MENU
Fragment:




Styl fragmentu




*Zezwalaj na cookies aby zapamiętać ustawienia

List do Rzymian

1Wstęp.1Paweł, sługa Jezusa Chrystusa, powołany a apostoła, przeznaczony dla ewangelii Boga,2 którą był przedtem obiecał przez proroków swoich w Pismach świętych3 o Synu swoim; ten był potomkiem Dawida według ciała,4 tenże ujawniony został jako Syn Boży w mocy, według ducha poświęcenia przez powstanie z martwych – o Jezusie Chrystusie Panu naszym,5 przez którego otrzymaliśmy łaskę i apostolstwo dla nakłaniania ku posłuszeństwu wiary wszystkie narody dla imienia jego,6 między którymi jesteście i wy, powołani Jezusa Chrystusa, 7 wszystkim, co są w Rzymie, Bogu miłym, z powołania świętym:Łaska wam i pokój od Boga Ojca naszego i Pana Jezusa Chrystusa.PAWEŁ PRAGNIE RZYMIAN ODWIEDZIĆ.8 Najpierw dziękuję Bogu mojemu przez Jezusa Chrystusa za was wszystkich, że wiara wasza jest opowiadana po całym świecie.9 Albowiem świadkiem mi jest Bóg, któremu w ewangelii Syna jego służę z duszy swej, że nieustannie o was pamiętam,10 zawsze prosząc w modlitwach swoich, ażebym przecie kiedyś za wolą bożą mógł mieć na przyjście do was szczęśliwą drogę.11 Pragnę bowiem was zobaczyć, abym wam użyczył nieco łaski duchowej dla utwierdzenia was;12 to jest, abyśmy się wspólnie pocieszyli wśród was przez tę wiarę waszą i moją, która jest obopólna.13 Nie chcę zaś, żebyście nie mieli wiedzieć, bracia, że często zamierzałem przybyć do was (ale miałem przeszkody aż dotąd), abym i wśród was zebrał jaki owoc, jak i wśród innych narodów.14 Grekom i barbarzyńcom, mądrym i niemądrym jestem dłużnikiem,15 tak że (co do mnie) gotów jestem opowiadać ewangelię i wam, którzy jesteście w Rzymie.16 Albowiem nie wstydzę się ewangelii. Jest bowiem mocą Boga ku zbawieniu każdego wierzącego, Żyda naprzód i Greka.17 Gdyż sprawiedliwość Boga objawia się w niej z wiary w wiarę, jak jest napisane: „A sprawiedliwy z wiary żyje.”POGANIE ODSTĄPILI OD BOGA.18 Albowiem gniew Boga objawia się z nieba na wszelką bezbożność i niesprawiedliwość tych ludzi, którzy prawdę bożą tłumią w niesprawiedliwości,19 ponieważ to, co można o Bogu poznać, jest im jawne; albowiem Bóg im objawił.20 Gdyż niewidzialne jego przymioty, od stworzenia świata, przez zrozumienie tych rzeczy, które są uczynione, bywają poznane, wieczna też moc jego i bóstwo; tak że nie mogą być wymówieni.21 Gdyż poznawszy Boga, nie oddawali mu chwały jak Bogu, ani nie dziękowali, ale znikczemnieli w myślach swoich i zaćmione jest ich bezrozumne serce;22 albowiem powiadając się być mądrymi, stali się głupimi.23 i zamienili chwałę niezniszczalnego Boga na podobieństwo i obraz człowieka śmiertelnego i ptaków i czworonogów i płazów.ZA KARĘ WYDANI NAMIĘTNOŚCIOM.24 Dlatego Bóg wydał ich pożądliwościom ich serca na nieczystość, aby między sobą hańbili swoje ciała,25 gdyż prawdę bożą przemienili w kłamstwo, i cześć oddawali i służyli raczej stworzeniu, niż Stwórcy, który jest błogosławiony na wieki. Amen.26 Dlatego Bóg oddał ich sromotnym namiętnościom. Albowiem ich niewiasty zmieniły naturalny sposób pożycia na ten, który jest przeciwny naturze.27 A podobnie i mężczyźni, opuściwszy naturalne pożycie z niewiastą, zapłonęli w swych pożądliwościach jeden ku drugiemu, uprawiając sromotę mężczyźni z mężczyznami i ponosząc na sobie słuszną zapłatę za swój błąd.28 I jak im się nie podobało mieć w poznaniu Boga, poddał ich Bóg bezrozumnym myślom, aby czynili to, co nie przystoi,29 ich napełnionych wszelką nieprawością, złością, nierządem, łakomstwem, nikczemnością; pełnych zazdrości, mężobójstwa, swaru, zdrady, złośliwości; plotkarzy,30 obmówców, Bogu obmierzłych, zuchwalców, pysznych, wyniosłych, wynalazców złości, nieposłusznych rodzicom,31 bezrozumnych, nieukładnych, bez serca, nieprzejednanych, bez miłosierdzia.32 Choć sprawiedliwość Boga poznali, nie zrozumieli, że ci, co takie rzeczy czynią, godni są śmierci; a nie tylko c1, co je czynią, ale ci także, co z czyniącymi się zgadzają.
2I ŻYDOM GROZI SĄD BOŻY.1 Dla tego nie możesz być wymówiony, o człowiecze wszelki który sądzisz. W czym bowiem drugiego sądzisz, potępiasz samego siebie, bo co osądzasz, to samo czynisz.2 Wiemy bowiem, że sąd Boga jest według prawdy na tych, co takie rzeczy czynią.3 Myślisz zaś, o człowiecze, który sądzisz tych, co takie rzeczy czynią, a sam je czynisz, że ty ujdziesz sądu?4 Czy gardzisz bogactwami jego dobroci i cierpliwości i nieskwapliwości? Nie wiesz, że łaskawość Boga do pokuty cię przywodzi?5 Lecz według zatwardziałości swej i serca niepokutującego skarbisz sobie gniew na dzień gniewu i objawienia sprawiedliwego sądu Boga,6 który „odda każdemu według uczynków jego”;7 tym mianowicie, co cierpliwie w dobrym uczynku szukają sławy i czci i nieskazitelności – życie wieczne;8 tym zaś, co się sprzeciwiają i co nie przyjmują prawdy, ale wierzą niesprawiedliwości – gniew i zapalczywość.BÓG IM ODDA WEDŁUG ICH UCZYNKÓW.9 Utrapienie i ucisk na każdego człowieka, złe czyniącego, Żyda najpierw i Greka;10 chwała zaś i cześć i pokój wszelkiemu czyniącemu dobre, Żydowi najpierw i Grekowi;11 nie ma bowiem u Boga względu na osoby.12 Albowiem którzykolwiek zgrzeszyli bez Zakonu, bez Zakonu poginą; a którzykolwiek zgrzeszyli w Zakonie, przez Zakon będą sądzeni.13 Nie ci bowiem co słuchają Zakonu, są sprawiedliwymi u Boga; ale ci, będą usprawiedliwieni, co Zakon pełnią.14 Gdy bowiem poganie, którzy nie mają Zakonu, z natury czynią to, czego Zakon wymaga; tacy, co nie mają Zakonu, sam1 sobie są Zakonem.15 Oni okazują treść Zakonu wypisaną na sercach swoich, a ich własne sumienie oddaje im świadectwo, i gdy myśli nawzajem się oskarżają albo też bronią,16 w dzień, w którym Bóg sądzić będzie tajemne sprawy ludzkie, według ewangelii mojej przez Jezusa Chrystusa.ŻYDZI ZGRZESZYLI JAK POGANIE.17 Jeśli zaś ty nazywasz się żydem i polegasz na Zakonie, i chlubisz się w Bogu,18 i znasz jego wolę, i nauczony przez Zakon rozpoznajesz, co lepsze;19 tuszysz o sobie, że jesteś wodzem ślepych, światłością tych, co są w ciemności,20 mistrzem bezrozumnych, nauczycielem dzieci, który ma od wzór wiedzy i prawdy w Zakonie.21 Ty więc, który ucząc drugiego, siebie samego nie uczysz; który głosząc, żeby nie kradziono, kradniesz;22 który mówiąc, żeby nie cudzołożono, cudzołożysz; który brzydząc się bałwanami, świętokradztwo popełniasz;23 który chlubiąc się Zakonem, przez przestępowanie Zakonu, Boga znieważasz.24 (Albowiem jak napisano: „imię Boga z powodu was bywa bluźnione między poganami.”)OBRZEZANIE NIC IM NIE POMOŻE.25 Obrzezanie wprawdzie jest pożyteczne, jeśli zachowujesz Zakon; ale jeśli przestępujesz Zakon, twoje obrzezanie stało się nieobrzezaniem.26 Jeśli więc nieobrzezany zachowuje przepisy Zakonu, to czy jego nieobrzezanie nie będzie poczytane za obrzezanie?27 I czy ten, co z natury jest nieobrzezany, ale wypełnia Zakon, nie będzie sądził ciebie, który mimo litery i obrzezania, jesteś przestępcą Zakonu?28 Nie ten bowiem jest żydem:, co jest nim widocznie; ani nie to jest obrzezanie, co jest widoczne na ciele,29 ale ten jest żydem, który jest nim w skrytości, i ma obrzezane serce w duchu, a nie w literze, którego chwała nie jest z ludzi lecz z Boga.
3W CZYM LEŻY PIERWSZEŃSTWO ŻYDÓW.1 Cóż więc żyd ma więcej? Albo co za pożytek z obrzezania?2 Wielki – na wszelki sposób. Najpierw, że im właśnie powierzone były słowa boże.3 Cóż bowiem że niektórzy z nich nie uwierzyli? Czyż ich niedowiarstwo wniwecz obróci wierność Boga? Żadną miarą.4 Bóg zaś jest prawdomówny, a wszelki człowiek kłamliwy, jak napisano: „Abyś się okazał sprawiedliwym w mowach swoich i zwyciężył, gdy bywasz sądzony.” 5 Jeśli zaś niesprawiedliwość nasza zaleca sprawiedliwość bożą, cóż powiemy? Czyż niesprawiedliwy jest Bóg, gdy gniew wywiera? (po ludzku to mówię).6 Żadną miarą; jakże inaczej Bóg będzie sądził ten świat?7 Jeśli bowiem prawdomówność Boga bardziej się uwydatnia na chwałę jego przez moje kłamstwo, czemuż jeszcze i ja jak grzesznik jestem sądzony?8 A nie mamy (jak nas powtarzają i jak niektórzy powiadają, że mówimy) czynić złych rzeczy, aby z nich wyszły dobre? Potępienie takich jest sprawiedliwe.ŻYDZI I GRECY PODLEGAJĄ GRZECHOWI.9 Cóż więc? Przewyższamy ich? Bynajmniej. Dowiedliśmy bowiem, że wszyscy: Żydzi i Grecy są pod grzechem,10 jak napisano: Nie ma sprawiedliwego nikogo,11 nie ma rozumnego, nie ma, co by szukał Boga.12 Wszyscy odstąpili, stali się razem nieużyteczni, nie ma, kto by czynił dobrze, nie ma ani jednego.13 Ich gardło jest grobem otwartym, językami swymi zdradliwie mówili, pod ich wargami jad żmijowy.14 Usta ich są pełne przekleństwa i gorzkości, 15nogi ich prędkie do rozlewania krwi.16 Na ich drogach zniszczenie i nieszczęście,17 i nie poznali drogi pokoju;18 nie ma bojaźni bożej przed ich oczami.”19 Lecz wiemy, że cokolwiek mówi Zakon, mówi tym, co są w Zakonie, aby wszelkie usta były zamknięte i żeby cały świat podlegał Bogu; 2obo z uczynków Zakonu nie będzie usprawiedliwiony przed nim żaden człowiek. Przez Zakon bowiem poznanie grzechu.USPRAWIEDLIWIENIE PRZEZ WIARĘ W CHRYSTUSA.21 Ale teraz bez Zakonu objawiła się sprawiedliwość boża, poświadczona przez Zakon i proroków.22 Sprawiedliwość zaś boża przez wiarę w Jezusa Chrystusa dla wszystkich i na wszystkich, którzy weń wierzą, bo nie ma różnicy.23 Wszyscy bowiem zgrzeszyli i niedostaje im chwały bożej.24 Usprawiedliwieni darmo przez łaskę jego, przez odkupienie, które jest w Chrystusie Jezusie.25 Jego Bóg uczynił we wierze ofiarą przebłagalną przez krew jego dla okazania sprawiedliwości swojej względem przeszłych grzechów,26 które Bóg znosił cierpliwie dla okazania sprawiedliwości swojej w tym czasie, aby i sam był sprawiedliwy i usprawiedliwiający tego, który jest z wiary w Jezusa Chrystusa.27 Gdzież jest więc chluba twoja? Wykluczona jest. Przez jaki zakon? Uczynków? Nie, ale przez zakon wiary.26 Sądzimy bowiem, że człowiek bywa usprawiedliwiony przez wiarę, bez uczynków Zakonu.29 Czyż Bóg jest tylko żydów? Czy nie i pogan? Owszem i pogan.30 Gdyż właśnie jeden jest Bóg, który usprawiedliwia obrzezanych z wiary i nieobrzezanych przez wiarę.31 Zakon więc burzy my przez wiarę? Żadną miarą; ale Zakon stanowimy.
