MENU
Fragment:




Styl fragmentu




*Zezwalaj na cookies aby zapamiętać ustawienia

Księga Estery

Księga Estery

CZĘŚC 1 (1,1 – 4,17)NIEBEZPIECZEŃSTWO ZGUBY ZAGRAŻAJĄCE ŻYDOMI. ODRZUCENIE KRÓLOWEJ WASTI (1,1-22). Uczta Aswerusa dla książąt i możnych (1-4), dla całego ludu (5-8). Uczta wydana przez królowę (9). Królowa wzbrania się przyjść przed króla (10-12a). Król rozgniewany radzi się mędrców (12b-20). Odrzucenie królowej Wasli (21-22).
11 Za dni Aswerusa, który panował od Indyj aż do Etiopii nad stu dwudziestu siedmiu prowincjami,2 gdy siedział na stolicy królestwa swego, Susan miastem królestwa jego pierwszym było.3 Trzeciego tedy roku panowania swego sprawił wielką ucztę wszystkim książętom i sługom swoim, najmożniejszym z Persów i najznakomitszym z Medów,4 i starostom krain przed sobą, przez długi czas, to jest przez sto osiemdziesiąt dni, aby okazać bogactwa chwały królestwa swego i wielkość i chlubę możności swojej.5 A gdy się dni uczty skończyły, wezwał wszystek lud, który się znalazł w Susan, od największego aż do najmniejszego i kazał przez siedem dni ucztę nagotować w wejściu do ogrodu i gaju, który królewską uprawą i ręką był szczepiony. 6 I wisiały po wszystkich stronach opony białe i zielone i błękitne, zawieszone na sznurach bisiorowych i szkarłatnych, które były przez kółka z kości słoniowej przewleczone i na słupach marmurowych zawieszone. Łóżka też złote i srebrne rozstawione były na posadzce, szmaragdowym i marmurowym kamieniem wyłożonej i dziwnie rozmaitymi obrazami ozdobionej.7 A ci, którzy byli zaproszeni, pili z kubków złotych, i na coraz innych naczyniach wnoszono potrawy; wino też, tak jak wielmożność królewskiej przystało, obficie i co najlepsze nalewano.8 A nie było nikogo, który by nie chcących do picia przymuszał, ale jak król postanowił, stawiając nad każdym stołem jednego z książąt swoich, aby brał każdy, co by chciał.9 Wasti królowa sprawiła też ucztę dla niewiast w pałacu, gdzie król Aswerus zwykł był mieszkać.10 A tak dnia siódmego, gdy sobie król podweselił, a po zbytnim piciu zagrzał się winem, rozkazał Maumamowi, Bazacie, Harbonie, Bagacie, Abgacie, Zetarowi i Charchasowi, siedmiu rzezańcom, którzy przed oczyma jego służyli, 11 aby przywiedli królowę Wasů przed króla, włożywszy na głowę jej koronę, aby pokazał wszystkim ludziom i książętom piękność jej, bo bardzo piękna była.12 Lecz ona wzbraniała się i na królewski rozkaz, który dał przez rzezańców, przyjść nie chciała. Rozgniewany tym i wielką złością zapalony,13 zapytał król mędrców, którzy według zwyczaju królewskiego zawsze przy nim byli, i za których radą wszystko czynił, bo znali ustawy 14 i prawa przodków (a byli pierwsi i najbliżsi: Charsena, Setar, Adnaata, Tarsis, Mares, Marsana i Mamuchan, siedmiu książąt perskich i medyjskich, którzy patrzyli na oblicze króla i pierwsi po nim zwykli byli siadać),15 jakiemu wyrokowi podlega królowa Wasti, która rozkazu Aswerusa króla, danego przez rzezańców, wykonać nie chciała.16 I odpowiedział Mamuchan, co król słyszał i książęta: „Nie tylko króla obraziła królowa Wasti, ale i wszystkie narody i książąt, którzy są po wszystkich ziemiach króla Aswerusa.17 Bo rozejdzie się mowa o królowej do wszystkich niewiast, tak iż wzgardzą mężami swymi i rzekną: „l Król Aswerus kazał, aby królowa Wasti weszła do niego, a ona nie chciała.18 „I za tym przykładem wszystkie żony książąt perskich i medyjskich lekce sobie będą ważyć rozkazania mężów. Słuszny przeto jest gniew królewski.19 Jeśli ci się podoba, niech wyjdzie wyrok od oblicza twego, a niech będzie napisany wedle prawa Persów i Medów, którego się przestępować nie godzi, aby żadną miarą więcej Wasti do króla nie wchodziła, ale żeby królestwo jej otrzymała inna, która jest lepsza niż ona.20 A to po wszystkim państwie (które jest bardzo szerokie) ziem twoich niech będzie obwołane, i wszystkie żony, tak wielkich jak i małych, niech oddają cześć małżonkom swoim”.21 Podobała się rada jego królowi i książętom i uczynił król według rady Mamuchana,22 i rozesłał listy po wszystkich ziemiach królestwa swego w różnych językach i pismach, aby każdy naród słyszeć i czytać mógł, że mężowie są zwierzchnikami i starszymi w domach swoich, i żeby to po wszystkich narodach obwołano. WYBÓR ESTERY NA MIEJSCE WASTI (2,1-23). Zarządzenie, mające na celu wybór nowej królowej (1-4). Estera, wychowanica Mardocheusza (5-7), znajduje łaskę u eunucha Egeusza (8-11). Wprowadzanie panien do króla (12-14); kolej Estery, jej wybór na królowę (15-18). Estera powiadamia króla o spisku na jego życic, odkrytym przez Mardocheusza (19-23).
2

Warsz. King J. 21 Tłum. GrEn. Толк. Z Gdy się to tak stało i gdy się uśmierzył gniew króla Aswerusa wspomniał na Wasti, i co była uczyniła i co ucierpiała.После сего, когда утих гнев царя Артаксеркса, он вспомнил об Астинь и о том, что она сделала, и что было определено о ней. И# по словесёхъ си1хъ ўтоли1сz цaрь t гнёва, и3 не воспомzнY ктомY ґстjни, воспоминaz, є3ли6ка глаг0ла и3 кaкw њсуди2 є3S. 2,1Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.ABPκαὶ kai
CONJ
καίkaiandAnd
μετὰ meta
PREP
μετάmetawith/afterafter
τοὺς tous
T-APM
hothe/this/who 
λόγους logous
N-APM
λόγοςlogoswordthese matters
τούτους toutous
D-APM
τούτουςtoutousthese[to shake]
ἐκόπασεν ekopasen
V-AAI-3S
κοπάζωkopazōto abate[4was abated
ho
T-NSM
hothe/this/who1the
βασιλεὺς basileus
N-NSM
βασιλεύςbasileusking2king's
τοῦ tou
T-GSM
hothe/this/who 
θυμοῦ thumou
N-GSM
θυμόςthumoswrath3rage],
καὶ kai
CONJ
καίkaiandand
οὐκέτι ouketi
ADV
οὐκέτιouketinot any moreno longer
ἐμνήσθη emnēsthē
V-API-3S
μνάομαιmnaomaito remember[be ill]
τῆς tēs
T-GSF
hothe/this/who 
Αστιν astin
N-PRI
strong:GN-PRIstrong:GN-PRIstrong:GN-PRI 
μνημονεύων mnēmoneuōn
V-PAPRS
μνημονεύωmnēmoneuōto rememberremembering
οἷα hoia
A-APN
οἷοςhoiossuch as[to perfect]
ἐλάλησεν elalēsen
V-AAI-3S
λαλέωlaleōto speakshe spoke,
Καὶ kai
CONJ
καίkaiandand
ὡς hōs
CONJ
ὡςhōswhich/howhow
κατέκρινεν katekrinen
V-AAI-3S
κατακρίνωkatakrinōto condemnhe condemned
αὐτήν.     autēn
D-ASF
αὐτόςautoshe/she/it/self[wall]
 
2 Tłum. GrEn. Толк. I rzekli dworzanie królewscy i służebnicy jego: „Niech szukają królowí dzieweczek,И сказали отроки царя, служившие при нем: пусть бы поискали царю молодых красивых девиц, И# рёша слуги6 царє1вы: да и3зhщутсz царю2 дэви6цы нерастлBнны, красны6 зрaкомъ, и3 да постaвитъ цaрь взыскaтєли во всёхъ странaхъ цaрствіz своегw2, 2,2Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.ABPκαὶ kai
CONJ
καίkaiandAnd
εἶπαν eipan
V-AAI-3P
ἔπω, ἐρῶ, εἶπονepō erō eiponto say[5said
οἱ hoi
T-NPM
hothe/this/who1the
διάκονοι diakonoi
N-NPM
διάκονοςdiakonosservant2servants
τοῦ tou
T-GSM
hothe/this/who3of the
βασιλέως basileōs
N-GSM
βασιλεύςbasileusking4king],
Ζητηθήτω zētēthētō
V-APM-3S
ζητέωzēteōto seekLet there be sought
τῷ
T-DSM
hothe/this/whoto the
βασιλεῖ basilei
N-DSM
βασιλεύςbasileuskingking
κοράσια korasia
N-APN
κοράσιονkorasiongirlyoung women
ἄφθορα afthora
A-APN
strong:GA-APNstrong:GA-APNstrong:GA-APN 
καλὰ kala
A-APN
καλόςkalosgoodbeautiful
τῷ
T-DSN
hothe/this/who 
εἴδει·     eidei
N-DSN
εἶδοςeidosappearancein appearance!
 
3 Tłum. GrEn. Толк. panienek i nadobnych, i niech roześlą ludzi, którzy by wypatrzyli po wszystkich krainach dzieweczki piękne i panny, i niech je przywiodą do miasta Susan i oddadzą je do domu niewiast pod rękę Egeusza rzezańca, który jest ochmistrzem i stróżem niewiast królewskich, i niech otrzymają strój niewieści i inne rzeczy do potrzeby.и пусть бы назначил царь наблюдателей во все области своего царства, которые собрали бы всех молодых девиц, красивых видом, в престольный город Сузы, в дом жен под надзор Гегая, царского евнуха, стража жен, и пусть бы выдавали им притиранья [и прочее, что нужно]; и3 да и3зберyтъ nтрокови1цъ дёвственныхъ доброзрaчныхъ въ сyсы грaдъ, въ черт0гъ жeнскій, и3 да tдадyтсz є3vнyхови царeву стрaжу жeнъ, и3 да дадyтсz м†сти и3 пр0чыz потрє1бы: 2,3Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.ABPκαὶ kai
CONJ
καίkaiandAnd
καταστήσει katastēsei
V-FAI-3S
καθίστημιkathistēmito appoint/conduct[3shall place
ho
T-NSM
hothe/this/who1the
βασιλεὺς basileus
N-NSM
βασιλεύςbasileusking2king]
κωμάρχας kōmarchas
N-APM
strong:GN-APMstrong:GN-APMstrong:GN-APM 
ἐν en
PREP
ἐνenin/on/amongin
πάσαις pasais
A-DPF
πᾶςpasallall
ταῖς tais
T-DPF
hothe/this/whothe
χώραις chōrais
N-DPF
χώραchōracountryplaces
τῆς tēs
T-GSF
hothe/this/who 
βασιλείας basileias
N-GSF
βασιλείαbasileiakingdomof his kingdom,
αὐτοῦ,     autou
D-GSM
αὐτόςautoshe/she/it/self[wall]
καὶ kai
CONJ
καίkaiandand
ἐπιλεξάτωσαν epilexatōsan
V-AAM-3P
strong:GV-AAM-3Pstrong:GV-AAM-3Pstrong:GV-AAM-3P 
κοράσια korasia
N-APN
κοράσιονkorasiongirlyoung women,
παρθενικὰ parthenika
A-APN
strong:GA-APNstrong:GA-APNstrong:GA-APN 
καλὰ kala
A-APN
καλόςkalosgoodbeautiful
τῷ
T-DSN
hothe/this/who 
εἴδει eidei
N-DSN
εἶδοςeidosappearancein appearance
εἰς eis
PREP
εἰςeistowardto
Σουσαν sousan
N-PRI
strong:GN-PRIstrong:GN-PRIstrong:GN-PRI 
τὴν tēn
T-ASF
hothe/this/whothe
πόλιν polin
N-ASF
πόλιςpoliscitycity,
εἰς eis
PREP
εἰςeistowardinto
τὸν ton
T-ASM
hothe/this/whothe
γυναικῶνα,     gunaikōna
N-ASM
strong:GN-ASMstrong:GN-ASMstrong:GN-ASM 
καὶ kai
CONJ
καίkaiandAnd
παραδοθήτωσαν paradothētōsan
V-APM-3P
παραδίδωμιparadidōmito deliverlet them be delivered
τῷ
T-DSM
hothe/this/whoto the
εὐνούχῳ eunouchō
N-DSM
εὐνοῦχοςeunouchoseunucheunuch
τοῦ tou
T-GSM
hothe/this/whoof the
βασιλέως basileōs
N-GSM
βασιλεύςbasileuskingking,
τῷ
T-DSM
hothe/this/whothe
φύλακι fulaki
N-DSM
φυλακτήριοςfulaktēriosguardkeeper
τῶν tōn
T-GPF
hothe/this/whoof the
γυναικῶν,     gunaikōn
N-GPF
γυνήgunēwomanwomen!
καὶ kai
CONJ
καίkaiandAnd
δοθήτω dothētō
V-APM-3S
δίδωμιdidōmito givelet there be given
σμῆγμα smēgma
N-NSN
strong:GN-NSNstrong:GN-NSNstrong:GN-NSN 
καὶ kai
CONJ
καίkaiandand

T-NSF
hothe/this/whothe
λοιπὴ loipē
A-NSF
λοιπόςloiposremainingremaining
ἐπιμέλεια·     epimeleia
N-NSF
ἐπιμέλειαepimeleiacarecare!
 
