Księga Sędziów

Księga Sędziów

WSTĘP (1,1-3,6)Stan polityczny i religijny Izraela po śmierci Jozuego. STAN POLITYCZNY: STOPNIOWE ZAJMOWANIE ZIEMI CHANAAN (1,1-2,5). Pokolenie Judy, wyznaczone przez Boga, by pierwsze ciągnęło przeciw Chananejczykom (1-2), łączy się z Symeonem (3); zwycięstwo nad Adonibezekiem (4-7); w Jeruzalem (8); podbój rozciąga się na południe (9); w Hebronie (10-15); Kenijczycy (16); na górach i w Szefeli (17-20). Beniamin; w Jerozolimie (21). Józef; zajęcie Betelu (22-26); Manasses (27-28); Efraim (29); Zabulon (30); Aser (31-32); Neftali (33); Dan i Amorejczycy (34-36). Anioł Pański w Bokim; nagana i skrucha (2,1-5).
11 Po śmierci Jozuego radzili się synowie Izraelowi Pana mówiąc: „Kto pójdzie przed nami przeciw Chananejczykom, i będzie hetmanem wojny?”2 I rzekł Pan: „Juda pójdzie; otom dał ziemię w ręce jego.”3 I rzekł Juda Symeonowi, bratu swemu: „Pójdź ze mną do działu mego i walcz przeciw Chananejczykom, a ja też pójdę do działu twego.”4 I poszedł z nim Symeon. I wyciągnął Juda, i dał Pan Chananejczyków i Ferezejczyków w ręce ich, i pobili w Bezek dziesięć tysięcy mężów.5 I znaleźli Adonibezeka w Bezek, i walczyli przeciw niemu, i porazili Chananejczyków i Ferezejczyków.6 A Adonibezek uciekł, lecz oni dogoniwszy pojmali go i obcięli końce rąk i nóg jego.7 I rzekł Adonibezek: „Siedemdziesięciu królów z obciętymi końcami rąk i nóg zbierało pod stołem moim odrobiny pokarmów; jakom czynił, tak mi Bóg oddał.” I przywiedli go do Jeruzalem, i tam umarł.8 Dobywając tedy synowie Judy Jeruzalem, wzięli je i pobili je mieczem, wydając na spalenie wszystko miasto.9 A potem wyszli i walczyli przeciw Chananejczykom, którzy mieszkali na górach i na południu, i na polach.10 I wyciągnąwszy Juda przeciw Chananejczykom, którzy mieszkali w Hebron (którego imię ze starodawna było Kariat Arbe), zabił Sesaja, Ahimana i Tolmaja;11 a stamtąd ruszył i poszedł do mieszkańców Dabiru, którego imię stare było Kariat Sefer, to jest miasto ksiąg.12 I rzekł Kaleb: „Kto zdobędzie Kariat Sefer i spustoszy je, dam mu Aksę, córkę moją, za żonę.”13 A gdy je zdobył Otoniel, syn Keneza, młodszy brat Kaleba, dał mu Aksę, córkę swą za żonę.14 Gdy ona w drodze jechała, upominał ją mąż jej, aby prosiła ojca swego o pole. Ona tedy wzdychała siedząc na ośle; i rzekł jej Kaleb:15 „Cóż ci jest?” A ona odpowiedziała: „Daj mi błogosławieństwo; ponieważeś mi dał suchą ziemię, daj i oblaną wodami.” I dał jej Kaleb mokrą ziemię, wyższą i niższą.16 – A synowie Kenijczyka, powinowatego Mojżesza, wyszli z miasta Palm z synami Judy w puszczę działu jego, która jest na południe od Arad, i mieszkali z nim.17 I poszedł Juda z Symeonem, bratem swym, i porazili Chananejczyków, którzy mieszkali w Sefaad i zabili ich; i nazwano to miasto Horma, to jest przekleństwo.18 Wziął też Juda Gazę z jej okolicą, i Askalon i Akkaron z ich okolicami.19 I był Pan z Judą, który posiadł podgórze, lecz nie mógł wygładzić mieszkających w dolinie, gdyż mieli dużo wozów kosistych.20 I dano Kalebowi Hebron, jak mówił Mojżesz, a on wygładził z niego trzech synów Enaka.21 Lecz Jebuzejczyków, mieszkańców Jeruzalem, nie wygładzili synowie Beniamina, i mieszkali Jebuzejczycy z synami Beniamina w Jeruzalem aż do dnia dzisiejszego.22 – Dom też Józefowy udał się do Betel i był Pan z nimi.23 Bo gdy oblegli miasto, które pierwej zwano Luza,24 ujrzeli człowieka, wychodzącego z miasta, i rzekli do niego: „Ukaż nam wejście do miasta, a okażemy ci miłosierdzie”25 A gdy im okazał, pobili miasto ostrzem miecza, a owego człowieka i wszystek ród jego puścili.26 On zaś puszczony, poszedł do ziemi Hettim i zbudował tam miasto, i nazwał je Luzą, i tak je zowią aż do dnia dzisiejszego.27 – Manasses też nie wygładził Betsanu i Tanaku ze wsiami ich, i mieszkańców Doru, Jeblamu i Magedda ze wsiami ich; i poczęli Chananejczycy mieszkać z nimi.28 Ale potem, gdy się wzmocnił Izrael, uczynił ich hołdownikami, a wygładzić nie chciał.29 – Efraim też nie wybił Chananejczyków, którzy mieszkali w Gazer, ale mieszkał z nimi30 – Zabulon nie wytracił mieszkańców Cetronu i Naalolu, ale mieszkali Chananejczycy pośród niego, i stali mu się hołdownikami.31 – Aser też nie wygładził mieszkańców Akko, Sydonu, Ahalabu, Ahasybu, Helby, Afeku i Rohobu,32 i mieszkał pośród Chananejczyków, mieszkańców owej ziemi, a nie wybił ich.33 – Neftali też nie wygładził mieszkańców Betsames i Betanat, i mieszkał między Chananejczykami, mieszkańcami ziemi, i byli Betsamici i Betanatejczycy jego hołdownikami.34 – I ścisnęli Amorejczycy synów Danowych na górze, i nie dali im możności zejścia na równinę;35 i mieszkali na górze Hares, co się wykłada „Skorpiona” w Ajalon i w Salebim. I stała się ciężka ręka domu Józefowego, i stali mu się hołdownikami.36 A była granica Amorejczyków od wstępu Skorpiona, skała i wyższe miejsca.
21 I wstąpił Anioł Pański z Galgala na Miejsce Płaczących i rzekł: „Wywiodłem was z Egiptu i wprowadziłem do ziemi, którą przysiągłem ojcom waszym, i obiecałem, że nie zgwałcę przymierza z wami na wieki,2 ale wtedy tylko, jeżeli nie będziecie zawierali przymierza z mieszkańcami tej ziemi, lecz ołtarze ich zburzycie; a nie chcieliście słuchać głosu mego.3 Czemuście to uczynili? A przeto nie chciałem ich wytracić przed wami, żebyście mieli nieprzyjaciół, a bogowie ich byli wam na upadek.”4 A gdy mówił Anioł Pański te słowa do wszystkich synów Izraelowych, oni podnieśli głos swój i płakali.5 I nazwano miejsce owo Miejscem Płaczących albo Łez; i złożyli tam ofiary Panu. STAN RELIGIJNY (2,6-3,6). Wierność Bogu pokolenia, które znało Jozuego (6-10). Niewierność pokoleń następnych: opuszczenie Jahwy i czczenie bogów obcych, surowość kary (11-17). Sędziowie; ich rola (18); brak nawrócenia trwałego (19); powód pozostania ludów obcych wokół Izraela (20-23). Narody, które pozostały (3,1-6).6 Rozpuścił tedy Jozue lud, i poszli synowie Izraelowi, każdy do posiadłości swej, aby ją objąć.7 I służyli Panu przez wszystkie dni jego i starszych, którzy po nim przez długi czas żyli, a znali wszystkie dzieła Pana, których dokonał dla Izraela.8 I umarł Jozue, syn Nuna, sługa Pański, mając sto dziesięć lat.9 I pogrzebali go w granicach posiadłości jego w Tamnatsare, w górach Efraima, od północnej strony góry Gaas.10 I wszystko owo pokolenie, zgromadzone zostało do ojców swoich, a powstali inni, którzy nie znali Pana i czynów, których dokonał nad Izraelem.11 I czynili synowie Izraelowi zło przed oczyma Pańskimi, i służyli Baalom.12 I opuścili Pana, Boga ojców swoich, który ich wywiódł z ziemi Egipskiej, i poszli za bogami cudzymi i za bogami tych narodów, które mieszkały wokoło nich, i kłaniali się im,13 i ku gniewowi pobudzili Pana, opuszczając go, a służąc Baalowi i Astartom.14 I rozgniewawszy się Pan na Izraela, podał ich w ręce łupieżców, a ci ich pojmali i zaprzedali nieprzyjaciołom, którzy mieszkali wokoło; nie mogli się oprzeć nieprzyjaciołom swoim,15 ale gdziekolwiek chcieli się obrócić, tam ręka Pana była nad nimi, jak powiedział i przysiągł im, i byli bardzo udręczeni.16 I wzbudził Pan sędziów, którzy ich wyzwalali z rąk pustoszących; ale i tych słuchać nie chcieli,17 cudzołożąc z bogami cudzymi i kłaniając się im. Prędko opuścili drogę, którą chodzili ojcowie ich, a chociaż słyszeli przykazania Pańskie, wszystko przeciwnie czynili.18 A gdy Pan wzbudzał sędziów, za czasu ich wzruszał się miłosierdziem i słuchał wzdychania utrapionych, i wybawiał ich od mordowania pustoszących.19 A potem gdy umarł sędzia, wracali się i daleko gorsze rzeczy czynili niż ojcowie ich idąc za cudzymi bogami, służąc im i kłaniając się im; nie opuścili wynalazków swoich i drogi bardzo przekornej, którą chodzić przywykli.20 I rozgniewała się zapalczywość Pana na Izraela, i rzekł: „Ponieważ ten lud zgwałcił przymierze moje, którem uczynił z ojcami ich i głosu mego słuchać nie chciał:21 i ja nie wygładzę narodów, które zostawił Jozue i umarł,22 żebym przez nie doświadczył Izraela, czy strzegą drogi Pańskiej i chodzą nią, jak strzegli ojcowie ich, czy też nie.”23 A tak zostawił Pan wszystkie narody te i nie chciał ich rychło wyniszczyć, ani ich nie dał w ręce Jozuemu.
31 Te są narody, które Pan zostawił, aby przez nie próbować Izraela i wszystkich, którzy nie wiedzieli o walkach Chananejczyków,2 aby się potem nauczyli synowie ich potykać z nieprzyjaciółmi i nabrali zwyczaju walczenia:3 pięciu książąt filistyńskich, i wszystkich Chanejczyków, Sydończyków i Hewejczyków, którzy mieszkali na górze Libanie, od góry Baal Hermon aż do wejścia do Emat.4 I zostawił ich, aby przez nich doświadczać Izraela, czy będzie słuchał rozkazania Pańskiego, które przykazał ojcom ich przez usta Mojżesza, czy też nie.5 A tak synowie Izraelowi mieszkali pośród Chananejczyków, Hetejczyków, Amorejczyków, Ferezejczyków, Hewejczyków i Jebuzejczyków,6 i brali córki ich za żony, i sami córki swe synom ich dawali, i służyli bogom ich.CZĘŚĆ I(3,7-16,31)EPIZODY Z HISTORII SĘDZIÓWI. Otoniel i Aod. (3,7-31) OTONIEL (3,7-11). Niewierność Izraelitów (7); ucisk Chusan-Rasataima (8). Zwycięskie wdanie się Otoniela (9-11).7 I czynili zło przed oczyma Pańskimi i zapomnieli Boga swego, służąc Baalom i Astartom.8 I rozgniewawszy się Pan na Izraela, dał ich w ręce Chusan Rasataima, króla mezopotamskiego, i służyli mu osiem lat.9 I wołali do Pana, a on im wzbudził wybawiciela, który wybawił ich, to jest Otoniela, syna Keneza, młodszego brata Kaleba.10 I był w nim duch Pański, i sądził Izraela; i wyjechał na wojnę, i dał Pan w ręce jego Chusan Rasataima, króla syryjskiego, i przemógł go.11 I ucichła ziemia czterdzieści lat, i umarł Otoniel, syn Keneza. AOD (3,12-30). Nowa niewierność (12a); ucisk Eglona, króla moabskiego; podbój (12b-14). Poselstwo Aoda do Eglona (15-17); podstępne zamordowanie Eglona (18-26). Pokonanie Moabitów (27-30).12 Ale poczęli synowie Izraelowi znowu czynić zło przed oczyma Pana, który wzmocnił przeciwko nim Eglona, króla moabskiego, przeto iż zło czynili przed oblicznością jego.13 I przyłączył do niego synów Ammona, i Amalekitów; i wyjechał, i poraził Izraela, i posiadł miasto Palm.14 I służyli synowie Izraelscy Eglonowi, królowi Moabu osiemnaście lat.15 – A potem wołali do Pana, a on wzbudził im wybawiciela imieniem Aod, syna Gery, syna Jeminiego, który obydwu rąk jako prawej używał. I posłali synowie Izraelowi przezeń dary Eglonowi, królowi moabskiemu.16 A on uczynił sobie miecz o dwu ostrzach, mający w środku rękojeść wzdłuż na dłoń, i przypasał go pod płaszczem na prawym boku.17 I przyniósł dary Eglonowi, królowi Moabu. – A był Eglon człowiekiem bardzo otyłym.18 A gdy mu oddał dary poszedł za towarzyszami, którzy z nim przyszli.19 A wróciwszy się z Galgala, gdzie były bałwany, rzekł do króla: „Słowo tajemne mam do ciebie, o królu.” On rozkazał zamilczeć, a gdy wyszli wszyscy, którzy przy nim byli, przystąpił Aod do niego20 – siedział zaś w letniej sali sam – i rzekł: „Słowo Boże mam do ciebie.”21 I powstał zaraz z tronu. I wyciągnął Aod lewą rękę, i dobył miecza od prawego biodra swego, i wbił go w brzuch jego tak mocno,22 że rękojeść weszła z żelazem w ranę i przetłustym sadłem ściśnięta została. I nie wyjął miecza, ale tak jak uderzył, zostawił w ciele; i wnet przez tajemne miejsca natury rzucił się kał z brzucha.23 Aod zaś, zawarłszy bardzo pilnie drzwi sali i zamknąwszy na zamek, wyszedł tyłem.24 A słudzy królewscy przyszedłszy ujrzeli zawarte drzwi sali i rzekli: „Może wypróżnia żołądek w gmachu letnim.”25 A naczekawszy się długo, że aż się wstydzili, i widząc, że nikt nie otwiera, wzięli klucz, a otworzywszy znaleźli pana swego na ziemi leżącego umarłym.26 A podczas gdy oni byli zamieszani, Aod uciekł i minął miejsce bałwanów, skąd się był wrócił.27 – I przyszedł do Seirat, i natychmiast zatrąbił w trąbę na górach Efraim, i poszli z nim synowie Izraelowi, a on szedł na czele.28 I rzekł do nich: „Pójdźcie za mną, albowiem dał Pan nieprzyjaciół naszych, Moabitów, w ręce nasze.” I szli za nim i ubiegli brody Jordanu, przez które się przeprawiają do Moabu, i nie dopuścili nikomu przechodzić,29 ale porazili naonczas Moabitów, około dziesięć tysięcy, wszystkich tęgich i mocnych mężów, żaden z nich ujść nie mógł.30 I uniżony został Moab dnia owego pod ręką Izraela, i ucichła ziemia osiemdziesiąt lat. SAMGAR (3,31).31 Potem był Samgar, syn Anata, który zabił sześciuset mężów filistyńskich lemieszem; i ten też bronił Izraela.II. Debora i Barak.(4,1-5,32)I. ZWYCIĘSTWO NAD CHANANEJCZYKAMI (4,1-24). Nowa niewierność (1); ucisk Jabina, króla chananejskiego (2-3). Debora sędzią Izraela (4-5); zachęca Baraka do wybawienia Izraela (6-7) i towarzyszy mu na czele wojska (8-10), Haber Kenijczyk (11). Wojsko Sisary w dolinie Kisonu (12-13); jego klęska (14-16). Sisara zabity przez Jahelę, żonę Habera (17-22). Rosnąca przewaga Izraela nad Chananejczykami (23-24).
41 I poczęli znowu synowie Izraelowi zło czynić przed oczyma Pańskimi po śmierci Aoda.2 I dał ich Pan w ręce Jabina, króla chananejskiego, który królował w Asorze, a miał hetmana wojska swego imieniem Sisara, sam zaś mieszkał w Haroset pogańskim.3 I wołali synowie Izraelowi do Pana, bo miał dziewięćset wozów kosistych, a przez dwadzieścia lat bardzo ich ucisnął.4 – A była Debora prorokini, żona Lapidota, która sądziła lud w owym czasie.5 A siedziała pod palmą, którą imieniem jej zwano, między Ramą a Betel, w górach Efraim; i chodzili do niej synowie Izraelowi na każdy sąd.6 Ona to posłała, i przyzwała Baraka, syna Abinoema, z Kedes Neftali, i rzekła do niego: „Przykazał ci Pan, Bóg Izraelów: Idź i prowadź wojsko na górę Tabor, a weźmiesz z sobą dziesięć tysięcy rycerzów z synów Neftalego i z synów Zabulona,7 ja zaś przywiodę do ciebie na miejsce potoku Cison Sisarę, hetmana wojska Jabina, i wozy jego i wszystek lud, a dam ich w rękę twoją.”8 I rzekł do niej Barak: „Jeśli pójdziesz ze mną, pójdę; jeśli nie będziesz chciała iść ze mną, nie pójdę.”9 A ona rzekła do niego: „Pójdę z tobą, ale tego razu zwycięstwa nie przypiszą tobie, bo w niewieścią rękę będzie dany, Sisara.” A tak powstała Debora i poszła z Barakiem do Kedes.10 On zaś przyzwawszy Zabulona i Neftalego, wyjechał z dziesięciu tysiącami wojowników, mając Deborę w swym towarzystwie.11 – A Haber Kenijczyk oddzielił się niegdyś od innych Kenijczyków, braci swych, synów Hobaba, powinowatego Mojżeszowego, i rozbił namioty aż do doliny, którą zowią Sennim, a był koło Kedes.12 I oznajmiono Sisarze, że wstąpił Barak, syn Abinoema, na górę Tabor.13 I zebrał dziewięćset kosistych wozów i wszystko wojsko z Haroset pogańskiego do potoku Cison.14 I rzekła Debora do Baraka: „Wstań, bo ten jest dzień, którego dał Pan Sisarę w ręce twoje; oto On sam jest wodzem twoim.” Zstąpił tedy Barak z góry Tabor i dziesięć tysięcy wojowników z nim.15 I przestraszył Pan Sisarę i wszystkie wozy jego i wszystek lud ostrzem miecza przed Barakiem tak bardzo, że Sisara skoczywszy z wozu pieszo uciekał.16 A Barak ścigał uciekające wozy i wojsko aż do Haroset pogańskiego, i wszystko mnóstwo nieprzyjacielskie aż do szczętu poległo.17 A Sisara uciekając przyszedł do namiotu Jaheli, żony Habera Kenijczyka; bo był pokój między Jabinem, królem Asoru, a domem Habera Kenijczyka.18 Wybiegłszy tedy Jahel naprzeciwko Sisary rzekła do niego: „Wnijdź do mnie, panie mój, wnijdź, nie bój się!”19 A gdy wszedł do jej namiotu i został przykryty przez nią płaszczem, rzekł do niej: „Daj mi proszę cię, trochę wody, bo pragnę bardzo.” Ona otworzyła bukłak mleka i dała mu pić, i nakryła go.20 I rzekł Sisara do niej: „Stój u drzwi namiotu, a gdy kto przyjdzie pytając cię i mówiąc: „Jestże tu kto?” odpowiesz: „Nie masz nikogo.”21 Wzięła tedy Jahel, żona Habera, gwóźdź namiotowy, a biorąc razem i młot weszła potajemnie i milczkiem, przyłożyła gwóźdź do skroni głowy jego, i uderzywszy weń młotem, wbiła w mózg aż do ziemi, a on spanie ze śmiercią łącząc ustał i umarł.22 Ale oto Barak goniąc Sisarę nadbiegł, a Jahel wyszedłszy naprzeciw niego rzekła mu: „Pójdź, a ukażę ci męża, którego szukasz.” A on wszedłszy do niej, ujrzał Sisarę leżącego martwym, a gwóźdź wbity w skroni jego.23 – Uniżył tedy Bóg owego dnia Jabina, króla Chanaanu,24 przed synami Izraela, którzy co dzień się wzmagali i mocną ręką tłumili Jabina, króla chananejskiego, aż go zgładzili. PIEŚŃ DEBORY (5,1-32). Przedmowa (1). Debora wzywa wodzów, by wysławiali Jahwę (2-3). Dawniejsze czyny Jahwy (4-5). Utrapienie Izraela (6-7); szlachetność Debory (8-9). Jej odezwa (10-11); odpowiedź ludu (12-13); różne zachowanie się pokoleń (14-18). Porażka nieprzyjaciela (19-22), przekleństwo ziemi Meroz (23). Jahel błogosławiona za swoje poświęcenie (24-27). Rozczarowanie matki i tony Sisary (28-30). Niech tak zginą nieprzyjaciele Izraela (31). Czterdzieści lat pokoju (32).