4USPRAWIEDLIWIENIE NIE PRZEZ UCZYNKI ZAKONU, ALE PRZEZ WIARĘ.1 Cóż więc powiemy, Abraham, ojciec nasz według ciała co znalazł?2 Jeśli bowiem Abraham z uczynków był usprawiedliwiony, ma chwałę, ale nie u Boga.3 Co bowiem mówi Pismo? „Uwierzył Abraham Bogu i poczytane mu est ku sprawiedliwości.”4 Temu zaś, który pracuje, nie poczytuje się zapłaty za łaskę, ale za rzecz należną.5 Temu zaś, co nie pracuje, ale wierzy w tego, który niezbożnego usprawiedliwia, poczytana bywa wiara jego ku sprawiedliwości według postanowienia łaski bożej.6 Jak i Dawid nazywa błogosławionym człowieka, któremu Bóg poczytuje sprawiedliwość bez uczynków.7 „Błogosławieni, który1n odpuszczone są nieprawości, i których grzechy są zakryte.8 Błogosławiony mąż, któremu Pan nie poczytał grzechu. „WIARA USPRAWIEDLIWIŁA ABRAHAMA, A NIE OBRZEZANIE.9 to więc błogosławieństwo czy jest tylko dla obrzezanych, czy także dla nieobrzezanych? Mówimy bowiem, że wiara została poczytana Abrahamowi ku sprawiedliwości.10 Jakże więc była poczytana? W obrzezaniu, czy w odrzezku? Nie w obrzezaniu, ale w odrzezku.11 I otrzymał znak obrzezania jako pieczęć usprawiedliwienia z wiary, którą miał przed obrzezaniem, aby był ojcem wszystkich wierzących w nieobrzezaniu, aby i im było to poczytane ku sprawiedliwości,12 i żeby był ojcem obrzezanych, nie tylko tym, co są z obrzezania, ale i tym, co idą śladami wiary, jaką miał ojciec nasz Abraham przed obrzezaniem.13 Nie przez Zakon bowiem dana była obietnica Abrahamowi i potomstwu jego, że ma być dziedzicem świata, ale przez sprawiedliwość wiary.14 Jeśli bowiem ci są dziedzicami, co są z Zakonu, próżną stała się wiara i wniwecz obróciła się obietnica.15 Zakon bowiem ściąga gniew. Gdyż gdzie nie ma Zakonu, nie ma i przestępstwa.16 Dlatego z wiary – aby według łaski obietnica trwała w mocy dla całego potomstwa, nie tylko tego, które jest z Zakonu, ale i dla tego, które jest z wiary Abrahama; bo on jest ojcem nas wszystkich17 (jak napisano: „Postanowiłem cię ojcem wielu narodów”), przed Bogiem, któremu uwierzył, który ożywia umarłych i powołuje do bytu to, czego nie ma, jak to, co jest.WIARA ABRAHAMA.18 On przeciw nadziei uwierzył ufając, że zostanie ojcem wielu narodów, według tego, co mu powiedziano: „Tak będzie potomstwo twoje.”19 I nie osłabł w wierze, ani się nie oglądał na obumarłe ciało swoje, choć już miał około stu lat, i na obumarły żywot Sary.20 Nie wahał się też niedowierzając obietnicy Boga, ale się umocnił w wierze, dając chwałę Bogu;21 wiedząc z całą pewnością, że cokolwiek obiecał, mocen jest i uczynić.22 I dlatego poczytano mu to ku sprawiedliwości.23 Nie tylko zaś dla niego napisano: Poczytane mu zostało ku sprawiedliwości,24 ale i dla nas, którym będzie poczytane, że wierzymy w tego, co wzbudził z martwych Jezusa Chrystusa Pana naszego,25 który został wydany z powodu występków naszych, a wstał z martwych dla naszego usprawiedliwienia.
5OWOCE USPRAWIEDLIWIENIA PRZEZWIARĘ.1 Usprawiedliwieni więc z wiary, miejmy pokój z Bogiem przez Pana naszego Jezusa Chrystusa,2 przez którego też mamy dostęp przez wiarę do tej łaski, w której stoimy i chlubimy się w nadziei chwały synów bożych.3 A nie tylko to, lecz też chlubimy się i w uciskach, wiedząc, że ucisk sprawuje cierpliwość,4 a cierpliwość wypróbowanie, a wypróbowanie nadzieję,5 a nadzieja nie zawodzi, gdyż miłość boża rozlana jest w sercach naszych przez Ducha Świętego, który nam1 jest dany.6 A po cóż bowiem Chrystus, gdyśmy jeszcze byli słabi, czasu swego umarł za niezbożnych?7 Albowiem za sprawiedliwego ledwo kto umiera, gdyż za dobrego może by się kto odważył umrzeć.8 Lecz Bóg zaleca miłość swoją względem nas, że kiedyśmy czasu swego byli jeszcze grzesznikami,9 Chrystus za nas umarł; więc daleko więcej teraz, skorośmy usprawiedliwieni we krwi jego, wybawieni będziemy przezeń od gniewu.10 Jeśli bowiem, gdyśmy byli nieprzyjaciółmi, zostaliśmy pojednani z Bogiem przez śmierć Syna jego, daleko bardziej, skorośmy pojednani, będziemy zbawieni w życiu jego.11 Lecz nie tylko, ale też chlubimy się w Bogu przez Pana naszego Jezusa Chrystusa, przez którego teraz jesteśmy pojednani.ADAM A CHRYSTUS12 Dlatego jak przez jednego człowieka grzech wszedł na ten świat, i przez grzech śmierć, i tak na wszystkich ludzi śmierć przeszła, w którym wszyscy zgrzeszyli.13 Aż do Zakonu bowiem grzech był na świecie, lecz grzech nie był oczytany, gdy Zakonu nié było.14 Ale śmierć królowała od Adama aż do Mojżesza także nad tymi, którzy nie zgrzeszyli na podobieństwo przestępstwa Adama, który jest figurą przyszłego.15 Lecz nie jak przestępstwa, tak i dar. Jeśli bowiem przez przestępstwo jednego umarło wielu, daleko więcej obficie spłynęła na wielu łaska boża i dar w łasce jednego człowieka Jezusa Chrystusa.16 I nie jak przez jeden grzech, tak i dar;. bo sąd wprawdzie z jednego na potępienie, łaska zaś z wielu występków na usprawiedliwienie.17 Jeśli bowiem wskutek przestępstwa jednego śmierć królowała przez jednego, daleko więcej ci, co otrzyrnują obfitość łaski i daru i sprawiedliwości, królować będą w życiu przez jednego Jezusa Chrystusa.18 Przeto jak przez przestępstwo jednego na wszystkich ludzi potępienie, tak i przez sprawiedliwość jednego na wszystkich ludzi usprawiedliwienie życia.19 Jak bowiem przez nieposłuszeństwo jednego człowieka grzesznikami stało się wielu, tak i przez posłuszeństwo jednego sprawiedliwymi stanie się wielu.20 Zakon zaś wszedł, aby obfitowało przestępstwo. Gdzie zaś obfitowało przestępstwo obfitowała więcej łaska.21 Aby jak grzech królował w śmierci, tak też łaska królowała przez sprawiedliwość ku życiu wiecznemu, przez Jezusa Chrystusa Pana naszego.
6OCHRZCZENI W CHRYSTUSIE UMARLIŚMY DLA GRZECHU.1 Cóż więc powiemy? Będziemy trwać w grzechu, aby obfitowała łaska?2 Uchowaj Boże! Jeśli bowiem umarliśmy grzechowi, jakże jeszcze będziemy w nim żyć?3 Czy nie wiecie, że którzykolwiek jesteśmy ochrzczeni w Chrystusie Jezusie, ochrzczeni jesteśmy w śmierci jego?4 Albowiem z nim jesteśmy razem pogrzebani w śmierć przez chrzest, aby jak Chrystus wstał z martwych przez chwałę Ojca, tak żebyśmy i my chodzi1i w nowości życia.5 Jeśli bowiem zostaliśmy wszczepieni w podobieństwo śmierci jego, to będziemy i w zmartwychwstanie.6 Wiedząc to, że nasz stary człowiek został współukrzyżowany, aby było zniszczone ciało grzechu i żebyśmy dalej nie służyli grzechowi.7 Kto bowiem umarł, wyzwolony jest spod grzechu.8 Jeśli zaś umarliśmy z Chrystusem, wierzymy, że też razem będziemy żyć z Chrystusem;9 wiedząc, że Chrystus powstawszy z martwych, Więcej nie umiera, śmierć nad nim więcej nie będzie panować.10 Skoro bowiem umarł dla grzechu, raz umarł; skoro zaś żyje, żyje dla Boga.11 Tak i wy rozumiejcie, że z pewnością umarliście dla grzechu, żyjecie zaś dla Boga w Chrystusie Jezusie Panu naszym.STALIŚMY SIĘ SŁUGAMI USPRAWIEDLIWIENIA.12 Niechże Więc nie króluje grzech w waszym. śmiertelnym ciele, żebyście mieli być posłuszni pożądliwóściom jego.13 Lecz też nie wydajcie członków waszych na narzędzia nieprawości dla grzechu, ale oddajcie się Bogu jak zmartwychwstali żyjący, a członki wasze jak narzędzia sprawiedliwości dla Boga.14 Grzech bowiem nie będzie nad wami panował, bo nie jesteście pod Zakonem, ale pod łaską.15 Cóż więc? Będziemy grzeszyć dlatego, że nie jesteśmy pod Zakonem, ale pod łaską? Uchowaj Boże!16 Czy nie wiecie, że komu oddajecie się w służbę na posłuszeństwo, sługami jesteście tego, kogo słuchacie, czy to grzechu ku śmierci, czy posłuszeństwa ku sprawiedliwości?17 Lecz Bogu dzięki, że choć byliście niewolnikami grzechu, staliście się z serca posłuszni temu rodzajowi nauki, któremu jesteście oddani.18 Wyzwoleni zaś od grzechu, staliście się niewolnikami sprawiedliwości.19 Po ludzku mówię, dla słabości waszego ciała. Jak bowiem Wydawaliście członki wasze na służbę nieczystości i nieprawości ku nieprawości, tak teraz oddawajcie członki wasze na służbę sprawiedliwości ku uświęceniu.20 Gdy bowiem byliście niewolnikami grzechu, nie ulegaliście sprawiedliwości.21 Jaki Więc pożytek mieliście wtedy z tych rzeczy, których się teraz wstydzicie? Gdyż końcem ich jest śmierć.22 Teraz zaś wyzwoleni spod grzechu, i stawszy się niewolnikami Boga, zbieracie swój owoc ku uświęceniu, a końcem – życie wieczne.23 Albowiem zapłatą grzechu śmierć. Łaską zaś Boga – życie wieczne w Chrystusie Jezusie Panu naszym.
7WOLNI OD ZAKONU.1 Czyż nie wiecie, bracia (bo mówię do znających Zakon), że człowiek podlega prawu, jak długi czas żyje.2 Niewiasta bowiem zamężna, póki mąż żyje, związana jest prawem; jeśli zaś mąż jej umrze, wyzwolona jest spod prawa męża.3 Przeto, póki mąż żyje, będzie zwana cudzołożnicą, jeśliby była z innym mężem; jeśliby zaś mąż jej umarł, wolna jest od prawa mężowego, żeby nie była cudzołożnicą, gdyby była z innym mężem.4 Otóż i wy, bracia moi, umarliście Zakonowi przez ciało Chrystusowe, abyście należeli do innego, który powstał z martwych, abyśmy owoc przynosili Bogu.5 Gdy bowiem byliśmy w ciele, namiętności grzeszne, obudzone przez Prawo, działały w członkach naszych, ażeby przynosiły owoc śmierci;6 lecz teraz jesteśmy wolni od Zakonu śmierci, w którym byliśmy trzymani, tak że służymy w nowości ducha, a nie w starości litery.PRZEZ ZAKON WZMÓGŁ SIĘ GRZECH.7 Cóż więc powiemy? Zakon jest grzechem? Boże uchowaj! Ale grzechu nie poznałem jak tylko przez Zakon: bo nie wiedziałbym o pożądliwości, gdyby Prawo nie mówiło: „Nie pożądaj.”8 Grzech zaś, wziąwszy podnietę z przykazania, sprawił we mnie wszelką pożądliwość. Bez Zakonu bowiem grzech był martwy.9 Ja przecie żyłem niegdyś bez Zakonu. Lecz gdy przyszło przykazanie, grzech ożył,10 ja zaś umarłem i okazało n1i się, że przykazanie, które miało być ku życiu, to stało się drogą do śmierci.11 Grzech bowiem wziąwszy podnietę z przykazania, uwiódł mię i mnie zabił przez nie.12 Tak więc Zakon wprawdzie święty i przykazanie święte i sprawiedliwe i dobre.13 To więc, co dobre, stało się dla mnie śmiercią? Boże uchowaj! Ale grzech, żeby się okazać grzechem, przez dobro zadał mi śmierć; aby przez przykazanie grzech stał się nad miarę grzesznym.WEWNĘTRZNA WALKA CZŁOWIEKA.14 Wiemy bowiem, że Zakon jest duchowy, ja zaś cielesny, jestem zaprzedany grzechowi.15 Albowiem nie rozumiem, co czynię; bo nie to czynię, co chcę dobrego; ale złe, które nienawidzę, to czynię.16 Jeśli zaś to czynię, czego nie chcę, to przyznaję, że Zakon jest dobry.17 Teraz zaś już nie ja to czynię, ale grzech, który we mnie mieszka.18 Wiem bowiem, że we mnie nie mieszka dobre, to jest w ciele moim. Albowiem chcieć jest w mej mocy, ale by dobre wykonać, nie znajduję.19 Nie czynię bowiem dobrego, które chcę, ale złe, którego nie chcę, to czynię.20 Jeśli zaś to czynię, czego nie chcę, już nie ja to czynię, ale grzech, który we mnie mieszka.21 Znajduję więc to prawo, że gdy chcę czynić co dobre, zło do mnie przylega.22 Albowiem według wewnętrznego człowieka, kochan1 się w Zakonie bożym;23 lecz widzę inny zakon w członkach moich, sprzeciwiający się zakonowi umysłu mojego i poddający mię w niewolę w zakonie grzechu, który jest w członkach moich.24 Nieszczęsny ja człowiek, któż mnie wybawi z ciała tej śmierci?25 Łaska boża przez Jezusa Chrystusa Pana naszego. Przeto ja sam służę umysłem Zakonowi bożemu, ciałem zaś zakonowi grzechu.
