MENU
Fragment:




Styl fragmentu




*Zezwalaj na cookies aby zapamiętać ustawienia

Księga Rut

Księga Rut

RUT I NOEMI (1,1-22). Głód w ziemi Judy (1a); Elimelech z Betlejem chroni się do ziemi Moab wraz z żoną i dwoma synami (1b-2). Śmierć Elimelecha (3) i dwóch jego synów (4-5). Noemi wraca do ziemi Judy (6-7) ze swoją synową Rut (8-18). Przybycie do Betlejem (19-22).
1

Warsz. King J. 11 Tłum. GrEn. Толк. Za czasów jednego sędziego, gdy sędziowie byli przełożonymi, nastał głód w ziemi. I poszedł człowiek z Betlejem Judy, aby przebywać w krainie Moab, z żoną swą i dwoma synami.В те дни, когда управляли судьи, случился голод на земле. И пошел один человек из Вифлеема Иудейского со своею женою и двумя сыновьями своими жить на полях Моавитских. И# бhсть внегдA судsху судіи6, бhсть глaдъ на земли2. И# и4де мyжъ t виfлеeма їyдина њбитaти въ селЁ мwaвли, сaмъ и3 женA є3гw2, и3 двA сhны є3гw2: 1,1Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.ABPκαὶ kai
CONJ
καίkaiandAnd
ἐγένετο egeneto
V-AMI-3S
γίνομαιginomaito beit came to pass
ἐν en
PREP
ἐνenin/on/amongin
τῷ
T-DSN
hothe/this/whothe
κρίνειν krinein
V-PAR
κρίνωkrinōto judgejudging
τοὺς tous
T-APM
hothe/this/whothe
κριτὰς kritas
N-APM
κριτήςkritēsjudgejudges.
καὶ kai
CONJ
καίkaiandAnd
ἐγένετο egeneto
V-AMI-3S
γίνομαιginomaito became to pass
λιμὸς limos
N-NSM
λιμόςlimoshungera famine
ἐν en
PREP
ἐνenin/on/amongin
τῇ
T-DSF
hothe/this/whoof the
γῇ,     
N-DSF
γῆearthland.
καὶ kai
CONJ
καίkaiandAnd
ἐπορεύθη eporeuthē
V-API-3S
πορεύωporeuōto gowent forth
ἀνὴρ anēr
N-NSM
ἀνήρanērmana man
ἀπὸ apo
PREP
ἀπόapofromfrom
Βαιθλεεμ baithleem
N-PRI
strong:GN-PRIstrong:GN-PRIstrong:GN-PRI 
τῆς tēs
T-GSF
hothe/this/whothe
Ιουδα iouda
N-PRI
ἸουδάioudaJudea[dullness]
τοῦ tou
T-GSN
hothe/this/who 
παροικῆσαι paroikēsai
V-AAR
παροικέωparoikeōbe a strangerto sojourn
ἐν en
PREP
ἐνenin/on/amongin
ἀγρῷ agrō
N-DSM
ἀγρόςagrosfieldfield
Μωαβ,     mōab
N-PRI
strong:GN-PRIstrong:GN-PRIstrong:GN-PRI 
αὐτὸς autos
D-NSM
αὐτόςautoshe/she/it/self[wall]
καὶ kai
CONJ
καίkaiandand

T-NSF
hothe/this/who 
γυνὴ gunē
N-NSF
γυνήgunēwomanhis wife,
αὐτοῦ autou
D-GSM
αὐτόςautoshe/she/it/self[wall]
Καὶ kai
CONJ
καίkaiandand
οἱ hoi
T-NPM
hothe/this/who 
υἱοὶ huioi
N-NPM
υἱόςhuiosson3sons
αὐτοῦ.     autou
D-GSM
αὐτόςautoshe/she/it/self[wall]
 
2 Tłum. GrEn. Толк. Jego zwano Elimelechem, a żonę jego Noemi, dwu zaś synów, jednego Mahalon, a drugiego Chelion; byli Efratejczykami z Betlejem Judy. I wszedłszy w krainę moabicką mieszkali tam.Имя человека того Елимелех, имя жены его Ноеминь, а имена двух сынов его Махлон и Хилеон; они были Ефрафяне из Вифлеема Иудейского. И пришли они на поля Моавитские и остались там. и4мz же мyжеви є3лімелeхъ, и4мz же женЁ є3гw2 ноеммjнь и3 и4мz двэмA сын0ма є3гw2 маалHнъ и3 хелеHнъ, є3фраfeйстіи t виfлеeма їyдина. И# пріид0ша въ село2 мwaвле, и3 бёша тaмw. 1,2Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.ABPκαὶ kai
CONJ
καίkaiandAnd
ὄνομα onoma
N-NSN
ὄνομαonomanamename
τῷ
T-DSM
hothe/this/whoto the
ἀνδρὶ andri
N-DSM
ἀνήρanērmanman
Αβιμελεχ,     abimelech
N-PRI
strong:GN-PRIstrong:GN-PRIstrong:GN-PRI 
καὶ kai
CONJ
καίkaiandand
ὄνομα onoma
N-NSN
ὄνομαonomanamename
τῇ
T-DSF
hothe/this/who 
γυναικὶ gunaiki
N-DSF
γυνήgunēwomanhis wife
αὐτοῦ autou
D-GSM
αὐτόςautoshe/she/it/self[wall]
Νωεμιν,     nōemin
N-PRI
strong:GN-PRIstrong:GN-PRIstrong:GN-PRI 
καὶ kai
CONJ
καίkaiandand
ὄνομα onoma
N-NSN
ὄνομαonomanamename
τοῖς tois
T-DPM
hothe/this/who 
δυσὶν dusin
N-NUI
δύοduotwo[2two
υἱοῖς huiois
N-DPM
υἱόςhuiosson3sons
αὐτοῦ autou
D-GSM
αὐτόςautoshe/she/it/self[wall]
Μααλων maalōn
N-PRI
strong:GN-PRIstrong:GN-PRIstrong:GN-PRI 
καὶ kai
CONJ
καίkaiandand
Χελαιων,     chelaiōn
N-PRI
strong:GN-PRIstrong:GN-PRIstrong:GN-PRI 
Εφραθαῖοι efrathaioi
N-PRI
strong:GN-PRIstrong:GN-PRIstrong:GN-PRI 
ἐκ ek
PREP
ἐκekof/fromfrom
Βαιθλεεμ baithleem
N-PRI
strong:GN-PRIstrong:GN-PRIstrong:GN-PRI 
τῆς tēs
T-GSF
hothe/this/who 
Ιουδα·     iouda
N-PRI
ἸουδάioudaJudea[dullness]
καὶ kai
CONJ
καίkaiandAnd
ἤλθοσαν ēlthosan
V-AAI-3P
ἔρχομαιerchomaito come/gothey came
εἰς eis
PREP
εἰςeistowardinto
ἀγρὸν agron
N-ASM
ἀγρόςagrosfieldcountry
Μωαβ mōab
N-PRI
strong:GN-PRIstrong:GN-PRIstrong:GN-PRI 
καὶ kai
CONJ
καίkaiandand
ἦσαν ēsan
V-IAI-3P
ἦνēnwas[pledge]
ἐκεῖ.     ekei
ADV
ἐκεῖekeitherethere.
 
