MENU
Fragment:




Styl fragmentu




*Zezwalaj na cookies aby zapamiętać ustawienia

List do Galatów

1Wstęp.

RU Brytjka King J. 11 cf. Tłum. Толк. Paweł,apostoł nie od ludzi, ani przez człowieka, ale przez Jezusa Chrystusa i Boga Ojca, który go wzbudził z martwychПавел Апостол, избранный не человеками и не через человека, но Иисусом Христом и Богом Отцем, воскресившим Его из мертвых, (За?_рч7и.) Пavелъ, ґпcлъ ни t челwвёкъ, ни человёкомъ, но ї}съ хrт0мъ и3 бGомъ nц7eмъ воскRси1вшимъ є3го2 и3з8 мeртвыхъ, 1,1Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.KJVπαυλος paulos
N-NSM
ΠαῦλοςpaulosPaulPaul
αποστολος apostolos
N-NSM
ἀπόστολοςapostolosapostle, an apostle
ουκ ouk
PRT-N
οὐouno, (not
απ ap
PREP
ἀπόapofromof
ανθρωπων anthrōpōn
N-GPM
ἄνθρωποςanthrōposa humanmen
ουδε oude
CONJ-N
οὐδέoudeand not, neither
δι di
PREP
διάdiathrough/because ofby
ανθρωπου anthrōpou
N-GSM
ἄνθρωποςanthrōposa humanman
αλλα alla
CONJ
ἀλλάallabut, but
δια dia
PREP
διάdiathrough/because ofby
ιησου iēsou
N-GSM
ἸησοῦςiēsousJesus/JoshuaJesus
χριστου christou
N-GSM
ΧριστόςchristosChristChrist
και kai
CONJ
καίkaiand, and
θεου theou
N-GSM
θεόςtheosGodGod
πατρος patros
N-GSM
πατήρpatērfatherthe Father
του tou
T-GSM
hothe/this/who, who
εγειραντος egeirantos
V-AAP-GSM G5660
ἐγείρωegeirōto ariseraised
αυτον auton
P-ASM
αὐτόςautoshe/she/it/selfhim
εκ ek
PREP
ἐκekof/fromfrom
νεκρων nekrōn
A-GPM
νεκρόςnekrosdeadthe dead
 
2 cf. Tłum. Толк. i wszyscy bracia, którzy są ze mną, kościołom Galacj i:и все находящиеся со мною братия - церквам Галатийским: и3 и5же со мн0ю вс‰ брaтіz, цRквамъ галат‡йскимъ: 1,2Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.KJVκαι kai
CONJ
καίkaiandAnd
οι oi
T-NPM
hothe/this/whowhich are
συν sun
PREP
σύνsunwithwith
εμοι emoi
P-1DS
ἐγώegōI/weme
παντες pantes
A-NPM
πᾶςpasallall
αδελφοι adelfoi
N-NPM
ἀδελφόςadelfosbrotherthe brethren
ταις tais
T-DPF
hothe/this/whoof Galatia
εκκλησιαις ekklēsiais
N-DPF
ἐκκλησίαekklēsiaassembly, unto the churches
της tēs
T-GSF
hothe/this/who:
γαλατιας galatias
N-GSF
ΓαλατίαgalatiaGalatiaof Galatia
 
3 cf. Tłum. Толк. Łaska wam i pokój od Boga Ojca i Pana naszego Jezusa Chrystusa,благодать вам и мир от Бога Отца и Господа нашего Иисуса Христа, (За?_рч7f.) блгdть вaмъ и3 ми1ръ t бGа nц7A и3 гDа нaшегw ї}са хrтA, 1,3Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.KJVχαρις charis
N-NSF
χάριςcharisgraceGrace
υμιν umin
P-2DP
σύsuyouto you
και kai
CONJ
καίkaiandand
ειρηνη eirēnē
N-NSF
εἰρήνηeirēnēpeacepeace
απο apo
PREP
ἀπόapofromfrom
θεου theou
N-GSM
θεόςtheosGodGod
πατρος patros
N-GSM
πατήρpatērfatherthe Father
ημων ēmōn
P-1GP
ἐγώegōI/weour
και kai
CONJ
καίkaiand, and
κυριου kuriou
N-GSM
κύριοςkurioslordLord
ιησου iēsou
N-GSM
ἸησοῦςiēsousJesus/JoshuaJesus
χριστου christou
N-GSM
ΧριστόςchristosChristChrist
 
4 cf. Tłum. Толк. który wydał samego siebie za grzechy nasze, aby nas wyrwać z teraźniejszego wieku złego, według woli Boga i Ojca naszego,Который отдал Себя Самого за грехи наши, чтобы избавить нас от настоящего лукавого века, по воле Бога и Отца нашего; дaвшагw себE по грэсёхъ нaшихъ, ћкw да и3збaвитъ нaсъ t настоsщагw вёка лукaвагw, по в0ли бGа и3 nц7A нaшегw, 1,4Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.KJVτου tou
T-GSM
hothe/this/whoWho
δοντος dontos
V-2AAP-GSM G5631
δίδωμιdidōmito givegave
εαυτον eauton
F-3ASM
ἑαυτοῦheautoumy/your/him-selfhimself
υπερ uper
PREP
ὑπέρhuperabove/forfor
των tōn
T-GPF
hothe/this/whosins
αμαρτιων amartiōn
N-GPF
ἁμαρτίαhamartiasinsins
ημων ēmōn
P-1GP
ἐγώegōI/weus
οπως opōs
ADV
ὅπωςhopōsthat, that
εξεληται exelētai
V-2AMS-3S G5643
ἐξαιρέωexaireōto take out/selecthe might deliver
ημας ēmas
P-1AP
ἐγώegōI/weour
εκ ek
PREP
ἐκekof/fromfrom
του tou
T-GSM
hothe/this/whothis
αιωνος aiōnos
N-GSM
αἰώνaiōnan ageworld
του tou
T-GSM
hothe/this/whothe will
ενεστωτος enestōtos
V-RAP-GSM G5761
ἐνίστημιenistēmibe presentpresent
πονηρου ponērou
A-GSM
πονηρόςponērosevil/badevil
κατα kata
PREP
κατάkataaccording to, according to
το to
T-ASN
hothe/this/whoof God
θελημα thelēma
N-ASN
θέλημαthelēmawill/desirethe will
του tou
T-GSM
hothe/this/who[the/this/who]
θεου theou
N-GSM
θεόςtheosGodof God
και kai
CONJ
καίkaiandand
πατρος patros
N-GSM
πατήρpatērfatherFather
ημων ēmōn
P-1GP
ἐγώegōI/weour
 
