MENU
Fragment:




Styl fragmentu




*Zezwalaj na cookies aby zapamiętać ustawienia

Ewangelia Św. Mateusza

CZĘŚC IRODOWÓD I LATA DZIECIĘCE ZBAWICIELA(l,1 – 2,23)1 RODOWÓD P. JEZUSA.1 Księga rodowodu Jezusa Chrystusa, syna Dawidowego, syna Abrahamowego.2 Abraham zrodził Izaaka. Izaak zaś zrodził Jakuba. A Jakub zrodził Judę i braci jego. 3 Juda zaś zrodził Faresa i Zarę z Tamary. A Fares zrodził Ezrona. Ezron zaś zrodził Arama.4 A Aram zrodził Aminadaba. Aminadab zaś zrodził Naassona. A Naasson zrodził Salmona.5 Salmon zaś zrodził Booza z Rahaby. A Booz zrodził Obeda z Ruty. Obed zaś zrodził Jessego. A Jesse zrodził Dawida króla.6 A Dawid król zrodził Salomona z tej, która była Uriaszowa.7 Salomon zaś zrodził Roboama. A Roboam zrodził Abiasza. Abiasz zaś zrodził Azę.8 A Aza zrodził Jozafata. Jozafat zaś zrodził Jorama. A Joram zrodził Ozjasza. 9 A Ozjasz zrodził Joatama. Joatam zaś zrodził Achaza. A Achaz zrodził Ezechiasza.10 Ezechiasz zaś zrodził Manassesa. A Manasses zrodził Amona. Amon zaś zrodził Jozjasza.11 A Jozjasz zrodził Jechoniasza i braci jego, w przeprowadzeniu do Babilonu.12 A po przeprowadzeniu do Babilonu, Jechoniasz zrodził Salatiela. Salatiel zaś zrodził Zorobabela. 13 A Zorobabel zrodził Abiuda. Abiud zaś zrodził Eliakima. A Eliakim zrodził Azora.14 Azor zaś zrodził Sadoka. A Sadok zrodził Achima. Achim zaś zrodził Eliuda.15 A Eliud zrodził Eleazara. Eleazar zaś zrodził Matana. Matan zaś zrodził Jakuba.16 A Jakub zrodził Józefa, męża Maryi, z której się narodził Jezus, którego nazywają Chrystusem.17 Tak więc wszystkich pokoleń, od Abrahama aż do Dawida, pokoleń czternaście i od Dawida aż do przeprowadzenia do Babilonu pokoleń czternaście, a od przeprowadzenia do Babilonu aż do Chrystusa, pokoleń czternaście. POCZĘCIE I NARODZENIE JEZUSA.18 Z narodzeniem zaś Chrystusa tak było: Gdy była poślubiona matka jego Maryja Józefowi, pierwej nim się zeszli, znaleziona jest, jako mająca w żywocie z Ducha Świętego.19 Józef zaś, mąż jej, będąc sprawiedliwy i nie chcąc jej zniesławiać, chciał ją potajemnie opuścić.20 Gdy zaś o tym myślał, oto Anioł Pański ukazał mu się we śnie, mówiąc: Józefie, synu Dawidów, nie bój się przyjąć Maryi, małżonki swej; albowiem co się w niej poczęło, z Ducha Świętego jest.21 Porodzi zaś syna i nazwiesz imię jego Jezus; albowiem on zbawi lud swój od grzechów ich.22 To wszystko zaś się stało, aby się wypełniło, co jest powiedziane od Pana przez proroka mówiącego:23 “Oto panna będzie mieć w żywocie i porodzi syna i nazwą imię jego Emanuel,” co się wykłada: Bóg z nami.24 Józef zaś wstawszy ze snu, uczynił jak mu rozkazał Anioł Pański, i przyjął żonę swoją.25 I nie poznawał jej, aż porodziła syna swego pierworodnego; i nazwał imię jego Jezus.2 POKŁON TRZECH MĘDRCÓW.1 Gdy więc narodził się Jezus w Betlejem Judzkim, za dni króla Heroda; oto Mędrcy ze Wschodu przybyli do Jerozolimy,2 mówiąc: Gdzie jest, który się narodził, król żydowski? Albowiem ujrzeliśmy jego gwiazdę na wschodzie i przybyliśmy pokłonić się j emu.3 Król zaś Herod usłyszawszy to, zatrwożył się i cała Jerozolima z nim.4 I zebrawszy wszystkich przedniejszych kapłanów i doktorów ludu, dowiadywał się od nich, gdzie się miał Chrystus narodzić.5 A oni mu rzekli: W Betlejem Judzkim; bo tak jest napisane przez Proroka:6 “I ty Betlejem ziemio judzka, żadną miarą nie jesteś najmniejsze między książętami judzkimi; albowiem z ciebie wyjdzie wódz, który by rządził ludem moim izraelskim.”7 Wtedy Herod wezwawszy potajemnie Mędrców, pilnie się wywiadywał od nich o czas gwiazdy która im się ukazała.8 I posyłając ich do Betlejem, rzekł: Idźcie i wywiadujcie się pilnie o dzieciątku; a gdy znajdziecie oznajmijcie mi, abym i ja przybywszy, pokłonił się jemu.9 Którzy wysłuchawszy króla, odjechali. A oto gwiazda, którą byli widzieli na wschodzie, szła przed nimi, aż przyszedłszy, stanęła nad miejscem, gdzie było dziecię.10 Ujrzawszy zaś gwiazdę, uradowali się radością bardzo wielką.11 I wszedłszy w dom, znaleźli dziecię z Maryją, matką jego, i upadłszy, pokłonili się jemu; a otworzywszy skarby swoje, ofiarowali mu dary: złoto, kadzidło i mirrę.12 A otrzymawszy odpowiedź we śnie, aby się nie wracali do Heroda, inną drogą powrócili do swej krainy. UCIECZKA DO EGIPTU.13 Gdy oni odjechali, oto Anioł Pański ukazał się we śnie Józefowi, mówiąc: Wstań i weźmij dziecię i matkę jego, a uciekaj do Egiptu i bądź tam, aż ci powiem; bo stanie się, że Herod będzie szukał dziecięcia, żeby je zatracić.14 A on wstawszy, wziął dziecię i matkę jego w nocy i uszedł do Egiptu.15 I był tam aż do śmierci Heroda; aby się spełniło, co było powiedziane od Pana przez proroka mówiącego: “Z Egiptu wezwałem Syna mojego.” RZEŹ NIEWINIĄTEK.16 Wtedy Herod widząc, że go Mędrcy zawiedli, rozgniewał się bardzo, i posławszy pozabijał wszystkie dzieci, które były w Betlejem i we wszystkich granicach jego, od dwu lat i niżej, według czasu, o który się był wypytał od Mędrców.17 Wtedy się wypełniło co było powiedziane przez Jeremiasza proroka mówiącego:18 “Głos słyszano w Ramie, płacz i krzyk wielki; Rachel płacząca synów swoich, i nie chciała dać się pocieszyć, bo ich nie ma.” POWRÓT ŚWIĘTEJ RODZINY DO NAZARETU.19 Gdy zaś Herod umarł, oto Anioł Pański ukazał się we śnie Józefowi w Egipcie, mówiąc:20 Wstań i weźmij dziecię i matkę jego, a idź do ziemi izraelskiej; albowiem pomarli ci, co czyhali na życie dziecięcia.21 A on wstawszy, wziął dziecię i matkę jego, i przyszedł do ziemi izraelskiej.22 Usłyszawszy zaś, że Archelaus królował w Judei w miejsce Heroda, ojca swego, bał się tam iść; a napomniany we śnie, ustąpił w strony galilejskie.23 I przyszedłszy, osiadł w mieście, które zowią Nazaret, aby się wypełniło, co jest powiedziane przez proroków: Że nazwany będzie Nazarejczykiem.CZĘŚC II(3,1- 25,46)ŻYCIE PUBLICZNE PANA JEZUSAI. Okres przygotowania(3,1- 4,11)3 JAN GŁOSI POKUTĘ.1 W owe zaś dni przyszedł Jan Chrzciciel, każąc na pustyni judzkiej,2 i mówiąc: Czyńcie pokutę; albowiem przybliżyło się królestwo niebieskie.3 Ten bowiem jest, który zapowiedziany był przez Izajasza proroka mówiącego: “Głos wołającego na pustyni: Gotujcie drogę Pańską, proste czyńcie ścieżki jego.”4 Sam zaś Jan miał odzienie z sierści wielbłądziej i pas skórzany około bioder swoich, pokarmem zaś jego były szarańcze i miód leśny.5 Wtedy wychodziła do niego Jerozolima i cała Judea i cała kraina około Jordanu.6 I byli chrzczeni przez niego w Jordanie, spowiadając się z grzechów swoich.7 Gdy zaś widział wielu faryzeuszów i saduceuszów przychodzących do chrztu swego, mówił im: Plemię żmijowe! Któż wam pokazał, że unikniecie przyszłego gniewu?8 Czyńcie więc owoc godny pokuty.9 A nie chciejcie mówić sami w sobie: Ojca mamy Abrahama. Albowiem wam powiadam, że Bóg ma moc z tych kamieni wzbudzić synów Abrahamowi.10 Już bowiem siekiera przyłożona jest do korzenia drzew. Przeto wszelkie drzewo, które nie daje owocu dobrego, będzie wycięte i w ogień wrzucone.11 Ja was chrzczę wodą ku pokucie, ale ten, co przyjdzie po mnie, mocniejszy jest niż ja, którego trzewików nie jestem godzien nosić; on was chrzcić będzie Duchem Świętym i ogniem.12 A jego wiejadło w ręce jego i wyczyści boisko swoje i zgromadzi pszenicę swą do gumna, plewy zaś spali ogniem nieugaszonym. CHRZEST PANA JEZUSA.13 Wtedy Jezus przyszedł do Galilei nad Jordan do Jana, aby był przez niego ochrzczony.14 Jan zaś go wstrzymywał, mówiąc: winienem być ochrzczony od ciebie, a ty przychodzisz do mnie?15 Jezus zaś odpowiadając, rzekł mu: Zaniechaj teraz; albowiem tak się nam godzi wypełnić wszelką sprawiedliwość. Wtedy go dopuścił.16 A gdy Jezus został ochrzczony, natychmiast wyszedł z wody. I oto otworzyły się dlań niebiosa i ujrzał Ducha Bożego zstępującego jako gołębicę, i przychodzącego nań.17 A oto głos z niebios mówiący: Ten jest Syn mój miły, w którym sobie upodobałem.4 POST NA PUSTYNI I KUSZENIE.1 Wtedy Jezus był zaprowadzony na pustynię przez Ducha, aby był kuszony od diabła.2 A gdy pościł czterdzieści dni i czterdzieści nocy, potem łaknął.3 I przystąpiwszy kusiciel, rzekł mu: Jeśli jesteś Synem Bożym, powiedz, aby te kamienie stały się chlebem.4 On zaś odpowiadając, rzekł: Napisane jest: “Nie samym chlebem żyje człowiek, ale wszelkim słowem, które pochodzi z ust Bożych.”5 Wtedy go wziął diabeł do świętego miasta i postawił go na ganku świątyni,6 i rzekł mu: Jeśli jesteś Synem Bożym, rzuć się na dół; albowiem napisane jest, że “aniołom swoim rozkazał o tobie, i będą cię na ręku nosić, byś przypadkiem nie zranił o kamień nogi swej.”7 Rzecze mu Jezus: Również napisane jest: “Nie będziesz kusił Pana Boga swego.”8 Wziął go znów diabeł na górę wysoką bardzo i ukazał mu wszystkie królestwa świata i chwałę ich,9 i rzekł mu: To wszystko dam tobie, jeśli upadłszy, oddasz mi pokłon.10 Wtedy mu rzekł Jezus: Idź precz, szatanie! Albowiem napisane jest: “Panu Bogu twemu kłaniać się będziesz i jemu samemu służyć będziesz.”11 Wtedy opuścił go diabeł, a oto aniołowie przystąpili i służyli mu.II. Działalność P. Jezusa w Galilei(4,12 -18,35)PIERWSZE KROKI(4,12-25) CHRYSTUS ZACZYNA NAUCZAĆ.-12 Gdy zaś Jezus usłyszał, że Jan został wydany, uszedł do Galilei.13 I opuściwszy miasto Nazaret, przyszedł i zamieszkał w Kafarnaum nad morzem, na pograniczu Zabulona i Neftalima,14 aby się wypełniło, co było powiedziane przez Izajasza proroka:15 “Ziemia Zabulona i ziemia Neftalima, droga morska za Jordanem, Galilea pogan,16 lud, który siedział w ciemności, ujrzał światłość wielką, i siedzącym w krainie cienia śmierci wzeszła im światłość.”17 Odtąd począł Jezus przepowiadać i mówić: Pokutę czyńcie, albowiem przybliżyło się królestwo niebieskie. POWOŁUJE PIERWSZYCH UCZNIÓW.18 Gdy zaś Jezus szedł nad morzem Galilejskim, ujrzał dwóch braci, Szymona, którego zowią Piotrem i Andrzeja, brata jego, zapuszczających sieci w morze (albowiem byli rybakami).19 I rzekł im: Pójdźcie za mną, a uczynię, że się staniecie rybakami ludzi.20 A oni natychmiast opuściwszy sieci, poszli za nim.21 A idąc dalej stamtąd, ujrzał drugich dwóch braci, Jakuba Zebedeuszowego i Jana, brata jego, w łodzi z Zebedeuszem, ojcem ich, naprawiających sieci swoje i wezwał ich.22 0ni zaś zaraz opuściwszy sieci i ojca, poszli za nim. SŁAWA CUDÓW.23 I obchodził Jezus całą Galileę, nauczając w synagogach ich i przepowiadając ewangelię królestwa, a uzdrawiając wszelką chorobę i wszelką niemoc między ludem.24 I rozeszła się sława jego po całej Syrii, i przynosili mu wszystkich źle się mających, nawiedzonych rozmaitymi chorobami i dolegliwościami, i opętanych od diabłów i lunatyków i sparaliżowanych i uzdrowił ich.25 I szły za nim wielkie rzesze od Galilei i Dekapolu i Jerozolimy i z Judei i z Zajordania.. KAZANIE NA GÓRZE(5,1 – 7,29)5 CHRYSTUS GŁOSI OSIEM BŁOGOSŁAWIEŃSTW.1 Jezus zaś widząc rzesze, wstąpił na górę, a gdy usiadł, przystąpili ku niemu uczniowie jego.2 A otworzywszy usta swe, nauczał ich, mówiąc:3 Błogosławieni ubodzy w duchu, albowiem ich jest królestwo niebieskie.4 Błogosławieni cisi, albowiem oni posiędą ziemię.5 Błogosławieni, którzy płaczą, albowiem oni będą pocieszeni.6 Błogosławieni, którzy łakną i pragną sprawiedliwości, albowiem oni będą nasyceni.7 Błogosławieni miłosierni, albowiem oni miłosierdzia dostąpią.8 Błogosławieni czystego serca, albowiem oni Boga oglądać będą.9 Błogosławieni pokój czyniący, albowiem nazwani będą synami Bożymi. 10 Błogosławieni, którzy cierpią prześladowanie dla sprawiedliwości, albowiem ich jest królestwo niebieskie.11 Błogosławieni jesteście, gdy wam będą złorzeczyć i będą was prześladować i mówić wszystko złe przeciwko wam kłamiąc, dla mnie.12 Radujcie się i weselcie się, albowiem zapłata wasza obfita jest w niebiosach: bo tak prześladowali proroków, którzy przed wami byli. NAZYWA APOSTOŁÓW SOLĄ I ŚWIATŁEM.13 Wy jesteście solą ziemi. A jeśli sól zwietrzeje, czym będzie solona? Na nic się więcej nie przyda, tylko żeby była precz wyrzucona i podeptana przez ludzi.14 Wy jesteście światłością świata. Nie może się skryć miasto leżące na górze.15 Ani nie zapalają świecy i nie kładą jej pod korzec, ale na świeczniku, aby świeciła wszystkim, którzy są w domu.16 Tak niechaj świeci światłość wasza przed ludźmi, aby widzieli uczynki wasze dobre i chwalili Ojca waszego, który jest w niebiosach. PRZYSZEDŁ UDOSKONALIĆ ZAKON.17 Nie mniemajcie, że przyszedłem rozwiązywać Zakon albo proroków. Nie przyszedłem rozwiązywać, ale wypełnić.18 Zaprawdę bowiem powiadam wam: Dopóki nie przeminie niebo i ziemia, jedna jota albo jedna kreska nie odmieni się w Zakonie, aż się wszystko stanie.19 Kto by więc rozwiązał jedno z tych przykazań najmniej szych i tak by ludzi nauczał, będzie zwany najmniejszym w królestwie niebieskim; a kto by wypełnił i nauczał, ten będzie zwany wielkim w królestwie niebieskim.20 Albowiem powiadam wam, że jeśli nie będzie obfitowała sprawiedliwość wasza więcej, niż doktorów zakonnych i faryzeuszów, nie wejdziecie do królestwa niebieskiego. UCZY NIE GNIEWAĆ SIĘ NA BLIŹNIEGO.21 Słyszeliście, że powiedziane było starym: “Nie będziesz zabijał,” kto by zaś zabił, będzie winien sądu.22 Lecz ja wam powiadam, że każdy, który się gniewa na brata swego, będzie winien sądu. Kto by zaś rzekł bratu swemu: głupcze, będzie winien Rady. A kto by rzekł: szalony, będzie winien ognia piekielnego.23 Jeśli tedy ofiarujesz dar swój do ołtarza i tam wspomnisz, że brat twój ma coś przeciw tobie,24 zostaw tam dar swój przed ołtarzem i idź pierwej pojednać się z bratem swoim: a wtedy przyszedłszy, ofiarujesz dar swój.25 Pogódź się prędko z przeciwnikiem swoim, póki z nim jesteś w drodze, by cię przeciwnik nie podał przypadkiem sędziemu, a sędzia by cię nie podał słudze i byłbyś wrzucony do więzienia.26 Zaprawdę powiadam ci: Nie wyjdziesz stamtąd aż oddasz ostatni pieniążek. O POŻĄDLIWOŚCI, ZGORSZENIU I CUDZOŁÓSTWIE.27 Słyszeliście, że powiedziano starym: “Nie będziesz cudzołożył.”28 A ja powiadam wam, że każdy, który patrzy na niewiastę, aby jej pożądał, już ją scudzołożył w sercu swoim.29 Jeśli więc prawe oko twoje gorszy cię, wyrwij je i odrzuć od siebie, albowiem pożyteczniej jest tobie, aby zginął jeden z członków twoich, niżby całe ciało twoje miało być wrzucone do piekła.30 A jeśli cię prawa ręka twoja gorszy, odetnij ją i odrzuć od siebie; albowiem pożyteczniej jest tobie, aby zginął jeden z członków twoich, niżby całe ciało twoje miało iść do piekła.31 Powiedziano zaś: “Ktokolwiek opuści żonę swoją, niech jej da list rozwodowy.”32 Lecz ja wam powiadam, że wszelki, który opuści żonę swoją, wyjąwszy przyczynę porubstwa, sprawia, że ona cudzołoży, i kto by opuszczoną pojął, cudzołoży. O PRZYSIĘDZE.33 Słyszeliście również, że powiedziano starym: “Nie będziesz krzywoprzysięgał; ale oddasz Panu przysięgi swoje.”34 Ja wam zaś powiadam, abyście zgoła nie przysięgali: ani na niebo, bo jest tronem Boga,35 ani na ziemię, bo jest podnóżkiem nóg jego, ani na Jerozolimę, bo jest miastem wielkiego króla.36 Ani na głowę swoją nie będziesz przysięgał, bo nie możesz uczynić jednego włosa białym albo czarnym.37 Lecz niech mowa wasza będzie: tak, tak; nie, nie. A co nadto więcej jest, od złego jest. JAK SIĘ ZŁEMU SPRZECIWIAĆ?38 Słyszeliście iż powiedziano: “Oko za oko i ząb za ząb.”39 Ja zaś wam powiadam, byście się nie sprzeciwiali złemu: ale jeśli cię kto uderzy w prawy policzek twój, nadstaw mu i drugi.40 A temu, który chce się z tobą w sądzie spierać i wziąć suknię twoją, odstąp mu i płaszcz.41 A ktokolwiek by przymuszał cię na tysiąc kroków, idź z nim i drugie dwa.42 Temu, co cię prosi, daj: i nie odwracaj się od tego, który chce u ciebie pożyczyć. UCZY MIŁOWAĆ NIEPRZYJACIÓŁ.43 Słyszeliście, że powiedziano: “Będziesz miłował bliźniego twego” a będziesz miał w nienawiści nieprzyjaciela twego.44 Ja zaś wam powiadam: Miłujcie nieprzyjaciół waszych, dobrze czyńcie tym, którzy was mają w nienawiści, a módlcie się za prześladujących i potwarzających was,45 abyście by1i synami Ojca waszego, który jest w niebiosach, który sprawia, że słońce jego wschodzi nad dobrymi i złymi, i spuszcza deszcz na sprawiedliwych i niesprawiedliwych.46 Albowiem jeśli miłujecie tych, co was miłują, cóż za zapłatę mieć będziecie? Czyż i celnicy tego nie czynią?47 A jeślibyście pozdrawiali tylko braci waszych, cóż więcej czynicie? Czyż i poganie tego nie czynią? 48 Wy więc bądźcie doskonali, jako i Ojciec wasz niebieski doskonały jest.6 WYKONYWAĆ DOBRE UCZYNKI, JAŁMUŻNĘ?1 Strzeżcie się, abyście sprawiedliwości waszej nie czynili przed ludźmi, abyście byli widziani od nich; bo inaczej zapłaty mieć nie będziecie u Ojca waszego, który jest w niebiosach.2 Gdy więc dajesz jałmużnę, nie trąb przed sobą, jak to obłudnicy czynią w synagogach i po ulicach, aby byli czczeni od ludzi. Zaprawdę powiadam wam: Wzięli zapłatę swoją.3 Ale gdy ty dajesz jałmużnę, niech nie wie lewica twoja, co prawica twoja czyni,4 aby jałmużna twoja była w skrytości; a Ojciec twój, który widzi w skrytości, odda tobie. JAK SIĘ MODLIĆ?5 A gdy się modlicie, nie bądźcie jak obłudnicy, którzy radzi modłą się w synagogach i stojąc na rogach ulic, aby byli widziani od ludzi. Zaprawdę powiadam wam: wzięli zapłatę swoją.6 Ale ty, gdy się modlić będziesz, wejdź do izdebki swojej,. a zawarłszy drzwi, módl się do Ojca swego w skrytości; a Ojciec twój, który widzi w skrytości, odda tobie.7 Modląc się zaś, nie mówcie wiele, jak poganie; albowiem mniemają, że w wielomówstwie swoim będą wysłuchani.8 Nie bądźcie więc do nich podobni; albowiem wasz Ojciec wie, czego potrzebujecie, zanim go poprosicie. MODLITWA PAŃSKA.9 Wy tedy tak się modlić będziecie: Ojcze nasz, któryś jest w niebiosach! Święć się imię twoje. Przyjdź królestwo twoje.10 Bądź wola twoja, jako w niebie tak i na ziemi.11 Chleba naszego powszedniego daj nam dzisiaj.12 I odpuść nam nasze winy, jako i my odpuszczamy naszym winowajcom.13 I nie wwódź nas w pokuszenie. Ale nas zbaw ode złego. Amen.14 Jeśli bowiem odpuścicie ludziom grzechy ich, odpuści wam też Ojciec wasz niebieski grzechy wasze.15 Lecz jeśli nie odpuścicie ludziom, ani Ojciec wasz nie odpuści wam grzechów waszych. JAK POŚCIĆ?16 Gdy zaś pościcie, nie bądźcie jak obłudnicy smutni; albowiem wyniszczają twarze swoje, aby się okazali ludziom, że poszczą. Zaprawdę powiadam wam, że wzięli zapłatę swoją.17 Ale ty, kiedy pościsz, namaść głowę swoją i umyj oblicze swoje,18 abyś się nie okazał ludziom,. Że pościsz, ale Ojcu swemu, który jest w skrytości; a Ojciec twój, który widzi w skrytości, odda tobie. O SKARBIE NIEBIESKIM.19 Nie skarbcie sobie skarbów na ziemi, gdzie rdza i mól psuje, i gdzie złodzieje wykopują i kradną.20 Ale skarbcie sobie skarby w niebie, gdzie ani rdza, ani mól nie psuje,i gdzie złodzieje nie wykopują, ani nie kradną.21 Albowiem gdzie jest skarb twój, tam jest i serce twoje.22 Świecą ciała twego jest oko twoje. Jeśliby oko twoje było szczere, wszystko ciało twoje światłe będzie.23 Ale jeśliby oko twoje było niegodziwe, całe ciało twoje ciemne będzie. Jeśli więc światło, które jest w tobie, jest ciemnością, jakże wielka będzie sama ciemność? O UFNOŚCI W BOGU.24 Nikt nie może dwom panom służyć; bo albo jednego będzie nienawidził, a drugiego będzie miłował, albo przy jednym stać będzie, a drugim wzgardzi. Nie możecie Bogu służyć i mamonie.25 Dlatego powiadam wam: Nie troszczcie się o życie wasze, co byście jedli, ani o ciało wasze, czym byście się odziewali. Czyż życie nie jest ważniejsze niż pokarm, a ciało niż odzienie?26 Wejrzyjcie na ptaki niebieskie, że nie sieją ani żną, ani zbierają do gumien, a Ojciec wasz niebieski żywi je.27 Czyż wy nie jesteście daleko ważniejsi niż one? A kto z was obmyślając, może przydać do wzrostu swego łokieć jeden?28 A o odzienie czemu się troszczycie? Przypatrzcie się liliom polnym, jak rosną: nie pracują, ani nie przędą.29 A powiadam wam, że ani Salomon w całej chwale swojej nie był odziany jak jedna z tych.30 Jeśli zaś trawę polną, która dziś jest, a jutro będzie w piec wrzucona, Bóg tak przyodziewa, jakże daleko więcej was, małej wiary?:31 Nie troszczcie się tedy, mówiąc: Cóż będziemy jeść, albo co będziemy pić, albo czym będziemy się przyodziewać?32 Bo tego wszystkiego poganie pilnie szukają. Albowiem Ojciec wasz niebieski wie, że tego wszystkiego potrzebujecie.33 Szukajcie więc najprzód królestwa Bożego i sprawiedliwości jego, a to wszystko będzie wam przydane.34 Nie troszczcie się więc o jutro; albowiem jutrzejszy dzień sam o siebie będzie się troszczył. Dosyć ma dzień swojej nędzy.7 NIE NALEŻY SĄDZIĆ.1 Nie sądźcie, abyście nie byli sądzeni.2 Albowiem jakim sądem sądzić będziecie takim was osądzą, i jaką miarą mierzyć będziecie, taką wam odmierzą.3 Czemuż to widzisz źdźbło w oku brata swego, a nie widzisz belki w oku swoim?4 Albo jakże mówisz bratu swemu: Pozwól, że wyjmę źdźbło z oka twego, a oto belka jest w oku twoim.5 Obłudniku! Wyrzuć pierwej belkę z oka twego, a wtedy zobaczysz, jak wyrzucić źdźbło z oka brata swego.6 Nie dawajcie psom tego, co święte, ani nie rzucajcie pereł waszych przed wieprze, by ich przypadkiem nie podeptały nogami swymi, i obróciwszy się, żeby was nie rozszarpały. ZALECA MODLITWĘ.7 Proście, a będzie wam dane; szukajcie, a znajdziecie; pukajcie, a będzie wam otworzone.8 Albowiem każdy, kto prosi, otrzymuje; i kto szuka, znajduje; a pukającemu, będzie otworzone.9 Albo który z was człowiek, jeśliby go syn jego prosił o chleb, czy poda mu kamień?10 Albo jeśliby prosił o rybę, czy poda mu węża?11 Jeśli więc wy, choć jesteście złymi, umiecie dobre datki dawać synom waszym, jakże daleko więcej Ojciec wasz, który jest w niebiosach, da rzeczy dobre tym, którzy go proszą?12 Wszystko więc, cokolwiek chcecie, aby wam ludzie czynili, i wy im czyńcie; bo to jest Zakon i prorocy. O DRODZE WĄSKIEJ I SZEROKIEJ.13 Wchodźcie przez ciasną bramę; albowiem szeroka brama i przestronna jest droga, która wiedzie na zatracenie, a wielu jest, którzy przez nią wchodzą.14 O jak ciasna brama i wąska jest droga, która wiedzie do życia, a mało jest tych, którzy ją znajdują! O PRAWDZIWIE DOBRYCH UCZYNKACH.15 Strzeżcie. się pilnie fałszywych proroków, którzy do was przychodzą w odzieniu owczym, a wewnątrz są wilkami drapieżnymi.16 Z owoców ich poznacie ich. Czy zbierają z cierni jagody winne, albo z ostu figi?17 Tak wszelkie drzewo dobre rodzi owoce dobre, a złe drzewo rodzi owoce złe.18 Nie może drzewo dobre rodzić owoców złych, ani drzewo złe rodzić owoców dobrych.19 Wszelkie drzewo, które nie rodzi owocu dobrego, będzie wycięte i w ogień wrzucone.20 A przeto z owoców ich poznacie ich.21 Nie każdy, który mi mówi: Panie, Panie, wejdzie do królestwa niebieskiego, ale ten, co czyni wolę Ojca mego, który jest w niebiosach, ten wejdzie do królestwa niebieskiego.22 Wielu powie mi w ów dzień: Panie, Panie! czyśmy nie prorokowali w imię twoje i w imię twoje nie wyrzucali czartów i w imię twoje nie czynili wielu cudów.23 A wtedy wyznam im: żem was nigdy nie znał, odstąpcie ode mnie, którzy czynicie nieprawość. O MOCNYM BUDOWANIU.24 Każdy więc, który słucha tych słów moich i wypełnia je, będzie przyrównany człowiekowi mądremu, który zbudował dom swój na opoce.25 I spadł deszcz, i przyszły rzeki, i wiały wiatry, i uderzyły na ów dom, a nie upadł; bo był na opoce ugruntowany.26 I każdy, który słucha tych słów moich, a nie wypełnia ich, będzie podobny człowiekowi głupiemu, który zbudował dom swój na piasku.27 I spadł deszcz, i przyszły rzeki, i powiały wiatry, i uderzyły na ów dom; i upadł, i był upadek jego wielki.28 I stało się, gdy Jezus dokończył tych słów, zdumiewały się rzesze nad nauką jego.29 Albowiem nauczał ich jak władzę mający, a nie jak ich doktorowie i faryzeusze.STWIERDZENIE NAUKI PRZEZ SZEREG CUDÓW.(8,1 – 9,34)8 OCZYSZCZENIE TRĘDOWATEGO.1 Gdy zaś zstąpił z góry, szły za nim wielkie rzesze.2 A oto trędowaty przyszedłszy, pokłonił się mu, mówiąc: Panie! jeśli chcesz, możesz mię oczyścić.3 I wyciągnąwszy Jezus rękę, dotknął się go, mówiąc: Chcę, bądź oczyszczony. I zaraz został oczyszczony trąd jego.4 I rzekł mu Jezus: Bacz, żebyś nikomu nie mówił, ale idź, ukaż się kapłanowi i ofiaruj dar, który przykazał Mojżesz na świadectwo im. UZDROWIENIE SŁUGI SETNIKA.5 Gdy zaś wszedł do Kafarnaum, przystąpił do niego setnik, prosząc go, i mówiąc:6 Panie! sługa mój leży w domu paraliżem tknięty i ciężko jest dręczony.7 I rzekł mu Jezus: Ja przyjdę i uzdrowię go.8 I odpowiadając setnik, rzekł: Panie, nie jestem godzien, abyś wszedł pod dach mój; ale tylko powiedz słowo, a będzie uzdrowiony sługa mój.9 I ja bowiem jestem człowiekiem pod władzą postanowionym, mającym pod sobą żołnierzy, i mówię temu: Idź, a idzie; a drugiemu: Chodź, a przychodzi; a słudze mojemu: czyń to, a czyni.10 Jezus zaś słysząc to, zdziwił się i rzekł tym, którzy szli za nim: Zaprawdę, powiadam wam, nie znalazłem tak wielkiej wiary w Izraelu.11 Wam zaś powiadam, że wielu przyjdzie ze wschodu słońca i z zachodu i zasiędą z Abrahamem i Izaakiem i Jakubem w królestwie niebieskim;12 a synowie królestwa będą wyrzuceni do ciemności zewnętrznych; tam będzie płacz i zgrzytanie zębów.13 I rzekł Jezus setnikowi: Idź, a jak uwierzyłeś, niech ci się stanie. I uzdrowiony został sługa w owej godzinie. INNE UZDROWIENIA W KAFARNAUM.14 A gdy przyszedł Jezus do domu Piotra, ujrzał świekrę jego leżącą i mającą gorączkę.15 I dotknął się jej ręki i opuściła ją gorączka i wstała i posługiwała im.16 Gdy zaś wieczór nastał, przywiedli mu wielu opętanych; i wyrzucał duchy słowem i uzdrowił wszystkich źle się mających;17 aby się wypełniło, co było powiedziane przez Izajasza proroka, mówiącego: “On niemoce nasze przyjął i choroby nasze nosił.” O DOSKONAŁYM WYRZECZENIU SIĘ.18 Jezus zaś widząc wielkie rzesze koło siebie, kazał jechać za morze.19 I przystąpiwszy pewien. doktor, rzekł mu: Nauczycielu! pójdę za tobą, dokądkolwiek pójdziesz.20 I rzekł mu Jezus: Lisy mają jamy i ptaki niebieskie gniazda, a Syn Człowieczy nie ma, gdzieby głowę skłonił.21 Inny zaś z uczniów jego rzekł mu: Panie! pozwól mi pierwej odejść i pogrzebać ojca mego.22 I rzekł mu Jezus: Pójdź za mną, a umarłym zostaw grzebanie umarłych swoich. UŚMIERZENIE BURZY.23 A gdy On wstąpił w łódkę, weszli za nim uczniowie jego.24 A oto wielka burza powstała na morzu, tak że się łódka falami okrywała, a on spał.25 I przystąpili do niego uczniowie jego, i obudzili go, mówiąc: Panie! zachowaj nas, giniemy.26 I rzekł im Jezus: Czemu bojaźliwi jesteście, małej wiary? Wtedy wstawszy, rozkazał wiatrom i morzu, i stała się cisza wielka.27 A zatem ludzie zdumieli się, mówiąc: Któż jest ten, że wiatry i morze są mu posłuszne? UZDROWIENIE OPĘTANYCH GERAZEŃCZYKÓW.28 A gdy przybył za morze do krainy Gerazeńczyków, zabiegli mu dwaj diabłów mający, wychodzący z grobów, bardzo okrutni, tak że nikt nie mógł przejść ową drogą.29 A oto zakrzyknęli, mówiąc: Cóż ci do nas, Jezusie, Synu Boży? Przyszedłeś ˇtu przed czasem męczyć nas?30 A było niedaleko od nich pasące się stado wielu wieprzów.31 Czarci zaś prosili go, mówiąc: Jeśli nas wyrzucasz stąd, poślij nas w stado wieprzów.32 I rzekł im: Idźcie. A oni wyszedłszy, weszli w wieprze; i oto całe stado z urwistego brzegu pędem wpadło w morze i pozdychało w wodach.32 Pasterze zaś uciekli i przyszedłszy do miasta, opowiedzieli wszystko i o owych, co mieli diabłów.34 A oto całe miasto wyszło naprzeciw Jezusa i ujrzawszy go, prosili, aby odszedł z ich granic.9 UZDROWIENIE PARALITYKA.1 I wstąpiwszy w łódkę, przeprawił się i przyszedł do miasta swego.2 A oto przynieśli mu sparaliżowanego, leżącego na łożu. I widząc Jezus wiarę ich, rzekł do sparaliżowanego: Ufaj, synu! Odpuszczają ci się grzechy twoje.3 A oto niektórzy z doktorów mówili sami w sobie: Ten bluźni.4 A widząc Jezus myśli ich, rzekł: Czemu myślicie złe w sercach waszych?5 Cóż jest łatwiej rzec: Odpuszczają ci się grzechy twoje, czy, rzec: Wstań a chodź?6 Żebyście zaś wiedzieli, iż Syn Człowieczy ma moc na ziemi odpuszczania grzechów, wtedy rzekł do sparaliżowanego: Wstań, weź łoże swoje, a idź do domu swego.7 I wstał, i poszedł do domu swego.8 Co też widząc rzesze, ulękły się i chwaliły Boga, który dał taką moc ludziom. POWOŁANIE MATEUSZA.9 A gdy Jezus szedł stamtąd, ujrzał człowieka, siedzącego przy cle, imieniem Mateusz. I rzekł mu: Pójdź za mną. A wstawszy poszedł za nim.10 I stało się, gdy on siedział u stołu w domu, oto wielu celników i grzeszników przyszedłszy, siedziało u stołu z Jezusem i uczniami jego.11 A widząc to faryzeusze, mówili uczniom jego: Czemu z celnikami i z grzesznikami je nauczyciel wasz?12 Lecz Jezus usłyszawszy, rzekł: Nie potrzeba zdrowym lekarza, ale źle się mającym.13 Idąc zaś uczcie się, co znaczy: “Miłosierdzia chcę, a nie ofiary”; bo nie przyszedłem wzywać sprawiedliwych, ale grzesznych.14 Wtedy przystąpili do niego uczniowie Janowi, mówiąc: Czemu my i faryzeusze pościmy często, a uczniowie twoi nie poszczą?15 I rzekł im Jezus: Czyż goście weselni mogą się smucić, dopóki z nimi jest oblubieniec? Ale przyjdą dni, gdy będzie wzięty od nich oblubieniec, a wtedy będą pościć.16 Nikt zaś nie przyprawia łaty z surowego sukna do starej szaty, albowiem obrywa od szaty całość jej i przedarcie staje się gorsze.17 Ani nie leją młodego wina w stare bukłaki; bo inaczej bukłaki pękają i wino się rozlewa i bukłaki niszczeją. Ale młode wino zlewają w bukłaki nowe, a tak jedno i drugie bywa zachowane. UZDROWIENIE CIERPIĄCEJ KRWOTOK I WSKRZESZENIE CÓRKI JAIRA.18 Gdy on to do nich mówił, oto jeden książę przystąpił i pokłonił mu się, mówiąc: Panie! córka moja dopiero skonała, ale przyjdź, włóż na nią rękę swoją, a żyć będzie.19 A Jezus wstawszy, poszedł za nim i uczniowie jego.20 A oto niewiasta, która cierpiała krwotok przez lat dwanaście, przystąpiła z tyłu i dotknęła się kraju szaty jego.21 Mówiła bowiem sama w sobie: Bylebym tylko dotknęła się szaty jego, będę zdrowa.22 A Jezus obróciwszy się i ujrzawszy ją, rzekł: Ufaj córko! Wiara twoja ciebie uzdrowiła. I uzdrowiona została niewiasta od owej godziny.23 I gdy Jezus przyszedł w dom książęcia i ujrzał fletnistów i tłum zgiełk czyniący, mówił:24 Odstąpcie; albowiem nie umarła dzieweczka, ale śpi. I śmiali się z niego.25 A gdy wyrzucono tłum, wszedł i ujął rękę jej, i powstała dzieweczka.26 I rozeszła się ta wieść po wszystkiej owej ziemi. LECZY DWÓCH ŚLEPYCH I NIEMEGO.27 A gdy Jezus przechodził stamtąd, szli za nim dwaj ślepi, wołając i mówiąc: Zmiłuj się nad nami, Synu Dawidów!28 Gdy zaś przyszedł do domu, przystąpili do niego ślepi. I rzekł im Jezus: Wierzycie, że wam to mogę uczynić? Rzekli mu: Tak, Panie!29 Wtedy dotknął się oczu ich, mówiąc: Niech się wam stanie według wiary waszej.30 I otworzyły się oczy ich, i zagroził im Jezus, mówiąc: Baczcie, aby się kto nie dowiedział.31 Lecz oni wyszedłszy, rozsławili go, po wszystkiej owej ziemi.32 Gdy ci zaś odeszli, oto przywiedli mu człowieka niemego, opętanego od diabła.33 A gdy diabeł został wyrzucony, przemówił niemy i dziwiły się rzesze, mówiąc: Nigdy się tak nie okazało w Izraelu.34 Ale faryzeusze mówili: Przez księcia diabelskiego wypędza diabły.WYBÓR APOSTOŁÓW I DANE IM NAUKI.