51 I śpiewali Debora i Barak, syn Abinoema, dnia owego, mówiąc:2 „Którzyście dobrowolnie ofiarowali z Izraela dusze wasze na niebezpieczeństwo, błogosławcie Panu!3 Słuchajcie, królowie, bierzcie w uszy, książęta: Jam jest, jam jest, która Panu zaśpiewam, śpiewać będę Panu, Bogu Izraelowemu.4 – Panie, gdyś wychodził z Seiru, a przechodziłeś przez krainy Edomu, ziemia się wzruszyła, a niebiosa i obłoki kropiły wodą.5 Góry spłynęły od oblicza Pańskiego, i Synaj od oblicza Pana, Boga Izraelowego.6 – Za czasu Samgara, syna Anata, za czasu Jaheli odpoczęły ścieżki, a którzy chodzili przez nie, szli dróżkami błędnymi.7 Ustali mocni w Izraelu i ucichli, aż powstała Debora, powstała matka w Izraelu.8 – Nowe wojny obrał Pan, a bramy nieprzyjacielskie sam obalił; tarcza i drzewce czyż się ukazały na czterdzieści tysięcy Izraela?9 Serce moje miłuje książęta izraelskie; wy, którzyście się dobrowolnie wydali na niebezpieczeństwa, błogosławcie Panu!10 – Którzy wsiadacie na osły świetne, i zasiadacie w sądach, a chodzicie drogą, mówcie!11 Gdzie się potłukły wozy i wojsko nieprzyjacielskie stłumiono, tam niech opowiadają sprawiedliwości Pańskie i łaskę względem mocnych Izraela; wtedy zstąpił lud Pański do bram i otrzymał zwierzchność.12 – Powstań, powstań, Deboro! powstań, powstań, a zaczynaj pieśń! Wstań Baraku, a pojmaj więźniów twoich, synu Abinoema!13 Zachowane są ostatki ludu, Pan w mocnych się potykał.14 – Z Efraima wygładził ich w Amaleku, a po nim z Beniamina przeciwko ludowi twemu, o Amaleku; z Machira książęta wyszli, a z Zabulona ci, którzy wywiedli wojsko ku wojowaniu.15 Książęta Issachara byli z Deborą i w Baraka tropy szli, który jakby z góry i w przepaść w niebezpieczeństwo się wdał; gdy rozerwany był Ruben przeciw sobie, ludzie wielkiej myśli znaleźli się w sprzeczce.16 Czemu mieszkasz między dwiema granicami, aby słuchać beczenia trzód? Gdy rozerwany był Ruben przeciw sobie, ludzie wielkiej myśli znaleźli się w sprzeczce.17 Galaad za Jordanem odpoczywał, a Dan bawił się okrętami, Aser mieszkał na brzegu morskim i przebywał w portach.18 Ale Zabulon i Neftali wydali dusze swe na śmierć w krainie Merome.19 Przyjechali królowie i walczyli, walczyli królowie Chanaanu w Tanach przy wodach Magedda, a przecie nic nie zabrali łupiąc.20 Z nieba walczono przeciwko nim; gwiazdy, trwając w rzędzie i w biegu swoim, przeciwko Sisarze walczyły.21 Potok Cison niósł trupy ich, potok Kadumim, potok Cison; podeptaj, duszo moja, mocarzów.22 Kopyta koniom spadały, gdy uciekali pędem i gdy spadali na szyję co mocniejsi nieprzyjaciele.23 Przeklinajcie ziemię Meroz, rzekł Anioł Pański, złorzeczcie mieszkańcom jej, iż nie przyszli na pomoc Panu, na pomoc najmocniejszym jego.24 – Błogosławiona między niewiastami Jahel, żona Habera, Kenijczyka, i niech będzie błogosławiona w namiocie swoim!25 Proszącemu wody, mleka dała, a w kubku książąt przyniosła masła.26 Lewą rękę wyciągnęła po gwóźdź, a prawą po kowalskie młoty, i uderzyła Sisarę, szukając w głowie miejsca na ranę i skroń mocno dziurawiąc.27 Padł jej między nogi, ustał i umarł; walał się przed jej nogami i leżał bez duszy i nędzny.28 Oknem wyglądając, wyła matka jego i z sali mówiła: „Czemu zwleka z powrotem wóz jego? czemu leniwo szły nogi zaprzęgu jego?”29 – Jedna, mędrsza nad inne żony jego, w te słowa świekrze odpowiedziała:30 „A może teraz dzieli zdobycze i obierają mu co najcudniejszą białogłowę; szaty rozmaitej barwy Sisarze dają za łup, i sprzęt rozmaity zbierają na ozdobę szyj.”31 – Tak niechaj zginą wszyscy nieprzyjaciele twoi Panie, a którzy cię miłują, jako jaśnieje słońce, kiedy wschodzi, tak niechaj świecą!”32 – I była w pokoju ziemia przez czterdzieści lat.III. Gedeon i Abimelech.(6,1-10,5) IZRAEL UCISKANY PRZEZ MADIANITÓW (6,1-10). Nowa niewierność (1a). Ucisk Madianitów (1b-6). Skrucha Izraela, nagana od pewnego proroka (7-10).
61 I uczynili synowie Izraelowi zło przed oczyma Pana, i dał ich w ręce Madianitów przez siedem lat i byli przez nich bardzo uciśnieni.2 I poczynili sobie jamy i jaskinie w górach i miejsca bardzo obronne na odpór.3 A gdy Izrael zasiał, przyjeżdżali Madianici, Amalekici i inne wschodnie narody,4 a rozbiwszy u nich namioty, niszczyli wszystko, jak było w trawie, aż do wejścia do Gazy, i nic zgoła do żywności należącego nie zostawiali w Izraelu, ani owiec, ani wołów, ani osłów.5 Bo i oni, i wszystkie stada ich, przyciągali z namiotami swymi, i jako szarańcza wszystkie miejsca napełniali, niezliczone mnóstwo ludzi i wielbłądów, pustosząc wszystko, czego się dotknęli.6 I poniżony był bardzo Izrael przed oczyma Madianitów.7 I wołał do Pana, prosząc pomocy przeciw Madianitom.8 A on posłał do nich męża proroka i rzekł: „To mówi Pan, Bóg Izraelów: Jam uczynił, żeście wyszli z Egiptu, i wywiodłem was z domu niewoli,9 i wybawiłem z ręki Egipcjan i wszystkich nieprzyjaciół, którzy was trapili, i wygnałem ich na wejście wasze, i dałem wam ich ziemię.10 I rzekłem: Jam Pan, Bóg wasz; nie bójcie się bogów Amorejczyków, w których ziemi mieszkacie. A nie chcieliście słuchać głosu mego.” POWOŁANIE GEDEONA (6,11-40). Anioł Jahwy; Gedeon ma być wybawicielem Izraela (11-14); Gedeon prosi o znak (15-18). Posiłek przygotowany dla Anioła; ołtarz Pokoju Pańskiego (19-24). Zburzenie ołtarza Baala; Jerobaal (25-32). Nieprzyjaciel na dolinie Jezraelskiej, wezwanie do broni (33-35). Dwa znaki dla Gedeona (36-40).11 I przyszedł Anioł Pański, i siedział pod dębem, który był w Efra i należał do Joasa, ojca domu Ezri. A gdy Gedeon, syn jego, młócił i czyścił zboże w prasie, aby uciec przed Madianitami,12 ukazał mu się Anioł Pański i rzekł: „Pan z tobą, z mężów najmocniejszy!”13 I rzekł mu Gedeon: „Proszę, mój panie, jeśli jest Pan z nami, czemuż nas spotkało to wszystko? Gdzież są dziwy jego, o których opowiadali ojcowie nasi i mówili: „Wywiódł nas Pan z Egiptu?” A teraz opuścił nas Pan i dał w ręce Madianitów.”14 I wejrzał Pan, i rzekł: „Idź w tej mocy twojej, a wybawisz Izraela z ręki Madianitów.15 Wiedz, żem cię posłał!” – A on odpowiadając, rzekł: „Proszę, mój panie, czym wybawię Izraela? Oto dom mój najpodlejszy jest w Manassesie, a ja najmniejszy w domu ojca mego.”16 I rzekł mu Pan: „Ja będę z tobą, i porazisz Madianitów jako jednego męża.”17 A on: „Jeślim, rzecze, znalazł łaskę przed tobą, daj mi znak, żeś ty jest, który mówisz do mnie.18 A nie odchodź stąd, aż się wrócę do ciebie niosąc ofiarę i ofiaruję ci.” A on odpowiedział: „Ja będę czekał przyjścia twego.”19 – Wszedł tedy Gedeon i upiekł koźlątko i przaśnego chleba z miary mąki, i włożywszy mięso w kosz, a polewkę mięsną wlawszy w garniec przyniósł wszystko pod dąb i ofiarował mu.20 Lecz Anioł Pański rzekł mu: „Weźmij mięso i przaśne chleby, i połóż na tej skale, a polej polewką.”21 A gdy tak uczynił, wyciągnął Anioł Pański koniec laski, którą trzymał w ręce, i dotknął mięsa i przaśnych chlebów, i wystąpił ogień ze skały i strawił mięso i przaśniki, a Anioł Pański zniknął z oczu jego.22 A Gedeon ujrzawszy, że to był Anioł Pański, rzekł: „Biada mi, mój Panie Boże, iżem widział Anioła Pańskiego twarzą w twarz!”23 I rzekł mu Pan: „Pokój z tobą! Nie bój się, nie umrzesz.”24 Zbudował tedy tam Gedeon ołtarz Panu i nazwał go: „Pokój Pański,” aż do dnia dzisiejszego. A gdy był jeszcze w Efra, które należy do domu Ezri, nocy owej rzekł Pan do niego:25 „Weźmij byka ojca twego i drugiego byka siedmioletniego, i rozwalisz ołtarz Baala, który należy do ojca twego, a gaj, który jest wokoło ołtarza, wyrąb.26 I zbudujesz ołtarz Panu, Bogu twemu, na wierzchu tej skały, na której pierwej ofiarę położyłeś, i weźmiesz byka wtórego i ofiarujesz całopalenie na stosie drew, które z gaju wytniesz.”27 Wziąwszy tedy Gedeon dziesięciu mężów, służebników swoich, uczynił, jak mu Pan przykazał. Lecz bojąc się domu ojca swego i ludzi miasta owego, nie chciał tego czynić we dnie, ale wszystko w nocy wykonał.28 A gdy wstali rano ludzie miasta owego, ujrzeli ołtarz Baala rozwalony i gaj wyrąbany; i byka drugiego włożonego na ołtarz, który natenczas był zbudowany.29 I rzekli jeden do drugiego: „Kto to uczynił?” A gdy się dowiadywali, kto by to uczynił, powiedziano: „Gedeon, syn Joasa, to wszystko uczynił.”30 I rzekli do Joasa: „Wywiedź tu syna twego, żeby umarł, bo rozwalił ołtarz Baalów i gaj wyrąbał.”31 On im odpowiedział: „Czyżeście wy mściciele Baalowi, żebyście się zań zastawiali? Kto jego przeciwnikiem jest, niech umrze, zanim dzień jutrzejszy przyjdzie; jeśli bogiem jest, niech się pomści na tym, który podkopał ołtarz jego.”32 Od owego dnia nazwano Gedeona Jerobaalem, przeto iż rzekł Joas: „Niech się pomści Baal na tym, który podkopał ołtarz jego.”33 Wszyscy tedy Madianici i Amalekici, i wschodnie narody zebrali się razem, i przeprawiwszy się przez Jordan położyli się obozem w dolinie Jezrael.34 A duch Pański oblókł Gedeona, który zatrąbiwszy w trąbę zwołał dom Abiezera, aby szedł za nim.35 I wyprawił posłów do wszystkiego Manassesa, który też poszedł za nim, i innych posłów do Asera i do Zabulona, i do Neftalego, którzy wyszli naprzeciwko niego.36 – I rzekł Gedeon do Boga: „Jeśli chcesz wybawić przez rękę moją Izraela, jakoś powiedział,37 położę to runo wełny na boisku: jeśli rosa będzie na samej tylko wełnie, a na wszystkiej ziemi suchość, będę wiedział, że przez rękę moją, jakoś rzekł, wyzwolisz Izraela.”38 I stało się tak. A wstawszy po nocy wycisnął runo i napełnił miednicę rosą.39 I rzekł znowu do Boga: „Niech się nie gniewa zapalczywość twa na mnie, jeśli się jeszcze raz pokuszę szukając znaku na runie. Proszę niechaj samo tylko runo suche będzie, a wszystka ziemia zmokła od rosy.”40 I uczynił Bóg owej nocy, jako żądał, i była suchość na samym tylko runie, a rosa po wszystkiej ziemi. ZWYCIĘSTWO GEDEONA (7,1-23a). Dwa obozy (1). Kolejne uszczuplanie wojska izraelskiego (2-8). Mnogość armii nieprzyjacielskiej; sen pewnego Madianity (9-14). Plan Gedeona (15-18); klęska i ucieczka wrogów (19-23a).
71 Jerobaal tedy, to jest Gedeon, wstawszy po nocy, i wszystek lud z nim, przyciągnął do źródła, które zowią Harad, a wojsko Madianitów było w dolinie na północnej stronie pagórka wysokiego.2 I rzekł Pan do Gedeona: „Wielki jest lud z tobą, i nie będzie dany Madian w ręce jego, aby się nie chwalił przeciw mnie Izrael i nie rzekł: „Mocą moją jestem wybawiony!”3 Mów do ludu i głoś tak, by słyszeli wszyscy: „Kto jest bojaźliwy a lękliwy, niech się wróci.” I odjechało z gór Galaadu i wróciło się z ludu dwadzieścia dwa tysiące mężów, a tylko dziesięć tysięcy zostało.4 I rzekł Pan do Gedeona: „Jeszcze wielki lud jest; wiedź ich do wody, a tam ich doświadczę, a o którym ci powiem, aby z tobą szedł, ten niech idzie; któremu iść zakażę, niech się wróci.”5 A gdy przyszedł lud do wody, rzekł Pan do Gedeona: „Tych, którzy językiem chłeptać będą wodę, jak psy zwykły chłeptać, oddzielisz osobno; a ci, którzy uklęknąwszy na kolana pić będą, będą na drugiej stronie.”6 Była tedy liczba tych, którzy ręką do ust niosąc, chłeptali wodę, trzystu mężów, a wszystek inny lud pił uklęknąwszy.7 I rzekł Pan do Gedeona: „Przez trzystu mężów, którzy chłeptali wodę wybawię was i dam w rękę twą Madianitów, a inny wszystek lud niech się wróci na miejsce swoje.”8 Nabrawszy tedy wedle pocztu strawy i trąb, rozkazał wszystkiemu innemu mnóstwu odejść do przybytków swoich, a sam z trzystu mężami puścił się na wojnę. A obóz Madianitów był pod nim w dolinie.9 Tejże nocy rzekł Pan do niego: „Wstań, a znijdź do obozu, bom ich dał w rękę twoją.10 A jeśli się sam iść boisz, niechaj znijdzie z tobą Fara, sługa twój.11 A gdy usłyszysz, co mówią, wtedy się wzmocnią ręce twoje i bezpieczniej do obozu nieprzyjacielskiego znijdziesz” Poszedł tedy on i Fara, sługa jego, do części obozu, gdzie była straż zbrojnych.12 A Madianici i Amalekici i wszystkie wschodnie narody pokładłszy się leżeli w dolinie jak mnóstwo szarańczy; wielbłądy też były niezliczone jak piasek, który leży na brzegu morskim.13 A gdy przyszedł Gedeon, opowiadał ktoś towarzyszowi swemu sen, i tym sposobem opowiadał, co widział: „Widziałem sen, i zdało mi się, jakoby podpłomyk jęczmienny toczył się i do obozu Madianitów zstępował, a doszedłszy do namiotu uderzył weń i wywrócił i z ziemią do gruntu zrównał.”14 Odpowiedział ten, do którego mówił: „Nie jest to nic innego, jeno miecz Gedeona, syna Joasa, męża izraelskiego, bo dał Pan w ręce jego Madianitów i wszystek obóz ich.”15 – A usłyszawszy Gedeon sen i wykład jego, pokłonił się, wrócił się do obozu izraelskiego, i rzekł: „Wstańcie, bo dał Pan w ręce nasze obóz Madianitów.”16 I rozdzielił trzystu mężów na trzy części, i dał im w ręce trąby i dzbany próżne, a pochodnie wewnątrz dzbanów.17 I rzekł do nich: „Co ujrzycie, że ja czynić będę, to czyńcie; wnijdę w część obozu, a co uczynię, naśladujcie.18 Kiedy zabrzmi trąba w ręce mojej, wtedy wy też wokoło obozu trąbcie, a okrzyk wznoście: Panu i Gedeonowi!”19 – I wszedł Gedeon i trzystu mężów, którzy byli z nim, w część obozu, gdy się zaczynała straż północna, a pobudziwszy stróżów jęli trąbić w trąby i tłuc dzbanki jeden o drugi.20 A gdy wkoło obozu na trzech miejscach trąbili i potłukli dzbanki, trzymali w lewych rękach pochodnie, a w prawych trąby grzmiące, i wołali: „Miecz Pański i Gedeonów!”21 stojąc każdy na swym miejscu wkoło obozu nieprzyjacielskiego. I tak strwożył się wszystek obóz, a wrzeszcząc i wyjąc uciekli.22 Ale trzystu mężów w dalszym ciągu trąbiło w trąby. I wpuścił Pan miecz na wszystek obóz i sami się między sobą zabijali uciekając aż do Betseta i brzegu Abelmehula w Tebbat.23 A mężowie izraelscy z Neftalego i Asera, i wszystkiego Manassesa, okrzyk uczyniwszy gonili Madianitów. POŚCIG ZA MADIANITAMI (7,23b-8,21). Wojsko izraelskie w pościgu (23b). Gedeon wzywa Efraima, by zajął brody Jordanu; zabicie Oreba i Zeba (24-25). Efraimici wyrzucają Gedeonowi, że ich nie wezwał do walki; jego odpowiedź (8,1-3). Gedeon w Zajordanii; nieużytość mieszkańców Sokotu i Fanuelu (4-9). Porażka Zebeego i Salmany (10-12). Zemsta na Sokocie i Fanuelu (13-17). Zabicie Zebeego i Salmany (18-21).24 I posłał Gedeon posłów na wszystką górę Efraim mówiąc: „Zstąpcie naprzeciwko Madianitów i zajmijcie wody aż do Betbera, i Jordanu!” I zawołał wszystek Efraim, i zajął wody i Jordan aż do Betbera.25 I pojmawszy dwu mężów madianickich, Oreba i Zeba, zabił Oreba na skale Oreb, a Zeba na prasie Zeb. I gonili Madianitów niosąc głowy Oreba i Zeba do Gedeona za rzekę Jordan.
81 I rzekli do niego mężowie z Efraima: „Co to jest, coś chciał uczynić, żeś nas nie wezwał, gdyś wyjechał na wojnę przeciw Madianitom?” swarząc się mocno i o mało gwałtu nie czyniąc.2 A on im odpowiedział: „Cóżem ja mógł takiego uczynić, jak wyście uczynili? Czyż nie lepsze jest grono wina Efraimowe, niźli zbieranie wina Abiezerowe?3 W ręce wasze Pan dał książąt madianickich, Oreba i Zeba. Cóżem ja takiego mógł uczynić, jak wyście uczynili?” Gdy to rzekł, ucichł duch ich, którym się nadymali przeciw niemu.4 – A gdy przyszedł Gedeon do Jordanu, przeprawił się przezeń z trzystu mężami, którzy z nim byli, a od zmęczenia gonić nie mogli uciekających.5 I rzekł do mężów Sokotu: „Dajcie, proszę, chleba ludowi, który jest ze mną, bo bardzo ustali, abyśmy mogli ścigać Zebeego i Salmanę, królów madianickich.”6 Odpowiedzieli przełożeni Sokotu: „Może dłonie rąk Zebeego i Salmany są w ręce twojej, i dlatego chcesz, abyśmy dali wojsku twemu chleba?”7 On im rzekł: „Więc kiedy da Pan Zebeego i Salmanę w ręce moje, skruszę ciała wasze cierniem i ostem pustyni.”8 A wyjechawszy stamtąd, przyszedł do Fanuel i mówił podobnie do mężów owego miejsca.9 A oni mu odpowiedzieli, jak odpowiedzieli mężowie Sokotu. Rzekł tedy i im: „Gdy się wrócę zwycięzcą w pokoju, rozwalę tę wieżę.”10 A Zebee i Salmana odpoczywali ze wszystkim wojskiem swoim; albowiem piętnaście tysięcy mężów zostało było ze wszystkich hufców ludzi wschodnich, a pobito sto i dwadzieścia tysięcy wojowników dobywających miecza.11 A ciągnąc drogą tych, którzy mieszkali w namiotach, na wschodnią stronę Nobe i Jegbaa, poraził Gedeon obóz nieprzyjaciół, którzy się czuli bezpiecznymi i nic przeciwnego się nie obawiali.12 A Zebee i Salmana uciekli, lecz Gedeon goniąc pojmał ich, rozgromiwszy wszystko ich wojsko.13 – A wracając się z wojny przed wejściem słońca,14 pojmał pacholę z mężów Sokotu i wypytał się go o imiona książąt i starszych Sokotu, i napisał siedemdziesięciu i siedmiu mężów.15 I przyszedł do Sokotu, i rzekł im: „Oto Zebee i Salmana, o którycheście mi przymawiali mówiąc: „Może ręce Zebeego i Salmany są w rękach twoich, i przeto żądasz, abyśmy dali mężom, którzy się zmęczyli i ustali, chleba?”16 Wziął tedy starszych miasta, i ciernie z puszczy i oset, i starł nimi i pogruchotał mężów Sokotu.17 Wieżę też Fanuel wywrócił, wybiwszy mieszkańców miasta.18 – I rzekł do Zebeego i do Salmany: „Jacy byli mężowie, którycheście pomordowali na Taborze?” A oni odpowiedzieli: „Tobie podobni, a jeden z nich jako syn królewski.”19 Odpowiedział im: „Bracia moi byli, synowie matki mojej. Żyje Pan, że gdybyście ich byli żywo zachowali, tobym was nie zabił.”20 I rzekł Geterowi, pierworodnemu swemu: „Wstań i zabij ich!” Lecz on nie dobył miecza, bo się bał, gdyż jeszcze był pacholęciem.21 I rzekli Zebee i Salmana: „Ty wstań i rzuć się na nas, bo wedle lat jest siła człowiecza.” Wstał Gedeon i zabił Zebeego i Salmanę, i wziął stroje i pukle, którymi szyje wielbłądów królewskich zwykły być ozdobione. OSTATNIE DNI GEDEONA (8,22-35). Nie przyjmuje godności królewskiej (22-23). Efod Gedeona staje się przedmiotem kultu bałwochwalczego (24-27). Czterdzieści lat pokoju (28). Rodzina Gedeona (29-31); jego śmierć (32). Nowe niewierności Izraelitów (33-35).22 I rzekli wszyscy mężowie izraelscy do Gedeona: „Panuj ty nad nami i syn twój, i syn syna twego, gdyżeś nas wybawił z ręki Madianitów.”23 On im odpowiedział: „Nie będę ja ani nie będzie panował nad wami syn mój, ale Pan nad wami panować będzie.”24 I rzekł do nich: „Jedną prośbę mam do was: dajcie mi nausznice ze zdobyczy waszej.” Bo nausznice złote zwykli byli miewać Izmaelici.25 A oni odpowiedzieli: „Bardzo radzi damy.” I rozciągnąwszy płaszcz na ziemi, rzucali nań nausznice ze zdobyczy;26 i była waga uproszonych nausznic, tysiąc i siedemset syklów złota, oprócz strojów i klejnotów, i szat szkarłatnych, których królowie madianiccy zwykli byli używać, i oprócz łańcuchów złotych z wielbłądów.27 I uczynił z tego Gedeon efod, i położył go w mieście swoim Efra. I cudzołożył z nim wszystek Izrael, i stało się Gedeonowi i wszystkiemu domowi jego na upadek.28 – I poniżeni byli Madianici przed synami Izraelowymi, i nie mogli więcej podnieść szyi, ale była w pokoju ziemia przez czterdzieści lat, przez które Gedeon rządził.29 – Odszedł tedy Jerobaal, syn Joasa, i mieszkał w domu swym;30 a miał siedemdziesięciu synów, którzy wyszli z biódr jego, dlatego że miał wiele żon.31 A nałożnica jego, którą miał w Sychem, urodziła mu syna imieniem Abimelech.32 I umarł Gedeon, syn Joasa, w starości dobrej, i pogrzebany został w grobie Joasa, ojca swego, w Efra z domu Ezri.33 – A potem gdy umarł Gedeon, odwrócili się synowie Izraelowi i cudzołożyli z Baalami. I uczynili przymierze z Baalem,34 aby im był za boga, a nie wspomnieli na Pana, Boga swego, który ich wyrwał z rąk wszystkich nieprzyjaciół ich okolicznych;35 ani nie okazali miłosierdzia domowi Jerobaala Gedeona, według wszystkiego dobra, które był uczynił Izraelowi. ABIMELECH KAŻE SIĘ OGŁOSIĆ KRÓLEM (9,1-6).