5 cf. Tłum. Толк. jemu chwała na wieki wieków. Amen.Ему слава во веки веков. Аминь. є3мyже слaва во вёки вэкHвъ. Ґми1нь. 1,5Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.KJVω ō
R-DSM
ὅς, ἥhhos ēwhichTo whom
η ē
T-NSF
hothe/this/whoglory
δοξα doxa
N-NSF
δόξαdoxagloryglory
εις eis
PREP
εἰςeistowardfor
τους tous
T-APM
hothe/this/whoever
αιωνας aiōnas
N-APM
αἰώνaiōnan ageever
των tōn
T-GPM
hothe/this/whoand ever
αιωνων aiōnōn
N-GPM
αἰώνaiōnan ageand ever
αμην amēn
HEB
ἀμήνamēnamen. Amen
 
NIESTAŁOŚĆ GALATÓW.6 cf. Tłum. Толк. Dziwię się, żé tak prędko od tego, który was powołał do łaski Chrystusowej, przenosicie się do innej ewangelii;Удивляюсь, что вы от призвавшего вас благодатью Христовою так скоро переходите к иному благовествованию, Чуждyсz, ћкw тaкw ск0рw прелагaетесz t звaвшагw вы2 блгdтію хrт0вою, во и4но благовэствовaніе: 1,6Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.KJVθαυμαζω thaumazō
V-PAI-1S G5719
θαυμάζωthaumazōto marvelI marvel
οτι oti
CONJ
ὅτιhotithat/sincethat
ουτως outōs
ADV
οὕτω, οὕτωςhhoutō outōsthus(-ly)so
ταχεως tacheōs
ADV
ταχέωςtacheōsquicklysoon
μετατιθεσθε metatithesthe
V-PEI-2P G5727
μετατίθημιmetatithēmito transportye are
απο apo
PREP
ἀπόapofromfrom
του tou
T-GSM
hothe/this/whohim that
καλεσαντος kalesantos
V-AAP-GSM G5660
καλέωkaleōto callcalled
υμας umas
P-2AP
σύsuyouyou
εν en
PREP
ἐνenin/on/amonginto
χαριτι chariti
N-DSF
χάριςcharisgracethe grace
χριστου christou
N-GSM
ΧριστόςchristosChristof Christ
εις eis
PREP
εἰςeistowardunto
ετερον eteron
A-ASN
ἕτεροςheterosotheranother
ευαγγελιον euangelion
N-ASN
εὐαγγέλιονeuangeliongospelgospel
 
7 cf. Tłum. Толк. a ona nie jest inna, tylko są niektórzy, co was niepokoją i chcą wywrócić ewangelię Chrystusową.которое впрочем не иное, а только есть люди, смущающие вас и желающие превратить благовествование Христово. є4же нёсть и4но, т0чію нёцыи сyть смущaющіи вы2 и3 хотsщіи преврати1ти бlговэствовaніе хrт0во. 1,7Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.KJVο o
R-NSN
ὅς, ἥhhos ēwhichWhich
ουκ ouk
PRT-N
οὐounonot
εστιν estin
V-PAI-3S G5719
εἰμίeimito beis
αλλο allo
A-NSN
ἄλλοςallosanotheranother
ει ei
COND
εἰeiif;
μη
PRT-N
μήnotbut
τινες tines
X-NPM
τιςtisonesome
εισιν eisin
V-PAI-3P G5719
εἰμίeimito be[to be]
οι oi
T-NPM
hothe/this/whothat
ταρασσοντες tarassontes
V-PAP-NPM G5723
ταράσσωtarassōto troubletrouble
υμας umas
P-2AP
σύsuyouyou
και kai
CONJ
καίkaiand, and
θελοντες thelontes
V-PAP-NPM G5723
θέλωthelōto will/desirewould
μεταστρεψαι metastrepsai
V-AAN G5658
μεταστρέφωmetastrefōto changepervert
το to
T-ASN
hothe/this/whothe gospel
ευαγγελιον euangelion
N-ASN
εὐαγγέλιονeuangeliongospelthe gospel
του tou
T-GSM
hothe/this/whoof Christ
χριστου christou
N-GSM
ΧριστόςchristosChristof Christ
 
8 cf. Tłum. Толк. Ale choćbyśmy my, albo anioł z nieba głosił wam ponad to, cośmy wam głosili, niech będzie przeklęty.Но если бы даже мы или Ангел с неба стал благовествовать вам не то, что мы благовествовали вам, да будет анафема. Но и3 ѓще мы2, и3ли2 ѓгGлъ съ нб7сE благовэсти1тъ вaмъ пaче, є4же благовэсти1хомъ вaмъ, ґнafема да бyдетъ. 1,8Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.KJVαλλα alla
CONJ
ἀλλάallabutBut
και kai
CONJ
καίkaiand 
εαν ean
COND
ἐάνeanifthough
ημεις ēmeis
P-1NP
ἐγώegōI/wewe
η ē
PRT
ēor, or
αγγελος angelos
N-NSM
ἄγγελοςangelosangelan angel
εξ ex
PREP
ἐκekof/fromfrom
ουρανου ouranou
N-GSM
οὐρανόςouranosheavenheaven
ευαγγελισηται euangelisētai
V-AMS-3S G5672
εὐαγγελίζομαιeuangelizomaito speak good news, preach any other gospel
υμιν]     umin
P-2DP
σύsuyouunto you
παρ par
PREP
παράparafrom/with/besidethan
ο o
R-ASN
ὅς, ἥhhos ēwhichthat which
ευηγγελισαμεθα euēngelisametha
V-AMI-1P G5668
εὐαγγελίζομαιeuangelizomaito speak good newswe have preached
υμιν umin
P-2DP
σύsuyouunto you
αναθεμα anathema
N-NSN
ἀνάθεμαanathemadevotedaccursed
εστω estō
V-PAM-3S G5720
εἰμίeimito be[to be]
 