8WOLNI JESTEŚMY OD POTĘPIENIA.1 Teraz więc nie ma żadnego potępienia dla tych; co są w Chrystusie Jezusie, którzy nie postępują według ciała.2 Prawo bowiem ducha i życia w Chrystusie Jezusie wyzwoliło mię z prawa grzechu i śmierci.3 Gdyż co było niemożliwe dla Zakonu, w czym był osłabiony przez ciało, Bóg, posławszy Syna swego w ciele podobnym do grzesznego ciała, i z powodu grzechu, potępił grzech w ciele,4 aby usprawiedliwienie Zakonu wypełniło się w nas, którzy nie według ciała postępujemy, ale według ducha.5 Albowiem którzy są według ciała, rozumieją, co jest cielesne; lecz którzy są według ducha, rozumieją, co jest duchowe.6 Gdyż mądrość ciała – to śmierć, a mądrość ducha – życie i pokój;7 ponieważ mądrość ciała jest nieprzyjaciółką Boga, nie jest bowiem poddana prawu bożemu, bo nawet nié może.8 A którzy są w ciele, nie mogą podobać się Bogu.DUCH BOŻY MIESZKA W NAS.9 Wy zaś nie jesteście w ciele, ale w duchu; jeśli tylko Duch Boży mieszka w was. Jeśli zaś kto nie ma Ducha Chrystusowego, ten nie należy do niego.10 Lecz jeśli Chrystus jest w was, ciało wprawdzie jest umarłe dla grzechu, ale duch żyje dla usprawiedliwienia.11 A jeśli Duch tego, co Jezusa wzbudził z martwych, mieszka w was, to ten, co wzbudził Jezusa Chrystusa z martwych, ożywi i ciała wasze śmiertelne dla Ducha jego mieszkającego w was.12 Przeto, bracia, nie jesteśmy dłużnikami ciała, żebyśmy według ciała żyli.13 Jeśli bowiem według ciała żyć będziecie, pomrzecie; jeśli zaś duchem umorzycie sprawy ciała, żyć będziecie.14 Albowiem ci są synami bożymi, którzy Duchem Bożym są rządzeni.15 Nie otrzymaliście bowiem znowu ducha niewolników ku bojaźni, ale otrzymaliście ducha przybrania za synów, przez którego wołamy: Abba (Ojcze)! 16 Albowiem ten Duch daje świadectwo duchowi naszemu, że jesteśmy synami bożymi.17 Jeśli zaś synami, to i dziedzicami: mianowicie dziedzicami bożymi, a współdziedzicami Chrystusowymi; jeśli tylko współcierpimy, abyśmy też byli współuwielbieni.CHWAŁY CHRYSTUSA PRAGNIE WSZELKIE STWORZENIE.18 Sądzę bowiem, że utrapienia czasu niniejszego nie są godne przyszłej chwały, która się w nas objawi.19 Gdyż stworzenie z upragnieniem wyczekuje objawienia synów bożych.20 Albowiem stworzenie poddane jest złudzie nie dobrowolnie, ale dla tego, który je poddał, w nadziei,21 że i samo stworzenie będzie oswobodzone z niewoli skażenia na wolność chwały synów bożych.22 Wiemy bowiem, że wszelkie stworzenie wzdycha i jak rodząca aż dotychczas boleje.23 A nie tylko ono, lecz i my sami, którzy mamy pierwiastki Ducha; i sami w sobie wzdychamy, oczekując przybrania na synów bożych, odkupienia ciała naszego.24 Nadzieją bowiem jesteśmy zbawieni. A nadzieja, którą się widzi, nie jest nadzieją, bo co kto widzi, jakże się tego spodziewa?25 Jeśli zaś spodziewamy się, czego nie widzimy, tego w cierpliwości oczekujemy.26 Podobnie też i Duch wspomaga słabość naszą, gdyż nie wiemy, o co byśmy prosić mieli, jak potrzeba, ale sam Duch prosi za nami wzdychaniem niewymownym.27 Ten zaś, co przenika serca, wie, czego Duch pożąda, bo według Boga wstawia się za świętymi.MAMY BYĆ PODOBNI DO OBRAZU SYNA BOŻEGO.28 Wiemy zaś, że miłującym Boga, wszystko dopomaga do dobrego, tym co są powołani, według postanowienia, święci.29 Albowiem których przejrzał i przeznaczył, aby byli podobni do obrazu Syna jego, żeby on był pierworodnym między wielu braćmi.30 Których zaś przeznaczył, tych też wezwał; a których wezwał, tych też usprawiedliwił; których zaś usprawiedliwił, tych też uwielbił.31 Cóż więc powiemy na to? Jeśli Bóg za nami, kto przeciwko nam?32 A ten co nawet własnemu Synowi swemu nie przepuścił, ale go wydał za. nas wszystkich, jakżeby nam nie darował razem z nim wszystkiego?33 Kto będzie oskarżał wybranych bożych? Bóg, który usprawiedliwia?34 Któż jest, co by potępił? Chrystus Jezus, który umarł i owszem, który i zmartwychwstał, który jest po prawicy bożej, który się też wstawia za nami?NIC NAS NIE ODŁĄCZY OD MIŁOŚCI CHRYSTUSOWEJ.35 Któż Więc nas odłączy od miłości Chrystusowej? utrapienie? czy ucisk? Czy głód? czy nagość? czy niebezpieczeństwo? czy prześladowanie? czy miecz?36 (Jak napisano: „A1bowiem dla ciebie nas zabijają cały dzień, uważają nas za owce skazane na rzeź.”)37 Ale w tym wszystkim zwyciężamy przez tego, który nas umiłował.38 Albowiem jestem pewny, że ani śmierć, ani życie, ani aniołowie, ani księstwa, ani mocarstwa, ani teraźniejsze rzeczy, ani przyszłe, ani moc,39 ani wysokość, ani głębokość, ani inne stworzenie nie będzie nas mogło odłączyć od miłości bożej, która jest w Chrystusie Jezusie Panu naszym.
9PAWEŁ BOLEJE NAD ŻYDAMI.1 Prawdę mówię w Chrystusie, nie kłamię, a świadectwo daje mi sumienie moje w Duchu Świętym,2 że mam wielu smutek i ustawicznie boleje serce moje.3 Ja sam bowiem pragnąłem być odrzuconym od Chrystusa za braci moich, którzy są krewnymi moimi według ciała.4 Oni są izraelitami, ich jest przybranie synowskie i chwała i przymierze Zakon i służba boża i obietnice;5 i ich są ojcowie, z których jest Chrystus według ciała, a ten jest nad wszystkim Bóg błogosławiony na wieki. Amen.NIE WSZYSCY POTOMKOWIE ABRAHAMA SĄ SYNAMI OBIETNICY.6 Przez to zaś nie przepadło słowo boże; nie wszyscy bowiem, co są z Izraela, ci są izraelitami;7 ani ci, co są potomstwem Abrahama, nie wszyscy są synami, ale „od Izaaka zwać się będzie twoje potomstwo.”8 To znaczy, że nie ci są synami bożymi, co są synami ciała, ale którzy są synami obietnicy, ci są uważani za potomstwo.9 To bowiem jest słowo obietnicy: „W tym czasie przyjdę, a Sara będzie miała syna.”10 Nie tylko zaś ona, ale i Rebeka, zostawszy brzemienną z jednego obcowania z Izaakiem, ojcem naszym.11 Gdy jeszcze się nie narodzili, ani czegokolwiek dobrego albo złego nie uczynili (aby według wybrania pozostało postanowienie boże),12 nie z uczynków, ale przez tego, który powołuje, rzeczono jej:13 Starszy będzie służył młodszemu,” jak napisano: „Jakuba umiłowałem, a Ezawa miałem w nienawiści.”BÓG WYBIERA, KOGO CHCE.14 Cóż więc powiemy? Czyżby niesprawiedliwość u Boga? Żadną miarą.15 Mojżeszowi bowiem mówi: „Zmiłuję się nad tym; komu jestem miłościwy, i miłosierdzie okażę, nad kim się zlituję.”16 Nie zależy to więc ani od tego, co chce, ani od tego, co biegnie, ale od litującego się Boga.17 Mówi bowiem Pismo Faraonowi: „Na to właśnie wzbudziłem cię, abym na tobie okazał moc moją i żeby imię moje było opowiadane po całej ziemi.”18 Przeto lituje się, nad kim chce; a zatwardza, kogo chce.19 Powiesz mi tedy: Czemuż się jeszcze uskarża? Kto bowiem sprzeciwi się jego woli?20 człowiecze, kimże ty jesteś że odpowiadasz Bogu? Czyż naczynie ulepione mówi temu, co je ulepił: Czemu żeś mię tak uczynił?21 Czyż nie ma mocy garncarz z tej samej bryły gliny uczynić jedno naczynie ku poszanowaniu, a drugie ku zelżywości?22 Skoro Bóg, chcąc okazać gniew i oznajmić potęgę swoją, znosił w wielkiej cierpliwości naczynia gniewu, gotowe na zatracenie,23 aby okazać bogactwa swej chwały nad naczyniami miłosierdzia, które przygotował ku chwale,24 nad nami, których też wezwał, nie tylko z żydów, ale i z pogan,25 jak mówi u Ozeasza: „Nazwę nie mój lud ludem moim, i nieumiłowaną umiłowaną, i tę, która miłosierdzia nie dostąpiła, tą co miłosierdzia dostąpiła.26 I stanie się: na miejscu, gdzie im powiedziano: Wy nie jesteście ludem moim, tam ich nazywać będą synami Boga żywego.”27 Izajasz zaś głosi o Izraelu: „Choćby liczba synów izraelskich była jak piasek morski, ostatki będą ocalone.28 Słowo bowiem spełniając, i przyspieszając w sprawiedliwości”: gdyż „słowo wkrótce wykona Pan na ziemi”;29 i jak przepowiedział Izajasz: „Gdyby nam Pan zastępów nie był zostawił potomstwa, bylibyśmy jak Sodoma i stalibyśmy się podobni Gomorze.” ˇSPRAWIEDLIWOŚĆ NIE Z ZAKONU LECZ Z WIARY.30 Cóż więc powiemy? To że poganie, którzy nie zabiegali o sprawiedliwość, dostąpili sprawiedliwości, mianowicie sprawiedliwości, która jest z wiary.31 Izrael zaś, ubiegając się o zakon sprawiedliwości, nie doszedł. do zakonu sprawiedliwości.32 Dlaczego? Gdyż nie z wiary, ale jakby z uczynków; potknęli się bowiem o kamień obrażenia,33 jak napisano: „Oto kładę ná Syjonie kamień obrażenia i skałę zgorszenia; a wszelki, który weń wierzy, nie będzie zawstydzony.”