91 I poszedł Abimelech, syn Jerobaala, do Sychem do braci matki swej, i mówił do nich i do wszystkiej rodziny domu ojca matki swej mówiąc: 2 „Mówcie do wszystkich mężów Sychem: Co dla was lepsze: żeby panowało nad wami siedemdziesięciu mężów, wszyscy synowie Jerobaalowi, czyli aby panował jeden mąż? A przytem obaczcie, żem kość wasza i ciało wasze.”3 I powiedzieli bracia matki jego o nim do wszystkich mężów Sychem wszystkie te słowa, i nakłoniło się serce ich za Abimelechem mówiąc: „Bratem naszym jest.”4 I dali mu siedemdziesiąt funtów srebra ze świątyni Baalberyt, a on najął sobie za nie mężów nędzarzy i tułaczów, i chodzili za nim.5 I przyszedł do domu ojca swego do Efra i zabił braci swych, synów Jerobaalowych, siedemdziesięciu mężów na jednym kamieniu; i został Joatam, syn Jerobaalów najmłodszy, i skryto go.6 I zebrali się wszyscy mężowie Sychem i wszystkie domy miasta Mello, i poszli i uczynili królem Abimelecha koło dębu, który stał w Sychem. PROTEST JOATAMA (9,7-21). Bajka Joatama (7-15); niewdzięczność względem Gedeona; wzywanie pomsty Bożej (16-20). Ucieczka Joatama (21).7 Gdy to powiedziano Joatamowi, poszedł i stanął na wierzchu góry Garizim, i podniósłszy głos zawołał i rzekł: „Posłuchajcie mię, mężowie Sychem, tak niech was Bóg słucha!8 Poszły drzewa, aby pomazać nad sobą króla, i rzekły oliwie: „Rozkazuj nam!”9 Odpowiedziała: „Czyż mogę opuścić tłustość moją, której używają i bogowie i ludzie, a iść, żebym między drzewami wyniesiona była?”10 I rzekły drzewa do figowego drzewa: „Pójdź, a przyjmij królestwo nad nami!”11 A ono im odpowiedziało: „Czyż mogę opuścić słodkość moją i owoce przewdzięczne, a iść, abym między innymi drzewami było wyniesione?”12 I rzekły drzewa do szczepu winnego: „Pójdź, a rozkazuj nam!”13 A on im odpowiedział: „Iżali mogę opuścić wino moje, które uwesela Boga i ludzi, i między innymi drzewami być wyniesiony?”14 I rzekły wszystkie drzewa do krzaku ciernistego: „Pójdź, a króluj nad nami!”15 On im odpowiedział: „Jeśli mię prawdziwie królem nad sobą stanowicie, przyjdźcież a odpoczywajcie pod cieniem moim; a jeśli nie chcecie, niechaj wynijdzie ogień z krzaku ciernistego i niech pożre cedry libańskie!”16 Teraz tedy, jeśliście prawnie i bez grzechu ustanowili Abimelecha królem nad wami, i jeśliście się dobrze obeszli z Jerobaalem i z domem jego, i odpłaciliście mu za dobrodziejstwa jego,17 który walczył za was i życie swoje wystawił na niebezpieczeństwo, aby was wyrwać z ręki Madianitów:18 kiedyście teraz powstali na dom ojca mego, i pozabijaliście synów jego, siedemdziesięciu mężów na jednym kamieniu, a uczyniliście królem Abimelecha, syna służebnicy jego, nad mieszkańcami Sychem, przeto że bratem waszym jest:19 jeśli tedy dobrze a bez grzechu obeszliście się z Jerobaalem i z domem jego, weselcie się dziś z Abimelecha, a on z was niechaj się weseli.20 Ale jeśli przewrotnie, niech ogień wynijdzie z niego a niech zniszczy mieszkańców Sychem i miasteczko Mello; i niech wynijdzie ogień z mężów Sychem i z miasteczka Mello, a niech pożre Abimelecha!”21 Gdy to wyrzekł, uciekł i poszedł do Bery, i mieszkał tam z bojaźni przed Abimelechem, bratem swym. BUNT SYCHEMITÓW I ICH KLĘSKA (9,22-49). Sychemici buntują się przeciw Abimelechowi; zasadzki w górach (22-25); Gaal staje na czele buntu (26-29). Zebul, zarządca miasta, powiadamia o wszystkim Abimelecha (30-33), który zwycięża Gaala (34-41), następnie Sychemitów (42-44); zdobywa miasto i wieżę Sychem (45-49).22 Królował tedy Abimelech nad Izraelem trzy lata.23 I posłał Pan ducha złego między Abimelecha i między mieszkańców Sychem, którzy zaczęli się nim brzydzić,24 a zbrodnię mordu siedemdziesięciu synów Jerobaala i wylanie krwi ich zaczęli składać na Abimelecha, brata ich, i na innych książąt Sychemitów, którzy mu byli pomogli.25 I zasadzili się nań na wierzchu gór, a czekając przyjazdu jego, zajmowali się rozbojem biorąc łup z mijających; i powiedziano to Abimelechowi.26 – I przyszedł Gaal, syn Obeda, z braćmi swymi i przeszedł do Sychem.27 Na jego przybycie nabrawszy serca mieszkańcy Sychem, wyszli na pola, pustosząc winnice i depcąc winne grona, a uczyniwszy tańce śpiewających, weszli do świątyni boga swego i przy biesiadzie i kuflach złorzeczyli Abimelechowi.28 A Gaal, syn Obeda, wołał: „Cóż jest Abimelech i co jest Sychem, żebyśmy mu służyli? Czyż nie jest synem Jerobaalowym i ustanowił wodzem Zebula, sługę swego, nad mężami Emora, ojca Sychema? Czemuż tedy służyć mu będziemy?29 Oby kto dał ten lud pod rękę moją, żebym sprzątnął Abimelecha!” I rzeczono Abimelechowi: „Zbierz mnóstwo wojska, przyjedź!”30 Bo Zebul, przełożony nad miastem, usłyszawszy słowa Gaala, syna Obeda, rozgniewał się bardzo,31 i wyprawił potajemnie do Abimelecha posłów mówiąc: „Oto Gaal, syn Obeda, przyszedł do Sychem z braćmi swymi, i podburza miasto przeciw tobie.32 Rusz więc nocą z ludem, który z tobą jest, i ukryj się w polu,33 a rano, gdy wschodzi słońce, przypadnij na miasto. A gdy on wyjedzie przeciw tobie z ludem swoim, uczyń mu, co będziesz mógł.”34 Wstał tedy Abimelech ze wszystkim wojskiem swym w nocy, i uczynił zasadzkę koło Sychem na czterech miejscach.35 I wyszedł Gaal, syn Obeda, i stanął u wejścia do bramy miejskiej, a Abimelech wstał i wszystko wojsko z nim z miejsca zasadzki.36 A gdy Gaal ujrzał lud, rzekł do Zebula: „Oto lud z gór zstępuje.” On mu odpowiedział: „Cienie gór widzisz, jakoby głowy ludzkie, i ta omyłka cię zwodzi”37 I rzekł znowu Gaal: „Oto lud występuje ze środka ziemi, a jeden hufiec idzie drogą, która prowadzi do dębu.”38 Rzekł mu Zebul: „Gdzież teraz mowa twoja, którąś mówił: „Cóż jest Abimelech, abyśmy mu służyli? Czy nie ten to jest lud, któryś lekceważył? Wynijdźże i walcz przeciw niemu!”39 Wyszedł tedy Gaal – a patrzył na to lud Sychem – i potkał się z Abimelechem;40 a ten go gonił uciekającego i wpędził do miasta, i poległo z jego strony bardzo wielu aż do bramy miejskiej.41 I mieszkał Abimelech w Rumie, Zebul zaś Gaala i towarzyszów jego wygnał z miasta i nie dopuścił im w nim mieszkać.42 Nazajutrz tedy wyszedł lud w pole. Gdy to powiedziano Abimelechowi,43 wywiódł wojsko swoje i rozdzielił na trzy hufce, uczyniwszy zasadzki w polu; a widząc, iż lud wychodzi z miasta,44 powstał i rzucił się na nich z hufcem swoim dobywając i oblegając miasto, a dwa hufce goniły nieprzyjaciół błąkających się po polu.45 Ale Abimelech przez cały ów dzień dobywał miasta, zajął je i pozabijał mieszkańców jego, a samo miasto rozwalił, tak iż sól na nim posiał.46 Gdy to usłyszeli ci, którzy mieszkali na wieży Sychemitów, weszli do świątyni boga swego Beryta, gdzie byli z nim przymierze uczynili, i stąd imię otrzymało to miejsce, które było bardzo obronne.47 Abimelech też usłyszawszy, że mężowie wieży Sychemitów razem się skupili,48 wstąpił na górę Selmon ze wszystkim ludem swoim, a pochwyciwszy siekierę uciął gałąź z drzewa i niosąc ją położoną na ramieniu, rzekł do towarzyszów: „Co widzicie, że ja czynię, prędko czyńcie!”49 A tak ubiegając się narąbali gałęzi z drzew i szli za wodzem, a obłożywszy wieżę, zapalili; i tak się stało, że od dymu i ognia tysiąc ludzi zginęło, mężów i niewiast, mieszkańców wieży Sychem.9 OBLĘŻENIE TEBES I ŚMIERĆ ABIMELECHA (9,50-57). Zdobycie Tebes (50); atak na wieżę (51-52); Abimelech zabity odłamkiem żarna (53-55). Sprawiedliwość Boża i spełnienie przekleństwa (56-57).50 A Abimelech ruszywszy stamtąd, przyciągnął do miasteczka Tebes, a otoczywszy je obległ wojskiem.51 A wpośród miasta była wieża wysoka, do której uciekli razem mężowie i niewiasty, i wszyscy przedniejsi miasta, zawarłszy drzwi bardzo mocno, i stali na dachu wieży po miejscach obronnych.52 I przyszedłszy Abimelech pod wieżę mężnie walczył, a przystąpiwszy ku drzwiom chciał ogień podłożyć.53 A oto jedna niewiasta zrzuciwszy z góry ułomek kamienia żarnowego, uderzyła w głowę Abimelecha i rozbiła mózg jego.54 A on zawołał prędko giermka swego i rzekł do niego: „Dobądź miecza swego i zabij mię, aby snadź nie mówiono, żem od niewiasty zabity!” A ten, czyniąc zadość rozkazaniu, zabił go.55 A gdy on umarł, wszyscy, którzy z nim byli z Izraela, wrócili się do domów swoich.56 – I oddał Bóg Abimelechowi za zło, które uczynił przeciw ojcu swemu, zabijając siedemdziesięciu braci swoich.57 Sychemitom też to, co byli uczynili, oddane zostało i przyszło na nich przekleństwo Joatama, syna Jerobaalowego. DWAJ MNIEJSI SĘDZIOWIE (10,1-5). Tola (1-2). Jair (3-5).
101 Po Abimelechu powstał wódz w Izraelu Tola, syn Fuy, stryja Abimelechowego, mąż z Issachara, który mieszkał w Samir w górach Efraim;2 i sądził Izraela dwadzieścia i trzy lata, i umarł, i pogrzebany został w Samir.3 – Po tym nastąpił Jair Galaadyta, który sądził Izraela dwadzieścia dwa lata,4 mając trzydziestu synów, siedzących na trzydziestu źrebcach oślic i przełożonych nad trzydziestu miastami, które od imienia jego są nazwane Hawot Jair, to jest miasteczka Jairowe, aż do dnia dzisiejszego, w ziemi Galaad.5 I umarł Jair, i pogrzebany został na miejscu, które zowią Kamon.IV. Jefte.(10,6-12,15) IZRAEL UCIŚNIONY PRZEZ AMMONITÓW (10,6-18). Nowa niewierność (6); osiemnaście lat ucisku ze strony Ammonitów (7-9). Wołanie do Jahwy, wyrzuty i skrucha (10-16). Dwa obozy (17-18).6 A synowie Izraelowi do starych grzechów przyczyniając nowe czynili zło przed oczyma Pańskimi i służyli bałwanom, Baalom i Astartom, bogom syryjskim, sydońskim, moabskim, synów Ammona i filistyńskim, a opuścili Pana i nie służyli mu.7 A Pan rozgniewawszy się na nich dał ich w ręce Filistynów i synów Ammona.8 I byli trapieni i bardzo uciskani przez lat osiemnaście wszyscy, którzy mieszkali za Jordanem w zielni Amorejczyków, którzy są w Galaadzie,9 tak dalece, że synowie Ammonowi, przeprawiwszy się przez Jordan, pustoszyli Judę i Beniamina i Efraima, i był Izrael bardzo utrapiony.10 – I wołając do Pana rzekli: „Zgrzeszyliśmy tobie, żeśmy opuścili Pana, Boga naszego, a służyliśmy Baalom.”11 I rzekł im Pan: „Czyż Egipcjanie i Amorejczycy, i synowie Ammona, i Filistyni,12 Sydończycy też, i Amalekici, i Chananejczycy nie trapili was, i wołaliście do mnie, a wyrwałem was z ręki ich?13 A przecież opuściliście mię i służyliście bogom cudzym; przeto nie chcę was więcej wybawiać.14 Idźcie, a wzywajcie bogów, których sobie obraliście; oni niech was wybawią czasu ucisku!”15 I rzekli synowie Izraelowi do Pana: „Zgrzeszyliśmy, oddaj ty nam, cokolwiek ci się podoba, tylko nas teraz wybaw!”16 A to mówiąc wszystkie bałwany cudzych bogów wyrzucili z granic swoich i służyli Panu Bogu, a on się użalił nędzy ich.17 – Synowie tedy Ammona zwoławszy się, w Galaadzie rozbili namioty; synowie zaś Izraelowi zebrawszy się przeciw nim, położyli się obozem w Masfa.18 I rzekli książęta Galaadu, każdy do bliźniego swego: „Kto z nas najpierw zacznie się potykać z synami Ammona, będzie wodzem ludu Galaad.” JEFTE WEZWANY NA OBRONĘ BRACI (11,1-11). Jefte wypędzony przez Galaadytów z powodu swego pochodzenia (1-2); na czele bandy (3). Galaadyci, walcząc z Ammonitami, proszą Jeftego o pomoc (4-6). Jefte przyrzeka pod warunkiem, że zostanie księciem (7-11).
111 Był naonczas Jefte Galaadyta, mąż bardzo mocny i waleczny, syn nierządnej niewiasty, który się urodził z Galaada.2 A miał Galaad żonę, z którą miał synów; ci gdy dorośli, wygnali Jeftego mówiąc: „Dziedzicem w domu ojca naszego nie będziesz mógł być, boś się z innej matki narodził.”3 On tedy uciekając i chroniąc się mieszkał w ziemi Tob; i zgromadzili się do niego mężowie nędzarze i zbójcy, i chodzili za nim, jako za książęciem.4 – Natenczas walczyli synowie Ammona przeciw Izraelowi.5 A gdy, bardzo dokuczali, poszli starsi z Galaadu, aby wziąć sobie na pomoc Jeftego z ziemi Tob.6 I rzekli do niego: „Pójdź, a bądź książęciem naszym i walcz przeciw synom Ammona.”7 On im odpowiedział: „Czyż nie wy jesteście, którzyście mię nienawidzili i wyrzucili z domu ojca mego, a teraz koniecznością zmuszeni przyszliście do mnie?”8 I rzekli książęta Galaadu do Jeftego: „Przetożeśmy teraz przyszli do ciebie, abyś jechał z nami i walczył przeciw synom Ammona, a był książęciem wszystkich, którzy mieszkają w Galaadzie.”9 Jefte też rzekł im: „Jeśliście prawdziwie przyszli do mnie, abym walczył za was przeciw synom Ammona, to gdyby ich Pan dał w ręce moje, czy ja będę książęciem waszym?”10 – Odpowiedzieli mu: „Pan, który to słyszy, ten jest pośrednikiem i świadkiem, że naszą obietnicę spełnimy.”11 Jechał tedy Jefte z książętami Galaadu i uczynił go wszystek lud książęciem swoim; i mówił Jefte wszystkie mowy swe przed Panem w Masfa. WYMIANA ZDAŃ Z AMMONITAMI (11,12-28). Jefte wyprawia posłów do króla ammonickiego, zażalenia Ammonitów (12-13). Jefte ich zbija, przypominając historię zajęcia kraju amorejskiego (14-23), powołując się na wolę Jahwy (24), na dawność niekwestiowanego nigdy posiadania (25-27). Upór króla ammonickiego (28).12 I wyprawił posłów do króla synów Ammona, którzy by imieniem jego mówili: „Co mnie i tobie jest, żeś przyciągnął przeciwko mnie, abyś pustoszył ziemię moją?”13 On im odpowiedział: „Gdyż wziął Izrael ziemię moją, kiedy wyszedł z Egiptu, od granic Arnonu aż do Jaboku i do Jordanu; teraz tedy wróć mi ją w pokoju.”14 – Jefte znowu dał znać przez nich i rozkazał, aby mówili królowi Ammonitów:15 „To mówi Jefte: Nie wziął Izrael ziemi Moab ani ziemi synów Ammona,16 ale kiedy szli z Egiptu, chodził po puszczy aż do Morza Czerwonego i przyszedł do Kades.17 I wyprawił posłów do króla Edomu mówiąc: Przepuść mię, abym przeszedł przez ziemię twoją. Lecz on nie chciał zezwolić na prośbę jego. Posłał też do króla Moabu, który mu też przejścia dozwolić się wzbraniał. Mieszkał tedy w Kades,18 i obszedł z boku ziemię Edom i ziemię Moab, i przyszedł na wschodnią stronę ziemi Moab, i położył się obozem za Arnonem, a nie chciał wnijść w granice Moabu; Arnon bowiem jest na pograniczu ziemi Moab.19 Posłał tedy Izrael posłów do Sehona, króla amorejskiego, który mieszkał w Hesebonie, i rzekli mu: Dopuść, abym przeszedł przez ziemię twoją aż do rzeki.20 A on też wzgardziwszy słowami Izraela, nie dopuścił mu przejść przez granice swoje, ale zebrawszy niezliczony lud wyjechał przeciw niemu do Jassa i mocny opór stawiał.21 I dał go Pan w ręce Izraela ze wszystkim wojskiem jego, a Izrael go poraził i posiadł wszystką ziemię Amorejczyków, mieszkańców owej krainy,22 i wszystkie granice ich od Arnonu aż do Jaboku, i od pustyni aż do Jordanu.23 Pan tedy, Bóg izraelski, wygubił Amorejczyków, gdy walczył z nimi lud jego izraelski, a ty teraz chcesz posiąść ziemię jego?24 Czyż to, co posiadł Chamos, bóg twój, do ciebie prawnie nie należy? A co Pan, Bóg nasz, jako zwycięzca otrzymał, w nasze też posiadanie się dostanie.25 Chyba żeś ty lepszy niźli Balak, syn Sefora, król moabski, albo możesz pokazać, że się spierał z Izraelem i walczył przeciw niemu,26 gdy mieszkał w Hesebonie i w wioskach jego i w Aroerze i wsiach jego, albo we wszystkich miastach nad Jordanem przez trzysta lat. Czemużeście przez tak długi czas z tym upominaniem się nic nie czynili?27 A tak nie ja grzeszę przeciwko tobie, ale ty przeciwko mnie źle czynisz, narzucając mi wojny niesprawiedliwe. Niechaj sądzi Pan, Sędzia tego dnia, między Izraelem a między synami Ammona!”28 – I nie chciał król synów Ammona przystać na słowa Jeftego, które przez posłów przesłał. ŚLUB JEFTEGO I JEGO ZWYCIĘSTWO (11,29-40). Jefte ciągnie przeciw wrogom (29), jego ślub (30-31). Zwycięstwo (32-33). Powrót Jeftego, jego córka wychodzi naprzeciw (34); ona zgadza się na spełnienie na niej ślubu (35-36), prosząc tylko, by mogła opłakiwać na górach swe dziewictwo (37-38). Wykonanie ślubu (39-40).29 Stał się tedy nad Jeftem duch Pański, a obchodząc Galaad i Manassesa, Masfa też Galaadu, a stamtąd ciągnąc do synów Ammona,30 złożył ślub Panu mówiąc: „Jeśli dasz synów Ammona w ręce moje,31 ktokolwiek pierwszy wynijdzie z drzwi domu mego i zabieży mi wracającemu się w pokoju od synów Ammona, tego ofiaruję na całopalenie Panu.”32 I przyszedł Jefte do synów Ammona, aby walczyć przeciw nim, i dał ich Pan w ręce jego.33 I pobił ich od Aroeru, aż do wejścia do Mennit, dwadzieścia miast, i aż do Abel, które jest obsadzone winnicami, porażką bardzo wielką; i poniżeni są synowie Ammona przez synów Izraelowych.34 – A gdy się wracał Jefte do Masfa do domu swego, wybiegła naprzeciw niego jedyna córka jego z bębnami i z tańcami; bo nie miał innych dzieci.35 Ujrzawszy ją rozdarł szaty swe i rzekł: „Biada mnie, córko moja, oszukałaś mię i samaś jest oszukana, bom otworzył usta moje do Pana, a inaczej uczynić nie będę mógł.”36 Ona mu odpowiedziała: „Ojcze mój, jeśliś otworzył usta twoje do Pana, uczyń mi, cokolwiek obiecałeś, gdyż ci dał Pan pomstę i zwycięstwo nad nieprzyjaciółmi twymi”37 I rzekła do ojca: „To mi tylko uczyń, o co proszę: puść mię, abym przez dwa miesiące obchodziła góry i opłakiwała dziewictwo moje z towarzyszkami moimi.”38 A on jej odpowiedział: „Idź” i puścił ją na dwa miesiące. A gdy odeszła z rówienniczkami i towarzyszkami swymi, opłakiwała dziewictwo swoje na górach.39 A wypełniwszy dwa miesiące, wróciła się do ojca swego i uczynił jej, jak był ślubował, a ona nie poznała męża. Stąd weszło w zwyczaj w Izraelu i zachowany jest obyczaj,40 że co roku schodzą się córki izraelskie na jedno miejsce i opłakują córkę Jeftego Galaadyty przez cztery dni. WOJNA MIĘDZY EFRAIMEM A IZRAELEM. ŚMIERĆ JEFTEGO (12,1-7). Efraimici wyrzucają Jeftemu, że ich nie wezwał na wojnę, jego odpowiedź (1-3); walczy z nimi i pokonywa ich (4); próba Szibboletu (5-6). Śmierć Jeftego (7).