9 cf. Tłum. Толк. Jak przedtem mówiliśmy tak i teraz znowu mówię: Jeśliby wam kto opowiadał ewangelię prócz tej, którąście otrzymali, niech będzie przeklętyКак прежде мы сказали, так и теперь еще говорю: кто благовествует вам не то, что вы приняли, да будет анафема. Ћкоже предрек0хомъ, и3 нн7э пaки глаг0лю: ѓще кто2 вaмъ благовэсти1тъ пaче, є4же пріsсте, ґнafема да бyдетъ. 1,9Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.KJVως ōs
ADV
ὡςhōswhich/howAs
προειρηκαμεν proeirēkamen
V-RAI-1P G5758
προλέγωprolegōto foretellwe said before
και kai
CONJ
καίkaiand, so
αρτι arti
ADV
ἄρτιartinownow
παλιν palin
ADV
πάλινpalinagainagain
λεγω legō
V-PAI-1S G5719
λέγωlegōto speaksay I
ει ei
COND
εἰeiif, If
τις tis
X-NSM
τιςtisoneany
υμας umas
P-2AP
σύsuyouunto you
ευαγγελιζεται euangelizetai
V-PMI-3S G5731
εὐαγγελίζομαιeuangelizomaito speak good newspreach any other gospel
παρ par
PREP
παράparafrom/with/besidethan
ο o
R-ASN
ὅς, ἥhhos ēwhichthat
παρελαβετε parelabete
V-2AAI-2P G5627
παραλαμβάνωparalambanōto takeye have received
αναθεμα anathema
N-NSN
ἀνάθεμαanathemadevotedaccursed
εστω estō
V-PAM-3S G5720
εἰμίeimito be[to be]
 
10 cf. Tłum. Толк. Czy bowiem teraz ludzi zjednuję, czy Boga? Czy staram się ludziom podobać? Jeślibym się jeszcze ludziom podobał, nie byłbym sługą Chrystusa.У людей ли я ныне ищу благоволения, или у Бога? людям ли угождать стараюсь? Если бы я и поныне угождал людям, то не был бы рабом Христовым. Нн7э бо человёки препирaю, и3ли2 бGа, и3ли2 и3щY человёкwмъ ўгождaти; Ѓще бо бhхъ є3щE человёкwмъ ўгождaлъ, хrт0въ рaбъ не бhхъ ќбw бhлъ. 1,10Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.KJVαρτι arti
ADV
ἄρτιartinownow
γαρ gar
CONJ
γάρgarforFor
ανθρωπους anthrōpous
N-APM
ἄνθρωποςanthrōposa humanmen
πειθω peithō
V-PAI-1S G5719
πείθωpeithōto persuadedo I
η ē
PRT
ēor, or
τον ton
T-ASM
hothe/this/whoGod
θεον theon
N-ASM
θεόςtheosGodGod
η ē
PRT
ēor? or
ζητω zētō
V-PAI-1S G5719
ζητέωzēteōto seekdo I seek
ανθρωποις anthrōpois
N-DPM
ἄνθρωποςanthrōposa humanmen
αρεσκειν areskein
V-PAN G5721
ἀρέσκωareskōto pleaseto please
ει ei
COND
εἰeiifif
ετι eti
ADV
ἔτιetistillyet
ανθρωποις anthrōpois
N-DPM
ἄνθρωποςanthrōposa humanmen
ηρεσκον ēreskon
V-IAI-1S G5707
ἀρέσκωareskōto pleaseI
χριστου christou
N-GSM
ΧριστόςchristosChristof Christ
δουλος doulos
N-NSM
δοῦλοςdoulosslavethe servant
ουκ ouk
PRT-N
οὐounonot
αν an
PRT
ἄνanif 
ημην ēmēn
V-IMI-1S G5710
εἰμίeimito be, I should
 

PRZESTĄP ⇨
ŹRÓDŁO EWANGELII ŚW. PAWŁA.11 Albowiem oznajmiam wam, bracia, że ewangelia głoszona przeze mnie, nie jest według człowieka.12 Albowiem ja ani jej nie otrzymałem, ani się nie nauczyłem od człowieka, ale przez objawienie Jezusa Chrystusa.NAWRÓCENIE PAWŁA13 Słyszeliście bowiem o moim niegdyś postępowaniu w żydostwie, że nad miarę prześladowałem kościół boży i zwalczałem go14 i prześcigałem w judaiźmie wielu rówieśników moich w mym narodzie, będąc gorliwszym miłośnikiem podań moich ojczystych.15 Lecz gdy się spodobało temu, który mię odłączył „z żywota matki mojej i wezwał” przez łaskę swoją,16 aby objawił Syna swego we mnie, abym go głosił między poganami – od tej chwili nie radziłem się ciała i krwi,17 ani nie poszedłem do Jerozolimy do poprzedników moich apostołów, lecz udałem się do Arabii i wróciłem znowu do Damaszku.18 Potem po trzech latach poszedłem do Jerozolimy zobaczyć Piotra i pozostałem u niego piętnaście dni;19 a innego z apostołów nie widziałem żadnego, tylko Jakuba, brata Pańskiego.

RU Brytjka King J. 120 cf. Tłum. Толк. A co wam piszę, oto Bóg świadkiem, że nie kłamię.А в том, что пишу вам, пред Богом, не лгу. Ґ ±же пишY вaмъ, сE пред8 бGомъ, ћкw не лгY. 1,20Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.KJVα a
R-APN
ὅς, ἥhhos ēwhichthe things which
δε de
CONJ
δέdethenNow
γραφω grafō
V-PAI-1S G5719
γράφωgrafōto writeI write
υμιν umin
P-2DP
σύsuyouunto you
ιδου idou
V-2AMM-2S G5640
ὁράωhoraōto see, behold
ενωπιον enōpion
ADV
ἐνώπιονenōpionbefore, before
του tou
T-GSM
hothe/this/whoGod
θεου theou
N-GSM
θεόςtheosGodGod
οτι oti
CONJ
ὅτιhotithat/since 
ου ou
PRT-N
οὐounonot
ψευδομαι pseudomai
V-PNI-1S G5736
ψεύδομαιpseudomaito lie, I lie
 