3 Tłum. GrEn. Толк. I umarł Elimelech, mąż Noemi, i została sama z synami.И умер Елимелех, муж Ноемини, и осталась она с двумя сыновьями своими. И# ќмре є3лімелeхъ мyжъ ноеммjнинъ, и3 њстaсz nнA и3 џба сhны є3S: 1,3Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.ABPκαὶ kai
CONJ
καίkaiandAnd
ἀπέθανεν apethanen
V-AAI-3S
ἀποθνήσκωapothnēskōto die[5died
Αβιμελεχ abimelech
N-PRI
strong:GN-PRIstrong:GN-PRIstrong:GN-PRI 
ho
T-NSM
hothe/this/who2the
ἀνὴρ anēr
N-NSM
ἀνήρanērman3husband
τῆς tēs
T-GSF
hothe/this/who 
Νωεμιν,     nōemin
N-PRI
strong:GN-PRIstrong:GN-PRIstrong:GN-PRI 
καὶ kai
CONJ
καίkaiandand
κατελείφθη kateleifthē
V-API-3S
καταλείπωkataleipōto leave[6were left
αὐτὴ autē
D-NSF
αὐτόςautoshe/she/it/self[wall]
καὶ kai
CONJ
καίkaiand2and
οἱ hoi
T-NPM
hothe/this/who 
δύο duo
N-NUI
δύοduotwo4two
υἱοὶ huioi
N-NPM
υἱόςhuiosson5sons
αὐτῆς.     autēs
D-GSF
αὐτόςautoshe/she/it/self[wall]
 
4 Tłum. GrEn. Толк. Ci pojęli za żony Moabitki, z których jedną zwano Orfa, a drugą Rut. I mieszkali tam dziesięć lat.Они взяли себе жен из Моавитянок, имя одной Орфа, а имя другой Руфь, и жили там около десяти лет. и3 поsста себЁ жєны2 мwав‡тскіz: и4мz є3ди1нэй nрфA и3 и4мz вторёй рyfь: и3 жи1ша тaмw до десzти2 лётъ. 1,4Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.ABPκαὶ kai
CONJ
καίkaiandAnd
ἐλάβοσαν elabosan
V-AAI-3P
λαμβάνωlambanōto takethey took
ἑαυτοῖς heautois
D-DPM
ἑαυτοῦheautoumy/your/him-selfto themselves
γυναῖκας gunaikas
N-APF
γυνήgunēwomanMoabite wives;
Μωαβίτιδας,     mōabitidas
A-APF
strong:GA-APFstrong:GA-APFstrong:GA-APF 
ὄνομα onoma
N-NSN
ὄνομαonomanamename
τῇ
T-DSF
hothe/this/whoto the
μιᾷ mia
A-DSF
εἷςheisoneone
Ορφα,     orfa
N-PRI
strong:GN-PRIstrong:GN-PRIstrong:GN-PRI 
καὶ kai
CONJ
καίkaiandand
ὄνομα onoma
N-NSN
ὄνομαonomanamename
τῇ
T-DSF
hothe/this/whoto the
δευτέρᾳ deutera
A-DSF
δεύτεροςdeuterossecondlysecond
Ρουθ·     routh
N-PRI
ῬούθrouthRuth[offering]
καὶ kai
CONJ
καίkaiandAnd
κατῴκησαν katōkēsan
V-AAI-3P
κατοικέωkatoikeōto dwellthey dwelt
ἐκεῖ ekei
ADV
ἐκεῖekeitherethere
ὡς hōs
CONJ
ὡςhōswhich/howabout
δέκα deka
N-NUI
δέκαdekatenten
ἔτη.     etē
N-APN
ἔτοςetosyearyears.
 
5 Tłum. GrEn. Толк. I umarli obaj, to jest Mahalon i Chelion, i została niewiasta osierociała bez dwu synów i bez męża.Но потом и оба [сына ее], Махлон и Хилеон, умерли, и осталась та женщина после обоих своих сыновей и после мужа своего. И# ўмр0ста џба сhны є3S, маалHнъ и3 хелеHнъ, и3 њстaсz женA t мyжа своегw2 и3 t nбои1хъ сынHвъ є3S. 1,5Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.ABPκαὶ kai
CONJ
καίkaiandAnd
ἀπέθανον apethanon
V-AAI-3P
ἀποθνήσκωapothnēskōto die[7died
καί kai
CONJ
καίkaiand1also
γε ge
PRT
γέgeindeed2indeed
ἀμφότεροι,     amfoteroi
A-NPM
ἀμφότεροςamfoterosboth3both
Μααλων maalōn
N-PRI
strong:GN-PRIstrong:GN-PRIstrong:GN-PRI 
καὶ kai
CONJ
καίkaiand5and
Χελαιων,     chelaiōn
N-PRI
strong:GN-PRIstrong:GN-PRIstrong:GN-PRI 
καὶ kai
CONJ
καίkaiandAnd
κατελείφθη kateleifthē
V-API-3S
καταλείπωkataleipōto leave[3was left

T-NSF
hothe/this/who1the
γυνὴ gunē
N-NSF
γυνήgunēwoman2woman]
ἀπὸ apo
PREP
ἀπόapofromof
τοῦ tou
T-GSM
hothe/this/who 
ἀνδρὸς andros
N-GSM
ἀνήρanērmanher husband.
αὐτῆς autēs
D-GSF
αὐτόςautoshe/she/it/self[wall]
καὶ kai
CONJ
καίkaiandand
ἀπὸ apo
PREP
ἀπόapofromof
τῶν tōn
T-GPM
hothe/this/who 
δύο duo
N-NUI
δύοduotwo[2two
υἱῶν huiōn
N-GPM
υἱόςhuiosson3sons
αὐτῆς.     autēs
D-GSF
αὐτόςautoshe/she/it/self[wall]
 
6 Tłum. GrEn. Толк. I wybrała się, aby iść do ojczyzny z obiema synowemi swymi z kraju moabickiego, bo słyszała, że wejrzał Pan na lud swój i dał im żywność.И встала она со снохами своими и пошла обратно с полей Моавитских, ибо услышала на полях Моавитских, что Бог посетил народ Свой и дал им хлеб. И# востA nнA и3 џбэ снwхи2 є3S, и3 возврати1шасz съ селA мwaвлz: занE ўслhша на селЁ мwaвли, ћкw присэти2 гDь людjй свои1хъ дaти и5мъ хлёбы. 1,6Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.ABPκαὶ kai
CONJ
καίkaiandAnd
ἀνέστη anestē
V-AAI-3S
ἀνίστημιanistēmito ariseshe rose up,
αὐτὴ autē
D-NSF
αὐτόςautoshe/she/it/self[wall]
καὶ kai
CONJ
καίkaiandand
αἱ hai
T-NPF
hothe/this/who 
δύο duo
N-NUI
δύοduotwo[2two
νύμφαι numfai
N-NPF
νύμφηnumfēbride3daughter-in-laws
αὐτῆς autēs
D-GSF
αὐτόςautoshe/she/it/self[wall]
καὶ kai
CONJ
καίkaiandand
ἀπέστρεψαν apestrepsan
V-AAI-3P
ἀποστρέφωapostrefōto turn awaythey returned
ἐξ ex
PREP
ἐκekof/fromfrom out of
ἀγροῦ agrou
N-GSM
ἀγρόςagrosfieldcountry
Μωαβ,     mōab
N-PRI
strong:GN-PRIstrong:GN-PRIstrong:GN-PRI 
ὅτι hoti
CONJ
ὅτιhotithat/sincefor
ἤκουσαν ēkousan
V-AAI-3P
ἀκούωakouōto hearthey heard
ἐν en
PREP
ἐνenin/on/amongin
ἀγρῷ agrō
N-DSM
ἀγρόςagrosfieldcountry
Μωαβ mōab
N-PRI
strong:GN-PRIstrong:GN-PRIstrong:GN-PRI 
ὅτι hoti
CONJ
ὅτιhotithat/sincethat
ἐπέσκεπται epeskeptai
V-RMI-3S
ἐπισκέπτομαιepiskeptomaito visit/care forlord visited
κύριος kurios
N-NSM
κύριοςkurioslordlord visited
τὸν ton
T-ASM
hothe/this/who 
λαὸν laon
N-ASM
λαόςlaosa peoplehis people
αὐτοῦ autou
D-GSM
αὐτόςautoshe/she/it/self[wall]
δοῦναι dounai
V-AAR
δίδωμιdidōmito giveto give
αὐτοῖς autois
D-DPM
αὐτόςautoshe/she/it/self[wall]
ἄρτους.     artous
N-APM
ἄρτοςartosbreadbread .
 