(9,35 -10,42) LITUJE SIĘ NAD LUDEM I PRAGNIE DLAŃ PASTERZY.35 I obchodził Jezus wszystkie miasta i wioski, nauczając w synagogach ich i przepowiadając ewangelię królestwa, a uzdrawiając wszelką chorobę i wszelką niemoc.36 Widząc zaś rzesze, zlitował się nad nimi, gdyż byli strudzeni i leżący jako owce, nie mające pasterza.37 Wtedy rzekł uczniom swoim: Żniwo wprawdzie wielkie, ale robotników mało.38 Proścież tedy Pana żniwa, aby wysłał robotników na żniwo swoje.10 WŁADZA I IMIONA APOSTOŁÓW.1 I zwoławszy dwunastu uczniów swoich, dał im moc nad duchami nieczystymi, aby je wypędzali i uzdrawiali wszelką chorobę i wszelką niemoc.2 Dwunastu zaś apostołów te są imiona: Pierwszy Szymon, którego zwią Piotrem i Andrzej brat jego, Jakub, syn Zebedeusza i Jan, brat jego,3 Filip i Bartłomiej, Tomasz i Mateusz celnik, Jakub Alfeuszowy i Tadeusz,4 Szymon Kananejczyk i Judasz Iszkariot, który go też wydał. MAJĄ EWANGELIZOWAĆ IZRAELA W UBÓSTWIE I POKOJU.5 Tych dwunastu posłał Jezus, rozkazując im, mówiąc: Na drogę pogan nie zachodźcie, i do miast samarytańskich nie wchodźcie;6 ale raczej idźcie do owiec, które poginęły z domu Izraela.7 Idąc zaś przepowiadajcie, mówiąc: że przybliżyło się królestwo niebieskie.8 Niemocnych uzdrawiajcie, umarłych wskrzeszajcie, trędowatych oczyszczajcie, czartów wyrzucajcie; darmo otrzymaliście, darmo dawajcie.9 Nie miejcie złota ani srebra, ani pieniędzy w trzosach swoich.10 Ani torby podróżnej, ani dwu sukien, ani butów, ani laski; albowiem godzien jest robotnik strawy swojej.11 Do któregokolwiek zaś miasta albo miasteczka wejdziecie, pytajcie się, kto w nim jest godny i tam mieszkajcie, póki nie wyjdziecie.12 A wchodząc w dom, pozdrawiajcie go, mówiąc: Pokój temu domowi.13 I jeśliby dom ów był godny, przyjdzie nań pokój wasz;. a jeśliby nie był godny, pokój wasz wróci się o was.14 I ktokolwiek by was nie przyjął, i nie słuchał mów waszych, wychodząc precz z domu albo z miasta, otrząśnijcie proch z nóg waszych.15 Zaprawdę powiadam wam: Lżej będzie ziemi sodomskiej i gomorejskiej w dzień sądny, niż owemu miastu. ZAPOWIADA PRZEŚLADOWANIA.16 Oto ja was posyłam jak owce między wilki, bądźcie więc roztropni jak węże, a prości jak gołębice.17 Strzeżcie się zaś ludzi; albowiem będą was wydawać przed Rady i w synagogach swoich będą was biczować.18 I do namiestników i do królów będziecie wodzeni dla mnie na świadectwo im i poganom.19 A gdy was wydadzą, nie myślcie, jak albo co byście mówić mieli; bo w owej godzinie będzie wam dane, co byście mówili:20 Albowiem nie wy jesteście, którzy mówicie, ale Duch Ojca waszego, który mówi w was.21 Wyda zaś brat brata na śmierć i ojciec syna, i powstaną dzieci przeciw rodzicom, i o śmierć ich przyprawiać będą.22 I będziecie w nienawiści u wszystkich dla imienia mego. Ale kto wytrwa aż do końca, ten będzie zbawiony.23 A gdy was prześladować będą w tym mieście, uciekajcie do drugiego. Zaprawdę powiadam wam, że nie skończycie miast izraelskich, aż przyjdzie Syn Człowieczy. KOGO NALEŻY SIĘ BAĆ?24 Nie jest uczeń nad mistrza, ani sługa nad pana swego.25 Dosyć uczniowi, aby był jako mistrz jego, a słudze jako Pan jego. Jeśli gospodarza Belzebubem nazwali, jakże daleko więcej domowników jego?26 A więc nie bójcie się ich; albowiem nie ma nic skrytego, co by nie miało być odkryte; ani tajemnego, czego by wiedzieć nie miano.27 Co wam w ciemności mówię, powiadajcie na świetle, a co na ucho słyszycie, przepowiadajcie na dachach.26 I nie bójcie się tych, którzy zabijają ciało, a duszy zabić nie mogą; ale raczej bójcie się tego, który i duszę i ciało może zatracić w piekle.29 Czyż nie sprzedają dwóch wróbli za miedziaka? I ani jeden z nich nie spadnie na ziemię bez Ojca waszego?30 A wasze włosy wszystkie na głowie są policzone.31 Nie bójcie się tedy; lepsi jesteście wy niż wiele wróbli.32 Każdy więc, który mnie wyzna przed ludźmi, wyznam go i ja przed Ojcem moim; który jest w niebiosach.33 Kto by zaś zaparł się mnie przed ludźmi, zaprę się go i ja przed Ojcem moim, który jest w niebiosach. NIE POKÓJ, ALE WOJNĘ OGŁASZA.34 Nie mniemajcie, że przyszedłem pokój zsyłać na ziemię. Nie przyszedłem zsyłać pokoju, ale miecz.35 Przyszedłem bowiem oddzielić człowieka od ojca swego i córkę od matki swojej i synową od świekry swojej.36 I będą nieprzyjaciółmi człowieka domownicy jego.37 Kto miłuje ojca albo matkę więcej niż mnie, nie jest mnie godzien, a kto miłuje syna albo córkę nade mnie, nie jest mnie godzien.38 A kto nie bierze krzyża swego i nie naśladuje mnie, nie jest mnie godzien.39 Kto znalazł duszę swoją, straci ją; a kto by utracił duszę swą dla mnie, znajdzie ją.40 Kto was przyjmuje, mnie przyjmuje, a kto mnie przyjmuje, przyjmuje tego, który mnie posłał.41 Kto przyjmuje proroka w imię proroka, otrzyma zapłatę proroka, i kto przyjmuje sprawiedliwego w imię sprawiedliwego, otrzyma zapłatę sprawiedliwego.42 A ktokolwiek by dał się napić jednemu z tych najmniejszych kubek zimnej wody, tylko w imię ucznia, zaprawdę powiadam wam, nie straci zapłaty swojej.11 JEZUS JEST MESJASZEM – ŚWIADCZĄ O TYM CZYNY JEGO.1 I stało się, gdy Jezus skończył przykazywać dwunastu uczniom swoim, odszedł stamtąd, aby uczyć i przepowiadać w miastach ich.2 Jan zaś, gdy usłyszał w więzieniu o dziełach Chrystusa, posławszy dwóch uczniów swoich,3 rzekł mu: Tyś jest, który ma przyjść, czyli innego czekamy?4 A odpowiadając Jezus, rzekł im: Idźcie, donieście Janowi, coście słyszeli i widzieli:5 “Ślepi widzą,” chromi chodzą, trędowaci bywają oczyszczeni, głusi słyszą, umarli zmartwychwstają, ubogim ewangelię opowiadają.6 A błogosławiony jest, który się ze mnie nie zgorszy. ŚWIADCZY JAN, KTÓRY ZASŁUGUJE NA WIARĘ.7 Gdy zaś oni odchodzili, począł Jezus mówić do rzesz o Janie: Coście wyszli na pustynię widzieć? Trzcinę chwiejącą się od wiatru?8 Ale coście wyszli widzieć? Człowieka w miękkie szaty obleczonego? Oto ci, co w miękkie szaty się ubierają, w domach królewskich są.9 Ale coście wyszli widzieć? Proroka? Zaiste powiadam wam: I więcej niż proroka.10 Ten jest bowiem, o którym napisano: “Oto ja posyłam Anioła mego przed obliczem twoim, który zgotuje drogę twą przed tobą.”11 Zaprawdę powiadam wam: Nie powstał między narodzonymi z niewiast większy nad Jana Chrzciciela, lecz który jest mniejszy w królestwie niebieskim, większy jest, niż on.12 A od dni Jana Chrzciciela aż dotąd, królestwo niebieskie gwałt cierpi i gwałtownicy je porywają.13 Gdyż wszyscy prorocy i Zakon aż do Jana prorokowali.14 A jeśli chcecie przyjąć, on jest Eliaszem, który ma przyjść.15 Kto ma uszy ku słuchaniu, niechaj słucha. A WIĘC BIADA NIEWIERNYM.16 Komu zaś przyrównam to plemię? Podobne jest chłopiętom siedzącym na rynku, które wołając do rówieśników,17 mówią: Śpiewaliśmy wam, a nie tańczyliście, zawodziliśmy, a nie płakaliście.18 Albowiem przyszedł Jan nie jedząc ani nie pijąc, i powiadają: Czarta ma.19 Przyszedł Syn Człowieczy, jedząc i pijąc i mówią: Oto człowiek obżerca i winopilca, przyjaciel celników i grzeszników. I usprawiedliwiona jest mądrość od synów swoich. BIADA, ZWŁASZCZA ZATWARDZIAŁYM.20 Wtedy począł wymawiać miastom, w których stało się bardzo wiele cudów jego, że nie czyniły pokuty.21 Biada tobie Korozain! Biada tobie Betsaido! Gdyby bowiem w Tyrze i w Sydonie stały się były cuda, które stały się u was, dawno by były czyniły pokutę we włosiennicy i w popiele.22 Wszakże powiadam wam: lżej będzie Tyrowi i Sydonowi w dzień sądu, niźli wam.23 A ty Kafarnaum czyż się aż do nieba wyniesiesz? Aż do piekła zstąpisz, bo gdyby się były w Sodomie stały cuda, które się działy w tobie, byłaby się może ostała aż do tego dnia.24 Wszakże powiadam wam: Iż znośniej będzie ziemi sodomitów w dzień sądu, aniżeli tobie. A BŁOGOSŁAWIENI WIERZĄCY.25 Wówczas odpowiadając Jezus, rzekł: Wyznaję tobie, Ojcze, Panie nieba i ziemi, żeś te rzeczy zakrył przed mądrymi i roztropnymi, a objawiłeś je maluczkim.26 Tak Ojcze, ponieważ tak spodobało się tobie.27 Wszystko dane mi jest od Ojca mego. I nikt nie zna Syna tylko Ojciec, ani Ojca nikt nie zna, tylko Syn i ten, komu by Syn chciał objawić.28 Pójdźcie do mnie wszyscy, którzy pracujecie i jesteście obciążeni, a Ja was ochłodzę.29 Weźmijcie jarzmo moje na się, a uczcie się ode mnie, żem jest cichy i pokornego serca, a znajdziecie odpoczynek duszom waszym.30 Albowiem jarzmo moje słodkie jest, a brzemię moje lekkie.MNOŻĄCE SIĘ SPRZECIWY.(12,1-50)12 SPÓR O SZABAT.1 Wówczas szedł Jezus w szabat przez zboża, a uczniowie jego będąc głodni, poczęli rwać kłosy i jeść. “Faryzeusze zaś ujrzawszy, rzekli mu: Oto uczniowie twoi czynią, czego się nie godzi czynić w szabat.3 Lecz on im powiedział: Nie czytaliście, co uczynił Dawid, kiedy łaknął, i ci, którzy z nim byli?4 Jak wszedł do domu Bożego i jadł chleb pokładny, którego mu się nie godziło jeść, ani tym, którzy z nim byli, tylko samym kapłanom?5 Alboście nie czytali w Zakonie, że w szabaty kapłani w świątyni gwałcą szabat, a są bez winy.6 Ale mówię wam, że tu jest większy niż świątynia.7 Gdybyście zaś wiedzieli, co znaczy: “Miłosierdzia chcę, a nie ofiary,” nigdy byście nie byli potępili niewinnych.8 Albowiem Panem jest Syn Człowieczy i szabatu. UZDRAWIA USCHŁĄ RĘKĘ W SZABAT.9 A gdy odszedł stamtąd, przyszedł do ich synagogi.10 A oto człowiek mający uschłą rękę; i pytali go, mówiąc: Czy godzi się w szabaty uzdrawiać, aby go oskarżyli.11 On zaś rzekł im: Który z was człowiek, jeśliby miał owcę jedną, a ona wpadłaby w dół w szabat, czyż jej nie weźmie i nie podniesie?12 O ileż więcej wart jest człowiek niż owca? Przeto godzi się w szabaty dobrze czynić.13 Wtedy rzekł człowiekowi: Wyciągnij rękę twoją. I wyciągnął, i przywrócona jest do zdrowia jako druga.14 Faryzeusze zaś wyszedłszy, naradzali się przeciw niemu, jakby go stracić. PROROCTWO IZAJASZA O SŁODYCZY CHRYSTUSA.15 Ale Jezus wiedząc, odszedł stamtąd, i poszło wielu za nim, i uzdrowił ich wszystkich.16 I rozkazał im, aby go nie wyjawiali.17 Aby się wypełniło, co było powiedziane przez Izajasza proroka mówiącego:18 “Oto sługa mój, którego obrałem, miły mój, w którym dobrze upodobała sobie dusza moja. Położę ducha mojego na nim, a sąd poganom opowie.19 Nie będzie się wadził, ani nie będzie wołał, i nikt nie usłyszy na ulicach głosu jego.20 Trzciny zgniecionej nie złamie, a lnu kurzącego się nie zagasi, aż doprowadzi sąd ku zwycięstwu.21 A w imieniu jego narody nadzieję mieć będą.” BLUŻNIERCZE OBELGI FARYZEUSZÓW.22 Wtedy przywiedziono mu opętanego od diabła, ślepego i niemego, i uzdrowił go tak, iż mówił i widział.24 I zdumiewały się wszystkie rzesze, i mówiły: Czyż ten nie jest synem Dawida?24 Faryzeusze zaś usłyszawszy, rzekli: Ten nie wyrzuca czartów, tylko przez Belzebuba, księcia czartowskiego.25 Ale Jezus wiedząc myśli ich, rzekł im: Wszelkie królestwo rozdzielone przeciwko sobie będzie spustoszone, i wszelkie miasto albo dom rozdzielony przeciwko sobie nie ostoi się.26 A jeśli szatan szatana wyrzuca, przeciwko sobie jest rozdzielony; jakże tedy ostoi się królestwo jego?27 A jeśli ja przez Belzebuba wyrzucam czarty, synowie wasi przez kogo wyrzucają? Dlatego oni będą sędziami waszymi.28 Lecz jeśli ja Duchem Bożym wyrzucam czarty, więc przyszło do was królestwo Boże.29 Albo jak może kto wejść do domu mocarza i sprzęt jego zagrabić, jeśliby pierwej nie związał mocarza, i wtedy dopiero dom jego ograbi? 30 Kto nie jest ze mną, przeciwko mnie jest, a kto nie gromadzi ze mną, rozprasza. GRZECH PRZECIWKO DUCHOWI ŚW.31 Dlatego powiadam wam: Wszelki grzech i bluźnierstwo będzie odpuszczone ludziom, ale bluźnierstwo Ducha nie będzie odpuszczone.32 I ktokolwiek by rzekł słowo przeciwko Synowi Człowieczemu, będzie mu odpuszczone, ale kto by mówił przeciw Duchowi Świętemu, nie będzie mu odpuszczone, ani w tym wieku, ani w przyszłym.33 Albo przyznajcie, że drzewo dobre, i owoc jego dobry, albo przyznajcie, że drzewo złe, i owoc jego zły, albowiem drzewo bywa poznawane z owocu.34 Plemię żmijowe! jakże możecie dobre rzeczy mówić, będąc złymi? Albowiem z obfitości serca usta mówią.35 Dobry człowiek z dobrego skarbu wynosi rzeczy dobre, a zły człowiek ze złego skarbu wynosi złe.36 A powiadam wam, że z każdego słowa próżnego, które by wyrzekli ludzie, zdadzą liczbę w dzień sądu.37 Albowiem ze słów twoich będziesz usprawiedliwiony, i ze słów twoich będziesz potępiony. ZNAK JONASZA.38 Wtedy odpowiedzieli mu niektórzy z doktorów i z faryzeuszów, mówiąc: Nauczycielu! chcemy od ciebie znak widzieć.39 On zaś odpowiadając, rzekł im: Plemię złe i cudzołożne znaku szuka, a znak mu nie będzie dany, tylko znak Jonasza proroka.40 Albowiem jak był Jonasz w brzuchu wieloryba trzy dni i trzy noce, tak będzie Syn Człowieczy w sercu ziemi trzy dni i trzy noce.41 Mężowie niniwici powstaną na sądzie z tym plemieniem i potępią je, gdyż pokutę czynili na kazanie Jonaszowe; a oto tutaj więcej niźli Jonasz.42 Królowa z południa powstanie na sądzie z tym plemieniem i potępi je, gdyż przyjechała z krańców ziemi słuchać mądrości Salomonowej; a oto tutaj więcej niż Salomon. TAKTYKA DUCHA NIECZYSTEGO.43 Gdy zaś nieczysty duch wyjdzie z człowieka, chodzi po miejscach suchych, szukając odpocznienia, a nie znajduje.44 Wtedy mówiˇ: Wrócę się do domu mego, skąd wyszedłem. I przyszedłszy, znajduje go pustym, umiecionym i ozdobionym.45 Wtedy idzie i b1erze ze sobą siedmiu innych duchów gorszych, niż sam, i wszedłszy,,mieszkają tam; i stają się ostateczne rzeczy człowieka owego gorsze niźli pierwsze. Tak będzie i z tym plemieniem niegodziwym. KTO MATKĄ I BRATEM JEZUSA?46 Gdy on jeszcze mówił do rzeszy, oto matka jego i bracia stanęli przed domem, chcąc z nim mówić.47 A ktoś mu rzekł: Oto matka twoja i bracia twoi przed domem stoją, szukając cię.48 Lecz on odpowiadając, rzekł mówiącemu do siebie: Kto jest matką moją i którzy są braćmi moimi?49 I wyciągnąwszy rękę ku uczniom swoim rzekł: Oto matka moja i bracia moi.50 Albowiem ktokolwiek by spełnił wolę Ojca mego, który jest w niebiosach, ten jest bratem moim i siostrą i matką.NAUCZANIE W PRZYPOWIEŚCIACH .(13,1-53)13 PRZYPOWIEŚĆ O SIEWCY.1 Owego dnia wyszedłszy Jezus z domu, siedział nad morzem.2 I zebrały się przy nim rzesze wielkie tak, że wstąpiwszy do łodzi, siedział, a cała rzesza stała na brzegu.3 I powiedział im wiele w przypowieściach, mówiąc: Oto szedł siać, który sieje.4 A gdy siał, niektóre padły obok drogi, i przyleciały ptaki niebieskie, i wydziobały je.5 Inne zaś padły na opoczyste, gdzie nie miały wiele zlemi,i wnet wzeszły, bo nie miały głębokiej ziemi.6 A gdy słońce wzeszło, zwiędły i że nie miały korzenia, uschły.7 Inne zaś padły między ciernie, a ciernie wyrosły i zadusiły je.8 A inne padły na ziemię dobrą i dały owoc: jedno setny, drugie sześćdziesiąty, a inne trzydziesty.9 Kto ma uszy ku słuchaniu, niechaj słucha. CZEMU PRZEZ PRZYPOWIEŚCI NAUCZA.10 I przystąpiwszy uczniowie, rzekli mu: Czemu im mówisz w przypowieściach?11 A on odpowiadając, rzekł im: Gdyż wam dane jest poznać tajemnice królestwa niebieskiego, tamtym zaś nie jest dane.12 Albowiem ktokolwiek ma, będzie mu dane i będzie obfitował, kto zaś nie ma, i to co ma, będzie wzięte od niego.13 Dlatego mówię im w przypowieściach, że patrząc, nie widzą, a słuchając, nie słyszą ani rozumieją.14 I spełnia się na nich proroctwo Izajasza, mówiącego: “Słuchem słuchać będziecie, a nie zrozumiecie i widząc, widzieć będziecie, a nie ujrzycie.15 Albowiem zatyło serce ludu tego, a uszami ciężko słyszeli i oczy swe zamrużyli, żeby kiedy oczyma nie widzieli i uszami nie słyszeli, a sercem nie zrozumieli i nie nawrócili się, a uzdrowiłbym ich.”16 Wasze zaś oczy błogosławione, że widzą, i uszy wasze, że słyszą.17 Albowiem zaprawdę mówię wam, iż wielu proroków i sprawiedliwych pragnęło widzieć, co widzicie, a nie widzieli, i słyszeć, co słyszycie, a nie słyszeli. WYJAŚNIA PRZYPOWIEŚĆ O SIEWCY.18 Wy zatem słuchajcie przypowieści o siewcy.19 Do każdego, co słucha słowa o królestwie, a nie rozumie, przychodzi Zły i porywa to, co było wsiane w serce jego. Ten jest, który został obok drogi posiany.20 A który na opoczystych został posiany, ten jest, który słucha słowa, i zaraz je z radością przyjmuje.21 Nie ma zaś korzenia w sobie, ale trwa do czasu, a gdy przypadnie ucisk i prześladowanie dla słowa, wnet się gorszy.22 A który został posiany między ciernie, ten jest, który słucha słowa, a troska świata tego i szukanie bogactw zadusza słowo, i staje się bez pożytku.23 A który został posiany na ziemię dobrą, ten jest, który słucha słowa i rozumie i owoc przynosi, a mianowicie jedno wydaje setny, a drugie sześćdziesiąty, a inne trzydziesty. PRZYPOWIEŚĆ O KĄKOLU.24 Inną przypowieść przedłożył im, mówiąc: Podobne jest królestwo niebieskie człowiekowi, który posiał dobre nasienie na roli swojej.25 Gdy zaś ludzie spali, przyszedł nieprzyjaciel jego i nasiał kąkolu między pszenicę, i odszedł.26 A gdy urosła trawa i owoc uczyniła, wtedy pokazał się i kąkol.27 Przystąpiwszy zaś słudzy gospodarza, rzekli mu: Panie, czyżeś nie posiał dobrego nasienia na roli swojej? Skąd więc ma kąkol?26 I rzekł im: Nieprzyjazny człowiek to uczynił. A słudzy rzekli mu: Chcesz, pójdziemy i zbierzemy go?29 I rzekł: Nie, byście przypadkiem zbierając kąkol, nie wykorzenili razem z nim i pszenicy.30 Dopuśćcie obojgu róść aż do żniwa, a czasu żniwa powiem żeńcom:, Zbierzcie pierwej kąkol i zwiążcie go w snopki ku spaleniu, a pszenicę zgromadźcie do gumna mojego. O ZIARNIE GORCZYCZNYM I O KWASIE.31 Inną przypowieść przedłożył im, mówiąc: Podobne jest królestwo niebieskie ziarnu gorczycznemu, które wziąwszy człowiek, posiał na roli swojej.32 Jest ono wprawdzie najmniejsze ze wszelkiego nasienia, ale kiedy urośnie, większe jest nad wszystkie jarzyny i staje się drzewem, tak że ptaki niebieskie przylatują i mieszkają na gałązkach jego.33 Inną przypowieść powiedział im: Podobne jest królestwo niebieskie do kwasu, który wziąwszy niewiasta, włożyła w trzy miary mąki, aż się wszystka zakwasiła.34 To wszystko mówił Jezus do rzeszy w przypowieściach, a bez przypowieści nie mówił im,25 aby się wypełniło to, co było powiedziane przez Proroka mówiącego: “Otworzę usta moje w przypowieściach, będę wypowiadał rzeczy skryte od założenia świata.” WYJAŚNIA PRZYPOWIEŚĆ O KĄKOLU.26 Wtedy rozpuściwszy rzesze, przyszedł do domu. I przystąpili do niego uczniowie jego, mówiąc: Wyłóż nam przypowieść o kąkolu w roli.27 A on odpowiadając, rzekł im: Tym, który sieje dobre nasienie, jest Syn Człowieczy.28 A rolą jest świat, a dobrym nasieniem są synowie królestwa, a kąkolem synowie złego.29 Nieprzyjacielem zaś, który go nasiał, jest diabeł, a żniwem jest koniec świata, żeńcami zaś są aniołowie.40 Jak więc kąkol zbierają i palą ogniem, tak będzie na końcu świata.41 Pośle Syn Człowieczy Aniołów swoich i zbiorą z królestwa jego wszystkie zgorszenia i tych, którzy czynią nieprawość.42 I wrzucą ich w piec ognisty; tam będzie płacz i zgrzytanie zębów.43 Wtedy sprawiedliwi świecić będą jako słońce w królestwie Ojca swego. Kto ma uszy ku słuchaniu, niechaj słucha. PRZYPOWIEŚĆ O SKARBIE, PERLE I NIEWODZIE.44 Podobne jest królestwo niebieskie do skarbu ukrytego w roli, który znalazłszy człowiek, skrył, i radując się z niego, odchodzi i sprzedaje wszystko, co ma, i kupuje ową rolę.45 Również podobne jest królestwo niebieskie człowiekowi kupcowi, szukającemu dobrych pereł.46 A znalazłszy jedną drogą perłę, odszedł, i sprzedał wszystko, co miał, i kupił ją.47 Również podobne jest królestwo niebieskie niewodowi, zapuszczonemu w morze i zgromadzającemu wszelkiego rodzaju ryby.48 Który, gdy się napełnił, wyciągnąwszy, a na brzegu usiadłszy, wybrali dobre w naczynia, a złe precz wyrzucili.49 Tak będzie przy końcu świata; wyjdą aniołowie i wyłączą złych z pośrodka sprawiedliwych,50 i wrzucą ich w piec ognisty; tam będzie płacz i zgrzytanie zębów.51 Zrozumieliście to wszystko? Mówią mu: Tak.52 Rzekł im: Dlatego każdy uczony nauczyciel w królestwie niebieskim, podobny jest człowiekowi gospodarzowi, który wyjmuje ze skarbu swego nowe i stare rzeczy.52 I stało się, gdy Jezus dokończył tych przypowieści, odszedł stamtąd.. RÓŻNE PODRÓŻE, PRZEPLATANE CUDAMI(13,54 – 17,20) JEZUS WZGARDZONY W NAZARECIE.54 I przyszedłszy do ojczyzny swojej nauczał ich w synagogach ich, tak że się zdumiewali i mówili: Skądże temu ta mądrość i cuda?55 Czyż ten nie jest synem rzemieślnika? Czy matka jego nie nazywa się Maryja, a bracia jego Jakub i Józef i Szymon i Juda?56 A siostry jego czyż nie wszystkie są u nas? Skądże więc jemu to wszystko?57 I gorszyli się z niego. A Jezus rzekł im: Nie jest prorok bez czci, tylko w ojczyźnie swojej i w domu swoim.58 I nie uczynił tam wielu cudów z powodu ich niedowiarstwa.14 ZAMORDOWANIE JANA CHRZCICIELA.1 Wówczas usłyszał Herod tetrarcha wieść o Jezusie,2 i rzekł sługom swoim: Ten ci jest Jan Chrzciciel; on to zmartwychwstał, i dlatego cuda dzieją się przezeń.3 Albowiem Herod pojmał był Jana, i związał go, i wsadził do więzienia z powodu Herodiady, żony brata swego.4 Mówił mu bowiem Jan: Tobie nie wolno jej mieć.5 A chcąc go zabić, bał się ludu; albowiem mieli go za proroka.6 W dzień zaś urodzin Heroda tańczyła córka Herodiady w pośrodku, i spodobała się Herodowi.7 Dlatego pod przysięgą obiecał jej dać, czegokolwiek by zażądała od niego.8 A ona podmówiona przez matkę swą, rzekła: Daj mi tu na misie głowę Jana Chrzciciela.9 I zasmucił się król, lecz dla przysięgi i tych, którzy po społu siedzieli, kazał dać.10 A posławszy, ściął Jana w więzieniu.11 I przyniesiono głowę jego na misie, i oddano dziewczynie, i odniosła matce swojej.12 A przybywszy uczniowie jego, wzięli ciało jego i pogrzebali je, a przyszedłszy, opowiedzieli Jezusowi. PIERWSZE ROZMNOŻENIE CHLEBA.13 Gdy usłyszał o tym Jezus, odjechał stamtąd łodzią na miejsce pustynne, osobno. A usłyszawszy o tym rzesze, poszły za nim z miast pieszo.14 I wyszedłszy, ujrzał wielką rzeszę, i zlitował się nad nimi, i uzdrowił niemocnych ich.15 A gdy nastał wieczór, przystąpili do niego uczniowie jego, mówiąc: Miejsce jest pustynne, a godzina już minęła; rozpuść rzesze, aby poszły do wsi i kupiły sobie żywności.16 Jezus zaś im rzekł: Nie potrzebują iść, dajcie wy im jeść.17 Odpowiedzieli mu: Nie mamy tu tylko pięć chlebów i dwie ryby.18 A on im rzekł: Przynieście mi je tu.19 A rozkazawszy rzeszom usiąść na trawie, wziąwszy pięć chlebów i dwie ryby, i spojrzawszy w niebo, pobłogosławił, połamał, i dał uczniom chleb, a uczniowie rzeszom.20 I jedli wszyscy, i najedli się. I zebrali resztki, dwanaście koszów pełnych ułomków.21 Tych zaś, co jedli, liczba była pięć tysięcy mężczyzn, opróczniewiast i dzieci.22 A Jezus zaraz przymusił uczniów, by weszli do łodzi i wyprzedzili go za morze, ażby rozpuścił rzesze.23 I rozpuściwszy rzesze, wszedł na górę sam, by się modlić. Gdy zaś nastał wieczór, był tam sam. JEZUS CHODZI PO MORZU.24 A łodzią na środku morza miotały fale; albowiem był wiatr przeciwny.25 Lecz o czwartej straży nocnej przyszedł do nich, idąc po morzu.26 I widząc go idącego po morzu, zatrwożyli się, mówiąc, że to zjawa. I z bojaźni krzyknęli.27 I zaraz przemówił do nich Jezus, mówiąc: Miejcie ufność, jam jest, nie bójcie się.28 A Piotr odpowiadając, rzekł: Panie, jeśliś ty jest, każ mi przyjść do siebie po wodzie.29 A on rzekł: Przyjdź. I wyszedłszy Piotr z łodzi, szedł po wodzie, aby przyjść do Jezusa.30 Ale widząc wiatr gwałtowny, zląkł się; a gdy począł tonąć, zawołał, mówiąc: Panie, ratuj mnie!31 A zaraz Jezus wyciągnąwszy rękę, uchwycił go, i rzekł mu: Małej wiary, czemuś zwątpił?32 A gdy weszli w łódź, ustał wiatr.33 Ci zaś, co byli w łodzi, przyszli, i pokłonili mu się, mówiąc: Prawdziwie jesteś Synem Bożym.34 I gdy się przeprawił, przybyli do ziemi Genezar.35 A poznawszy go ludzie owego miejsca, posłali po całej owej krainie, i przynieśli mu wszystkich, którzy się źle mieli.36 I prosili go, aby się choć kraju szaty jego dotknęli, a którzykolwiek się dotknęli, zostali uzdrowieni.15 USTAWY FARYZEJSKIE NALEŻY ODRZUCIĆ.1 Wtedy przystąpili do niego z Jerozolimy doktorowie i faryzeusze, mówiąc:2 Czemu uczniowie twoi przestępują ustawę starszych? Albowiem nie umywają rąk swych, gdy chleb jedzą.3 On zaś odpowiadając, rzekł im: Czemu i wy przestępujecie przykazania Boże dla ustawy waszej? Albowiem Bóg rzekł: 4 “Czcij ojca i matkę,” i: “Kto by złorzeczył ojcu albo matce; niechaj śmiercią umrze.”5 Wy zaś powiadacie: Ktokolwiek powie ojcu albo matce: Dar, który jest ode mnie, tobie pożyteczny będzie;6 i nie będzie czcił ojca swego ani matki swojej. I udaremniliście przykazanie Boże dla ustawy waszej.7 Obłudnicy, dobrze o was prorokował Izajasz, mówiąc:8 “Ten lud czci mnie wargami; ale serce ich daleko jest ode mnie.9 Lecz próżno mnie chwalą, ucząc nauk i przykazań ludzkich.”10 I wezwawszy do siebie rzesze, rzekł im: Słuchajcie a rozumiejcie.11 Nie to, co wchodzi w usta, plami człowieka, ale co wychodzi z ust, to plami człowieka.12 Wtedy przystąpiwszy uczniowie jego, rzekli mu: Wiesz, że faryzeusze, usłyszawszy to słowo, zgorszyli się?13 A on odpowiadając, rzekł: Wszelki szczep, którego nie szczepił Ojciec mój niebieski, wykorzeniony będzie.14 Zaniechajcie ich, ślepi są, i wodzowie ślepych. Ślepy też jeśliby ślepego prowadził, obaj w dół wpadają.15 Piotr zaś odpowiadając, rzekł mu: Wyłóż nam to podobieństwo.16 A on rzekł: Jeszcze jesteście i wy bez zrozumienia?17 Nie rozumiecie, że wszystko co wchodzi w usta, do brzucha idzie, i do wychodu się wyrzuca?18 Ale co z ust wychodzi, z serca pochodzi, i to plami człowieka.19 Albowiem z serca wychodzą złe myśli, zabójstwa, cudzołóstwa, porubstwa, kradzieże, fałszywe świadectwa, bluźnierstwa.20 Te plamią człowieka; ale jeść nieumytymi rękoma, człowieka nie plami. UZDRAWIA CÓRKĘ CHANANEJKI.21 A wyszedłszy Jezus stamtąd, odszedł w strony Tyru i Sydonu.22 I oto niewiasta chananejska wyszedłszy z tamtych okolic, wołała doń, mówiąc: Zmiłuj się nade mną, Panie, Synu Dawidów! Córka moja ciężko jest dręczona od szatana.23 A on nie odpowiedział jej ani słowa. I przystąpiwszy uczniowie jego, prosili go, mówiąc: Odpraw ją, bo woła za nami.24 On zaś odpowiadając, rzekł: Nie jestem posłany tylko do owiec domu izraelskiego, które zginęły.25 A ona przyszła, i pokłoniła mu się, mówiąc: Panie, ratuj mnie!26 On zaś odpowiadając, rzekł: Nie dobra jest zabierać chleb dzieciom, a rzucać psom.27 Lecz ona rzekła: I owszem, Panie; bo i szczenięta jedzą z odrobin, które spadają ze stołu panów ich.28 Wtedy odpowiadając Jezus, rzekł jej: O niewiasto! wielka jest wiara twoja, niechaj ci się stanie, jak chcesz. I uzdrowiona jest córka jej od owej godziny. CZYNI LICZNE CUDA.29 I gdy Jezus odszedł stamtąd, przybył nad Morze Galilejskie, i wstąpiwszy na górę, siedział tam.30 I przyszły do niego wielkie rzesze, mając z sobą niemych, ślepych, chromych, ułomnych i innych wielu i złożyli ich u nóg jego i uzdrowił ich,31 tak że się rzesze dziwiły, widząc niemych mówiących, chromych chodzących, ślepych widzących, i wielbili Boga izraelskiego. POWTÓRNIE CHLEB ROZMNAŻA.32 A Jezus zwoławszy uczniów swoich, rzekł: Żal mi rzeszy, gdyż już trzy dni trwają przy mnie i nie mają co jeść; a nie chcę ich puścić głodnych, aby nie ustali w drodze.33 I rzekli mu uczniowie jego: skądże mamy wziąć tyle chleba na pustyni, aby tak wielką rzeszę nakarmić?34 I rzekł Jezus: Wiele macie chlebów? A oni rzekli: Siedem i trochę rybek.36 I rozkazał rzeszy, aby usiedli na ziemi.36 A wziąwszy siedem chlebów i ryby, i dzięki uczyniwszy, połamał, i dał uczniom swoim, a uczniowie dali ludowi.37 I jedli wszyscy, i najedli się; i zebrali co zbywało ułomków, siedem koszów pełnych.38 Tych zaś, co jedli, było cztery tysiące mężczyzn, oprócz niewiast i dzieci.39 A rozpuściwszy rzeszę, wstąpił w łódź, i przybył w granice Magedan.16 O KWASIE FARYZEUSZÓW I SADUCEUSZÓW.1 A przystąpili do niego faryzeusze i saduceusze, kusząc, i prosili go, aby im ukazał znak z nieba.2 A on odpowiadając, rzekł im: Gdy wieczór nadejdzie, mówicie: Będzie pogoda, bo się niebo czerwieni.3 A rano: Dziś niepogoda, bo czerwieni się smutne niebo.4 Wygląd więc nieba umiecie osądzić, znamion zaś czasów nie możecie? Plemię złe i cudzołożne znaku szuka, a znak nie będzie mu dany, tylko znak Jonasza proroka. I opuściwszy ich, odszedł.5 A gdy przeprawili się uczniowie jego za morze, zapomnieli wziąć chleba.6 I on im rzekł: Baczcie, a strzeżcie się kwasu faryzeuszów i saduceuszów.7 Lecz oni myśleli sami w sobie, mówiąc: Żeśmy nie wzięli chleba.8 Jezus zaś wiedząc, rzekł: Cóż myślicie między sobą, małej wiary, że chleba nie macie?9 Jeszcze nie rozumiecie, ani nie pamiętacie pięciu chlebów na pięć tysięcy ludzi, i wieleście koszów wzięli?10 Ani siedmiu chlebów na cztery tysiące ludzi, i wieleście koszów wzięli?11 Czemuż nie rozumiecie, że wam mówiłem nie o chlebie: Strzeżcie się kwasu faryzeuszów i saduceuszów?12 Wtedy zrozumieli, że nie mówił, aby się strzegli kwasu chlebowego, ale nauki faryzeuszów i saduceuszów. WYZNANIE PIOTRA, JEGO PRYMAT.13 Przyszedł zaś Jezus w stronę Cezarei Filipowej i pytał uczniów swoich, mówiąc: Kim mienią być ludzie Syna Człowieczego?14 A oni rzekli: Jedni Janem Chrzcicielem, a drudzy Eliaszem, a inni Jeremiaszem, albo jednym z proroków.15 Rzekł im Jezus: A wy kim mnie być powiadacie?16 Odpowiadając Szymon Piotr, rzekł: Ty jesteś Chrystus, Syn Boga żywego.17 A odpowiadając Jezus, rzekł mu: Błogosławiony jesteś Szymonie, Bar Jona; bo ciało i krew nie objawiła tobie, ale Ojciec mój, który jest w niebiosach.18 A ja tobie powiadam, że ty jesteś opoka, a na tej opoce zbuduję Kościół mój, a bramy piekielne nie przemogą go.19 I tobie dam klucze królestwa niebieskiego; a cokolwiek zwiążesz na ziemi, będzie związane i w niebiosach; a cokolwiek rozwiążesz na ziemi, będzie rozwiązane i w niebiosach.20 Wtedy przykazał uczniom swoim, aby nikomu nie mówili, że on jest Jezusem Chrystusem. PRZEPOWIEDNIA MĘKI.21 Odtąd począł Jezus wykazywać uczniom swoim, iż potrzeba, aby szedł do Jeruzalem, i wiele wycierpiał od starszych i od doktorów i od przedniejszych kapłanów, i był zabity, i trzeciego dnia zmartwychwstał.22 I wziąwszy go Piotr, począł go karcić, mówiąc: Boże cię uchowaj, Panie! Nie przyjdzie to na ciebie.22 A on obróciwszy się, rzekł Piotrowi: Idź za mną, szatanie! Jesteś mi zgorszeniem, bo nie rozumiesz, co jest Bożego, ale co jest ludzkiego. KONIECZNOŚĆ ZAPARCIA SIĘ.24 Wtedy Jezus rzekł uczniom swoim: Jeśli kto chce iść za mną, niech sam siebie zaprze, i weźmie krzyż swój, a naśladuje mnie.25 Kto bowiem chciałby zachować życie swoje, straci je, a kto by stracił życie swoje dla mnie, znajdzie je.26 Cóż bowiem pomoże człowiekowi, choćby cały świat pozyskał, a na duszy swojej szkodę poniósł? Albo co da człowiek w zamian za duszę swoją?27 Albowiem Syn Człowieczy przyjdzie w chwale Ojca swego z aniołami swymi, a wtedy odda każdemu według uczynków jego.28 Zaprawdę powiadam wam: Są tacy wśród tych, co tu stoją, którzy nie zaznają śmierci, aż ujrzą Syna Człowieczego, przychodzącego w królestwie swoim.17 PRZEMIENIENIE PAŃSKIE. 1 A po sześciu dniach wziął Jezus Piotra i Jakuba i Jana, brata jego, i wyprowadził ich na górę wysoką osobno.2 I przemienił się przed nimi. A oblicze jego rozjaśniało jak słońce, szaty zaś jego stały się białe jak śnieg.3 A oto ukazali im się Mojżesz i Eliasz, z nim rozmawiający.4 Piotr zaś odpowiadając, rzekł do Jezusa: Panie! dobrze jest nam tu być; jeśli chcesz, uczyńmy tu trzy przybytki: Tobie jeden, Mojżeszowi jeden i Eliaszowi jeden.5 Gdy on jeszcze mówił, oto obłok jasny okrył ich. A oto głos z obłoku mówiący: Ten jest Syn mój miły, w którym sobie dobrze upodobałem, jego słuchajcie.6 A usłyszawszy uczniowie, upadli na twarz swoją i bali się bardzo.7 I przystąpił Jezus, i dotknął się ich, i rzekł im: Wstańcie, a nie bójcie się.8 Podniósłszy zaś swe oczy, nikogo nie widzieli, tylko samego Jezusa. O PRZYJŚCIU ELIASZA.9 Gdy Oni zstępowali z góry, przykazał im Jezus, mówiąc: Nikomu nie mówcie o widzeniu, aż Syn Człowieczy zmartwychwstanie.10 I pytali go uczniowie, mówiąc: Cóż więc powiadają doktorowie zakonni, że Eliasz ma pierwej przyjść?11 A on odpowiadając, rzekł im: Eliasz wprawdzie przyjdzie, i naprawi wszystko.12 Wszakże wam powiadam, że Eliasz już przyszedł, a nie poznali go, ale uczynili z nim cokolwiek chcieli. Tak też i Syn Człowieczy będzie od nich cierpiał.13 Wtedy zrozumieli uczniowie, że im mówił o Janie Chrzcicielu. UZDROWIENIE LUNATYKA.14 A gdy przyszedł do rzeszy, przystąpił do niego człowiek i upadłszy przed nim na kolana, rzekł: Panie! zmiłuj się nad synem moim, bo jest lunatykiem i źle się ma; bo często wpada w ogień, a często w wodę.15 I przywiodłem go do uczniów twoich, a nie mogli go uzdrowić.16 Jezus zaś odpowiadając, rzekł: O plemię niewierne i przewrotne! Dopóki będę z wami? Dokądże będę was cierpiał? Przynieście go tu do mnie.17 I zgromił go Jezus, a wyszedł od niego czart, i uzdrowiony został chłopiec w owej godzinie.18 Wtedy przystąpili uczniowie do Jezusa na osobności i rzekli: Czemu my nie mogliśmy go wyrzucić? 19 Rzekł im Jezus: Dla niedowiarstwa waszego; bo zaprawdę wam powiadam: Jeśli będziecie mieć wiarę jako ziarno gorczyczne, rzeczecie tej górze: Przejdź stąd tam, a przejdzie, i nic niepodobnego wam będzie.20 Ten zaś rodzaj nie bywa wypędzany, tylko przez modlitwę i post. OSTATNI POBYT W KAFARNAUM.(17,21-18,35)21 A gdy oni przebywali w Galilei, rzekł im Jezus: Syn Człowieczy ma być wydany w ręce ludzkie.22 I zabiją go, a trzeciego dnia zmartwychwstanie. I zasmucili się bardzo. DANINA NA ŚWIĄTYNIĘ.23 A gdy przyszli do Kafarnaum, przystąpili do Piotra, którzy pobierali dydrachmy, i rzekli mu: Mistrz wasz nie płaci dydrachm? 