21 cf. Tłum. Толк. Potem udałem się w strony Syrii i Cylicji.После сего отошел я в страны Сирии и Киликии. Пот0мъ же пріид0хъ въ страны6 с›рскіz и3 кілік‡йскіz. 1,21Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.KJVεπειτα epeita
ADV
ἔπειταepeitathenAfterwards
ηλθον ēlthon
V-2AAI-1S G5627
ἔρχομαιerchomaito come/goI came
εις eis
PREP
εἰςeistowardinto
τα ta
T-APN
hothe/this/whothe regions
κλιματα klimata
N-APN
κλίμαklimaregionthe regions
της tēs
T-GSF
hothe/this/whoof Syria
συριας surias
N-GSF
ΣυρίαsuriaSyriaof Syria
και kai
CONJ
καίkaiandand
της]     tēs
T-GSF
hothe/this/whoCilicia
κιλικιας kilikias
N-GSF
Κιλικία, Κιλικίαkilikia kilikiaCiliciaCilicia
 
22 cf. Tłum. Толк. Byłem zaś osobiście nieznany kościołom Judei, które były w Chrystusie;Церквам Христовым в Иудее лично я не был известен, Бёхъ же не знaемь лицeмъ цRквамъ їудє1йскимъ, ±же њ хrтЁ, 1,22Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.KJVημην ēmēn
V-IMI-1S G5710
εἰμίeimito bewas
δε de
CONJ
δέdethenAnd
αγνοουμενος agnooumenos
V-PPP-NSM G5746
ἀγνοέωagnoeōbe ignorantunknown
τω
T-DSN
hothe/this/whoby face
προσωπω prosōpō
N-DSN
πρόσωπονprosōponfaceby face
ταις tais
T-DPF
hothe/this/whounto the churches
εκκλησιαις ekklēsiais
N-DPF
ἐκκλησίαekklēsiaassemblyunto the churches
της tēs
T-GSF
hothe/this/whoof Judaea
ιουδαιας ioudaias
N-GSF
ἸουδαίαioudaiaJudeaof Judaea
ταις tais
T-DPF
hothe/this/whowhich were
εν en
PREP
ἐνenin/on/amongin
χριστω christō
N-DSM
ΧριστόςchristosChristChrist
 
23 cf. Tłum. Толк. ale tylko słyszeli, że ten, co nas niegdyś prześladował, teraz opowiada wiarę, którą przedtem zwalczał;а только слышали они, что гнавший их некогда ныне благовествует веру, которую прежде истреблял,- т0чію же слhшаще бsху, ћкw гонsй нaсъ и3ногдA, нн7э благовэствyетъ вёру, ю4же и3ногдA разрушaше: 1,23Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.KJVμονον monon
ADV
μόνονmonononlyonly
δε de
CONJ
δέdethenBut
ακουοντες akouontes
V-PAP-NPM G5723
ἀκούωakouōto hearheard
ησαν ēsan
V-IAI-3P G5707
εἰμίeimito bethey had
οτι oti
CONJ
ὅτιhotithat/since, That
ο o
T-NSM
hothe/this/whohe which
διωκων diōkōn
V-PAP-NSM G5723
διώκωdiōkōto pursuepersecuted
ημας ēmas
P-1AP
ἐγώegōI/weus
ποτε pote
PRT
ποτέpoteonce/whenin times past
νυν nun
ADV
νῦνnunnownow
ευαγγελιζεται euangelizetai
V-PMI-3S G5731
εὐαγγελίζομαιeuangelizomaito speak good newspreacheth
την tēn
T-ASF
hothe/this/whothe faith
πιστιν pistin
N-ASF
πίστιςpistisfaith/trustthe faith
ην ēn
R-ASF
ὅς, ἥhhos ēwhichwhich
ποτε pote
PRT
ποτέpoteonce/whenonce
επορθει eporthei
V-IAI-3S G5707
πορθέωportheōto lay wastehe destroyed
 
24 cf. Tłum. Толк. i sławili Boga za mnie. и прославляли за меня Бога.и3 слaвлzху њ мнЁ бGа.1,24Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.KJVκαι kai
CONJ
καίkaiandAnd
εδοξαζον edoxazon
V-IAI-3P G5707
δοξάζωdoxazōto glorifythey glorified
εν en
PREP
ἐνenin/on/amongin
εμοι emoi
P-1DS
ἐγώegōI/weme
τον ton
T-ASM
hothe/this/whoGod
θεον theon
N-ASM
θεόςtheosGodGod
RU Brytjka King J. 2NAUKA PAWŁA ZGODNA Z APOSTOLSKĄ.1 cf. Tłum. Толк. Potem po latach czternastu udałem się znowu do Jerozolin1y z Barnabą, wziąwszy i Tytusa.Потом, через четырнадцать лет, опять ходил я в Иерусалим с Варнавою, взяв с собою и Тита. Пот0мъ же по четыренaдесzти лётэхъ пaки взыд0хъ во їеrли1мъ съ варнaвою, поeмъ съ соб0ю и3 тjта. 2,1Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.KJVεπειτα epeita
ADV
ἔπειταepeitathenThen
δια dia
PREP
διάdiathrough/because ofafter
δεκατεσσαρων dekatessarōn
A-GPN
δεκατέσσαρεςdekatessaresfourteenfourteen
ετων etōn
N-GPN
ἔτοςetosyearyears
παλιν palin
ADV
πάλινpalinagainagain
ανεβην anebēn
V-2AAI-1S G5627
ἀναβαίνωanabainōto ascendI went up
εις eis
PREP
εἰςeistowardto
ιεροσολυμα ierosoluma
N-APN
ἹεροσόλυμαhierosolumaJerusalemJerusalem
μετα meta
PREP
μετάmetawith/afterwith
βαρναβα barnaba
N-GSM
ΒαρνάβαςbarnabasBarnabasBarnabas
συμπαραλαβων sumparalabōn
V-2AAP-NSM G5631
συμπαραλαμβάνωsumparalambanōto take along with, and took
και kai
CONJ
καίkaiandalso
τιτον titon
N-ASM
ΤίτοςtitosTitusTitus
 