7 Tłum. GrEn. Толк. Wyszła tedy z miejsca tułaczki swojej z obiema synowemi; a będąc już w drodze powrotnej do ziemi judzkiej, rzekła do nich:И вышла она из того места, в котором жила, и обе снохи ее с нею. Когда они шли по дороге, возвращаясь в землю Иудейскую, И# tи1де t мёста, и3дёже бЁ, nнA и3 џбэ снwхи2 є3S съ нeю, и3 и3дsху въ пyть возврати1тисz въ зeмлю їyдину. 1,7Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.ABPκαὶ kai
CONJ
καίkaiandAnd
ἐξῆλθεν exēlthen
V-AAI-3S
ἐξέρχομαιexerchomaito go outshe went forth
ἐκ ek
PREP
ἐκekof/fromfrom out of
τοῦ tou
T-GSM
hothe/this/whothe
τόπου,     topou
N-GSM
τόποςtoposplaceplace
οὗ hou
ADV
οὐouno[Carmi]
ἦν ēn
V-IAI-3S
ἦνēnwas[pledge]
ἐκεῖ,     ekei
ADV
ἐκεῖekeitherethere,
καὶ kai
CONJ
καίkaiandand
αἱ hai
T-NPF
hothe/this/who 
δύο duo
N-NUI
δύοduotwo[2two
νύμφαι numfai
N-NPF
νύμφηnumfēbride3daughter-in-laws
αὐτῆς autēs
D-GSF
αὐτόςautoshe/she/it/self[wall]
μετ'     met
PREP
μετάmetawith/afterwith
αὐτῆς·     autēs
D-GSF
αὐτόςautoshe/she/it/self[wall]
καὶ kai
CONJ
καίkaiandand
ἐπορεύοντο eporeuonto
V-IMI-3P
πορεύωporeuōto gothey went
ἐν en
PREP
ἐνenin/on/amongby
τῇ
T-DSF
hothe/this/who 
ὁδῷ hodō
N-DSF
ὁδόςhodosroadjourney
τοῦ tou
T-GSN
hothe/this/who 
ἐπιστρέψαι epistrepsai
V-AAR
ἐπιστρέφωepistrefōto turnto return
εἰς eis
PREP
εἰςeistowardto
τὴν tēn
T-ASF
hothe/this/whothe
γῆν gēn
N-ASF
γῆearthland
Ιουδα.     iouda
N-PRI
ἸουδάioudaJudea[dullness]
 
8 Tłum. GrEn. Толк. „Idźcie do domu matki waszej, niechaj uczyni z wami Pan miłosierdzie, jakoście czyniły z nieboszczykami i ze mną.Ноеминь сказала двум снохам своим: пойдите, возвратитесь каждая в дом матери своей; да сотворит Господь с вами милость, как вы поступали с умершими и со мною! И# речE ноеммjнь nбёма снохaма свои1ма: и3ди1те u5бо, возврати1тесz кazждо въ д0мъ nтцA своегw2: да сотвори1тъ гDь съ вaми ми1лость, ћкоже сотвори1сте со ўмeршими и3 со мн0ю: 1,8Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.ABPκαὶ kai
CONJ
καίkaiandAnd
εἶπεν eipen
V-AAI-3S
ἔπω, ἐρῶ, εἶπονepō erō eiponto sayNaomi said
Νωεμιν nōemin
N-PRI
strong:GN-PRIstrong:GN-PRIstrong:GN-PRI 
ταῖς tais
T-DPF
hothe/this/who 
νύμφαις numfais
N-DPF
νύμφηnumfēbride3daughters-in-law
αὐτῆς autēs
D-GSF
αὐτόςautoshe/she/it/self[wall]
Πορεύεσθε poreuesthe
V-PMM-2P
πορεύωporeuōto goGo
δὴ
PRT
δήsoplease!
ἀποστράφητε apostrafēte
V-APM-2P
ἀποστρέφωapostrefōto turn awayLet [2return
ἑκάστη hekastē
A-NSF
ἕκαστοςhekastoseach1each]
εἰς eis
PREP
εἰςeistowardto
οἶκον oikon
N-ASM
οἶκοςoikoshousehouse
μητρὸς mētros
N-GSF
μήτηρmētērmotherof her mother!
αὐτῆς·     autēs
D-GSF
αὐτόςautoshe/she/it/self[wall]
ποιήσαι poiēsai
V-AAO-3S
ποιέωpoieōto do/makelord deal
κύριος kurios
N-NSM
κύριοςkurioslordlord deal
μεθ'     meth
PREP
μετάmetawith/after[2with
ὑμῶν humōn
P-GPF
ὑμῶνhumōnof you[lamp]
ἔλεος,     eleos
N-ASN
ἔλεοςeleosmercy1mercy],
καθὼς kathōs
ADV
καθώςkathōsas/just asas
ἐποιήσατε epoiēsate
V-AAI-2P
ποιέωpoieōto do/makeyou did
μετὰ meta
PREP
μετάmetawith/afterwith
τῶν tōn
T-GPM
hothe/this/whothe
τεθνηκότων tethnēkotōn
V-RAPGP
θνῄσκωthnēskōto die/be deadhaving died,
καὶ kai
CONJ
καίkaiandand
μετ'     met
PREP
μετάmetawith/afterwith
ἐμοῦ·     emou
P-GSF
ἐμοῦemouof me[cause]
 
9 Tłum. GrEn. Толк. Niechaj wam da znaleźć odpocznienie w domach mężów, których dostaniecie.” I pocałowała je, a one podniósłszy głos zaczęły płakać i mówić:да даст вам Господь, чтобы вы нашли пристанище каждая в доме своего мужа! И поцеловала их. Но они подняли вопль и плакали да дaстъ гDь бGъ вaмъ њбрэсти2 пок0й к0ейждо въ домY мyжа своегw2. И# цэловA |: nни1 же воздвиг0ша глaсы сво‰ и3 плaкашасz, 1,9Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.ABPδῴη dōē
V-AAO-3S
δίδωμιdidōmito giveMay lord give
κύριος kurios
N-NSM
κύριοςkurioslordMay lord give
ὑμῖν humin
P-DPF
ὑμῖνhuminto you[spark]
καὶ kai
CONJ
καίkaiandthat
εὕροιτε heuroite
V-AAO-2P
εὑρίσκωheuriskōto find/meetyou should find
ἀνάπαυσιν anapausin
N-ASF
ἀνάπαυσιςanapausisrestrest
ἑκάστη hekastē
A-NSF
ἕκαστοςhekastoseacheach
ἐν en
PREP
ἐνenin/on/amongin
οἴκῳ oikō
N-DSM
οἶκοςoikoshousehouse
ἀνδρὸς andros
N-GSM
ἀνήρanērmanof her husband.
αὐτῆς.     autēs
D-GSF
αὐτόςautoshe/she/it/self[wall]
καὶ kai
CONJ
καίkaiandAnd
κατεφίλησεν katefilēsen
V-AAI-3S
καταφιλέωkatafileōto kissshe kissed
αὐτάς,     autas
D-APF
αὐτόςautoshe/she/it/self[wall]
καὶ kai
CONJ
καίkaiandand
ἐπῆραν epēran
V-AAI-3P
ἐπαίρωepairōto lift upthey lifted up
τὴν tēn
T-ASF
hothe/this/who 
φωνὴν fōnēn
N-ASF
φωνήfōnēvoice/soundtheir voice
αὐτῶν autōn
D-GPF
αὐτόςautoshe/she/it/self[wall]
καὶ kai
CONJ
καίkaiandand
ἔκλαυσαν.     eklausan
V-AAI-3P
κλαίωklaiōto weepwept.
 
10 Tłum. GrEn. Толк. „Pójdziemy z tobą do ludu twojego.”и сказали: нет, мы с тобою возвратимся к народу твоему. и3 рек0ша є4й: ни2, но и4демъ съ тоб0ю въ лю1ди тво‰. 1,10Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.ABPκαὶ kai
CONJ
καίkaiandAnd
εἶπαν eipan
V-AAI-3P
ἔπω, ἐρῶ, εἶπονepō erō eiponto saythey said
αὐτῇ autē
D-DSF
αὐτόςautoshe/she/it/self[wall]
Μετὰ meta
PREP
μετάmetawith/after[2with
σοῦ sou
P-GSF
σοῦsouyou[guard]
ἐπιστρέφομεν epistrefomen
V-PAI-1P
ἐπιστρέφωepistrefōto turn1We shall return]
εἰς eis
PREP
εἰςeistoward[to strive]
τὸν ton
T-ASM
hothe/this/who 
λαόν laon
N-ASM
λαόςlaosa peopleyour people.
σου.     sou
P-GSF
σοῦsouyou[guard]
 