24 Rzekł: I owszem. A gdy wszedł do domu, uprzedził go Jezus, mówiąc: Co ci się zda, Szymonie? Królowie ziemscy od kogo biorą podatek albo czynsz, od synów swoich, czyli od obcych?25 A on rzekł: Od obcych. Rzekł mu Jezus: A więc wolni są synowie.26 Ale że byśmy ich nie zgorszyli, idź do morza, i zarzuć wędkę, a tę rybę, która najpierw wyjdzie, weź, a otworzywszy pyszczek jej, znajdziesz stater; ten wziąwszy, daj im za mnie i za siebie.18 CHRYSTUS ZALECA POKORĘ.1 W ową godzinę przyszli do Jezusa uczniowie, mówiąc: Kto mniemasz, większym jest w królestwie niebieskim?2 A Jezus przywoławszy dziecię, postawił je w pośrodku nich.3 I rzekł: Zaprawdę powiadam wam: Jeśli się nie nawrócicie i nie staniecie się jako dziatki, nie wejdziecie do królestwa niebieskiego.4 Ktokolwiek więc uniży się jako to dzieciątko, ten jest większy w królestwie niebieskim.5 A kto by przyjął jedno dzieciątko takie w imię moje, mnie przyjmuje.6 Kto by zaś zgorszył jednego z tych małych, którzy we mnie wierzą, lepiej by mu było, aby zawieszono kamień młyński u szyi jego i zatopiono go w głębokościach morskich. GROZI GORSZYCIELOM.7 Biada światu dla zgorszenia, albowiem muszą przyjść zgorszenia; wszelako biada temu człowiekowi, przez którego zgorszenie przychodzi.8 Jeśli zaś ręka twoja, albo noga twoja gorszy cię, odetnij ją i odrzuć od siebie. Lepiej ci jest ułomnym albo chromym wejść do życia, aniżeli mając dwie ręce albo dwie nogi, być wrzuconym w ogień wieczny.9 A jeśli oko twoje gorszy cię, wyłup je i odrzuć od siebie. Lepiej ci jest z jednym okiem wejść do życia, aniżeli mając dwoje oczu, być wrzuconym do piekła ognistego.10 Baczcie, abyście nie gardzili jednym z tych małych; albowiem wam powiadam, że aniołowie ich w niebiosach zawsze widzą oblicze Ojca mego, który jest w niebiosach.11 Przyszedł bowiem Syn Człowieczy, aby zbawić, co było zginęło. ZGUBIONA OWCA.12 Co Wam Się zdaje? Gdyby kto miał sto owiec, a zabłądziłaby jedna z nich, czy nie opuszcza dziewięćdziesięciu dziewięciu na górach, i nie idzie szukać tej, która zabłądziła?13 A jeśli mu się uda znaleźć, zaprawdę powiadam wam, że się z niej więcej weseli, niż z dziewięćdziesięciu dziewięciu tych, które nie zbłądziły.14 Tak też nie jest wolą Ojca waszego, który jest w niebiosach, aby zginął jeden z tych małych. UPOMNIENIE BRATERSKIE.15 Jeśliby zaś zgrzeszył przeciw tobie brat twój, idź, a upomnij go wobec siebie i jego samego; jeśli cię usłucha, pozyskasz brata twego.16 Ale jeśli cię nie usłucha, weź z sobą jeszcze jednego albo dwóch, aby na zeznaniu dwóch albo trzech świadków opierała się wszelka sprawa.17 A jeśliby ich nie usłuchał, powiedz Kościołowi; a jeśliby i Kościoła nie usłuchał, niech ci będzie jako poganin i celnik.18 Zaprawdę powiadam wam: Cokolwiek zwiążecie na ziemi, będzie związane i w niebie, a cokolwiek rozwiążecie na ziemi, będzie rozwiązane i w niebie.19 Jeszcze powiadam wam, że jeśli dwaj z was zgodzą się na ziemi co do jakiej rzeczy, o którą poproszą, stanie się im od Ojca mego, który jest w niebiosach.20 Albowiem gdzie są dwaj albo trzej zgromadzeni w imię moje, tam ja jestem w pośrodku nich.21 Wtedy Piotr, przystąpiwszy do niego, rzekł: Panie! Gdy brat mój zgrzeszy przeciwko mnie, ilekroć mam mu odpuścić? Aż do siedmiukroć?22 Mówi mu Jezus: Nie powiadam ci aż do siedmiukroć, ale aż do siedemdziesięciu siedmiukroć. NIEMIŁOSIERNY SŁUGA-DŁUŻNIK.23 Dlatego podobne jest królestwo niebieskie człowiekowi królowi, który chciał rozliczać się ze sługami swoimi.24 A gdy się począł rozliczać, przywiedziono mu jednego, który był mu winien dziesięć tysięcy talentów.25 Gdy zaś nie miał skąd oddać, kazał go pan jego, sprzedać i żonę jego i dzieci i wszystko, co miał, i oddać.26 A upadłszy sługa ów, prosił go mówiąc: Miej cierpliwość nade mną, a wszystko ci oddam.27 Pan zaś zlitowawszy się nad owym sługą, wypuścił go i dług mu darował.28 Lecz sługa ów wyszedłszy, znalazł jednego z towarzyszów swoich, który był mu winien sto denarów; i ująwszy, dusił go, mówiąc: Oddaj coś winien.29 A upadłszy towarzysz jego, prosił go, mówiąc: Miej cierpliwość nade mną, a wszystko ci oddam.30 On zaś nie chciał, ale poszedł i wsadził go do więzienia, ażby oddał dług.31 Towarzysze zaś jego widząc, co się działo, zasmucili się bardzo, i przyszli, i opowiedzieli panu swemu wszystko, co się było stało.32 Wtedy zawołał go pan jego i rzekł mu: Sługo niegodziwy! Cały dług odpuściłem ci, gdyż mnie prosiłeś!33 Czyż więc i ty nie powinieneś był zmiłować się nad towarzyszem twoim, jak i ja zmiłowałem się nad tobą?34 I rozgniewawszy się pan jego, podał go katom, ażby oddał wszystek dług.35 Tak też i Ojciec mój niebieski uczyni wam, jeśli nie odpuścicie każdy bratu swe mu ze serc waszych.III. Chrystus w Jerozolimie z okazji ostatniej wielkanocy(19,1 – 25,46) PO DRODZE DO JERUZALEM.(19,1 – 20,34)191 I stało się, gdy dokończył Jezus tych mów, odszedł z Galilei i przyszedł w granice Judei za Jordan.2 I szły za nim wielkie rzesze i tam je uzdrowił. NAUKA O MAŁŻEŃSTWIE I CZYSTOŚCI.3 I przyszli do niego faryzeusze, kusząc go i mówiąc: Czy godzi się człowiekowi opuścić żonę swoją z jakiejkolwiek przyczyny?4 A on odpowiadając rzekł im: Nie czytaliście, że ten który stworzył człowieka na początku, “mężczyzną i niewiastą stworzył ich?” I rzekł: 5 “Dlatego opuści człowiek ojca i matkę, i złączy się z żoną swoją, i będą dwoje w jednym ciele.”6 A tak już nie są dwoje, ale jedno ciało. Co więc Bóg złączył, człowiek niech nie rozłącza.7 Rzekli mu: Czemuż więc Mojżesz kazał dać list rozwodowy i odprawić?8 Rzekł im: Mojżesz dla twardości serca waszego pozwolił wam opuszczać żony wasze, lecz od początku nie było tak.9 A powiadam wam: Iż ktokolwiek opuściłby żonę swoją, oprócz dla porubstwa, a pojąłby inną, cudzołoży; a kto by opuszczoną pojął, cudzołoży.10 Rzekli mu uczniowie jego: Jeśli tak się ma sprawa mężczyzny z żoną, niepożyteczno się żenić.11 A on im rzekł: Nie wszyscy pojmują to słowo, ale ci, którym jest dane.12 Albowiem są rzezańcy, którzy z żywota matki tak się narodzili, i są rzezańcy, których ludzie uczynili, i są rzezańcy, którzy się sami otrzebili dla królestwa niebieskiego. Kto może pojąć, niechaj pojmuje. BŁOGOSŁAWI DZIECIOM. 13 Wtedy mu przyniesiono dziatki, aby włożył na nie ręce i modlił się, a uczniowie łajali ich.14 Lecz Jezus rzekł im: Dopuśćcie dziatki i nie zabraniajcie im przychodzić do mnie; albowiem takich jest królestwo niebieskie.15 A gdy włożył na nie ręce, odszedł stamtąd. BOGATY MŁODZIENIEC.16 A Oto jeden przystąpiwszy, rzekł mu: Nauczycielu dobry! Co dobrego mam czynić, abym miał życie wieczne?17 A on mu rzekł: Co mnie pytasz o dobro? Jeden jest dobry, Bóg. Jeśli zaś chcesz wejść do życia, chowaj przykazania.18 Rzecze mu: Które? Jezus zaś rzekł: “Nie będziesz zabijał, nie będziesz cudzołożył; nie będziesz czynił kradzieży, nie będziesz mówił fałszywego świadectwa.19 Czcij ojca twego i matkę twoją: a będziesz miłował bliźniego twego, jako samego siebie.”20 Rzekł mu młodzieniec: Wszystkiego tego strzegłem od młodości mojej, czegóż mi jeszcze nie dostaje?21 Rzekł mu Jezus: Jeśli chcesz być doskonałym, idź, sprzedaj co masz, i daj ubogim, a będziesz miał skarb w niebie; i przyjdź, pójdź za mną.22 Gdy zaś młodzieniec usłyszał to słowo, odszedł smutny; albowiem miał majętności wiele. NIEBEZPIECZEŃSTWO BOGACTW.23 Jezus zaś rzekł uczniom swoim: Zaprawdę powiadam wam, iż bogaty trudno wejdzie do królestwa niebieskiego.24 I po wtóre powiadam wam: Łatwiej jest wielbłądowi przejść przez ucho igielne, niż bogatemu wejść do królestwa niebieskiego.25 Uczniowie zaś usłyszawszy to, dziwili się bardzo, mówiąc: Któż tedy może być zbawiony?26 Lecz Jezus spojrzawszy, rzekł im: U ludzi to niemożliwe, ale u Boga wszystko jest możliwe. NAGRODA UBÓSTWA.27 Wtedy Piotr odpowiadając, rzekł mu: Oto my opuściliśmy wszystko, i poszliśmy za tobą; cóż my więc mieć będziemy?28 Jezus zaś rzekł im: Zaprawdę powiadam wam: Iż wy, którzyście poszli za mną, w odrodzeniu, gdy Syn Człowieczy usiądzie na stolicy majestatu swego, będziecie i wy siedzieć na dwunastu stolicach, sądząc dwanaście pokoleń izraelskich.29 I wszelki, który by opuścił dom, albo braci, albo siostry, albo ojca, albo matkę, albo żonę, albo synów, albo rolę dla imienia mego, stokroć tyle weźmie, i życie wieczne otrzyma.30 Wielu zaś pierwszych będzie ostatnimi, a ostatnich pierwszymi.20 PRZYPOWIEŚĆ O ROBOTNIKACH W WINNICY.1 Podobne jest królestwo niebieskie człowiekowi gospodarzowi, który wyszedł bardzo rano najmować robotników do winnicy swojej.2 A zawarłszy umowę z robotnikami po denarze za dzień, posłał ich do winnicy swojej.3 I wyszedłszy około trzeciej godziny, ujrzał innych stojących na rynku, próżnujących.4 I rzekł im: Idźcie i wy do winnicy mojej, a co będzie sprawiedliwe, dam wam.5 A oni poszli. I znowu wyszedł około szóstej i dziewiątej godziny, i tak samo uczynił.6 Około zaś jedenastej wyszedł i znalazł innych stojących, i rzekł im: Co tu stoicie cały dzień próżnując?7 Rzekli mu: Bo nas nikt nie najął. Rzekł im: Idźcie i wy do winnicy mojej.8 Lecz gdy wieczór nadszedł, rzekł pan winnicy rządcy swemu: Zawołaj robotników i oddaj im zapłatę, począwszy od ostatnich aż do pierwszych.9 Gdy więc przystąpili ci, którzy około jedenastej godziny przyszli, wzięli po denarze.10 A przyszedłszy i pierwsi, mniemali, że więcej otrzymają, ale wzięli i oni po denarze.11 A wziąwszy, szemrali przeciw gospodarzowi,12 mówiąc: Ci ostatni jedną godzinę pracowali, a uczyniłeś ich równymi nam, którzyśmy znosili ciężar dnia i upału.13 A on odpowiadając jednemu z nich, rzekł: Przyjacielu! Nie czynię ci krzywdy: czyżeś się ze mną za denara nie umówił?14 Weź, co twoje jest, a idź; chcę też i temu ostatniemu dać jako i tobie.15 Czyż mi nie wolno czynić tego, co chcę? Czy oko twoje złośliwe jest, że ja jestem dobry?16 Tak to ostatni będą pierwszymi, a pierwsi ostatnimi; albowiem wielu jest wezwanych, ale mało wybranych. PONOWNA ZAPOWIEDŹ MĘKI.17 I wstępując Jezus do Jerozolimy, wziął dwunastu uczniów osobno i rzekł im:18 Oto wstępujemy do Jerozolimy, a Syn Człowieczy będzie wydany przedniejszym kapłanom i doktorom i skażą go na śmierć;19 i wydadzą go poganom na pośmiewisko i biczowanie i ukrzyżowanie, a trzeciego dnia zmartwychwstanie. PROŚBA SYNÓW ZEBEDEUSZOWYCH.20 Wtedy przystąpiła do niego matka synów Zebedeuszowych z synami swymi, oddając mu pokłon i prosząc go o coś.21 I Który jej rzekł: Czego chcesz? Rzekła mu: Powiedz, aby ci dwaj synowie moi siedzieli, jeden po prawicy twojej, a drugi po lewicy w królestwie twoim.22 Jezus zaś odpowiadając, rzekł: Nie wiecie, o co prosicie. Możecie pić kielich, który ja będę pił?23 Rzekli mu: Możemy. Rzekł im: Kielich mój wprawdzie pić będziecie, ale siedzieć po prawicy mojej, albo po lewicy, nie jest moją rzeczą dać wam, ale którym jest zgotowane od Ojca mojego.24 A usłyszawszy dziesięciu, obruszyli się na obu braci.25 Jezus zaś wezwał ich do siebie i rzekł: Wiecie, że książęta narodów panują nad nimi: i możniejsi rozciągają nad nimi władzę.26 Nie tak będzie między wami, ale ktokolwiek by między wami chciał być większym, niech będzie sługą waszym.27 A kto by między wami chciał być pierwszym, niech będzie ostatnim, sługą waszym;28 jak Syn Człowieczy nie przyszedł, aby mu służono, ale aby służyć i dać duszę swą na okup za wielu. ŚLEPI W JERYCHO.29 A gdy oni wychodzili z Jerycha, szła za nim rzesza wielka.30 I oto dwaj ślepi siedzący przy drodze usłyszeli, że Jezus przechodzi i zawołali, mówiąc: Panie, zmiłuj się nad nami, synu Dawidów!31 Lecz rzesza łajała ich, aby milczeli. Ale oni bardziej wołali, mówiąc: Panie, zmiłuj się nad nami, synu Dawidów!32 I stanął Jezus, i zawołał ich, i rzekł: Co chcecie, abym wam uczynił?33 Rzekli mu: Panie, aby otworzone zostały oczy nasze! 34 Jezus zaś zlitowawszy się nad nimi, dotknął oczu ich, a natychmiast przejrzeli i poszli za nim.. W JEROZOLIMIE(21,1- 25,46)21 WJAZD TRIUMFALNY.1 A gdy się przybliżali ku Jerozolimiei przyszli do Betfage, do góry Oliwnej, wtedy Jezus posłał dwu uczniów,2 mówiąc im: Idźcie do miasteczka, które jest przed wami, a natychmiast znajdziecie oślicę uwiązaną i oślę z nią; odwiążcie i przywiedźcie mi.3 A jeśliby wam kto co rzekł, powiedzcie, iż Pan ich potrzebuje; a zaraz je puści.4 A to wszystko stało się, aby się wypełniło, co było powiedziane przez Proroka mówiącego:5 “Powiedzcie córce Syjońskiej: Oto król twój idzie ku tobie cichy, siedząc na oślicy i na oślęciu, synu podjarzemnej.”6 Uczniowie zaś przyszedłszy uczynili, jak im rozkazał Jezus.7 I przywiedli oślicę i oślę, i włożyli na nie szaty swoje, a jego wsadzili na nie.8 A rzesza bardzo wielka słała szaty swoje na drodze, a drudzy obcinali gałązki z drzew i na drodze słali.9 Rzesze zaś, które szły naprzód i które szły z tyłu, wołały, mówiąc: Hosanna synowi Dawidowemu! Błogosławiony, który przychodzi w imię Pańskie. Hosanna na wysokościach!10 A gdy wjechał do Jerozolímy, poruszyło się całe miasto, mówiąc: Kim jest ten?11 Lud zaś mówił: Ten jest Jezus, prorok z Nazaretu galilejskiego. WYRZUCA KUPCZĄCYCH Z ŚWIĄTYNI.12 I wszedł Jezus do świątyni Bożej i wyrzucał wszystkich sprzedających i kupujących w świątyni, a stoły bankierów i ławki sprzedających gołębie poprzewracał.13 I rzekł im: Napisane jest: “Dom mój domem modlitwy zwany będzie, a wyście go uczynili jaskinią zbójców.”14 I przystąpili do niego ślepi i chromi w świątyni, i uzdrowił ich.15 Widząc zaś przedniejsi kapłani i doktorowie dziwy, które czynił, i dzieci wołające w świątyni i mówiące: Hosanna synowi Dawidowemu – rozgniewali się16 i rzekli mu: Słyszysz, co ci mówią? A Jezus rzekł im: I owszem. Nie czytaliście nigdy: “z ust niemowląt i ssących doskonałą uczyniłeś chwałę?”17 A opuściwszy ich, wyszedł poza miasto do Betanii i tam został. PRZEKLINA FIGĘ.18 Rano zaś wracając do miasta, uczuł głód.19 A ujrzawszy jedno figowe drzewo przy drodze, przyszedł do niego i nie znalazł na nim nic prócz samych liści, i rzekł mu: Niechaj się nigdy z ciebie owoc nie rodzi na wieki. I uschła zaraz figa.20 A ujrzawszy uczniowie, zdziwili się, mówiąc: Jakże natychmiast uschła.21 Jezus zaś odpowiadając, rzekł im: Zaprawdę powiadam wam, jeślibyście mieli wiarę, a nie wątpilibyście, nie tylko z figowym drzewem uczynicie, ale też gdybyście tej górze rzekli: Podnieś się a rzuć się w morze, stanie się.22 I wszystko otrzymacie, o co byście wierząc, prosili w modlitwie. UTARCZKI Z FARYZEUSZAMI.23 A gdy przyszedł do świątyni, przystąpili do niego, gdy uczył, przedniejsi kapłani i starsi ludu, mówiąc: Jaką mocą to czynisz i kto ci dał tę władzę?24 Odpowiadając Jezus, rzekł im: Spytam ja też was o jedną rzecz, jeśli mi na nią odpowiecie, i ja wam powiem, jaką mocą to czynię.25 Chrzest Jana skąd był, z nieba, czy z ludzi? Lecz oni rozważali między sobą, mówiąc:26 Jeśli powiemy: z nieba, rzecze nam: Czemużeście mu więc nie uwierzyli? A jeśli powiemy: z ludzi, boimy się rzeszy; bo wszyscy mieli Jana za proroka.27 I odpowiadając Jezusowi rzekli: Nie wiemy. Rzekł im i on: To i ja wam nie powiem, jaką mocą to czynię. PRZYPOWIEŚĆ O DWU SYNACH.28 Wam zaś co się zdaje? Pewien człowiek miał dwóch synów. I przyszedłszy do pierwszego, rzekł: Synu, idź dziś popracuj w winnicy mojej.29 A on odpowiadając, rzekł: Nie chcę. Ale potem żalem wzruszony poszedł.30 A przyszedłszy do drugiego, rzekł podobnie. Lecz ten odpowiadając, rzekł: Idę panie, a nie poszedł.31 Któryż z dwóch spełnił wolę ojcowską? Rzekli mu: Pierwszy. Powiedział im Jezus: Zaprawdę powiadam wam, że celnicy i wszetecznice uprzedzą was do królestwa Bożego.32 AIbowiem przyszedł do was Jan drogą sprawiedliwości, i nie uwierzyliście mu; a celnicy i wszetecznice uwierzyły mu; a wy widząc, ani nie mieliście żalu potem, aby mu uwierzyć. PRZEWROTNI DZIERŻAWCY WINNICY.33 Innej przypowieści posłuchajcie: Był człowiek gospodarz, który założył winnicę i płotem ją ogrodził, i wykopał w niej prasę, i zbudował wieżę, i oddał ją w dzierżawę oraczom i odjechał w podróż.34 A gdy się przybliżył czas owoców, posłał sługi swoje do oraczów, aby odebrali owoce jego.35 A oracze pojmawszy sługi jego, jednego obili, drugiego zabili, innego zaś ukamienowali.36 I znowu posłał innych sług więcej niż pierwszych, i tak samo im uczynili.37 A na koniec posłał do nich syna swego, mówiąc: Uszanują syna mego.38 Lecz oracze ujrzawszy syna, mówili między sobą: Ten jest dziedzic, pójdźcie, zabijmy go i posiądziemy dziedzictwo jego.39 I pojmawszy go, wyrzucili z winnicy i zabili.40 Gdy tedy przyjdzie pan winnicy, co uczyni oraczom owym?41 Rzekli mu: Złych srodze straci, a winnicę swą wynajmie innym oraczom, którzy oddadzą mu owoc we właściwej porze.42 Rzekł im Jezus: Nie czytaliście nigdy w Pismach: “Kamień, który odrzucili budujący, ten stał się kamieniem węgielnym. Od Pana się to stało i dziwne jest w oczach naszych.”43 Dlatego powiadam wam, że będzie odjęte od was królestwo Boże i będzie dane narodowi, czyniącemu owoce jego.44 A kto upadnie na ten kamień, rozbije się, a na kogo by upadł, zmiażdży go.45 I usłyszawszy przedniejsi kapłani i faryzeusze przypowieści jego, poznali, że o nich mówi.46 A usiłując go pojmać, bali się rzesz, ponieważ go za proroka miały.22 GODY KRÓLEWSKIE.1 I Odpowiadając Jezus, przemówił do nich znowu w przypowieściach, mówiąc:2 Podobne stało się królestwo niebieskie pewnemu królowi, który sprawił gody małżeńskie synowi swemu.3 I posłał sług swoich wzywać zaproszonych na gody, ale nie chcieli przyjść.4 Znowu posłał innych sług, mówiąc: Powiedzcie zaproszonym: Oto obiad mój nagotowałem, woły moje i karmne zwierzęta są pobite, i wszystko gotowe; pójdźcie na gody. 5 Ale oni zaniedbali i odeszli, jeden do swej wsi, a drugi do kupiectwa swego.6 Reszta zaś chwyciła sługi jego i zelżywość im uczyniwszy, zabiła.7 Król zaś usłyszawszy, rozgniewał się i posławszy wojska swe, wytracił owych mężobójców i miasto ich spalił.8 Wtedy rzekł służebnikom swoim: Gody wprawdzie są gotowe, lecz zaproszeni nie byli godni.9 A przeto idźcie na rozstajne drogi i kogokolwiek znajdziecie, wezwijcie na gody.10 I wyszedłszy słudzy jego na drogi, zebrali wszystkich, których znaleźli, złych i dobrych, i napełniły się gody siedzącymi.11 Wszedł też król, aby zobaczyć siedzących, i ujrzał tam człowieka nie odzianego szatą godową.12 I rzekł mu: Przyjacielu, jak tu wszedłeś, nie mając szaty godowej? Lecz on zamilkł.13 Wtedy rzekł król sługom: Związawszy ręce i nogi jego, wyrzućcie go w ciemności zewnętrzne; tam będzie płacz i zgrzytanie zębów.14 Albowiem wielu jest wezwanych, lecz mało wybranych. CZY PŁACIĆ PODATKI? 15 Wtedy odszedłszy faryzeusze, naradzali się, jakby go podchwycić w mowie.16 I posłali mu uczniów swoich z herodianami, mówiąc: Nauczycielu! Wiemy, żeś jest prawdomówny i drogi Bożej w prawdzie nauczasz, a nie dbasz na nikogo; albowiem nie oglądasz się na osobę ludzką.17 Powiedz nam więc, co ci się zdaje? Czy godzi się dawać czynsz cesarzowi, czy też nie?18 A Jezus poznawszy złość ich, rzekł: Czemu mnie kusicie, obłudnicy?19 Pokażcie mi monetę czynszową. A oni mu przynieśli denara.20 I rzekł im Jezus: Czyj jest ten obraz i napis?21 Rzekli mu: Cesarski. Wtedy rzekł im: Oddajcie więc, co jest cesarskiego, cesarzowi, a co jest Bożego, Bogu.22 Usłyszawszy zaś, zdziwili się i opuściwszy go, odeszli. O ZMARTWYCHWSTANIU.23 Tego samego dnia przyszli do niego saduceusze, którzy powiadają, że nie ma zmartwychwstania, i pytali, go,24 mówiąc: Nauczycielu! Mojżesz rzekł: “Jeśliby kto umarł, nie mając syna, niech brat jego pojmie żonę jego i wzbudzi potomstwo bratu swemu.”25 Było zaś siedmiu braci u nas i pierwszy ożeniwszy się umarł, a nie mając potomstwa, zostawił żonę swoją bratu swemu.26 Podobnie drugi i trzeci aż do siódmego.27 A na ostatek po wszystkich umarła i żona.28 W zmartwychwstaniu więc którego z siedmiu będzie żoną, bo ją mieli wszyscy?29 Jezus zaś odpowiadając, rzekł im: Błądzicie, nie rozumiejąc Pism ani mocy Bożej.30 Albowiem w zmartwychwstaniu ani nie będą się żenić, ani za mąż wychodzić; ale będą jako aniołowie Boży w niebie.31 A o powstaniu umarłych nie czytaliście, co powiedziane jest od Boga mówiącego wam: 32 “Jam jest Bóg Abrahama i Bóg Izaaka i Bóg Jakuba?” Nie jest Bogiem umarłych, ale żywych.33 A usłyszawszy rzesze, dziwiły się nauce jego. KTÓRE PRZYKAZANIE NAJWIĘKSZE.34 Faryzeusze zaś usłyszawszy, że zamknął usta saduceuszom, zeszli się razem.35 I zapytał go jeden z nich, zakonny doktor, kusząc go:36 Nauczycielu, które jest wielkie przykazanie w Zakonie?37 Rzekł mu Jezus: “Będziesz miłował Pana Boga twego, ze wszystkiego serca twego i ze wszystkiej duszy twojej i ze wszystkiej myśli twojej.”38 To jest największe i pierwsze przykazanie.39 Drugie zaś podobne jest temu: “Będziesz miłował bliźniego twego jako samego siebie.”40 Na tych dwóch przykazaniach zawisł cały Zakon i prorocy. MESJASZ PANEM DAWIDA.41 Gdy się zaś faryzeusze zebrali, spytał ich Jezus,42 mówiąc: Co wy sądzicie o Chrystusie? Czyim jest synem? Rzekli mu: Dawidowym.43 Rzekł im: Jakże więc Dawid w duchu nazywa go Panem, mówiąc:44 “Rzekł Pan Panu memu: Siądź po prawicy mojej, aż położę nieprzyjaciół twoich podnóżkiem nóg twoich?”45 Jeśli więc Dawid nazywa go Panem, jakże jest synem jego?46 I żaden nie mógł mu odpowiedzieć słowa, ani nikt nie śmiał go od owego dnia więcej pytać.23 KARCI PYCHĘ FARYZEUSZÓW.1 Wtedy Jezus przemówił do rzesz i do uczniów swoich,2 mówiąc: Na stolicy Mojżeszowej zasiedli doktorowie i faryzeusze.3 Wszystko tedy, cokolwiek wam rozkażą, zachowujcie i czyńcie, ale według uczynków ich nie czyńcie; gdyż mówią, a nie czynią.4 Gdyż wiążą brzemiona ciężkie i nieznośne, i kładą na ramiona ludzkie, a palcem swym nie chcą ich ruszyć.5 Wszystkie też sprawy swe czynią, aby byli widziani od ludzi; albowiem rozszerzają filaktery swe i wydłużają kraje płaszczów.6 A lubią pierwsze miejsca na ucztach i pierwsze siedzenia w synagogach7 i pozdrowienia na rynku i być zwanymi od ludzi: rabbi.8 Ale wy nie dajcie się nazywać: rabbi; albowiem jeden jest nauczyciel wasz, a wy wszyscy braćmi jesteście.9 I ojcem nie nazywajcie sobie nikogo na ziemi, albowiem jeden jest Ojciec wasz, który jest w niebiosach.10 Ani się nie nazywajcie nauczycielami, gdyż jeden jest nauczyciel wasz, Chrystus.11 Kto z was jest większy, będzie sługą waszym;12 kto by się zaś wywyższał, będzie uniżony; a kto by się uniżał, będzie wywyższony. OŚMIOKROTNE BIADA NA OBŁUDNIKÓW.13 A biada wam, doktorowie i faryzeusze obłudnicy, że zamykacie królestwo niebieskie przed ludźmi! Sami bowiem nie wchodzicie, ani wchodzącym wejść nie pozwalacie.14 Biada wam, doktorowie i faryzeusze obłudnicy, że objadacie domy wdów, długie modlitwy czyniąc! Dlatego cięższy wyrok was spotka.15 Biada wam, doktorowie i faryzeusze obłudnicy, że objeżdżacie morza i lądy, aby uczynić jednego prozelitę, a gdy się stanie, czynicie go synem piekła dwakroć więcej, niż sami jesteście!16 Biada wam, wodzowie ślepi, którzy mówicie: Ktokolwiek by przysiągł na świątynię, nic to; ale kto by przysiągł na złoto świątyni, winien dotrzymać.17 Głupi i ślepi! Cóż bowiem jest większe: złoto, czy świątynia, która poświęca złoto?18 A ktokolwiek by przysiągł na ołtarz, nic to, lecz kto by przysiągł na dar, który jest na nim, winien dotrzymać.19 Ślepi! Cóż bowiem jest większe: dar, czy ołtarz, który dar poświęca?20 Kto więc przysięga na ołtarz, przysięga na niego i na wszystko, co na nim jest.21 A ktokolwiek by przysięgał na świątynię, przysięga na nią i na tego, który w niej mieszka.22 I kto przysięga na niebo, przysięga na tron Boży i na tego, który na nim siedzi.23 Biada wam, doktorowie i faryzeusze obłudnicy, gdyż dajecie dziesięcinę z mięty i z anyżu i z kminku, a opuściliście to, co ważniejsze jest w Zakonie: sąd i miłosierdzie i wiarę! To trzeba było czynić, a tamtego nie opuszczać.24 Wodzowie ślepi, którzy przecedzacie komara, a połykacie wielbłąda.25 Biada wam, doktorowie i faryzeusze obłudnicy, że oczyszczacie, co jest zewnątrz kubka i misy, wewnątrz zaś pełni jesteście grabieży i plugastwa!26 Faryzeuszu ślepy! Oczyść pierwej, co jest wewnątrz kubka i misy, aby to, co zewnątrz jest, czystym się stało.27 Biada wam, doktorowie i faryzeusze obłudnicy, że jesteście podobni do grobów pobielanych, które z wierzchu zdają się ludziom piękne, ale wewnątrz pełne są kości umarłych i wszelkiego plugastwa!28 Tak też i wy z wierzchu wprawdzie zdajecie się ludziom sprawiedliwi, lecz wewnątrz pełni jesteście obłudy i nieprawości.29 Biada wam, doktorowie i faryzeusze obłudnicy, którzy budujecie groby proroków i zdobicie pomniki sprawiedliwych,30 i powiadacie: Gdybyśmy byli żyli za dni ojców naszych, nie bylibyśmy ich wspólnikami w krwi proroków.31 Zatem świadkami jesteście sami w sobie, że jesteście synami tych, którzy proroków zabili.32 I wy dopełnijcie miary ojców waszych!33 Węże! Plemię żmijowe! Jakże ujdziecie przed potępieniem piekła?34 Dlatego oto ja posyłam do was proroków i mędrców i doktorów, a z nich jednych zabijecie i ukrzyżujecie, a innych ubiczujecie w synagogach waszych i będziecie prześladować od miasta do miasta,35 aby przyszła na was wszystka krew sprawiedliwa, która rozlana jest na ziemi, od krwi Abla sprawiedliwego, aż do krwi Zachariasza, syna Barachiaszowego, któregoście zabili między świątynią i ołtarzem.36 Zaprawdę powiadam wam: Przyjdzie to wszystko na to plemię. ŻAL NAD JEROZOLIMĄ.37 Jeruzalem, Jeruzalem, które zabijasz proroków i kamienujesz tych, którzy do ciebie są posłani; ile razy chciałem zgromadzić dzieci twoje, jako kokosz zgromadza kurczęta swoje pod skrzydła, a nie chciałoś?38 Oto wam zostanie dom wasz pusty.39 Albowiem powiadam wam: Nie ujrzycie mnie odtąd, aż rzeczecie: “Błogosławiony, który przychodzi w imię Pańskie.”24 ZAPOWIEDŹ ZBURZENIA JEROZOLIMY I KOŃCA ŚWIATA.1 A wyszedłszy Jezus ze świątyni, szedł. I przystąpili uczniowie jego, aby mu ukazać budynki świątyni.2 On zaś odpowiadając rzekł im: Widzicie to wszystko? Zaprawdę powiadam wam, nie zostanie tu kamień na kamieniu, który by nie był zwalony.3 A gdy on siedział na górze Oliwnej, przystąpili do niego osobno uczniowie, mówiąc: Powiedz nam kiedy to będzie, i co za znak twojego przyjścia i końca świata?4 A odpowiadając Jezus, rzekł im: Baczcie, żeby was kto nie zwiódł.5 Albowiem wielu przyjdzie w imię moje, mówiąc: Jam jest Chrystus i wielu zwiodą.6 Usłyszycie bowiem o wojnach i wieści o wojnach. Baczcie, żebyście się nie trwożyli; bo się to musi stać, ale jeszcze nie jest koniec.7 Albowiem powstanie naród przeciw narodowi i królestwo przeciw królestwu, i będą mory i głody i trzęsienia ziemi po miejscach.8 Ale to wszystko są początki boleści.9 Wtedy podadzą was w udręczenie i będą was zabijać, i będziecie nienawidzeni przez wszystkie narody dla imienia mego.10 A wtedy wielu się zgorszy i będą się wzajemnie wydawać, i jedni drugich nienawidzić.11 I powstanie wielu fałszywych proroków i zwiodą wielu.12 A iż się rozmnoży nieprawość, oziębnie miłość wielu.13 Kto zaś wytrwa aż do końca, ten będzie zbawiony.14 I będzie przepowiadana ta ewangelia królestwa po całej ziemi, na świadectwo wszystkim narodom; a wtedy przyjdzie koniec.15 Gdy więc ujrzycie brzydotę spustoszenia, która jest opowiedziana przez Daniela proroka, zalegającą miejsce święte, kto czyta niech rozumie.16 Wtedy ci, którzy są w Judei, niech uciekają na góry;17 a kto na dachu niech nie zstępuje, aby co wziąć z domu swego;18 a kto na roli, niech się nie wraca wziąć sukni swojej.19 Biada zaś brzemiennym i karmiącym w owe dni!20 A módlcie się, aby ucieczka wasza nie była w zimie, albo w szabat.21 Albowiem naonczas będzie wielki ucisk, jakiego nie było od początku świata aż dotąd, ani nie będzie.22 I gdyby owe dni nie były skrócone, nie byłoby zachowane żadne ciało; ale dla wybranych będą skrócone dni owe.23 Wtedy jeśliby wam kto rzekł: Oto tu jest Chrystus, albo tam,nie wierzcie.24 Albowiem powstaną fałszywi chrystusowie i fałszywi prorocy, i czynić będą znaki wielkie i dziwy, tak żeby w błąd byli wprowadzeni (jeśli być może) nawet wybrani.25 Oto wam przepowiedziałem.26 Jeśliby więc wam rzekli: Oto jest na pustyni, nie wychodźcie; oto wewnątrz gmachu, nie wierzcie.27 Albowiem jako błyskawica wychodzi od wschodu słońca i ukazuje się aż na zachodzie, tak będzie i przyjście Syna Człowieczego.28 Gdziekolwiek by było ciało, tam się zgromadzą i orły. KONIEC ŚWIATA.29 A natychmiast po utrapieniu owych dni słońce się zaćmi i księżyc nie da światłości swojej, a gwiazdy będą spadać z nieba i moce niebieskie poruszone będą.30 A naonczas ukaże się znak Syna Człowieczego na niebie, i wtedy będą narzekać wszystkie pokolenia ziemi, i ujrzą Syna Człowieczego, przychodzącego w obłokach niebieskich z mocą wielką i majestatem.31 I pośle aniołów swoich z trąbą i głosem wielkim, i zgromadzą wybranych jego ze czterech wiatrów, od szczytów niebios aż do krańców ich.32 A od figowego drzewa uczcie się podobieństwa: Gdy już gałąź jego staje się miękką i liście wypuszcza, wiecie, że blisko jest lato.33 Tak też i wy, gdy ujrzycie to wszystko, wiedzcie, że blisko jest, w drzwiach.34 Zaprawdę powiadam wam, iż nie przeminie to pokolenie, ażby się stało to wszystko.35 Niebo i ziemia przeminą, ale słowa moje nie przeminą.36 Lecz o owym dniu i godzinie nikt nie wie, ani aniołowie niebiescy, tylko sam Ojciec. POTRZEBA CZUJNOŚCI.37 A jak za dni Noego, tak będzie i przyjście Syna Człowieczego.38 Albowiem jak we dni przed potopem jedli i pili, żenili się i za mąż wydawali, aż do owego dnia, którego Noe wszedł do korabia,39 i nie poznali, aż przyszedł potop i zabrał wszystkich, tak będzie i przyjście Syna Człowieczego.40 tedy będą dwaj na roli; jeden będzie wzięty, a drugi zostawiony.41 Dwie mielące w młynie: jedna będzie wzięta, a druga zostawiona.42 Czuwajcie więc; albowiem nie wiecie, której godziny Pan wasz przyjdzie.43 To zaś wiedzcie, że gdyby wiedział gospodarz, której godziny złodziej przyjdzie, czuwałby, a nie pozwoliłby włamać się do domu swego.44 Przeto i wy bądźcie gotowi, bo o godzinie, której nie wiecie, Syn Człowieczy przyjdzie.45 Kto mniemasz jest sługą wiernym i roztropnym, którego pan jego postanowił nad czeladzią swoją, aby im dał żywność czasu swego?46 Błogosławiony ów sługa, którego, gdy przyjdzie pan jego, znajdzie tak czyniącego.47 Zaprawdę powiadam wam, że postanowi go nad wszystkimi dobrami swoimi.48 Ale jeśliby ów zły sługa rzekł w sercu swoim: Ociąga się pan mój z przyjściem,49 i począłby bić towarzyszów swoich, a jadałby i pijał z pijanicami,50 przyjdzie pan sługi owego w dzień, którego się nie spodziewa i o godzinie, której nie wie;51 i odłączy go, a cząstkę jego położy z obłudnikami. Tam będzie płacz i zgrzytanie zębów.25 PANNY MĄDRE I GŁUPIE.1 Wtedy podobne będzie królestwo niebieskie dziesięciu pannom, które wziąwszy lampy swoje, wyszły naprzeciw oblubieńca i oblubienicy.2 Pięć też z nich było głupich, a pięć mądrych.3 Ale pięć głupich, wziąwszy lampy, nie wzięło oliwy ze sobą.4 A mądre wzięły oliwy w naczynia swoje z lampami.5 Gdy zaś oblubieniec opóźniał się, zdrzemnęły się wszystkie i posnęły.6 Lecz o północy rozległo się wołanie: Oto oblubieniec idzie, wyjdźcie naprzeciw niemu.7 Wtedy wstały wszystkie ówe panny i opatrzyły lampy swoje.8 Głupie zaś rzekły mądrym: Dajcie nam oliwy waszej, bo lampy nasze gasną.9 Odpowiedziały mądre, mówiąc: By przypadkiem nie zabrakło nam i wam, idźcie raczej do sprzedających i kupcie sobie.10 A gdy szły kupować, przyszedł oblubieniec, a które były gotowe, weszły z nim na gody i zamknięto drzwi.11 Na koniec też przyszła i reszta panien, mówiąc: Panie, Panie, otwórz nam!12 A on odpowiadając, rzekł: Zaprawdę mówię wam, nie znam was.13 Czuwajcież tedy, bo nie wiecie dnia ani godziny. PRZYPOWIEŚĆ O TALENTACH.14 A1bowiem jak człowiek odjeżdżając w podróż, wezwał sługi swoje i powierzył im majętności swoje;15 i dał jednemu pięć talentów, drugiemu zaś dwa, a trzeciemu jeden, każdemu według jego zdolności, i zaraz odjechał.16 A odszedłszy ten, co był wziął pięć talentów, robił nimi i zyskał drugie pięć.17 Także i ten, który był wziął dwa, zyskał drugie dwa.18 Lecz ten, który był wziął jeden, odszedłszy, wykopał ziemię i ukrył pieniądze pana swego.19 A po niemałym czasie wrócił się pan owych sług i począł rozliczać się z nimi.20 I przystąpiwszy ten, co był otrzymał pięć talentów, przyniósł drugie pięć talentów, mówiąc: Panie! Dałeś mi pięć talentów, otom drugie pięć zyskał.21 Rzekł mu pan jego: Dobrze, sługo dobry i wierny! Ponieważ nad małym byłeś wierny, nad wieloma cię postanowię, wejdź do wesela pana swego.22 Przystąpił też i ten, który otrzymał dwa talenty i rzekł: Panie! Dałeś mi dwa talenty, otom drugie dwa zyskał.23 Rzekł mu pan jego: Dobrze, sługo dobry i wierny! Ponieważ nad małym byłeś wierny, nad wieloma cię ustanowię, wejdź do wesela pana swego.24 A przystąpiwszy i ten, co był otrzymał jeden talent, rzekł: Panie! Wiem, żeś jest człowiek srogi. Żniesz, gdzieś nie siał, i zbierasz, gdzieś nie rozsypał.25 I bojąc się, odszedłem i skryłem talent twój w ziemi. Oto masz, co twego jest.26 A odpowiadając pan jego, rzekł mu: Sługo zły i gnuśny! Wiedziałeś, że żnę, gdziem nie siał, i zbieram, gdziem nie rozsypał.27 Miałeś tedy pieniądze moje poruczyć bankierom, a ja przyszedłszy, byłbym przecież zˇzyskiem odebrał swoje.28 Odbierzcie mu przeto talent i dajcie temu, który ma dziesięć talentów.29 A1bowiem wszelkiemu, który ma, będzie dane i obfitować będzie, a temu, który nie ma, i to, co zda się mieć, będzie odebrane.30 A niepożytecznego sługę wyrzućcie w ciemności zewnętrzne. Tam będzie płacz i zgrzytanie zębów. SĄD OSTATECZNY.31 Gdy zaś Syn Człowieczy przyjdzie w majestacie swoim i wszyscy aniołowie z nim, wtedy usiądzie na stolicy majestatu swego.32 I zgromadzą się przed nim wszystkie narody, i odłączy jednych od drugich, jak pasterz odłącza owce od kozłów.33 I postawi owce po prawicy swojej, a kozły po lewicy.34 Wtedy rzecze Król tym, którzy będą po prawicy jego: Pójdźcie, błogosławieni Ojca mego, posiądźcie królestwo, zgotowane wam od założenia świata.35 Albowiem łaknąłem, a daliście mi jeść: pragnąłem, a napoiliście mnie; byłem gościem, a przyjęliście mnie;36 nagim, a przyodzialiście mnie; chorym, a nawiedziliście mnie; byłem w więzieniu; a przyszliście do mnie.37 Wtedy mu odpowiedzą sprawiedliwi, mówiąc: Panie, kiedyż widzieliśmy cię łaknącym, a nakarmiliśmy cię, pragnącym, a daliśmy ci pić?38 Kiedy też widzieliśmy cię gościem i przyjęliśmy cię, albo nagim i przyodzialiśmy cię?39 Albo kiedy widzieliśmy cię niemocnym, albo w więzieniu i przyszliśmy do ciebie?40 A odpowiadając Król, rzecze im: Zaprawdę powiadam wam, cokolwiek uczyniliście jednemu z tych braci moich najmniejszych, mnieście uczynili.41 Wtedy rzecze i tym, którzy po lewicy będą: Idźcie ode mnie, przeklęci, w ogień wieczny, który zgotowany jest diabłu i aniołom jego.42 A1bowiem łaknąłem, a nie daliście mi jeść; pragnąłem, a nie daliście mi pić;43 byłem gościem, a nie przyjęliście mnie; nagim, a nie przyodzialiście mnie; niemocnym i w więzieniu, a nie nawiedziliście mnie.44 Wtedy mu odpowiedzą i oni, mówiąc: Panie! Kiedyż widzieliśmy cię łaknącym, albo pragnącym, albo gościem, albo nagim, albo niemocnym, albo w więzieniu, a nie usłużyliśmy tobie?45 Wtedy im odpowie, mówiąc: Zaprawdę powiadam wam, czegokolwiek nie uczyniliście jednemu z tych najmniejszych, mnieście nie uczynili.46 I pójdą ci na mękę wieczną, a sprawiedliwi do życia wiecznego.CZĘŚĆ III(26,1 – 28,20)MĘKA I ZMARTWYCHWSTANIE PANA JEZUSA.MĘKA.(26,1 – 27,66)26 NOWA PRZEPOWIEDNIA MĘKI.