2 cf. Tłum. Толк. Udałem się zaś stosownie do objawienia i przedłożyłem im ewangelię, którą głoszę między poganami, a z osobna tym, którzy wydawali się być czymś, żebym przypadkiem nadaremnie nie stawał do biegu, albo też przedtem nie biegał.Ходил же по откровению, и предложил там, и особо знаменитейшим, благовествование, проповедуемое мною язычникам, не напрасно ли я подвизаюсь или подвизался. Взыд0хъ же по tкровeнію, и3 предложи1хъ и5мъ бlговэствовaніе, є4же проповёдую во kзhцэхъ, на є3ди1нэ же мни6мымъ, да не кaкw вотщE текY, и3ли2 тек0хъ. 2,2Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.KJVανεβην anebēn
V-2AAI-1S G5627
ἀναβαίνωanabainōto ascendI went up
δε de
CONJ
δέdethenAnd
κατα kata
PREP
κατάkataaccording toby
αποκαλυψιν apokalupsin
N-ASF
ἀποκάλυψιςapokalupsisrevelationrevelation
και kai
CONJ
καίkaiand, and
ανεθεμην anethemēn
V-2AMI-1S G5639
ἀνατίθημιanatithēmito set beforecommunicated
αυτοις autois
P-DPM
αὐτόςautoshe/she/it/selfunto them
το to
T-ASN
hothe/this/whothat gospel
ευαγγελιον euangelion
N-ASN
εὐαγγέλιονeuangeliongospelthat gospel
ο o
R-ASN
ὅς, ἥhhos ēwhichwhich
κηρυσσω kērussō
V-PAI-1S G5719
κηρύσσωkērussōto preachI preach
εν en
PREP
ἐνenin/on/amongamong
τοις tois
T-DPN
hothe/this/whothe Gentiles
εθνεσιν ethnesin
N-DPN
ἔθνοςethnosGentilesthe Gentiles
κατ kat
PREP
κατάkataaccording to,
ιδιαν idian
A-ASF
ἴδιοςidiosone's own/privateprivately
δε de
CONJ
δέdethenbut
τοις tois
T-DPM
hothe/this/whoto them which
δοκουσιν dokousin
V-PAP-DPM G5723
δοκέωdokeōto thinkwere of reputation
μη
PRT-N
μήnot, lest by any means
πως pōs
ADV-I
πωςpōshow[how]
εις eis
PREP
εἰςeistoward, in
κενον kenon
A-ASM
κενόςkenosemptyvain
τρεχω trechō
V-PAS-1S G5725
τρέχωtrechōto runI should run
η ē
PRT
ēor, or
εδραμον edramon
V-2AAI-1S G5627
τρέχωtrechōto runhad run
 
3 cf. Tłum. Толк. Lecz ani Tytusa, który był ze mną, choć był poganinem, nie przymuszono obrzezać się,Но они и Тита, бывшего со мною, хотя и Еллина, не принуждали обрезаться, Но ни тjтъ, и4же со мн0ю, є4ллинъ сhй, нyжденъ бhсть њбрёзатисz. 2,3Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.KJVαλλ all
CONJ
ἀλλάallabutBut
ουδε oude
CONJ-N
οὐδέoudeand notneither
τιτος titos
N-NSM
ΤίτοςtitosTitusTitus
ο o
T-NSM
hothe/this/who, who was
συν sun
PREP
σύνsunwithwith
εμοι emoi
P-1DS
ἐγώegōI/weme
ελλην ellēn
N-NSM
Ἕλληνhellēna Greeka Greek
ων ōn
V-PAP-NSM G5723
εἰμίeimito be, being
ηναγκασθη ēnankasthē
V-API-3S G5681
ἀναγκάζωanankazōto compel, was compelled
περιτμηθηναι peritmēthēnai
V-APN G5683
περιτέμνωperitemnōto circumciseto be circumcised
 
4 cf. Tłum. Толк. pomimo braci fałszywych, chyłkiem wprowadzonych, którzy się wkradli, aby wyszpiegować naszą wolność, którą mamy w Chrystusie Jezusie, żeby nas podbić w niewolę.а вкравшимся лжебратиям, скрытно приходившим подсмотреть за нашею свободою, которую мы имеем во Христе Иисусе, чтобы поработить нас, И# за пришeдшую лжебрaтію, и5же привнид0ша соглsдати своб0ды нaшеz, ю4же и4мамы њ хrтЁ ї}сэ, да нaсъ пораб0тzтъ: 2,4Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.KJVδια dia
PREP
διάdiathrough/because ofbecause of
δε de
CONJ
δέdethenAnd that
τους tous
T-APM
hothe/this/wholiberty
παρεισακτους pareisaktous
A-APM
παρείσακτοςpareisaktosinfiltratedunawares brought in
ψευδαδελφους pseudadelfous
N-APM
ψευδάδελφοςpseudadelfosfalse brotherfalse brethren
οιτινες oitines
R-NPM
ὅστιςhostiswho/which, who
παρεισηλθον pareisēlthon
V-2AAI-3P G5627
παρεισέρχομαιpareiserchomaito come incame in privily
κατασκοπησαι kataskopēsai
V-AAN G5658
κατασκοπέωkataskopeōto spyto spy out
την tēn
T-ASF
hothe/this/who:
ελευθεριαν eleutherian
N-ASF
ἐλευθερίαeleutheriafreedomliberty
ημων ēmōn
P-1GP
ἐγώegōI/weus
ην ēn
R-ASF
ὅς, ἥhhos ēwhichwhich
εχομεν echomen
V-PAI-1P G5719
ἔχωechōto have/bewe have
εν en
PREP
ἐνenin/on/amongin
χριστω christō
N-DSM
ΧριστόςchristosChristChrist
ιησου iēsou
N-DSM
ἸησοῦςiēsousJesus/JoshuaJesus
ινα ina
CONJ
ἵναhinain order that/to, that
ημας ēmas
P-1AP
ἐγώegōI/weour
καταδουλωσουσιν katadoulōsousin
V-FAI-3P G5692
καταδουλόωkatadouloōto enslavethey might bring
 