4 Tłum. GrEn. Толк. A która się ze wszystkich oczom królewskim spodoba, ta niech króluje zamiast Wasti.” Podobała się mowa królowi, i tak jak poddali, uczynić rozkazał.и девица, которая понравится глазам царя, пусть будет царицею вместо Астинь. И угодно было слово это в глазах царя, и он так и сделал. и3 женA, ю4же возлю1битъ цaрь, да бyдетъ цари1цею вмёстw ґстjни. И# ўг0дно бЁ царю2 сл0во, и3 сотвори2 тaкw. 2,4Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.ABPκαὶ kai
CONJ
καίkaiandAnd

T-NSF
hothe/this/whothe
γυνή,     gunē
N-NSF
γυνήgunēwomanwoman

R-NSF
hothe/this/whoto the
ἂν an
PRT
ἄνanifever
ἀρέσῃ aresē
V-AAS-3S
ἀρέσκωareskōto pleaseshould be pleasing
τῷ
T-DSM
hothe/this/who4the
βασιλεῖ,     basilei
N-DSM
βασιλεύςbasileuskingking
βασιλεύσει basileusei
V-FAI-3S
βασιλεύωbasileuōto reignshall reign
ἀντὶ anti
PREP
ἀντίantiforinstead of
Αστιν.     astin
N-PRI
strong:GN-PRIstrong:GN-PRIstrong:GN-PRI 
καὶ kai
CONJ
καίkaiandAnd
ἤρεσεν ēresen
V-AAI-3S
ἀρέσκωareskōto please[3pleased
τῷ
T-DSM
hothe/this/who1the
βασιλεῖ basilei
N-DSM
βασιλεύςbasileusking5king
τὸ to
T-NSN
hothe/this/who[that]
πρᾶγμα,     pragma
N-NSN
πρᾶγμαpragmathing2thing],
καὶ kai
CONJ
καίkaiandand
ἐποίησεν epoiēsen
V-AAI-3S
ποιέωpoieōto do/makehe did
οὕτως.     houtōs
ADV
οὕτω, οὕτωςhhoutō outōsthus(-ly)so.
 
5 Tłum. GrEn. Толк. Był mąż Żyd w mieście Susan, imieniem Mardocheusz, syn Jaira, syna Semeja, syna Cisa, z pokolenia Jeminiego, Был в Сузах, городе престольном, один Иудеянин, имя его Мардохей, сын Иаира, сын Семея, сын Киса, из колена Вениаминова. И# мyжъ бЁ їудeанинъ во грaдэ сyсэхъ, и3 и4мz є3мY мардохeй сhнъ їаjровъ, сhна семeина, сhна кісeова, t плeмене веніамjнz, 2,5Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.ABPκαὶ kai
CONJ
καίkaiandAnd
ἄνθρωπος anthrōpos
N-NSM
ἄνθρωποςanthrōposa humanthere was a man,
ἦν ēn
V-IAI-3S
ἦνēnwas[pledge]
Ιουδαῖος ioudaios
N-NSM
ἸουδαῖοςioudaiosJewish[Hachmoni]
ἐν en
PREP
ἐνenin/on/amongin
Σούσοις sousois
N-PRI
strong:GN-PRIstrong:GN-PRIstrong:GN-PRI 
τῇ
T-DSF
hothe/this/whothe
πόλει,     polei
N-DSF
πόλιςpoliscitycity.
Καὶ kai
CONJ
καίkaiandAnd
ὄνομα onoma
N-NSN
ὄνομαonomanamehis name
αὐτῷ autō
D-DSM
αὐτόςautoshe/she/it/self[wall]
Μαρδοχαῖος mardochaios
N-NSM
strong:GN-NSMstrong:GN-NSMstrong:GN-NSM 
ho
T-NSM
hothe/this/whothe
τοῦ tou
T-GSM
hothe/this/whoson of
Ιαιρου iairou
N-GSM
strong:GN-GSMstrong:GN-GSMstrong:GN-GSM 
τοῦ tou
T-GSM
hothe/this/whothe
Σεμειου semeiou
N-PRI
strong:GN-PRIstrong:GN-PRIstrong:GN-PRI 
τοῦ tou
T-GSM
hothe/this/whothe
Κισαιου kisaiou
N-PRI
strong:GN-PRIstrong:GN-PRIstrong:GN-PRI 
ἐκ ek
PREP
ἐκekof/fromof
φυλῆς fulēs
N-GSF
φυλήfulētribetribe
Βενιαμιν,     beniamin
N-PRI
ΒενιαμίνbeniaminBenjamin[to divide]
 
6 Tłum. GrEn. Толк. który był przeniesiony z Jeruzalem naonczas, gdy Nabuchodonozor, król babiloński, przeniósł Jechoniasza, króla judzkiego.Он был переселен из Иерусалима вместе с пленниками, выведенными с Иехониею, царем Иудейским, которых переселил Навуходоносор, царь Вавилонский. и4же бsше плэнeнъ t їеrли1ма навуходон0соромъ царeмъ вавmлHнскимъ: 2,6Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.ABPὃς hos
R-NSM
ὅς, ἥhhos ēwhichwho
ἦν ēn
V-IAI-3S
ἦνēnwas[pledge]
αἰχμάλωτος aichmalōtos
A-NSM
αἰχμάλωτοςaichmalōtoscaptivea captive
ἐξ ex
PREP
ἐκekof/fromfrom
Ιερουσαλημ,     ierousalēm
N-PRI
ἹερουσαλήμhierousalēmJerusalem[Hiel]
ἣν hēn
R-ASF
ἦνēnwas[pledge]
ᾐχμαλώτευσεν ēchmalōteusen
V-AAI-3S
αἰχμαλωτεύωaichmalōteuōto take captive[5captured
Ναβουχοδονοσορ nabouchodonosor
N-PRI
strong:GN-PRIstrong:GN-PRIstrong:GN-PRI 
βασιλεὺς basileus
N-NSM
βασιλεύςbasileusking3king
Βαβυλῶνος.     babulōnos
N-GSM
ΒαβυλώνbabulōnBabylon[spoil]
 
7 Tłum. GrEn. Толк. Ten wychowywał córkę brata swego Edissę, którą drugim imieniem zwano Estera, i oboje rodziców straciła, a była piękna bardzo i wdzięcznej twarzy. A po śmierci ojca i matki jej przybrał ją sobie Mardocheusz za córkę. –И был он воспитателем Гадассы, - она же Есфирь, - дочери дяди его, так как не было у нее ни отца, ни матери. Девица эта была красива станом и пригожа лицем. И по смерти отца ее и матери ее, Мардохей взял ее к себе вместо дочери. и3 бsше є3мY nтрокови1ца воспитaна, дщeрь ґмінадaва брaта nтцY є3гw2, и3 и4мz є4й є3сfи1рь. По преставлeніи же роди1телей є3S, пріS ю5 мардохeй во дщeре мёсто: и3 бsше дэви1ца краснA и3 доброзрaчна. 2,7Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.ABPκαὶ kai
CONJ
καίkaiandAnd
ἦν ēn
V-IAI-3S
ἦνēnwas[pledge]
τούτῳ toutō
D-DSM
τούτῳtoutōto this[Noadiah]
παῖς pais
N-NSN
παῖςpaischilda child
θρεπτή,     threptē
N-NSF
strong:GN-NSFstrong:GN-NSFstrong:GN-NSF 
θυγάτηρ thugatēr
N-NSF
θυγάτηρthugatērdaughterdaughter
Αμιναδαβ aminadab
N-PRI
ἈμιναδάβaminadabAmminadab[Ahihud]
ἀδελφοῦ adelfou
N-GSM
ἀδελφόςadelfosbrotherof brother
πατρὸς patros
N-GSM
πατήρpatērfatherof his father,
αὐτοῦ,     autou
D-GSM
αὐτόςautoshe/she/it/self[wall]
καὶ kai
CONJ
καίkaiandand
ὄνομα onoma
N-NSN
ὄνομαonomanameher name
αὐτῇ autē
D-DSF
αὐτόςautoshe/she/it/self[wall]
Εσθηρ·     esthēr
N-PRI
strong:GN-PRIstrong:GN-PRIstrong:GN-PRI 
ἐν en
PREP
ἐνenin/on/amongAnd at
δὲ de
PRT
δέdethenAnd at
τῷ
T-DSN
hothe/this/whothe
μεταλλάξαι metallaxai
V-AAR
μεταλλάσσωmetallassōto exchangechangeover
αὐτῆς autēs
D-GSF
αὐτόςautoshe/she/it/self[wall]
τοὺς tous
T-APM
hothe/this/who 
γονεῖς goneis
N-APM
γονεύςgoneusparentparents,
ἐπαίδευσεν epaideusen
V-AAI-3S
παιδεύωpaideuōto instructhe instructed
αὐτὴν autēn
D-ASF
αὐτόςautoshe/she/it/self[wall]
ἑαυτῷ heautō
D-DSM
ἑαυτοῦheautoumy/your/him-selfto himself
εἰς eis
PREP
εἰςeistowardfor
γυναῖκα·     gunaika
N-ASF
γυνήgunēwomana woman.
καὶ kai
CONJ
καίkaiandAnd
ἦν ēn
V-IAI-3S
ἦνēnwas[pledge]
τὸ to
T-NSN
hothe/this/who1the
κοράσιον korasion
N-NSN
κοράσιονkorasiongirl2young woman]
καλὸν kalon
A-NSN
καλόςkalosgoodgood
τῷ
T-DSN
hothe/this/who 
εἴδει.     eidei
N-DSN
εἶδοςeidosappearancein appearance.
 
8 Tłum. GrEn. Толк. A gdy się rozgłosił dekret króla i według rozkazu jego wiele pięknych panien do Susan przywodzono i Egeuszowi rzezańcowi oddawano, Esterę też między innymi pannami oddano mu, aby była chowana w poczcie niewiast.Когда объявлено было повеление царя и указ его, и когда собраны были многие девицы в престольный город Сузы под надзор Гегая, тогда взята была и Есфирь в царский дом под надзор Гегая, стража жен. И# є3гдA ўслhшано бhсть повелёніе царeво, сHбраны бhша дэви6цы мнHги во грaдъ сyсы, под8 рyку гaіеву, и3 приведенA бhсть є3сfи1рь ко гaію храни1телю жeнъ: 2,8Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.ABPκαὶ kai
CONJ
καίkaiandAnd
ὅτε hote
ADV
ὅτεhotewhenwhen
ἠκούσθη ēkousthē
V-API-3S
ἀκούωakouōto hear[4was heard
τὸ to
T-NSN
hothe/this/who 
τοῦ tou
T-GSM
hothe/this/who1the
βασιλέως basileōs
N-GSM
βασιλεύςbasileusking2king's
πρόσταγμα,     prostagma
N-NSN
strong:GN-NSNstrong:GN-NSNstrong:GN-NSN 
συνήχθησαν sunēchthēsan
V-API-3P
συνάγωsunagōto assemble[3were gathered together
κοράσια korasia
N-NPN
κοράσιονkorasiongirl2young women]
πολλὰ polla
A-NPN
πολύςpolusmuch1many
εἰς eis
PREP
εἰςeistowardin
Σουσαν sousan
N-PRI
strong:GN-PRIstrong:GN-PRIstrong:GN-PRI 
τὴν tēn
T-ASF
hothe/this/whothe
πόλιν polin
N-ASF
πόλιςpoliscitycity,
ὑπὸ hupo
PREP
ὑπόhupoby/underby
χεῖρα cheira
N-ASF
χείρcheirhandhand
Γαι,     gai
N-PRI
strong:GN-PRIstrong:GN-PRIstrong:GN-PRI 
καὶ kai
CONJ
καίkaiandand
ἤχθη ēchthē
V-API-3S
ἄγωagōto bringEsther was led
Εσθηρ esthēr
N-PRI
strong:GN-PRIstrong:GN-PRIstrong:GN-PRI 
πρὸς pros
PREP
πρόςprosto/withto
Γαι gai
N-PRI
strong:GN-PRIstrong:GN-PRIstrong:GN-PRI 
τὸν ton
T-ASM
hothe/this/whothe
φύλακα fulaka
N-ASM
φυλακτήριοςfulaktēriosguardkeeper
τῶν tōn
T-GPF
hothe/this/whoof the
γυναικῶν.     gunaikōn
N-GPF
γυνήgunēwomanwomen.
 
9 Tłum. GrEn. Толк. Ta mu się spodobała i znalazła łaskę w oczach jego. I rozkazał rzezańcowi, aby przyspieszył pielęgnację niewieścią i aby jej dał część jej i siedem co najpiękniejszych panienek z domu królewskiego i tak ją, jak i służebne panny jej przybrał i ozdobił.И понравилась эта девица глазам его и приобрела у него благоволение, и он поспешил выдать ей притиранья и все, назначенное на часть ее, и приставить к ней семь девиц, достойных быть при ней, из дома царского, и переместил ее и девиц ее в лучшее отделение женского дома. и3 ўг0дна бhсть є3мY nтрокови1ца и3 њбрёте благодaть пред8 ни1мъ: и3 потщaсz дaти є4й м†сти и3 ўчaстіе, и3 сeдмь дэви1цъ пристaви къ нeй и3з8 д0му царeва, и3 снабдэвaше ю5 и3 рабhнь є3S д0брэ въ домY жeнстэмъ. 2,9Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.ABPκαὶ kai
CONJ
καίkaiandAnd
ἤρεσεν ēresen
V-AAI-3S
ἀρέσκωareskōto please[3pleased
αὐτῷ autō
D-DSM
αὐτόςautoshe/she/it/self[wall]
τὸ to
T-NSN
hothe/this/who1the
κοράσιον korasion
N-NSN
κοράσιονkorasiongirl2young woman],
καὶ kai
CONJ
καίkaiandand
εὗρεν heuren
V-AAI-3S
εὑρίσκωheuriskōto find/meetshe found
χάριν charin
N-ASF
χάρινcharinthereforefavor
ἐνώπιον enōpion
PREP
ἐνώπιονenōpionbeforebefore
αὐτοῦ,     autou
D-GSM
αὐτόςautoshe/she/it/self[wall]
καὶ kai
CONJ
καίkaiandAnd
ἔσπευσεν espeusen
V-AAI-3S
σπεύδωspeudōto hastenhe hastened
αὐτῇ autē
D-DSF
αὐτόςautoshe/she/it/self[wall]
δοῦναι dounai
V-AAR
δίδωμιdidōmito giveto give
τὸ to
T-ASN
hothe/this/whothe
σμῆγμα smēgma
N-ASN
strong:GN-ASNstrong:GN-ASNstrong:GN-ASN 
καὶ kai
CONJ
καίkaiandand
τὴν tēn
T-ASF
hothe/this/who 
μερίδα merida
N-ASF
μερίςmerispartportion,
καὶ kai
CONJ
καίkaiandand
τὰ ta
T-APN
hothe/this/whothe
ἑπτὰ hepta
N-NUI
ἑπτάheptasevenseven
κοράσια korasia
N-APN
κοράσιονkorasiongirlyoung women
τὰ ta
T-APN
hothe/this/who 
ἀποδεδειγμένα apodedeigmena
V-RMPAP
strong:GV-RMPAPstrong:GV-RMPAPstrong:GV-RMPAP 
αὐτῇ autē
D-DSF
αὐτόςautoshe/she/it/self[wall]
ἐκ ek
PREP
ἐκekof/fromfrom
βασιλικοῦ basilikou
A-GSN
βασιλικόςbasilikosroyalroyal .
καὶ kai
CONJ
καίkaiandAnd
ἐχρήσατο echrēsato
V-AMI-3S
χράωchraōto lend[folly]
αὐτῇ autē
D-DSF
αὐτόςautoshe/she/it/self[wall]
καλῶς kalōs
ADV
καλῶςkalōswellwell,
καὶ kai
CONJ
καίkaiandand
ταῖς tais
T-DPF
hothe/this/who 
ἅβραις habrais
N-DPF
strong:GN-DPFstrong:GN-DPFstrong:GN-DPF 
αὐτῆς autēs
D-GSF
αὐτόςautoshe/she/it/self[wall]
ἐν en
PREP
ἐνenin/on/amongin
τῷ
T-DSM
hothe/this/whothe
γυναικῶνι·     gunaikōni
N-DSM
strong:GN-DSMstrong:GN-DSMstrong:GN-DSM 
 