11 Tłum. GrEn. Толк. A ona im odpowiedziała: „Wróćcie się, córki moje, czemu idziecie ze mną? Czy mam jeszcze synów w żywocie moim, żebyście się mężów ze mnie spodziewać mogły?Ноеминь же сказала: возвратитесь, дочери мои; зачем вам идти со мною? Разве еще есть у меня сыновья в моем чреве, которые были бы вам мужьями? И# речE ноеммjнь: њбрати1тесz u5бо, дщє1ри мои2, вскyю и4дете со мн0ю; и3ли2 є3щE мнЁ сhнове во ўтр0бэ моeй, и3 бyдутъ вaмъ м{жи; 1,11Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.ABPκαὶ kai
CONJ
καίkaiandAnd
εἶπεν eipen
V-AAI-3S
ἔπω, ἐρῶ, εἶπονepō erō eiponto sayNaomi said,
Νωεμιν nōemin
N-PRI
strong:GN-PRIstrong:GN-PRIstrong:GN-PRI 
Ἐπιστράφητε epistrafēte
V-APM-2P
ἐπιστρέφωepistrefōto turnReturn
δή,     
PRT
δήsoplease,
θυγατέρες thugateres
N-VPF
θυγάτηρthugatērdaughtermy daughters!
μου·     mou
P-GSF
μοῦmouof me[Jesimiel]
καὶ kai
CONJ
καίkaiandand
ἵνα hina
CONJ
ἵναhinain order that/to[hook]
τί ti
I-ASN
τίςtiswhich?[to bray]
πορεύεσθε poreuesthe
V-PMI-2P
πορεύωporeuōto godo you go
μετ'     met
PREP
μετάmetawith/afterwith
ἐμοῦ;     emou
P-GSF
ἐμοῦemouof me[cause]
μὴ
ADV
μήnot 
ἔτι eti
ADV
ἔτιetistillstill
μοι moi
P-DSF
μοίmoito me[to dwell]
υἱοὶ huioi
N-NPM
υἱόςhuiossonsons
ἐν en
PREP
ἐνenin/on/amongin
τῇ
T-DSF
hothe/this/who 
κοιλίᾳ koilia
N-DSF
κοιλίαkoiliabelly/womb/stomachmy belly,
μου mou
P-GSF
μοῦmouof me[Jesimiel]
καὶ kai
CONJ
καίkaiand[desire]
ἔσονται esontai
V-FMI-3P
ἔσομαιesomaiwill be[Zabud]
ὑμῖν humin
P-DPF
ὑμῖνhuminto you[spark]
εἰς eis
PREP
εἰςeistowardfor
ἄνδρας;     andras
N-APM
ἀνήρanērmanhusbands?
 
12 Tłum. GrEn. Толк. Wróćcie się, córki moje, a idźcie, bom się już zestarzała, ani się nie nadaję do związku małżeńskiego. Choćbym mogła tej nocy począć i porodzić synów,Возвратитесь, дочери мои, пойдите, ибо я уже стара, чтоб быть замужем. Да если б я и сказала: "есть мне еще надежда", и даже если бы я сию же ночь была с мужем и потом родила сыновей, - возврати1тесz u5бо, дщє1ри мои2, и3 tиди1те, ћкw состарёхсz, и3 не бyду мyжу: ѓще же бhхъ и3 реклA, ћкw ў менє2 є4сть надeжда, да бyду мyжу и3 рождY сhны, 1,12Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.ABPἐπιστράφητε epistrafēte
V-APM-2P
ἐπιστρέφωepistrefōto turnTurn back
δή,     
PRT
δήsoplease,
θυγατέρες thugateres
N-VPF
θυγάτηρthugatērdaughtermy daughters!
μου,     mou
P-GSF
μοῦmouof me[Jesimiel]
διότι dioti
CONJ
διότιdiotibecause[cistern]
γεγήρακα gegēraka
V-RAI-1S
γηράσκωgēraskōto grow oldI grow old
τοῦ tou
T-GSN
hothe/this/who 
μὴ
ADV
μήnotto not
εἶναι einai
V-PAR
εἶναιeinaito exist[Gezrite]
ἀνδρί·     andri
N-DSM
ἀνήρanērmana husband.
ὅτι hoti
CONJ
ὅτιhotithat/sincefor
εἶπα eipa
V-AAI-1S
ἔπω, ἐρῶ, εἶπονepō erō eiponto sayI said,
ὅτι hoti
CONJ
ὅτιhotithat/sinceFor
ἔστιν estin
V-PAI-3S
ἐστίestihe is[to sacrifice]
μοι moi
P-DSF
μοίmoito me[to dwell]
ὑπόστασις hupostasis
N-NSF
ὑπόστασιςhupostasisconfidence/essencea reality
τοῦ tou
T-GSN
hothe/this/who 
γενηθῆναί genēthēnai
V-APR
γίνομαιginomaito beto be
με me
P-ASF
μέmeme[Jehdeiah]
ἀνδρὶ andri
N-DSM
ἀνήρanērmana husband,
καὶ kai
CONJ
καίkaiandand
τέξομαι texomai
V-FAI-1S
τίκτωtiktōto give birth toshall I give birth to
υἱούς,     huious
N-APM
υἱόςhuiossonsons?
 
13 Tłum. GrEn. Толк. jeślibyście ich czekać chciały, ażby podrośli i lat młodości doszli, pierwejbyście się zestarzały, niźli za mąż wyszły. Nie chciejcie, proszę, córki moje, bo wasze utrapienie bardziej mię uciska i wyszła ręka Pańska przeciwko mnie.”то можно ли вам ждать, пока они выросли бы? можно ли вам медлить и не выходить замуж? Нет, дочери мои, я весьма сокрушаюсь о вас, ибо рука Господня постигла меня. вh ли пождeте и4хъ, д0ндеже возрастyтъ; и3 вh ли ўдержитeсz, да не бyдете и3н0му мyжу; ни2, дщє1ри мои2, ћкw г0рько бhсть мнЁ пaче вaсъ, ћкw и3зhде на мS рукA гDнz. 1,13Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.ABPμὴ
ADV
μήnotShall
αὐτοὺς autous
D-APM
αὐτόςautoshe/she/it/self[wall]
προσδέξεσθε prosdexesthe
V-FMI-2P
προσδέχομαιprosdechomaito wait for/welcomeyou wait for them
ἕως heōs
CONJ
ἕωςheōsuntiluntil
οὗ hou
ADV
οὐouno[Carmi]
ἁδρυνθῶσιν;     hadrunthōsin
V-APS-3P
strong:GV-APS-3Pstrong:GV-APS-3Pstrong:GV-APS-3P 
ē
CONJ
hothe/this/who 
αὐτοῖς autois
D-DPM
αὐτόςautoshe/she/it/self[wall]
κατασχεθήσεσθε kataschethēsesthe
V-FPI-2P
κατέχωkatechōto hold back/fastshall you hold up
τοῦ tou
T-GSN
hothe/this/who[that]
μὴ
ADV
μήnotto not
γενέσθαι genesthai
V-AMR
γίνομαιginomaito behave
ἀνδρί;     andri
N-DSM
ἀνήρanērmana husband?
μὴ
ADV
μήnotNo,
δή,     
PRT
δήso[onion]
θυγατέρες thugateres
N-VPF
θυγάτηρthugatērdaughtermy daughters;
μου,     mou
P-GSF
μοῦmouof me[Jesimiel]
ὅτι hoti
CONJ
ὅτιhotithat/sincefor
ἐπικράνθη epikranthē
V-API-3S
πικραίνωpikrainōto embitterit is made bitter
μοι moi
P-DSF
μοίmoito me[to dwell]
ὑπὲρ huper
PREP
ὑπέρhuperabove/forfor
ὑμᾶς humas
P-APF
ὑμᾶςhumasyou[offspring]
ὅτι hoti
CONJ
ὅτιhotithat/sincethat
ἐξῆλθεν exēlthen
V-AAI-3S
ἐξέρχομαιexerchomaito go out[3came forth
ἐν en
PREP
ἐνenin/on/among4against
ἐμοὶ emoi
P-DSF
ἐμοίemoiI[pestilence]
χεὶρ cheir
N-NSF
χείρcheirhand1 hand
κυρίου.     kuriou
N-GSM
κύριοςkurioslord2 lord].
 