5 cf. Tłum. Толк. Tym ani na chwilę nie ustąpiliśmy i nie poddaliśmy się, aby prawda ewangelii u was przetrwała.мы ни на час не уступили и не покорились, дабы истина благовествования сохранилась у вас. и5мже ни къ часY повинyхомсz въ покорeніе, да и4стина бlговёстіz пребyдетъ въ вaсъ. 2,5Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.KJVοις ois
R-DPM
ὅς, ἥhhos ēwhichTo whom
ουδε oude
CONJ-N
οὐδέoudeand not, no, not
προς pros
PREP
πρόςprosto/withfor
ωραν ōran
N-ASF
ὥραhōrahouran hour
ειξαμεν eixamen
V-AAI-1P G5656
εἴκωeikōto yieldwe gave place
τη
T-DSF
hothe/this/whoby subjection
υποταγη upotagē
N-DSF
ὑποταγήhupotagēsubmissionby subjection
ινα ina
CONJ
ἵναhinain order that/to; that
η ē
T-NSF
hothe/this/whothe truth
αληθεια alētheia
N-NSF
ἀλήθειαalētheiatruththe truth
του tou
T-GSN
hothe/this/whoof the gospel
ευαγγελιου euangeliou
N-GSN
εὐαγγέλιονeuangeliongospelof the gospel
διαμεινη diameinē
V-AAS-3S G5661
διαμένωdiamenōto remainmight continue
προς pros
PREP
πρόςprosto/withwith
υμας umas
P-2AP
σύsuyouyou
 