10 Tłum. GrEn. Толк. A ona nie chciała mu oznajmić narodu i ojczyzny swojej, bo jej był nakazał Mardocheusz, aby o tej rzeczy całkiem milczała.Не сказывала Есфирь ни о народе своем, ни о родстве своем, потому что Мардохей дал ей приказание, чтобы она не сказывала. И# не повёда є3сfи1рь р0да своегw2, нижE nтeчества, мардохeй бо заповёда є4й не возвэщaти. 2,10Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.ABPκαὶ kai
CONJ
καίkaiandBut
οὐχ ouch
ADV
οὐouno[2did not
ὑπέδειξεν hupedeixen
V-AAI-3S
ὑποδείκνυμιhupodeiknumito show3plainly show
Εσθηρ esthēr
N-PRI
strong:GN-PRIstrong:GN-PRIstrong:GN-PRI 
τὸ to
T-ASN
hothe/this/who 
γένος genos
N-ASN
γένοςgenosfamilyher race,
αὐτῆς autēs
D-GSF
αὐτόςautoshe/she/it/self[wall]
οὐδὲ oude
CONJ
οὐδέoudeand notnor
τὴν tēn
T-ASF
hothe/this/who 
πατρίδα,     patrida
N-ASF
πατρίςpatrisfatherlandfatherland.
ho
T-NSM
hothe/this/who 
γὰρ gar
PRT
γάρgarforFor
Μαρδοχαῖος mardochaios
N-NSM
strong:GN-NSMstrong:GN-NSMstrong:GN-NSM 
ἐνετείλατο eneteilato
V-AMI-3S
ἐντέλλωentellōto ordergave charge
αὐτῇ autē
D-DSF
αὐτόςautoshe/she/it/self[wall]
μὴ
ADV
μήnotnot
ἀπαγγεῖλαι.     apangeilai
V-AAR
ἀπαγγέλλωapangellōto announceto report .
 
11 Tłum. GrEn. Толк. On zaś przechadzał się codzień przed przysionkiem domu, w którym wybrane panny chowano, troszcząc się o zdrowie Estery i chcąc wiedzieć, co się z nią dzieje.И всякий день Мардохей приходил ко двору женского дома, чтобы наведываться о здоровье Есфири и о том, что делается с нею. На всsкъ же дeнь хождaше мардохeй по дворY жeнскому, назирaz, что2 є3сfи1ри случи1тсz. 2,11Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.ABPκαθ'     kath
PREP
κατάkataaccording toAnd each
ἑκάστην hekastēn
A-ASF
ἕκαστοςhekastoseachAnd each
δὲ de
PRT
δέdethenAnd each
ἡμέραν hēmeran
N-ASF
ἡμέραhēmeradayday
ho
T-NSM
hothe/this/whoMordecai walked
Μαρδοχαῖος mardochaios
N-NSM
strong:GN-NSMstrong:GN-NSMstrong:GN-NSM 
περιεπάτει periepatei
V-IAI-3S
περιπατέωperipateōto walkMordecai walked
κατὰ kata
PREP
κατάkataaccording toby
τὴν tēn
T-ASF
hothe/this/whothe
αὐλὴν aulēn
N-ASF
αὐλήaulēpalace/courtyard[2courtyard
τὴν tēn
T-ASF
hothe/this/who 
γυναικείαν gunaikeian
A-ASF
γυναικεῖοςgunaikeiosfeminine1feminine],
ἐπισκοπῶν episkopōn
V-PAPRS
ἐπισκοπέωepiskopeōto oversee/care foroverseeing
τί ti
I-NSN
τίςtiswhich?[to bray]
Εσθηρ esthēr
N-PRI
strong:GN-PRIstrong:GN-PRIstrong:GN-PRI 
συμβήσεται.     sumbēsetai
V-FMI-3S
συμβαίνωsumbainōto happenwould come to pass with Esther.
 
12 Tłum. GrEn. Толк. A gdy przychodził czas dla każdej za porządkiem panienki, żeby wejść do króla, zanim dokonano wszystkiego, co do pielęgnacji niewieściej należało, upływał dwunasty miesiąc; mianowicie przez sześć miesięcy namaszczały się olejkiem z mirry, a przez drugie sześć barwiczek i rzeczy wonnych używały.Когда наступало время каждой девице входить к царю Артаксерксу, после того, как в течение двенадцати месяцев выполнено было над нею все, определенное женщинам, - ибо столько времени продолжались дни притиранья их: шесть месяцев мирровым маслом и шесть месяцев ароматами и другими притираньями женскими, - Сіe же бЁ врeмz дэви1цъ входи1ти ко царю2, є3гдA и3сп0лнzтсz дванaдесzть мцcей: тaкw бо наполнsхусz днjе ўкрашeніz, шeсть мцcъ во ґрwмaтэхъ и3 въ мaстехъ жeнскихъ, и3 шeсть мцcъ намазyющzсz смЂрновымъ є3лeемъ, 2,12Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.ABPοὗτος houtos
D-NSM
οὗτοςhoutosthis/he/she/itFor this
δὲ de
PRT
δέdethen[terror]
ἦν ēn
V-IAI-3S
ἦνēnwas[pledge]
καιρὸς kairos
N-NSM
καιρόςkairostime/right timetime
κορασίου korasiou
N-GSN
κοράσιονkorasiongirlfor a young woman
εἰσελθεῖν eiselthein
V-AAR
εἰσέρχομαιeiserchomaito enterto enter
πρὸς pros
PREP
πρόςprosto/withto
τὸν ton
T-ASM
hothe/this/whothe
βασιλέα,     basilea
N-ASM
βασιλεύςbasileuskingking,
ὅταν hotan
ADV
ὅτανhotanwhen(-ever)whenever
ἀναπληρώσῃ anaplērōsē
V-AAS-3S
ἀναπληρόωanaplēroōto fulfilshe should have fulfilled
μῆνας mēnas
N-APM
μήνmēnmonth[2months
δέκα deka
N-NUI
δέκαdekaten[Baal-zebub]
δύο·     duo
N-NUI
δύοduotwo[furrow]
οὕτως houtōs
ADV
οὕτω, οὕτωςhhoutō outōsthus(-ly)for thus
γὰρ gar
PRT
γάρgarforFor this
ἀναπληροῦνται anaplērountai
V-PMI-3P
ἀναπληρόωanaplēroōto fulfilfulfilled
αἱ hai
T-NPF
hothe/this/whothe
ἡμέραι hēmerai
N-NPF
ἡμέραhēmeradaydays
τῆς tēs
T-GSF
hothe/this/whoof the
θεραπείας,     therapeias
N-GSF
θεραπείαtherapeiaservicetreatment,
μῆνας mēnas
N-APM
μήνmēnmonth[2months
ἓξ hex
N-NUI
ἕξhexsix1six]
ἀλειφόμεναι aleifomenai
V-PMPRP
ἀλείφωaleifōto anoint[Ur]
ἐν en
PREP
ἐνenin/on/amongwith
σμυρνίνῳ smurninō
A-DSN
strong:GA-DSNstrong:GA-DSNstrong:GA-DSN 
ἐλαίῳ elaiō
N-DSN
ἔλαιονelaionolive oil[threshing floor]
καὶ kai
CONJ
καίkaiandand
μῆνας mēnas
N-APM
μήνmēnmonth[Irijah]
ἓξ hex
N-NUI
ἕξhexsix[hair]
ἐν en
PREP
ἐνenin/on/amongwith
τοῖς tois
T-DPN
hothe/this/whothe
ἀρώμασιν arōmasin
N-DPN
ἄρωμαarōmaspicesaromatics
καὶ kai
CONJ
καίkaiand[desire]
ἐν en
PREP
ἐνenin/on/among[gold]
τοῖς tois
T-DPN
hothe/this/whothe
σμήγμασιν smēgmasin
N-DPN
strong:GN-DPNstrong:GN-DPNstrong:GN-DPN 
τῶν tōn
T-GPF
hothe/this/whofor the
γυναικῶν,     gunaikōn
N-GPF
γυνήgunēwomanwomen,
 
13 Tłum. GrEn. Толк. A gdy miały wejść do króla, o cokolwiek prosiły, co do ozdoby należało, otrzymywały, i ubrawszy się, jak się im podobało, z domu niewiast przechodziły do łożnicy królewskiej.тогда девица входила к царю. Чего бы она ни потребовала, ей давали всё для выхода из женского дома в дом царя. и3 тогдA вхождaху ко царeви: и3 є3мyже ѓще речeтъ привести2 ю5, вх0дитъ съ ни1мъ кyпнw и3з8 д0му жeнскагw дaже до д0му царeва: 2,13Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.ABPκαὶ kai
CONJ
καίkaiandand
τότε tote
ADV
τότεtotethenthen
εἰσπορεύεται eisporeuetai
V-PMI-3S
εἰσπορεύωeisporeuōto entershe enters
πρὸς pros
PREP
πρόςprosto/withto
τὸν ton
T-ASM
hothe/this/whothe
βασιλέα·     basilea
N-ASM
βασιλεύςbasileuskingking.
καὶ kai
CONJ
καίkaiandand
ho
R-ASN
hothe/this/whothe
ἐὰν ean
CONJ
ἐάνeanif[Giddalti]
εἴπῃ,     eipē
V-AAS-3S
ἔπω, ἐρῶ, εἶπονepō erō eiponto sayhe should tell,
παραδώσει paradōsei
V-FAI-3S
παραδίδωμιparadidōmito deliverhe delivers
αὐτῇ autē
D-DSF
αὐτόςautoshe/she/it/self[wall]
συνεισέρχεσθαι suneiserchesthai
V-PMR
συνεισέρχομαιsuneiserchomaito enter withto enter together
αὐτῇ autē
D-DSF
αὐτόςautoshe/she/it/self[wall]
ἀπὸ apo
PREP
ἀπόapofromfrom
τοῦ tou
T-GSM
hothe/this/whothe
γυναικῶνος gunaikōnos
N-GSM
strong:GN-GSMstrong:GN-GSMstrong:GN-GSM 
ἕως heōs
PREP
ἕωςheōsuntilunto
τῶν tōn
T-GPM
hothe/this/who[that]
βασιλείων.     basileiōn
N-GPN
βασίλειοςbasileioskingly[bright spot]
 
14 Tłum. GrEn. Толк. A która weszła wieczór, rano wychodziła, i stamtąd była odprowadzana do drugiego domu, który był pod ręką Susagazego, rzezańca, który był przełożonym nad nałożnicami królewskimi; a nie miała możności wrócić się więcej do króla, ażby król zechciał i po imieniu jej przyjść rozkazał. –Вечером она входила и утром возвращалась в другой дом женский под надзор Шаазгаза, царского евнуха, стража наложниц; и уже не входила к царю, разве только царь пожелал бы ее, и она призывалась бы по имени. на вeчеръ вхождaше и3 заyтра возвращaшесz въ д0мъ жeнскій вторhй, и3дёже гaй є3vнyхъ царeвъ храни1тель жeнъ, и3 не вхождaше пaки ко царю2, ѓще не бyдетъ позванA и4менемъ. 2,14Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.ABPδείλης deilēs
N-GSF
strong:GN-GSFstrong:GN-GSFstrong:GN-GSF 
εἰσπορεύεται eisporeuetai
V-PMI-3S
εἰσπορεύωeisporeuōto entershe enters,
καὶ kai
CONJ
καίkaiandand
πρὸς pros
PREP
πρόςprosto/withby
ἡμέραν hēmeran
N-ASF
ἡμέραhēmeradayday
ἀποτρέχει apotrechei
V-PAI-3S
strong:GV-PAI-3Sstrong:GV-PAI-3Sstrong:GV-PAI-3S 
εἰς eis
PREP
εἰςeistowardto
τὸν ton
T-ASM
hothe/this/whothe
γυναικῶνα gunaikōna
N-ASM
strong:GN-ASMstrong:GN-ASMstrong:GN-ASM 
τὸν ton
T-ASM
hothe/this/who 
δεύτερον,     deuteron
A-ASM
δεύτεροςdeuterossecondly1second],
οὗ hou
ADV
οὐouno[Carmi]
Γαι gai
N-PRI
strong:GN-PRIstrong:GN-PRIstrong:GN-PRI 
ho
T-NSM
hothe/this/whothe
εὐνοῦχος eunouchos
N-NSM
εὐνοῦχοςeunouchoseunucheunuch
τοῦ tou
T-GSM
hothe/this/whoof the
βασιλέως basileōs
N-GSM
βασιλεύςbasileuskingking
ho
T-NSM
hothe/this/whothe
φύλαξ fulax
N-NSM
φυλακτήριοςfulaktēriosguardkeeper
τῶν tōn
T-GPF
hothe/this/whoof the
γυναικῶν,     gunaikōn
N-GPF
γυνήgunēwomanwomen .
καὶ kai
CONJ
καίkaiandAnd
οὐκέτι ouketi
ADV
οὐκέτιouketinot any moreno longer
εἰσπορεύεται eisporeuetai
V-PMI-3S
εἰσπορεύωeisporeuōto enterdoes she enter
πρὸς pros
PREP
πρόςprosto/withto
τὸν ton
T-ASM
hothe/this/whothe
βασιλέα,     basilea
N-ASM
βασιλεύςbasileuskingking
ἐὰν ean
CONJ
ἐάνeanifif
μὴ
ADV
μήnotshe should not
κληθῇ klēthē
V-APS-3S
καλέωkaleōto callbe called
ὀνόματι.     onomati
N-DSN
ὄνομαonomanameby name.
 