CS RU Brytjka King J. 26 NOWA PRZEPOWIEDNIA MĘKI.1 cf. Tłum. Толк. I stało się, gdy dokończył Jezus tych wszystkich mów; rzekł uczniom swoim:Когда Иисус окончил все слова сии, то сказал ученикам Своим: (За?_р7з.) И# бhсть, є3гдA скончA ї}съ вс‰ словесA сі‰, речE ўчн7кHмъ свои6мъ: 26,1Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.KJVκαι kai
CONJ
καίkaiandAnd
εγενετο egeneto
V-2ADI-3S G5633
γίνομαιginomaito beit came to pass
οτε ote
ADV
ὅτεhotewhen, when
ετελεσεν etelesen
V-AAI-3S G5656
τελέωteleōto finishhad finished
ο o
T-NSM
hothe/this/whoJesus
ιησους iēsous
N-NSM
ἸησοῦςiēsousJesus/JoshuaJesus
παντας pantas
A-APM
πᾶςpasallall
τους tous
T-APM
hothe/this/whosayings
λογους logous
N-APM
λόγοςlogoswordsayings
τουτους toutous
D-APM
οὗτοςhoutosthis/he/she/it[this/he/she/it]
ειπεν eipen
V-2AAI-3S G5627
λέγωlegōto speak, he said
τοις tois
T-DPM
hothe/this/whounto
μαθηταις mathētais
N-DPM
μαθητήςmathētēsdiscipleunto
αυτου autou
P-GSM
αὐτόςautoshe/she/it/selfhis
 