6 Od tych zaś, co zdawali się czymś być (jakimi kiedyś byli, nic mi do tego;Bóg nie ma względu na osobę człowieka) – mnie bowiem ci, co się wydawali czymś być, nic nie przydali.7 Ale przeciwnie, gdy zobaczyli, że została mi powierzona ewangelia dla nieobrzezanych jak i Piotrowi dla obrzezanych 6(ten bowiem, który uczynił Piotra apostołem obrzezania, uczynił nim i mnie wśród pogan),9 i gdy poznali łaskę, która mi jest dana, Jakub i Kefas i Jan, którzy uważani byli za filary, podali mnie i Barnabie prawicę jak towarzyszom, abyśmy my do pogan, a oni do obrzezania; lobyleśmy tylko pamiętali o ubogich, co także troskliwie starałem się czynić.ROZPRAWA Z PIOTREM.11 Gdy zaś Kefas przyszedł do Antiochii, wręcz mu się sprzeciwiłem, gdyż był wart nagany.12 Pierwej bowiem, nim przyszli niektórzy od Jakuba, jadał z poganami, gdy zaś przyszli, usuwał się i odłączał, bojąc się tych, co byli z obrzezania.13 na jego udawanie zgodzili się inni żydzi, tak że nawet Barnaba dał się wciągnąć przez nich do tego udawania.14 Ale gdy zobaczyłem, że nie postępowali właściwie według prawdy ewangelii, rzekłem Kefasowi wobec wszystkich: Jeśli ty, będąc żydem, po pogańsku żyjesz, a nie po żydowsku, czemuż przymuszasz pogan, by po żydowsku żyli?13 My z urodzenia żydzi, a nie grzesznicy z pogan.16 Więdząc jednak, że człowiek nie bywa usprawiedliwiony z uczynków Zakonu, lecz przez wiarę Jezusa Chrystusa i my wierzymy w Chrystusa Jezusa, abyśmy byli usprawiedliwieni z wiary Chrystusowej, a nie z uczynków Zakonu, ponieważ z uczynków Zakonu „nie będzie nikt usprawiedliwiony.”17 Jeżeli bowiem szukając usprawiedliwienia w Chrystusie, okazaliśmy się i sami grzesznymi, czyżby Chrystus był sługą grzechu? Uchowaj Boże!18 Jeśli bowiem to, co zburzyłem, znowu buduję, czynię z siebie przestępcę.19 Ja bowiem umarłem przez Zakon zakonowi, abym żył Bogu;z Chrystusem jestem przybity do krzyża.20 Lecz żyję już nie ja, ale żyje we mnie Chrystus. To zaś że teraz żyję w ciele, żyję w wierze Syna Bożego, który mię umiłował i wydał samego siebie za mnie.21 Nie odrzucam łaski bożej. Jeśli bowiem przez Zakon sprawiedliwość, Zatem Chrystus na próżno umarł.
3KARCI GALATÓW.1 O nierozumni Galaci, któż was omamił, abyście nie byli posłuszni prawdzie;wy, przed których oczyma Jezus Chrystus, przedtem opisany, jest między wami ukrzyżowany?2 Tego tylko od was chcę się dowiedzieć: czy otrzymaliście Ducha przez uczynki Zakonu, czy przez posłuch wiary?3 Tak jesteście głupi, że zacząwszy duchem, teraz na ciele kończycie?4 Tak wiele cierpieliście na darmo? Czy jednak na darmo?5 Ten więc, co wam daje Ducha i działa wśród was cuda – przez uczynki Zakonu, czy przez posłuch wiary?USPRAWIEDLIWIENIE ABRAHAMA PRZEZ WIARĘ.6 Jak napisano: „Abraham uwierzył Bogu i poczytano mu ku sprawiedliwości.”7 Poznajcież więc, że ci co są z wiary, ci są synami Abrahamowymi.8 A Pismo przewidziawszy, że Bóg usprawiedliwia pogan z wiary, przepowiedziało Abrahamowi: „W tobie będą błogosławione wszystkie narody.”9 Przeto ci, co są z wiary, błogosławieni będą z wiernym Abrahamem.10 Którzykolwiek bowiem są z uczynków Zakonu, są pod przekleństwem. Napisano bowiem: „Przeklęty każdy, kto by nie wytrwał w pełnieniu wszystkiego, co jest napisane w księdze Zakonu.”11 A ponieważ nikt nie dostępuje usprawiedliwienia u Boga przez Zakon, jasnym jest, że „sprawiedliwy żyje z wiary.”12 Zakon zaś nie jest z wiary, ale „kto je wykona, żyć będzie w nich.”13 Chrystus nas wykupił od przekleństwa Zakonu, stawszy się za nas przekleństwem, bo napisano: „Przeklęty każdy, kto wisi na drzewie”;14 aby na poganach spełniło się błogosławieństwo Abrahamowe w Chrystusie Jezusie, abyśmy otrzymali obietnicę Ducha przez wiarę.PRZEZ WIARĘ WYPEŁNIAJĄ SIĘ OBIETNICE.15 Bracia (według człowieka mówię), przecież nikt nie odrzuca prawomocnego testamentu ludzkiego, ani doń więcej nie przydaje.16 Abrahamowi dane były obietnice i „potomstwu” jego. Nie mówi: I potomkom, jakby o wielu, ale jak o jednym: „I potomstwu twojemu,” którym jest Chrystus.17 To zaś mówię: Zakon, który po czterystu trzydziestu latach został dany, nie unieważnia Testamentu potwierdzonego przez Boga, tak żeby obietnica miała być zniweczona.18 Albowiem jeśli z Zakonu dziedzictwo, to już nie z obietnicy. Abrahamowi zaś przez obietnicę Bóg darował.ZAKON WYCHOWAWCĄ KU CHRYSTUSOWI.19 Cóż więc Zakon? Ustanowiony został ze względu na występki, ażby przyszło potomstwo, któremu obiecał, przekazany przez aniołów za sprawą pośrednika.20 Pośrednik zaś nie jest jednego, lecz Bóg jest jeden.21 Zakon więc przeciw obietnicom bożym? Żadną miarą. Gdyby bowiem dany był Zakon, który by mógł ożywiać, prawdziwie z Zakonu byłaby sprawiedliwość.22 Ale Pismo zamknęło wszystko pod grzechem, aby obietnica przez wiarę Jezusa Chrystusa była dana wierzącym.23 Lecz zanim przyszła wiara, byliśmy zamknięci pod strażą Zakonu dla tej wiary, która miała być objawiona.24 Tak więc Zakon był wychowawcą naszym w Chrystusie, abyśmy z wiary byli usprawiedliwieni.WIARA WYZWALA SPOD ZAKONU.25 Skoro jednak przyszła wiara, już nie jesteśmy pod wychowawcą.26 Wszyscy bowiem jesteście synami bożymi przez wiarę, która jest w Chrystusie Jezusie;27 gdyż którzy tylko jesteście ochrzczeni w Chrystusie, oblekliście się w Chrystusa.28 Nie ma Żyda ani Greka; nie ma niewolnika ani wolnego nie ma mężczyzny ani niewiasty. Albowiem wy wszyscy jedno jesteście w Chrystusie Jezusie.29 Jeśli zaś wy jesteście Chrystusowi, więc jesteście potomstwem Abrahama, dziedzicami według obietnicy.