14 Tłum. GrEn. Толк. Podniósłszy tedy głos, znowu zaczęły płakać. Orfa pocałowała świekrę i wróciła się; Rut została przy świekrze swej.Они подняли вопль и опять стали плакать. И Орфа простилась со свекровью своею [и возвратилась к народу своему], а Руфь осталась с нею. И# воздвиг0ша глaсы сво‰, и3 плaкаша пaки. И# цэловA nрфA свекр0вь свою2, и3 возврати1сz въ лю1ди сво‰, рyfь же послёдова є4й. 1,14Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.ABPκαὶ kai
CONJ
καίkaiandAnd
ἐπῆραν epēran
V-AAI-3P
ἐπαίρωepairōto lift upthey lifted up
τὴν tēn
T-ASF
hothe/this/who 
φωνὴν fōnēn
N-ASF
φωνήfōnēvoice/soundtheir voice
αὐτῶν autōn
D-GPF
αὐτόςautoshe/she/it/self[wall]
καὶ kai
CONJ
καίkaiandand
ἔκλαυσαν eklausan
V-AAI-3P
κλαίωklaiōto weepwept
ἔτι·     eti
ADV
ἔτιetistillagain.
καὶ kai
CONJ
καίkaiandAnd
κατεφίλησεν katefilēsen
V-AAI-3S
καταφιλέωkatafileōto kissOrpah kissed
Ορφα orfa
N-PRI
strong:GN-PRIstrong:GN-PRIstrong:GN-PRI 
τὴν tēn
T-ASF
hothe/this/who 
πενθερὰν pentheran
N-ASF
πενθεράpentheramother-in-lawher mother-in-law,
αὐτῆς autēs
D-GSF
αὐτόςautoshe/she/it/self[wall]
καὶ kai
CONJ
καίkaiandand
ἐπέστρεψεν epestrepsen
V-AAI-3S
ἐπιστρέφωepistrefōto turnturned back
εἰς eis
PREP
εἰςeistowardto
τὸν ton
T-ASM
hothe/this/who 
λαὸν laon
N-ASM
λαόςlaosa peopleher people.
αὐτῆς,     autēs
D-GSF
αὐτόςautoshe/she/it/self[wall]
Ρουθ routh
N-PRI
ῬούθrouthRuth[offering]
δὲ de
PRT
δέdethenBut Ruth
ἠκολούθησεν ēkolouthēsen
V-AAI-3S
ἀκολουθέωakoloutheōto followfollowed
αὐτῇ.     autē
D-DSF
αὐτόςautoshe/she/it/self[wall]
 
15 Tłum. GrEn. Толк. Rzekła jej Noemi: „Oto się wróciła bratowa twoja do ludu swego i do bogów swoich, idź z nią!”[Ноеминь] сказала [Руфи]: вот, невестка твоя возвратилась к народу своему и к своим богам; возвратись и ты вслед за невесткою твоею. И# речE ноеммjнь къ рyfэ: сE, возврати1сz ћтровь твоS къ лю1демъ свои6мъ и3 къ богHмъ свои6мъ, возврати1сz u5бо и3 ты2 в8слёдъ ћтрове своеS. 1,15Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.ABPκαὶ kai
CONJ
καίkaiandAnd
εἶπεν eipen
V-AAI-3S
ἔπω, ἐρῶ, εἶπονepō erō eiponto sayNaomi said
Νωεμιν nōemin
N-PRI
strong:GN-PRIstrong:GN-PRIstrong:GN-PRI 
πρὸς pros
PREP
πρόςprosto/withto
Ρουθ routh
N-PRI
ῬούθrouthRuth[offering]
Ἰδοὺ idou
INJ
ἰδούidoulook!Behold,
ἀνέστρεψεν anestrepsen
V-AAI-3S
ἀναστρέφωanastrefōto live/return[3returned

T-NSF
hothe/this/who 
σύννυμφός sunnumfos
N-NSF
strong:GN-NSFstrong:GN-NSFstrong:GN-NSF 
σου.     sou
P-GSF
σοῦsouyou[guard]
πρὸς pros
PREP
πρόςprosto/withto
λαὸν laon
N-ASM
λαόςlaosa peopleher people,
αὐτῆς autēs
D-GSF
αὐτόςautoshe/she/it/self[wall]
καὶ kai
CONJ
καίkaiandand
πρὸς pros
PREP
πρόςprosto/withto
τοὺς tous
T-APM
hothe/this/who 
θεοὺς theous
N-APM
θεόςtheosGodher gods;
αὐτῆς·     autēs
D-GSF
αὐτόςautoshe/she/it/self[wall]
ἐπιστράφητι epistrafēti
V-APM-2S
ἐπιστρέφωepistrefōto turn[4turn back
δὴ
PRT
δήso3please
καὶ kai
CONJ
καίkaiand2also
σὺ su
P-NSF
σύsuyou[rest]
ὀπίσω opisō
PREP
ὀπίσωopisōafterafter
τῆς tēs
T-GSF
hothe/this/who 
συννύμφου sunnumfou
N-GSF
strong:GN-GSFstrong:GN-GSFstrong:GN-GSF 
σου sou
P-GSF
σοῦsouyou[guard]
 
16 Tłum. GrEn. Толк. Ona odpowiedziała: „Nie sprzeciwiaj mi się, abym cię musiała opuścić i odejść, bo gdziekolwiek się obrócisz, pójdę, a gdzie będziesz mieszkać, i ja razem mieszkać będę. Lud twój, lud mój; a Bóg twój, Bóg mój.Но Руфь сказала: не принуждай меня оставить тебя и возвратиться от тебя; но куда ты пойдешь, туда и я пойду, и где ты жить будешь, там и я буду жить; народ твой будет моим народом, и твой Бог - моим Богом; И# речE рyfь: не срsщи менE то2, є4же њстaвити тебE и3ли2 њбрати1тисz мнЁ t тебє2, но и3дёже и4деши ты2, и3 ѓзъ пойдY, и3 и3дёже водвори1шисz ты2, водворю1сz и3 ѓзъ: лю1діе твои2 лю1діе мои2, и3 бGъ тв0й бGъ м0й: 1,16Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.ABPεἶπεν eipen
V-AAI-3S
ἔπω, ἐρῶ, εἶπονepō erō eiponto say[3said
δὲ de
PRT
δέdethen1And
Ρουθ routh
N-PRI
ῬούθrouthRuth[offering]
Μὴ
ADV
μήnotDo not
ἀπαντήσαι apantēsai
V-AMM-2S
ἀπαντάωapantaōto meetconfront
ἐμοὶ emoi
P-DSF
ἐμοίemoiI[pestilence]
τοῦ tou
T-GSN
hothe/this/who 
καταλιπεῖν katalipein
V-AAR
καταλείπωkataleipōto leaveto leave
σε se
P-ASF
σέseyou[to slip]
ē
CONJ
hothe/this/who 
ἀποστρέψαι apostrepsai
V-AAR
ἀποστρέφωapostrefōto turn awayto turn
ὄπισθέν opisthen
ADV
ὄπισθενopisthenafterbehind
σου·     sou
P-GSF
σοῦsouyou[guard]
ὅτι hoti
CONJ
ὅτιhotithat/sinceFor
σὺ su
P-NSF
σύsuyou[rest]
ὅπου hopou
ADV
ὅπουhopouwhere(-ever)where
ἐὰν ean
CONJ
ἐάνeanifever
πορευθῇς,     poreuthēs
V-APS-2S
πορεύωporeuōto goyou should go,
πορεύσομαι,     poreusomai
V-FMI-1S
πορεύωporeuōto goI shall go;
καὶ kai
CONJ
καίkaiandand
οὗ hou
ADV
οὐouno[Carmi]
ἐὰν ean
CONJ
ἐάνeanifever
αὐλισθῇς,     aulisthēs
V-APS-2S
αὐλίζομαιaulizomaito spend the nightyou should lodge,
αὐλισθήσομαι·     aulisthēsomai
V-FPI-1S
αὐλίζομαιaulizomaito spend the nightI shall lodge.
ho
T-NSM
hothe/this/who 
λαός laos
N-NSM
λαόςlaosa peopleYour people
σου sou
P-GSF
σοῦsouyou[guard]
λαός laos
N-NSM
λαόςlaosa peoplemy people,
μου,     mou
P-GSF
μοῦmouof me[Jesimiel]
καὶ kai
CONJ
καίkaiandand
ho
T-NSM
hothe/this/who[that]
θεός theos
N-NSM
θεόςtheosGodyour God
σου sou
P-GSF
σοῦsouyou[guard]
θεός theos
N-NSM
θεόςtheosGodmy God.
μου·     mou
P-GSF
μοῦmouof me[Jesimiel]
 
