Historia okrywania głów przez kobiety w Cerkwi.

Print Friendly, PDF & Email

Nicefor.Info




Przez 2000 lat w Cerkwi Prawosławnej istnieje wśród kobiet i dziewcząt tradycja, aby zasłaniać głowę czy to podczas Liturgii w Cerkwi czy modlitwy rodzinnej w domu. Jakie są biblijne i patrystyczne przesłanki dla tej tradycji i dlaczego jest ona ważna?

W tym artykule przyjrzymy się okrywaniu głowy w Starym i Nowym Testamencie, w pierwszych wiekach istnienia Cerkwi, na ikonach oraz okrywaniu głowy współcześnie.

Okrywanie głowy w Starym Testamencie

Na wieki przed narodzinami Chrystusa okrywanie głowy przez kobiety było ogólnie przyjętą praktyką dla ludu Bożego. Nie była to tylko opcja jedynie dla tych, którzy chcieli być święci. Było to raczej rzeczowe oczekiwanie, że wszystkie kobiety będą zakrywać głowy.


Kiedy Duch Święty zainspirował Mojżesza do napisania pierwszych pięciu ksiąg Pisma Świętego, po prostu przyjęto, że okrycia kobiet są normalną praktyką. W Księdze Liczb, kiedy wykonywana jest wyjątkowa ceremonia, która wymaga odsłoniętej głowy, Pismo mówi, że nakrycie głowy kobiety musi zostać usunięte:

„Potem postawi kapłan tę kobietę przed Panem, odkryje jej głowę i da jej do rąk ofiarę pamięci, ofiarę posądzenia. W ręce kapłana będzie woda odrzucenia, powodująca wyklęcie.“ (Lb 5, 18)

Oczywiście taki warunek nie miałby większego sensu, gdyby kobiety na co dzień nie zakrywały głów.

Nawet wcześniej, w Księdze Rodzaju, czytamy o Rebece podróżującej na spotkanie z jej przyszłym mężem, Izaakiem:

„ A kiedy Rebeka podniosła swe oczy i zobaczyła Izaaka, zeskoczyła z wielbłąda i zapytała sługi: Kim jest ten człowiek, który idzie do nas przez dolinę? Sługa odpowiedział: To jest mój pan. Wtedy ona wzięła woalkę i zasłoniła się nią.“ (Rdz 24, 64-65)

Jej pobożna dyskrecja jest dziś wzorem dla kobiet. Nie obnosi się z jej fizycznym pięknem. Przeciwnie, przesłaniała się, zwiększając swój urok poprzez zewnętrzne przejawy skromności.

Damskie nakrycia na głowę można znaleźć również w historii Zuzanny. Jest to urzekająca historia pięknej, cnotliwej kobiety, która została fałszywie oskarżona, a później zrehabilitowana przez mądrość młodego Daniela. Zuzanna nosiła zasłonę, która ukrywała nie tylko jej głowę, ale także jej twarz. Pismo Święte patrzy z dezaprobatą na usunięcie jej woalki:

„ A Zuzanna była delikatna i wielkiej urody. Ponieważ była zasłonięta, kazali ją Ci występni odsłonić, aby jej pięknem się nasycić. Płakali wszyscy jej bliscy i ci, którzy ją zobaczyli.“ (Ks Daniela, Historia Zuzanny 13, 31-33)

W tym fragmencie Pisma ludzie cnotliwi pochwalają nakrycia głowy i zasłony dla kobiet, podczas gdy bezbożni mężczyźni usiłują je usunąć.

Okrywanie głowy w Nowym Testamencie

Nakrycia głowy dla kobiet są jednym z wielu punktów podobieństwa między Izraelem a Cerkwią. Pobożne kobiety okrywały głowy przez tysiące lat przed przyjściem Chrystusa. Kiedy narodziła się Cerkiew Nowego Testamentu, pobożne kobiety kontynuowały tę praktykę.