10SERCEM WIERZY SIĘ KU SPRA WIEDLIWOŚCI.1 Bracia, właśnie pragnienie serca mego i błagalna modlitwa wznosi się do Bo za ich zbawienie.2 Wydaję im wiem świadectwo, że mają żarliwość bożą, ale nie według umiejętności.3 Nie znając bowiem sprawiedliwości bożej i starając się swoją postawić, nie poddali się sprawiedliwości bożej.4 Kresem bowiem Zakonu jest Chrystus ku sprawiedliwości każdego, co wierzy.5 Mojżesz bowiem napisał o sprawiedliwości, która jest z Zakonu, że „człowiek, który by ją wypełnił, będzie w niej żył.”6 Sprawiedliwość zaś, która jest z wiary, tak mówi: „Nie mów w sercu swoim: Któż wstąpi do nieba?” to jest, żeby Chrystusa sprowadzić;7 albo: „Któż zstąpi do przepaści?” to jest, żeby Chrystusa z martwych wywołać.8 Ale cóż powiada Pismo? „Blisko jest słowo w ustach twoich i w sercu twoim,” to znaczy słowo wiary, które głosimy.9 Jeśli bowiem wyznałbyś ustami swoimi Pana Jezusa i uwierzył w sercu swoim, że go Bóg wzbudził z martwych, zbawiony będziesz.10 Sercem bowiem wierzy się ku sprawiedliwości, ustami zaś wyznaje się ku zbawieniu.11 Mówi bowiem Pismo: „Wszelki, kto weń wierzy, nie będzie zawstydzony.”12 Albowiem nie ma różnicy między Żydem a Grekiem, bo ten sam jest Pan wszystkich, bogaty dla wszystkich, którzy go wzywają.13 „Wszelki bowiem, który by wzywał imienia Pańskiego, zbawiony będzie.”NIE WSZYSCY POSŁUSZNI SĄ EWANGELII.14 Jakże więc będą Wzywać tego, w którego nie uwierzyli? Albo jak uwierzą temu, którego nie słyszeli. A jak usłyszą bez przemawiającego?15 Lecz jak będą nauczać, jeśliby nie byli posłani? Jak napisano: „Jak śliczne nogi opowiadających pokój, opowiadających dobra!”16 Ale nie wszyscy są posłuszni ewangelii. Izajasz bowiem mówi: „Panie, kto uwierzył temu, co usłyszał od nas?”17 Wiara więc ze słuchania, słuchanie zaś przez słowo Chrystusowe.18 Lecz mówię: Czyż nie słyszeli? I owszem, „po wszystkiej ziemi rozszedł się ich głos, a na krańce okręgu ziemskiego ich słowa.”19 Ale pytam: Czy Izrael nie poznał? Pierwszy mówi Mojżesz: „Ja w was wzbudzę zawiść przez tego, który nie jest ludem, przez naród głupi, przywiodę was do gniewu.”20 Izajasz zaś odważnie mówi: „Znaleźli mię ci, którzy mnie nie szukali; jawnie się ukazałem tym, co się o mnie nie pytali.”21 Do Izraela zaś mówi: „Cały dzień wyciągałem ręce moje do ludu niewiernego i sprzeciwiającego się.”
11NIE WSZYSCY ŻYDZI SĄ ZA TWARDZIALI.1 Mówię tedy: Czy Bóg odrzucił lud swój? Żadną miarą. Albowiem i ja jestem izraelitą z potomstwa Abrahama, z pokolenia Beniamina.2 Nie odrzucił Bóg ludu swego, który zna. Czy nie wiecie, co mówi Pismo o Eliaszu: jak skarży się przed Bogiem przeciw Izraelowi?3 „Panie, proroków twoich zabili, ołtarze twoje poobalali, ja zostałem sam i czyhają na życie moje.”4 Ale co mu mówi odpowiedź boska? „Zostawiłem sobie siedem tysięcy mężów, którzy nie zgięli kolan przed Baalem.”5 Tak więc i w tym czasie ostatki zostały zbawione według wybrania łaski.6 Jeśli zaś z łaski, to już nie z uczynków, bo inaczej łaska już nie jest łaską.7 Cóż więc? Czego Izrael szukał, tego nie dostąpił, ale wybrani dostąpili; inni zaś zostali zaślepieni,8 jak napisano: „Dał im Bóg ducha odrętwienia; oczy, aby nie widzieli i uszy, aby nie słyszeli aż do dnia dzisiejszego.”9 A Dawid mówi: „Niechaj stół ich stanie się sidłem i pułapką i obrażeniem i odpłatą dla nich.10 Niech się zaćmią ich oczy, by nie widzieli, a grzbiet ich zawsze naginaj. „CZĘŚCIOWE ODSTĘPSTWO ŻYDÓW ZBAWIENIEM POGAN.11 Mówię tedy: Czy się tak potknęli, żeby zginąć? Bynajmniej. Ale ich przestępstwo jest zbawieniem dla pogan, aby z nimi szli w zawody.12 A jeśli ich przestępstwo jest bogactwem świata i ich umniejszenie bogactwem pogan, o ileż więcej ich dopełnienie?13 Mówię bowiem wam poganom: Jak długo przynajmniej ja jestem apostołem pogan, będę przysparzał chwały usługiwaniu mojemu,14 abym jakoś pobudził ciało moje do współzawodnictwa, i zbawił niektórych z nich.15 Jeśli bowiem ich odrzucenie jest pojednaniem świata, czym będzie przyjęcie, jeśli nie zmartwychwstaniem do życia?16 A jeśli zaczyn jest święty, to i ciasto, i jeśli korzeń święty, to i gałęzie.17 A jeśli niektóre gałęzie zostały ułamane, ty zaś skoro byłeś płonną oliwą, jesteś w nie wszczepiony i stałeś się uczestnikiem korzeni i tłustości oliwnejj6nie wynoś się ponad gałęzie. A jeśli się wynosisz, to nie ty nosisz korzenie, ale korzeń ciebie.19 Powiesz tedy: Gałęzie ułamano, abym ja był wszczepiony.20 Dobrze: z powodu niedowiarstwa są ułamane. Ty zaś wiarą stoisz; nie rozumiej wysoko, ale się bój.21 Jeśli bowiem Bóg nie przebaczył naturalnym gałęziom, żeby przypadkiem i tobie nie przebaczył.NIECH SIĘ POGANIE NIE WYNOSZĄ NAD ZYDÓW.22 Przypatrz się więc dobroci i surowości bożej: mianowicie surowości względem tych, co upadli, a dobroci bożej względem ciebie, jeśli wytrwasz w dobroci; inaczej i ty będziesz wycięty.23 Ale i oni będą wszczepieni, jeśli nie pozostaną w niedowiarstwie; Bóg bowiem ma moc znowu ich wszczepić.24 Albowiem jeśli ty jesteś wycięty z oliwki, płonnej z natury, i przeciwko naturze zostałeś wszczepiony w dobrą oliwkę: jakże daleko więcej ci, którzy według natury zostaną wszczepieni w swoją oliwkę?PRZYSZŁE NAWRÓCENIE ŻYDÓW.25 Nie chcę bowiem, bracia, żebyście nie mieli wiedzieć tej tajemnicy (abyście sami siebie nie uważali za mądrych), że zaślepienie po części spadło na Izraela, dopóki poganie nie wejdą w pełności,26 i tak wszystek Izrael będzie zbawiony, jak napisano: „Przyjdzie z Syjonu, który wyrwie i odwróci bezbożność od Jakuba.27 I to będzie moje przymierze z nimi, gdy zgładzę ich grzechy.”28 Dla ewangelii są wprawdzie nieprzyjaciółmi z powodu was, dla wybrania zaś są najmilsi z powodu ojców.29 Nie żałuje bowiem Bóg darów i wezwania.30 Jak bowiem kiedyś i wy nie wierzyliście Bogu, a teraz dostąpiliście miłosierdzia z powodu ich niedowiarstwa;31 tak i oni teraz nie uwierzyli w okazane wam miłosierdzie, aby i oni miłosierdzia dostąpili.32 Zamknął bowiem Bóg wszystko w niedowiarstwie, aby się nad wszystkimi zmiłował.33 O głębokości bogactw mądrości i wiedzy bożej! Jak są nieogarnione sądy jego i niedościgłe drogi jego!34 „Któż bowiem poznał umysł Pański? albo kto był jego doradcą?”35 Albo kto dał mu pierwej, a będzie mu oddane?36 Albowiem z niego, i przezeń, i w nim jest wszystko: Jemu chwała na wieki. Amen.
12ODDAĆ SIĘ CAŁKOWICIE BOGU.1 Proszę was tedy usilnie, bracia przez miłosierdzie boże, abyście wydawali ciała wasze na ofiarę żyjącą, świętą, przyjemną Bogu, na rozumną służbę waszą.2 A nie upodabniajcie się do tego świata, lecz przemieniajcie się przez odnowę umysłu waszego, abyście doświadczali, która jest wola boża dobra i przyjemna i doskonała.3 Z łaski bowiem, która mi jest dana, mówię wszystkim, co są między wami, żeby nie więcej rozumieli, niźli potrzeba rozumieć, ale żeby rozumieli z umiarkowaniem i jaką każdemu udzielił Bóg miarę wiary.4 Jak bowiem w jednym ciele mamy wiele członków, a wszystkie członki nie mają tej samej czynności,5 tak wielu nas jednym ciałem jesteśmy w Chrystusie, a każdy z osobna członkami jeden drugiego.6 Mając zaś dary różne według łaski, która nam jest dana, bądź proroctwo w zakresie wiary,7 bądź posługę w usługiwaniu, jeśli kto uczy, w nauce;8 kto napomina, w napominaniu; kto użycza, w prostocie; kto jest przełożonym, w zapobiegliwości; kto czyni m1łosierdzie, z wesołością.MIŁOŚĆ BRATERSKA.9 Miłość bez obłudy. Nienawidźcie zła, lgnijcie do dobrego;10 miłością braterską jedni drugich miłujcie; uszanowaniem wzajemnie się uprzedzajcie;11 w pilności nie leniwi; duchem płomienni; Panu służący;12 nadzieją się weselący; w utrapieniu cierpliwi; w modlitwie wytrwali;13 w potrzebach dzielący się z świętymi; w gościnności się kochający.14 Błogosławcie prześladujących was; błogosławcie, a nie przeklinajcie.15 Weselcie się z weselącymi się, płaczcie z płaczącymi;16 bądźcie między sobą jednomyślni; nie rozumiejcie wysoko, ale się z pokornymi zgadzajcie. Nie bądźcie mądrymi we własnym mniemaniu.17 Nikomu złym za złe nie oddawajcie: obmyślajcie to, co dobre nie tylko przed Bogiem, ale też i przed wszystkimi ludźmi.18 Jeśli być może, o ile to od was zależy, pokój miejcie ze wszystkimi ludźmi,19 nie brońcie samych siebie, najmilsi, ale dajcie miejsce gniewowi; napisano bowiem: „Mnie pomsta; ja oddam, mówi Pan.”20 Lecz „jeśliby nieprzyjaciel twój był głodny, nakarmił go; jeśli pragnie, napój go. Czyniąc to bowiem, węgle ogniste zgromadzisz na głowę jego.”21 Nie daj się zwyciężyć złemu, ale zwyciężaj złe w dobrym.
13POSŁUSZEŃSTWO PRZEŁOŻONYM.1 Wszelka dusza niech będzie poddana wyższym zwierzchnościom; nie ma bowiem zwierzchności, jak tylko od Boga; te zaś, co są, od Boga są postanowione.2 Tak więc, kto się sprzeciwia zwierzchności, sprzeciwia się postanowieniu bożemu. A ci, co się sprzeciwiają, ściągają na siebie potępienie.3 Gdyż przełożeni nie są na postrach dobremu uczynkowi, ale złemu. Chcesz zaś nie bać się zwierzchności? Czyń, co dobre, a będziesz miał od niej pochwałę;4 jest bowiem dla ciebie sługą bożym ku dobremu. Jeśli zaś uczynisz co złego, bój się, bo nie bez przyczyny miecz nosi. Jest bowiem sługą bożym, mścicielem zagniewanym na tego, co źle czyni.5 Dlatego koniecznie bądźcie poddani, nie tylko dla gniewu, ale też dla sumienia.6 Dlatego bowiem i podatki płacicie, gdyż są sługami Boga, tej właśnie sprawie służący.7 0ddajcież więc wszystkim, coście powinni: komu podatek, podatek; komu cło, cło; komu bojaźń, bojaźń; komu cześć, cześć.MIŁOŚĆ BLIŹNIEGO.8 Nie bądźcie nikomu nic winni, tylko abyście się nawzajem miłowali; bo kto miłuje bliźniego, Prawo wypełnił.9 Albowiem: „Nie będziesz cudzołożył; nie będziesz zabijał; nie będziesz kradł; nie będziesz mówił fałszywego świadectwa; nie będziesz pożądał”; a jeśli istnieje jakie inne przykazanie, zawiera się w tym słowie: „Będziesz miłował bliźniego swego, jak siebie samego.”10 Miłość bliźniego złego nie czyni. Pełnią tedy Prawa jest miłość.ZACHĘTA DO GORLIWOŚCI.11 A tak znając czas, że jest pora, abyśmy już ze snu powstali; teraz bowiem bliższe jest nasze zbawienie, niż gdyśmy uwierzyli.12 Noc przeminęła, dzień zaś się przybliżył. Odrzućmy więc uczynki cien1ności i obleczmy się w zbroję światłości.13 Jak za dnia uczciwie postępujmy; nie w biesiadach i pijaństwach, nie w rozpuście i bezwstydzie, nie w zwadzie i w zazdrości;14 ale obleczcie się w Pana Jezusa Chrystusa i starając się o ciało, nie dogadzajcie pożądliwościom.
14POBŁAŻLIWOŚĆ WZGLĘDEM SŁABYCH.