2 cf. Tłum. Толк. Wiecie, że po dwu dniach będzie Pascha i Syn Człowieczy będzie wydany, aby był ukrzyżowany.вы знаете, что через два дня будет Пасха, и Сын Человеческий предан будет на распятие. вёсте, ћкw по двою2 дню6 пaсха бyдетъ, и3 сн7ъ чlвёческій прeданъ бyдетъ на пропsтіе. 26,2Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.KJVοιδατε oidate
V-RAI-2P G5758
εἴδωeidōto knowYe know
οτι oti
CONJ
ὅτιhotithat/sincethat
μετα meta
PREP
μετάmetawith/afterafter
δυο duo
A-NUI
δύοduotwotwo
ημερας ēmeras
N-APF
ἡμέραhēmeradaydays
το to
T-NSN
hothe/this/who 
πασχα pascha
ARAM
πάσχαpaschaPassoverthe passover
γινεται ginetai
V-PNI-3S G5736
γίνομαιginomaito beis
και kai
CONJ
καίkaiand, and
ο o
T-NSM
hothe/this/who 
υιος uios
N-NSM
υἱόςhuiossonthe Son
του tou
T-GSM
hothe/this/whothe Son
ανθρωπου anthrōpou
N-GSM
ἄνθρωποςanthrōposa humanof man
παραδιδοται paradidotai
V-PPI-3S G5743
παραδίδωμιparadidōmito deliveris betrayed
εις eis
PREP
εἰςeistowardto
το to
T-ASN
hothe/this/whoof man
σταυρωθηναι staurōthēnai
V-APN G5683
σταυρόωstauroōto crucifybe crucified
 