15 Tłum. GrEn. Толк. A gdy przeminął czas porządkiem, nadchodził dzień, którego Estera, córka Abihaila, brata Mardocheusza, którą sobie przybrał za córkę, miała wejść do krola. Ona nie szukała strojów niewieścich, ale cokolwiek chciał Egeusz, rzezaniec, stróż panien, to jej dał na ozdobę; bo była bardzo kształtna, a niewymowną pięknością zdała się oczom wszystkich wdzięczną i miłą. Когда настало время Есфири, дочери Аминадава, дяди Мардохея, который взял ее к себе вместо дочери, - идти к царю, тогда она не просила ничего, кроме того, о чем сказал ей Гегай, евнух царский, страж жен. И приобрела Есфирь расположение к себе в глазах всех, видевших ее. є3гдa же и3сп0лнисz врeмz є3сfи1ри дщeри ґмінадaва, брaта nтцA мардохeова, (и4же поsлъ ю5 себЁ въ дщeре мёсто,) вни1ти ко царeви, ничт0же преступи2 t си1хъ, ±же заповёда є4й є3vнyхъ храни1тель жeнъ: бё бо є3сfи1рь њбрэтaющаz благодaть пред8 всёми зрsщими ю5. 2,15Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.ABPἐν en
PREP
ἐνenin/on/amongAnd in
δὲ de
PRT
δέdethenAnd in
τῷ
T-DSN
hothe/this/whothe
ἀναπληροῦσθαι anaplērousthai
V-PMR
ἀναπληρόωanaplēroōto fulfilfulfilling
τὸν ton
T-ASM
hothe/this/whothe
χρόνον chronon
N-ASM
χρόνοςchronostimetime,
Εσθηρ esthēr
N-PRI
strong:GN-PRIstrong:GN-PRIstrong:GN-PRI 
τῆς tēs
T-GSF
hothe/this/whothe
θυγατρὸς thugatros
N-GSF
θυγάτηρthugatērdaughterdaughter
Αμιναδαβ aminadab
N-PRI
ἈμιναδάβaminadabAmminadab[Ahihud]
ἀδελφοῦ adelfou
N-GSM
ἀδελφόςadelfosbrotherbrother
πατρὸς patros
N-GSM
πατήρpatērfatherof father
Μαρδοχαίου mardochaiou
N-GSM
strong:GN-GSMstrong:GN-GSMstrong:GN-GSM 
εἰσελθεῖν eiselthein
V-AAR
εἰσέρχομαιeiserchomaito enterentered
πρὸς pros
PREP
πρόςprosto/with[Mezahab]
τὸν ton
T-ASM
hothe/this/whothe
βασιλέα basilea
N-ASM
βασιλεύςbasileuskingking.
οὐδὲν ouden
A-ASN
οὐδείςoudeisno oneNot one
ἠθέτησεν ēthetēsen
V-AAI-3S
ἀθετέωatheteōto rejectshe disregarded
ὧν hōn
R-GPN
ὅς, ἥhhos ēwhichwhich
αὐτῇ autē
D-DSF
αὐτόςautoshe/she/it/self[wall]
ἐνετείλατο eneteilato
V-AMI-3S
ἐντέλλωentellōto order[6gave charge
ho
T-NSM
hothe/this/who1the
εὐνοῦχος eunouchos
N-NSM
εὐνοῦχοςeunouchoseunuch2eunuch
ho
T-NSM
hothe/this/who 
φύλαξ fulax
N-NSM
φυλακτήριοςfulaktēriosguard3keeper
τῶν tōn
T-GPF
hothe/this/who4of the
γυναικῶν·     gunaikōn
N-GPF
γυνήgunēwoman5women].
ἦν ēn
V-IAI-3S
ἦνēnwas[pledge]
γὰρ gar
PRT
γάρgarfor1For
εσθηρ esthēr
N-PRI
strong:GN-PRIstrong:GN-PRIstrong:GN-PRI 
εὑρίσκουσα heuriskousa
V-PAPRS
εὑρίσκωheuriskōto find/meetfound
χάριν charin
N-ASF
χάρινcharinthereforein favor
παρὰ para
PREP
παράparafrom/with/besideby
πάντων pantōn
A-GPM
πᾶςpasallall
τῶν tōn
T-GPM
hothe/this/whothe
βλεπόντων blepontōn
V-PAPGP
βλέπωblepōto seeones seeing
αὐτήν.     autēn
D-ASF
αὐτόςautoshe/she/it/self[wall]
 
16 Tłum. GrEn. Толк. Wprowadzona tedy została do pokoju króla Aswerusa miesiąca dziesiątego, który zowią Tebet, siódmego roku królestwa jego. И взята была Есфирь к царю Артаксерксу, в царский дом его, в десятом месяце, то есть в месяце Тебефе, в седьмой год его царствования. И# вни1де є3сfи1рь ко царю2 ґртаxeрxу во вторыйнaдесzть мцcъ, и4же є4сть ґдaръ, въ лёто седм0е цaрства є3гw2. 2,16Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.ABPκαὶ kai
CONJ
καίkaiandAnd
εἰσῆλθεν eisēlthen
V-AAI-3S
εἰσέρχομαιeiserchomaito enterEsther entered
Εσθηρ esthēr
N-PRI
strong:GN-PRIstrong:GN-PRIstrong:GN-PRI 
πρὸς pros
PREP
πρόςprosto/withto
Ἀρταξέρξην artaxerxēn
N-ASM
strong:GN-ASMstrong:GN-ASMstrong:GN-ASM 
τὸν ton
T-ASM
hothe/this/whothe
βασιλέα basilea
N-ASM
βασιλεύςbasileuskingking
τῷ
T-DSM
hothe/this/whoin the
δωδεκάτῳ dōdekatō
A-DSM
δωδέκατοςdōdekatostwelfth[bank]
μηνί,     mēni
N-DSM
μήνmēnmonthmonth,
ὅς hos
R-NSM
ὅς, ἥhhos ēwhichwhich
ἐστιν estin
V-PAI-3S
ἐστίestihe is[to sacrifice]
Αδαρ,     adar
N-PRI
strong:GN-PRIstrong:GN-PRIstrong:GN-PRI 
τῷ
T-DSN
hothe/this/whoin the
ἑβδόμῳ hebdomō
A-DSN
ἕβδομοςhebdomosseventhseventh
ἔτει etei
N-DSN
ἔτοςetosyearyear
τῆς tēs
T-GSF
hothe/this/who 
βασιλείας basileias
N-GSF
βασιλείαbasileiakingdomof his kingship.
αὐτοῦ.     autou
D-GSM
αὐτόςautoshe/she/it/self[wall]
 
17 Tłum. GrEn. Толк. I umiłował ją król bardziej niż wszystkie niewiasty, i miała przed nim łaskę i miłosierdzie nad wszystkie niewiasty, i włożył na głowę jej koronę królestwa, i uczynił ją królową na miejscu Wasti.И полюбил царь Есфирь более всех жен, и она приобрела его благоволение и благорасположение более всех девиц; и он возложил царский венец на голову ее и сделал ее царицею на место Астинь. И# возлюби2 цaрь є3сfи1рь, и3 њбрёте благодaть пaче всёхъ дэви1цъ, и3 возложи2 вэнeцъ жeнскій на главY є3S. 2,17Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.ABPκαὶ kai
CONJ
καίkaiandAnd
ἠράσθη ērasthē
V-API-3S
strong:GV-API-3Sstrong:GV-API-3Sstrong:GV-API-3S 
ho
T-NSM
hothe/this/who1the
βασιλεὺς basileus
N-NSM
βασιλεύςbasileusking2king
Εσθηρ,     esthēr
N-PRI
strong:GN-PRIstrong:GN-PRIstrong:GN-PRI 
καὶ kai
CONJ
καίkaiandand
εὗρεν heuren
V-AAI-3S
εὑρίσκωheuriskōto find/meetshe found
χάριν charin
N-ASF
χάρινcharinthereforefavor
παρὰ para
PREP
παράparafrom/with/besideabove
πάσας pasas
A-APF
πᾶςpasallall
τὰς tas
T-APF
hothe/this/whothe
παρθένους,     parthenous
N-APF
παρθένοςparthenosvirginvirgins;
καὶ kai
CONJ
καίkaiandand
ἐπέθηκεν epethēken
V-AAI-3S
ἐπιτίθημιepitithēmito put/lay onhe placed upon
αὐτῇ autē
D-DSF
αὐτόςautoshe/she/it/self[wall]
τὸ to
T-ASN
hothe/this/whothe
διάδημα diadēma
N-ASN
διάδημαdiadēmadiadem[2diadem
τὸ to
T-ASN
hothe/this/who 
γυναικεῖον.     gunaikeion
A-ASN
γυναικεῖοςgunaikeiosfeminine1feminine].
 
18 Tłum. GrEn. Толк. I rozkazał nagotować ucztę bardzo wielką dla wszystkich książąt i sług swoich na pojęcie i na wesele Estery. I dał odpocznienie wszystkim ziemiom i rozdawał dary według szczodrobliwości książęcej.И сделал царь большой пир для всех князей своих и для служащих при нем, - пир ради Есфири, и сделал льготу областям и роздал дары с царственною щедростью. И# сотвори2 цaрь пи1ръ всBмъ другHмъ свои6мъ и3 си1ламъ сeдмь днjй, и3 вознесE брaкъ є3сfи1ринъ, и3 сотвори2 tрaду сyщымъ во цaрствіи є3гw2. 2,18Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.ABPκαὶ kai
CONJ
καίkaiandAnd
ἐποίησεν epoiēsen
V-AAI-3S
ποιέωpoieōto do/make[3made
ho
T-NSM
hothe/this/who1the
βασιλεὺς basileus
N-NSM
βασιλεύςbasileusking2king]
πότον poton
N-ASM
πότοςpotoscarousinga banquet
πᾶσι pasi
A-DPM
πᾶςpasallfor all
τοῖς tois
T-DPM
hothe/this/who 
φίλοις filois
A-DPM
φίλοςfilosfriendly/friendhis friends,
αὐτοῦ autou
D-GSM
αὐτόςautoshe/she/it/self[wall]
καὶ kai
CONJ
καίkaiandand
ταῖς tais
T-DPF
hothe/this/whothe
δυνάμεσιν dunamesin
N-DPF
δύναμιςdunamispowerpowerful ones,
ἐπὶ epi
PREP
ἐπίepiupon/to/againstfor
ἡμέρας hēmeras
N-APF
ἡμέραhēmeraday[2days
ἑπτὰ hepta
N-NUI
ἑπτάheptaseven1seven].
καὶ kai
CONJ
καίkaiandAnd
ὕψωσεν hupsōsen
V-AAI-3S
ὑψόωhupsoōto lift uphe exalted
τοὺς tous
T-APM
hothe/this/whothe
γάμους gamous
N-APM
γάμοςgamosweddingwedding
Εσθηρ esthēr
N-PRI
strong:GN-PRIstrong:GN-PRIstrong:GN-PRI 
καὶ kai
CONJ
καίkaiandand
ἄφεσιν afesin
N-ASF
ἄφεσιςafesisforgiveness[2a release
ἐποίησεν epoiēsen
V-AAI-3S
ποιέωpoieōto do/make1he made]
τοῖς tois
T-DPM
hothe/this/whoto the ones
ὑπὸ hupo
PREP
ὑπόhupoby/underunder
τὴν tēn
T-ASF
hothe/this/who 
βασιλείαν basileian
N-ASF
βασιλείαbasileiakingdomhis kingdom.
αὐτοῦ.     autou
D-GSM
αὐτόςautoshe/she/it/self[wall]
 
19 Tłum. GrEn. Толк. A gdy poraz drugi szukano i zbierano panny, Mardocheusz siedział u drzwi królewskich.И когда во второй раз собраны были девицы, и Мардохей сидел у ворот царских, Мардохeй же служaше во дворЁ (царeвэ). 2,19Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.ABPho
T-NSM
hothe/this/who 
δὲ de
PRT
δέdethenBut
Μαρδοχαῖος mardochaios
N-NSM
strong:GN-NSMstrong:GN-NSMstrong:GN-NSM 
ἐθεράπευεν etherapeuen
V-IAI-3S
θεραπεύωtherapeuōto serve/healattended to
ἐν en
PREP
ἐνenin/on/amongin
τῇ
T-DSF
hothe/this/whothe
αὐλῇ.     aulē
N-DSF
αὐλήaulēpalace/courtyardcourtyard.
 