RU Brytjka King J. 14POBŁAŻLIWOŚĆ WZGLĘDEM SŁABYCH.1 cf. Tłum. Толк. Słabego zaś w wierze przyjmujcie; bez sporów o zapatrywania.Немощного в вере принимайте без споров о мнениях. И#знемогaющаго же въ вёрэ пріeмлите, не въ сомнёніе помышлeніи. 14,1Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.KJVτον ton
T-ASM
hothe/this/who 
δε de
CONJ
δέdethen 
ασθενουντα asthenounta
V-PAP-ASM G5723
ἀσθενέωastheneōbe weakHim that is weak
τη
T-DSF
hothe/this/whoin the faith
πιστει pistei
N-DSF
πίστιςpistisfaith/trustin the faith
προσλαμβανεσθε proslambanesthe
V-PMM-2P G5732
προσλαμβάνωproslambanōto takereceive ye
μη
PRT-N
μήnot, not
εις eis
PREP
εἰςeistowardto
διακρισεις diakriseis
N-APF
διάκρισιςdiakrisisdiscernmentdisputations
διαλογισμων dialogismōn
N-GPM
διαλογισμόςdialogismosreasoningdoubtful
 
2 cf. Tłum. Толк. Jeden bowiem wierzy, że może jeść wszystko; a kto jest słaby, niech jada jarzyny.Ибо иной уверен, что можно есть все, а немощный ест овощи. Џвъ бо вёруетъ ћсти вс‰, ґ и3знемогazй ѕє1ліz (да) ћстъ. 14,2Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.KJVος os
R-NSM
ὅς, ἥhhos ēwhichone
μεν men
PRT
μένmenon the other handFor
πιστευει pisteuei
V-PAI-3S G5719
πιστεύωpisteuōto trust (in)believeth
φαγειν fagein
V-2AAN G5629
φαγεῖνfageinto eatthat he may eat
παντα panta
A-APN
πᾶςpasallall things
ο o
T-NSM
hothe/this/who 
δε de
CONJ
δέdethen: another
ασθενων asthenōn
V-PAP-NSM G5723
ἀσθενέωastheneōbe weak, who is weak
λαχανα lachana
N-APN
λάχανονlachanonplantherbs
εσθιει esthiei
V-PAI-3S G5719
ἐσθίωesthiōto eat, eateth
 
3 cf. Tłum. Толк. Ten, co je, niechaj nie gardzi nie jedzącym; a ten co nie je, niech nie sądzi jedzącego; Bóg bowiem go przyjął.Кто ест, не уничижай того, кто не ест; и кто не ест, не осуждай того, кто ест, потому что Бог принял его. Kдhй не kдyщагw да не ўкорsетъ: и3 не kдhй kдyщагw да не њсуждaетъ: бGъ бо є3го2 пріsтъ. 14,3Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.KJVο o
T-NSM
hothe/this/who 
εσθιων esthiōn
V-PAP-NSM G5723
ἐσθίωesthiōto eathim that eateth
τον ton
T-ASM
hothe/this/who 
μη
PRT-N
μήnotnot
εσθιοντα esthionta
V-PAP-ASM G5723
ἐσθίωesthiōto eathim that eateth
μη
PRT-N
μήnotnot
εξουθενειτω exoutheneitō
V-PAM-3S G5720
ἐξουθενέωexoutheneōto rejectLet
ο o
T-NSM
hothe/this/who 
δε de
CONJ
δέdethen[then]
μη
PRT-N
μήnotnot
εσθιων esthiōn
V-PAP-NSM G5723
ἐσθίωesthiōto eathim which eateth
τον ton
T-ASM
hothe/this/who 
εσθιοντα esthionta
V-PAP-ASM G5723
ἐσθίωesthiōto eathim that eateth
μη
PRT-N
μήnotnot
κρινετω krinetō
V-PAM-3S G5720
κρίνωkrinōto judgelet
ο o
T-NSM
hothe/this/whoGod
θεος theos
N-NSM
θεόςtheosGodGod
γαρ gar
CONJ
γάρgarfor: for
αυτον auton
P-ASM
αὐτόςautoshe/she/it/selfhim
προσελαβετο proselabeto
V-2AMI-3S G5639
προσλαμβάνωproslambanōto takehath received
 
4 cf. Tłum. Толк. Kimże ty jesteś, iż sądzisz cudzego sługę? Panu swemu stoi, albo upada; a ostoi się, bo Bóg ma moc go postawić.Кто ты, осуждающий чужого раба? Перед своим Господом стоит он, или падает. И будет восставлен, ибо силен Бог восставить его. Ты2 кто2 є3си2 судsй чуждeму рабY; СвоемY гDеви стои1тъ, и3ли2 пaдаетъ. Стaнетъ же, си1ленъ бо є4сть бGъ постaвити є3го2. 14,4Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.KJVσυ su
P-2NS
σύsuyouthou
τις tis
I-NSM
τίςtiswhich?Who
ει ei
V-PAI-2S G5719
εἰμίeimito beart
ο o
T-NSM
hothe/this/who 
κρινων krinōn
V-PAP-NSM G5723
κρίνωkrinōto judgethat judgest
αλλοτριον allotrion
A-ASM
ἀλλότριοςallotriosanother’sanother man's
οικετην oiketēn
N-ASM
οἰκέτηςoiketēsslaveservant
τω
T-DSM
hothe/this/who 
ιδιω idiō
A-DSM
ἴδιοςidiosone's own/private? to his own
κυριω kuriō
N-DSM
κύριοςkurioslordmaster
στηκει stēkei
V-PAI-3S G5719
στήκωstēkōto standhe standeth
η ē
PRT
ēoror
πιπτει piptei
V-PAI-3S G5719
πίπτωpiptōto collapsefalleth
σταθησεται stathēsetai
V-FPI-3S G5701
ἵστημιhistēmito stand, he shall be holden up
δε de
CONJ
δέdethen. Yea
δυνατει dunatei
V-PAI-3S G5719
δυνατέωdunateōbe able[be able]
γαρ gar
CONJ
γάρgarfor: for
ο o
T-NSM
hothe/this/whoGod
κυριος kurios
N-NSM
κύριοςkurioslord[lord]
στησαι stēsai
V-AAN G5658
ἵστημιhistēmito standto make
αυτον auton
P-ASM
αὐτόςautoshe/she/it/selfhim
 
5 cf. Tłum. Толк. Gdyż jeden czyni różnicę między dniem a dniem; drugi zaś każdy dzień uznaje; każdy niech pozostanie przy swoim mniemaniu.Иной отличает день от дня, а другой судит о всяком дне равно. Всякий поступай по удостоверению своего ума. Џвъ ќбw разсуждaетъ дeнь чрез8 дeнь, џвъ же сyдитъ на всsкъ дeнь. Кjиждо своeю мhслію да и3звэствyетсz. 14,5Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.KJVος os
R-NSM
ὅς, ἥhhos ēwhichOne man
μεν[     men
PRT
μένmenon the other hand 
γαρ]     gar
CONJ
γάρgarfor[for]
κρινει krinei
V-PAI-3S G5719
κρίνωkrinōto judgeesteemeth
ημεραν ēmeran
N-ASF
ἡμέραhēmeradayone day
παρ par
PREP
παράparafrom/with/besideabove
ημεραν ēmeran
N-ASF
ἡμέραhēmeradayanother
ος os
R-NSM
ὅς, ἥhhos ēwhichanother
δε de
CONJ
δέdethen:
κρινει krinei
V-PAI-3S G5719
κρίνωkrinōto judgeesteemeth
πασαν pasan
A-ASF
πᾶςpasallevery
ημεραν ēmeran
N-ASF
ἡμέραhēmeradayday
εκαστος ekastos
A-NSM
ἕκαστοςhekastoseachevery man
εν en
PREP
ἐνenin/on/amongin
τω
T-DSM
hothe/this/who 
ιδιω idiō
A-DSM
ἴδιοςidiosone's own/privatehis own
νοι noi
N-DSM
νοῦςnousmindmind
πληροφορεισθω plēroforeisthō
V-PPM-3S G5744
πληροφορέωplēroforeōto fulfill. Let
 
6 cf. Tłum. Толк. Kto dnia przestrzega, dla Pana przestrzega; a kto jada, dla Pana jada, gdyż Bogu dzięki czyni. A kto nie je, dla Pana nie je i Bogu dzięki czyni.Кто различает дни, для Господа различает; и кто не различает дней, для Господа не различает. Кто ест, для Господа ест, ибо благодарит Бога; и кто не ест, для Господа не ест, и благодарит Бога. (За?_рг7i.) Мyдрствуzй дeнь, гDеви мyдрствуетъ: и3 не мyдрствуzй дeнь, гDеви не мyдрствуетъ. Kдhй, гDеви ћстъ, благодари1тъ бо бGа: и3 не kдhй, гDеви не ћстъ, и3 благодари1тъ бGа. 14,6Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.KJVο o
T-NSM
hothe/this/who 
φρονων fronōn
V-PAP-NSM G5723
φρονέωfroneōto thinkHe that regardeth
την tēn
T-ASF
hothe/this/who 
ημεραν ēmeran
N-ASF
ἡμέραhēmeradaythe day
κυριω kuriō
N-DSM
κύριοςkurioslordunto the Lord
φρονει fronei
V-PAI-3S G5719
φρονέωfroneōto think, regardeth
και kai
CONJ
καίkaiand; and
ο o
T-NSM
hothe/this/who 
εσθιων esthiōn
V-PAP-NSM G5723
ἐσθίωesthiōto eat. He that eateth
κυριω kuriō
N-DSM
κύριοςkurioslord, to the Lord
εσθιει esthiei
V-PAI-3S G5719
ἐσθίωesthiōto eat, eateth
ευχαριστει eucharistei
V-PAI-3S G5719
εὐχαριστέωeucharisteōto thankhe giveth
γαρ gar
CONJ
γάρgarfor, for
τω
T-DSM
hothe/this/who 
θεω theō
N-DSM
θεόςtheosGodGod
και kai
CONJ
καίkaiand; and
ο o
T-NSM
hothe/this/whothe day
μη
PRT-N
μήnotnot
εσθιων esthiōn
V-PAP-NSM G5723
ἐσθίωesthiōto eathe that eateth
κυριω kuriō
N-DSM
κύριοςkurioslordto the Lord
ουκ ouk
PRT-N
οὐounonot
εσθιει esthiei
V-PAI-3S G5719
ἐσθίωesthiōto eathe eateth
και kai
CONJ
καίkaiand, and
ευχαριστει eucharistei
V-PAI-3S G5719
εὐχαριστέωeucharisteōto thankthanks
τω
T-DSM
hothe/this/whothe day
θεω theō
N-DSM
θεόςtheosGodGod
 