17 Tłum. GrEn. Толк. Która ziemia ciebie umarłą przyjmie, na tej umrę i tamże miejsce pogrzebu otrzymam. To mi niech uczyni Pan i to niech przyczyni, jeśli nie sama śmierć mnie i ciebie rozłączy!”и где ты умрешь, там и я умру и погребена буду; пусть то и то сделает мне Господь, и еще больше сделает; смерть одна разлучит меня с тобою. и3 и3дёже ѓще ќмреши, ўмрY и3 тaмw погребyсz: тaкw да сотвори1тъ мнЁ гDь, и3 сі‰ да приложи1тъ, ћкw смeрть разлучи1тъ междY мн0ю и3 тоб0ю. 1,17Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.ABPκαὶ kai
CONJ
καίkaiandAnd
οὗ hou
ADV
οὐouno[Carmi]
ἐὰν ean
CONJ
ἐάνeanifever
ἀποθάνῃς,     apothanēs
V-AAS-2S
ἀποθνήσκωapothnēskōto dieyou should die,
ἀποθανοῦμαι apothanoumai
V-FMI-1S
ἀποθνήσκωapothnēskōto dieI shall die,
κἀκεῖ kakei
CONJ
κἀκεῖkakeiand there[lizard]
ταφήσομαι·     tafēsomai
V-FMI-1S
θάπτωthaptōto buryI shall be entombed.
τάδε tade
D-APN
ὅδε, ἥδεhhode ēdethisThus
ποιήσαι poiēsai
V-AAO-3S
ποιέωpoieōto do/make[2do
μοι moi
P-DSF
μοίmoito me[to dwell]
κύριος kurios
N-NSM
κύριοςkurioslord1 lord]
καὶ kai
CONJ
καίkaiandand
τάδε tade
D-APN
ὅδε, ἥδεhhode ēdethisthus
προσθείη,     prostheiē
V-AAO-3S
προστίθημιprostithēmito add (to)may he add more.
ὅτι hoti
CONJ
ὅτιhotithat/sinceFor
θάνατος thanatos
N-NSM
θάνατοςthanatosdeathdeath
διαστελεῖ diastelei
V-FAI-3S
διαστέλλωdiastellōto give ordersshall separate
ἀνὰ ana
PREP
ἀνάanaeach[Ahlab]
μέσον meson
A-ASN
μέσοςmesosmidst[to finish]
ἐμοῦ emou
P-GSF
ἐμοῦemouof me[cause]
καὶ kai
CONJ
καίkaiandand
σοῦ.     sou
P-GSF
σοῦsouyou[guard]
 
18 Tłum. GrEn. Толк. Widząc tedy Noemi, że upornym sercem umyśliła Rut z nią iść, nie chciała się sprzeciwiać ani więcej radzić, żeby się do swoich wróciła.[Ноеминь,] видя, что она твердо решилась идти с нею, перестала уговаривать ее. Ви1дэвши же ноеммjнь, ћкw ўкрэпи1сz nнA и3ти2 съ нeю, ўмолчE глаг0лати къ нeй ктомY. 1,18Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.ABPἰδοῦσα idousa
V-AAPRS
εἴδωeidōto know[3seeing
δὲ de
PRT
δέdethen1And
Νωεμιν nōemin
N-PRI
strong:GN-PRIstrong:GN-PRIstrong:GN-PRI 
ὅτι hoti
CONJ
ὅτιhotithat/sincethat
κραταιοῦται krataioutai
V-PPI-3S
κραταιόωkrataioōto strengthenshe was determined
αὐτὴ autē
D-NSF
αὐτόςautoshe/she/it/self[wall]
τοῦ tou
T-GSN
hothe/this/who 
πορεύεσθαι poreuesthai
V-PMR
πορεύωporeuōto goto go
μετ'     met
PREP
μετάmetawith/afterwith
αὐτῆς,     autēs
D-GSF
αὐτόςautoshe/she/it/self[wall]
ἐκόπασεν ekopasen
V-AAI-3S
κοπάζωkopazōto abateshe abated
τοῦ tou
T-GSN
hothe/this/who 
λαλῆσαι lalēsai
V-AAR
λαλέωlaleōto speakto speak
πρὸς pros
PREP
πρόςprosto/withto
αὐτὴν autēn
D-ASF
αὐτόςautoshe/she/it/self[wall]
ἔτι.     eti
ADV
ἔτιetistillany more.
 
19 Tłum. GrEn. Толк. I poszły razem, i przyszły do Betlejem. A gdy weszły do miasta, prędko się u wszystkich wieść rozniosła, i mówiły niewiasty: „Ta to jest Noemi!”И шли обе они, доколе не пришли в Вифлеем. Когда пришли они в Вифлеем, весь город пришел в движение от них, и говорили: это Ноеминь? И#д0стэ же џбэ, д0ндеже пріид0стэ въ виfлеeмъ. И# бhсть є3гдA пріид0стэ nни2 въ виfлеeмъ, и3 возгласи2 вeсь грaдъ њ ни1хъ, и3 рек0ша: є3дA сіS є4сть ноеммjнь; 1,19Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.ABPἐπορεύθησαν eporeuthēsan
V-API-3P
πορεύωporeuōto go[3went
δὲ de
PRT
δέdethen1And
ἀμφότεραι amfoterai
A-NPF
ἀμφότεροςamfoterosboth2both]
ἕως heōs
CONJ
ἕωςheōsuntiluntil
τοῦ tou
T-GSN
hothe/this/who 
παραγενέσθαι paragenesthai
V-AMR
παραγίνομαιparaginomaito cometheir arriving
αὐτὰς autas
D-APF
αὐτόςautoshe/she/it/self[wall]
εἰς eis
PREP
εἰςeistowardin
Βαιθλεεμ.     baithleem
N-PRI
strong:GN-PRIstrong:GN-PRIstrong:GN-PRI 
καὶ kai
CONJ
καίkaiandAnd
ἤχησεν ēchēsen
V-AAI-3P
ἠχέωēcheōto resound[4resounded
πᾶσα pasa
A-NSF
πᾶςpasall1all

T-NSF
hothe/this/who 
πόλις polis
N-NSF
πόλιςpoliscity3city]
ἐπ'     ep
PREP
ἐπίepiupon/to/againstconcerning
αὐταῖς autais
D-DPF
αὐτόςautoshe/she/it/self[wall]
καὶ kai
CONJ
καίkaiandthat
εἶπον eipon
V-AAI-3P
λέγωlegōto speak[dry land]
Αὕτη hautē
D-NSF
αὐτόςautoshe/she/it/self[wall]
ἐστὶν estin
V-PAI-3S
ἐστίestihe is[to sacrifice]
Νωεμιν;     nōemin
N-PRI
strong:GN-PRIstrong:GN-PRIstrong:GN-PRI 
 
20 Tłum. GrEn. Толк. A ona im rzekła: „Nie nazywajcie mnie Noemi (to jest piękna), ale mię nazywajcie Mara (to jest gorzka), bo mię gorzkością bardzo napełnił Wszechmogący.Она сказала им: не называйте меня Ноеминью, а называйте меня Марою, потому что Вседержитель послал мне великую горесть; И# речE къ ни6мъ: не зови1те u5бо менE ноеммjнь, но зови1те менE горькA: ћкw и3сп0лни мS г0рести вседержи1тель ѕэлw2: 1,20Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.ABPκαὶ kai
CONJ
καίkaiandAnd
εἶπεν eipen
V-AAI-3S
ἔπω, ἐρῶ, εἶπονepō erō eiponto sayshe said
πρὸς pros
PREP
πρόςprosto/withto
αὐτάς autas
D-APF
αὐτόςautoshe/she/it/self[wall]
Μὴ
ADV
μήnotDo not
δὴ
PRT
δήsoindeed
καλεῖτέ kaleite
V-PAM-2P
καλέωkaleōto callcall
με me
P-ASF
μέmeme[Jehdeiah]
Νωεμιν,     nōemin
N-PRI
strong:GN-PRIstrong:GN-PRIstrong:GN-PRI 
καλέσατέ kalesate
V-AAM-2P
καλέωkaleōto callCall
με me
P-ASF
μέmeme[Jehdeiah]
Πικράν,     pikran
N-PRI
strong:GN-PRIstrong:GN-PRIstrong:GN-PRI 
ὅτι hoti
CONJ
ὅτιhotithat/sincefor
ἐπικράνθη epikranthē
V-API-3S
πικραίνωpikrainōto embitter[3embittered
ἐν en
PREP
ἐνenin/on/among 
ἐμοὶ emoi
P-DSF
ἐμοίemoiI[pestilence]
ho
T-NSM
hothe/this/who1the
ἱκανὸς hikanos
A-NSM
ἱκανόςhikanossufficient2worthy one]
σφόδρα·     sfodra
ADV
σφόδραsfodraveryexceedingly.
 