20 Tłum. GrEn. Толк. A Estera jeszcze nie oznajmiła ojczyzny i narodu swego, według rozkazu jego; bo, cokolwiek on rozkazał, przestrzegała Estera, i tak wszystko czyniła, jak wtedy zwykła była, gdy ją malutką wychowywał.Есфирь все еще не сказывала о родстве своем и о народе своем, как приказал ей Мардохей; а слово Мардохея Есфирь выполняла и теперь так же, как тогда, когда была у него на воспитании. є3сfи1рь же не повёда р0да своегw2, (ни людjй свои1хъ): си1це бо заповёда є4й мардохeй боsтисz бGа и3 твори1ти зaпwвэди є3гw2, ћкоже бЁ съ ни1мъ, є3сfи1рь же не и3змэни2 њбhчаz своегw2. 2,20Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.ABP
T-NSF
hothe/this/who 
δὲ de
PRT
δέdethenNow
Εσθηρ esthēr
N-PRI
strong:GN-PRIstrong:GN-PRIstrong:GN-PRI 
οὐχ ouch
ADV
οὐounodid not
ὑπέδειξεν hupedeixen
V-AAI-3S
ὑποδείκνυμιhupodeiknumito showplainly tell
τὴν tēn
T-ASF
hothe/this/who 
πατρίδα patrida
N-ASF
πατρίςpatrisfatherlandof her fatherland,
αὐτῆς·     autēs
D-GSF
αὐτόςautoshe/she/it/self[wall]
οὕτως houtōs
ADV
οὕτω, οὕτωςhhoutō outōsthus(-ly)for thus
γὰρ gar
PRT
γάρgarforfor thus
ἐνετείλατο eneteilato
V-AMI-3S
ἐντέλλωentellōto order[2gave charge
αὐτῇ autē
D-DSF
αὐτόςautoshe/she/it/self[wall]
Μαρδοχαῖος mardochaios
N-NSM
strong:GN-NSMstrong:GN-NSMstrong:GN-NSM 
φοβεῖσθαι fobeisthai
V-PMR
φοβέωfobeōto fearto fear
τὸν ton
T-ASM
hothe/this/who 
θεὸν theon
N-ASM
θεόςtheosGod[Hadar]
καὶ kai
CONJ
καίkaiandand
ποιεῖν poiein
V-PAR
ποιέωpoieōto do/maketo observe
τὰ ta
T-APN
hothe/this/who 
προστάγματα prostagmata
N-APN
strong:GN-APNstrong:GN-APNstrong:GN-APN 
αὐτοῦ,     autou
D-GSM
αὐτόςautoshe/she/it/self[wall]
καθὼς kathōs
ADV
καθώςkathōsas/just asas
ἦν ēn
V-IAI-3S
ἦνēnwas[pledge]
μετ'     met
PREP
μετάmetawith/afterwith
αὐτοῦ,     autou
D-GSM
αὐτόςautoshe/she/it/self[wall]
καὶ kai
CONJ
καίkaiandAnd
εσθηρ esthēr
N-PRI
strong:GN-PRIstrong:GN-PRIstrong:GN-PRI 
οὐ ou
ADV
οὐounodid not
μετήλλαξεν metēllaxen
V-AAI-3S
μεταλλάσσωmetallassōto exchangechange
τὴν tēn
T-ASF
hothe/this/who 
ἀγωγὴν agōgēn
N-ASF
ἀγωγήagōgēself-conducther conduct.
αὐτῆς.     autēs
D-GSF
αὐτόςautoshe/she/it/self[wall]
 
21 Tłum. GrEn. Толк. Tego tedy czasu, gdy Mardocheusz siedział u drzwi królewskich, rozgniewali się Bagatan i Tares, dwaj rzezańcy królewscy, którzy byli odźwiernymi i u pierwszego progu pałacu siadali, i chcieli się targnąć na króla i zabić go.В это время, как Мардохей сидел у ворот царских, два царских евнуха, Гавафа и Фарра, оберегавшие порог, озлобились [за то, что предпочтен был Мардохей], и замышляли наложить руку на царя Артаксеркса. И# њпечaлистасz двA є3vн{ха царє1ва начaльнэйшіи стрaжы тёла є3гw2, ћкw предпочтeнъ бhсть мардохeй, и3 и3скaста ўби1ти ґртаxeрxа царS. 2,21Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.ABPκαὶ kai
CONJ
καίkaiandAnd
ἐλυπήθησαν elupēthēsan
V-API-3P
λυπέωlupeōto grieve[6fretted
οἱ hoi
T-NPM
hothe/this/who1the
δύο duo
N-NUI
δύοduotwo2two
εὐνοῦχοι eunouchoi
N-NPM
εὐνοῦχοςeunouchoseunuch3eunuchs
τοῦ tou
T-GSM
hothe/this/who4of the
βασιλέως basileōs
N-GSM
βασιλεύςbasileusking5king],
οἱ hoi
T-NPM
hothe/this/whothe
ἀρχισωματοφύλακες archisōmatofulakes
N-NPM
strong:GN-NPMstrong:GN-NPMstrong:GN-NPM 
ὅτι hoti
CONJ
ὅτιhotithat/sincefor
προήχθη proēchthē
V-API-3S
προάγωproagōto go/bring beforeMordecai advanced.
Μαρδοχαῖος,     mardochaios
N-NSM
strong:GN-NSMstrong:GN-NSMstrong:GN-NSM 
Καὶ kai
CONJ
καίkaiandand
ἐζήτουν ezētoun
V-IAI-3P
ζητέωzēteōto seekthey sought
ἀποκτεῖναι apokteinai
V-AAR
ἀποκτείνωapokteinōto killto kill
Ἀρταξέρξην artaxerxēn
N-ASM
strong:GN-ASMstrong:GN-ASMstrong:GN-ASM 
τὸν ton
T-ASM
hothe/this/whothe
βασιλέα.     basilea
N-ASM
βασιλεύςbasileuskingking.
 
22 Tłum. GrEn. Толк. To nie było tajne Mardocheuszowi, i wnet oznajmił królowej Esterze, a ona królowi imieniem Mardocheusza, który do niej rzecz tę był doniósł.Узнав о том, Мардохей сообщил царице Есфири, а Есфирь сказала царю от имени Мардохея. И# возвэсти1сz сл0во мардохeю, и3 сказA є3сfи1ри: nнa же повёда царю2, ±же навётуютъ. 2,22Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.ABPκαὶ kai
CONJ
καίkaiandAnd
ἐδηλώθη edēlōthē
V-API-3S
δηλόωdēloōto make clear[3was made manifest
Μαρδοχαίῳ mardochaiō
N-DSM
strong:GN-DSMstrong:GN-DSMstrong:GN-DSM 
ho
T-NSM
hothe/this/who1the
λόγος,     logos
N-NSM
λόγοςlogosword2matter],
καὶ kai
CONJ
καίkaiandand
ἐσήμανεν esēmanen
V-AAI-3S
σημαίνωsēmainōto signifyhe signaled
Εσθηρ,     esthēr
N-PRI
strong:GN-PRIstrong:GN-PRIstrong:GN-PRI 
καὶ kai
CONJ
καίkaiandand
αὐτὴ autē
D-NSF
αὐτόςautoshe/she/it/self[wall]
ἐνεφάνισεν enefanisen
V-AAI-3S
ἐμφανίζωemfanizōto showrevealed
τῷ
T-DSM
hothe/this/who 
βασιλεῖ basilei
N-DSM
βασιλεύςbasileuskingking
τὰ ta
T-APN
hothe/this/whoto the
τῆς tēs
T-GSF
hothe/this/whothe
ἐπιβουλῆς.     epiboulēs
N-GSF
ἐπιβουλήepiboulēplotplot.
 
23 Tłum. GrEn. Толк. Gdy zbadano rzecz i stwierdzono, powieszono obu na szubienicy. I podano to do historii, i w kroniki wpisano przed królem.Дело было исследовано и найдено верным, и их обоих повесили на дереве. И было вписано о благодеянии Мардохея в книгу дневных записей у царя.Цaрь же и3спытA двY є3vн{ху, (и3 и3сповёдаста,) и3 њбёси и5хъ. И# повелЁ цaрь вписaти на пaмzть въ цaрстэй книгохрани1тельницэ њ благодэsніи мардохeовэ въ похвалY.2,23Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.ABPho
T-NSM
hothe/this/whoAnd the
δὲ de
PRT
δέdethenAnd the
βασιλεὺς basileus
N-NSM
βασιλεύςbasileuskingking
ἤτασεν ētasen
V-AAI-3S
strong:GV-AAI-3Sstrong:GV-AAI-3Sstrong:GV-AAI-3S 
τοὺς tous
T-APM
hothe/this/whothe
δύο duo
N-NUI
δύοduotwotwo
εὐνούχους eunouchous
N-APM
εὐνοῦχοςeunouchoseunucheunuchs,
καὶ kai
CONJ
καίkaiandand
ἐκρέμασεν ekremasen
V-AAI-3S
strong:GV-AAI-3Sstrong:GV-AAI-3Sstrong:GV-AAI-3S 
αὐτούς·     autous
D-APM
αὐτόςautoshe/she/it/self[wall]
καὶ kai
CONJ
καίkaiandAnd
προσέταξεν prosetaxen
V-AAI-3S
προστάσσωprostassōto order[Machnadebai]
ho
T-NSM
hothe/this/who1the
βασιλεὺς basileus
N-NSM
βασιλεύςbasileusking2king]
καταχωρίσαι katachōrisai
V-AAR
strong:GV-AARstrong:GV-AARstrong:GV-AAR 
εἰς eis
PREP
εἰςeistowardfor
μνημόσυνον mnēmosunon
N-ASN
μνημόσυνονmnēmosunonmemoriala memorial
ἐν en
PREP
ἐνenin/on/amongin
τῇ
T-DSF
hothe/this/whothe
βασιλικῇ basilikē
A-DSF
βασιλικόςbasilikosroyalroyal
βιβλιοθήκῃ bibliothēkē
N-DSF
strong:GN-DSFstrong:GN-DSFstrong:GN-DSF 
ὑπὲρ huper
PREP
ὑπέρhuperabove/forabout
τῆς tēs
T-GSF
hothe/this/whothe
εὐνοίας eunoias
N-GSF
εὔνοιαeunoiaenthusiasmgood-will
Μαρδοχαίου mardochaiou
N-GSM
strong:GN-GSMstrong:GN-GSMstrong:GN-GSM 
ἐν en
PREP
ἐνenin/on/amongwith
ἐγκωμίῳ.     enkōmiō
N-DSN
strong:GN-DSNstrong:GN-DSNstrong:GN-DSN 