121 Ale oto w Efraimie wszczął się tumult, bo przeszedłszy ku północy rzekli do Jeftego: „Czemu jadąc na wojnę przeciwko synom Ammona, nie chciałeś nas zawołać, abyśmy jechali z tobą? Przeto spalimy dom twój.”2 A on im odpowiedział: „Miałem ja i lud mój spór wielki z synami Ammona, i wzywałem was, abyście mi pomoc dali, a nie chcieliście uczynić.3 Widząc to, położyłem duszę moją w rękach moich i przeszedłem do synów Ammona, i dał ich Pan w ręce moje. I cóżem zawinił, że przeciwko mnie powstajecie na wojnę?4 Zwoławszy tedy do siebie wszystkich mężów Galaadu, walczył przeciwko Efraimowi; i porazili mężowie Galaadu Efraima, ponieważ rzekł: „Zbiegiem jest Galaad od Efraima i mieszka pośród Efraima i Manassesa.”5 – I zajęli Galaadyci brody Jordanu, przez które się Efraim wracać miał. A gdy przyszedł do nich ktoś z liczby Efraimitów, uciekając, i mówił: „Proszę, dopuście mi się przeprawić,” mówili mu Galaadyci: „Czyś ty Efratejczyk?” A gdy mówił: „Nie jestem,” pytali go:6 „Mówże Szibbolet,” co się wykłada: kłos. A on odpowiadał: „Sibbolet,” tąż literą kłosu wyrazić nie mogąc. I zaraz pojmawszy go zabijali u samego przeprawiania się przez Jordan. I poległo wonczas z Efraima czterdzieści dwa tysiące.7 Sądził tedy Jefte Galaadyta Izraela sześć lat i umarł, i pogrzebany został w mieście swym Galaad. TRZEJ MNIEJSI SĘDZIOWIE (12,8-15).Abesan (8-10). Ahialon (11-12). Abdon (13-15).8 Potem sądził Izraela Abesan z Betlejem;9 ten miał trzydziestu synów i trzydzieści córek, które wydając z domu, dał za mąż, i tejże liczby synom swym wziął żony wprowadzając do domu swego. Siedem lat sądził on Izraela;10 i umarł, i pogrzebany został w Betlejem.11 – Po nim nastąpił Ahialon Zabulończyk, i sądził Izraela dziesięć lat,12 i umarł i pogrzebany został w Zabulonie.13 – Potem sądził Izraela Abdon, syn Illela, Faratończyk,14 który miał czterdziestu synów i trzydziestu wnuków z nich, wsiadających na siedemdziesiąt źrebców oślic, a sądził Izraela osiem lat; i umarł,15 i pogrzebany został w Faraton w ziemi Efraim, na górach amalekickich.V. Samson.(13,1-16,31) NARODZENIE SAMSONA (13,1-25). Nowa niewierność; Izrael pod jarzmem Filistynów (1). Anioł Jahwy zwiastuje tonie Manuego narodzenie Samsona i oznajmia, że ma być nazarejczykiem (2-5); niewiasta powiadamia o tym Manuego (6-7). Drugie zjawienie (8-14); Anioł przez cud daje się poznać małżonkom (15-21). Przestrach Manuego, żona go uspokaja (22-23). Narodzenie i młodość Samsona (24-25).
131 I znowu uczynili synowie Izraelowi zło przed oblicznością Pana, a ten ich dał w ręce Filistynów przez czterdzieści lat.2 I był jeden mąż z Saraa, z pokolenia Dana, imieniem Manue, mający niepłodną żonę.3 Tej ukazał się Anioł Pański i rzekł do niej: „Niepłodnaś jest i bez dziatek, ale poczniesz i porodzisz syna.4 Strzeżże się, abyś nie piła wina i sycery, ani nie jadła nic nieczystego.5 Albowiem poczniesz i porodzisz syna, którego głowy brzytwa się nie dotknie, bo będzie nazarejczykiem Bożym od dzieciństwa swego i z żywota matki, i on pocznie wybawiać Izraela z ręki Filistynów.”6 – A ona, gdy przyszła do męża swego, rzekła mu: „Mąż Boży przyszedł do mnie, mając twarz anielską, straszny bardzo; a gdym go pytała, kim był i skąd przyszedł, i jakim go imieniem zwano, nie chciał mi powiedzieć, ale to odpowiedział:7 Oto poczniesz i porodzisz syna; strzeż się, abyś nie piła wina ani sycery, i nie jadła czego nieczystego, bo dziecię będzie nazarejczykiem Bożym od dzieciństwa swego, z żywota matki swej aż do dnia śmierci swej.”8 Modlił się tedy Manue do Pana i rzekł: „Proszę, Panie, aby mąż Boży, któregoś posłał, po wtóre przyszedł i nauczył nas, co mamy czynić z dziecięciem, które się narodzi.”9 I wysłuchał Pan modlącego się Manuego, i ukazał się znowu Anioł Boży żonie jego siedzącej na polu. A Manue, mąż jej, nie był przy niej.10 Ujrzawszy tedy Anioła pospieszyła się i pobiegła do męża swego, i powiedziała mu mówiąc: „Oto mi się ukazał mąż, któregom pierwej widziała.”11 A on wstał i poszedł za żoną swoją, a przyszeddłszy do męża rzekł mu: „Tyżeś to, któryś mówił do niewiasty?” A on odpowiedział: „Jam jest.”12 A Manue do niego: „Kiedy, rzecze, ziści się mowa twoja, co chcesz aby czyniło dziecię, albo czego się strzec będzie miało?”13 I rzekł Anioł Pański do Manuego: „Od wszystkiego, com powiedział żonie twojej, niech się wstrzyma.14 Cokolwiek się z winnicy rodzi, niechaj nie jada, wina i sycery niech nie pije, niczego nieczystego niech nie pożywa, a com jej rozkazał, to niechaj wypełni i przestrzega.”15 – I rzekł Manue do Anioła Pańskiego: „Proszę cię, abyś zezwolił na prośbę moją, i żebyśmy ci przygotowali koźlątko z kóz.”16 Odpowiedział mu Anioł: „Chociaż mię przymuszasz, nie będę jadł chleba twego; ale jeśli chcesz uczynić całopalenie, ofiarujże je Panu.” A nie wiedział Manue, że to był Anioł Pański.17 I rzekł do niego: „Jakie twe imię, abyśmy, jeśli się spełni słowo twoje, uczcili cię?”18 A on odpowiedział: „Czemu się pytasz o imię moje, które jest dziwne?”19 Wziął tedy Manue koźlę z kóz i płynne ofiary, i położył na skale ofiarując Panu, który czyni dziwy; a sam i żona jego patrzyli.20 A gdy występował płomień ołtarza ku niebu, Anioł Pański wstąpił także w płomieniu. Gdy to ujrzeli Manue i żona jego, upadli na twarze swe na ziemię.21 I więcej im się nie ukazał Anioł Pański. I zaraz poznał Manue, że był to Anioł Pański.22 I rzekł do żony swej: „Śmiercią pomrzemy, bośmy widzieli Boga.”23 A żona odpowiedziała: „Gdyby nas Pan chciał zabić, nie przyjąłby był całopalenia i płynnych ofiar z rąk naszych, aniby nam był nie ukazał tego wszystkiego, aniby tego, co ma przyjść, nie objawił.”24 Porodziła tedy syna i dała mu imię Samson. I urosło dziecię, i błogosławił mu Pan.25 I począł duch Pański być z nim w obozie Dana między Saraa a między Estaol. MAŁŻEŃSTWO SAMSONA (14,1-20). Samson poznaje dziewczynę filistyńską i mimo przedstawień ze strony rodziców chce ją poślubić (1-4). Na drodze do Tamnata: walka zwycięska z lwem (5-7). Rój pszczół i miód w padlinie lwiej (8-9). Gody weselne, zagadka (10-14); na skutek intryg towarzyszów Samsona, on żonie zagadkę wyjaśnia (15-18a); Samson odkrywa podstęp, jego zemsta na Filistynach (18b-19). Żonę Samsona otrzymuje jeden z jego towarzyszów (20).
141 Poszedł tedy Samson do Tamnata, a ujrzawszy tam niewiastę z córek filistyńskich,2 poszedł i powiedział ojcu swemu i matce swej mówiąc: „Widziałem w Tamnata niewiastę z córek filistyńskich; proszę, żebyście mi ją wzięli za żonę.”3 Rzekli mu ojciec i matka jego: „Czyż nie ma niewiasty między córkami braci twoich i między wszystkim ludem moim, że chcesz wziąć żonę u Filistynów, którzy są nieobrzezani?” I rzekł Samson do ojca swego: „Tę mi weźmij, bo się podobała oczom moim.”4 A rodzice jego nie wiedzieli, że rzecz działa się od Pana i że szukał zaczepki przeciw Filistynom, bo naonczas Filistyni panowali nad Izraelem.5 – Poszedł tedy Samson z ojcem swym i z matką do Tamnata. A gdy przyszli do winnic miejskich, ukazał się młody lew srogi a ryczący, i zabieżał mu.6 Lecz duch Pański przypadł na Samsona, i rozdarł lwa jakby koźlę i poszarpał go na sztuki, choć nic zgoła w ręku nie miał; a ojcu i matce nie chciał tego oznajmić.7 I poszedł, i mówił z niewiastą, która się podobała oczom jego.8 – A wracając się po kilku dniach aby ją pojąć, zstąpił, aby oglądać ścierw lwi, a oto rój pszczół był w paszczęce lwiej i plastr miodu.9 Wziąwszy go tedy w ręce, jadł na drodze, a przyszedłszy do ojca swego i matki dał im część, którzy też sami zjedli; a przecie im nie chciał powiedzieć, że miód ze ścierwa lwiego wybrał.10 Przyszedł tedy ojciec jego do niewiasty i sprawił synowi swemu Samsonowi ucztę, bo tak młodzieńcy zwykli byli czynić.11 Gdy tedy go ujrzeli mieszczanie owego miasta, dali mu trzydziestu towarzyszów, żeby z nim byli.12 I rzekł im Samson: „Zadam wam zagadkę; jeśli mi ją zgadniecie przez siedem dni wesela, dam wam trzydzieści prześcieradeł i trzydzieści sukien.13 A jeśli nie będziecie mogli zgadnąć, wtedy wy mnie dacie trzydzieści prześcieradeł i trzydzieści sukien.” Odpowiedzieli mu: „Zadaj zagadkę, żebyśmy usłyszeli.”14 I rzekł im: „Z jedzącego wyszedł pokarm, a z mocnego wyszła słodkość.” I nie mogli przez trzy dni zgadnąć zagadki.15 – A gdy nadchodził siódmy dzień, rzekli do żony Samsona: „Pochlebiaj mężowi twemu i namów go, żeby ci powiedział, co znaczy zagadka; a jeśli nie będziesz chciała tego uczynić, spalimy cię z domem ojca twego. Czyście nas dlatego prosili na wesele, żeby nas złupić?”16 A ona łzy przed Samsonem wylewała i uskarżała się mówiąc: „Masz mię w nienawiści, a nie miłujesz, dlatego zagadki, którąś dał synom ludu mego, nie chcesz mi wyłożyć.” A on odpowiedział: „Ojcu memu i matce nie chciałem powiedzieć, a tobie miałbym powiedzieć?”17 Przez siedem tedy dni wesela płakała przed nim, aż dnia siódmego, gdy mu się uprzykrzyła, wyłożył, a ona zaraz powiedziała sąsiadom swoim.18 A oni mu rzekli dnia siódmego przed zachodem słońca: „Co słodszego nad miód? a co mocniejszego nad lwa?” I rzekł do nich: „Byście byli nie orali jałowicą moją, nie rozwiązalibyście zagadki mojej.”19 Przypadł tedy nań duch Pański, i poszedł do Askalonu, i zabił tam trzydziestu mężów, a wziąwszy ich szaty dał je tym, którzy byli zagadkę zgadli. I rozgniewany bardzo,20 poszedł do domu ojca swego, żona zaś jego wyszła za mąż za jednego z przyjaciół jego i swatów. SAMSON W WALCE Z FILISTYNAMI (15,1-16,3). Gniew jego z powodu niewierności żony i plany zemsty (1-3). Lisy i zniszczenie plonów (4-5); Filistyni zabijają żonę Samsona, jego zemsta (6-8). W jaskini Etam: Samson pozwala się związać Judejczykom i wydać w ręce Filistynów (9-13). W Lechi: Samson rozrywa więzy (14); paszczęka ośla (15-17); woda wytryskująca ze skały (18-19). Czas sądzenia Samsona (20). Brama Gazy (16,1-3).
151 A po niedługim czasie, gdy nadchodziły dni pszenicznego żniwa, przyszedł Samson chcąc odwiedzić żonę swoją, i przyniósł jej koźlę z kóz. A gdy według zwyczaju chciał wnijść do jej komory, zabronił mu ojciec jej mówiąc:2 „Mniemałem, że jej nienawidzisz, a przetom ją wydał za przyjaciela twego; ale ma siostrę, która młodsza i cudniejsza jest niż ona, niech ci będzie w miejsce niej żoną.”3 A Samson mu odpowiedział: „Od tego dnia nie będzie na mnie winy wobec Filistynów, – bo wam będę zło wyrządzał.”4 I poszedł, i pojmał trzysta lisów, i ogony ich do ogonów przywiązał, a w środku przywiązał pochodnie,5 po czym ogniem je zapaliwszy rozpuścił, aby tam i sam biegały. Lisy wbiegły zaraz w zboża filistyńskie, a gdy się zapaliło, i zboże już zebrane i to, co jeszcze w kłosie stało, tak wszystko zgorzało, że i winnice i oliwnice też ogień popalił.6 I rzekli Filistyni: „Kto to uczynił?” Powiedziano im: „Samson zięć Tamnatczyka uczynił to za to, że wziął żonę i dał drugiemu.” I poszli Filistyni i spalili tak niewiastę, jak i ojca jej.7 Rzekł im Samson: „Chociażeście to uczynili, wszakże jeszcze na was wezmę pomstę, a wtedy przestanę.”8 I poraził ich porażką wielką, tak iż zdumieni nogę na biodro zakładali. A poszedłszy mieszkał w jaskini skały Etam.9 Przyciągnąwszy tedy Filistyni do ziemi Juda, położyli się obozem na miejscu, które potem nazwano Lechi, to jest paszczęka, i tam się ich wojsko rozpostarło.10 I rzekli do nich z pokolenia Judy: „Czemuście przyciągnęli przeciw nam?” Oni odpowiedzieli: „Przyszliśmy, aby związać Samsona i żeby mu oddać to, co nam wyrządził.”11 Poszło tedy trzy tysiące mężów z Judy do jaskini skały Etam i rzekli do Samsona: „Nie wiesz, iż Filistyni panują nad nami? Czemuś to chciał uczynić?” A on im rzekł: „Jak mnie uczynili, tak im uczyniłem.”12 Przyszliśmy, mówią, związać cię i wydać w ręce Filistynów.” Samson im rzecze: „Przysięgnijcie i przyrzeczcie mi, że mnie nie zabijecie.”13 Rzekli: „Nie zabijemy cię, ale związanego wydamy.” I związali go dwoma nowymi powrozami, i zabrali go ze skały Etam.14 – A gdy przyszedł do miejsca Paszczęki i Filistyni krzycząc wybiegli naprzeciw niego, przypadł nań duch Pański; a jako zwykły za podmuchem ognia lny się palić, tak powrozy, którymi był związany, rozleciały się i rozwiązały.15 I znalezioną paszczękę, to jest szczękę oślą, która leżała, porwawszy, zabił nią tysiąc mężów i rzekł:16 „Paszczęką oślą, szczęką źrebca oślic zgładziłem ich i zabiłem tysiąc mężów.”17 A gdy tych słów śpiewając dokończył, rzucił paszczękę z ręki i nazwał imię miejsca owego Ramat Lechi, co się wykłada: podniesienie paszczęki.18 A gdy był bardzo spragniony, wołał do Pana i rzekł: „Tyś dał przez rękę sługi twego to wybawienie bardzo wielkie i zwycięstwo; a oto od pragnienia umieram i wpadnę w ręce nieobrzezanych.”19 I otworzył Pan trzonowy ząb w paszczęce oślej, i wyszła z niego woda; a gdy jej się napił, ochłodził ducha i wzmocnił się. I przeto nazwano owo miejsce: Źródło wzywającego z paszczęki, aż do dnia dzisiejszego.20 – I sądził Izraela za dni Filistynów dwadzieścia lat.
16

Warsz. King J. 161 Tłum. GrEn. Толк. Poszedł też do Gazy i ujrzał tam niewiastę nierządnicę, i wszedł do niej.Пришел однажды Самсон в Газу и, увидев там блудницу, вошел к ней. И# и4де самpHнъ въ гaзу, и3 ви1дэ тaмw женY блудни1цу и3 вни1де къ нeй. 16,1Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.ABPκαὶ kai
_CONJκαίkaiandAndἐπορεύθη eporeuthē
_V-API-3Sπορεύωporeuōto goSamson wentΣαμψων sampsōn
_N-PRIΣαμψώνsampsōnSamson[highway]ἐκεῖθεν ekeithen
_ADVἐκεῖθενekeithenfrom there[embryo]εἰς eis
_PREPεἰςeistowardintoΓάζαν·     gazan
_N-ASFΓάζαgazaGazah[Beth-pazzez]καὶ kai
_CONJκαίkaiandandεἶδεν eiden
_V-AAI-3Sεἴδωeidōto knowsawἐκεῖ ekei
_ADVἐκεῖekeitherethereγυναῖκα gunaika
_N-ASFγυνήgunēwomana womanπόρνην pornēn
_N-ASFπόρνηpornēprostituteharlot,Καὶ kai
_CONJκαίkaiandandεἰσῆλθεν eisēlthen
_V-AAI-3Sεἰσέρχομαιeiserchomaito enterhe enteredπρὸς pros
_PREPπρόςprosto/withtoαὐτήν.     autēn
_D-ASFαὐτόςautoshe/she/it/self[wall]  2 Tłum. GrEn. Толк. Gdy to usłyszeli Filistyni i gruchnęło u nich, że Samson wszedł do miasta, otoczyli go, postawiwszy straż w bramie miejskiej, i tam całą noc po cichu czekali, aby skoro dzień, wychodzącego zabić.Жителям Газы сказали: Самсон пришел сюда. И ходили они кругом, и подстерегали его всю ночь в воротах города, и таились всю ночь, говоря: до света утреннего подождем, и убьем его. И# повёдаша гaзzнwмъ, глаг0люще: пріи1де самpHнъ сёмw. И# њбыд0ша и3 подсэд0ша є3мY всю2 н0щь ў врaтъ грaдныхъ, и3 ўтаи1шасz всю2 н0щь, глаг0люще: д0ндеже њсвэтaетъ ќтро, и3 ўбіeмъ є3го2. 16,2Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.ABPκαὶ kai
_CONJκαίkaiandAndἀπηγγέλη apēngelē
_V-API-3Sἀπαγγέλλωapangellōto announceit was reportedτοῖς tois
_T-DPMὁhothe/this/whoto theΓαζαίοις gazaiois
_N-DPMstrong:GN-DPMstrong:GN-DPMstrong:GN-DPM λέγοντες legontes
_V-PAPRPλέγωlegōto speaksaying,Ἥκει hēkei
_V-PAI-3Sἥκωhēkōto come/be presentSamson comesΣαμψων sampsōn
