολλυμένῳ apollumenō
_V-PMPMSἀπολλύωapolluōto destroyone being destroyedοὐκ ouk
_ADVοὐounoshall notἀθῳωθήσεται·     athōōthēsetai
_V-FPI-3Sstrong:GV-FPI-3Sstrong:GV-FPI-3Sstrong:GV-FPI-3S ὁ ho
_T-NSMὁhothe/this/whobut the oneδὲ de
_PRTδέdethenbut the oneἐπισπλαγχνιζόμενος episplanchnizomenos
_V-PPPRSstrong:GV-PPPRSstrong:GV-PPPRSstrong:GV-PPPRS ἐλεηθήσεται.     eleēthēsetai
_V-FPI-3Sἐλεέω, ἐλεάωeleeō eleaōto have mercyshall be shown mercy.  6 Tłum. GrEn. Толк. Wieńcem starych są synowie synów, a chwałą synów ojcowie ich.Венец стариков - сыновья сыновей, и слава детей - родители их. [У верного целый мир богатства, а у неверного - ни обола.] Вэнeцъ стaрыхъ ч†да ч†дъ: похвалa же чaдомъ nтцы2 и4хъ. Вёрному вeсь мjръ богaтство, невёрному же нижE пёнzзь. 17,6Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.ABPστέφανος stefanos
_N-NSMστέφανοςstefanoscrown[₃ crownγερόντων gerontōn
_N-GPMγέρωνgerōnan old man₄of agedτέκνα tekna
_N-NPNτέκνονteknonchild₁Children'sτέκνων,     teknōn
_N-GPNτέκνονteknonchild₂children];καύχημα kauchēma
_N-NSNκαύχημαkauchēmapride[₃ boastingδὲ de
_PRTδέdethen₁andτέκνων teknōn
_N-GPNτέκνονteknonchild₂children]πατέρες pateres
_N-NPMπατήρpatērfatherof their fathers.αὐτῶν.     autōn
_D-GPMαὐτόςautoshe/she/it/self[wall]του tou
_T-GSMὁhothe/this/who[₄ of theπιστου pistou
_A-GSMπιστόςpistosfaithful₅trustworthyολος olos
_A-NSMὅλοςholosall₁ entireο o
_T-NSMὁhothe/this/who κοσμος kosmos
_N-NSMκόσμοςkosmosworld₂worldτων tōn
_T-GPNὁhothe/this/who χρηματων chrēmatōn
_N-GPNχρῆμαchrēmamoney₃of things];του tou
_T-GSMὁhothe/this/whobut for theδε de
_PRTδέdethenbut for theαπιστου apistou
_A-GSMἄπιστοςapistosunbelievingunbelievingουδε oude
_CONJοὐδέoudeand notnotοβολος obolos
_N-NSMstrong:GN-NSMstrong:GN-NSMstrong:GN-NSM   7 Tłum. GrEn. Толк. Nie przystoją głupiemu słowa poważne, ani książęciu usta kłamliwe.Неприлична глупому важная речь, тем паче знатному - уста лживые. Неприли6чны сyть безyмному ўстнЁ вBрны, нижE првdному ўстнЁ лжи6вы. 17,7Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.ABPοὐχ ouch
_ADVοὐouno[₃shall notἁρμόσει harmosei
_V-FAI-3Sἁρμόζωharmozōto betroth₄suitἄφρονι afroni
_A-DSMἄφρωνafrōnfoolish₅a foolχείλη cheilē
_N-NPNχεῖλοςcheiloslip₂lipsπιστὰ pista
_A-NPNπιστόςpistosfaithful₁Trustworthy],οὐδὲ oude
_CONJοὐδέoudeand notnorδικαίῳ dikaiō
_A-DSMδίκαιοςdikaiosjust[₃to justχείλη cheilē
_N-NPNχεῖλοςcheiloslip₂lipsψευδῆ.     pseudē