31 Potem król Aswerus wywyższył Amana, syna Amadaty, który był z rodu Agaga, i wystawił stolicę jego nad wszystkich książąt, których miał.2 I wszyscy słudzy królewscy, którzy we drzwiach pałacu byli, klękali i kłaniali się Amanowi, bo im tak pan rozkazał. Sam tylko Mardocheusznie klękał ani mu się nie kłaniał.3 Rzekli mu słudzy królewscy, którzy przed drzwiami pałacu siadali: „Czemu wbrew innym nie zachowujesz przykazania królewskiego?”4 A gdy to często mawiali, a on słuchać nie chciał, powiedzieli Amanowi, chcąc wiedzieć, czy będzie trwał w postanowieniu; bo im był powiedział, że był Żydem.5 Gdy to usłyszał Aman i sam doświadczył, że Mardocheusz nie klękał przed nim ani mu się kłaniał, rozgniewał się bardzo.6 I za nic sobie nie miał na jednym Mardocheuszu położyć ręce swe; bo usłyszał, że był z narodu żydowskiego, i raczej chciał wytracić wszystek naród Żydów, którzy byli w królestwie Aswerusa.7 Miesiąca pierwszego (który zowią Nisan), roku dwunastego królestwa Aswerusa, rzucono los, który po hebrajsku zowią pur, w skrzynkę przed Amanem, którego dnia i którego miesiąca naród żydowski miał być wygubiony. I wyszedł miesiąc dwunasty, który zowią Adar.8 I rzekł Aman królowi Aswerusowi: „Jest lud po wszystkich krainach królestwa twego rozproszony i między sobą podzielony, nowych praw i zwyczajów używający, a nadto gardzący królewskim rozkazaniem. A wiesz bardzo dobrze, że nie jest pożyteczne królestwu twojemu, aby się miał rozzuchwalić przez pobłażliwość.9 Jeśli ci się podoba, wydaj wyrok, aby zginął, a dziesięć tysięcy talentów odważę podskarbim skarbu twego.10 Zdjął tedy król sygnet, którego używał, z ręki swej i dał go Amanowi, synowi Amadaty z rodu Agaga, nieprzyjacielowi żydowskiemu.11 I rzekł do niego: „Srebro, które mi obiecujesz, niech twoje będzie; z ludem czyń, co ci się podoba.”12 I przyzwano pisarzów królewskich, pierwszego miesiąca, Nisana, trzynastego dnia tegoż miesiąca, i napisano, jak rozkazał Aman, do wszystkich książąt królewskich i sędziów krain i rozmaitych narodów, jak każdy na ród mógł według różności języków czytać i rozumieć, imieniem króla Aswerusa; a listy, zapieczętowane sygnetem jego,13 rozesłano przez posłów królewskich do wszystkich ziemi, aby zabito i wygładzono wszystkich Żydów od dziecięcia aż do starca, dziatki i niewiasty, jednego dnia, to jest trzynastego miesiąca dwunastego, który zowią Adar, a majętność ich aby zrabowali.14 A treść listów ta była, aby wszystkie krainy wiedziały i przygotowały się na dzień wymieniony.15 Spieszyli się posłowie, których wysłano, aby rozkazanie królewskie wypełnić. I natychmiast w Susan przybito wyrok, gdy król i Aman biesiadowali, a wszyscy Żydzi, którzy byli w mieście, płakali. ŻAŁOBA MARDOCHEUSZA, PLAN ESTERY (4,1-17). Żałoba Mardocheusza i Żydów (1-3). Estera wywiaduje się o powód żałoby (4-6); Mardocheusz go jej podaje i wzywa ją, by wstawiła się za Żydami u króla (7-9); rozprasza jej wątpliwości (10-14). Postanowienie Estery (15-17).
41 Gdy to usłyszał Mardocheusz, rozdarł szaty swe i oblókł się w wór, posypał głowę popiołem i na ulicy wpośród miasta krzyczał wielkim głosem, okazując gorzkość serca swego,2 i z tym krzykiem aż do drzwi pałacu idąc; bo się nie godziło obleczonemu w wór wnijść na dwór królewski.3 Po wszystkich też krainach, miasteczkach i miejscach, do których okrutny wyrok królewski doszedł, była niezmierna żałość u Żydów, post, krzyk i płacz, i wielu ich zamiast pościeli woru i popiołu używało.4 I weszły panny służebne Estery i rzezańcy, i oznajmili jej. Usłyszawszy to zlękła się, i posłała szatę, aby go, zdjąwszy zeń wór, w nią ubrali; lecz on jej przyjąć nie chciał. 5 I zawoławszy Atacha rzezańca, którego jej był król dał za sługę, rozkazała mu, aby poszedł do Mardocheusza i dowiedział się od niego, dlaczego to czyni.6 I wyszedłszy Atach poszedł do Mardocheusza, stojącego na ulicy miejskiej przed drzwiami pałacu.7 Ten mu powiedział wszystko, co się działo jak Aman obiecał, że za wytracenie Żydów wniesie srebro do skarbów królewskich.8 Kopię też wyroku, który był przybity w Susan, dał mu, aby pokazał królowej i napomniał ją, aby weszła do króla i prosiła go za ludem swoim.9 Wróciwszy się Atach, powiedział Esterze wszystko, co rzekł Mardocheusz. 10 Ona mu odpowiedziała i kazała powiedzieć Mardocheuszowi:11 „Wszyscy słudzy króla i wszystkie krainy, które pod mocą jego są, wiedzą, iż, jeśliby kto, czy to mężczyzna, czy niewiasta, nie będąc wezwany, wszedł do wewnętrznego przedsionka królewskiego, bez żadnej zwłoki ma być zabity, chybaby król laskę złotą ku niemu wyciągnął na znak łaski, i tak mógłby żywym zostać. Jakże tedy ja mam wejść do króla, która już trzydzieści dni nie jestem wezwana do niego ?”12 Gdy to usłyszał Mardocheusz, znowu dał znać Esterze mówiąc:13 „Nie mniemaj, że jedynie swoje życie uratujesz spośród wszystkich Żydów, ponieważ jesteś w domu królewskim;14 bo jeśli teraz milczeć będziesz, innym sposobem będą wybawieni Żydzi, a ty i dom ojca twego zginiecie. A kto wie, czyś nie dlatego dostąpiła królestwa, abyś na taki czas była gotowa ?” 15 Znowu Estera do Mardocheusza te słowa przesłała:16 „Idź, a zbierz wszystkich Żydów, których w Susan znajdziesz, a módlcie się za mnie. Nie jedzcie ani pijcie przez trzy dni i przez trzy noce; a ja podobnie będę pościć ze służebnicami swymi, a wtedy wnijdę do króla czyniąc przeciw prawu, jako nie wezwana, i narażając się na śmierci niebezpieczeństwo.” 17 Poszedł tedy Mardocheusz i uczynił wszystko, co mu Estera rozkazała.CZĘŚC II (5,1 – 10,3)ESTERA WYBAWIA ŻYDÓW ESTERA U KRÓLA; ZAPRASZA JEGO I AMANA DWA RAZY NA UCZTĘ (5,1-8).
51 A trzeciego dnia oblekła się Estera w ubiór królewski i stanęła w przedsionku domu królewskiego, który był wewnątrz naprzeciw pokoju królewskiego; a on siedział na stolicy swej w sali sądowej pałacu naprzeciwko drzwi domu.2 I gdy ujrzał królowę Esterę stojącą, spodobała się oczom jego i wyciągnął ku niej laskę złotą, którą trzymał w ręce. A ona przystąpiwszy, pocałowała koniec laski jego.3 I rzekł do niej król: „Czego chcesz, Estero królowo? co za prośba twoja ? Chociażbyś o połowę królestwa prosiła, będzie ci dana!”4 A ona od powiedziała: „Jeśli się królowi po doba, proszę, żebyś dziś przyszedł do mnie i Aman z tobą na ucztę, którą nagotowałam.” 5 I zaraz król rzekł: „Wezwijcie co rychlej Amana, aby zadość uczynił woli Estery!” Przyszli tedy król i Aman na ucztę, którą im królowa zgotowała.6 I rzekł król do niej, napiwszy się pod dostatkiem wina: „Czego żądasz, aby ci dano? i o co prosisz? Chociażbyś o pół królestwa mego prosiła, uprosisz.”7 Odpowiedziała mu Estera: „Żądanie moje i prośba ta jest:8 Jeślim znalazła łaskę przed obliczem królewskim, i jeśli się królowi podoba, żeby mi dał, czego żądam, i prośbę moją wypełnił, niech przyjdzie król i Aman na ucztę, którą im zgotowałam, a jutro odkryję królowi wolę moją.” RADOŚĆ AMANA I NIENAWIŚĆ KU MARDOCHEUSZOWI(5,4-14).9 A tak wyszedł Aman tego dnia wesoły i ochoczy. A gdy ujrzał Mardocheusza, siedzącego przed drzwiami pałacu, iż nie tylko nie wstał przed nim, ale ani się ruszył z miejsca siedzenia swego, rozsierdził się okrutnie;10 lecz nie pokazując gniewu wrócił się do domu swego i wezwał do siebie przyjaciół swych i Zares, żonę swoją, 11 i przedłożył im wielkość bogactw swoich i gromadę synów, i z jak wielką chwałą wywyższył go król nad wszystkich książąt i sług swoich.12 A potem rzekł: „Królowa też Estera nikogo innego nie wezwała na ucztę z królem, jeno mnie, u której też jutro z królem obiadować mam.13 A choć to wszystko mam, zda mi się, jakbym nic nie miał, póki będę patrzył na Mardocheusza yda, siedzącego przed drzwiami królewskimi”14 I odpowiedzieli mu Zares, żona jego, i inni przyjaciele: „Każ przygotować wysokie drzewo, mające wzwyż pięćdziesiąt łokci, a rano powiedz królowi, aby na nim Mardocheusz był powieszony, i tak pójdziesz z lkrólem na ucztę wesoło.” Spodobała mu się rada i kazał przygotować wysoką szubienicę. AMAN ZMUSZONY JEST ODDAĆ HOŁD MARDOCHEUSZOWI (6,ĺ-14). Aswerus każe sobie czytać kroniki i dowiaduje się, że Mardocheusz nie został wynagrodzony za odkrycie spisku (1-3). Radzi się Amana, jak uczcić Mardocheusza i każe mu to wykonać (4-11). Boleść Amana (12-14).
61 Tej nocy król spać nie mógł, i kazał sobie przynieść historię i kroniki przeszłych czasów.2 A gdy je przed nim czytano, przyszło do tego miejsca, gdzie było napisane, jak Mardocheusz wyjawił zdradę Bagatana i Taresa, rzezańców, którzy króla Aswerusa zabić chcieli.3 Usłyszawszy to król rzekł: „Jakiej czci i nagrody za tę wierność dostąpił Mardocheusz ?” Odpowiedzieli mu dworzanie i słudzy jego: „Żadnej zgoła nagrody nie otrzymał.”4 I zaraz król rzekł: „Kto jest w sieni?” Bo Aman wszedł był do przedsionka wewnętrznego domu królewskiego, aby podsunąć królowi, by kazał powiesić Mardocheusza na szubienicy, która mu była przygotowana.5 Odpowiedzieli słudzy: „Aman stoi w przedsionku.” I rzekł król:6 „Niech wnijdzie!” A gdy wszedł, rzekł do niego: „Co ma być uczynione mężowi, którego król chce uczcić?” A Aman, myśląc w sercu swoim i rozumiejąc, że król nikogo innego nie chciał uczcić oprócz niego,7 odpowiedział: „Człowiek, którego król chce uczcić,8 ma być obleczony w szaty królewskie i wsadzony na konia, który pod siodłem królewskim chodzi, i wziąć koronę królewską na głowę swą,9 a pierwszy z książąt i panów królewskich_ niech prowadzi konia jego, a idąc po ulicy miejskiej, niech woła i mówi: Tak uczczony będzie ten, którego król będzie chciał uczcić!”10 I rzekł mu król: „Pospiesz się, a wziąwszy szatę i konia uczyń, jak powiedziałeś, Mardocheuszowi Żydowi, który siedzi przed drzwiami pałacu. Strzeż się, abyś nic z tego, coś mówił, nie opuścił!” 11 Wziął tedy Aman szatę królewską i konia, a ubrawszy Mardocheusza na ulicy miejskiej i wsadziwszy na konia, poprzedzał go i wołał: „Tej czci godzien jest ten, którego król będzie chciał uczcić!”-12 I wrócił się Mardocheusz do drzwi pałacu, a Aman spieszył się iść do domu swego, żałosny i z zakrytą głową.13 I powiedział Zares, żonie swej, i przyjaciołom, wszystko, co mu się przydarzyło. Odpowiedzieli mu mędrcy, których miał w radzie, i żona jego: „Jeśli Mardocheusz, przed któtyln począłeś upadać, jest z rodu żydowskiego, nie będziesz mógł mu się oprzeć, ale upadniesz przed oczyma jego.”14 Gdy jeszcze oni mówili, przyszli rzezańcy królewscy i przynaglili, żeby co rychlej szedł na ucztę, którą była królowa zgotowała. ESTERA WYPRASZA U KRÓLA OCALENIE SWEGO LUDU (7,1- 8,14). Króli Aman na uczcie u Estery; Estera prosi o wybawienie swego ludu, wskazując na Amana jako na sprawcę zła (7,1-6). Król rozgniewany każe powiesić Amana (7-10) i daruje jego dom Esterze (8,1-2). Estera wyprasza nowy dekret, mający na celu wybawienie Żydów (3-8). Sporządzenie i ogłoszenie dekretu (9-14).
71 Wszedł tedy król i Aman, aby ucztować z królową.2 I rzekł jej król także drugiego dnia, gdy się winem zagrzał: „Cóż jest za prośba twoja, Estero, aby ci była dana? i co chcesz, aby się stało ? choćbyś też prosiła o pół królestwa mego, uprosisz!”3 Ona mu odpowiedziała: „Jeślim znalazła łaskę w oczach twoich, o królu, i jeśli ci się podoba, daruj mi duszę moją, o którą proszę, i lud mój, za którym się przyczyniam.4 Albowiem wydani jesteśmy, ja i lud mój, abyśmy byli starci, wybici i abyśmy zginęli. A daj, Boże, abyśmy byli zaprzedani za niewolników i za niewolnice; znośne by to zło było i milczałabym wzdychając; ale teraz nieprzyjaciel nasz jest, którego okrucieństwo spada na króla”5 A odpowiadając król Aswerus rzekł: „Któż to jest i jakiej mocy, żeby to śmiał czynić ?” 6 I rzekła Estera: „Przeciwnikiem i nieprzyjacielem naszym jest ten niegodziwy Aman!” Gdy on to usłyszał, zaraz osłupiał, spojrzenia króla i królowej znieść nie mogąc.7 A król rozgniewany wstał z miejsca uczty i wszedł do ogrodu drzewami zasadzonego. Aman też wstał, aby prosić królowę Esterę o życie swoje; bo zrozumiał, że król gotował nieszczęście.8 A ten, gdy się wrócił z ogrodu gajami zasadzonego i wszedł na miejsce uczty, znalazł Amana opadłego na łóżko, na którym leżała Estera, i rzekł: „I królowę chce zgwałcić przy mnie w domu moim?” Jeszcze me wyszło słowo z ust królewskich, a wnet zakryli twarz jego.9 I rzekł Harbona, jeden z rzezańców, którzy stali na służbie królewskiej: „Oto drzewo, które przygotował Mardocheuszowi, który mówił za któlem, stoi w domu Amanowym, a ma wzwyż pięćdziesiąt łokci.” Rzekł mu król: „Powieście go na nim!”10 Powieszono tedy Amana na szubienicy, którą był zgotował Mardocheuszowi, i uspokoił się gniew królewski.