W pierwszym liście św. Pawła do Cerkwi w Koryncie poucza on wszystkich, aby postępowali zgodnie z świętymi tradycjami, które otrzymali:

„Chwalę was za to, że pamiętacie o wszystkich mych sprawach i że trzymacie się tradycji, jaką wam przekazałem.“ (1 Kor 11,2)

Okrywanie głowy przez kobiety jest jedną ze świętych tradycji, które otrzymała Cerkiew, a św. Paweł poświęca kilka kolejnych akapitów na ich omówienie. Mówi, że nakrycia manifestują honor w kontekście uwielbienia:

„Każdy mężczyzna, gdy się modli lub prorokuje z nakrytą głową, hańbi swą głowę;” (1Kor 11, 4)

„a każda kobieta, jeśli modli się lub prorokuje z niezasłoniętą głową, hańbi swą głowę, jest to bowiem to samo, jakby była ogolona.“ (1 Kor 11, 5)

Przesłanie jest całkiem jasne: chwalebnym jest noszenie nakryć głowy przez kobiety podczas nabożeństwa, a dla mężczyzn niechwalebnym. Dlatego mężczyźni zdejmują kapelusze do modlitwy, nawet po dziś dzień.

Świętego Pawła nie zadowala pojedyncze stwierdzenie w tym temacie, zatem wraca do niego kilka wersetów później: Kobiety powinny nakrywać swoje głowy, mężczyźni – nie:

„Mężczyzna nie powinien zasłaniać głowy, bo jest obrazem i odbiciem chwały Boga; kobieta natomiast jest odbiciem chwały mężczyzny.“ (1 Kor 11, 7)

„Stąd, ze względu na aniołów, kobieta powinna mieć na głowie znak podległości.“ (1 Kor 11, 10)

Stary Testament zdradza, że ta święta tradycja ma antyczne korzenie, ale on dopiero zaczyna sygnalizować uzasadnienie.

Tutaj w Nowym Testamencie otrzymujemy pewne powody tej praktyki. Zgodnie z 1 Listem do Koryntian, rozdział 11, okrycia na głowę świadczą o kobiecie. Są również ważne „ z powodu aniołów”.

Aniołowie są z nami obecni, kiedy się modlimy i kiedy oddajemy cześć. Chociaż możemy nie do końca zrozumieć, dlaczego okrycia są ważne dla aniołów, wystarczy, że wiemy, że ten powód jest podany w Piśmie Świętym. Jeśli Pismo mówi, że nakrycia głowy dla kobiet są ważne dla aniołów, to jest to coś, co powinniśmy traktować poważnie.

Okrywanie głowy u Wczesnych Ojców Cerkwi


Św. Jan Chryzostom (zm. A. D. 407), w kazaniu na Święto Wniebowstąpienia, mówił zarówno o aniołach, jak i osłoniętych kobietach:

„Aniołowie są tutaj obecni. . . Otwórzcie oczy wiary i spójrzcie na ten widok. Jeśli bowiem prawdziwie powietrze wypełnione jest aniołami, o ileż bardziej Cerkiew jest! . . . Posłuchajcie Apostoła, gdy naucza kobiety, aby zakrywały głowy zasłoną z powodu obecności aniołów.“

Orygenes, inny wybitny nauczyciel we wczesnej Cerkwi, powiedział:

„Wśród naszych zgromadzeń są anioły. . . mamy tu dwojaką Cerkiew, jedną z ludzi, drugą z aniołów. . . A ponieważ są obecne anioły. . . kobiety, kiedy się modlą, mają nakaz zakrycia głowy, z powodu tych aniołów. One wspierają świętych i radują się w Cerkwi.“

Tradycja apostolska została napisana w drugim wieku, przyjmuje się, że autorem jest święty Hipolit z Rzymu. Ta książka zawiera instrukcje dla katechumenów, w tym:

„I niech wszystkie kobiety mają głowy okryte nieprzezroczystą chustą. . . ”

A Święty Cyryl z Aleksandrii, komentując Pierwszy List do Koryntian, napisał:

„Aniołowie uważają, że jest to niezwykle trudne do zniesienia, jeśli to prawo [okrywania głowy przez kobietę] jest lekceważone.

Okrywanie głowy na Ikonach

Ikony w Cerkwi prawosławnej są wizualnym przewodnikiem wiary, swego rodzaju „obrazkową książką” chrześcijaństwa. Ikony uczą nas o życiu, śmierci i zmartwychwstaniu Chrystusa oraz o życiu wielu chrześcijan, którzy odeszli przed nami.