7 cf. Tłum. Толк. Nikt bowiem z nas nie żyje sobie i nikt sobie nie umiera.Ибо никто из нас не живет для себя, и никто не умирает для себя; Никт0же бо нaсъ себЁ живeтъ, и3 никт0же себЁ ўмирaетъ: 14,7Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.KJVουδεις oudeis
A-NSM-N
οὐδείςoudeisno onenone
γαρ gar
CONJ
γάρgarforFor
ημων ēmōn
P-1GP
ἐγώegōI/weof us
εαυτω eautō
F-3DSM
ἑαυτοῦheautoumy/your/him-selfto himself
ζη
V-PAI-3S G5719
ζάωzaōto liveliveth
και kai
CONJ
καίkaiand, and
ουδεις oudeis
A-NSM-N
οὐδείςoudeisno oneno man
εαυτω eautō
F-3DSM
ἑαυτοῦheautoumy/your/him-selfto himself
αποθνησκει apothnēskei
V-PAI-3S G5719
ἀποθνήσκωapothnēskōto diedieth
 
8 cf. Tłum. Толк. Albowiem czy żyjemy, Panu żyjemy; czy umieramy, Panu umieramy. Czy więc żyjemy, czy umieramy, Pańscy jesteśmy.а живем ли - для Господа живем; умираем ли - для Господа умираем: и потому, живем ли или умираем,- всегда Господни. ѓще бо живeмъ, гDеви живeмъ, ѓще же ўмирaемъ, гDеви ўмирaемъ: ѓще u5бо живeмъ, ѓще ўмирaемъ, гDни є3смы2. 14,8Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.KJVεαν ean
COND
ἐάνeanifwhether
τε te
PRT
τεteand/both 
γαρ gar
CONJ
γάρgarforFor
ζωμεν zōmen
V-PAS-1P G5725
ζάωzaōto livewe live
τω
T-DSM
hothe/this/whounto the Lord
κυριω kuriō
N-DSM
κύριοςkurioslordunto the Lord
ζωμεν zōmen
V-PAI-1P G5719
ζάωzaōto live, we live
εαν ean
COND
ἐάνeanifwhether
τε te
PRT
τεteand/both; and
αποθνησκωμεν apothnēskōmen
V-PAS-1P G5725
ἀποθνήσκωapothnēskōto diewe die
τω
T-DSM
hothe/this/whounto the Lord
κυριω kuriō
N-DSM
κύριοςkurioslordunto the Lord
αποθνησκομεν apothnēskomen
V-PAI-1P G5719
ἀποθνήσκωapothnēskōto die, we die
εαν ean
COND
ἐάνeanif: whether
τε te
PRT
τεteand/both 
ουν oun
CONJ
οὖνountherefore/thentherefore
ζωμεν zōmen
V-PAS-1P G5725
ζάωzaōto livewe live
εαν ean
COND
ἐάνeanif, or
τε te
PRT
τεteand/both 
αποθνησκωμεν apothnēskōmen
V-PAS-1P G5725
ἀποθνήσκωapothnēskōto diedie
του tou
T-GSM
hothe/this/whothe Lord's
κυριου kuriou
N-GSM
κύριοςkurioslordthe Lord's
εσμεν esmen
V-PAI-1P G5719
εἰμίeimito be, we are
 
9 cf. Tłum. Толк. Na to bowiem Chrystus umarł i zmartwychwstał, aby panował i nad umarłymú i nad żyjącymi.Ибо Христос для того и умер, и воскрес, и ожил, чтобы владычествовать и над мертвыми и над живыми. (За?_рд7i.) На сіe бо хrт0съ и3 ќмре и3 воскRсе и3 њживE, да и3 мeртвыми и3 живhми њбладaетъ. 14,9Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.KJVεις eis
PREP
εἰςeistowardto
τουτο touto
D-ASN
οὗτοςhoutosthis/he/she/it[this/he/she/it]
γαρ gar
CONJ
γάρgarforFor
χριστος christos
N-NSM
ΧριστόςchristosChristChrist
απεθανεν apethanen
V-2AAI-3S G5627
ἀποθνήσκωapothnēskōto diedied
και kai
CONJ
καίkaiandboth
εζησεν ezēsen
V-AAI-3S G5656
ζάωzaōto liveliving
ινα ina
CONJ
ἵναhinain order that/to, that
και kai
CONJ
καίkaiand, and
νεκρων nekrōn
A-GPM
νεκρόςnekrosdeadof the dead
και kai
CONJ
καίkaiand, and
ζωντων zōntōn
V-PAP-GPM G5723
ζάωzaōto live[to live]
κυριευση kurieusē
V-AAS-3S G5661
κυριεύωkurieuōto lord overhe might be Lord
 
10 cf. Tłum. Толк. Ty zaś czemu sądzisz brata swego? Albo ty czemu gardzisz bratem swoim? Wszyscy bowiem staniemy przed stolicą Chrystusa,А ты что осуждаешь брата твоего? Или и ты, что унижаешь брата твоего? Все мы предстанем на суд Христов. Тh же почто2 њсуждaеши брaта твоего2, и3ли2 ты2 что2 ўничижaеши брaта твоего2; Вси1 бо предстaнемъ суди1щу хrт0ву. 14,10Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.KJVσυ su
P-2NS
σύsuyouthou
δε de
CONJ
δέdethenBut
τι ti
I-ASN
τίςtiswhich?why
κρινεις krineis
V-PAI-2S G5719
κρίνωkrinōto judgedost
τον ton
T-ASM
hothe/this/whobrother
αδελφον adelfon
N-ASM
ἀδελφόςadelfosbrotherbrother
σου sou
P-2GS
σύsuyouthou
η ē
PRT
ēor? or
και kai
CONJ
καίkaiand 
συ su
P-2NS
σύsuyouthy
τι ti
I-ASN
τίςtiswhich?why
εξουθενεις exoutheneis
V-PAI-2S G5719
ἐξουθενέωexoutheneōto rejectdost
τον ton
T-ASM
hothe/this/whobrother
αδελφον adelfon
N-ASM
ἀδελφόςadelfosbrotherbrother
σου sou
P-2GS
σύsuyouthy
παντες pantes
A-NPM
πᾶςpasallall
γαρ gar
CONJ
γάρgarfor? for
παραστησομεθα parastēsometha
V-FDI-1P G5695
παρίστημιparistēmito stand bywe shall
τω
T-DSN
hothe/this/whobefore the judgment seat
βηματι bēmati
N-DSN
βῆμαbēmajudgement seatbefore the judgment seat
του tou
T-GSM
hothe/this/whoof Christ
θεου theou
N-GSM
θεόςtheosGod[God]
 
11 cf. Tłum. Толк. gdyż napisano: „Żyję ja, mówi Pan, przede mną ugnie się wszelkie kolano, i wszelki język wyznawać będzie Bogu.;Ибо написано: живу Я, говорит Господь, предо Мною преклонится всякое колено, и всякий язык будет исповедовать Бога. Пи1сано бо є4сть: живY ѓзъ, гlетъ гDь, ћкw мнЁ покл0нитсz всsко колёно, и3 всsкъ љзhкъ и3сповёстсz бGови. 14,11Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.KJVγεγραπται gegraptai
V-RPI-3S G5769
γράφωgrafōto writeit is written
γαρ gar
CONJ
γάρgarforFor
ζω
V-PAI-1S G5719
ζάωzaōto livelive
εγω egō
P-1NS
ἐγώegōI/we, I
λεγει legei
V-PAI-3S G5719
λέγωlegōto speak, saith
κυριος kurios
N-NSM
κύριοςkurioslordthe Lord
οτι oti
CONJ
ὅτιhotithat/since 
εμοι emoi
P-1DS
ἐγώegōI/weto me
καμψει kampsei
V-FAI-3S G5692
κάμπτωkamptōto bend/bowshall bow
παν pan
A-NSN
πᾶςpasall, every
γονυ gonu
N-NSN
γόνυgonua kneeknee
και kai
CONJ
καίkaiand, and
πασα pasa
A-NSF
πᾶςpasallevery
γλωσσα glōssa
N-NSF
γλῶσσαglōssatonguetongue
εξομολογησεται exomologēsetai
V-FMI-3S G5698
ἐξομολογέομαιexomologeomaito agreeshall confess
τω
T-DSM
hothe/this/whoto God
θεω theō
N-DSM
θεόςtheosGodto God
 
12 cf. Tłum. Толк. Przeto każdy z nas zda za siebie sprawę Bogu.Итак каждый из нас за себя даст отчет Богу. Тёмже u5бо кjйждо нaсъ њ себЁ сл0во дaстъ бGу. 14,12Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.KJVαρα[     ara
PRT
ἄραarathereforeSo
ουν]     oun
CONJ
οὖνountherefore/thenthen
εκαστος ekastos
A-NSM
ἕκαστοςhekastoseachevery one
ημων ēmōn
P-1GP
ἐγώegōI/weof us
περι peri
PREP
περίperiaboutof
εαυτου eautou
F-3GSM
ἑαυτοῦheautoumy/your/him-selfhimself
λογον logon
N-ASM
λόγοςlogoswordaccount
δωσει[     dōsei
V-FAI-3S G5692
δίδωμιdidōmito giveshall give
τω
T-DSM
hothe/this/whoto God
θεω]     theō
N-DSM
θεόςtheosGodto God
 
POŻYCIE POKOJOWE.13 cf. Tłum. Толк. Przeto nie sądźmy się więcej wzajemnie, ale raczej to postanówcie, żebyście nie byli dla brata obrazą albo zgorszeniem.Не станем же более судить друг друга, а лучше судите о том, как бы не подавать брату случая к преткновению или соблазну. Не ктомY u5бо дрyгъ дрyга њсуждaемъ, но сіE пaче суди1те, є4же не полагaти претыкaніz брaту и3ли2 соблaзна. 14,13Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.KJVμηκετι mēketi
ADV-N
μηκέτιmēketinever againnot
ουν oun
CONJ
οὖνountherefore/thentherefore
αλληλους allēlous
C-APM
ἀλλήλωνallēlōnone anotherone another
κρινωμεν krinōmen
V-PAS-1P G5725
κρίνωkrinōto judgeLet us
αλλα alla
CONJ
ἀλλάallabut: but
τουτο touto
D-ASN
οὗτοςhoutosthis/he/she/it[this/he/she/it]
κρινατε krinate
V-AAM-2P G5657
κρίνωkrinōto judgejudge
μαλλον mallon
ADV
μᾶλλονmallonmorerather
το to
T-ASN
hothe/this/who, that
μη
PRT-N
μήnotno man
τιθεναι tithenai
V-PAN G5721
τίθημιtithēmito placeput
προσκομμα proskomma
N-ASN
πρόσκομμαproskommastumbling blocka stumblingblock
τω
T-DSM
hothe/this/whoin
αδελφω adelfō
N-DSM
ἀδελφόςadelfosbrotherin
η ē
PRT
ēoror
σκανδαλον skandalon
N-ASN
σκάνδαλονskandalonstumbling blockan occasion to fall
 