3 cf. Tłum. Толк. Wtedy zebrali się przedniejsi kapłani i starsi ludu do dworu najwyższego kapłana, którego zwano Kajfaszem.Тогда собрались первосвященники и книжники и старейшины народа во двор первосвященника, по имени Каиафы, ТогдA собрaшасz ґрхіерeє и3 кни1жницы и3 стaрцы людстjи во дв0ръ ґрхіерeовъ, глаг0лемагw каіaфы, 26,3Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.KJVτοτε tote
ADV
τότεtotethenThen
συνηχθησαν sunēchthēsan
V-API-3P G5681
συνάγωsunagōto assembleassembled together
οι oi
T-NPM
hothe/this/who 
αρχιερεις archiereis
N-NPM
ἀρχιερεύςarchiereushigh-priestthe chief priests
και kai
CONJ
καίkaiand, and
οι oi
T-NPM
hothe/this/who 
πρεσβυτεροι presbuteroi
A-NPM-C
πρεσβύτεροςpresbuteroselderthe elders
του tou
T-GSM
hothe/this/whothe chief priests
λαου laou
N-GSM
λαόςlaosa peopleof the people
εις eis
PREP
εἰςeistoward, unto
την tēn
T-ASF
hothe/this/whothe scribes
αυλην aulēn
N-ASF
αὐλήaulēpalace/courtyardthe palace
του tou
T-GSM
hothe/this/whoof the people
αρχιερεως archiereōs
N-GSM
ἀρχιερεύςarchiereushigh-priestof the high priest
του tou
T-GSM
hothe/this/whothe palace
λεγομενου legomenou
V-PPP-GSM G5746
λέγωlegōto speak, who was called
καιαφα kaiafa
N-GSM
ΚαϊάφαςkaiafasCaiaphasCaiaphas
 
4 cf. Tłum. Толк. I naradzili się, aby Jezusa zdradą pojmać i zabić.и положили в совете взять Иисуса хитростью и убить; и3 совэщaша, да ї}са лeстію и4мутъ и3 ўбію1тъ: 26,4Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.KJVκαι kai
CONJ
καίkaiandAnd
συνεβουλευσαντο sunebouleusanto
V-AMI-3P G5668
συμβουλεύωsumbouleuōto consultconsulted
ινα ina
CONJ
ἵναhinain order that/tothat
τον ton
T-ASM
hothe/this/whoJesus
ιησουν iēsoun
N-ASM
ἸησοῦςiēsousJesus/JoshuaJesus
δολω dolō
N-DSM
δόλοςdolosdeceitby subtilty
κρατησωσιν kratēsōsin
V-AAS-3P G5661
κρατέωkrateōto grasp/seizethey might take
και kai
CONJ
καίkaiand, and
αποκτεινωσιν apokteinōsin
V-AAS-3P G5661
ἀποκτείνωapokteinōto killkill
 
5 cf. Tłum. Толк. Lecz mówili: Nie w dzień święty, aby przypadkiem nie powstał rozruch między ludem.но говорили: только не в праздник, чтобы не сделалось возмущения в народе. глаг0лаху же: но не въ прaздникъ, да не молвA бyдетъ въ лю1дехъ. 26,5Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.KJVελεγον elegon
V-IAI-3P G5707
λέγωlegōto speakthey said
δε de
CONJ
δέdethenBut
μη
PRT-N
μήnot, Not
εν en
PREP
ἐνenin/on/amongon
τη
T-DSF
hothe/this/whothe feast
εορτη eortē
N-DSF
ἑορτήheortēfestivalthe feast
ινα ina
CONJ
ἵναhinain order that/to, lest
μη
PRT-N
μήnot 
θορυβος thorubos
N-NSM
θόρυβοςthoruboscommotionan uproar
γενηται genētai
V-2ADS-3S G5638
γίνομαιginomaito bethere be
εν en
PREP
ἐνenin/on/amongamong
τω
T-DSM
hothe/this/whothe people
λαω laō
N-DSM
λαόςlaosa peoplethe people
 
UCZTA W BETANII.6 cf. Tłum. Толк. Gdy Zaś Jezus był w Betanii, w domu Szymona trędowatego,Когда же Иисус был в Вифании, в доме Симона прокаженного, (За?_р7и.) Ї}су же бhвшу въ виfaніи, въ домY сjмwна прокажeннагw, 26,6Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.KJVτου tou
T-GSM
hothe/this/who 
δε de
CONJ
δέdethenNow
ιησου iēsou
N-GSM
ἸησοῦςiēsousJesus/JoshuaJesus
γενομενου genomenou
V-2ADP-GSM G5637
γίνομαιginomaito bewhen
εν en
PREP
ἐνenin/on/amongin
βηθανια bēthania
N-DSF
ΒηθανίαbēthaniaBethanyBethany
εν en
PREP
ἐνenin/on/among, in
οικια oikia
N-DSF
οἰκίαoikiahousethe house
σιμωνος simōnos
N-GSM
ΣίμωνsimōnSimonof Simon
του tou
T-GSM
hothe/this/who 
λεπρου leprou
A-GSM
λεπρόςleprosleprousthe leper
 
7 cf. Tłum. Толк. przystąpiła do niego niewiasta, mając słoik alabastrowy drogiego olejku, i wylała na głowę jego, gdy u stołu siedział.приступила к Нему женщина с алавастровым сосудом мира драгоценного и возливала Ему возлежащему на голову. приступи2 къ немY женA, стклsницу мЂра и3мyщи многоцённагw, и3 возливaше на главY є3гw2 возлежaща. 26,7Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.KJVπροσηλθεν prosēlthen
V-2AAI-3S G5627
προσέρχομαιproserchomaito come near/agreeThere came unto
αυτω autō
P-DSM
αὐτόςautoshe/she/it/selfhim
γυνη gunē
N-NSF
γυνήgunēwomana woman
εχουσα echousa
V-PAP-NSF G5723
ἔχωechōto have/behaving
αλαβαστρον alabastron
N-ASN
ἀλάβαστρονalabastronjaran alabaster box
μυρου murou
N-GSN
μύρονmuronointmentof
βαρυτιμου barutimou
A-GSN
βαρύτιμοςbarutimosexpensivevery precious
και kai
CONJ
καίkaiand, and
κατεχεεν katecheen
V-AAI-3S G5656
καταχέωkatacheōto pourpoured it
επι epi
PREP
ἐπίepiupon/to/againston
της tēs
T-GSF
hothe/this/whohead
κεφαλης kefalēs
N-GSF
κεφαλήkefalēheadhead
αυτου autou
P-GSM
αὐτόςautoshe/she/it/selfhis
ανακειμενου anakeimenou
V-PNP-GSM G5740
ἀνάκειμαιanakeimaito recline, as he sat
 
8 cf. Tłum. Толк. A widząc uczniowie, oburzyli się, mówiąc: Na cóż ta strata?Увидев это, ученики Его вознегодовали и говорили: к чему такая трата? Ви1дэвше же ўчн7цы2 є3гw2 негодовaша, глаг0люще: чесw2 рaди ги1бель сіS (бhсть); 26,8Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.KJVιδοντες idontes
V-2AAP-NPM G5631
ὁράωhoraōto seewhen
δε de
CONJ
δέdethenBut
οι oi
T-NPM
hothe/this/whodisciples
μαθηται mathētai
N-NPM
μαθητήςmathētēsdiscipledisciples
ηγανακτησαν ēganaktēsan
V-AAI-3P G5656
ἀγανακτέωaganakteōbe indignant, they had indignation
λεγοντες legontes
V-PAP-NPM G5723
λέγωlegōto speak, saying
εις eis
PREP
εἰςeistoward, To
τι ti
I-ASN
τίςtiswhich?what purpose
η ē
T-NSF
hothe/this/whowaste
απωλεια apōleia
N-NSF
ἀπώλειαapōleiadestructionwaste
αυτη autē
D-NSF
οὗτοςhoutosthis/he/she/itthis
 
9 cf. Tłum. Толк. Albowiem można było to drogo sprzedać i rozdać ubogim.Ибо можно было бы продать это миро за большую цену и дать нищим. можaше бо сіE мЂро продано2 бhти на мн0зэ и3 дaтисz ни1щымъ. 26,9Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.KJVεδυνατο edunato
V-INI-3S G5711
δύναμαιdunamaibe ablemight
γαρ gar
CONJ
γάρgarforFor
τουτο touto
D-NSN
οὗτοςhoutosthis/he/she/it[this/he/she/it]
πραθηναι prathēnai
V-APN G5683
πιπράσκωpipraskōto sellhave been sold
πολλου pollou
A-GSN
πολύςpolusmuchfor much
και kai
CONJ
καίkaiand, and
δοθηναι dothēnai
V-APN G5683
δίδωμιdidōmito givegiven
πτωχοις ptōchois
A-DPM
πτωχόςptōchospoorto the poor
 
10 cf. Tłum. Толк. Jezus zaś wiedząc, rzekł im: Czemu sprawiacie przykrość tej niewieście? Dobry bowiem uczynek względem mnie spełniła.Но Иисус, уразумев сие, сказал им: что смущаете женщину? она доброе дело сделала для Меня: Разумёвъ же ї}съ речE и5мъ: что2 труждaете женY; дёло бо добро2 содёла њ мнЁ: 26,10Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.KJVγνους gnous
V-2AAP-NSM G5631
γινώσκωginōskōto knowunderstood
δε de
CONJ
δέdethenWhen
ο o
T-NSM
hothe/this/whoJesus
ιησους iēsous
N-NSM
ἸησοῦςiēsousJesus/JoshuaJesus
ειπεν eipen
V-2AAI-3S G5627
λέγωlegōto speak, he said
αυτοις autois
P-DPM
αὐτόςautoshe/she/it/selfunto them
τι ti
I-ASN
τίςtiswhich?Why
κοπους kopous
N-APM
κόποςkoposlabortrouble
παρεχετε parechete
V-PAI-2P G5719
παρέχωparechōto furnish occasionye
τη
T-DSF
hothe/this/whothe woman
γυναικι gunaiki
N-DSF
γυνήgunēwomanthe woman
εργον ergon
N-ASN
ἔργονergonworka
γαρ gar
CONJ
γάρgarfor? for
καλον kalon
A-ASN
καλόςkalosgoodgood
ηργασατο ērgasato
V-ADI-3S G5662
ἐργάζομαιergazomaito workshe hath wrought
εις eis
PREP
εἰςeistowardupon
εμε eme
P-1AS
ἐγώegōI/weme
 
11 cf. Tłum. Толк. Albowiem ubogich zawsze macie pomiędzy sobą, ale mnie nie zawsze macie.ибо нищих всегда имеете с собою, а Меня не всегда имеете; всегдa бо ни1щыz и4мате съ соб0ю, менє1 же не всегдA и4мате: 26,11Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.KJVπαντοτε pantote
ADV
πάντοτεpantotealwaysalways
γαρ gar
CONJ
γάρgarforFor
τους tous
T-APM
hothe/this/who 
πτωχους ptōchous
A-APM
πτωχόςptōchospoorthe poor
εχετε echete
V-PAI-2P G5719
ἔχωechōto have/beye have
μεθ meth
PREP
μετάmetawith/afterwith
εαυτων eautōn
F-2GPM
ἑαυτοῦheautoumy/your/him-selfyou
εμε eme
P-1AS
ἐγώegōI/weme
δε de
CONJ
δέdethen; but
ου ou
PRT-N
οὐounonot
παντοτε pantote
ADV
πάντοτεpantotealwaysalways
εχετε echete
V-PAI-2P G5719
ἔχωechōto have/beye have
 
12 cf. Tłum. Толк. Gdyż ta wylawszy ten olejek na ciało moje, uczyniła to na pogrzeb mój.возлив миро сие на тело Мое, она приготовила Меня к погребению; возліsвши бо сіS мЂро сіE на тёло моE, на погребeніе мS сотвори2: 26,12Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.KJVβαλουσα balousa
V-2AAP-NSF G5631
βάλλωballōto throwhath poured
γαρ gar
CONJ
γάρgarforFor in that
αυτη autē
D-NSF
οὗτοςhoutosthis/he/she/it 
το to
T-ASN
hothe/this/who 
μυρον muron
N-ASN
μύρονmuronointmentointment
τουτο touto
D-ASN
οὗτοςhoutosthis/he/she/it[this/he/she/it]
επι epi
PREP
ἐπίepiupon/to/againston
του tou
T-GSN
hothe/this/whoointment
σωματος sōmatos
N-GSN
σῶμαsōmabodybody
μου mou
P-1GS
ἐγώegōI/wemy
προς pros
PREP
πρόςprosto/withfor
το to
T-ASN
hothe/this/whobody
ενταφιασαι entafiasai
V-AAN G5658
ἐνταφιάζωentafiazōto prepare burialburial
με me
P-1AS
ἐγώegōI/wemy
εποιησεν epoiēsen
V-AAI-3S G5656
ποιέωpoieōto do/make, she did
 
13 cf. Tłum. Толк. Zaprawdę mówię wam: Gdziekolwiek będzie opowiadana ta ewangelia po całym świecie, będzie opowiadane na jej pamiątkę i to, co ona uczyniła.истинно говорю вам: где ни будет проповедано Евангелие сие в целом мире, сказано будет в память ее и о том, что она сделала. ґми1нь гlю вaмъ: и3дёже ѓще проповёдано бyдетъ є3ђліе сіE во всeмъ мjрэ, речeтсz и3 є4же сотвори2 сіS, въ пaмzть є3S. 26,13Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.KJVαμην amēn
HEB
ἀμήνamēnamenVerily
λεγω legō
V-PAI-1S G5719
λέγωlegōto speakI say
υμιν umin
P-2DP
σύsuyouunto you
οπου opou
ADV
ὅπουhopouwhere(-ever), Wheresoever
εαν ean
COND
ἐάνeanif 
κηρυχθη kēruchthē
V-APS-3S G5686
κηρύσσωkērussōto preachshall be preached
το to
T-NSN
hothe/this/whogospel
ευαγγελιον euangelion
N-NSN
εὐαγγέλιονeuangeliongospelgospel
τουτο touto
D-NSN
οὗτοςhoutosthis/he/she/it 
εν en
PREP
ἐνenin/on/amongin
ολω olō
A-DSM
ὅλοςholosallwhole
τω
T-DSM
hothe/this/whothe
κοσμω kosmō
N-DSM
κόσμοςkosmosworldthe
λαληθησεται lalēthēsetai
V-FPI-3S G5701
λαλέωlaleōto speak, shall
και kai
CONJ
καίkaiandalso
ο o
R-ASN
ὅς, ἥhhos ēwhichthis, that
εποιησεν epoiēsen
V-AAI-3S G5656
ποιέωpoieōto do/makehath done
αυτη autē
D-NSF
οὗτοςhoutosthis/he/she/it[this/he/she/it]
εις eis
PREP
εἰςeistowardfor
μνημοσυνον mnēmosunon
N-ASN
μνημόσυνονmnēmosunonmemoriala memorial
αυτης autēs
P-GSF
αὐτόςautoshe/she/it/selfthis woman
 
ZDRADA JUDASZA.14 cf. Tłum. Толк. Wtedy odszedł jeden z dwunastu, którego zwano Judaszem Iszkariotą, do przedniejszych kapłanów,Тогда один из двенадцати, называемый Иуда Искариот, пошел к первосвященникам ТогдA шeдъ є3ди1нъ t nбоюнaдесzте, глаг0лемый їyда їскаріHтскій, ко ґрхіерewмъ, 26,14Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.KJVτοτε tote
ADV
τότεtotethenThen
πορευθεις poreutheis
V-AOP-NSM G5679
πορεύωporeuōto go, went
εις eis
A-NSM
εἷςheisoneone
των tōn
T-GPM
hothe/this/who 
δωδεκα dōdeka
A-NUI
δώδεκαdōdekatwelveof the twelve
ο o
T-NSM
hothe/this/who 
λεγομενος legomenos
V-PPP-NSM G5746
λέγωlegōto speak, called
ιουδας ioudas
N-NSM
ἸούδαςioudasJudah/Judas/JudeJudas
ισκαριωτης iskariōtēs
N-NSM
Ἰσκαριώτης, Ἰσκαριώθiskariōtēs iskariōthIscariotIscariot
προς pros
PREP
πρόςprosto/withunto
τους tous
T-APM
hothe/this/whothe chief priests
αρχιερεις archiereis
N-APM
ἀρχιερεύςarchiereushigh-priestthe chief priests
 
15 cf. Tłum. Толк. i rzekł im: Co mi chcecie dać, a ja go wam wydam? Oni zaś naznaczyli mu trzydzieści srebrników.и сказал: что вы дадите мне, и я вам предам Его? Они предложили ему тридцать сребренников; речE: чт0 ми х0щете дaти, и3 ѓзъ вaмъ предaмъ є3го2; Nни1 же постaвиша є3мY три1десzть срeбрєникъ: 26,15Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.KJVειπεν eipen
V-2AAI-3S G5627
λέγωlegōto speakAnd said
τι ti
I-ASN
τίςtiswhich?, What
θελετε thelete
V-PAI-2P G5719
θέλωthelōto will/desirewill ye
μοι moi
P-1DS
ἐγώegōI/we, and I
δουναι dounai
V-2AAN G5629
δίδωμιdidōmito givegive
καγω kagō
P-1NS-K
κἀγώkagōand I[and I]
υμιν umin
P-2DP
σύsuyouunto you
παραδωσω paradōsō
V-FAI-1S G5692
παραδίδωμιparadidōmito deliverwill deliver
αυτον auton
P-ASM
αὐτόςautoshe/she/it/selfhim
οι oi
T-NPM
hothe/this/who 
δε de
CONJ
δέdethen? And
εστησαν estēsan
V-AAI-3P G5656
ἵστημιhistēmito standthey covenanted
αυτω autō
P-DSM
αὐτόςautoshe/she/it/selfwith him
τριακοντα triakonta
A-NUI
τριάκονταtriakontathirtythirty
αργυρια arguria
N-APN
ἀργύριονargurionsilverfor
 
16 cf. Tłum. Толк. I odtąd szukał sposobnej pory, aby go wydać.и с того времени он искал удобного случая предать Его. и3 tт0лэ и3скaше ўд0бна врeмене, да є3го2 предaстъ. 26,16Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.KJVκαι kai
CONJ
καίkaiandAnd
απο apo
PREP
ἀπόapofromfrom
τοτε tote
ADV
τότεtotethenthat time
εζητει ezētei
V-IAI-3S G5707
ζητέωzēteōto seekhe sought
ευκαιριαν eukairian
N-ASF
εὐκαιρίαeukairiaopportunityopportunity
ινα ina
CONJ
ἵναhinain order that/toto
αυτον auton
P-ASM
αὐτόςautoshe/she/it/selfhim
παραδω paradō
V-2AAS-3S G5632
παραδίδωμιparadidōmito deliverbetray
 
17 cf. Tłum. Толк. W pierwszy tedy dzień Przaśników przystąpili do Jezusa uczniowie, mówiąc: Gdzie chcesz, abyśmy ci przygotowali spożycie Paschy?В первый же день опресночный приступили ученики к Иисусу и сказали Ему: где велишь нам приготовить Тебе пасху? Въ пeрвый же дeнь њпрэсн0чный приступи1ша ўчн7цы2 ко ї}су, глаг0люще є3мY: гдЁ х0щеши ўгот0ваемъ ти2 ћсти пaсху; 26,17Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.KJVτη
T-DSF
hothe/this/who 
δε de
CONJ
δέdethenNow
πρωτη prōtē
A-DSF-S
πρῶτοςprōtosfirstthe first
των tōn
T-GPN
hothe/this/who 
αζυμων azumōn
A-GPN
ἄζυμοςazumosunleavenedof the feast of unleavened bread
προσηλθον prosēlthon
V-2AAI-3P G5627
προσέρχομαιproserchomaito come near/agreecame
οι oi
T-NPM
hothe/this/who 
μαθηται mathētai
N-NPM
μαθητήςmathētēsdisciplethe disciples
τω
T-DSM
hothe/this/whothe disciples
ιησου iēsou
N-DSM
ἸησοῦςiēsousJesus/Joshuato Jesus
λεγοντες legontes
V-PAP-NPM G5723
λέγωlegōto speak, saying
που pou
ADV-I
ποῦpouwhere?, Where
θελεις theleis
V-PAI-2S G5719
θέλωthelōto will/desirewilt thou that
ετοιμασωμεν etoimasōmen
V-AAS-1P G5661
ἑτοιμάζωhetoimazōto make readywe prepare
σοι soi
P-2DS
σύsuyoufor thee
φαγειν fagein
V-2AAN G5629
φαγεῖνfageinto eatto eat
το to
T-ASN
hothe/this/whoto Jesus
πασχα pascha
ARAM
πάσχαpaschaPassoverthe passover
 