Ikony również uczą nas okrywania głowy. Właściwie każda ikona prawosławnej kobiety zawiera jej nakrycie głowy. O ile mi wiadomo, jedynym wyjątkiem jest Święta Maria Egipska, ale ona była samotną świętą, która żyła odludnie na pustyni, z dala od jakiegokolwiek narodu. Wśród świętych kobiet, które uczestniczyły w społeczeństwie, wszystkie miały na sobie okrycia na głowę i są one ukazane na ikonach.

Nawet Maryja, Matka Boża – najbardziej błogosławiona kobieta w całym wszechświecie – jest przedstawiana na ikonach, nosząc nakrycie głowy.

Czy możesz wymyślić lepszy wzór dla kobiet?

Okrywanie głowy dzisiaj

W naszej Cerkwi wszystkie kobiety i dziewczęta są zobowiązane do noszenia okryć głowy, w posłuszeństwie Boskiemu nakazowi z Pisma Świętego i szacunku dla świętych tradycji Cerkwi Prawosławnej. Tuż przed drzwiami Cerkwi trzymamy kosz z chustami na wypadek, gdyby kobieta zapomniała z domu i musiała pożyczyć na jeden dzień. Okrycia na głowę noszone są również w domu w czasie rodzinnej modlitwy.

Chociaż czczenie Bożego przykazania jest nagrodą samą w sobie, przynosi ono także wiele innych korzyści. Na przykład:


Chusty na głowę ukazują godność kobiety. Jak wskazuje św. Paweł w Piśmie Świętym, kobieta przynosi cześć sobie zasłaniając głowę podczas modlitwy. Okrycia głowy zachęcają do pokory. Pobożne kobiety przychodzą do cerkwi, aby skupić się na oddawaniu czci, a nie na zwracaniu uwagi na siebie. Dziewczyna może być kuszona, by pokazać atrakcyjną fryzurę. Kiedy kobieta nosi nakrycie głowy, ta pokusa zostaje usunięta. Może skupić się na modlitwie zamiast na włosach.

Nakrycia głowy oszczędzają czas. W dzisiejszej kulturze poświęcanie dużo czasu i energii na fryzury może być kuszące. A nakrywanie głowy są szybkie i łatwe. Okrycie głowy zajmuje o wiele mniej czasu niż przygotowanie fryzury do ekspozycji.

Nakrycia głowy pomagają nam okazywać miłość i uwagę naszym braciom. Pobożni mężczyźni przychodzą do Cerkwi, aby skupić się na modlitwie. Ale spływające na ramiona loki pięknej kobiety mogą rozpraszać uwagę. Ukrywając swoje włosy, kobieta może pokazać swoją skromność i usunąć niepotrzebne rozproszenie uwagi.


W popularnym czasopiśmie teologicznym niedawno opublikowano artykuł na temat nakryć głowy dla kobiet. Wkrótce autorka artykułu stała się członkinią Cerkwi Prawosławnej. W artykule pięknie ilustruje swoisty cel nakryć:

„Moje noszenie nakrycia głowy to nie tylko symbol czy znak, że zgadzam się z Jego poleceniem, ale że widocznie, z chęcią poddaję się temu. Z pokorą przychodzi błogosławieństwo.“ (Christa Conrad)

W numerze The Handmaiden, pani o imieniu Elizabet daje swoje świadectwo o noszeniu okryć:

„Przez dwanaście lat nosiłam szal [okrycie głowy] przez cały czas. Teraz dostrzegam, że była ona – i nadal jest – podstawą dla pielgrzymek i zbawienia mojej duszy. Najważniejsze dla mnie – i coraz większej liczby moich sióstr – pozostaje posłuszeństwo. A wraz z nią pojawia się poczucie bycia we właściwym miejscu w Bożym uporządkowanym wszechświecie, ciesząc się z aniołami. Teraz z wdzięcznością mówię: „Jestem!” W obecności wielkiego JESTEM – na modlitwie w Cerkwi, otoczona anielskimi zastępami, wielbiąc naszego Pana i Króla. Bogu, Ojcu, Synowi i Duchowi Świętemu, niech będzie chwała, teraz i zawsze, i na wieki wieków. Amen!”

Tłum. OMP

Print Friendly, PDF & Email

Nicefor.Info