14 cf. Tłum. Толк. Wiem i mam ufność w Panu Jezusie, że nic nie jest samo przez się nieczyste, tylko temu jest nieczyste, który coś uważa za nieczyste.Я знаю и уверен в Господе Иисусе, что нет ничего в себе самом нечистого; только почитающему что-либо нечистым, тому нечисто. Вёмъ и3 и3звэщeнъ є4смь њ хrтЁ ї}сэ, ћкw ничт0же сквeрно сaмо соб0ю: т0чію помышлsющему что2 сквeрно бhти, џному сквeрно є4сть. 14,14Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.KJVοιδα oida
V-RAI-1S G5758
εἴδωeidōto knowI know
και kai
CONJ
καίkaiand, and
πεπεισμαι pepeismai
V-RPI-1S G5769
πείθωpeithōto persuadeam persuaded
εν en
PREP
ἐνenin/on/amongby
κυριω kuriō
N-DSM
κύριοςkurioslordthe Lord
ιησου iēsou
N-DSM
ἸησοῦςiēsousJesus/JoshuaJesus
οτι oti
CONJ
ὅτιhotithat/since, that
ουδεν ouden
A-NSN-N
οὐδείςoudeisno onenothing
κοινον koinon
A-NSN
κοινόςkoinoscommonunclean
δι di
PREP
διάdiathrough/because ofof
εαυτου eautou
F-3GSM
ἑαυτοῦheautoumy/your/him-selfitself
ει ei
COND
εἰeiif:
μη
PRT-N
μήnotbut
τω
T-DSM
hothe/this/who 
λογιζομενω logizomenō
V-PNP-DSM G5740
λογίζομαιlogizomaito countto him that esteemeth
τι ti
X-NSN
τιςtisoneany thing
κοινον koinon
A-NSN
κοινόςkoinoscommonunclean
ειναι einai
V-PAN G5721
εἰμίeimito beto be
εκεινω ekeinō
D-DSM
ἐκεῖνοςekeinosthat, to him
κοινον koinon
A-NSN
κοινόςkoinoscommonunclean
 
15 cf. Tłum. Толк. Jeśli bowiem dla pokarmu zasmucasz brata swego, już nie postępujesz według miłości. Nie zatracaj pokarmem swoim tego, za którego Chrystus umarł.Если же за пищу огорчается брат твой, то ты уже не по любви поступаешь. Не губи твоею пищею того, за кого Христос умер. Ѓще же брaшна рaди брaтъ тв0й скорби1тъ, ўжE не по любви2 х0диши: не брaшномъ твои1мъ того2 погублsй, за нег0же хrт0съ ќмре. 14,15Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.KJVει ei
COND
εἰeiifif
γαρ gar
CONJ
γάρgarfor[for]
δια dia
PREP
διάdiathrough/because ofwith
βρωμα brōma
N-ASN
βρῶμαbrōmafoodmeat
ο o
T-NSM
hothe/this/whobrother
αδελφος adelfos
N-NSM
ἀδελφόςadelfosbrotherbrother
σου sou
P-2GS
σύsuyouthy
λυπειται lupeitai
V-PPI-3S G5743
λυπέωlupeōto grievebe grieved
ουκετι ouketi
ADV-N
οὐκέτιouketinot any more, now
κατα kata
PREP
κατάkataaccording to 
αγαπην agapēn
N-ASF
ἀγάπηagapēlovecharitably
περιπατεις peripateis
V-PAI-2S G5719
περιπατέωperipateōto walkwalkest thou
μη
PRT-N
μήnotnot
τω
T-DSN
hothe/this/whowith
βρωματι brōmati
N-DSN
βρῶμαbrōmafoodwith
σου sou
P-2GS
σύsuyouthy
εκεινον ekeinon
D-ASM
ἐκεῖνοςekeinosthathim
απολλυε apollue
V-PAM-2S G5720
ἀπολλύωapolluōto destroy. Destroy
υπερ uper
PREP
ὑπέρhuperabove/for, for
ου ou
R-GSM
ὅς, ἥhhos ēwhichwhom
χριστος christos
N-NSM
ΧριστόςchristosChristChrist
απεθανεν apethanen
V-2AAI-3S G5627
ἀποθνήσκωapothnēskōto diedied
 
16 cf. Tłum. Толк. Niechże więc dobro nasze nie będzie bluźnione.Да не хулится ваше доброе. Да не хули1тсz u5бо вaше бlг0е. 14,16Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.KJVμη
PRT-N
μήnotnot
βλασφημεισθω blasfēmeisthō
V-PPM-3S G5744
βλασφημέωblasfēmeōto blasphemeLet
ουν oun
CONJ
οὖνountherefore/thenthen
υμων umōn
P-2GP
σύsuyouyour
το to
T-NSN
hothe/this/who 
αγαθον agathon
A-NSN
ἀγαθόςagathosgood-doergood
 
17 cf. Tłum. Толк. Albowiem królestwo boże nie jest pokarmem i napojem, ale sprawiedliwością i pokojem i weselem w Duchu Świętym.Ибо Царствие Божие не пища и питие, но праведность и мир и радость во Святом Духе. Нёсть бо цrтво б9іе брaшно и3 питіE, но прaвда и3 ми1ръ и3 рaдость њ д©э с™э. 14,17Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.KJVου ou
PRT-N
οὐounonot
γαρ gar
CONJ
γάρgarforFor
εστιν estin
V-PAI-3S G5719
εἰμίeimito beis
η ē
T-NSF
hothe/this/whothe kingdom
βασιλεια basileia
N-NSF
βασιλείαbasileiakingdomthe kingdom
του tou
T-GSM
hothe/this/whoof God
θεου theou
N-GSM
θεόςtheosGodof God
βρωσις brōsis
N-NSF
βρῶσιςbrōsiseatingmeat
και kai
CONJ
καίkaiandand
ποσις posis
N-NSF
πόσιςposisdrinkdrink
αλλα alla
CONJ
ἀλλάallabut; but
δικαιοσυνη dikaiosunē
N-NSF
δικαιοσύνηdikaiosunērighteousnessrighteousness
και kai
CONJ
καίkaiand, and
ειρηνη eirēnē
N-NSF
εἰρήνηeirēnēpeacepeace
και kai
CONJ
καίkaiand, and
χαρα chara
N-NSF
χαράcharajoyjoy
εν en
PREP
ἐνenin/on/amongin
πνευματι pneumati
N-DSN
πνεῦμαpneumaspirit/breaththe
αγιω agiō
A-DSN
ἅγιοςhagiosholyHoly
 
18 cf. Tłum. Толк. Kto bowiem w tym służy Chrystusowi, podoba się Bogu i ludziom jest przyjemny.Кто сим служит Христу, тот угоден Богу и достоин одобрения от людей. И$же бо си1ми слyжитъ хrт0ви, бlгоуг0денъ є4сть бGови и3 и3скyсенъ человёкwмъ. 14,18Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.KJVο o
T-NSM
hothe/this/who 
γαρ gar
CONJ
γάρgarforFor
εν en
PREP
ἐνenin/on/amongin
τουτω toutō
D-DSM
οὗτοςhoutosthis/he/she/it[this/he/she/it]
δουλευων douleuōn
V-PAP-NSM G5723
δουλεύωdouleuōbe a slavehe that
τω
T-DSM
hothe/this/whoChrist
χριστω christō
N-DSM
ΧριστόςchristosChristChrist
ευαρεστος euarestos
A-NSM
εὐάρεστοςeuarestoswell-pleasingacceptable
τω
T-DSM
hothe/this/whoto God
θεω theō
N-DSM
θεόςtheosGodto God
και kai
CONJ
καίkaiand, and
δοκιμος dokimos
A-NSM
δόκιμοςdokimostestedapproved
τοις tois
T-DPM
hothe/this/whoof men
ανθρωποις anthrōpois
N-DPM
ἄνθρωποςanthrōposa humanof men
 
19 cf. Tłum. Толк. Tak więc starajmy się o to, co służy pokojowi i pilnujmy wzajemnie tego, co jest ku zbudowaniu.Итак будем искать того, что служит к миру и ко взаимному назиданию. (За?_рє7i.) Тёмже u5бо ми1ръ возлю1бимъ и3 ±же къ созидaнію дрyгъ ко дрyгу. 14,19Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.KJVαρα ara
PRT
ἄραaratherefore 
ουν oun
CONJ
οὖνountherefore/thentherefore
τα ta
T-APN
hothe/this/who 
της tēs
T-GSF
hothe/this/whothe things
ειρηνης eirēnēs
N-GSF
εἰρήνηeirēnēpeacewhich make for peace
διωκωμεν diōkōmen
V-PAS-1P G5725
διώκωdiōkōto pursueLet us
και kai
CONJ
καίkaiand, and
τα ta
T-APN
hothe/this/whowhich make for peace
της tēs
T-GSF
hothe/this/whothings
οικοδομης oikodomēs
N-GSF
οἰκοδομήoikodomēbuildingwherewith one may edify
της tēs
T-GSF
hothe/this/whowherewith one may edify
εις eis
PREP
εἰςeistoward 
αλληλους allēlous
C-APM
ἀλλήλωνallēlōnone anotheranother
 
20 cf. Tłum. Толк. Dla pokarmu nie psuj sprawy bożej. Wszystko wprawdzie jest czyste, ale złem jest dla człowieka, który je z obrazą.Ради пищи не разрушай дела Божия. Все чисто, но худо человеку, который ест на соблазн. Не брaшна рaди разорsй дёло б9іе. Вс‰ бо чи6ста, но ѕло2 человёку претыкaніемъ kдyщему: 14,20Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.KJVμη
PRT-N
μήnotnot
ενεκεν eneken
PREP
ἕνεκα, εἵνεκενhheneka einekenbecause ofFor
βρωματος brōmatos
N-GSN
βρῶμαbrōmafoodmeat
καταλυε katalue
V-PAM-2S G5720
καταλύωkataluōto destroy/lodgedestroy
το to
T-ASN
hothe/this/who 
εργον ergon
N-ASN
ἔργονergonworkthe work
του tou
T-GSM
hothe/this/whothe work
θεου theou
N-GSM
θεόςtheosGodof God
παντα panta
A-NPN
πᾶςpasall. All things
μεν men
PRT
μένmenon the other handindeed
καθαρα kathara
A-NPN
καθαρόςkatharoscleanpure
αλλα alla
CONJ
ἀλλάallabut; but
κακον kakon
A-NSN
κακόςkakosevil/harmevil
τω
T-DSM
hothe/this/whoof God
ανθρωπω anthrōpō
N-DSM
ἄνθρωποςanthrōposa humanfor that man
τω
T-DSM
hothe/this/whofor that man
δια dia
PREP
διάdiathrough/because ofwith
προσκομματος proskommatos
N-GSN
πρόσκομμαproskommastumbling blockoffence
εσθιοντι esthionti
V-PAP-DSM G5723
ἐσθίωesthiōto eatwho eateth
 
21 cf. Tłum. Толк. Dobrze jest nie jeść mięsa, i nie pić wina, ani tego, czym twój brat się obraża, albo gorszy, albo słabnie.Лучше не есть мяса, не пить вина и не делать ничего такого, отчего брат твой претыкается, или соблазняется, или изнемогает. добро2 не ћсти мsсъ, нижE пи1ти вінA, ни њ нeмже брaтъ тв0й претыкaетсz и3ли2 соблазнsетсz и3ли2 и3знемогaетъ. 14,21Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.KJVκαλον kalon
A-NSN
καλόςkalosgoodgood
το to
T-NSN
hothe/this/who 
μη
PRT-N
μήnotneither
φαγειν fagein
V-2AAN G5629
φαγεῖνfageinto eatto eat
κρεα krea
N-APN
κρέαςkreasmeatflesh
μηδε mēde
CONJ-N
μηδέmēdenot, nor
πειν pein
V-2AAN G5629
πίνωpinōto drinkto drink
οινον oinon
N-ASM
οἶνοςoinoswinewine
μηδε mēde
CONJ-N
μηδέmēdenot, nor
εν en
PREP
ἐνenin/on/amongwhereby
ω ō
R-DSN
ὅς, ἥhhos ēwhich 
ο o
T-NSM
hothe/this/whobrother
αδελφος adelfos
N-NSM
ἀδελφόςadelfosbrotherbrother
σου sou
P-2GS
σύsuyouthy
προσκοπτει proskoptei
V-PAI-3S G5719
προσκόπτωproskoptōto strikestumbleth
 