21 Tłum. GrEn. Толк. Wyszłam pełna, a próżną mię przywrócił Pan. Czemuż mię tedy zowiecie Noemi, skoro mię Pan poniżył, a Wszechmogący utrapił?”я вышла отсюда с достатком, а возвратил меня Господь с пустыми руками; зачем называть меня Ноеминью, когда Господь заставил меня страдать, и Вседержитель послал мне несчастье? ѓзъ и3сп0лнь tид0хъ, и3 нн7э тщY мS возврати2 гDь: и3 вскyю мS нарицaете ноеммjнь, гDь смири1 мz и3 вседержи1тель њѕл0би мS; 1,21Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.ABPἐγὼ egō
P-NSF
ἐγώegōI/weI
πλήρης plērēs
A-NSM
πλήρηςplērēsfullfull,
ἐπορεύθην,     eporeuthēn
V-API-1S
πορεύωporeuōto gowent out
καὶ kai
CONJ
καίkaiandand
κενὴν kenēn
A-ASF
κενόςkenosempty[4empty
ἀπέστρεψέν apestrepsen
V-AAI-3S
ἀποστρέφωapostrefōto turn away2returned
με,     me
P-ASF
μέmeme[Jehdeiah]
ho
T-NSM
hothe/this/whothe
κύριος·     kurios
N-NSM
κύριοςkurioslord1the lord].
καὶ kai
CONJ
καίkaiandAnd
ἵνα hina
CONJ
ἵναhinain order that/to[hook]
τί ti
I-D
τίςtiswhich?[to bray]
καλεῖτέ kaleite
V-PAI-2P
καλέωkaleōto calldo you call
με.     me
P-ASF
μέmeme[Jehdeiah]
Νωεμιν;     nōemin
N-PRI
strong:GN-PRIstrong:GN-PRIstrong:GN-PRI 
καὶ kai
CONJ
καίkaiandand
κύριος kurios
N-NSM
κύριοςkurioslordlord
ἐταπείνωσέν etapeinōsen
V-AAI-3S
ταπεινόωtapeinoōto humblehumbled
με me
P-ASF
μέmeme[Jehdeiah]
καὶ kai
CONJ
καίkaiandand
ho
T-NSM
hothe/this/who[that]
ἱκανὸς hikanos
A-NSM
ἱκανόςhikanossufficientworthy one
ἐκάκωσέν ekakōsen
V-AAI-3S
κακόωkakoōto harmafflicted
με me
P-ASF
μέmeme[Jehdeiah]
 
22 Tłum. GrEn. Толк. Przyszła tedy Noemi z Rut Moabitką, synową swą, z ziemi tułaczki swojej i wróciła się do Betlejem, kiedy zaczęto żąć jęczmień.И возвратилась Ноеминь, и с нею сноха ее Руфь Моавитянка, пришедшая с полей Моавитских, и пришли они в Вифлеем в начале жатвы ячменя.И# возврати1сz ноеммjнь и3 рyfь мwавjтінz снохA є3S съ нeю, њбращaющыzсz съ селA мwaвлz: и3 пріид0стэ въ виfлеeмъ въ начaлэ жaтвы kчмeнz.1,22Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.ABPκαὶ kai
CONJ
καίkaiandAnd
ἐπέστρεψεν epestrepsen
V-AAI-3S
ἐπιστρέφωepistrefōto turnNaomi returned,
Νωεμιν nōemin
N-PRI
strong:GN-PRIstrong:GN-PRIstrong:GN-PRI 
καὶ kai
CONJ
καίkaiandand
Ρουθ routh
N-PRI
ῬούθrouthRuth[offering]

T-NSF
hothe/this/whothe
Μωαβῖτις mōabitis
A-NSF
strong:GA-NSFstrong:GA-NSFstrong:GA-NSF 

T-NSF
hothe/this/who 
νύμφη numfē
N-NSF
νύμφηnumfēbrideher daughter-in-law,
αὐτῆς autēs
D-GSF
αὐτόςautoshe/she/it/self[wall]
ἐπιστρέφουσα epistrefousa
V-PAPRS
ἐπιστρέφωepistrefōto turnto return
ἐξ ex
PREP
ἐκekof/fromfrom
ἀγροῦ agrou
N-GSM
ἀγρόςagrosfieldcountry
Μωαβ·     mōab
N-PRI
strong:GN-PRIstrong:GN-PRIstrong:GN-PRI 
αὐταὶ autai
D-NPF
οὗτοςhoutosthis/he/she/it[Chaldea]
δὲ de
PRT
δέdethenAnd they
παρεγενήθησαν paregenēthēsan
V-API-3P
παραγίνομαιparaginomaito comecame
εἰς eis
PREP
εἰςeistowardunto
Βαιθλεεμ baithleem
N-PRI
strong:GN-PRIstrong:GN-PRIstrong:GN-PRI 
ἐν en
PREP
ἐνenin/on/amongat
ἀρχῇ archē
N-DSF
ἀρχήarchēbeginningbeginning
θερισμοῦ therismou
N-GSM
θερισμόςtherismosharvest[2harvest
κριθῶν.     krithōn
N-GPF
κριθήkrithēbarley1of barley].