_A-NPNψευδήςpseudēsfalse₁lying].  8 Tłum. GrEn. Толк. Kamień drogi najwdzięczniejszy – oczekiwanie czekającego: gdziekolwiek się obraca, mądrze rozumie.Подарок - драгоценный камень в глазах владеющего им: куда ни обратится он, успеет. МздA благодaтей наказaніе ўпотреблsющымъ: и3 ѓможе ѓще њбрати1тсz, ўспёетъ. 17,8Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.ABPμισθὸς misthos
_N-NSMμισθόςmisthoswage[₅wageχαρίτων charitōn
_N-GPFχάριςcharisgrace[Susi]ἡ hē
_T-NSFὁhothe/this/who₂to theπαιδεία paideia
_N-NSFπαιδείαpaideiadiscipline₁Instructionτοῖς tois
_T-DPMὁhothe/this/who[that]χρωμένοις,     chrōmenois
_V-PMPMPχράωchraōto use₃ones employing it];οὗ hou
_R-GSMοὐouno[Carmi]δ'     d
_PRTδέdethenand whereἂν an
_PRTἄνanifeverἐπιστρέψῃ,     epistrepsē
_V-FMI-2Sἐπιστρέφωepistrefōto turnit shall turn,εὐοδωθήσεται.     euodōthēsetai
_V-FPI-3Sεὐοδόωeuodoōto get along wellway shall be prosperous.  9 Tłum. GrEn. Толк. Kto tai grzech, szuka przyjaźni; kto drugi raz powtarza, rozłącza złączonych. Прикрывающий проступок ищет любви; а кто снова напоминает о нем, тот удаляет друга. И$же таи1тъ њби6ды, и4щетъ любвE: ґ и4же ненави1дитъ скрывaти, разлучaетъ дрyги и3 дом†шніz. 17,9Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.ABPὃς hos
_R-NSMὅς, ἥhhos ēwhichThe one whoκρύπτει kruptei
_V-PAI-3Sκρύπτωkruptōto hidehidesἀδικήματα,     adikēmata
_N-APNἀδίκημαadikēmacrimeoffencesζητεῖ zētei
_V-PAI-3Sζητέωzēteōto seekseeksφιλίαν·     filian
_N-ASFφιλίαfiliafriendshipfriendship;ὃς hos
_R-NSMὅς, ἥhhos ēwhichbut the one whoδὲ de
_PRTδέdethenbut the one whoμισεῖ misei
_V-PAI-3Sμισέωmiseōto hatedetestsκρύπτειν,     kruptein
_V-PARκρύπτωkruptōto hidehiding itδιίστησιν diistēsin
_V-PAI-3Sδιΐστημιdiistēmito passsets apartφίλους filous
_A-APMφίλοςfilosfriendly/friendfriendsκαὶ kai
_CONJκαίkaiandandοἰκείους.     oikeious
_A-APMοἰκεῖοςoikeiosof one’s householdfamily members.  10 Tłum. GrEn. Толк. Więcej osiąga upomnienie u roztropnego niźli sto plag u głupiego.На разумного сильнее действует выговор, нежели на глупого сто ударов. Сокрушaетъ прещeніе сeрдце мyдрагw: безyмный же біeмь не чyвствуетъ (рaнъ). 17,10Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.ABPσυντρίβει suntribei
_V-PAI-3Sσυντρίβωsuntribōto break[₂breaks downἀπειλὴ apeilē
_N-NSFἀπειλήapeilēthreat₁Intimidation]καρδίαν kardian
_N-ASFκαρδίαkardiaheartheartφρονίμου,     fronimou
_A-GSMφρόνιμοςfronimosthoughtfulof intelligent;ἄφρων afrōn
_A-NSMἄφρωνafrōnfoolishbut a foolδὲ de
_PRTδέdethenbut a foolμαστιγωθεὶς mastigōtheis