18 cf. Tłum. Толк. A Jezus rzekł: Idźcie do miasta, do pewnego człowieka, i powiedzcie mu: Mistrz mówi: Czas mój jest bliski, u ciebie urządzam Paschę z uczniami moimi.Он сказал: пойдите в город к такому-то и скажите ему: Учитель говорит: время Мое близко; у тебя совершу пасху с учениками Моими. Џнъ же речE: и3ди1те во грaдъ ко џнсицэ, и3 рцhте є3мY: ўч™ль гlетъ: врeмz моE бли1з8 є4сть: ў тебє2 сотворю2 пaсху со ўчн7ки6 мои1ми. 26,18Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.KJVο o
T-NSM
hothe/this/who 
δε de
CONJ
δέdethenAnd
ειπεν eipen
V-2AAI-3S G5627
λέγωlegōto speaksaith
υπαγετε upagete
V-PAM-2P G5720
ὑπάγωhupagōto goGo
εις eis
PREP
εἰςeistowardinto
την tēn
T-ASF
hothe/this/who 
πολιν polin
N-ASF
πόλιςpoliscitythe city
προς pros
PREP
πρόςprosto/withto
τον ton
T-ASM
hothe/this/who 
δεινα deina
A-ASM
δεῖναdeinaa certain onesuch a man
και kai
CONJ
καίkaiand, and
ειπατε eipate
V-2AAM-2P G5628
λέγωlegōto speakhe said
αυτω autō
P-DSM
αὐτόςautoshe/she/it/selfunto him
ο o
T-NSM
hothe/this/whothe city
διδασκαλος didaskalos
N-NSM
διδάσκαλοςdidaskalosteacher, The Master
λεγει legei
V-PAI-3S G5719
λέγωlegōto speaksay
ο o
T-NSM
hothe/this/who, The Master
καιρος kairos
N-NSM
καιρόςkairostime/right timetime
μου mou
P-1GS
ἐγώegōI/we, My
εγγυς engus
ADV
ἐγγύςengusnearat hand
εστιν estin
V-PAI-3S G5719
εἰμίeimito beis
προς pros
PREP
πρόςprosto/withat
σε se
P-2AS
σύsuyouthy house
ποιω poiō
V-PAI-1S G5719
ποιέωpoieōto do/make; I will keep
το to
T-ASN
hothe/this/whotime
πασχα pascha
ARAM
πάσχαpaschaPassoverthe passover
μετα meta
PREP
μετάmetawith/afterwith
των tōn
T-GPM
hothe/this/whodisciples
μαθητων mathētōn
N-GPM
μαθητήςmathētēsdiscipledisciples
μου mou
P-1GS
ἐγώegōI/wemy
 
19 cf. Tłum. Толк. I uczynili uczniowie, jak im rozkazał Jezus, i przygotowali Paschę.Ученики сделали, как повелел им Иисус, и приготовили пасху. И# сотвори1ша ўчн7цы2, ћкоже повелЁ и5мъ ї}съ, и3 ўгот0ваша пaсху. 26,19Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.KJVκαι kai
CONJ
καίkaiandAnd
εποιησαν epoiēsan
V-AAI-3P G5656
ποιέωpoieōto do/makedid
οι oi
T-NPM
hothe/this/who 
μαθηται mathētai
N-NPM
μαθητήςmathētēsdisciplethe disciples
ως ōs
ADV
ὡςhōswhich/howas
συνεταξεν sunetaxen
V-AAI-3S G5656
συντάσσωsuntassōto directhad appointed
αυτοις autois
P-DPM
αὐτόςautoshe/she/it/selfthem
ο o
T-NSM
hothe/this/whothe disciples
ιησους iēsous
N-NSM
ἸησοῦςiēsousJesus/JoshuaJesus
και kai
CONJ
καίkaiand; and
ητοιμασαν ētoimasan
V-AAI-3P G5656
ἑτοιμάζωhetoimazōto make readythey made ready
το to
T-ASN
hothe/this/whoJesus
πασχα pascha
ARAM
πάσχαpaschaPassoverthe passover
 
20 cf. Tłum. Толк. Gdy zaś nadszedł wieczór, zasiadł do stołu z dwunastu uczniami swoimi.Когда же настал вечер, Он возлег с двенадцатью учениками; Вeчеру же бhвшу, возлежaше со nбэманaдесzте ўчн7к0ма: 26,20Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.KJVοψιας opsias
A-GSF
ὀψίαopsiaeveningthe even
δε de
CONJ
δέdethenNow
γενομενης genomenēs
V-2ADP-GSF G5637
γίνομαιginomaito bewhen
ανεκειτο anekeito
V-INI-3S G5711
ἀνάκειμαιanakeimaito recline, he sat down
μετα meta
PREP
μετάmetawith/afterwith
των tōn
T-GPM
hothe/this/who 
δωδεκα dōdeka
A-NUI
δώδεκαdōdekatwelvethe twelve
μαθητων]     mathētōn
N-GPM
μαθητήςmathētēsdisciple[disciple]
 
21 cf. Tłum. Толк. A gdy oni jedli, rzekł: Zaprawdę, powiadam wam, że jeden z was mnie wyda.и когда они ели, сказал: истинно говорю вам, что один из вас предаст Меня. и3 kдyщымъ и5мъ, речE: ґми1нь гlю вaмъ, ћкw є3ди1нъ t вaсъ предaстъ мS. 26,21Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.KJVκαι kai
CONJ
καίkaiandAnd
εσθιοντων esthiontōn
V-PAP-GPM G5723
ἐσθίωesthiōto eatas
αυτων autōn
P-GPM
αὐτόςautoshe/she/it/selfthey
ειπεν eipen
V-2AAI-3S G5627
λέγωlegōto speakI say
αμην amēn
HEB
ἀμήνamēnamenVerily
λεγω legō
V-PAI-1S G5719
λέγωlegōto speak, he said
υμιν umin
P-2DP
σύsuyouunto you
οτι oti
CONJ
ὅτιhotithat/since, that
εις eis
A-NSM
εἷςheisoneone
εξ ex
PREP
ἐκekof/fromof
υμων umōn
P-2GP
σύsuyouyou
παραδωσει paradōsei
V-FAI-3S G5692
παραδίδωμιparadidōmito delivershall betray
με me
P-1AS
ἐγώegōI/weme
 
22 cf. Tłum. Толк. I zasmuciwszy się bardzo poczęli każdy z osobna mówić: Czy to ja, Panie?Они весьма опечалились, и начали говорить Ему, каждый из них: не я ли, Господи? И# скорбsще ѕэлw2, начaша глаг0лати є3мY є3ди1нъ кjйждо и4хъ: є3дA ѓзъ є4смь, гDи; 26,22Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.KJVκαι kai
CONJ
καίkaiandAnd
λυπουμενοι lupoumenoi
V-PPP-NPM G5746
λυπέωlupeōto grievethey were
σφοδρα sfodra
ADV
σφόδραsfodraveryexceeding
ηρξαντο ērxanto
V-ADI-3P G5662
ἄρχομαιarchomaito rule/begin, and began
λεγειν legein
V-PAN G5721
λέγωlegōto speakto say
αυτω autō
P-DSM
αὐτόςautoshe/she/it/selfof them
εις eis
A-NSM
εἷςheisone[one]
εκαστος ekastos
A-NSM
ἕκαστοςhekastoseachevery one
μητι mēti
PRT-I
μήτιmētisurely not,
εγω egō
P-1NS
ἐγώegōI/weI
ειμι eimi
V-PAI-1S G5719
εἰμίeimito beis it
κυριε kurie
N-VSM
κύριοςkurioslord, Lord
 
23 cf. Tłum. Толк. Lecz on odpowiadając, rzekł: Który macza ze mną rękę w misie, ten mnie wyda.Он же сказал в ответ: опустивший со Мною руку в блюдо, этот предаст Меня; Џнъ же tвэщaвъ речE: њмочи1вый со мн0ю въ соли1ло рyку, т0й мS предaстъ: 26,23Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.KJVο o
T-NSM
hothe/this/who 
δε de
CONJ
δέdethenAnd
αποκριθεις apokritheis
V-AOP-NSM G5679
ἀποκρίνωapokrinōto answerhe answered
ειπεν eipen
V-2AAI-3S G5627
λέγωlegōto speakand said
ο o
T-NSM
hothe/this/who 
εμβαψας embapsas
V-AAP-NSM G5660
ἐμβάπτωembaptōto dip inHe that dippeth
μετ met
PREP
μετάmetawith/afterwith
εμου emou
P-1GS
ἐγώegōI/weme
την tēn
T-ASF
hothe/this/whohand
χειρα cheira
N-ASF
χείρcheirhandhand
εν en
PREP
ἐνenin/on/amongin
τω
T-DSN
hothe/this/whothe dish
τρυβλιω trubliō
N-DSN
τρύβλιονtrublionbowlthe dish
ουτος outos
D-NSM
οὗτοςhoutosthis/he/she/it, the same
με me
P-1AS
ἐγώegōI/weme
παραδωσει paradōsei
V-FAI-3S G5692
παραδίδωμιparadidōmito delivershall betray
 
24 cf. Tłum. Толк. Wprawdzie Syn Człowieczy idzie, jak o nim napisano; ale biada temu człowiekowi, przez którego Syn Człowieczy będzie wydany. Lepiej by mu było, gdyby się był nie narodził ten człowiek.впрочем Сын Человеческий идет, как писано о Нем, но горе тому человеку, которым Сын Человеческий предается: лучше было бы этому человеку не родиться. сн7ъ ќбw чlвёческій и4детъ, ћкоже є4сть пи1сано њ нeмъ: г0ре же человёку томY, и4мже сн7ъ чlвёческій предaстсz: добр0 бы бhло є3мY, ѓще не бы2 роди1лсz человёкъ т0й. 26,24Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.KJVο o
T-NSM
hothe/this/who 
μεν men
PRT
μένmenon the other hand 
υιος uios
N-NSM
υἱόςhuiossonThe Son
του tou
T-GSM
hothe/this/whoof man
ανθρωπου anthrōpou
N-GSM
ἄνθρωποςanthrōposa humanof man
υπαγει upagei
V-PAI-3S G5719
ὑπάγωhupagōto gogoeth
καθως kathōs
ADV
καθώςkathōsas/just asas
γεγραπται gegraptai
V-RPI-3S G5769
γράφωgrafōto writeit is written
περι peri
PREP
περίperiaboutof
αυτου autou
P-GSM
αὐτόςautoshe/she/it/selfhim
ουαι ouai
INJ
οὐαίouaiwoe!woe
δε de
CONJ
δέdethen: but
τω
T-DSM
hothe/this/whounto
ανθρωπω anthrōpō
N-DSM
ἄνθρωποςanthrōposa humanunto
εκεινω ekeinō
D-DSM
ἐκεῖνοςekeinosthatthat
δι di
PREP
διάdiathrough/because ofby
ου ou
R-GSM
ὅς, ἥhhos ēwhichwhom
ο o
T-NSM
hothe/this/whothe Son
υιος uios
N-NSM
υἱόςhuiossonthe Son
του tou
T-GSM
hothe/this/whoof man
ανθρωπου anthrōpou
N-GSM
ἄνθρωποςanthrōposa humanman
παραδιδοται paradidotai
V-PPI-3S G5743
παραδίδωμιparadidōmito deliveris betrayed
καλον kalon
A-NSN
καλόςkalosgoodgood
ην ēn
V-IAI-3S G5707
εἰμίeimito be! it had been
αυτω autō
P-DSM
αὐτόςautoshe/she/it/selffor
ει ei
COND
εἰeiifif
ουκ ouk
PRT-N
οὐounonot
εγεννηθη egennēthē
V-API-3S G5681
γεννάωgennaōto begethad
ο o
T-NSM
hothe/this/whoman
ανθρωπος anthrōpos
N-NSM
ἄνθρωποςanthrōposa humanof man
εκεινος ekeinos
D-NSM
ἐκεῖνοςekeinosthatthat
 
25 cf. Tłum. Толк. A odpowiadając Judasz, który go wydał, rzekł: Czy to ja jestem, Mistrzu? Rzekł mu: Tyś powiedział.При сем и Иуда, предающий Его, сказал: не я ли, Равви? Иисус говорит ему: ты сказал. Tвэщaвъ же їyда предаsй є3го2, речE: є3дA ѓзъ є4смь, раввJ; Гlа є3мY: ты2 рeклъ є3си2. 26,25Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.KJVαποκριθεις apokritheis
V-AOP-NSM G5679
ἀποκρίνωapokrinōto answer, answered
δε de
CONJ
δέdethenThen
ιουδας ioudas
N-NSM
ἸούδαςioudasJudah/Judas/JudeJudas
ο o
T-NSM
hothe/this/who 
παραδιδους paradidous
V-PAP-NSM G5723
παραδίδωμιparadidōmito deliver, which betrayed
αυτον auton
P-ASM
αὐτόςautoshe/she/it/selfhim
ειπεν eipen
V-2AAI-3S G5627
λέγωlegōto speak? He said
μητι mēti
PRT-I
μήτιmētisurely not,
εγω egō
P-1NS
ἐγώegōI/weI
ειμι eimi
V-PAI-1S G5719
εἰμίeimito beis it
ραββι rabbi
HEB
ῥαββίrabbiRabbi, Master
λεγει legei
V-PAI-3S G5719
λέγωlegōto speakand said
αυτω autō
P-DSM
αὐτόςautoshe/she/it/selfunto him
συ su
P-2NS
σύsuyouThou
ειπας eipas
V-2AAI-2S G5627
λέγωlegōto speakhast said
 
USTANOWIENIE EUCHARYSTII.26 cf. Tłum. Толк. Gdy zaś oni wieczerzali, wziął Jezus chleb, błogosławił, łamał i dawał uczniom swoim, i rzekł: Bierzcie i jedzcie, to jest ciało moje.И когда они ели, Иисус взял хлеб и, благословив, преломил и, раздавая ученикам, сказал: приимите, ядите: сие есть Тело Мое. Kдyщымъ же и5мъ, пріeмь ї}съ хлёбъ и3 блгcви1въ преломи2, и3 даsше ўчн7кHмъ, и3 речE: пріими1те, kди1те: сіE є4сть тёло моE. 26,26Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.KJVεσθιοντων esthiontōn
V-PAP-GPM G5723
ἐσθίωesthiōto eatas
δε de
CONJ
δέdethenAnd
αυτων autōn
P-GPM
αὐτόςautoshe/she/it/selfthey
λαβων labōn
V-2AAP-NSM G5631
λαμβάνωlambanōto taketook
ο o
T-NSM
hothe/this/who, Jesus
ιησους iēsous
N-NSM
ἸησοῦςiēsousJesus/Joshua, Jesus
αρτον arton
N-ASM
ἄρτοςartosbreadbread
και kai
CONJ
καίkaiand, and
ευλογησας eulogēsas
V-AAP-NSM G5660
εὐλογέωeulogeōto praise/blessblessed
εκλασεν eklasen
V-AAI-3S G5656
κλάωklaōto break, and brake
και kai
CONJ
καίkaiand, and
δους dous
V-2AAP-NSM G5631
δίδωμιdidōmito givegave
τοις tois
T-DPM
hothe/this/whobread
μαθηταις mathētais
N-DPM
μαθητήςmathētēsdiscipleto the disciples
ειπεν eipen
V-2AAI-3S G5627
λέγωlegōto speaksaid
λαβετε labete
V-2AAM-2P G5628
λαμβάνωlambanōto takeTake
φαγετε fagete
V-2AAM-2P G5628
φαγεῖνfageinto eat, eat
τουτο touto
D-NSN
οὗτοςhoutosthis/he/she/it[this/he/she/it]
εστιν estin
V-PAI-3S G5719
εἰμίeimito beis
το to
T-NSN
hothe/this/whoto the disciples
σωμα sōma
N-NSN
σῶμαsōmabodybody
μου mou
P-1GS
ἐγώegōI/wemy
 
27 cf. Tłum. Толк. A wziąwszy kielich, dzięki czynił, i dał im, mówiąc: Pijcie z tego wszyscy.И, взяв чашу и благодарив, подал им и сказал: пейте из нее все, И# пріeмь чaшу и3 хвалY воздaвъ, дадE и5мъ, гlz: пjйте t неS вси2: 26,27Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.KJVκαι kai
CONJ
καίkaiandAnd
λαβων labōn
V-2AAP-NSM G5631
λαμβάνωlambanōto takehe took
ποτηριον potērion
N-ASN
ποτήριονpotērioncupthe cup
και]     kai
CONJ
καίkaiand, and
ευχαριστησας eucharistēsas
V-AAP-NSM G5660
εὐχαριστέωeucharisteōto thankgave thanks
εδωκεν edōken
V-AAI-3S G5656
δίδωμιdidōmito give, and gave
αυτοις autois
P-DPM
αὐτόςautoshe/she/it/selfto them
λεγων legōn
V-PAP-NSM G5723
λέγωlegōto speak, saying
πιετε piete
V-2AAM-2P G5628
πίνωpinōto drinkDrink ye
εξ ex
PREP
ἐκekof/fromof
αυτου autou
P-GSN
αὐτόςautoshe/she/it/selfit
παντες pantes
A-NPM
πᾶςpasallall
 
28 cf. Tłum. Толк. Albowiem to jest krew moja Nowego Testamentu, która za wielu będzie wylana na odpuszczenie grzechów.ибо сие есть Кровь Моя Нового Завета, за многих изливаемая во оставление грехов. сіs бо є4сть кр0вь моS, н0вагw завёта, ћже за мнHгіz и3зливaема во њставлeніе грэхHвъ. 26,28Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.KJVτουτο touto
D-NSN
οὗτοςhoutosthis/he/she/it[this/he/she/it]
γαρ gar
CONJ
γάρgarforFor
εστιν estin
V-PAI-3S G5719
εἰμίeimito beis
το to
T-NSN
hothe/this/who 
αιμα aima
N-NSN
αἷμαhaimabloodblood
μου mou
P-1GS
ἐγώegōI/wemy
της tēs
T-GSF
hothe/this/who 
διαθηκης diathēkēs
N-GSF
διαθήκηdiathēkēcovenantof the
το to
T-NSN
hothe/this/who 
περι peri
PREP
περίperiaboutfor
πολλων pollōn
A-GPM
πολύςpolusmuchmany
εκχυννομενον ekchunnomenon
V-PPP-NSN G5746
ἐκχέωekcheōto pour out, which is shed
εις eis
PREP
εἰςeistowardfor
αφεσιν afesin
N-ASF
ἄφεσιςafesisforgivenessthe remission
αμαρτιων amartiōn
N-GPF
ἁμαρτίαhamartiasinof sins
 
29 cf. Tłum. Толк. A powiadam wam: Nie będę pił odtąd z tego owocu winnego szczepu, aż do dnia owego, gdy go z wami będę pił nowy w królestwie Ojca mego.Сказываю же вам, что отныне не буду пить от плода сего виноградного до того дня, когда буду пить с вами новое вино в Царстве Отца Моего. Гlю же вaмъ, ћкw не и4мамъ пи1ти tнн7э t сегw2 плодA л0знагw, до днE тогw2, є3гдA є5 пію2 съ вaми н0во во цrтвіи nц7A моегw2. 26,29Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.KJVλεγω legō
V-PAI-1S G5719
λέγωlegōto speakI say
δε de
CONJ
δέdethenBut
υμιν umin
P-2DP
σύsuyouunto you
ου ou
PRT-N
οὐounonot
μη
PRT-N
μήnot 
πιω piō
V-2AAS-1S G5632
πίνωpinōto drinkI will
απ ap
PREP
ἀπόapofrom 
αρτι arti
ADV
ἄρτιartinowhenceforth
εκ ek
PREP
ἐκekof/fromof
τουτου toutou
D-GSN
οὗτοςhoutosthis/he/she/it[this/he/she/it]
του tou
T-GSN
hothe/this/whofruit
γενηματος genēmatos
N-GSN
γέννημαgennēmaoffspringfruit
της tēs
T-GSF
hothe/this/whoof the vine
αμπελου ampelou
N-GSF
ἄμπελοςampelosvineof the vine
εως eōs
ADV
ἕωςheōsuntil, until
της tēs
T-GSF
hothe/this/whoday
ημερας ēmeras
N-GSF
ἡμέραhēmeradayday
εκεινης ekeinēs
D-GSF
ἐκεῖνοςekeinosthatthat
οταν otan
CONJ
ὅτανhotanwhen(-ever)when
αυτο auto
P-ASN
αὐτόςautoshe/she/it/selfit
πινω pinō
V-PAS-1S G5725
πίνωpinōto drinkdrink
μεθ meth
PREP
μετάmetawith/afterwith
υμων umōn
P-2GP
σύsuyouyou
καινον kainon
A-ASN
καινόςkainosnewnew
εν en
PREP
ἐνenin/on/amongin
τη
T-DSF
hothe/this/whoFather's
βασιλεια basileia
N-DSF
βασιλείαbasileiakingdomkingdom
του tou
T-GSM
hothe/this/whokingdom
πατρος patros
N-GSM
πατήρpatērfatherFather's
μου mou
P-1GS
ἐγώegōI/wemy
 
PRZEPOWIEDNIA UPADKU PIOTRA.30 cf. Tłum. Толк. I hymn odmówiwszy, wyszli na górę Oliwną.И, воспев, пошли на гору Елеонскую. И# воспёвше и3зыд0ша въ г0ру є3леHнску. 26,30Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.KJVκαι kai
CONJ
καίkaiandAnd
υμνησαντες umnēsantes
V-AAP-NPM G5660
ὑμνέωhumneōto praisewhen they had sung an hymn
εξηλθον exēlthon
V-2AAI-3P G5627
ἐξέρχομαιexerchomaito go out, they went out
εις eis
PREP
εἰςeistowardinto
το to
T-ASN
hothe/this/whothe mount
ορος oros
N-ASN
ὄροςorosmountainthe mount
των tōn
T-GPF
hothe/this/whoof Olives
ελαιων elaiōn
N-GPF
ἐλαίαelaiaolive treeof Olives
 
31 cf. Tłum. Толк. Wtedy rzekł im Jezus: Wszyscy wy zgorszycie się ze mnie tej nocy; albowiem jest napisane: “Uderzę pasterza, i rozproszą się owce trzody.”Тогда говорит им Иисус: все вы соблазнитесь о Мне в эту ночь, ибо написано: поражу пастыря, и рассеются овцы стада; ТогдA гlа и5мъ ї}съ: вси2 вы2 соблазнитeсz њ мнЁ въ н0щь сію2: пи1сано бо є4сть: поражY пaстырz, и3 разhдутсz џвцы стaда: 26,31Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.KJVτοτε tote
ADV
τότεtotethenThen
λεγει legei
V-PAI-3S G5719
λέγωlegōto speaksaith
αυτοις autois
P-DPM
αὐτόςautoshe/she/it/selfunto them
ο o
T-NSM
hothe/this/whoJesus
ιησους iēsous
N-NSM
ἸησοῦςiēsousJesus/JoshuaJesus
παντες pantes
A-NPM
πᾶςpasallAll
υμεις umeis
P-2NP
σύsuyouye
σκανδαλισθησεσθε skandalisthēsesthe
V-FPI-2P G5701
σκανδαλίζωskandalizōto cause to stumbleshall be offended
εν en
PREP
ἐνenin/on/amongbecause of
εμοι emoi
P-1DS
ἐγώegōI/weme
εν en
PREP
ἐνenin/on/among 
τη
T-DSF
hothe/this/whonight
νυκτι nukti
N-DSF
νύξnuxnightnight
ταυτη tautē
D-DSF
οὗτοςhoutosthis/he/she/itthis
γεγραπται gegraptai
V-RPI-3S G5769
γράφωgrafōto writeit is written
γαρ gar
CONJ
γάρgarfor: for
παταξω pataxō
V-FAI-1S G5692
πατάσσωpatassōto strike, I will smite
τον ton
T-ASM
hothe/this/whothe shepherd
ποιμενα poimena
N-ASM
ποιμήνpoimēnshepherdthe shepherd
και kai
CONJ
καίkaiand, and
διασκορπισθησονται diaskorpisthēsontai
V-FPI-3P G5701
διασκορπίζωdiaskorpizōto scattershall be scattered abroad
τα ta
T-NPN
hothe/this/whothe sheep
προβατα probata
N-NPN
πρόβατονprobatonsheepthe sheep
της tēs
T-GSF
hothe/this/whoof the flock
ποιμνης poimnēs
N-GSF
ποίμνηpoimnēflockof the flock
 
32 cf. Tłum. Толк. Lecz gdy zmartwychwstanę, uprzedzę was do Galilei.по воскресении же Моем предварю вас в Галилее. по воскrніи же моeмъ варsю вы2 въ галілeи. 26,32Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.KJVμετα meta
PREP
μετάmetawith/afterafter
δε de
CONJ
δέdethenBut
το to
T-ASN
hothe/this/who 
εγερθηναι egerthēnai
V-APN G5683
ἐγείρωegeirōto ariseam risen again
με me
P-1AS
ἐγώegōI/weI
προαξω proaxō
V-FAI-1S G5692
προάγωproagōto go/bring before, I will go before
υμας umas
P-2AP
σύsuyouyou
εις eis
PREP
εἰςeistowardinto
την tēn
T-ASF
hothe/this/whoGalilee
γαλιλαιαν galilaian
N-ASF
ΓαλιλαίαgalilaiaGalileeGalilee
 