_N-PRIΣαμψώνsampsōnSamson[highway]ἐνταῦθα.     entautha
_ADVstrong:GADVstrong:GADVstrong:GADV καὶ kai
_CONJκαίkaiandAndἐκύκλωσαν ekuklōsan
_V-AAI-3Pκυκλόωkukloōto surround[to pierce]καὶ kai
_CONJκαίkaiandandἐνήδρευσαν enēdreusan
_V-AAI-3Pἐνεδρεύωenedreuōto ambushlaid in waitαὐτὸν auton
_D-ASMαὐτόςautoshe/she/it/self[wall]ὅλην holēn
_A-ASFὅλοςholosallthe entireτὴν tēn
_T-ASFὁhothe/this/whothe entireνύκτα nukta
_N-ASFνύξnuxnightnightἐπὶ epi
_PREPἐπίepiupon/to/againstforτῆς tēs
_T-GSFὁhothe/this/whotheπύλης pulēs
_N-GSFπύληpulēgategateτῆς tēs
_T-GSFὁhothe/this/whoof theπόλεως poleōs
_N-GSFπόλιςpoliscitycity.καὶ kai
_CONJκαίkaiandAndἐκώφευσαν ekōfeusan
_V-AAI-3Pstrong:GV-AAI-3Pstrong:GV-AAI-3Pstrong:GV-AAI-3P ὅλην holēn
_A-ASFὅλοςholosallentireτὴν tēn
_T-ASFὁhothe/this/who νύκτα nukta
_N-ASFνύξnuxnightnight,λέγοντες legontes
_V-PAPRPλέγωlegōto speaksaying,Ἕως heōs
_PREPἕωςheōsuntil[₂untilφωτὸς fōtos
_N-GSNφῶςfōslight[to do homage]πρωῒ prōi
_ADVπρωΐprōimorning[brick]μείνωμεν meinōmen
_V-AAS-1Pμένωmenōto stay₁We should wait],καὶ kai
_CONJκαίkaiandandἀποκτείνωμεν apokteinōmen
_V-AAS-1Pἀποκτείνωapokteinōto killwe should killαὐτόν.     auton
_D-ASMαὐτόςautoshe/she/it/self[wall]  3 Tłum. GrEn. Толк. Ale Samson spał aż do północy, po czym powstawszy wziął oboje wrota u bramy z podwojami ich i z zamkiem, i włożywszy je na ramiona swe, zaniósł na wierzch góry, stojącej od strony Hebronu.А Самсон спал до полуночи; в полночь же встав, схватил двери городских ворот с обоими косяками, поднял их вместе с запором, положил на плечи свои и отнес их на вершину горы, которая на пути к Хеврону, [и положил их там]. И# спA самpHнъ до полyнощи: и3 востA въ полyнощи, и3 восхи1ти двє1ри ў врaтъ грaда со nбёими вереsми, и3 под8S w4ныz съ зав0рою, и3 возложи2 | на рaмена сво‰, и3 вознесE | на вeрхъ горы2, ћже пред8 лицeмъ хеврHна, и3 положи2 и5хъ тaмw. 16,3Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.ABPκαὶ kai
_CONJκαίkaiandAndἐκοιμήθη ekoimēthē
_V-API-3Sκοιμάωkoimaōto sleepSamson went to bedΣαμψων sampsōn
_N-PRIΣαμψώνsampsōnSamson[highway]ἕως heōs
_PREPἕωςheōsuntiluntilτοῦ tou
_T-GSNὁhothe/this/whotheμεσονυκτίου·     mesonuktiou
_N-GSNμεσονύκτιοςmesonuktiosmidnightmidnight.καὶ kai
_CONJκαίkaiandAndἀνέστη anestē
_V-AAI-3Sἀνίστημιanistēmito arisehe rose upπερὶ peri
_PREPπερίperiabout[Mebunnai]τὸ to
_T-ASNὁhothe/this/whotheμεσονύκτιον mesonuktion
_N-ASNμεσονύκτιοςmesonuktiosmidnight[Iphtah-el]καὶ kai
_CONJκαίkaiandandἐπελάβετο epelabeto
_V-AMI-3Sἐπιλαμβάνωepilambanōto catchhe took hold ofτῶν tōn
_T-GPFὁhothe/this/whoof theθυρῶν thurōn
_N-GPFθύραthuradoordoorsτῆς tēs
_T-GSFὁhothe/this/whoof theπύλης pulēs
_N-GSFπύληpulēgategateτῆς tēs
_T-GSFὁhothe/this/whotheπόλεως poleōs
_N-GSFπόλιςpoliscitycity,καὶ kai
_CONJκαίkaiandandτῶν tōn
_T-GPMὁhothe/this/whotheδύο duo
_N-NUIδύοduotwotwoσταθμῶν stathmōn
_N-GPMstrong:GN-GPMstrong:GN-GPMstrong:GN-GPM καὶ kai
_CONJκαίkaiandandἀνεβάστασεν anebastasen
_V-AAI-3Sstrong:GV-AAI-3Sstrong:GV-AAI-3Sstrong:GV-AAI-3S αὐτὰς autas
_D-APFαὐτόςautoshe/she/it/self[wall]σὺν sun
_PREPσύνsunwithwithτῷ tō
_T-DSMὁhothe/this/whotheμοχλῷ mochlō
_N-DSMstrong:GN-DSMstrong:GN-DSMstrong:GN-DSM καὶ kai
_CONJκαίkaiandandἐπέθηκεν epethēken
_V-AAI-3Sἐπιτίθημιepitithēmito put/lay on[they(fem.)]ἐπὶ epi
_PREPἐπίepiupon/to/againstuponτῷ tō
_T-DSMὁhothe/this/whoof theὤμῳ ōmō
_N-DSMὅμωςhomōsjust as[throne]αὐτοῦ autou
_D-GSMαὐτόςautoshe/she/it/self[wall]καὶ kai
_CONJκαίkaiandandανηνεγκεν anēnenken
_V-AAI-3Sἀναφέρωanaferōto carry upboreαὐτὰ auta
_D-APNαὐτόςautoshe/she/it/self[wall]επι epi
_PREPἐπίepiupon/to/againstuponτην tēn
_T-ASFὁhothe/this/who[that]κορυφην korufēn
_N-ASFstrong:GN-ASFstrong:GN-ASFstrong:GN-ASF του tou
_T-GSNὁhothe/this/who[that]ορους orous
_N-GSNὄροςorosmountainmountainο o
_R-NSNὁhothe/this/who[that]εστιν estin
_V-PAI-3Sἐστίestihe is[to sacrifice]επι epi
_PREPἐπίepiupon/to/againstatπροσωπον prosōpon
_N-ASNπρόσωπονprosōponfacefaceχεβρων chebrōn
_N-PRIstrong:GN-PRIstrong:GN-PRIstrong:GN-PRI και kai
_CONJκαίkaiand[desire]ἔθηκεν ethēken
_V-AAI-3Sτίθημιtithēmito placeputαυτα auta
_D-APNαὐτόςautoshe/she/it/self[wall]ἐκεῖ.     ekei
_ADVἐκεῖekeithere[to fold]  4 Tłum. GrEn. Толк. Potem rozmiłował się w niewieście, która mieszkała w dolinie Sorek, a zwano ją Dalila.После того полюбил он одну женщину, жившую на долине Сорек; имя ей Далида. И# бhсть по сeмъ, и3 возлюби2 женY t водотeчи сwри1ховы: и4мz же є4й далjда. 16,4Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.ABPκαὶ kai
_CONJκαίkaiandAndἐγένετο egeneto
_V-AMI-3Sγίνομαιginomaito beit came to passμετὰ meta
_PREPμετάmetawith/afterafterταῦτα tauta
_D-APNταῦταtautathis[reward]καὶ kai
_CONJκαίkaiandthatἠγάπησεν ēgapēsen
_V-AAI-3Sἀγαπάωagapaōto lovehe lovedγυναῖκα gunaika
_N-ASFγυνήgunēwomana womanἐπὶ epi
_PREPἐπίepiupon/to/against[Hadadezer]τοῦ tou
_T-GSMὁhothe/this/whotheχειμάρρου cheimarrou
_N-GSMχείμαρροςcheimarrosbrookrushing streamΣωρηχ,     sōrēch
_N-PRIstrong:GN-PRIstrong:GN-PRIstrong:GN-PRI Καὶ kai
_CONJκαίkaiandandὄνομα onoma
_N-NSNὄνομαonomanameher nameαὐτῇ autē
_D-DSFαὐτόςautoshe/she/it/self[wall]Δαλιλα.     dalila
_N-PRIstrong:GN-PRIstrong:GN-PRIstrong:GN-PRI   5 Tłum. GrEn. Толк. I przyjechali do niej książęta filistyńscy, i rzekli: „Oszukaj go, a dowiedz się od niego, w czym tak wielką moc ma i jakbyśmy go zwyciężyć mogli i związanego utrapić. Jeśli to uczynisz, damy ci każdy tysiąc i sto srebrników.”К ней пришли владельцы Филистимские и говорят ей: уговори его, и выведай, в чем великая сила его и как нам одолеть его, чтобы связать его и усмирить его; а мы дадим тебе за то каждый тысячу сто сиклей серебра. И# взыд0ша къ нeй кн‰зи и3ноплемє1нничи и3 рек0ша є4й: прельсти2 є3го2, и3 ви1ждь, въ чeмъ є4сть крёпость є3гw2 вели1каz, и3 чи1мъ прем0жемъ є3го2, и3 свsжемъ є3го2, ћкw смири1ти є3го2: и3 мы2 тебЁ дади1мъ кjйждо тhсzщу и3 сто2 срeбреникwвъ. 16,5Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.ABPκαὶ kai
_CONJκαίkaiandAndἀνέβησαν anebēsan
_V-AAI-3Pἀναβαίνωanabainōto ascend[₅ascendedπρὸς pros
_PREPπρόςprosto/with₆toαὐτὴν autēn
_D-ASFαὐτόςautoshe/she/it/self[wall]οἱ hoi
_T-NPMὁhothe/this/who₁theσατράπαι satrapai
_N-NPMstrong:GN-NPMstrong:GN-NPMstrong:GN-NPM τῶν tōn
_T-GPMὁhothe/this/who₃of theἀλλοφύλων allofulōn
_A-GPMἀλλόφυλοςallofulosforeigner₄Philistines],καὶ kai
_CONJκαίkaiandandεἶπαν eipan
_V-AAI-3Pἔπω, ἐρῶ, εἶπονepō erō eiponto saysaidαὐτῇ autē
_D-DSFαὐτόςautoshe/she/it/self[wall]Ἀπάτησον apatēson
_V-AAM-2Sἀπατάωapataōto deceiveBeguileαὐτὸν auton
_D-ASMαὐτόςautoshe/she/it/self[wall]καὶ kai
_CONJκαίkaiandandἰδὲ ide
_V-AAM-2Sὁράωhoraōto see[vexation]ἐν en
_PREPἐνenin/on/amongbyτίνι tini
_I-DSNτιςtisonewhatἡ hē
_T-NSFὁhothe/this/who ἰσχὺς ischus
_N-NSFἰσχύςischusstrength[₃strengthαὐτοῦ autou
_D-GSMαὐτόςautoshe/she/it/self[wall]ἐστιν estin
_V-PAI-3Sἐστίestihe is[to sacrifice]ἡ hē
_T-NSFὁhothe/this/who μεγάλη megalē
_A-NSFμέγαςmegasgreat₂great],καὶ kai
_CONJκαίkaiandandἐν en
_PREPἐνenin/on/amongbyτίνι tini
_I-DSNτιςtisonewhatδυνησόμεθα dunēsometha
_V-FMI-1Pδύναμαιdunamaibe ablewe shall be able to prevailπρὸς pros
_PREPπρόςprosto/withagainstαὐτὸν auton
_D-ASMαὐτόςautoshe/she/it/self[wall]καὶ kai
_CONJκαίkaiandandδήσομεν dēsomen
_V-FAI-1Pδέωdeōto bindtieαὐτὸν auton
_D-ASMαὐτόςautoshe/she/it/self[wall]ὥστε hōste
_CONJὥστεhōstesoso asταπεινῶσαι tapeinōsai
_V-AARταπεινόωtapeinoōto humbleto humbleαὐτόν,     auton
_D-ASMαὐτόςautoshe/she/it/self[wall]καὶ kai
_CONJκαίkaiandAndἡμεῖς hēmeis
_P-NPἡμεῖςhēmeiswe[Habor]δώσομέν dōsomen
_V-FAI-1Pδίδωμιdidōmito givewill giveσοι soi
_P-DSσοίsoiyou[chaff]ἀνὴρ anēr
_N-NSMἀνήρanērmanby manχιλίους chilious
_A-APMχίλιοιchilioithousanda thousandκαὶ kai
_CONJκαίkaiandandἑκατὸν hekaton
_N-NUIἑκατόνhekatonhundreda hundredἀργυρίου.     arguriou
_N-GSNἀργύριονargurionsilverof silver.  6 Tłum. GrEn. Толк. Rzekła tedy Dalila do Samsona: „Powiedz mi, proszę, w czym jest największa moc twoja, i co jest, czym byś związany, wyrwać się nie mógł?”И сказала Далида Самсону: скажи мне, в чем великая сила твоя и чем связать тебя, чтобы усмирить тебя? И# речE далjда къ самpHну: повёждь ми2 нн7э, въ чeмъ крёпость твоS (тaкw) вели1каz, и3 чи1мъ свsжешисz и3 смири1шисz; 16,6Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.ABPκαὶ kai
_CONJκαίkaiandAndεἶπεν eipen
_V-AAI-3Sἔπω, ἐρῶ, εἶπονepō erō eiponto sayDelilah saidΔαλιλα dalila
_N-PRIstrong:GN-PRIstrong:GN-PRIstrong:GN-PRI πρὸς pros
_PREPπρόςprosto/withtoΣαμψων sampsōn
_N-PRIΣαμψώνsampsōnSamson[highway]Ἀνάγγειλόν anangeilon
_V-AAM-2Sἀναγγέλλωanangellōto report[another]μοι moi
_P-DSμοίmoito me[to dwell]ἐν en
_PREPἐνenin/on/amongbyτίνι tini
_I-DSNτιςtisonewhatἡ hē
_T-NSFὁhothe/this/who ἰσχύς ischus
_N-NSFἰσχύςischusstrength[₃strengthσου sou
_P-GSσοῦsouyou[guard]ἡ hē
_T-NSFὁhothe/this/who μεγάλη megalē
_A-NSFμέγαςmegasgreat₂great]!καὶ kai
_CONJκαίkaiandandἐν en
_PREPἐνenin/on/amongbyτίνι tini
_I-DSNτιςtisonewhatδεθήσῃ dethēsē
_V-FPI-2Sδέωdeōto bindyou shall be tiedτοῦ tou
_T-GSNὁhothe/this/who ταπεινωθῆναί tapeinōthēnai
_V-APRταπεινόωtapeinoōto humbleto humbleσε.     se
_P-ASσέseyou[to slip]  7 Tłum. GrEn. Толк. Odpowiedział jej Samson: „Gdyby mię związano siedmiu powrozami żylastymi, jeszcze nie uschłymi i jeszcze wilgotnymi, będę słaby jak inni ludzie.”Самсон сказал ей: если свяжут меня семью сырыми тетивами, которые не засушены, то я сделаюсь бессилен и буду как и прочие люди. И# речE є4й самpHнъ: ѓще свsжутъ мS седмію2 тzтивaми сырhми неистлёвшими, и3 и3знемогY, и3 бyду ћкw є3ди1нъ t человBкъ. 16,7Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.ABPκαὶ kai
_CONJκαίkaiandAndεἶπεν eipen
_V-AAI-3Sἔπω, ἐρῶ, εἶπονepō erō eiponto say[₂saidπρὸς pros
_PREPπρόςprosto/with₃toαὐτὴν autēn
_D-ASFαὐτόςautoshe/she/it/self[wall]Σαμψων sampsōn
_N-PRIΣαμψώνsampsōnSamson[highway]Ἐὰν ean
_CONJἐάνeanifIfδήσωσίν dēsōsin
_V-AAS-3Pδέωdeōto bindthey should tieμε me
_P-ASμέmeme[Jehdeiah]ἐν en
_PREPἐνenin/on/amongwithἑπτὰ hepta
_N-NUIἑπτάheptasevensevenνευραῖς neurais
_N-DPFstrong:GN-DPFstrong:GN-DPFstrong:GN-DPF ὑγραῖς hugrais
_A-DPFὑγρόςhugrosmoist/green₁wet]μὴ mē
_ADVμήmēnotthat are notἠρημωμέναις,     ērēmōmenais
_V-RPPMPἐρημόωerēmoōto lay waste[mockery]καὶ kai
_CONJκαίkaiandthenἀσθενήσω asthenēsō
_V-FAI-1Sἀσθενέωastheneōbe weakI will be weakened,καὶ kai
_CONJκαίkaiandandἔσομαι esomai
_V-FMI-1Sἔσομαιesomaiwill be[Zabud]ὡς hōs
_CONJὡςhōswhich/howasεἷς heis
_A-NSMεἰςeistoward[to strive]τῶν tōn
_T-GPMὁhothe/this/whoof theἀνθρώπων.     anthrōpōn
_N-GPMἄνθρωποςanthrōposa humanmen.  8 Tłum. GrEn. Толк. I przynieśli do niej książęta filistyńscy siedem powrozów, jak była rzekła,И принесли ей владельцы Филистимские семь сырых тетив, которые не засохли, и она связала его ими. И# принес0ша є4й кн‰зи t и3ноплемє1нникъ сeдмь тzти1въ м0крыхъ неистлёвшихъ, и3 свzзA є3го2 и4ми: 16,8Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.ABPκαὶ kai
_CONJκαίkaiandAndἀνήνεγκαν anēnenkan
_V-AAI-3Pἀναφέρωanaferōto carry up[₅broughtαὐτῇ autē
_D-DSFαὐτόςautoshe/she/it/self[wall]οἱ hoi
_T-NPMὁhothe/this/who₁theσατράπαι satrapai
_N-NPMstrong:GN-NPMstrong:GN-NPMstrong:GN-NPM τῶν tōn
_T-GPMὁhothe/this/who₃of theἀλλοφύλων allofulōn
_A-GPMἀλλόφυλοςallofulosforeigner₄Philistines]ἑπτὰ hepta
_N-NUIἑπτάheptasevensevenνευρὰς neuras
_N-APFstrong:GN-APFstrong:GN-APFstrong:GN-APF ὑγρὰς hugras
_A-APFὑγρόςhugrosmoist/green₁wet]μὴ mē
_ADVμήmēnotnotἠρημωμένας,     ērēmōmenas
_V-RPPAPἐρημόωerēmoōto lay waste[mockery]καὶ kai
_CONJκαίkaiandAndἔδησεν edēsen
_V-AAI-3Sδέωdeōto bindshe tiedαὐτὸν auton
_D-ASMαὐτόςautoshe/she/it/self[wall]ἐν en
_PREPἐνenin/on/amongwithαὐταῖς·     autais
_D-DPFαὐτόςautoshe/she/it/self[wall]  9 Tłum. GrEn. Толк. i związała go nimi, podczas gdy się u niej ukryła zasadzka i w komorze końca sprawy oczekiwała. I zawołała nań: „Filistyni nad tobą, Samsonie!” A on rozerwał powrozy, jak gdyby kto przerwał nić ukręconą z paździerzy zgrzebnych, gdy zapach ognia poczuje; i nie poznano, w czym była moc jego.[Между тем один скрытно сидел у нее в спальне.] И сказала ему: Самсон! Филистимляне идут на тебя. Он разорвал тетивы, как разрывают нитку из пакли, когда пережжет ее огонь. И не узнана сила его. и3 подсaда є3мY сэдsше въ хрaминэ. И# речE є3мY: и3ноплемє1нницы на тS, самpHне. И# раст0рже тzтивы6, ѓки бы кто2 раст0ргнулъ соскaніе и3згрeбій, є3гдA к0снетсz є3мY џгнь: и3 не ўвёдасz крёпость є3гw2. 16,9Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.ABPκαὶ kai
_CONJκαίkaiandAndτὸ to
_T-ASNὁhothe/this/whotheἔνεδρον enedron
_N-ASNἔνεδρονenedronambushambushαὐτοῦ autou
_D-GSMαὐτόςautoshe/she/it/self[wall]ἐκάθητο ekathēto
_V-IMI-3Sκάθημαιkathēmaito sitsat downἐν en
_PREPἐνenin/on/amonginτῷ tō
_T-DSNὁhothe/this/whotheταμιείῳ·     tamieiō
_N-DSNταμεῖονtameioninner roomstoreroom.καὶ kai
_CONJκαίkaiandAndεἶπεν eipen
_V-AAI-3Sἔπω, ἐρῶ, εἶπονepō erō eiponto sayshe saidπρὸς pros
_PREPπρόςprosto/withtoαὐτόν auton
_D-ASMαὐτόςautoshe/she/it/self[wall]Ἀλλόφυλοι allofuloi
_A-NPMἀλλόφυλοςallofulosforeignerPhilistinesἐπὶ epi
_PREPἐπίepiupon/to/againstare uponσέ,     se
_P-ASσέseyou[to slip]Σαμψων·     sampsōn
_N-PRIΣαμψώνsampsōnSamson[highway]καὶ kai
_CONJκαίkaiandAndδιέρρηξεν dierrēxen
_V-AAI-3Sδιαρρήγνυμιdiarrēgnumito tearhe tore upτὰς tas
_T-APFὁhothe/this/whotheνευράς,     neuras
_N-APFstrong:GN-APFstrong:GN-APFstrong:GN-APF ὃν hon
_R-ASMὅς, ἥhhos ēwhichin whichτρόπον tropon
_N-ASMτρόποςtroposwaymanner oneδιασπᾶται diaspatai
_V-PMI-3Sδιασπάωdiaspaōto tear apartpulls apartκλῶσμα klōsma
_N-NSNstrong:GN-NSNstrong:GN-NSNstrong:GN-NSN τοῦ tou
_T-GSNὁhothe/this/who ἀποτινάγματος apotinagmatos
_N-GSNstrong:GN-GSNstrong:GN-GSNstrong:GN-GSN ἐν en
_PREPἐνenin/on/amonginτῷ tō
_T-DSNὁhothe/this/who ὀσφρανθῆναι osfranthēnai
_V-APRstrong:GV-APRstrong:GV-APRstrong:GV-APR πυρός·     puros
_N-GSNπῦρpurfireof fire,καὶ kai
_CONJκαίkaiandandοὐκ ouk
_ADVοὐouno[₂was notἐγνώσθη egnōsthē
_V-API-3Sγινώσκωginōskōto know₃made knownἡ hē
_T-NSFὁhothe/this/who[that]ἰσχὺς ischus
_N-NSFἰσχύςischusstrength₁his strength].αὐτοῦ.     autou
_D-GSMαὐτόςautoshe/she/it/self[wall]  10 Tłum. GrEn. Толк. – I rzekła do niego Dalila: „Otoś mię oszukał i nieprawdę powiedziałeś; teraz przynajmniej powiedz mi, czym by cię związać.”И сказала Далида Самсону: вот, ты обманул меня и говорил мне ложь; скажи же теперь мне, чем связать тебя? И# речE далjда къ самpHну: сE, прельсти1лъ є3си2 мS, глаг0лz ко мнЁ лжY: нн7э u5бо повёждь ми2, чи1мъ свsжешисz; 16,10Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.ABPκαὶ kai
_CONJκαίkaiandAndεἶπεν eipen
_V-AAI-3Sἔπω, ἐρῶ, εἶπονepō erō eiponto sayDelilah saidΔαλιλα dalila
_N-PRIstrong:GN-PRIstrong:GN-PRIstrong:GN-PRI πρὸς pros
_PREPπρόςprosto/withtoΣαμψων sampsōn
_N-PRIΣαμψώνsampsōnSamson[highway]Ἰδοὺ idou
_INJἰδούidoulook!Behold,παρελογίσω parelogisō
_V-AMI-2Sπαραλογίζομαιparalogizomaito deceiveyou misledμε me
_P-ASμέmeme[Jehdeiah]καὶ kai