_V-APPRSμαστιγόωmastigoōto whipbeing whippedοὐκ ouk
_ADVοὐounodoes notαἰσθάνεται.     aisthanetai
_V-PMI-3Sαἰσθάνομαιaisthanomaito perceiveperceive.  11 Tłum. GrEn. Толк. Zły człowiek zawsze swaru szuka, ale anioł okrutny będzie wysłany przeciw niemu.Возмутитель ищет только зла; поэтому жестокий ангел будет послан против него. ПрекослHвіz воздви1жетъ всsкъ ѕлhй: гDь же ѓгGла неми1лостива п0слетъ нaнь. 17,11Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.ABPἀντιλογίας antilogias
_N-APFἀντιλογίαantilogiadisputeDisputesἐγείρει egeirei
_V-PAI-3Sἐγείρωegeirōto ariseariseπᾶς pas
_A-NSMπᾶςpasalleveryκακός,     kakos
_A-NSMκακόςkakosevil/harmevil ;ὁ ho
_T-NSMὁhothe/this/whobut theδὲ de
_PRTδέdethenbut theκύριος kurios
_N-NSMκύριοςkurioslordlordἄγγελον angelon
_N-ASMἄγγελοςangelosangel[₃angelἀνελεήμονα aneleēmona
_A-ASMἀνελεήμωνaneleēmōnmerciless₂an unmercifulἐκπέμψει ekpempsei
_V-FAI-3Sἐκπέμπωekpempōto send away/out₁shall send forth]αὐτῷ.     autō
_D-DSMαὐτόςautoshe/she/it/self[wall]  12 Tłum. GrEn. Толк. Lepiej jest spotkać się z niedźwiedzicą, kiedy jej młode porwą, niźli z głupim, ufającym głupocie swojej.Лучше встретить человеку медведицу, лишенную детей, нежели глупца с его глупостью. Впадeтъ попечeніе мyжу смhсленну: безyмніи же размышлsютъ ѕл†z. 17,12Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.ABPἐμπεσεῖται empeseitai
_V-FMI-3Sἐμπίπτωempiptōto fall into[₂shall fall untoμέριμνα merimna
_N-NSFμέριμναmerimnaconcern₁Anxietyἀνδρὶ andri
_N-DSMἀνήρanērman₄manνοήμονι,     noēmoni
_A-DSMstrong:GA-DSMstrong:GA-DSMstrong:GA-DSM οἱ hoi
_T-NPMὁhothe/this/whobut theδὲ de
_PRTδέdethenbut theἄφρονες afrones
_A-NPMἄφρωνafrōnfoolishfoolsδιαλογιοῦνται dialogiountai
_V-FMI-3Pδιαλογίζομαιdialogizomaito reasonshall argueκακά.     kaka
_A-APNκακόςkakosevil/harmevil .  13 Tłum. GrEn. Толк. Kto oddaje złem za dobre, nie wynijdzie zło z domu jego.Кто за добро воздает злом, от дома того не отойдет зло. И$же воздаeтъ ѕл†z за бlг†z, не подви1гнутсz ѕл†z и3з8 д0му є3гw2. 17,13Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.ABPὃς hos
_R-NSMὅς, ἥhhos ēwhichThe one whoἀποδίδωσιν apodidōsin
_V-PAI-3Sἀποδίδωμιapodidōmito payrepaysκακὰ kaka
_A-APNκακόςkakosevil/harmevilἀντὶ anti
_PREPἀντίantiforforἀγαθῶν,     agathōn
_A-GPMἀγαθόςagathosgood-doergood ,οὐ ou
_ADVοὐouno[₂shall notκινηθήσεται kinēthēsetai
_V-FPI-3Sκινέωkineōto move₃be movedκακὰ kaka
_A-APNκακόςkakosevil/harm₁evil ]ἐκ ek