21 Elimelech zaś, jej mąż, miał krewnego, człowieka możnego i wielkich bogactw, imieniem Booz.2 – I rzekła Rut Moabitka do świekry swej: „Jeśli każesz, pójdę na pole a będę zbierać kłosy, które by uszły ręki żeńców, gdziekolwiek gospodarza dla mnie przychylnego łaskę znajdę.” Ona jej odpowiedziała: „Idź, córko moja!”3 Poszła tedy i zbierała kłosy za żeńcami. I trafiło się, że owo pole miało pana, imieniem Booz, który był z rodu Elimelecha.4 A oto on sam przyszedł z Betlejem i rzekł do żeńców: „Pan z wami!” Oni mu odpowiedzieli: „Niech ci błogosławi Pan!”5 I rzekł Booz młodzieńcowi, który stał nad żeńcami: „Czyja to dziewczyna?”6 A on odpowiedział: „To jest Moabitka, która przyszła z Noemi z kraju moabickiego;7 prosiła, aby mogła zbierać kłosy pozostałe, idąc w tropy żeńców, a od poranku aż dotąd stoi na polu i ani na małą chwilę nie wróciła się do domu.”8 I rzekł Booz do Rut: „Słuchaj, córko, nie chodź na inne pole na zbieranie ani nie odchodź z tego miejsca, ale się przyłącz do dziewcząt moich,9 a gdzie żąć będą, idź za nimi, bom ja przykazał sługom moim, aby ci żaden przykry nie był. I owszem, jeśli będziesz spragniona, idź do łagwi, a pij wodę, z której piją i słudzy.”10 A ona upadłszy na oblicze swe i pokłoniwszy się do ziemi rzekła do niego: „Skądże to mnie, żem znalazła łaskę w oczach twoich i raczysz mię znać, niewiastę cudzoziemkę?”11 On jej odpowiedział: „Powiedziano mi wszystko, coś uczyniła świekrze twej po śmierci męża twego, i żeś opuściła rodziców twoich i ziemię, w której się urodziłaś, i przyszłaś do ludu, któregoś przedtem nie znała.12 Niechże ci Pan odda za uczynek twój i pełną zapłatę weźmij od Pana, Boga Izraelowego, do któregoś przyszła i pod któregoś skrzydła się uciekła.”13 Ona zaś rzekła: „Znalazłam łaskę w oczach twych, panie mój, któryś mię pocieszył i mówiłeś do serca służebnicy twej, która nie jestem podobna do jednej z dziewcząt twoich.”14 I rzekł do niej Booz: „Gdy godzina jedzenia będzie, przyjdź tu, a jedz chleb i umaczaj skibkę twoją w occie.” A tak siadła przy boku żeńców i nabrała sobie prażma, i jadła, i najadła się, a ostatek wzięła.15 A potem wstała, żeby kłosy wedle zwyczaju zbierać. I przykazał Booz sługom swoim mówiąc: „By też i żąć z wami chciała, nie brońcie jej;16 i z waszych też snopów umyślnie rzucajcie i zostawiajcie, aby bez wstydu zbierała, a zbierającej żaden niech nie łaje.”17 A tak zbierała na polu aż do wieczora; a co nazbierała, laską wybiła i wymłóciła, i znalazła jęczmienia jakoby miarę efy, to jest trzy korce.18 Niosąc to wróciła się do miasta i pokazała świekrze swojej, a nadto wyjęła i dała jej z ostatków pokarmu swego, którego się była najadła.19 I rzekła jej świekra: „Gdzieś dzisiaj zbierała i gdzieś robiła? Niech będzie błogosławiony, który się nad tobą zmiłował!” I powiedziała jej, u kogo robiła, i imię powiedziała męża, że go zwano Booz.20 Odpowiedziała jej Noemi: „Niech będzie błogosławiony od Pana, ponieważ tę samą łaskę, którą okazywał żywym, zachował i dla umarłych.” I znowu rzekła: „Krewny nasz jest ten człowiek.”21 A Rut: „To mi też rzecze, rozkazał, żebym się tak długo trzymała żeńców jego, aż wszystko zboże pożną.”22 Rzekła jej świekra: „Lepiej-ci, miła córko, żebyś z jego dziewczętami wychodziła na żniwo, aby ci się kto na cudzym polu nie sprzeciwił.”23 A tak przyłączyła się do dziewcząt Booza i tak długo z nimi żęła, aż jęczmień i pszenicę do gumien schowano. NA BOISKU BOOZA (3,1-18). Noemi planuje zaślubienie Rut Boozowi, na mocy prawa szwagrostwa (1-5). U nóg Booza (6-7). Booz popiera zamiary Rut i Noemi (8-13); odsyła Rut obdarzoną (14-15). Powrót do Noemi (16-18).
31 A potem, gdy wróciła się do świekry swojej, usłyszała od niej: „Córko moja, poszukam ci odpocznienia i opatrzę, abyś się miała dobrze.2 Booz ten, do którego dziewcząt na polu się przyłączyłaś, jest bliski nasz, a tej nocy na boisku jęczmień wieje.3 Umyj się tedy, namaż się i oblecz się w strojniejsze szaty, i idź na boisko; niechaj cię nie widzi człowiek, aż się naje i napije.4 A gdy, pójdzie spać, zauważ miejsce, na którym będzie spał; a przyjdziesz i odkryjesz płaszcz, którym będzie nakryty, od nóg, i położysz się, i tam leżeć będziesz, a on tobie powie, co masz czynić.”5 A ona odpowiedziała: „Cokolwiek rozkażesz, uczynię.”6 I poszła na boisko i uczyniła wszystko, co jej świekra rozkazała.7 A gdy się najadł Booz i napił, i podweselił sobie, i poszedł spać przy stogu snopów, przyszła potajemnie i odkrywszy płaszcz od nóg jego położyła się.8 Aż oto już o północy zląkł się człowiek i strwożył się, i ujrzał niewiastę leżącą u nóg swoich.9 I rzekł jej: „Ktoś jest?” A ona odpowiedziała: „Jam jest Rut, służebnica twoja; rozciągnij płaszcz twój na sługę twoją, boś jest powinowaty.”10 A on rzekł: „Błogosławiona jesteś, córko, od Pana, i pierwsze miłosierdzie ostatnim przewyższyłaś, gdyżeś nie poszła za młodzieńcami, ubogimi albo bogatymi.11 A tak nie bój się, ale cokolwiek mi rzekniesz, uczynię tobie, bo wie wszystek lud, który mieszka między bramami miasta mego, żeś ty jest cnotliwa niewiasta.12 I nie przeczę, żem jest bliskim, ale jest inny bliższy ode mnie.13 Odpocznij tej nocy, a gdy będzie rano, jeśli cię będzie chciał zatrzymać prawem bliskości, dobrze się rzecz stała, a jeśli on nie zechce, ja ciebie bez żadnej wątpliwości przyjmę, żyje Pan! Śpij aż do rana!”14 A tak spała u nóg jego aż do końca nocy. Wstała tedy pierwej, nim ludzie jeden drugiego poznać mogli, i rzekł Booz: „Strzeż się, aby kto nie dowiedział się, żeś tu przyszła.”15 I znowu rzekł: „Rozciągnij płaszcz twój, którym się odziewasz, i trzymaj obiema rękoma.” A gdy rozciągnęła i trzymała, namierzył sześć korcy jęczmienia i włożył na nią, a niosąc je, weszła do miasta,16 i przyszła do świekry swojej, która jej rzekła: „Cóżeś sprawiła, córko?” I powiedziała jej wszystko, co jej uczynił człowiek.17 I rzekła: „Oto sześć korcy jęczmienia dał mi i rzekł: Nie chcę, abyś się próżno wróciła do świekry swojej.”18 I rzekła Noemi: „Poczekaj, córko, aż ujrzymy, co za koniec rzecz będzie miała, bo nie ustanie człowiek, aż się spełni, co mówił.” BOOZ POŚLUBIA RUT (4,1-17). W bramie miasta, Booz wzywa najbliższego krewnego Elimelecha, by dochodził praw swoich do jego dziedzictwa i pojął Rut (1-5). Na jego odmowę (6-8) Booz dochodzi praw swoich (9-12). Ślub; narodziny Obeda, radość Noemi (13-17).
41 Poszedł tedy Booz do bramy i siadł tam. A gdy ujrzał powinowatego, o którym pierwej była mowa, mimo idącego, rzekł do niego: „Zbocz trochę a siądź tu” i nazwał go imieniem jego. On zboczył i usiadł.2 A Booz wziąwszy dziesięciu mężów ze starszych miasta, rzekł do nich:3 „Siądźcie tu.” A gdy oni siedli, rzekł do powinowatego: „Część pola brata naszego Elimelecha sprzeda Noemi, która się wróciła z kraju moabickiego.4 Chciałem, abyś to słyszał i żebym ci to powiedział przed wszystkimi siedzącymi i starszymi z ludu mego. Jeśli chcesz posiąść prawem bliskości, kup i posiadaj; lecz jeśli ci się nie podoba, i to też mi powiedz, abym wiedział, co mam czynić; bo nie ma żadnego bliskiego wyjąwszy ciebie, któryś jest pierwszy, i mnie, którym jest wtóry.” A on odpowiedział: „Ja pole kupię.”5 Rzekł mu Booz: „Kiedy kupisz pole z ręki niewiasty; Rut też Moabitkę, która była żoną zmarłego, musisz pojąć, abyś wzbudził imię bliskiego twego w dziedzictwie jego.”6 A on odpowiedział: „Odstępuję prawa bliskości, bo potomstwa domu mego gładzić nie powinienem. Ty używaj przywileju mego, którego wyznaję, że rad się zrzekam.”7 A ten był od dawna zwyczaj w Izraelu między powinowatymi, że kiedy jeden drugiemu prawa swego ustępował, aby ustępstwo było ważne, zzuwał trzewik swój i dawał go bliskiemu swemu; takie było świadectwo ustępowania w Izraelu.8 Rzekł tedy Booz bliskiemu swemu: „Zdejmijże trzewik twój!” I zaraz zdjął go z nogi swojej.9 A on starszym i wszystkiemu ludowi rzekł: „Wy dziś jesteście świadkami, żem otrzymał wszystko, co było Elimelechowe i Chelionowe, i Mahalonowe, z rąk Noemi;10 i Rut Moabitkę, żonę Mahalona, wziąłem w małżeństwo, abym wzbudził imię zmarłego w dziedzictwie jego, aby imię jego z domu jego i z braci i z ludu nie zginęło. Wy, mówię, jesteście tej rzeczy świadkami.”11 Odpowiedział wszystek lud, który był w bramie, i starsi: „My jesteśmy świadkami! Niech uczyni Pan tę niewiastę, która wstępuje do domu twego, jako Rachel i Lię, które zbudowały dom Izraelów; aby była przykładem cnoty w Efrata, a miała sławne imię w Betlejem.12 A niech będzie dom twój, jako dom Faresa, którego Tamar porodziła Judzie z potomstwa, które ci Pan da z tej niewiasty!”13 Wziął tedy Booz Rut i pojął za żonę, i wszedł do niej; i dał jej Pan, że poczęła i porodziła syna.14 I rzekły niewiasty do Noemi: „Błogosławiony Pan, który nie dopuścił, żeby ustał potomek domu twego, i którego by imię nie było nazywane w Izraelu,15 i abyś miała, kto by cieszył duszę twoją, a żywił w starości; bo urodził się z synowej twojej, która cię miłuje i jest ci daleko lepsza, niż gdybyś miała siedmiu synów.”16 Wziąwszy tedy Noemi dziecię, położyła je na łonie swoim, i żywicielki i piastunki urząd sprawowała.17 A sąsiadki radując się z nią i mówiąc: „Urodził się syn Noemi”, nazwały imię jego Obed; ten-ci jest ojciec Izaja, ojca Dawidowego. RODOWÓD DAWIDA (4,18-23).18 Te są pokolenia Faresa: Fares zrodził Ezrona,19 Ezron zrodził Arama,20 Aram zrodził Aminadaba; Aminadab zrodził Nahassona;21 Nahasson zrodził Salmona;22 Salmon zrodził Booza, Booz zrodził Obeda;23 Obed zrodził Izaja, a Izaj zrodził Dawida.