_CONJκαίkaiandandἐλάλησας elalēsas
_V-AAI-2Sλαλέωlaleōto speakyou spokeπρός pros
_PREPπρόςprosto/withtoμε me
_P-ASμέmeme[Jehdeiah]ψευδῆ·     pseudē
_A-APNψευδήςpseudēsfalselying.νῦν nun
_ADVνῦνnunnowNowοὖν oun
_PRTοὖνountherefore/thenthenἀνάγγειλον anangeilon
_V-AAM-2Sἀναγγέλλωanangellōto reportreportδή dē
_PRTδήdēso[onion]μοι moi
_P-DSμοίmoito me[to dwell]ἐν en
_PREPἐνenin/on/among τίνι tini
_I-DSNτιςtisonehowδεθήσῃ.     dethēsē
_V-FPI-2Sδέωdeōto bindyou shall be tied.  11 Tłum. GrEn. Толк. On jej odpowiedział: „Gdyby mię związano nowymi powrozami, których nigdy nie używano, słaby będę i innym ludziom podobny.”Он сказал ей: если свяжут меня новыми веревками, которые не были в деле, то я сделаюсь бессилен и буду, как прочие люди. И# речE къ нeй: ѓще вsжуще свsжутъ мS ќжы н0выми, и4миже не дёлано, и3 и3знемогY, и3 бyду ћкw є3ди1нъ t человBкъ. 16,11Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.ABPκαὶ kai
_CONJκαίkaiandAndεἶπεν eipen
_V-AAI-3Sἔπω, ἐρῶ, εἶπονepō erō eiponto sayhe saidπρὸς pros
_PREPπρόςprosto/withtoαὐτήν autēn
_D-ASFαὐτόςautoshe/she/it/self[wall]Ἐὰν ean
_CONJἐάνeanifIfδεσμῷ desmō
_N-DSMδεσμόςdesmoschain[Baara]δήσωσίν dēsōsin
_V-AAS-3Pδέωdeōto bindthey should tieμε me
_P-ASμέmeme[Jehdeiah]ἐν en
_PREPἐνenin/on/amongbyἑπτὰ hepta
_N-NUIἑπτάheptaseven[Harorite]καλωδίοις kalōdiois
_N-DPNstrong:GN-DPNstrong:GN-DPNstrong:GN-DPN καινοῖς,     kainois
_A-DPNκαινόςkainosnew₁new]ἐν en
_PREPἐνenin/on/amonginοἷς hois
_R-DPNὅς, ἥhhos ēwhichwhichοὐκ ouk
_ADVοὐounowere notἐγενήθη egenēthē
_V-API-3Sγίνομαιginomaito bewere notἔργον,     ergon
_N-NSNἔργονergonworkwork,καὶ kai
_CONJκαίkaiandthenἀσθενήσω asthenēsō
_V-AAS-1Sἀσθενέωastheneōbe weakI shall be weak,καὶ kai
_CONJκαίkaiandandἔσομαι esomai
_V-FMI-1Sἔσομαιesomaiwill be[Zabud]ὡς hōs
_CONJὡςhōswhich/howasεἷς heis
_A-NSMεἰςeistoward[to strive]τῶν tōn
_T-GPMὁhothe/this/whoof theἀνθρώπων.     anthrōpōn
_N-GPMἄνθρωποςanthrōposa humanmen.  12 Tłum. GrEn. Толк. I znowu Dalila związała go takimi, i przygotowawszy zasadzkę w komorze zawołała: „Filistyni nad tobą, Samsonie!” – A on tak porwał powrozy jak nici płótna.Далида взяла новые веревки и связала его и сказала ему: Самсон! Филистимляне идут на тебя. [Между тем один скрытно сидел в спальне.] И сорвал он их с рук своих, как нитки. И# взS далjда ќжы нHвы и3 свzзA є3го2 и4ми, и3 речE є3мY: и3ноплемє1нницы на тS, самpHне. Подсaда же сэдsше въ хрaминэ. И# раст0рже | t рукY своє1ю ѓки ни1ть. 16,12Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.ABPκαὶ kai
_CONJκαίkaiandAndἔλαβεν elaben
_V-AAI-3Sλαμβάνωlambanōto takeDelilah tookαὐτῷ autō
_D-DSMαὐτόςautoshe/she/it/self[wall]Δαλιλα dalila
_N-PRIstrong:GN-PRIstrong:GN-PRIstrong:GN-PRI καλώδια kalōdia
_N-APNstrong:GN-APNstrong:GN-APNstrong:GN-APN καινὰ kaina
_A-APNκαινόςkainosnew₁new],καὶ kai
_CONJκαίkaiandandἔδησεν edēsen
_V-AAI-3Sδέωdeōto bindtiedαὐτὸν auton
_D-ASMαὐτόςautoshe/she/it/self[wall]ἐν en
_PREPἐνenin/on/amongwithαὐτοῖς autois
_D-DPMαὐτόςautoshe/she/it/self[wall]καὶ kai
_CONJκαίkaiandAndεἶπεν eipen
_V-AAI-3Sἔπω, ἐρῶ, εἶπονepō erō eiponto sayshe saidπρὸς pros
_PREPπρόςprosto/withtoαὐτόν auton
_D-ASMαὐτόςautoshe/she/it/self[wall]Οἱ hoi
_T-NPMὁhothe/this/whoTheἀλλόφυλοι allofuloi
_A-NPMἀλλόφυλοςallofulosforeignerPhilistinesἐπὶ epi
_PREPἐπίepiupon/to/againstare uponσέ,     se
_P-ASσέseyou[to slip]Σαμψων·     sampsōn
_N-PRIΣαμψώνsampsōnSamson[highway]καὶ kai
_CONJκαίkaiandAndτὸ to
_T-NSNὁhothe/this/whotheἔνεδρον enedron
_N-NSNἔνεδρονenedronambushambushἐκάθητο ekathēto
_V-IMI-3Sκάθημαιkathēmaito sitsatἐν en
_PREPἐνenin/on/amonginτῷ tō
_T-DSNὁhothe/this/whotheταμιείῳ·     tamieiō
_N-DSNταμεῖονtameioninner roomstoreroom.καὶ kai
_CONJκαίkaiandAndδιέσπασεν diespasen
_V-AAI-3Sδιασπάωdiaspaōto tear aparthe pulledαὐτὰ auta
_D-APNαὐτόςautoshe/she/it/self[wall]ἀπὸ apo
_PREPἀπόapofromfromτῶν tōn
_T-GPMὁhothe/this/who βραχιόνων brachionōn
_N-GPMβραχίωνbrachiōnarmhis armsαὐτοῦ autou
_D-GSMαὐτόςautoshe/she/it/self[wall]ὡς hōs
_CONJὡςhōswhich/how[scribe]ῥάμμα.     ramma
_N-ASNstrong:GN-ASNstrong:GN-ASNstrong:GN-ASN   13 Tłum. GrEn. Толк. I rzekła znowu Dalila do niego: „Pókiż mię zdradzasz i kłamstwo powiadasz? Wyjaw, czym masz być związany.” Samson jej odpowiedział: „Jeśli siedem włosów z głowy mojej z nicią osnowaną spleciesz, a gwóźdź w nie obwiniony wbijesz w ziemię, słabym będę.”И сказала Далида Самсону: все ты обманываешь меня и говоришь мне ложь; скажи мне, чем бы связать тебя? Он сказал ей: если ты воткешь семь кос головы моей в ткань и прибьешь ее гвоздем к ткальной колоде, [то я буду бессилен, как и прочие люди]. И# речE далjда къ самpHну: дaже до нн7э прельщaлъ мS є3си2 и3 глаг0лалъ ко мнЁ лжY: повёждь ми2 u5бо, чи1мъ свsжешисz; И# речE є4й: ѓще сплетeши сeдмь плени1цъ вл†съ главы2 моеS спрzдeніемъ и3 вбіeши к0ломъ въ стёну, и3 бyду нeмощенъ ћкw є3ди1нъ t человBкъ. 16,13Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.ABPκαὶ kai
_CONJκαίkaiandAndεἶπεν eipen
_V-AAI-3Sἔπω, ἐρῶ, εἶπονepō erō eiponto sayDelilah saidΔαλιλα dalila
_N-PRIstrong:GN-PRIstrong:GN-PRIstrong:GN-PRI πρὸς pros
_PREPπρόςprosto/withtoΣαμψων sampsōn
_N-PRIΣαμψώνsampsōnSamson[highway]Ἕως heōs
_CONJἕωςheōsuntilUntilνῦν nun
_ADVνῦνnunnownowπαρελογίσω parelogisō
_V-AMI-2Sπαραλογίζομαιparalogizomaito deceiveyou misledμε me
_P-ASμέmeme[Jehdeiah]καὶ kai
_CONJκαίkaiandandἐλάλησας elalēsas
_V-AAI-2Sλαλέωlaleōto speakspokeπρός pros
_PREPπρόςprosto/withtoμε me
_P-ASμέmeme[Jehdeiah]ψευδῆ·     pseudē
_A-APNψευδήςpseudēsfalselying.ἀνάγγειλον anangeilon
_V-AAM-2Sἀναγγέλλωanangellōto reportAnnounceδή dē
_PRTδήdēsoindeedμοι moi
_P-DSμοίmoito me[to dwell]ἐν en
_PREPἐνenin/on/amongbyτίνι tini
_I-DSNτιςtisonewhatδεθήσῃ.     dethēsē
_V-FPI-2Sδέωdeōto bindyou shall be tied.καὶ kai
_CONJκαίkaiandAndεἶπεν eipen
_V-AAI-3Sἔπω, ἐρῶ, εἶπονepō erō eiponto sayhe saidπρὸς pros
_PREPπρόςprosto/withtoαὐτήν autēn
_D-ASFαὐτόςautoshe/she/it/self[wall]Ἐὰν ean
_CONJἐάνeanifIfὑφάνῃς hufanēs
_V-AAS-2Sstrong:GV-AAS-2Sstrong:GV-AAS-2Sstrong:GV-AAS-2S τὰς tas
_T-APFὁhothe/this/whotheἑπτὰ hepta
_N-NUIἑπτάheptasevensevenσειρὰς seiras
_N-APFσειράseirachainstrandsτῆς tēs
_T-GSFὁhothe/this/who κεφαλῆς kefalēs
_N-GSFκεφαλήkefalēheadof my headμου mou
_P-GSμοῦmouof me[Jesimiel]μετὰ meta
_PREPμετάmetawith/afterwithτοῦ tou
_T-GSNὁhothe/this/whotheδιάσματος diasmatos
_N-GSNstrong:GN-GSNstrong:GN-GSNstrong:GN-GSN καὶ kai
_CONJκαίkaiandandἐγκρούσῃς enkrousēs
_V-AAS-2Sstrong:GV-AAS-2Sstrong:GV-AAS-2Sstrong:GV-AAS-2S ἐν en
_PREPἐνenin/on/amongwithτῷ tō
_T-DSMὁhothe/this/whotheπασσάλῳ passalō
_N-DSMstrong:GN-DSMstrong:GN-DSMstrong:GN-DSM εἰς eis
_PREPεἰςeistowardintoτὸν ton
_T-ASMὁhothe/this/whotheτοῖχον,     toichon
_N-ASMτοῖχοςtoichoswallwall,καὶ kai
_CONJκαίkaiandthenἔσομαι esomai
_V-FMI-1Sἔσομαιesomaiwill be[Zabud]ἀσθενὴς asthenēs
_A-NSMἀσθενήςasthenēsweakweakὡς hōs
_CONJὡςhōswhich/howasεἷς heis
_A-NSMεἰςeistoward[to strive]τῶν tōn
_T-GPMὁhothe/this/whoof theἀνθρώπων.     anthrōpōn
_N-GPMἄνθρωποςanthrōposa humanmen.  14 Tłum. GrEn. Толк. Gdy to uczyniła Dalila, rzekła do niego: „Filistyni nad tobą, Samsonie!” Lecz on wstawszy ze snu wyrwał gwóźdź z włosami i z osnową.[И усыпила его Далида на коленях своих. И когда он уснул, взяла Далида семь кос головы его,] и прикрепила их к колоде, и сказала ему: Филистимляне идут на тебя, Самсон! Он пробудился от сна своего и выдернул ткальную колоду вместе с тканью; [и не узнана сила его]. И# ўспи2 далjда є3го2 на колёнэхъ свои1хъ, и3 бhсть внегдA ўснyти є3мY, взS далjда сeдмь плени1цъ вл†съ главы2 є3гw2 и3 сплетE спрzдeніемъ и3 вонзE к0ломъ въ стёну, и3 речE: и3ноплемє1нницы на тS, самpHне. И# возбнY t снA своегw2 и3 и3ст0рже к0лъ сплетeніемъ и3з8 стэны2, и3 не ўвёдасz крёпость є3гw2. 16,14Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.ABPκαὶ kai
_CONJκαίkaiandAndἐκοίμισεν ekoimisen
_V-AAI-3Sstrong:GV-AAI-3Sstrong:GV-AAI-3Sstrong:GV-AAI-3S αὐτὸν auton
_D-ASMαὐτόςautoshe/she/it/self[wall]Δαλιλα dalila
_N-PRIstrong:GN-PRIstrong:GN-PRIstrong:GN-PRI καὶ kai
_CONJκαίkaiandthatἐδιάσατο ediasato
_V-AMI-3Sstrong:GV-AMI-3Sstrong:GV-AMI-3Sstrong:GV-AMI-3S τοὺς tous
_T-APMὁhothe/this/who ἑπτὰ hepta
_N-NUIἑπτάheptasevensevenβοστρύχους bostruchous
_N-APMstrong:GN-APMstrong:GN-APMstrong:GN-APM τῆς tēs
_T-GSFὁhothe/this/whotheκεφαλῆς kefalēs
_N-GSFκεφαλήkefalēheadof his head,αὐτοῦ autou
_D-GSMαὐτόςautoshe/she/it/self[wall]μετὰ meta
_PREPμετάmetawith/after[bed]τῆς tēs
_T-GSFὁhothe/this/who ἐκτάσεως ektaseōs
_N-GSFstrong:GN-GSFstrong:GN-GSFstrong:GN-GSF καὶ kai
_CONJκαίkaiandandκατέκρουσεν katekrousen
_V-AAI-3Sstrong:GV-AAI-3Sstrong:GV-AAI-3Sstrong:GV-AAI-3S ἐν en
_PREPἐνenin/on/amonginτοῖς tois
_T-DPMὁhothe/this/whotheπασσάλοις passalois
_N-DPMstrong:GN-DPMstrong:GN-DPMstrong:GN-DPM εἰς eis
_PREPεἰςeistowardintoτὸν ton
_T-ASMὁhothe/this/whoto theτοῖχον toichon
_N-ASMτοῖχοςtoichoswallwall.καὶ kai
_CONJκαίkaiandandεἶπεν eipen
_V-AAI-3Sἔπω, ἐρῶ, εἶπονepō erō eiponto sayshe saidπρὸς pros
_PREPπρόςprosto/withtoαὐτόν auton
_D-ASMαὐτόςautoshe/she/it/self[wall]Οἱ hoi
_T-NPMὁhothe/this/whotheἀλλόφυλοι allofuloi
_A-NPMἀλλόφυλοςallofulosforeignerPhilistinesἐπὶ epi
_PREPἐπίepiupon/to/againstuponσέ,     se
_P-ASσέseyou[to slip]Σαμψων·     sampsōn
_N-PRIΣαμψώνsampsōnSamson[highway]καὶ kai
_CONJκαίkaiandAndἐξηγέρθη exēgerthē
_V-API-3Sἐξεγείρωexegeirōto raisehe was awakenedἐκ ek
_PREPἐκekof/fromfromτοῦ tou
_T-GSMὁhothe/this/who ὕπνου hupnou
_N-GSMὕπνοςhupnossleephis sleep,αὐτοῦ autou
_D-GSMαὐτόςautoshe/she/it/self[wall]καὶ kai
_CONJκαίkaiandAndἐξέσπασεν exespasen
_V-AAI-3Sstrong:GV-AAI-3Sstrong:GV-AAI-3Sstrong:GV-AAI-3S τοὺς tous
_T-APMὁhothe/this/whotheπασσάλους passalous
_N-APMstrong:GN-APMstrong:GN-APMstrong:GN-APM σὺν sun
_PREPσύνsunwith[petition]τῷ tō
_T-DSNὁhothe/this/whotheὑφάσματι hufasmati
_N-DSNstrong:GN-DSNstrong:GN-DSNstrong:GN-DSN ἐκ ek
_PREPἐκekof/fromfrom out ofτοῦ tou
_T-GSMὁhothe/this/whotheτοίχου toichou
_N-GSMτοῖχοςtoichoswallwall,καὶ kai
_CONJκαίkaiandandτο to
_T-ASNὁhothe/this/whotheδιασμα diasma
_N-ASNstrong:GN-ASNstrong:GN-ASNstrong:GN-ASN και kai
_CONJκαίkaiandandοὐκ ouk
_ADVοὐounohe did not knowἐγνώσθη egnōsthē
_V-API-3Sγινώσκωginōskōto knowhe did not knowἡ hē
_T-NSFὁhothe/this/who ἰσχὺς ischus
_N-NSFἰσχύςischusstrengthhis strength.αὐτοῦ.     autou
_D-GSMαὐτόςautoshe/she/it/self[wall]  15 Tłum. GrEn. Толк. I rzekła do niego Dalila: „Jakże możesz mówić, że mię miłujesz, gdy serce twoje nie jest ze mną? Trzykroć mię okłamałeś, a nie chciałeś powiedzieć, w czym jest bardzo wielka moc twoja.”И сказала ему [Далида]: как же ты говоришь: "люблю тебя", а сердце твое не со мною? вот, ты трижды обманул меня, и не сказал мне, в чем великая сила твоя. И# речE къ немY далjда: кaкw глаг0леши, возлюби1хъ тS, и3 сeрдце твоE нёсть со мн0ю; сE, трeтіе прельсти1лъ є3си2 мS, и3 не повёдалъ є3си2 мнЁ, въ чeмъ крёпость твоS вели1каz. 16,15Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.ABPκαὶ kai
_CONJκαίkaiandAndεἶπεν eipen
_V-AAI-3Sἔπω, ἐρῶ, εἶπονepō erō eiponto say[₂saidπρὸς pros
_PREPπρόςprosto/with₃toαὐτὸν auton
_D-ASMαὐτόςautoshe/she/it/self[wall]Δαλιλα dalila
_N-PRIstrong:GN-PRIstrong:GN-PRIstrong:GN-PRI Πῶς pōs
_ADVπωςpōshowHowἐρεῖς ereis
_V-FAI-2Sἔριςerisquarrel[guilty]Ἠγάπηκά ēgapēka
_V-RAI-1Sἀγαπάωagapaōto loveI loveσε,     se
_P-ASσέseyou[to slip]καὶ kai
_CONJκαίkaiandandἡ hē
_T-NSFὁhothe/this/who καρδία kardia
_N-NSFκαρδίαkardiaheartyour heartσου sou
_P-GSσοῦsouyou[guard]οὐκ ouk
_ADVοὐounois notἔστιν estin
_V-PAI-3Sἐστίestihe is[to sacrifice]μετ'     met
_PREPμετάmetawith/afterwithἐμοῦ;     emou
_P-GSἐμοῦemouof me[cause]τοῦτο touto
_D-ASNτοῦτοtoutothat[drowsiness]τρίτον triton
_A-ASNτρίτοςtritosthirdthirdπαρελογίσω parelogisō
_V-AMI-2Sπαραλογίζομαιparalogizomaito deceiveyou misledμε me
_P-ASμέmeme[Jehdeiah]καὶ kai
_CONJκαίkaiandandοὐκ ouk
_ADVοὐounodid notἀπήγγειλάς apēngeilas
_V-AAI-2Sἀπαγγέλλωapangellōto announcereportμοι moi
_P-DSμοίmoito me[to dwell]ἐν en
_PREPἐνenin/on/amongbyτίνι tini
_I-DSNτιςtisonewhatἡ hē
_T-NSFὁhothe/this/who ἰσχύς ischus
_N-NSFἰσχύςischusstrength[₃strengthσου sou
_P-GSσοῦsouyou[guard]ἡ hē
_T-NSFὁhothe/this/who μεγάλη.     megalē
_A-NSFμέγαςmegasgreat₂great].  16 Tłum. GrEn. Толк. A gdy mu dokuczała i przez wiele dni ustawicznie przy nim tkwiła czasu odpocznienia nie dając, ustała dusza jego i aż do śmierci się spracowała.И как она словами своими тяготила его всякий день и мучила его, то душе его тяжело стало до смерти. И# бhсть є3гдA стужи2 є3мY словесы2 свои1ми по вс‰ дни6, и3 ўбэди2 є3го2, и3 и3знем0же дaже до ўмeртвіz. 16,16Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.ABPκαὶ kai
_CONJκαίkaiandAndἐγένετο egeneto
_V-AMI-3Sγίνομαιginomaito beit came to passὅτε hote
_ADVὅτεhotewhenwhenκατειργάσατο kateirgasato
_V-AMI-3Sκατεργάζομαιkatergazomaito workout/produceshe workedαὐτὸν auton
_D-ASMαὐτόςautoshe/she/it/self[wall]τοῖς tois
_T-DPMὁhothe/this/who λόγοις logois
_N-DPMλόγοςlogoswordher wordsαὐτῆς autēs
_D-GSFαὐτόςautoshe/she/it/self[wall]ὅλην holēn
_A-ASFὅλοςholosallwholeτὴν tēn
_T-ASFὁhothe/this/who νύκτα nukta
_N-ASFνύξnuxnightnight,καὶ kai
_CONJκαίkaiandandπαρηνώχλησεν parēnōchlēsen
_V-AAI-3Sπαρενοχλέωparenochleōto troubletroubledαὐτόν,     auton
_D-ASMαὐτόςautoshe/she/it/self[wall]καὶ kai
_CONJκαίkaiandso thatὠλιγοψύχησεν ōligopsuchēsen
_V-AAI-3Sstrong:GV-AAI-3Sstrong:GV-AAI-3Sstrong:GV-AAI-3S ἕως heōs
_CONJἕωςheōsuntiluntoεἰς eis
_PREPεἰςeistoward θάνατον·     thanaton
_N-ASMθάνατοςthanatosdeathdeath.  17 Tłum. GrEn. Толк. Wtedy wyjawiając prawdę rzekł do niej: „Żelazo nigdy nie postało na głowie mojej, bom jest nazarejczyk, to jest poświęcony Bogu z żywota matki mojej; jeśliby mi głowę ogolono, odejdzie ode mnie moc moja i ustanę, i będę jak inni ludzie.”И он открыл ей все сердце свое, и сказал ей: бритва не касалась головы моей, ибо я назорей Божий от чрева матери моей; если же остричь меня, то отступит от меня сила моя; я сделаюсь слаб и буду, как прочие люди. И# повёда є4й всE сeрдце своE, и3 речE къ нeй: желёзо не взhде на главY мою2, ћкw назwрeй є4смь ѓзъ гDу t ўтр0бы мaтере моеS: ѓще u5бо њбрjюсz, tстyпитъ t менє2 крёпость моS, и3 и3знемогY, и3 бyду ћкоже вси2 человёцы. 16,17Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.ABPκαὶ kai
_CONJκαίkaiandAndἀπήγγειλεν apēngeilen
_V-AAI-3Sἀπαγγέλλωapangellōto announcehe reportedαὐτῇ autē
_D-DSFαὐτόςautoshe/she/it/self[wall]πάντα panta
_A-APNπᾶςpasallallτὰ ta
_T-APNὁhothe/this/whotheἀπὸ apo
_PREPἀπόapofromfromκαρδίας kardias
_N-GSFκαρδίαkardiahearthis heart.αὐτοῦ autou
_D-GSMαὐτόςautoshe/she/it/self[wall]καὶ kai
_CONJκαίkaiandAndεἶπεν eipen
_V-AAI-3Sἔπω, ἐρῶ, εἶπονepō erō eiponto saysaidαὐτῇ autē
_D-DSFαὐτόςautoshe/she/it/self[wall]Ξυρὸν xuron
_N-NSNstrong:GN-NSNstrong:GN-NSNstrong:GN-NSN οὐκ ouk
_ADVοὐounoshall not ascendἀναβήσεται anabēsetai
_V-FMI-3Sἀναβαίνωanabainōto ascendshall not ascendἐπὶ epi