_PREPἐκekof/fromfrom out ofτοῦ tou
_T-GSMὁhothe/this/who οἴκου oikou
_N-GSMοἶκοςoikoshousehis house.αὐτοῦ.     autou
_D-GSMαὐτόςautoshe/she/it/self[wall]  14 Tłum. GrEn. Толк. Kto spuszcza wodę, początkiem jest swarów, i zanim dozna hańby, odstępuje od sądu.Начало ссоры - как прорыв воды; оставь ссору прежде, нежели разгорелась она. Влaсть даeтъ словесє1мъ начaло прaвды: предводи1тельствуетъ же скyдости прS и3 брaнь. 17,14Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.ABPἐξουσίαν exousian
_N-ASFἐξουσίαexousiaauthority[₄authorityδίδωσιν didōsin
_V-PAI-3Sδίδωμιdidōmito give₃shall giveλόγοις logois
_N-DPMλόγοςlogosword₅to wordsἀρχὴ archē
_N-NSFἀρχήarchēbeginning₁ sovereigntyδικαιοσύνης,     dikaiosunēs
_N-GSFδικαιοσύνηdikaiosunērighteousness₂of righteousness];προηγεῖται proēgeitai
_V-PMI-3Sπροηγέομαιproēgeomaito prefer[₅leadδὲ de
_PRTδέdethen₁butτῆς tēs
_T-GSFὁhothe/this/who ἐνδείας endeias
_N-GSFstrong:GN-GSFstrong:GN-GSFstrong:GN-GSF στάσις stasis
_N-NSFστάσιςstasisuprising₂factionκαὶ kai
_CONJκαίkaiand₃andμάχη.     machē
_N-NSFμάχηmachēquarrel₄fighting].  15 Tłum. GrEn. Толк. Kto usprawiedliwia bezbożnego i kto potępia sprawiedliwego, obydwaj są obrzydłymi Panu.Оправдывающий нечестивого и обвиняющий праведного - оба мерзость пред Господом. И$же сyдитъ првdнаго непрaведнымъ, непрaведнаго же првdнымъ, нечи1стъ и3 мeрзокъ ў гDа. 17,15Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.ABPὃς hos
_R-NSMὅς, ἥhhos ēwhichThe one whoδίκαιον dikaion
_A-ASMδίκαιοςdikaiosjust[₄ justκρίνει krinei
_V-PAI-3Sκρίνωkrinōto judge₁judgesτὸν ton
_T-ASMὁhothe/this/who₂theἄδικον,     adikon
_A-ASMἄδικοςadikosunjust₃unjust],ἄδικον adikon
_A-ASMἄδικοςadikosunjust[₄ unjustδὲ de
_PRTδέdethen₁orτὸν ton
_T-ASMὁhothe/this/who₂theδίκαιον,     dikaion
_A-ASMδίκαιοςdikaiosjust₃just],ἀκάθαρτος akathartos
_A-NSMἀκάθαρτοςakathartosuncleanuncleanκαὶ kai
_CONJκαίkaiandandβδελυκτὸς bdeluktos
_A-NSMβδελυκτόςbdeluktosabominableabominableπαρὰ para
_PREPπαράparafrom/with/besidebeforeθεῷ.     theō
_N-DSMθεόςtheosGodGod.  16 Tłum. GrEn. Толк. Cóż pomoże głupiemu, że ma bogactwa, skoro mądrości kupić nie może? Kto dom swój wysoko wznosi, szuka obalenia, a kto unika nauki, w zło wpadnie. К чему сокровище в руках глупца? Для приобретения мудрости у него нет разума. [Кто высоким делает свой дом, тот ищет разбиться; а уклоняющийся от учения впадет в беды.] Вскyю бsше и3мёніе безyмному; стzжaти бо премyдрости безсeрдый не м0жетъ. И$же выс0къ твори1тъ св0й д0мъ, и4щетъ сокрушeніz: њстроптэвazй же ўчи1тисz впадeтъ во ѕл†z. 17,16Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.ABPἵνα hina