4PORÓWNANIE Z DZIEDZICEM MAŁOLETNIM.1 Mówię zaś: Jak długo dziedzic jest dziecięciem, niczym się nie różni od niewolnika, choć jest panem wszystkiego,2 ale jest pod opiekunami i rządcami aż do czasu naznaczonego przez ojca.3 Tak i my, gdyśmy byli dziećmi, byliśmy pod żywiołami świata.4 Skoro jednak przyszła pełność czasu, zesłał Bóg Syna swego uczynionego z niewiasty, uczynionego pod Zakonem,5 aby tych wykupił, którzy byli pod Zakonem, żebyśmy dostąpili przybrania za synów.6 A ponieważ jesteście synami, posłał Bóg Ducha Syna swego do serc waszych, wołającego: Abba, Ojcze.7 Przeto już nie ma niewolnika, lecz syn; a jeśli syn, to i dziedzic przez Boga.NIE WRACAĆ DO PRZEPISÓW ZAKONU.8 Ale wówczas właśnie nie znając Boga, służyliście tym, którzy ź natury nie są bogami.9 Teraz zaś gdy poznaliście Boga, owszem będąc przez Boga poznani, jakże zwracacie się napowrót do bezsilnych i nędznych żywiołów, którym znowu służyć chcecie?10 Przestrzegacie dni i miesięcy i czasów i lat.11 Boję się o was, żebym przypadkiem bezowocnie nie pracował wśród was.WSPOMNIENIE PIERWSZEGO PRYJĘCIA.12 Bądźcie jak ja, gdyż i ja jestem jak wy bracia, zaklinam was. W niczym mnie nie obraziliście.13 Wiecie zaś, że w słabości ciała już dawno opowiadałem wam ewangelię a tym, co było próbą dla was w ciele moim,14 nie wzgardziliście, lecz przyjęliście mię jak anioła bożego, jak Chrystusa Jezusa.15 Gdzież więc jest szczęśliwość wasza? Daję wam bowiem świadectwo, że gdyby to było możliwe, bylibyście sobie oczy wyłupili i mnie dali.16 Nieprzyjacielem więc wam się stałem, prawdę wam mówiąc?17 Ubiegają się o was niedobrze, ale chcą was oderwać, abyście się o nich ubiegali.18 Lecz o dobro ubiegajcie się w dobrym zawsze, a nie tylko gdy jestem obecny u was.19 Dziatki moje, które znowu bolejąc rodzę, ażby Chrystus był w was ukształtowany.20 Chciałbym zaś teraz być u was i odmienić głos swój, gdyż jestem w zamieszaniu co do was.AGAR FIGURĄ ZAKONU, A SARA EWANGELII.21 Powiedzcie mi wy, co pod Zakonem być chcecie, czy nie czytaliście Zakonu?22 Albowiem napisano; Abraham miał dwóch synów jednego z niewolnicy, a drugiego z wolnej.23 Lecz ten co z niewolnicy, według ciała się narodził, a ten co z wolnej, przez obietnicę.24 A to powiedziano przez podobieństwo. Są to bowiem dwa testamenty: jeden mianowicie na górze Synaj, rodzący w niewolę i to jest Agar;25 Synaj bowiem jest góra w Arabii, i ma łączność z teraźniejszym Jeruzalem i w niewoli jest z synami swymi.26 To zaś co w górze jest Jeruzalem, wolne jest i ono jest matką naszą.27 Napisano jest: „Wesel się niepłodna, która nie rodzisz, zakrzyknij i wołaj, która rodząc, nie bolejesz, bo wielu synów u opuszczonej, więcej niż u tej, która ma męża.”28 My zaś, bracia, według Izaaka jesteśmy synami obietnicy.29 Ale jak wówczas ten, który się był narodził według ciała, prześladował tego, który według ducha, tak i teraz.30 Ale co mówi Pismo? „Wyrzuć niewolnicę i syna jej, nie będzie bowiem dziedzicem syn niewolnicy z synem wolnej.”31 Zatem, bracia, nie jesteśmy synami niewolnicy, ale wolnej. A tą wolnością wyzwolił nas Chrystus.
5WIARA CZYNNA – POŻYTECZNA.1 Trwajcież i nie chciejcie znowu być pod jarzmem niewoli.2 0to ja, Paweł, powiadam wam, że jeśli dacie się obrzezać, Chrystus wam nic nie pomoże.3 Oświadczam zaś nadto każdemu człowiekowi obrzezującemu się, że powinien cały Zakon wypełniać.4 Wyzuci jesteście z Chrystusa, wy, którzy w Zakonie szukacie sprawiedliwienia, wypadliście z łaski.5 My bowiem duchem z wiary oczekujemy spodziewanej sprawiedliwości.6 Gdyż w Chrystusie Jezusie nie znaczy nic ani obrzezanie, ani odrzezek, ale wiara, która przez miłość działa.7 Biegliście dobrze; kto wam przeszkodził być posłusznymi prawdzie?8 Namowa ta nie jest od tego, który was wzywa.9 Odrobina kwasu zakwasza całe ciasto.10 Ja zaś co do was mam ufność w Panu, że nic innego nie będziecie myśleć – ten zaś, co was niepokoi, kimkolwiek on by był, dozna sądu.11 Lecz ja, bracia, jeśli jeszcze teraz obrzezanie głoszę, czemuż jeszcze teraz prześladowanie cierpię? Ustało więc zgorszenie krzyża!12 Bodajby i zostali odcięci ci, co was podburzają.CIAŁO POŻĄDA PRZECIWKO DUCHOWI.13 Wy bowiem do wolności jesteście wezwani, bracia, bylebyście wolności nie obracali na podnietę ciału, ale przez miłość Ducha służcie jedni drugim.14 Cały bowiem Zakon w jednym słowie się wypełnia: „Będziesz miłował bliźniego swego jak samego siebie.”15 Lecz jeśli wzajemnie się kąsacie i gryziecie, patrzcie, abyście się wzajemnie nie zjedli.16 Mówię zaś: Według ducha postępujcie i pożądliwości ciała nie będziecie wypełniać.17 Ciało bowiem pożąda przeciwko duchowi, duch zaś przeciw ciału. One bowiem sprzeciwiają się sobie nawzajem, abyście nie czynili cokolwiek chcecie.18 A jeśli Duch wami rządzi, nie jesteście pod Zakonem.19 Lecz uczynki ciała są jawne, są nimi: nierząd, nieczystość, bezwstyd, rozpusta,20 bałwochwalstwo, czary, nieprzyjaźnie, swary, zawiści, gniewy, kłótnie, spory, sekty,21 zazdrości, mężobójstwa, pijaństwa, obżarstwa i tym podobne. A o nich powiadam wam, jak przedtem mówiłem, że ci, co takie rzeczy czynią, królestwa bożego nie dostąpią.22 0wocem zaś Ducha jest: miłość, wesele, pokój, cierpliwość, dobrotliwość, dobroć, nieskwapliwość,32 cichość, wiara, skromność, wstrzemięźliwość, czystość. Przeciwko takim nie ma Zakonu.24 Ci zaś, co są Chrystusowi, ciało swoje ukrzyżowali z wadami i pożądliwościami.28 Jeśli żyjemy duchem, duchowo też postępujmy.26 Nie bądźmy chciwi próżnej chwały, wzajemnie się drażniąc i nawzajem sobie zazdroszcząc.
6WZAJEMNEJ WYROZUMIAŁOŚCI.1 Bracia, jeśliby kto znienacka upadł w jakieś przestępstwo, wy co duchownymi jesteście, pouczcie takiego w duchu łagodności, bacząc na samego siebie, abyś i ty nie był kuszony.2 Jeden drugiego brzemiona noście i tak wypełnicie prawo Chrystusowe.3 Albowiem jeśli kto mniema że jest czymś, gdy jest niczym, sam siebie oszukuje.4 A każdy niech sprawy swoje bada i tak tylko sam z siebie chlubić się będzie, a nie z drugiego.5 Każdy bowiem poniesie własne brzemię.ZAWSZE DOBRZE CZYNIĆ.6 Niech zaś ten, co bywa pouczany słowem, udziela z wszystkich dóbr temu, co go naucza.7 Nie błądźcie: Bóg nie pozwoli naśmiewać się z siebie.8 Co bowiem człowiek posieje, to i żąć będzie. Gdyż kto sieje na swym ciele, z ciała też żąć będzie zepsucie kto zaś sieje w duchu, z ducha żąć będzie życie wieczne.9 Nie ustawajmy zaś w czynieniu dobrze, bo czasu swego żąć będziemy, jeśli nie ulegniemy znużeniu.10 Przeto póki czas mamy, czyńmy dobrze wszystkim, a najwięcej domownikom wiary. CHLUBI SIĘ Z UKRZYŻOWANYM.11 Patrzcie, jakimi literami napisałem do was moją ręką.12 Albowiem którzykolwiek chcą się podobać w ciele, ci zmuszają was do obrzezania, byle tylko nie cierpieli prześladowania dla krzyża Chrystusowego.13 Ani bowiem ci, co się obrzezują, Zakonu nie zachowują, ale chcą, abyście się wy obrzezali, żeby się z ciała waszego chlubili.14 Ja zaś, nie daj Boże, abym się miał chlubić jak tylko w krzyżu Pana naszego Jezusa Chrystusa, przez którego świat jest mi ukrzyżowany a ja światu.15 Albowiem w Chrystusie Jezusie ani obrzezanie nic nie znaczy, ani odrzezek ale nowe stworzenie.16 A tym wszystkim, co według tego prawidła postępować będą, pokój i miłosierdzie Izraelowi bożemu.17 Zresztą niech mi się nikt nie naprzykrza, bo ja znamiona Pana Jezusa noszę na moim ciele.POZDROWIENIE.18 Łaska Pana naszego Jezusa Chrystusa z duchem waszym, bracia. Amen.