_PREPἐπίepiupon/to/againstuponτὴν tēn
_T-ASFὁhothe/this/who κεφαλήν kefalēn
_N-ASFκεφαλήkefalēheadmy head,μου,     mou
_P-GSμοῦmouof me[Jesimiel]ὅτι hoti
_CONJὅτιhotithat/sinceforναζιραῖος naziraios
_N-NSMstrong:GN-NSMstrong:GN-NSMstrong:GN-NSM θεοῦ theou
_N-GSMθεόςtheosGod₄of Godἐγώ egō
_P-NSἐγώegōI/weto herεἰμι eimi
_V-PAI-1Sεἰμίeimito be[decree]ἐκ ek
_PREPἐκekof/fromfromκοιλίας koilias
_N-GSFκοιλίαkoiliabelly/womb/stomachbellyμητρός mētros
_N-GSFμήτηρmētērmotherof my mother;μου,     mou
_P-GSμοῦmouof me[Jesimiel]καὶ kai
_CONJκαίkaiandandἐὰν ean
_CONJἐάνeanififξυρήσωμαι,     xurēsōmai
_V-AMS-1Sξυράωxuraōto shaveI should be shaven,ἀποστήσεται apostēsetai
_V-FMI-3Sἀφίστημιafistēmito leave[₂shall leaveἀπ'     ap
_PREPἀπόapofrom₃fromἐμοῦ emou
_P-GSἐμοῦemouof me[cause]ἡ hē
_T-NSFὁhothe/this/who ἰσχύς ischus
_N-NSFἰσχύςischusstrength₁my strength],μου,     mou
_P-GSμοῦmouof me[Jesimiel]καὶ kai
_CONJκαίkaiandandἀσθενήσω asthenēsō
_V-FAI-1Sἀσθενέωastheneōbe weakI shall be weakened,καὶ kai
_CONJκαίkaiandandἔσομαι esomai
_V-FMI-1Sἔσομαιesomaiwill be[Zabud]κατὰ kata
_PREPκατάkataaccording toasπάντας pantas
_A-APMπᾶςpasallallτοὺς tous
_T-APMὁhothe/this/whotheἀνθρώπους.     anthrōpous
_N-APMἄνθρωποςanthrōposa humanmen.  18 Tłum. GrEn. Толк. A ona widząc, że jej otworzył całą duszę swoją, posłała do książąt filistyńskich i kazała powiedzieć: „Przyjedźcie jeszcze raz, bo mi teraz otworzył serce swoje.” I przyjechali wziąwszy pieniądze, które byli obiecali.Далида, видя, что он открыл ей все сердце свое, послала и звала владельцев Филистимских, сказав им: идите теперь; он открыл мне все сердце свое. И пришли к ней владельцы Филистимские и принесли серебро в руках своих. И# ви1дэ далjда, ћкw повёда є4й всE сeрдце своE, послA и3 призвA кн‰зи и3ноплемє1нничи, глаг0лющи: взhдите є3щE є3ди1ною, ћкw повёда ми2 всE сeрдце своE. И# взыд0ша къ нeй вси2 кн‰зи и3ноплемє1нничи, и3 принес0ша сребро2 въ рукaхъ свои1хъ. 16,18Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.ABPκαὶ kai
_CONJκαίkaiandAndεἶδεν eiden
_V-AAI-3Sεἴδωeidōto knowDelilah knewΔαλιλα dalila
_N-PRIstrong:GN-PRIstrong:GN-PRIstrong:GN-PRI ὅτι hoti
_CONJὅτιhotithat/sincethatἀνήγγειλεν anēngeilen
_V-AAI-3Sἀναγγέλλωanangellōto report[another]αὐτῇ autē
_D-DSFαὐτόςautoshe/she/it/self[wall]πάντα panta
_A-APNπᾶςpasallallτὰ ta
_T-APNὁhothe/this/who ἀπὸ apo
_PREPἀπόapofrom[where?]καρδίας kardias
_N-GSFκαρδίαkardiahearthis heart.αὐτοῦ,     autou
_D-GSMαὐτόςautoshe/she/it/self[wall]καὶ kai
_CONJκαίkaiandAndἀπέστειλεν apesteilen
_V-AAI-3Sἀποστέλλωapostellōto sendshe sentκαὶ kai
_CONJκαίkaiandandἐκάλεσεν ekalesen
_V-AAI-3Sκαλέωkaleōto callcalledπάντας pantas
_A-APMπᾶςpasallallτοὺς tous
_T-APMὁhothe/this/whotheσατράπας satrapas
_N-APMstrong:GN-APMstrong:GN-APMstrong:GN-APM τῶν tōn
_T-GPMὁhothe/this/whoof theἀλλοφύλων allofulōn
_A-GPMἀλλόφυλοςallofulosforeignerPhilistines,λέγουσα legousa
_V-PAPRSλέγωlegōto speaksaying,Ἀνάβητε anabēte
_V-AAM-2Pἀναβαίνωanabainōto ascendAscendτὸ to
_T-ASNὁhothe/this/who ἅπαξ,     hapax
_ADVἅπαξhapaxoncethis once!ὅτι hoti
_CONJὅτιhotithat/sinceforἀνήγγειλέν anēngeilen
_V-AAI-3Sἀναγγέλλωanangellōto report[another]μοι moi
_P-DSμοίmoito me[to dwell]πᾶσαν pasan
_A-ASFπᾶςpasallallτὴν tēn
_T-ASFὁhothe/this/who καρδίαν kardian
_N-ASFκαρδίαkardiahearthis heart.αὐτοῦ·     autou
_D-GSMαὐτόςautoshe/she/it/self[wall]καὶ kai
_CONJκαίkaiandAndἀνέβησαν anebēsan
_V-AAI-3Pἀναβαίνωanabainōto ascendascended upπρὸς pros
_PREPπρόςprosto/withtoαὐτὴν autēn
_D-ASFαὐτόςautoshe/she/it/self[wall]πᾶσαι pasai
_A-NPFπᾶςpasall[tongue]αἱ hai
_T-NPFὁhothe/this/whotheσατραπίαι satrapiai
_N-NPFstrong:GN-NPFstrong:GN-NPFstrong:GN-NPF τῶν tōn
_T-GPMὁhothe/this/whoof theἀλλοφύλων allofulōn
_A-GPMἀλλόφυλοςallofulosforeignerPhilistines,καὶ kai
_CONJκαίkaiandandἤνεγκαν ēnenkan
_V-AAI-3Pφέρωferōto bear/lead[branch]τὸ to
_T-ASNὁhothe/this/whotheἀργύριον argurion
_N-ASNἀργύριονargurionsilversilverἐν en
_PREPἐνenin/on/amongintoταῖς tais
_T-DPFὁhothe/this/who χερσὶν chersin
_N-DPFχείρcheirhandher hands.αὐτῶν.     autōn
_D-GPMαὐτόςautoshe/she/it/self[wall]  19 Tłum. GrEn. Толк. – A ona uśpiła go na kolanach swoich i położyła głowę jego na swym łonie, i przyzwała balwierza, i ogoliła siedem włosów jego, i poczęła go odpychać i wyganiać od siebie, bo natychmiast odeszła moc od niego.И усыпила его [Далида] на коленях своих, и призвала человека, и велела ему остричь семь кос головы его. И начал он ослабевать, и отступила от него сила его. И# ўспи2 далjда самpHна на колёнэхъ свои1хъ: и3 призвA стригачA, и3 њстрижE сeдмь плени1цъ вл†съ главы2 є3гw2: и3 начA смирsтисz, и3 tступи2 крёпость є3гw2 t негw2. 16,19Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.ABPκαὶ kai
_CONJκαίkaiandAndἐκοίμισεν ekoimisen
_V-AAI-3Sstrong:GV-AAI-3Sstrong:GV-AAI-3Sstrong:GV-AAI-3S αὐτὸν auton
_D-ASMαὐτόςautoshe/she/it/self[wall]ἀνὰ ana
_PREPἀνάanaeach[Ahlab]μέσον meson
_A-ASNμέσοςmesosmidst[to finish]τῶν tōn
_T-GPMὁhothe/this/who γονάτων gonatōn
_N-GPNγόνυgonua kneeher knees.αὐτῆς·     autēs
_D-GSFαὐτόςautoshe/she/it/self[wall]καὶ kai
_CONJκαίkaiandAndἐκάλεσεν ekalesen
_V-AAI-3Sκαλέωkaleōto callshe calledτὸν ton
_T-ASMὁhothe/this/whotheκουρέα,     kourea
_N-ASMstrong:GN-ASMstrong:GN-ASMstrong:GN-ASM καὶ kai
_CONJκαίkaiandandἐξύρησεν exurēsen
_V-AAI-3Sξυράωxuraōto shavehe shavedτοὺς tous
_T-APMὁhothe/this/whotheἑπτὰ hepta
_N-NUIἑπτάheptasevensevenβοστρύχους bostruchous
_N-APMstrong:GN-APMstrong:GN-APMstrong:GN-APM τῆς tēs
_T-GSFὁhothe/this/who κεφαλῆς kefalēs
_N-GSFκεφαλήkefalēheadof his head;αὐτοῦ·     autou
_D-GSMαὐτόςautoshe/she/it/self[wall]καὶ kai
_CONJκαίkaiandandἤρξατο ērxato
_V-AMI-3Sἄρχομαιarchomaito rule/beginit beganταπεινοῦσθαι,     tapeinousthai
_V-PMRταπεινόωtapeinoōto humbleto humbleκαὶ kai
_CONJκαίkaiandandἀπέστη apestē
_V-AAI-3Sἀφίστημιafistēmito leave[₂leftἡ hē
_T-NSFὁhothe/this/who ἰσχὺς ischus
_N-NSFἰσχύςischusstrength₁his strength]αὐτοῦ autou
_D-GSMαὐτόςautoshe/she/it/self[wall]ἀπ'     ap
_PREPἀπόapofromfromαὐτοῦ.     autou
_D-GSMαὐτόςautoshe/she/it/self[wall]  20 Tłum. GrEn. Толк. I rzekła: „Filistyni nad tobą, Samsonie!” A on wstawszy ze snu rzekł w sercu swoim: „Wyrwę się, jak przedtem czyniłem, i otrząsnę się,” nie wiedząc, że Pan odstąpił od niego.Она сказала: Филистимляне идут на тебя, Самсон! Он пробудился от сна своего, и сказал: пойду, как и прежде, и освобожусь. А не знал, что Господь отступил от него. И# речE далjда: и3ноплемє1нницы на тS, самpHне. И# возбуди1сz t снA своегw2 и3 речE: и3зhду ћкоже и3 прeжде, и3 њтрzсyсz. И# не разумЁ, ћкw гDь tступи2 t негw2. 16,20Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.ABPκαὶ kai
_CONJκαίkaiandAndεἶπεν eipen
_V-AAI-3Sἔπω, ἐρῶ, εἶπονepō erō eiponto sayDelilah said,αὐτῷ autō
_D-DSMαὐτόςautoshe/she/it/self[wall]Δαλιλα dalila
_N-PRIstrong:GN-PRIstrong:GN-PRIstrong:GN-PRI Οἱ hoi
_T-NPMὁhothe/this/who ἀλλόφυλοι allofuloi
_A-NPMἀλλόφυλοςallofulosforeignerPhilistinesἐπὶ epi
_PREPἐπίepiupon/to/againstuponσέ,     se
_P-ASσέseyou[to slip]Σαμψων.     sampsōn
_N-PRIΣαμψώνsampsōnSamson[highway]καὶ kai
_CONJκαίkaiandAndἐξηγέρθη exēgerthē
_V-API-3Sἐξεγείρωexegeirōto raisehe was awakenedἐκ ek
_PREPἐκekof/fromfrom out ofτοῦ tou
_T-GSMὁhothe/this/whotheὕπνου hupnou
_N-GSMὕπνοςhupnossleephis sleep.αὐτοῦ autou
_D-GSMαὐτόςautoshe/she/it/self[wall]καὶ kai
_CONJκαίkaiandAndεἶπεν eipen
_V-AAI-3Sἔπω, ἐρῶ, εἶπονepō erō eiponto sayhe said,Ἐξελεύσομαι exeleusomai
_V-FMI-1Sἐξέρχομαιexerchomaito go outI shall go forth,καὶ kai
_CONJκαίkaiandandποιήσω poiēsō
_V-FAI-1Sποιέωpoieōto do/makeI shall doκαθὼς kathōs
_ADVκαθώςkathōsas/just asasἀεὶ aei
_ADVἀείaeialwayscontinually ,καὶ kai
_CONJκαίkaiandandἀποτινάξομαι·     apotinaxomai
_V-FMI-1Sἀποτινάσσωapotinassōto shake offI shall brush myself off.καὶ kai
_CONJκαίkaiandAndαὐτὸς autos
_D-NSMαὐτόςautoshe/she/it/self[wall]οὐκ ouk
_ADVοὐounodid notἔγνω egnō
_V-AAI-3Sγινώσκωginōskōto knowknowὅτι hoti
_CONJὅτιhotithat/sincethatκύριος kurios
_N-NSMκύριοςkurioslordlordἀπέστη apestē
_V-AAI-3Sἀφίστημιafistēmito leaveleftἀπ'     ap
_PREPἀπόapofromfromαὐτοῦ.     autou
_D-GSMαὐτόςautoshe/she/it/self[wall]  21 Tłum. GrEn. Толк. A Filistyni pojmawszy go, natychmiast wyłupili mu oczy i powiedli go do Gazy związanego łańcuchami, a zamknąwszy go w ciemnicy żarna obracać przymusili.Филистимляне взяли его и выкололи ему глаза, привели его в Газу и оковали его двумя медными цепями, и он молол в доме узников. И# ћша є3го2 и3ноплемє1нницы, и3 и3збод0ша є3мY џчи, и3 введ0ша є3го2 въ гaзу, и3 њковaша є3го2 п{ты мBдzны: и3 бsше мелS въ хрaминэ темни1чнэй. 16,21Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.ABPκαὶ kai
_CONJκαίkaiandAndἐπελάβοντο epelabonto
_V-AMI-3Pἐπιλαμβάνωepilambanōto catch[₃took hold ofαὐτοῦ autou
_D-GSMαὐτόςautoshe/she/it/self[wall]οἱ hoi
_T-NPMὁhothe/this/who₁theἀλλόφυλοι allofuloi
_A-NPMἀλλόφυλοςallofulosforeigner₂Philistines],καὶ kai
_CONJκαίkaiandandἐξώρυξαν exōruxan
_V-AAI-3Pἐξορύσσωexorussōto dig through/outgouged outτοὺς tous
_T-APMὁhothe/this/who ὀφθαλμοὺς ofthalmous
_N-APMὀφθαλμόςofthalmoseyehis eyes,αὐτοῦ·     autou
_D-GSMαὐτόςautoshe/she/it/self[wall]καὶ kai
_CONJκαίkaiandandκατήγαγον katēgagon
_V-AAI-3Pκατάγωkatagōto bring down[Hanes]αὐτὸν auton
_D-ASMαὐτόςautoshe/she/it/self[wall]εἰς eis
_PREPεἰςeistowarduntoΓάζαν gazan
_N-ASFΓάζαgazaGazah[Beth-pazzez]καὶ kai
_CONJκαίkaiandAndἔδησαν edēsan
_V-AAI-3Pδέωdeōto bindthey boundαὐτὸν auton
_D-ASMαὐτόςautoshe/she/it/self[wall]ἐν en
_PREPἐνenin/on/amongwithπέδαις pedais
_N-DPFπέδηpedēfettershacklesχαλκαῖς,     chalkais
_A-DPFstrong:GA-DPFstrong:GA-DPFstrong:GA-DPF καὶ kai
_CONJκαίkaiandandἦν ēn
_V-IAI-3Sἦνēnwas[pledge]ἀλήθων alēthōn
_V-PAPRSἀλήθωalēthōto grindgrindingἐν en
_PREPἐνenin/on/amonginοἴκῳ oikō
_N-DSMοἶκοςoikoshousehouseτῆς tēs
_T-GSFὁhothe/this/whoof theφυλακῆς.     fulakēs
_N-GSFφυλακήfulakēprison/watchprison.  22 Tłum. GrEn. Толк. I już włosy jego podrastać poczynały.Между тем волосы на голове его начали расти, где они были острижены. И# начaша власы2 главы2 є3гw2 расти2 по њстрижeніи. 16,22Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.ABPΚαὶ kai
_CONJκαίkaiandAndἤρξατο ērxato
_V-AMI-3Sἄρχομαιarchomaito rule/begin[₃beganἡ hē
_T-NSFὁhothe/this/who θρὶξ thrix
_N-NSFθρίξthrixhair₁ hairτῆς tēs
_T-GSFὁhothe/this/who κεφαλῆς kefalēs
_N-GSFκεφαλήkefalēhead₂of his head]αὐτοῦ autou
_D-GSMαὐτόςautoshe/she/it/self[wall]ἀνατεῖλαι,     anateilai
_V-AARἀνατέλλωanatellōto rise[cruel]ἡνίκα hēnika
_ADVἡνίκαhēnikawhen[pilot]ἐξυρήθη.     exurēthē
_V-API-3Sξυράωxuraōto shavehe was shaven.  23 Tłum. GrEn. Толк. A książęta filistyńscy zeszli się razem, żeby złożyć ofiary wielkie Dagonowi, bogu swemu, i weselili się mówiąc: „Dał bóg nasz nieprzyjaciela naszego Samsona w ręce nasze.”Владельцы Филистимские собрались, чтобы принести великую жертву Дагону, богу своему, и повеселиться, и сказали: бог наш предал Самсона, врага нашего, в руки наши. И# кн‰зи и3ноплемє1нничи собрaшасz пожрeти жeртву вели1ку дагHну б0гу своемY и3 возвесели1тисz, и3 рек0ша: предадE б0гъ нaшъ въ рyки нaшz самpHна врагA нaшего. 16,23Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.ABPκαὶ kai
_CONJκαίkaiandAndοἱ hoi
_T-NPMὁhothe/this/whotheσατράπαι satrapai
_N-NPMstrong:GN-NPMstrong:GN-NPMstrong:GN-NPM τῶν tōn
_T-GPMὁhothe/this/whoof theἀλλοφύλων allofulōn
_A-GPMἀλλόφυλοςallofulosforeignerPhilistinesσυνήχθησαν sunēchthēsan
_V-API-3Pσυνάγωsunagōto assemblecame togetherτοῦ tou
_T-GSNὁhothe/this/who θῦσαι thusai
_V-AARθύωthuōto sacrificeto sacrificeθυσίαν thusian
_N-ASFθυσίαthusiasacrifice[₂sacrificeμεγάλην megalēn
_A-ASFμέγαςmegasgreat₁a great]Δαγων dagōn
_N-PRIstrong:GN-PRIstrong:GN-PRIstrong:GN-PRI τῷ tō
_T-DSMὁhothe/this/who θεῷ theō
_N-DSMθεόςtheosGodtheir god,αὐτῶν autōn
_D-GPMαὐτόςautoshe/she/it/self[wall]καὶ kai
_CONJκαίkaiandandτοῦ tou
_T-GSNὁhothe/this/who εὐφρανθῆναι eufranthēnai
_V-APRεὐφραίνωeufrainōto celebrateto be merry.καὶ kai
_CONJκαίkaiandAndεἶπαν eipan
_V-AAI-3Pἔπω, ἐρῶ, εἶπονepō erō eiponto saythey said,Παρέδωκεν paredōken
_V-AAI-3Sπαραδίδωμιparadidōmito deliver[₂deliveredὁ ho
_T-NSMὁhothe/this/who θεὸς theos
_N-NSMθεόςtheosGod₁Our god]ἡμῶν hēmōn
_P-GPἡμῶνhēmōnof us[harm]ἐν en
_PREPἐνenin/on/amongintoχειρὶ cheiri
_N-DSFχείρcheirhandour handἡμῶν hēmōn
_P-GPἡμῶνhēmōnof us[harm]Σαμψων sampsōn
_N-PRIΣαμψώνsampsōnSamson[highway]τὸν ton
_T-ASMὁhothe/this/who ἐχθρὸν echthron
_N-ASMἐχθρόςechthrosenemyour enemy.ἡμῶν.     hēmōn
_P-GPἡμῶνhēmōnof us[harm]  24 Tłum. GrEn. Толк. Lud też widząc to chwalił boga swego i to samo mówił: „Dał bóg nasz nieprzyjaciela naszego w ręce nasze, który spustoszył ziemię naszą i wielu zabił.”Также и народ, видя его, прославлял бога своего, говоря: бог наш предал в руки наши врага нашего и опустошителя земли нашей, который побил многих из нас. И# ви1дэша є3го2 лю1діе, и3 похвали1ша б0га своего2, ћкw рёша: предадE б0гъ нaшъ въ рyки нaшz врагA нaшего, њпустоши1вшаго зeмлю нaшу, и3 и4же ўмн0жи ћзвенныхъ нaшихъ. 16,24Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.ABPκαὶ kai
_CONJκαίkaiandAndεἶδεν eiden
_V-AAI-3Sεἴδωeidōto know[₃sawαὐτὸν auton
_D-ASMαὐτόςautoshe/she/it/self[wall]ὁ ho
_T-NSMὁhothe/this/who₁theλαὸς laos
_N-NSMλαόςlaosa people₂people],καὶ kai
_CONJκαίkaiandandᾔνεσαν ēnesan
_V-AAI-3Pαἰνέωaineōto praisethey praisedτοὺς tous
_T-APMὁhothe/this/who θεοὺς theous
_N-APMθεόςtheosGodtheir god,αὐτῶν autōn
_D-GPMαὐτόςautoshe/she/it/self[wall]καὶ kai
_CONJκαίkaiand[desire]εἶπαν eipan
_V-AAI-3Pἔπω, ἐρῶ, εἶπονepō erō eiponto saythey said,Παρέδωκεν paredōken
_V-AAI-3Sπαραδίδωμιparadidōmito deliver[₂deliveredὁ ho
_T-NSMὁhothe/this/who θεὸς theos
_N-NSMθεόςtheosGod₁Our god]ἡμῶν hēmōn
_P-GPἡμῶνhēmōnof us[harm]τὸν ton
_T-ASMὁhothe/this/who ἐχθρὸν echthron
_N-ASMἐχθρόςechthrosenemyour enemyἡμῶν hēmōn
_P-GPἡμῶνhēmōnof us[harm]ἐν en
_PREPἐνenin/on/amongintoχειρὶ cheiri
_N-DSFχείρcheirhandour hands,ἡμῶν hēmōn
_P-GPἡμῶνhēmōnof us[harm]καὶ kai
_CONJκαίkaiand[desire]τὸν ton
_T-ASMὁhothe/this/whothe oneἐξερημοῦντα exerēmounta
_V-PAPASstrong:GV-PAPASstrong:GV-PAPASstrong:GV-PAPAS τὴν tēn
_T-ASFὁhothe/this/who γῆν gēn
_N-ASFγῆgēearth₁our land],ἡμῶν,     hēmōn
_P-GPἡμῶνhēmōnof us[harm]ὅστις hostis
_RI-NSMὅστιςhostiswho/whichwhoἐπλήθυνεν eplēthunen
_V-IAI-3Sπληθύνωplēthunōto multiplymultipliedτοὺς tous
_T-APMὁhothe/this/who τραυματίας traumatias
_N-APMstrong:GN-APMstrong:GN-APMstrong:GN-APM ἡμῶν.     hēmōn
_P-GPἡμῶνhēmōnof us[harm]  25 Tłum. GrEn. Толк. A gdy byli dobrej myśli weseląc się przy biesiadach, najadłszy się już, przykazali, aby zawołano Samsona i aby grał przed nimi. I przywiedziony z ciemnicy grał przed nimi, i postawili go między dwoma słupami.И когда развеселилось сердце их, сказали: позовите Самсона [из дома темничного], пусть он позабавит нас. И призвали Самсона из дома узников, и он забавлял их, [и заушали его] и поставили его между столбами. И# бhсть є3гдA возблажA сeрдце и4хъ, и3 рек0ша: призови1те самpHна и3з8 д0му темни1чнагw, и3 да и3грaетъ пред8 нaми. И# призвaша самpHна и3з8 д0му темни1чнагw, и3 и3грaше пред8 ни1ми: и3 заушaху є3го2, и3 постaвиша є3го2 междY стwлпы2. 16,25Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.ABPκαὶ kai