_CONJἵναhinain order that/to[hook]τί ti
_I-ASNτίςtiswhich?[to bray]ὑπῆρξεν hupērxen
_V-AAI-3Sὑπάρχωhuparchōto be[Nacon]χρήματα chrēmata
_N-APNχρῆμαchrēmamoney₁riches]ἄφρονι;     afroni
_A-DSMἄφρωνafrōnfoolishto fool?κτήσασθαι ktēsasthai
_V-AMRκτάομαιktaomaito posses[₅to acquireγὰρ gar
_PRTγάρgarfor[₅to acquireσοφίαν sofian
_N-ASFσοφίαsofiawisdom₆wisdomἀκάρδιος akardios
_A-NSMstrong:GA-NSMstrong:GA-NSMstrong:GA-NSM οὐ ou
_ADVοὐouno₃will notδυνήσεται.     dunēsetai
_V-FMI-3Sδύναμαιdunamaibe able₄be able].ος os
_R-NSMὅς, ἥhhos ēwhichThe one whoυψηλον upsēlon
_A-ASMὑψηλόςhupsēloshigh[₄highποιει poiei
_V-PAI-3Sποιέωpoieōto do/make₁makesτον ton
_T-ASMὁhothe/this/who εαυτου eautou
_D-GSMἑαυτοῦheautoumy/your/him-self₂his ownοικον oikon
_N-ASMοἶκοςoikoshouse₃house]ζητει zētei
_V-PAI-3Sζητέωzēteōto seekseeksσυντριβην suntribēn
_N-ASFstrong:GN-ASFstrong:GN-ASFstrong:GN-ASF ο o
_T-NSMὁhothe/this/whoand the oneδε de
_PRTδέdethenand the oneσκολιαζων skoliazōn
_V-PAPRSstrong:GV-PAPRSstrong:GV-PAPRSstrong:GV-PAPRS του tou
_T-GSNὁhothe/this/who μαθειν mathein
_V-AARμανθάνωmanthanōto learnto learnεμπεσειται empeseitai
_V-FMI-3Sἐμπίπτωempiptōto fall intoshall fallεις eis
_PREPεἰςeistowardintoκακα kaka
_A-APNκακόςkakosevil/harmevils.  17 Tłum. GrEn. Толк. Na każdy czas miłuje, kto jest przyjacielem, a brat poznany bywa w utrapieniu.Друг любит во всякое время и, как брат, явится во время несчастья. На всsко врeмz дрyгъ да бyдетъ тебЁ, брaтіz же въ нyждахъ полeзни да бyдутъ: сегH бо рaди раждaютсz. 17,17Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.ABPεἰς eis
_PREPεἰςeistowardForπάντα panta
_A-ASMπᾶςpasallallκαιρὸν kairon
_N-ASMκαιρόςkairostime/right timetimeφίλος filos
_A-NSMφίλοςfilosfriendly/friend₃friendὑπαρχέτω huparchetō
_V-PAM-3Sὑπάρχωhuparchōto be[Nacon]σοι,     soi
_P-DSσοίsoiyou[chaff]ἀδελφοὶ adelfoi
_N-NPMἀδελφόςadelfosbrother[₂ brethrenδὲ de
_PRTδέdethen[terror]ἐν en
_PREPἐνenin/on/among₅inἀνάγκαις anankais
_N-DPFἀνάγκηanankēnecessity₆distressesχρήσιμοι chrēsimoi
_A-NPMχρήσιμοςchrēsimosprofitable₄profitableἔστωσαν·     estōsan
_V-PAM-3Pἔστωestōto be[sacrifice]τούτου toutou
_D-GSMτούτουtoutouof this[to flee]γὰρ gar
_PRTγάρgarforfor thisχάριν charin
_N-ASFχάρινcharinthereforefavorγεννῶνται.     gennōntai
_V-PPI-3Pγεννάωgennaōto begetthey were born.