81 Tegoż dnia dał król Aswerus królowej Esterze dom Amana, nieprzyjaciela żydowskiego, i Mardocheusz wszedł przed oblicze króla, bo mu była wyznała Estera, że był jej stryjem.2 I wziął król pierścień, który kazał odebrać od Amana, i dał Mardocheuszowi. A Estera ustanowiła Mardocheusza nad domem swoim.3 I na tym nie przestając, upadła do nóg królewskich i płakała; i mówiąc do niego prosiła, aby złość Amana Agagejczyka i jego zgubne plany, które wymyślił przeciw Żydom, rozkazał wniwecz obrócić.4 A on według zwyczaju wyciągnął ręką berło złote, przez co się znak łaski ukazywał, a ona wstawszy, stanęła przed nim i rzekła:5 „Jeśli się podoba królowi i jeślim znalazła łaskę przed oczyma jego, a prośba moja nie zda się mu przeciwna, proszę, aby nowymi listami stare listy Amana, zdrajcy i nieprzyjaciela Żydów, w których rozkazał ich wytracić, we wszystkich ziemiach królewskich zniesione były.6 Bo jakże będę mogła znosić zabijanie i mordowanie narodu mojego?”7 I odpowiedział król Aswerus Esterze królowej i Mardocheuszowi Żydowi: „Dom Amana dałem Esterze, a jego samego kazałem zawiesić na szubienicy, ponieważ odważył się rękę wyciągnąć na Żydów.8 Napiszcie więc Żydom, jak się wam podoba, imieniem królewskim i zapieczętujcie listy sygnetem moim.” Bo ten był zwyczaj, iż listom, które imieniem królewskim posyłano, a sygnetem jego zapieczętowano, nikt me śmiał się sprzeciwić.9 I zawoławszy pisarzów i przepisywaczów królewskich (a był czas miesiąca trzeciego, który zowią Siban), dwudziestego trzeciego dnia napisano listy, jak chciał Mardocheusz, do Żydów i do książąt, i do rządców i sędziów, którzy byli przełożonymi w stu dwudziestu siedmiu prowincjach od Indyj aż do Etiopii, dla każdej krainy i dla każdego narodu wedle języków i pism ich, i dla Żydów, jak czytać mogli i rozutnieć.10 A te listy, które posyłano imieniem królewskim, sygnetem jego zapieczętowano i rozesłano przez prędkich posłów, którzy by biegając po wszystkich ziemiach owe pierwsze listy nowymi poselstwy uprzedzili.11 A król im rozkazał, aby szli do Żydów w każdym mieście i kazali się im zgromadzić, aby się zastawiali za dusze swe, a wszystkich swych nieprzyjaciół z żonami, z dziećmi i ze wszystkimi domami pobili i wygładzili, i łupy ich pobrali. 12 I naznaczono po wszystkich ziemiach jeden dzień pomsty, to jest trzynasty miesiąca dwunastego, Adara.13 A treść listu ta była, aby we wszystkich ziemiach i narodach, które były pod panowaniem króla Aswerusa, wiadomo było, że Żydzi są gotowi pomścić się nad nieprzyjaciółmi swymi.14 I biegli gońcy prędcy niosąc poselstwa, a wyrok królewski przybito w Susan. RADOŚC ŻYDÓW I ICH ODWET (8,15-9,16). Chwała Mardocheusza i radość Żydów (8,15-17). Trzynasty Adara, odwet Żydów, popieranych przez urzędników królewskich (9,1-4). Rzeź wrogów w Suzie (5-10). Estera uprasza u króla rozciągnięcie dekretu na następny dzień (11-15). Rzeź na prowincji (16).15 A Mardocheusz, wychodząc z pałacu i od oczu królewskich, świecił się w szatach królewskich, to jest w błękitnych i białych, niosąc na głowie koronę złotą i odziany płaszczem jedwabnym i szkarłatnym.16 I wszystko miasto weseliło się i radowało. A Żydom nowa światłość zdała się wschodzić, wesele, cześć i tańce.17 We wszystkich narodach, miastach i krainach, gdziekolwiek rozkazy królewskie przychodziły, była zadziwiająca radość, biesiady, uczty i święto, tak iż wielu z innych narodów i religii do ich wiary i zwyczajów się przyłączało; bo na wszystkich przypadł wielki strach imienia żydowskiego.
91 Dwunastego tedy miesiąca, o którym już wyżej powiedzieliśmy, że go zowią Adar, trzynastego dnia, kiedy wszystkim Żydom zatracenie gotowano, a nieprzyjaciele krwi ich pragnęli, za odmianą szczęścia Żydzi poczęli brać górę i mścić się na nieprzyjaciołach swoich.2 I zebrali się po wszystkich miastach i miasteczkach i miejscach, aby wyciągnąć rękę na nieprzyjaciół i prześladowców swoich; i nikt nie śmiał się sprzeciwić, dlatego że strach przed wielkością ich przeraził wszystkie narody.3 Bo i sędziowie krain i książęta, i rządcy, i wszyscy dygnitarze, którzy nad każdym miejscem i sprawą przełożeni byli, wywyższali Żydów,4 bojąc się Mardocheusza, o którym dowiedzieli się, że był przedniejszym w pałacu i że wiele mógł; sława też imienia jego co dzień rosła i było jej pełno na ustach wszystkich ludzi.5 Pobili tedy Żydzi nieprzyjaciół swych porażką wielką i pozabijali ich, oddając im to, 6 co im byli gotowi uczynić, tak dalece, że nawet w Susan pięciuset mężów zabili, oprócz dziesięciu synów Amana Agagejezyka,7 nieprzyjaciela żydowskiego,8 których te są imiona:9 Farsandata, Delfon, Esfata, Forata, Adalia, Aridata, Fernlesta, Arisaj, Aridaj i Jezata.10 Tych pobiwszy, łupów z majętności ich tykać się nie chcieli. –11 I natychmiast liczbę tych, których zabito w Susan, przyniesiono do króla, 12 który rzekł królowej: „W mieście Susan zabili Żydzi pięciuset mężów i innych, dziesięciu synów Amana; jak wielki mord, mniemasz, czynią oni we wszystkich krainach? Czegoż więcej prosisz i co chcesz, abym kazał uczynić ?” 13 Ona mu odpowiedziała: „Jeśli się królowi podoba, niech będzie dana moc Żydom, aby jak dziś uczynili w Susan, tak i jutro uczyrsili, a dziesięciu synów Amana aby na szubienicach zawieszono.” 14 I rozkazał król, aby się tak stało. I wnet w Susan przybito wyrok, i dziesięciu synów Amana powieszono.15 A gdy się zebrali Żydzi czternastego dnia miesiąca Adara, zabito w Susan trzystu mężów, lecz majętność ich nie była przez nich rozchwycona. –16 Ale i po wszystkich ziemiach, które były pod mocą królewską, zastawiali się Żydzi za swe dusze i zabijali nieprzyjaciół i prześladowców swoich, tak dalece, że doszło do siedemdziesięciu pięciu tysięcy zabitych, a nikt się niczego z ich majętności nie ŚWIĘTO PURIM (9,17-32). Początek święta (17-19). Przepis wydany przez Mardocheusza (20-22). Dostosowanie się Żydów do tego przepisu (23-28). Nowe napomnienie Estery i Mardocheusza (29-32).17 Dzień trzynasty miesiąca Adara był u wszystkich pierwszy zabijania, a czternastego dnia zabijać przestali. I ustanowili, aby to był dzień uroczysty, aby weń potem zawsze biesiadom, weselu i ucztom się oddawano.18 Ale ci, którzy w mieście Susan zabijali, trzynastego i czternastego dnia tegoż miesiąca zabijaniu się oddawali, a piętnastego dnia zabijać przestali; i przeto tenże dzień jako uroczysty ustanowili na uczty i na wesele.19 Ci zaś Żydzi, którzy w miasteczkach niemurowanych i po wsiach mieszkali, czternasty dzień miesiąca Adara na biesiady i na wesele ustanowili, tak aby się weń radowali i posyłali części uczt i potraw jeden drugiemu. –20 Spisał tedy Mardocheusz to wszystko, i w listy zamknąwszy rozesłał do Żydów, którzy po wszystkich krainach królewskich mieszkali, tak blisko leżących, jak i odległych,21 aby czternasty i piętnasty dzień miesiąca Adara jako święte przyjęli i na każdy rok zawsze uroczystą czcią obchodzili,22 gdyż w te dni pomścili się Żydzi na nieprzyjaciołach swoich, a płacz i smutek obróciły się im w radość i w wesele; i żeby te dni obchodzili z biesiadami i z weselem, i posyłali jeden drugiemu części potraw, i ubogim dary dawali.23 I przyjęli Żydzi w uroczysty obrzęd wszystko, co naonczas czynić poczęli, i co Mardocheusz przez listy czynić rozkazał.24 Albowiem Aman, syn Amadaty, z pokolenia Agaga, nieprzyjaciel i przeciwnik żydowski, umyślił zło przeciwko nim, aby ich wybić i zgładzić, i rzucał „pur”, co naszym językiem wykłada się los.25 A potem weszła Estera do króla, prosząc, aby zamysły jego przez listy królewskie wniwecz obrócone były, a zło, które przeciw Żydom umyślił, obróciło się na głowę jego. W końcu i jego samego i synów jego na szubienicy powiesili.26 I od tego czasu te dni nazwano „Purim,” to jest losów, przeto że „pur,” to znaczy los, w skrzynkę był wrzucony. I wszystko, co się stało, zawiera się w liście, to jest w tej księdze; i za to,27 co ucierpieli, i co potem zmienione zostało, przyjęli Żydzi na siebie i na potomstwo swoje i na wszystkich, którzy na ich wiarę przejść chcieli, aby się nikomu nie godziło bez święcenia spędzić tych dwu dni, o których pismo świadczy i których pewne czasy żądają rok po roku ustawicznie.28 Te są dni, których zapomnienie żadne nigdy nie zgładzi, i w każdym wieku wszystkie krainy na całym świecie obchodzić będą; i nie masz żadnego miasta, w którym dni „Purim,” to jest losów, nie byłyby święcone przez ydów i przez ich potomków, którzy są do tych zwyczajów obowiązani.29 I napisali Estera królowa, córka Abihaila, i Mardocheusz Żyd jeszcze drugi list, aby ze wszelaką pilnością ten dzień ustanowiony był jako święty na potomne czasy. 30 I posłali do wszystkich Żydów, którzy mieszkali w stu dwudziestu siedmiu krainach króla Aswerusa, aby mieli pokój i przyjmowali prawdę,31 zachowując dni losów, a czasu swego z radością je obchodząc, jak Mardocheusz z Esterą ustanowili, a oni zachowywać obiecali, i sami, i z potomstwem swoim,32 posty i wołania, i dni losów, i wszystko, co się w historii tej księgi, którą zowią Estery, zawiera. ŻRÓDŁA DO HISTORII ASWERUSA, WIELKOŚĆ MARDOCHEUSZA (10,1-3).
101 A król Aswerus zhołdował wszystką ziemię i wszystkie wyspy morskie.2 A moc jego i panowanie oraz godność i wywyższenie, do których podniósł Mardocheusza, zapisane są w księgach Medów i Persów,3 i jak Mardocheusz z narodu żydowskiego był drugim po królu Aswerusie i wielkim u Żydów i miał wzięcie u ludu, braci swych, ponieważ troszczył się o dobro ludu swego i mówił to, co należało ku pokojowi narodu jego.DODATKI UZUPEŁNIAJĄCE Z PRZEKŁADU GRECKIEGOZAKOŃCZENIE KSIĘGII. Wyjaśnienie snu Mardocheusza. (10,4-13) Co jest w księdze żydowskiej; wiernie przełożyłem. Lecz to, co potem idzie, znalazłem napisanc w wydaniu pospolitym, gdzie w języku greckim i greckimi literami się zawiera; a tam na końcu księgi ten rozdział był napisany, co według zwyczaju naszego obelem to jest rożenkiem zaznaczyliśmy.4 I rzekł Mardocheusz: „Od Boga się to stało.5 Wspomniałem na sen, który widziałem, to samo znaczący, a nic się z niego nie odmieniło.6 Małe źródło, które urosło w rzekę i obróciło się w światło i w słońce, i w wody wielkie się rozlało, jest to Estera, którą król wziął za żonę, i chciał, aby była królową.7 A dwa smoki, to ja jestem i Aman.8 Narody, które się zebrały, są to ci, którzy chcieli zgładzić imię żydowskie.9 A naród mój, jest to lud izraelski, który wołał do Pana, i zachował Pan lud swój, i wybawił nas od wszystkiego złego, i uczynił znaki wielkie i dziwy między narodami.10 I rozkazał, aby dwa losy były, jeden ludu Bożego, a drugi wszystkich narodów.11 I przyszły oba losy na dzień, ustanowiony od owego czasu przed Bogiem dla wszystkich narodów.12 I wspomniał Pan na lud swój, i zmiłował się nad swym dziedzictwem.13 I będą obchodzone te dni w miesiącu Adar, czternastego i piętnastego dnia tegoż miesiąca, ze wszystką pilnością i z weselem ludu, w jedną gromadę zebranego, przez wszystkie dalsze pokolenia ludu izraelskiego.”II. Uwaga o tłumaczeniu greckim. (11,1)
111 Roku czwartego, za panowania Ptolemeusza i Kleopatry, Dosyteusz, który się podawał za kapłana z rodu lewiekiego, i Ptolemeusz, syn jego, przynieśli ten list „Purim,” o którym mówili, że go przełożył Lisymach, syn Ptolemeusza w Jeruzalem.III. Sen Mardocheusza, odkrycie spisku i nienawiść Amana. (11,2 – 12,6)WSTĘP Ten też początek był w wydaniu pospolitym, a nie masz go w żydowskim ani u żadnego tłumacza. 1. SEN MARDOCHEUSZA (11,2-12). Mardocheusz (2-4); jego sen wieszczy (5-12).2 Roku drugiego za panowania Artakserksesa wielkiego, pierwszego dnia miesiąca Nisan, widział sen Mardocheusz, syn Jaira, syna Semeja,3 syna Cisa, z pokolenia Beniamina, człowiek Żyd, który mieszkał w mieście Suzie, mąż wielki i między pierwszymi dworu królewskiego.4 A był z tej liczby więźniów, których przeniósł Nabuchodonozor, król babiloński, z Jeruzalem z jechoniaszem, królem judzkim.5 A sen jego był taki: Pojawiły się głosy i zaburzenia, grzmoty, trzęsienia zielni i zamieszanie wielkie na ziemi;6 a oto dwa smoki wielkie i gotowe potykać się z sobą.7 Na ich wołanie poruszyły się wszystkie narody, aby walczyć przeciw narodowi sprawiedliwych.8 I był to dzień ciemności i niebezpieczeństwa, utrapienia i ucisku, i okrutny strach na ziemi. 9 I zatrwożył się naród sprawiedliwych, bojąc się nieszczęścia swego i gotowy na śmierć.10 I wołali do Boga; a gdy oni krzyczeli, źródło małe urosło w rzekę wielką i rozlało się w wielką wodę.11 Światło i słońce wzeszło, i poniżeni zostali wywyższeni i pożarli sławnych. – 12 Gdy to ujrzał Mardocheusz i wstał z łoża, myślał, co Bóg zamierzał uczynić; i wbił sobie to w głowę, chcąc wiedzieć, co by sen znaczył. MARDOCHEUSZ ODKRYWA SPISEK PRZECIW KRÓLOWI, NIENAWIŚĆ AMANA (12,1-6).