_CONJκαίkaiandAndἐγένετο egeneto
_V-AMI-3Sγίνομαιginomaito beit came to passὅτε hote
_ADVὅτεhotewhenwhenἠγαθύνθη ēgathunthē
_V-API-3Sstrong:GV-API-3Sstrong:GV-API-3Sstrong:GV-API-3S ἡ hē
_T-NSFὁhothe/this/who καρδία kardia
_N-NSFκαρδίαkardiaheart₁their heart],αὐτῶν,     autōn
_D-GPMαὐτόςautoshe/she/it/self[wall]καὶ kai
_CONJκαίkaiandthatεἶπαν eipan
_V-AAI-3Pἔπω, ἐρῶ, εἶπονepō erō eiponto saythey said,Καλέσατε kalesate
_V-AAM-2Pκαλέωkaleōto callCallτὸν ton
_T-ASMὁhothe/this/who Σαμψων sampsōn
_N-PRIΣαμψώνsampsōnSamson[highway]ἐξ ex
_PREPἐκekof/fromfrom out ofοἴκου oikou
_N-GSMοἶκοςoikoshousehouseφυλακῆς,     fulakēs
_N-GSFφυλακήfulakēprison/watchof prison,καὶ kai
_CONJκαίkaiandandπαιξάτω paixatō
_V-AAM-3Sπαίζωpaizōto playlet him playἐνώπιον enōpion
_PREPἐνώπιονenōpionbeforebeforeἡμῶν.     hēmōn
_P-GPἡμῶνhēmōnof us[harm]καὶ kai
_CONJκαίkaiandAndἐκάλεσαν ekalesan
_V-AAI-3Pκαλέωkaleōto callthey calledτὸν ton
_T-ASMὁhothe/this/who σαμψων sampsōn
_N-PRIΣαμψώνsampsōnSamson[highway]ἐξ ex
_PREPἐκekof/fromfrom out ofοἴκου oikou
_N-GSMοἶκοςoikoshousehouseτῆς tēs
_T-GSFὁhothe/this/whotheφυλακῆς fulakēs
_N-GSFφυλακήfulakēprison/watch[turn]καὶ kai
_CONJκαίkaiandandἐνέπαιζον enepaizon
_V-IAI-3Pἐμπαίζωempaizōto mockthey sportedαὐτῷ autō
_D-DSMαὐτόςautoshe/she/it/self[wall]καὶ kai
_CONJκαίkaiandAndἔστησαν estēsan
_V-AAI-3Pἵστημιhistēmito standthey stoodαὐτὸν auton
_D-ASMαὐτόςautoshe/she/it/self[wall]ἀνὰ ana
_PREPἀνάanaeach[Ahlab]μέσον meson
_A-ASNμέσοςmesosmidst[to finish]τῶν tōn
_T-GPMὁhothe/this/who[that]δύο duo
_N-NUIδύοduotwotwoστύλων.     stulōn
_N-GPMστῦλοςstulospillarposts.  26 Tłum. GrEn. Толк. I rzekł chłopcu, który go prowadził: „Puść mię, żebym się dotknął słupów, na których stoi wszystek dom, a podparł się na nich i trochę odpoczął.”И сказал Самсон отроку, который водил его за руку: подведи меня, чтобы ощупать мне столбы, на которых утвержден дом, и прислониться к ним. [Отрок так и сделал.] И# речE самpHнъ ко ю4ноши держaщему є3го2 за рyку: њстaви менE, да њсzжY столпы2, на ни1хже д0мъ сeй ўтверждeнъ є4сть, и3 њпрyсz на ни1хъ. Ю$ноша же сотвори2 тaкw. 16,26Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.ABPκαὶ kai
_CONJκαίkaiandAndεἶπεν eipen
_V-AAI-3Sἔπω, ἐρῶ, εἶπονepō erō eiponto saySamson saidΣαμψων sampsōn
_N-PRIΣαμψώνsampsōnSamson[highway]πρὸς pros
_PREPπρόςprosto/withtoτὸ to
_T-ASNὁhothe/this/whotheπαιδάριον paidarion
_N-ASNπαιδάριονpaidarionboyyoung manτὸν ton
_T-ASMὁhothe/this/who χειραγωγοῦντα cheiragōgounta
_V-PAPASχειραγωγέωcheiragōgeōto lead by the handleading him by the hand,αὐτόν auton
_D-ASMαὐτόςautoshe/she/it/self[wall]Ἐπανάπαυσόν epanapauson
_V-AAM-2Sstrong:GV-AAM-2Sstrong:GV-AAM-2Sstrong:GV-AAM-2S με me
_P-ASμέmeme[Jehdeiah]δὴ dē
_PRTδήdēso[onion]καὶ kai
_CONJκαίkaiandforποίησον poiēson
_V-AAM-2Sποιέωpoieōto do/make[extortioner]ψηλαφῆσαί psēlafēsai
_V-AARψηλαφάωpsēlafaōto touchI should handleμε me
_P-ASμέmeme[Jehdeiah]ἐπὶ epi
_PREPἐπίepiupon/to/againstuponτοὺς tous
_T-APMὁhothe/this/whotheστύλους,     stulous
_N-APMστῦλοςstulospillar[resting]ἐφ'     ef
_PREPἐπίepiupon/to/againstuponὧν hōn
_R-GPMὅς, ἥhhos ēwhichof whichὁ ho
_T-NSMὁhothe/this/whotheοἶκος oikos
_N-NSMοἶκοςoikoshousehouseἐπεστήρικται epestēriktai
_V-RMI-3Sἐπιστηρίζωepistērizōto strengthenstaysἐπ'     ep
_PREPἐπίepiupon/to/against[Hadadezer]αὐτῶν,     autōn
_D-GPMαὐτόςautoshe/she/it/self[wall]καὶ kai
_CONJκαίkaiand[desire]ἐπιστηρίσομαι epistērisomai
_V-FMI-1Sἐπιστηρίζωepistērizōto strengthen[wealth]ἐπ'     ep
_PREPἐπίepiupon/to/against[Hadadezer]αὐτούς·     autous
_D-APMαὐτόςautoshe/she/it/self[wall]ὁ ho
_T-NSMὁhothe/this/who[that]δὲ de
_PRTδέdethen[terror]παῖς pais
_N-NSMπαῖςpaischild[people]ἐποίησεν epoiēsen
_V-AAI-3Sποιέωpoieōto do/make[extortioner]οὕτως.     houtōs
_ADVοὕτω, οὕτωςhhoutō outōsthus(-ly)[Chaldean]  27 Tłum. GrEn. Толк. A dom pełen był mężów i niewiast, i byli tam wszyscy książęta filistyńscy, a z dachu i z sali około trzech tysięcy obojej płci patrzyło na grającego Samsona.Дом же был полон мужчин и женщин; там были все владельцы Филистимские, и на кровле было до трех тысяч мужчин и женщин, смотревших на забавляющего их Самсона. Д0мъ же бsше п0лнъ мужeй и3 жeнъ, и3 тaмw вси2 кн‰зи и3ноплемє1нничи: на кр0вэ же т0мъ до трeхъ тhсzщъ мужeй и3 жeнъ, зрsще ругaемаго самpHна. 16,27Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.ABPὁ ho
_T-NSMὁhothe/this/whoAnd theδὲ de
_PRTδέdethenAnd theοἶκος oikos
_N-NSMοἶκοςoikoshousehouseἦν ēn
_V-IAI-3Sἦνēnwas[pledge]πλήρης plērēs
_A-NSMπλήρηςplērēsfullfullἀνδρῶν andrōn
_N-GPMἀνήρanērmanmenκαὶ kai
_CONJκαίkaiandandγυναικῶν,     gunaikōn
_N-GPFγυνήgunēwomanwomen,καὶ kai
_CONJκαίkaiandandἐκεῖ ekei
_ADVἐκεῖekeithere[₆ thereπάντες pantes
_A-NPMπᾶςpasall₁allοἱ hoi
_T-NPMὁhothe/this/whoof theσατράπαι satrapai
_N-NPMstrong:GN-NPMstrong:GN-NPMstrong:GN-NPM τῶν tōn
_T-GPMὁhothe/this/who₂theἀλλοφύλων,     allofulōn
_A-GPMἀλλόφυλοςallofulosforeigner₅Philistines].καὶ kai
_CONJκαίkaiandAndἐπὶ epi
_PREPἐπίepiupon/to/againstuponτοῦ tou
_T-GSNὁhothe/this/who₄of theδώματος dōmatos
_N-GSNδῶμαdōmahousetoproofὡσεὶ hōsei
_ADVὡσείhōseilike/as/aboutaboutτρισχίλιοι trischilioi
_A-NPMτρισχίλιοιtrischilioithree thousandthree thousandἄνδρες andres
_N-NPMἀνήρanērmanmenκαὶ kai
_CONJκαίkaiandandγυναῖκες gunaikes
_N-NPFγυνήgunēwomanwomen,ἐμβλέποντες emblepontes
_V-PAPRPἐμβλέπωemblepōto look into/uponlooking atἐμπαιζόμενον empaizomenon
_V-PMPASἐμπαίζωempaizōto mockmockingτὸν ton
_T-ASMὁhothe/this/whotheΣαμψων.     sampsōn
_N-PRIΣαμψώνsampsōnSamson[highway]  28 Tłum. GrEn. Толк. A on wzywając Pana rzekł: „Panie Boże, wspomnij na mnie, a przywróć mi teraz pierwszą moc, Boże mój, abym się pomścił nad nieprzyjaciółmi mymi, a za utratę obu oczu jedną pomstę wziął.”И воззвал Самсон к Господу и сказал: Господи Боже! вспомни меня и укрепи меня только теперь, о Боже! чтобы мне в один раз отмстить Филистимлянам за два глаза мои. И# воззвA самpHнъ ко гDу и3 речE: ґдwнаJ гDи, гDи си1лъ, помzни1 мz нн7э, и3 ўкрэпи1 мz є3щE є3ди1ною, б9е, да воздaмъ мщeніе є3ди1но за двA w4ка мо‰ фmлістjмwмъ. 16,28Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.ABPκαὶ kai
_CONJκαίkaiandAndἐβόησεν eboēsen
_V-AAI-3Sβοάωboaōto cry outSamson yelledΣαμψων sampsōn
_N-PRIΣαμψώνsampsōnSamson[highway]πρὸς pros
_PREPπρόςprosto/withtoκύριον kurion
_N-ASMκύριοςkurioslordlord,καὶ kai
_CONJκαίkaiandandεἶπεν eipen
_V-AAI-3Sἔπω, ἐρῶ, εἶπονepō erō eiponto saysaid,κύριε,     kurie
_N-VSMκύριοςkurioslordO lord,Κύριε kurie
_N-VSMκύριοςkurioslordO lord,μνήσθητί mnēsthēti
_V-APM-2Sμνάομαιmnaomaito remember[be ill]μου mou
_P-GSμοῦmouof me[Jesimiel]καὶ kai
_CONJκαίkaiandandἐνίσχυσόν enischuson
_V-AAM-2Sἐνισχύωenischuōto strengthenstrengthenμε me
_P-ASμέmeme[Jehdeiah]δὴ dē
_PRTδήdēsoindeedπλὴν plēn
_ADVπλήνplēnbut/howeverbesides!ἔτι eti
_ADVἔτιetistill[lamb]τὸ to
_T-ASNὁhothe/this/who ἅπαξ hapax
_ADVἅπαξhapaxoncethis onceτοῦτο,     touto
_D-ASNτοῦτοtoutothat[drowsiness]καὶ kai
_CONJκαίkaiandevenἐκδικήσω ekdikēsō
_V-FAI-1Sἐκδικέωekdikeōto avengeI will avengeἐκδίκησιν ekdikēsin
_N-ASFἐκδίκησιςekdikēsisvengeance[₂vengeanceμίαν mian
_A-ASFεἷςheisone₁one]ἀντὶ anti
_PREPἀντίantiforagainstτῶν tōn
_T-GPMὁhothe/this/who δύο duo
_N-NUIδύοduotwo[₄twoὀφθαλμῶν ofthalmōn
_N-GPMὀφθαλμόςofthalmoseye₅eyesμου mou
_P-GSμοῦmouof me[Jesimiel]ἐκ ek
_PREPἐκekof/from[Gilgal]τῶν tōn
_T-GPMὁhothe/this/who₁theἀλλοφύλων.     allofulōn
_A-GPMἀλλόφυλοςallofulosforeigner₂Philistines].  29 Tłum. GrEn. Толк. I ująwszy obydwa słupy, na których stał dom, jeden z nich prawą ręką,И сдвинул Самсон с места два средних столба, на которых утвержден был дом, упершись в них, в один правою рукою своею, а в другой левою. И# њб8S самpHнъ џба столп† срє1дніz, на ни1хже хрaмина бsше ўтверждeна, и3 њпрeсz на ни1хъ, держS є3ди1нъ рук0ю десн0ю, ґ другjй лёвою. 16,29Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.ABPκαὶ kai
_CONJκαίkaiandAndπεριέλαβεν perielaben
_V-AAI-3Sstrong:GV-AAI-3Sstrong:GV-AAI-3Sstrong:GV-AAI-3S Σαμψων sampsōn
_N-PRIΣαμψώνsampsōnSamson[highway]τοὺς tous
_T-APMὁhothe/this/whoof theδύο duo
_N-NUIδύοduotwotwoστύλους stulous
_N-APMστῦλοςstulospillarpostsτοὺς tous
_T-APMὁhothe/this/whoin midstμέσους,     mesous
_A-APMμέσοςmesosmidstin midstἐφ'     ef
_PREPἐπίepiupon/to/againstuponὧν hōn
_R-GPMὅς, ἥhhos ēwhichwhichὁ ho
_T-NSMὁhothe/this/whotheοἶκος oikos
_N-NSMοἶκοςoikoshousehouseἐπεστήρικτο epestērikto
_V-IAI-3Sἐπιστηρίζωepistērizōto strengthenhe stayedἐπ'     ep
_PREPἐπίepiupon/to/againstagainstαὐτῶν,     autōn
_D-GPMαὐτόςautoshe/she/it/self[wall]καὶ kai
_CONJκαίkaiandandἐπεστηρίσατο epestērisato
_V-AMI-3Sἐπιστηρίζωepistērizōto strengthen[wealth]ἐπ'     ep
_PREPἐπίepiupon/to/against[Hadadezer]αὐτοῖς,     autois
_D-DPMαὐτόςautoshe/she/it/self[wall]ἕνα hena
_A-ASMεἷςheisoneoneἐν en
_PREPἐνenin/on/amongatτῇ tē
_T-DSFὁhothe/this/who δεξιᾷ dexia
_A-DSFδεξιόςdexiosrighthis right ,αὐτοῦ autou
_D-GSMαὐτόςautoshe/she/it/self[wall]καὶ kai
_CONJκαίkaiandandἕνα hena
_A-ASMεἷςheisoneoneἐν en
_PREPἐνenin/on/amongatτῇ tē
_T-DSFὁhothe/this/who ἀριστερᾷ aristera
_A-DSFἀριστερόςaristerosleftat his left.αὐτοῦ.     autou
_D-GSMαὐτόςautoshe/she/it/self[wall]  30 Tłum. GrEn. Толк. a drugi lewą trzymając, rzekł: „Niech umrze dusza moja z Filistynami!” I zatrząsł mocno słupami, i upadł dom na wszystkich książąt i na cały lud, – który tam był; i daleko ich więcej zabił umierając niźli przedtem żywy będąc.И сказал Самсон: умри, душа моя, с Филистимлянами! И уперся всею силою, и обрушился дом на владельцев и на весь народ, бывший в нем. И было умерших, которых умертвил [Самсон] при смерти своей, более, нежели сколько умертвил он в жизни своей. И# речE самpHнъ: да ќмретъ душA моS со и3ноплемє1нники. И# преклони1сz крёпостію, и3 падE хрaмина на кн‰зи и3 на вс‰ лю1ди и5же въ нeй: и3 бhсть мeртвыхъ, и5хже ўмертви2 самpHнъ при смeрти своeй, мн0жае нeже и5хже ўмертви2 въ животЁ своeмъ. 16,30Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.ABPκαὶ kai
_CONJκαίkaiandAndεἶπεν eipen
_V-AAI-3Sἔπω, ἐρῶ, εἶπονepō erō eiponto saySamson said,Σαμψων sampsōn
_N-PRIΣαμψώνsampsōnSamson[highway]Ἀποθανέτω apothanetō
_V-AAM-3Sἀποθνήσκωapothnēskōto dieLet [2dieἡ hē
_T-NSFὁhothe/this/who ψυχή psuchē
_N-NSFψυχήpsuchēsoul₁my soul]μου mou
_P-GSμοῦmouof me[Jesimiel]μετὰ meta
_PREPμετάmetawith/afterwithτῶν tōn
_T-GPMὁhothe/this/whotheἀλλοφύλων·     allofulōn
_A-GPMἀλλόφυλοςallofulosforeignerPhilistines.καὶ kai
_CONJκαίkaiandAndἔκλινεν eklinen
_V-IAI-3Sκλίνωklinōto bow/lay downhe leanedἐν en
_PREPἐνenin/on/amonginἰσχύι,     ischui
_N-DSFἰσχύςischusstrengthstrength,καὶ kai
_CONJκαίkaiandandἔπεσεν epesen
_V-AAI-3Sπίπτωpiptōto collapse[₃fellὁ ho
_T-NSMὁhothe/this/who₁theοἶκος oikos
_N-NSMοἶκοςoikoshouse₂house]ἐπὶ epi
_PREPἐπίepiupon/to/againstuponτοὺς tous
_T-APMὁhothe/this/whotheσατράπας satrapas
_N-APMstrong:GN-APMstrong:GN-APMstrong:GN-APM καὶ kai
_CONJκαίkaiandandἐπὶ epi
_PREPἐπίepiupon/to/againstuponπάντα panta
_A-ASMπᾶςpasallallτὸν ton
_T-ASMὁhothe/this/whotheλαὸν laon
_N-ASMλαόςlaosa peoplepeopleτὸν ton
_T-ASMὁhothe/this/who ἐν en
_PREPἐνenin/on/amonginαὐτῷ·     autō
_D-DSMαὐτόςautoshe/she/it/self[wall]καὶ kai
_CONJκαίkaiandAndἐγένοντο egenonto
_V-AMI-3Pγίνομαιginomaito be[Belteshazzar]οἱ hoi
_T-NPMὁhothe/this/who₁the onesτεθνηκότες,     tethnēkotes
_V-RAPRPθνῄσκωthnēskōto die/be dead₂having diedοὓς hous
_R-APMοὖςousear[sheep]ἐθανάτωσεν ethanatōsen
_V-AAI-3Sθανατόωthanatoōto kill₅put to deathσαμψων sampsōn
_N-PRIΣαμψώνsampsōnSamson[highway]ἐν en
_PREPἐνenin/on/amonginτῷ tō
_T-DSMὁhothe/this/who θανάτῳ thanatō
_N-DSMθάνατοςthanatosdeathhis deathαὐτοῦ,     autou
_D-GSMαὐτόςautoshe/she/it/self[wall]πλείους pleious
_A-NPMπλείων, πλεῖονpleiōn pleiongreater[brideprice]ὑπὲρ huper
_PREPὑπέρhuperabove/foroverοὓς hous
_R-APMοὖςousear[sheep]ἐθανάτωσεν ethanatōsen
_V-AAI-3Sθανατόωthanatoōto killhe put to deathἐν en
_PREPἐνenin/on/amonginτῇ tē
_T-DSFὁhothe/this/who ζωῇ zōē
_N-DSFζωήzōēlifehis life.αὐτοῦ.     autou
_D-GSMαὐτόςautoshe/she/it/self[wall]  31 Tłum. GrEn. Толк. A przyszedłszy bracia jego I wszystek ród wzięli ciało jego i pogrzebali między Saraa i Estaol w grobie ojca jego Manuego; a sądził on Izraela dwadzieścia lat.И пришли братья его и весь дом отца его, и взяли его, и пошли и похоронили его между Цорою и Естаолом, во гробе Маноя, отца его. Он был судьею Израиля двадцать лет. [После Самсона восстал Емегар, сын Енана, и убил из иноплеменников шестьсот человек, кроме скота. И он спас Израиля.]И# снид0ша брaтіz є3гw2 и3 вeсь д0мъ nтцA є3гw2, и3 взsша є3го2: и3 взыд0ша, и3 погреб0ша є3го2 междY сараи2 и3 междY є3сfа0ломъ во гр0бэ манHz nтцA є3гw2. И# сeй суди2 ї}лю лётъ двaдесzть. (И# востA по самpHнэ є3мегaръ сhнъ є3нaнь, и3 ўби2 t и3ноплемeнникwвъ шeсть сHтъ мужeй кромЁ скотA, и3 спасE и3 џнъ ї}лz.)16,31Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.ABPκαὶ kai
_CONJκαίkaiandAndκατέβησαν katebēsan
_V-AAI-3Pκαταβαίνωkatabainōto come/go down[₂went downοἱ hoi
_T-NPMὁhothe/this/who ἀδελφοὶ adelfoi
_N-NPMἀδελφόςadelfosbrother₁his brothers],αὐτοῦ autou
_D-GSMαὐτόςautoshe/she/it/self[wall]καὶ kai
_CONJκαίkaiandandπᾶς pas
_A-NSMπᾶςpasallallὁ ho
_T-NSMὁhothe/this/whotheοἶκος oikos
_N-NSMοἶκοςoikoshousehouseτοῦ tou
_T-GSMὁhothe/this/who πατρὸς patros
_N-GSMπατήρpatērfatherof his father,αὐτοῦ autou
_D-GSMαὐτόςautoshe/she/it/self[wall]καὶ kai
_CONJκαίkaiandandἔλαβον elabon
_V-AAI-3Pλαμβάνωlambanōto takethey tookαὐτὸν auton
_D-ASMαὐτόςautoshe/she/it/self[wall]καὶ kai
_CONJκαίkaiandandἀνέβησαν anebēsan
_V-AAI-3Pἀναβαίνωanabainōto ascendthey ascendedκαὶ kai
_CONJκαίkaiandandἔθαψαν ethapsan
_V-AAI-3Pθάπτωthaptōto buryentombedαὐτὸν auton
_D-ASMαὐτόςautoshe/she/it/self[wall]ἀνὰ ana
_PREPἀνάanaeach[Ahlab]μέσον meson
_A-ASNμέσοςmesosmidst[to finish]Σαραα saraa
_N-PRIstrong:GN-PRIstrong:GN-PRIstrong:GN-PRI καὶ kai
_CONJκαίkaiandandἀνὰ ana
_PREPἀνάanaeach[Ahlab]μέσον meson
_A-ASNμέσοςmesosmidst[to finish]Εσθαολ esthaol
_N-PRIstrong:GN-PRIstrong:GN-PRIstrong:GN-PRI ἐν en
_PREPἐνenin/on/amonginτῷ tō
_T-DSMὁhothe/this/whotheτάφῳ tafō
_N-DSMτάφοςtafosgraveburying-placeΜανωε manōe
_N-PRIstrong:GN-PRIstrong:GN-PRIstrong:GN-PRI τοῦ tou
_T-GSMὁhothe/this/who πατρὸς patros
_N-GSMπατήρpatērfatherhis father.αὐτοῦ.     autou
_D-GSMαὐτόςautoshe/she/it/self[wall]καὶ kai
_CONJκαίkaiandAndαὐτὸς autos
_D-NSMαὐτόςautoshe/she/it/self[wall]ἔκρινεν ekrinen
_V-AAI-3Sκρίνωkrinōto judgejudgedτὸν ton
_T-ASMὁhothe/this/who Ισραηλ israēl
_N-PRIἸσραήλisraēlIsrael[window]εἴκοσι eikosi
_N-NUIεἴκοσιeikositwentytwentyἔτη.     etē
_N-APNἔτοςetosyearyears.