22 cf. Tłum. Толк. Ty masz wiarę? Miejże ją dla samego siebie przed Bogiem. Błogosławiony, który nie potępia samego siebie w tym, co za dobre uznaje.Ты имеешь веру? имей ее сам в себе, пред Богом. Блажен, кто не осуждает себя в том, что избирает. Ты2 вёру и4маши; њ себЁ сaмъ и3мёй пред8 бGомъ. Бlжeнъ не њсуждazй себE, њ нeмже и3скушaетсz. 14,22Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.KJVσυ su
P-2NS
σύsuyouthou
πιστιν pistin
N-ASF
πίστιςpistisfaith/trustfaith
ην ēn
R-ASF
ὅς, ἥhhos ēwhichthat thing which
εχεις echeis
V-PAI-2S G5719
ἔχωechōto have/beHast
κατα kata
PREP
κατάkataaccording toto
σεαυτον seauton
F-2ASM
σεαυτοῦseautouyourselfthyself
εχε eche
V-PAM-2S G5720
ἔχωechōto have/be? have
ενωπιον enōpion
ADV
ἐνώπιονenōpionbeforebefore
του tou
T-GSM
hothe/this/who 
θεου theou
N-GSM
θεόςtheosGodGod
μακαριος makarios
A-NSM
μακάριοςmakariosblessed. Happy
ο o
T-NSM
hothe/this/whoGod
μη
PRT-N
μήnotnot
κρινων krinōn
V-PAP-NSM G5723
κρίνωkrinōto judgehe that condemneth
εαυτον eauton
F-3ASM
ἑαυτοῦheautoumy/your/him-selfhimself
εν en
PREP
ἐνenin/on/amongin
ω ō
R-DSN
ὅς, ἥhhos ēwhich[which]
δοκιμαζει dokimazei
V-PAI-3S G5719
δοκιμάζωdokimazōto testhe alloweth
 
23 cf. Tłum. Толк. Kto zaś wątpi, ten jedząc, podlega potępieniu, bo nie z wiary. Wszystko zaś, co nie jest z wiary, grzechem jest.А сомневающийся, если ест, осуждается, потому что не по вере; а все, что не по вере, грех. Ґ сомнszйсz, ѓще ћстъ, њсуждaетсz, занE не t вёры: всsко же, є4же не t вёры, грёхъ є4сть. 14,23Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.KJVο o
T-NSM
hothe/this/who 
δε de
CONJ
δέdethenAnd
διακρινομενος diakrinomenos
V-PMP-NSM G5734
διακρίνωdiakrinōto judge/doubthe that doubteth
εαν ean
COND
ἐάνeanifif
φαγη fagē
V-2AAS-3S G5632
φαγεῖνfageinto eathe eat
κατακεκριται katakekritai
V-RPI-3S G5769
κατακρίνωkatakrinōto condemnis damned
οτι oti
CONJ
ὅτιhotithat/since, because
ουκ ouk
PRT-N
οὐounonot
εκ ek
PREP
ἐκekof/fromof
πιστεως pisteōs
N-GSF
πίστιςpistisfaith/trustfaith
παν pan
A-NSN
πᾶςpasallwhatsoever
δε de
CONJ
δέdethen: for
ο o
R-NSN
ὅς, ἥhhos ēwhich 
ουκ ouk
PRT-N
οὐounonot
εκ ek
PREP
ἐκekof/fromof
πιστεως pisteōs
N-GSF
πίστιςpistisfaith/trustfaith
αμαρτια amartia
N-NSF
ἁμαρτίαhamartiasinsin
εστιν estin
V-PAI-3S G5719
εἰμίeimito beis
24 cf. Tłum. Толк. Могущему же утвердить вас, по благовествованию моему и проповеди Иисуса Христа, по откровению тайны, о которой от вечных времен было умолчано, Могyщему же вaсъ ўтверди1ти по бlговэствовaнію моемY и3 проповёданію ї}съ хrт0ву, по tкровeнію тaйны, лёты вёчными ўмолчaнныz, 25 cf. Tłum. Толк. но которая ныне явлена, и через писания пророческие, по повелению вечного Бога, возвещена всем народам для покорения их вере, ћвльшіzсz же нн7э, пис†ніи прbр0ческими, по повелёнію вёчнагw бGа, въ послушaніе вёры во всёхъ kзhцэхъ познaвшіzсz, 26 cf. Tłum. Толк. Единому Премудрому Богу, через Иисуса Христа, слава во веки. Аминь.є3ди1ному премdрому бGу, ї}сомъ хrт0мъ, є3мyже слaва во вёки. Ґми1нь.

15MOCNIEJSI NIECH ZNOSZĄ UŁOMNOŚCI SŁABSZYCH.1 My zaś, którzy jesteśmy mocniejsi, powinniśmy znosić ułomności słabych, i nie mieć upodobania w sobie.2 Każdy z was niech się bliźniemu swemu podoba ku dobremu, dla zbudowania. 3Albowiem Chrystus nie miał upodobania w sobie, ale jak napisano: „Urągania urągających tobie spadły na mnie”.4 Cokolwiek bowiem napisano, dla nauki naszej napisano, abyśmy przez cierpliwość i przez pociechę z Pisma nadzieję mieli.5 Bóg zaś cierpliwości i pociechy niech wam da, żebyście to samo między sobą rozumieli według Jezusa Chrystusa;6 abyście zgodnie jednymi usty chwalili Boga i Ojca Pana naszego Jezusa Chrystusa.7 Dlatego przyjmujcie jedni drugich, jak i Chrystus przyjął was ku chwale Boga.CHRYSTUS BYŁ SŁUGĄ ŻYDÓW I POGAN.8 Albowiem powiadam, że Jezus Chrystus był sługą obrzezania, dla prawdy bożej, aby utwierdzić obietnice dane ojcom;9 poganie zaś wysławiają miłosierdzie Boga, jak napisano: „Dlatego wyznawać cię będę wśród pogan, Panie, i będę śpiewał imieniowi twemu.”10 I znowu mówi: „Weselcie się narody z ludem jego.”11 I znowu: „Chwalcie wszystkie narody Pana, i wysławiajcie go wszystkie ludý.”12 I znowu Izajasz mówi: „Przyjdzie korzeń Jessego, a w tym co powstanie, by rządzić narodami, narody będą n1ieć nadzieję.”13 Bóg zaś nadziei niech was napełni wszelką radością i pokojem w wierze, abyście obfitowali w nadziei i w mocy Ducha Świętego.PISZE DO RZYMIAN JAKO APOSTOŁ POGAN.14 A ja zaś sam przekonany jestem, bracia moi, o was, że i wy pełni jesteście życzliwości, napełnieni wszelką umiejętnością, tak że możecie się wzajemnie napominać.15 A napisałem wam, bracia, poniekąd śmielej, jakby wam na pamięć przywodząc, na mocy łaski, która mi jest dana od Boga,16 żebym był sługą Jezusa Chrystusa wśród pogan, pełniącym świętą służbę około ewangelii bożej, aby ofiara pogan była przyjęta i poświęcona przez Ducha Świętego.17 Mam więc chwałę w Chrystusie Jezusie wobec Boga.18 Nie. śmiem bowiem nic mówić, czego by Chrystus nie dokonał przeze mnie dla skłonienia ku posłuszeństwu pogan, słowem i czynem,19 przez moc znaków i cudów, przez moc Ducha Świętego, tak że kraje od Jeruzalem wokoło aż do Illiryku napełniłem ewangelią Chrystusową.20 Tak zaś opowiadałem tę ewangelię nie tam, gdzie znane jest imię Chrystusowe, abym na cudzym fundamencie nie budował, ale jak napisano:21 „Ci go ujrzą, którym o nim nie opowiadano, a ci poznają, co o nim nie słyszeli.”PRZED PODRÓŻĄ PROSI O MODLITWY.22 Dlatego też miałem bardzo wiele przeszkód, żeby do was przybyć, co aż dotąd mię zatrzymywało.23 Lecz teraz, nie mając więcej miejsca w tych krainach, a mając chęć przybycia do was od wielu ubiegłych już lat,24 gdy zacznę podróż do Hiszpanii, spodziewam się, że po drodze was ujrzę i że mnie tam odprowadzicie, gdy się najpierw wami choć trochę nacieszę.25 Teraz więc pójdę do Jeruzalem posługiwać świętym.26 Za dobre bowiem uznały Macedonia i Achaja złożyć się nieco na ubogich świętych, którzy są w Jeruzalem.27 Spodobało się im bowiem i są ich dłużnikami. Gdyż jeśli poganie stali się uczestnikami ich dóbr duchowych, to powinni im też usługiwać w cielesnych.28 Gdy więc to wykonam i doręczę im ten owoc, poprzez was pójdę do Hiszpanii.29 Wiem zaś, że przychodząc do was, przyjdę w obfitości błogosławieństwa ewangelii Chrystusowej.30 Proszę was tedy, bracia, przez Pana naszego Jezusa Chrystusa i przez miłość Ducha Świętego, abyście mię wspomagali w modlitwach swoich za mną do Boga,31 abym był wybawiony od niewiernych, którzy są w Judei i żeby ofiara posługi mojej była przyjemna świętym w Jeruzalem,32 abym przyszedł do was z weselem za wolą bożą i pokrzepił się z wami.33 Bóg zaś pokoju niechaj będzie z wami wszystkimi. Amen.
16POLECENIA I POZDROWIENIA.1 A polecam wam Febę, siostrę naszą, która jest na posłudze kościoła, który jest w Kenchrach,2 abyście ją przyjęli w Panu, jak przystoi świętym i wspierali ją w każdej sprawie, w jakiejkolwiek by was potrzebowała; bo i ona wspomagała wielu i mnie samego.3 Pozdrówcie Pryskę i Akwilę pomocników moich w Chrystusie Jezusie4 (którzy za życie moje dali głowę swoją, którym nie tylko ja dziękuję, ale i wszystkie kościoły pogan)5 i kościół w ich domu. Pozdrówcie Epeneta mnie miłego, który jest pierwociną Azji w Chrystusie.6 Pozdrówcie Marię, która wiele pracowała dla was.7 Pozdrówcie Andronika i Junię, krewnych moich i towarzyszów więzienia mojego, którzy są chlubnie znani wśród apostołów, którzy też przede mną byli w Chrystusie.8 Pozdrówcie Ampliata, najmilszego mi w Panu.9 Pozdrówcie Urbana, pomocnika naszego w Chrystusie Jezusie i Stachysa mnie miłego.10 Pozdrówcie Apellesa doświadczonego w Chrystusie.11 Pozdrówcie tych, co są z domu Arystobula. Pozdrówcie Herodiona krewnego mojego. Pozdrówcie tych, co są z domu Narcysa, którzy są w Panu.12 Pozdrówcie Tryfenę i Tryfozę, które pracują w Panu. Pozdrówcie Persydę najmilszą, która wiele pracowała w Panu.13 Pozdrówcie Rufa, wybranego w Panu i matkę jego i moją.14 Pozdrówcie Asynkryta, Flegonta, Hermasa, Patrobę, Hermesa i braci, którzy są z nimi.15 Pozdrówcie Filologa i Julię, Nereusza i siostrę jego i Olimpiadę i wszystkich świętych, którzy są z nimi.16 Pozdrówcie jedni drugich pocałunkiem świętym. Pozdrawiają was wszystkie kościoły Chrystusowe.OSTRZEŻENIE PRZED FAŁSZYWYMI NAUCZYCIELAMI.17 A proszę was, bracia, abyście uważali na tych, co wszczynają kłótnie i wymyślają podrywki przeciw tej nauce, której nauczyliście się i unikajcie ich.18 Tacy bowiem nie służą Panu naszemu Chrystusowi, ale brzuchowi swemu, a przez słodkie mowy i pochlebstwa zwodzą serca prostodusznych.19 Wasze bowiem posłuszeństwo rozsławiło się po wszystkich miejscach. Przeto weselę się z was. Ale chcę, abyście byli mądryn1i w dobrem, a prostymi w złem.20 A Bóg pokoju niech prędko zetrze szatana pod nogami waszymi. Łaska Pana naszego Jezusa Chrystusa z wami.POZDROWIENIA OD TOWARZYSZY PAWŁA.21 Pozdrawia was Tymoteusz, pomocnik mój i Lucjusz i Jazon i Sozypater, krewni moi.22 Pozdrawiam was w Panu ja Tercjusz, który list pisałem.23 Pozdrawia was Gajus, gospodarz mój i cały kościół. Pozdrawia was Erastus, skarbnik miejski i Kwartus brat.24 Łaska Pana naszego Jezusa Chrystusa z wami wszystkimi. Amen.ZAKOŃCZENIE.25 Temu zaś, który ma moc was utwierdzić – według ewangelii mojej i nauki o Jezusie Chrystusie, według objawienia tajemnicy, od czasów wiecznych zakrytej26 (która teraz jest objawiona przez Pisma proroków według rozkazu wiekuiste o Boga ku posłuszeństwu wiary, poznanej przez wszystkie narody,27 jedynie mądremu Bogu, przez Jezusa Chrystusa, jemu cześć i chwała na wieki wieków. Amen.