121 A naonczas mieszkał na dworze królewskim z Bagatą i Tarą, rzezańcami królewskimi, którzy byli odźwiernymi pałacu.2 A gdy wyrozumiał myśli ich i usiłowania ich pilnie wybadał, doszedł, iż się chcieli targnąć na króla Artakserksesa, i dał o tym znać królowi.3 Ten polecił obu zbadać, a gdy się przyznali, kazał zaprowadzić na śmierć.4 A król to, co się stało, w kroniki wpisał; ale i Mardocheusz pamiątkę rzeczy na piśmie zostawił.5 I rozkazał mu król, aby mieszkał w pałacu, dawszy mu dary za doniesienie.6 A Aman, syn Amadaty, Bugejezyk, był najsławniejszym przed królem, i chciał zaszkodzić Mardocheuszowi i narodowi jego z powodu dwu rzezańców królewskich, którzy zostali straceni.Póty przedmowa.IV. Dekret, w którym Aswerus rozkazuje wytępić Żydów (13,1-7) Po 3,13Co potem idzie, na owym miejscu było położone, gdzie napisano w księdze: „I rozchwycili dobra i majętności ich,” cośmy w wydaniu znaleźli.A kopia listu ta była:
131 „Król wielki Artakserkses od Indyj aż do Etiopii, książętom stu dwudziestu siedmiu krain i przełożonym, którzy są pod jego panowaniem, zdrowia!2 Chociaż nad bardzo wielu narodami panuję i wszystek świat podbiłem pod moc swoją, nie chciałem jednak źle używać wielkości mocy, ale łaskawością i łagodnością rządzić poddanymi, aby bez żadnego strachu żywot spokojnie wiodąc, zażywali pokoju, którego wszyscy ludzie pragną.3 Ale gdym się pytał radnych moich, jakby się to wypełnić mogło, jeden z nich, który mądrością i wiernością innych przechodził, i był po królu wtóry, imieniem Aman,4 oznajmił mi, że jest lud po wszystkim świecie rozproszony, który nowych praw używa, i przeciwko wszystkich narodów zwyczajowi postępując królewskim rozkazaniem gardzi i zgodę wszystkich narodów swoją niezgodą targa.5 Gdyśmy się o tym dowiedzieli, widząc, że jeden naród oporny przeciwko wszystkiemu rodzajowi ludzkiemu przewrotnych praw używa i naszemu rozkazaniu się sprzeciwia, a pokój i zgodę krain nam poddanych targa, rozkazaliśmy,6 aby wszyscy, których Aman (który nad wszystkimi krainami jest przełożonym i wtórym po królu, i którego jak ojca naszego czcimy) wskaże, ż żbnami i z dziećmi od nieprzyjaciół swych byli wygładzeni, i żeby się nad nimi nikt nie zlitował, czternastego dnia dwunastego miesiąca,7 Adara, roku niniejszego, aby złośliwi ludzie jednego dnia zstąpiwszy do otchłani, przywrócili królestwu naszemu pokój, który pogwałcili.” Dotąd kopia listu.V. Modlitwy Mardocheusza i Estery. (13,8 – 14,19)Po 4,17Co potem idzie, znalazłem na owym miejscu napisane, gdzie czytamy:„A tak poszedłszy Mardocheusz, uczynił wszystko, co mu Estera rozkazała.” Wszakże tego nie masz w żydowskim ani zgoła u żadnego tłumacza. MODLITWA MARDOCHEUSZA (13,8-18). Wielbi Boga, Stwórcę wszechmogącego (8-11); wyznaje, że nie dla pychy odmówił oznak czci Amanowi (12-14); prosi o wyratowanie swego ludu (IS-17). Modlitwa ludu (18).8 A Mardocheusz modlił się do Pana pamiętając o wszystkich sprawach jego, i rzekł:9 „Panie, Panie, Królu wszechmogący, bo w mocy twojej wszystko jest położone, i nie masz, kto by się mógł woli twej sprzeciwić, jeśli będziesz chciał zachować Izraela.10 Tyś stworzył niebo i ziemię, i cokolwiek się okręgiem niebieskim zamyka.11 Panem wszystkich jesteś, i nie masz, kto by się sprzeciwił majestatowi twemu.12 Wszystko znasz i wiesz, żem ani z pychy, ani ze wzgardy, ani z jakiego czci pragnienia to uczynił, żem się nie kłaniał Amanowi najpyszniejszemu;13 dla zachowania bowiem ludu izraelskiego gotów bym był i stopy jego całować.14 Alem się bał, abym czci Boga mego nie przeniósł na człowieka i żebym się nikomu nie kłaniał oprócz Boga mego.15 A teraz, Panie, Królu, Boże Abrahamów, zmiłuj się nad ludem twym, bo nas chcą nieprzyjaciele nasi wytracić i dziedzictwo twoje wygubić.16 Nie gardź cząstką twoją, którąś sobie wykupił z Egiptu.17 Wysłuchaj prośbę moją, a bądź miłościw działowi i sznurowi twemu, a obróć żałobę naszą w wesele, abyśmy żywi będąc, chwalili imię twoje, Panie, a nie zamykaj ust o tobie śpiewających.” –18 Wszystek też Izrael takimże sercem i modlitwą wołał do Pana, przeto iż nad nimi pewna śmierć wisiała. MODLITWA ESTERY (14,1-19). Żałoba Estery (1-2). Jej modlitwa: Wspomina, co Bóg uczynił od początku dla Izraela (3-5), grzechy ludu izraelskiego (6-7), zamiary jego wrogów (8-10). Prosi Boga, by wybawił lud (11-12), by miał wzgląd na jej dobre usposobienie i by przez nią zgubił Amana (13-19).
141 Królowa też Estera uciekła się do Pana bojąc się niebezpieczeństwa, które nadchodziło.2 A złożywszy odzienie królewskie, wzięła szaty płaczowi i żałobie przystojne, a zamiast rozlicznych olejków popiołem i gnojem głowę posypała, i ciało swe postami poniżyła, i wszystkie miejsca, na których przedtem zwykła była być wesoła, targaniem włosów napełniła.3 I prosiła Pana, Boga izraelskiego, mówiąc: „Panie mój, który sam tylko jesteś Królem naszym, wspomóż mię opuszczoną i która oprócz ciebie żadnego innego pomocnika nie mam.4 Nie bezpieczeństwo moje jest w ręku moich.5 Słyszałam od ojca mego, żeś ty, Panie, wziął Izraela ze wszystkich na rodów, a ojców naszych ze wszystkich wstecz przodków ich, aby posiadać dziedzictwo wieczne; i uczyniłeś im jakoś rzekł. –6 Zgrzeszyliśmy przed oczyma twymi, a przeto nas dałeś w ręce nieprzyjaciół naszych,7 bośmy służyli bogom ich. Sprawiedliwy jesteś, Panie! –8 Lecz teraz nie dosyć im tego, że nas ciężką niewolą ściskają, ale siłę rąk swoich mocy bałwanów przypisując,9 chcą odmienić obietnice twoje, i wytracić dziedzictwo twoje, i zawrzeć usta chwalących cię, i zgasić sławę kościoła10 i ołtarza twego, aby otworzyć usta pogan, i chwalić moc bałwanów, i wielbić cielesnego króla, na wieki.-11 Nie dawaj, Panie, berła twego tym, którzy nie są, by się nie śmiali na upadek nasz; ale obróć radę ich na nich, a tego, który się począł srożyć przeciw nam, zatrać.12 Wspomnij, Panie, a ukaż się nam czasu ucisku naszego, i daj mi śmiałość, Panie, Królu bogów i wszystkiej mocy.13 Daj mowę ozdobną w usta moje przed oczyma lwa, a obróć serce jego ku nienawiści nieprzyjaciela naszego, aby i on zginął, i inni, którzy się z nim zgadzają.14 A nas wybaw ręką twoją i wspomóż mnie, żadnej innej pomocy nie mającą, jeno ciebie, Panie,15 który masz wiadomość wszystkich rzeczy i wiesz, że w nienawiści mam chwałę grzesznych i że się brzydzę łożem nieobrzezańców i każdego obcego.16 Ty znasz potrzebę moją, że się brzydzę znakiem pychy i chwały mojej, która jest na głowie mojej w dni ukazywania się mego, i że jest mi wstrętny jak szmata miesięcznej niewiasty, a nie noszę jej w dzień milczenia mego;17 że nie jadałam u stołu Amana ani mi się podobała uczta królewska, anim piła wina płynnych ofiar,18 i nigdy się nie weseliła służebnica twoja od tego czasu, jak tu jestem zawiedziona, aż do dnia dzisiejszego, jeno w tobie, Panie, Boże Abrahamów! 19 Boże mocny nade wszystkich, wysłuchaj głosu tych, którzy żadnej innej nadziei nie mają, a wybaw nas z rąk ludzi bezbożnych i wyrwij mię z bojaźni mojej!”VI. Napomnienie Mardocheusza udzielone Esterze. (15,1-3) Po 4,8To też znalazłem przydane w wydaniu pospolitym.
151 I rozkazał jej (nie ma wątpliwości, że był to Mardocheusz), aby weszła do króla i przyczyniła się za ludem swym i za ojezyzną swoją.2 Pamiętaj, rzecze, na dni uniżenia twego, jak byłaś wychowana na rękach moich, bo Aman, drugi po królu, mówił przeciwko nam na śmierć;3 a ty wzywaj Pana i mów królowi, i wybaw nas od śmierci.”VII. Estera u króla. (15,4-19)Do 5,1-3ESTERA UDAJE SIĘ DO PAŁACU (15,4-19). Wszedłszy przed króla mdleje (9-10). Król uspokaja ją łagodnymi słowami (11-17). Nowe omdlenie (18-19).Także i to, co potem idzie. 4 A dnia trzeciego złożyła z siebie szaty ubioru swego i otoczyła się chwałą swoją.5 A jaśniejąc w odzieniu królewskim i wezwawszy rządcę i zbawiciela wszystkich, Boga, wzięła z sobą dwie służebnice,6 i na jednej się wspierała, jakoby od rozkoszy i od wielkiej ciała delikatności sama sobą władać nie mogła,7 a druga panna szła za panią, niosąc szatę wleczącą się po ziemi.8 A ona sama różaną barwą na twarzy rozlaną i wdzięcznymi a jasnymi oczyma serce swe smutne i zbytnią bojaźnią ściśniore pokrywała. –9 Wszedłszy tedy za porządkiem przez wszystkie drzwi stanęła przed królem, gdzie on siedział na stolicy królestwa swego, obleczony w szaty królewskie i świecący się od złota i drogich kamieni, a był srogiego wejrzenia.10 A gdy podniósł oblicze swe i pałającymi oczyma gniew serca swego ukazał, upadła królowa i zbladłszy omdlałą głowę na panience służebnej położyła.11 I odmienił Bóg serce króla w łaskawość, i zaraz, uląkłszy się o nią, skoczył ze stolicy, a trzymając ją swymi rękoma, ażby przyszła do siebie, tymi ją słowy uspokajał:12 „Cóż ci to, Estero ?13 Jam jest brat twój, nie bój się! Nie umrzesz, bo nie dla ciebie, ale dla wszystkich innych to prawo uczynione.14 Przystąp tedy a dotknij się berła.”15 A gdy ona milczała, wziął złote berło i położył na jej szyi, i pocałował ją, i rzekł: „Czemu mi nie mówisz?”16 A ona odpowiedziała: „Ujrzałam cię, panie, jak anioła Bożego i strwożyło się serce moje dla bojaźni chwały twojej.17 Albowiem zadziwiający jesteś, panie, a oblicze twoje jest pełne powabu.”18 A gdy mówiła, znowu upadła i ledwie nie umarła.19 A król się frasował, i wszyscy słudzy jego pocieszali ją.VIII. Dekret Aswerusa Qrzychylny Żydom. (16,l-24)Po 8,13Adres (1). Częsta niewdzięczność tych, którym królowie sprzyjali (2-9). Przewrotność Amana, jego nienawiść i oszczerstwa przeciw Żydom, oraz kara (10-18). Nowe postanowienie, pozwalające Żydom używać praw swoich (19,24). Kopia listu króla Artakserksesa, który na korzyść Żydów do wszystkich krain królestwa swego rozesłał; tego też w księdze żydowskiej nie masz.
161 Król wielki Artakserkses od Indyj aż do Etiopii, stu dwudziestu siedmiu ziem książętom i przełożonym, którzy są posłuszni naszemu rozkazaniu, zdrowia życzy.2 Wielu ludzi dobroci panów i czci, którą im przyznali, źle na pychę używało,3 i nie tylko poddanych królewskich zagubić usiłują, ale chwały, którą im dano, nie umiejąc użyć, przeciw tym, którzy ją dali, zdradę knują.4 A mało na tym mają, że nie dziękują za dobrodziejstwa i gwałcą prawo łaski im okazanej, ale też mniemają, że dekretu Boga, który wszystko widzi, ujść mogą. 5 I tak daleko w szaleństwie zaszli, że tych, którzy urzędów sobie zwierzonych pilnie przestrzegają i tak się we wszystkim sprawują, aby byli godni pochwały wszystkich, kłamstwami tajemnymi wywrócić usiłują,6 podczas gdy uszy pańskie proste i ze swego przyrodzenia innych szanujące, chytrą zdradą oszukują;7 co i ze starych historyj dowodzi się, i z tego, co się na każdy dzień dzieje, jako złym niektórych ludzi poduszczeniem chęci królewskie bywają skażone.8 Przeto potrzeba obmyślać pokój wszystkich krain.9 A nie macie mniemać, jeśli różne rzeczy rozkazujemy, żeby to z lekkości myśli naszej pochodziło, ale że według sposobu i potrzeby czasu, jak żąda pożytek rzeczypospolite, wyroki wydajemy.10 Żebyście zaś to, co mówimy, jaśniej zrozumieli, Aman, syn Amadaty, sercem i rodem Macedończyk, i od krwi perskiej daleki, i naszą dobrotliwość okrucieństwem swym kalający, jako obcy od nas był przyjęty,11 i tak wielkiej łaskawości doznał względem siebie, że go ojcem naszym zwano i kłaniali się mu wszyscy jako drugiemu po królu.12 Ten się w tak wielką nadętość pychy podniósł, że się o to starał, aby nas i królestwa i ducha pozbawić.13 Albowiem Mardocheusza, za którego wiernością i dobrodziejstwem żyjemy, i towarzyszkę królestwa naszego, Esterę, ze wszystkim narodem ich nowymi jakimiś a niesłychanymi chytrościami żądał na śmierć,14 to zamierzając, aby ich pobiwszy zasadzkę uczynić na opuszczenie nasze i królestwo perskie do Macedończyków przenieść.15 A my znaleźliśmy,ˇ że Żydzi, od najniegodziwszego ze wszystkich ludzi na śmierć skazani, w niczym zgoła winnymi nie są,16 ale przeciwnie praw sprawiedliwych używają i są synami najwyższego i najświętszego; i zawsze żyjącego Boga, za którego dobrodziejstwem i ojcom naszym, i nam królestwo jest dane, i aż po dziś dzień zachowane:17 Przeto owe listy, które on był naszym imieniem rozesłał, wiedzcie, że są zniesione;18 a dla tej zbrodni przed bramami tego miasta, to jest Susan, i ten, który knował, i wszystek ród jego na szubienicach wisi; nie my, ale Bóg oddał mu, co zasłużył.19 A wyrok ten, który teraz ślemy, po wszystkich miastach niech będzie zawieszony, żeby wolno było Żydom używać praw swoich.20 A macie im dopomagać, aby tych, którzy się na mordowanie ich gotowali, mogli zabijać trzynastego dnia miesiąca dwunastego, który zowią Adar.21 Albowiem ten dzień smutku i żałości Bóg wszechmogący odmienił im w radość.22 Stąd i wy między inne dni święte ten dzień policzcie i obchodźcie go z wszelką radością, aby i na potem wiedziano, że wszyscy,23 którzy Persom wiernie służą, godną za wierność swą zapłatę otrzymują; a którzy królestwu ich są na zdradzie, giną za zbrodnię.24 A wszelka kraina i miasto, które by nie chciało być uczestnikiem tego święta, niech mieczem i ogniem zginie, i niech tak będzie wygładzone, żeby nie tylko ludziom ale i zwierzętom drogi przez nie na wieki nie było, na przykład wzgardy i nieposłuszeństwa.