33 cf. Tłum. Толк. Piotr zaś odpowiadając, rzekł mu: Choćby się wszyscy zgorszyli z ciebie, ja nigdy się nie zgorszę.Петр сказал Ему в ответ: если и все соблазнятся о Тебе, я никогда не соблазнюсь. Tвэщaвъ же пeтръ речE є3мY: ѓще и3 вси2 соблазнsтсz њ тебЁ, ѓзъ никогдaже соблажню1сz. 26,33Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.KJVαποκριθεις apokritheis
V-AOP-NSM G5679
ἀποκρίνωapokrinōto answeranswered
δε de
CONJ
δέdethenand
ο o
T-NSM
hothe/this/whoPeter
πετρος petros
N-NSM
ΠέτροςpetrosPeterPeter
ειπεν eipen
V-2AAI-3S G5627
λέγωlegōto speaksaid
αυτω autō
P-DSM
αὐτόςautoshe/she/it/selfunto him
ει ei
COND
εἰeiif, Though
παντες pantes
A-NPM
πᾶςpasallall
σκανδαλισθησονται skandalisthēsontai
V-FPI-3P G5701
σκανδαλίζωskandalizōto cause to stumbleshall be offended
εν en
PREP
ἐνenin/on/amongbecause of
σοι soi
P-2DS
σύsuyouthee
εγω egō
P-1NS
ἐγώegōI/weI
ουδεποτε oudepote
ADV-N
οὐδέποτεoudepotenevernever
σκανδαλισθησομαι skandalisthēsomai
V-FPI-1S G5701
σκανδαλίζωskandalizōto cause to stumble, will
 
34 cf. Tłum. Толк. Rzekł mu Jezus: Zaprawdę powiadam ci, że tej nocy, pierwej niż kur zapieje, trzykroć się mnie zaprzesz.Иисус сказал ему: истинно говорю тебе, что в эту ночь, прежде нежели пропоет петух, трижды отречешься от Меня. РечE є3мY ї}съ: ґми1нь гlю тебЁ, ћкw въ сію2 н0щь, прeжде дaже ґлeктwръ не возгласи1тъ, трикрaты tвeржешисz менє2. 26,34Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.KJVεφη efē
V-IAI-3S G5707
φημίfēmito saysaid
αυτω autō
P-DSM
αὐτόςautoshe/she/it/selfunto him
ο o
T-NSM
hothe/this/whoJesus
ιησους iēsous
N-NSM
ἸησοῦςiēsousJesus/JoshuaJesus
αμην amēn
HEB
ἀμήνamēnamenVerily
λεγω legō
V-PAI-1S G5719
λέγωlegōto speakI say
σοι soi
P-2DS
σύsuyouunto thee
οτι oti
CONJ
ὅτιhotithat/since, That
εν en
PREP
ἐνenin/on/among 
ταυτη tautē
D-DSF
οὗτοςhoutosthis/he/she/itthis
τη
T-DSF
hothe/this/whonight
νυκτι nukti
N-DSF
νύξnuxnightnight
πριν prin
ADV
πρίνprinbefore, before
αλεκτορα alektora
N-ASM
ἀλέκτωρalektōrroosterthe cock
φωνησαι fōnēsai
V-AAN G5658
φωνέωfōneōto callcrow
τρις tris
ADV
τρίςtristhree timesthrice
απαρνηση aparnēsē
V-FDI-2S G5695
ἀπαρνέομαιaparneomaito deny, thou shalt deny
με me
P-1AS
ἐγώegōI/weme
 
35 cf. Tłum. Толк. Rzekł mu Piotr: Choćby mi też przyszło z tobą umrzeć, nie zaprę się ciebie. Tak samo i wszyscy uczniowie mówili.Говорит Ему Петр: хотя бы надлежало мне и умереть с Тобою, не отрекусь от Тебя. Подобное говорили и все ученики. Глаг0ла є3мY пeтръ: ѓще ми2 є4сть и3 ўмрeти съ тоб0ю, не tвeргусz тебє2. Тaкожде и3 вси2 ўчн7цы2 рёша. 26,35Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.KJVλεγει legei
V-PAI-3S G5719
λέγωlegōto speaksaid
αυτω autō
P-DSM
αὐτόςautoshe/she/it/selfunto him
ο o
T-NSM
hothe/this/whoPeter
πετρος petros
N-NSM
ΠέτροςpetrosPeterPeter
καν kan
COND-K
κἄνkanand/even if, Though
δεη deē
V-PAS-3S G5725
δεῖdeibe necessaryshould
με me
P-1AS
ἐγώegōI/weI
συν sun
PREP
σύνsunwithwith
σοι soi
P-2DS
σύsuyouthee
αποθανειν apothanein
V-2AAN G5629
ἀποθνήσκωapothnēskōto diedie
ου ou
PRT-N
οὐounonot
μη
PRT-N
μήnot 
σε se
P-2AS
σύsuyouthee
απαρνησομαι aparnēsomai
V-FDI-1S G5695
ἀπαρνέομαιaparneomaito denywill I
ομοιως omoiōs
ADV
ὁμοίωςhomoiōslikewise. Likewise
και kai
CONJ
καίkaiandalso
παντες pantes
A-NPM
πᾶςpasallall
οι oi
T-NPM
hothe/this/whothe disciples
μαθηται mathētai
N-NPM
μαθητήςmathētēsdisciplethe disciples
ειπαν eipan
V-2AAI-3P G5627
λέγωlegōto speaksaid
 
KONANIE JEZUSA W OGROJCU.36 cf. Tłum. Толк. Wtedy przyszedł Jezus z nimi do folwarku, który zowią Getsemani, i rzekł uczniom swoim: Siedźcie tu, aż pójdę tam i będę się modlił.Потом приходит с ними Иисус на место, называемое Гефсимания, и говорит ученикам: посидите тут, пока Я пойду, помолюсь там. ТогдA пріи1де съ ни1ми ї}съ въ вeсь, нарицaемую геfсимaніа, и3 гlа ўчн7кHмъ: сэди1те тY, д0ндеже шeдъ помолю1сz тaмw. 26,36Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.KJVτοτε tote
ADV
τότεtotethenThen
ερχεται erchetai
V-PNI-3S G5736
ἔρχομαιerchomaito come/gocometh
μετ met
PREP
μετάmetawith/afterwith
αυτων autōn
P-GPM
αὐτόςautoshe/she/it/selfthem
ο o
T-NSM
hothe/this/whoJesus
ιησους iēsous
N-NSM
ἸησοῦςiēsousJesus/JoshuaJesus
εις eis
PREP
εἰςeistowardunto
χωριον chōrion
N-ASN
χωρίονchōrionplacea place
λεγομενον legomenon
V-PPP-ASN G5746
λέγωlegōto speakcalled
γεθσημανι gethsēmani
N-PRI
ΓεθσημανῆgethsēmanēGethsemaneGethsemane
και kai
CONJ
καίkaiand, and
λεγει legei
V-PAI-3S G5719
λέγωlegōto speaksaith
τοις tois
T-DPM
hothe/this/whounto the disciples
μαθηταις mathētais
N-DPM
μαθητήςmathētēsdiscipleunto the disciples
καθισατε kathisate
V-AAM-2P G5657
καθίζωkathizōto seatSit ye
αυτου autou
ADV
αὐτοῦautoutherehere
εως[     eōs
ADV
ἕωςheōsuntil, while
ου]     ou
R-GSM
ὅς, ἥhhos ēwhich 
απελθων apelthōn
V-2AAP-NSM G5631
ἀπέρχομαιaperchomaito go awayI go
εκει ekei
ADV
ἐκεῖekeithereyonder
προσευξωμαι proseuxōmai
V-ADS-1S G5667
προσεύχομαιproseuchomaito prayand pray
 
37 cf. Tłum. Толк. A wziąwszy Piotra i dwóch synów Zebedeuszowych, począł się smucić i odczuwać odrazę.И, взяв с Собою Петра и обоих сыновей Зеведеевых, начал скорбеть и тосковать. И# поeмь петрA и3 џба сы6на зеведewва, начaтъ скорбёти и3 тужи1ти. 26,37Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.KJVκαι kai
CONJ
καίkaiandAnd
παραλαβων paralabōn
V-2AAP-NSM G5631
παραλαμβάνωparalambanōto takehe took with him
τον ton
T-ASM
hothe/this/who 
πετρον petron
N-ASM
ΠέτροςpetrosPeterPeter
και kai
CONJ
καίkaiandand
τους tous
T-APM
hothe/this/whoPeter
δυο duo
A-NUI
δύοduotwotwo
υιους uious
N-APM
υἱόςhuiossonthe
ζεβεδαιου zebedaiou
N-GSM
ΖεβεδαῖοςzebedaiosZebedeeof Zebedee
ηρξατο ērxato
V-ADI-3S G5662
ἄρχομαιarchomaito rule/begin, and began
λυπεισθαι lupeisthai
V-PPN G5745
λυπέωlupeōto grieveto be sorrowful
και kai
CONJ
καίkaiandand
αδημονειν adēmonein
V-PAN G5721
ἀδημονέωadēmoneōbe distressedvery heavy
 
38 cf. Tłum. Толк. Wtedy im rzekł: Smutna jest dusza moja aż do śmierci, zostańcie tu i czuwajcie ze mną.Тогда говорит им Иисус: душа Моя скорбит смертельно; побудьте здесь и бодрствуйте со Мною. ТогдA гlа и5мъ ї}съ: приск0рбна є4сть дш7A моS до смeрти: пожди1те здЁ и3 бди1те со мн0ю. 26,38Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.KJVτοτε tote
ADV
τότεtotethenThen
λεγει legei
V-PAI-3S G5719
λέγωlegōto speaksaith he
αυτοις autois
P-DPM
αὐτόςautoshe/she/it/selfunto them
περιλυπος perilupos
A-NSF
περίλυποςperilupossorrowfulexceeding sorrowful
εστιν estin
V-PAI-3S G5719
εἰμίeimito beis
η ē
T-NSF
hothe/this/whosoul
ψυχη psuchē
N-NSF
ψυχήpsuchēsoulsoul
μου mou
P-1GS
ἐγώegōI/weme
εως eōs
ADV
ἕωςheōsuntil, even unto
θανατου thanatou
N-GSM
θάνατοςthanatosdeathdeath
μεινατε meinate
V-AAM-2P G5657
μένωmenōto stay: tarry ye
ωδε ōde
ADV
ὧδεhōdeherehere
και kai
CONJ
καίkaiand, and
γρηγορειτε grēgoreite
V-PAM-2P G5720
γρηγορέωgrēgoreōto keep watchwatch
μετ met
PREP
μετάmetawith/afterwith
εμου emou
P-1GS
ἐγώegōI/weMy
 
39 cf. Tłum. Толк. I postąpiwszy trochę, padł na oblicze swoje, modląc się i mówiąc: Ojcze mój, jeśli to być może, niech odejdzie ode mnie ten kielich; wszakże nie jako ja chcę, ale jako ty.И, отойдя немного, пал на лице Свое, молился и говорил: Отче Мой! если возможно, да минует Меня чаша сия; впрочем не как Я хочу, но как Ты. И# прешeдъ мaлw, падE на лицы2 своeмъ, молsсz и3 гlz: џ§е м0й, ѓще возм0жно є4сть, да мимои1детъ t менє2 чaша сіS: nбaче не ћкоже ѓзъ хощY, но ћкоже ты2. 26,39Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.KJVκαι kai
CONJ
καίkaiandAnd
προελθων proelthōn
V-2AAP-NSM G5631
προέρχομαιproerchomaito go beforehe went
μικρον mikron
A-ASN
μικρόςmikrossmalla little further
επεσεν epesen
V-2AAI-3S G5627
πίπτωpiptōto collapse, and fell
επι epi
PREP
ἐπίepiupon/to/againston
προσωπον prosōpon
N-ASN
πρόσωπονprosōponfaceface
αυτου autou
P-GSM
αὐτόςautoshe/she/it/selfhis
προσευχομενος proseuchomenos
V-PNP-NSM G5740
προσεύχομαιproseuchomaito pray, and prayed
και kai
CONJ
καίkaiand,
λεγων legōn
V-PAP-NSM G5723
λέγωlegōto speaksaying
πατερ pater
N-VSM
πατήρpatērfatherO
μου mou
P-1GS
ἐγώegōI/weI
ει ei
COND
εἰeiif, if
δυνατον dunaton
A-NSN
δυνατόςdunatosablepossible
εστιν estin
V-PAI-3S G5719
εἰμίeimito beit be
παρελθατω parelthatō
V-2AAM-3S G5628
παρέρχομαιparerchomaito pass by, let
απ ap
PREP
ἀπόapofromfrom
εμου emou
P-1GS
ἐγώegōI/weme
το to
T-NSN
hothe/this/whocup
ποτηριον potērion
N-NSN
ποτήριονpotērioncupcup
τουτο touto
D-NSN
οὗτοςhoutosthis/he/she/it[this/he/she/it]
πλην plēn
ADV
πλήνplēnbut/however: nevertheless
ουχ ouch
PRT-N
οὐounonot
ως ōs
ADV
ὡςhōswhich/howas
εγω egō
P-1NS
ἐγώegōI/wemy
θελω thelō
V-PAI-1S G5719
θέλωthelōto will/desirewill
αλλ all
CONJ
ἀλλάallabut, but
ως ōs
ADV
ὡςhōswhich/howas
συ su
P-2NS
σύsuyouthou
 
40 cf. Tłum. Толк. I przyszedł do uczniów swoich, i znalazł ich śpiących, i rzekł Piotrowi: Tak to nie mogliście jednej godziny czuwać ze mną?И приходит к ученикам и находит их спящими, и говорит Петру: так ли не могли вы один час бодрствовать со Мною? И# пришeдъ ко ўчн7кHмъ, и3 њбрёте и5хъ спsщихъ, и3 гlа петр0ви: тaкw ли не возмог0сте є3ди1нагw часA побдёти со мн0ю; 26,40Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.KJVκαι kai
CONJ
καίkaiandAnd
ερχεται erchetai
V-PNI-3S G5736
ἔρχομαιerchomaito come/gohe cometh
προς pros
PREP
πρόςprosto/withunto
τους tous
T-APM
hothe/this/whothe disciples
μαθητας mathētas
N-APM
μαθητήςmathētēsdisciplethe disciples
και kai
CONJ
καίkaiand, and
ευρισκει euriskei
V-PAI-3S G5719
εὑρίσκωheuriskōto find/meetfindeth
αυτους autous
P-APM
αὐτόςautoshe/she/it/selfthem
καθευδοντας katheudontas
V-PAP-APM G5723
καθεύδωkatheudōto sleepasleep
και kai
CONJ
καίkaiand, and
λεγει legei
V-PAI-3S G5719
λέγωlegōto speaksaith
τω
T-DSM
hothe/this/whounto Peter
πετρω petrō
N-DSM
ΠέτροςpetrosPeterunto Peter
ουτως outōs
ADV
οὕτω, οὕτωςhhoutō outōsthus(-ly)What
ουκ ouk
PRT-N
οὐounonot
ισχυσατε ischusate
V-AAI-2P G5656
ἰσχύωischuōbe strong, could ye
μιαν mian
A-ASF
εἷςheisoneone
ωραν ōran
N-ASF
ὥραhōrahourhour
γρηγορησαι grēgorēsai
V-AAN G5658
γρηγορέωgrēgoreōto keep watchwatch
μετ met
PREP
μετάmetawith/afterwith
εμου emou
P-1GS
ἐγώegōI/weme
 
41 cf. Tłum. Толк. Czuwajcie i módlcie się, abyście nie weszli w pokusę; duch wprawdzie jest ochotny, ale ciało słabe.бодрствуйте и молитесь, чтобы не впасть в искушение: дух бодр, плоть же немощна. бди1те и3 моли1тесz, да не вни1дете въ напaсть: дyхъ ќбw б0дръ, пл0ть же немощнA. 26,41Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.KJVγρηγορειτε grēgoreite
V-PAM-2P G5720
γρηγορέωgrēgoreōto keep watchWatch
και kai
CONJ
καίkaiandand
προσευχεσθε proseuchesthe
V-PNM-2P G5737
προσεύχομαιproseuchomaito praypray
ινα ina
CONJ
ἵναhinain order that/to, that
μη
PRT-N
μήnotnot
εισελθητε eiselthēte
V-2AAS-2P G5632
εἰσέρχομαιeiserchomaito enterye enter
εις eis
PREP
εἰςeistowardinto
πειρασμον peirasmon
N-ASM
πειρασμόςpeirasmostemptation/testingtemptation
το to
T-NSN
hothe/this/who 
μεν men
PRT
μένmenon the other handindeed
πνευμα pneuma
N-NSN
πνεῦμαpneumaspirit/breath: the spirit
προθυμον prothumon
A-NSN
πρόθυμοςprothumoseagerwilling
η ē
T-NSF
hothe/this/who 
δε de
CONJ
δέdethen, but
σαρξ sarx
N-NSF
σάρξsarxfleshthe flesh
ασθενης asthenēs
A-NSF
ἀσθενήςasthenēsweakweak
 
42 cf. Tłum. Толк. Po wtóre znów odszedł i modlił się, mówiąc: Ojcze mój, jeśli ten kielich nie może odejść, tylko go mam pić, niech się dzieje wola twoja.Еще, отойдя в другой раз, молился, говоря: Отче Мой! если не может чаша сия миновать Меня, чтобы Мне не пить ее, да будет воля Твоя. Пaки втори1цею шeдъ помоли1сz, гlz: џ§е м0й, ѓще не м0жетъ сіS чaша мимоити2 t менє2, ѓще не пію2 є3S, бyди в0лz твоS. 26,42Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.KJVπαλιν palin
ADV
πάλινpalinagainagain
εκ ek
PREP
ἐκekof/from 
δευτερου deuterou
A-GSN
δεύτεροςdeuterossecondlythe second time
απελθων apelthōn
V-2AAP-NSM G5631
ἀπέρχομαιaperchomaito go awayHe went away
προσηυξατο prosēuxato
V-ADI-3S G5662
προσεύχομαιproseuchomaito pray, and prayed
λεγων]     legōn
V-PAP-NSM G5723
λέγωlegōto speak, saying
πατερ pater
N-VSM
πατήρpatērfatherO
μου mou
P-1GS
ἐγώegōI/weme
ει ei
COND
εἰeiif, if
ου ou
PRT-N
οὐounonot
δυναται dunatai
V-PNI-3S G5736
δύναμαιdunamaibe ablemay
τουτο touto
D-NSN
οὗτοςhoutosthis/he/she/it[this/he/she/it]
παρελθειν parelthein
V-2AAN G5629
παρέρχομαιparerchomaito pass bypass away
εαν ean
COND
ἐάνeanif, except
μη
PRT-N
μήnot 
αυτο auto
P-ASN
αὐτόςautoshe/she/it/selfit
πιω piō
V-2AAS-1S G5632
πίνωpinōto drinkI drink
γενηθητω genēthētō
V-AOM-3S G5676
γίνομαιginomaito bebe done
το to
T-NSN
hothe/this/whocup
θελημα thelēma
N-NSN
θέλημαthelēmawill/desirewill
σου sou
P-2GS
σύsuyou, thy
 
43 cf. Tłum. Толк. I przyszedł po wtóre, i znalazł ich śpiących; albowiem oczy ich były obciążone.И, придя, находит их опять спящими, ибо у них глаза отяжелели. И# пришeдъ њбрёте и5хъ пaки спsщихъ: бёста бо и5мъ џчи њтzготёнэ. 26,43Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.KJVκαι kai
CONJ
καίkaiandAnd
ελθων elthōn
V-2AAP-NSM G5631
ἔρχομαιerchomaito come/gohe came
παλιν palin
ADV
πάλινpalinagainagain
ευρεν euren
V-2AAI-3S G5627
εὑρίσκωheuriskōto find/meetand found
αυτους autous
P-APM
αὐτόςautoshe/she/it/selfthem
καθευδοντας katheudontas
V-PAP-APM G5723
καθεύδωkatheudōto sleepasleep
ησαν ēsan
V-IAI-3P G5707
εἰμίeimito bewere
γαρ gar
CONJ
γάρgarfor: for
αυτων autōn
P-GPM
αὐτόςautoshe/she/it/selftheir
οι oi
T-NPM
hothe/this/whoeyes
οφθαλμοι ofthalmoi
N-NPM
ὀφθαλμόςofthalmoseyeeyes
βεβαρημενοι bebarēmenoi
V-RPP-NPM G5772
βαρέωbareōto burdenheavy
 
44 cf. Tłum. Толк. A zostawiwszy ich, znowu odszedł, i po trzeci raz się modlił, te same słowa, mówiąc.И, оставив их, отошел опять и помолился в третий раз, сказав то же слово. И# њстaвль и5хъ, шeдъ пaки, помоли1сz трети1цею, т0жде сл0во рeкъ. 26,44Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.KJVκαι kai
CONJ
καίkaiandAnd
αφεις afeis
V-2AAP-NSM G5631
ἀφίημιafiēmito releasehe left
αυτους autous
P-APM
αὐτόςautoshe/she/it/selfthem
παλιν palin
ADV
πάλινpalinagainagain
απελθων apelthōn
V-2AAP-NSM G5631
ἀπέρχομαιaperchomaito go away, and went away
προσηυξατο prosēuxato
V-ADI-3S G5662
προσεύχομαιproseuchomaito pray, and prayed
εκ ek
PREP
ἐκekof/from 
τριτου tritou
A-GSN
τρίτοςtritosthirdthe third time
τον ton
T-ASM
hothe/this/who 
αυτον auton
P-ASM
αὐτόςautoshe/she/it/selfsame
λογον logon
N-ASM
λόγοςlogoswordthe
ειπων eipōn
V-2AAP-NSM G5631
λέγωlegōto speak, saying
παλιν palin
ADV
πάλινpalinagain[again]
 
45 cf. Tłum. Толк. Wtedy przyszedł do uczniów swoich, i rzekł im: Już śpijcie, i odpoczywajcie; oto przybliżyła się godzina i Syn Człowieczy będzie wydany w ręce grzeszników.Тогда приходит к ученикам Своим и говорит им: вы всё еще спите и почиваете? вот, приблизился час, и Сын Человеческий предается в руки грешников; ТогдA пріи1де ко ўчн7кHмъ свои6мъ и3 гlа и5мъ: спи1те пр0чее и3 почивaйте: сE, прибли1жисz чaсъ, и3 сн7ъ чlвёческій предаeтсz въ рyки грёшникwвъ: 26,45Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.KJVτοτε tote
ADV
τότεtotethenThen
ερχεται erchetai
V-PNI-3S G5736
ἔρχομαιerchomaito come/gocometh he
προς pros
PREP
πρόςprosto/withto
τους tous
T-APM
hothe/this/who 
μαθητας mathētas
N-APM
μαθητήςmathētēsdiscipledisciples
και kai
CONJ
καίkaiand, and
λεγει legei
V-PAI-3S G5719
λέγωlegōto speaksaith
αυτοις autois
P-DPM
αὐτόςautoshe/she/it/selfhis
καθευδετε katheudete
V-PAI-2P robinson:V-PAM-2P G5719 G5720
καθεύδωkatheudōto sleepSleep on
λοιπον loipon
A-ASN
λοιπόνloiponhenceforthnow
και kai
CONJ
καίkaiand, and
αναπαυεσθε anapauesthe
V-PMI-2P robinson:V-PMM-2P G5731 G5732
ἀναπαύωanapauōto give resttake your rest :
ιδου idou
V-2AMM-2S G5640
ὁράωhoraōto seebehold
ηγγικεν ēngiken
V-RAI-3S G5758
ἐγγίζωengizōto come nearis at hand
η ē
T-NSF
hothe/this/whodisciples
ωρα ōra
N-NSF
ὥραhōrahour, the hour
και kai
CONJ
καίkaiand, and
ο o
T-NSM
hothe/this/who, the hour
υιος uios
N-NSM
υἱόςhuiossonthe Son
του tou
T-GSM
hothe/this/whothe Son
ανθρωπου anthrōpou
N-GSM
ἄνθρωποςanthrōposa humanof man
παραδιδοται paradidotai
V-PPI-3S G5743
παραδίδωμιparadidōmito deliveris betrayed
εις eis
PREP
εἰςeistowardinto
χειρας cheiras
N-APF
χείρcheirhandthe hands
αμαρτωλων amartōlōn
A-GPM
ἁμαρτωλόςhamartōlossinfulof sinners
 
46 cf. Tłum. Толк. Wstańcie, pójdźmy; oto się przybliżył ten, który mnie wyda!встаньте, пойдем: вот, приблизился предающий Меня. востaните, и4демъ: сE, прибли1жисz предаsй мS. 26,46Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.KJVεγειρεσθε egeiresthe
V-PEM-2P G5728
ἐγείρωegeirōto ariseRise
αγωμεν agōmen
V-PAS-1P G5725
ἄγωagōto bring, let us be going
ιδου idou
V-2AMM-2S G5640
ὁράωhoraōto see: behold
ηγγικεν ēngiken
V-RAI-3S G5758
ἐγγίζωengizōto come near, he is at hand
ο o
T-NSM
hothe/this/who 
παραδιδους paradidous
V-PAP-NSM G5723
παραδίδωμιparadidōmito deliverthat doth betray
με me
P-1AS
ἐγώegōI/weme
 
POJMANIE JEZUSA.47 cf. Tłum. Толк. A gdy on jeszcze mówił, oto Judasz, jeden z dwunastu przyszedł, a z nim wielka zgraja z mieczami i kijami, posłana od przedniejszych kapłanów i starszych ludu.И, когда еще говорил Он, вот Иуда, один из двенадцати, пришел, и с ним множество народа с мечами и кольями, от первосвященников и старейшин народных. И# є3щE є3мY гlющу, сE, їyда, є3ди1нъ t nбоюнaдесzте, пріи1де, и3 съ ни1мъ нар0дъ мн0гъ со nрyжіемъ и3 дрек0льми, t ґрхіерє1й и3 стaрєцъ людски1хъ. 26,47Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.KJVκαι kai
CONJ
καίkaiandAnd
ετι eti
ADV
ἔτιetistillyet
αυτου autou
P-GSM
αὐτόςautoshe/she/it/selfhe
λαλουντος lalountos
V-PAP-GSM G5723
λαλέωlaleōto speakwhile
ιδου idou
V-2AMM-2S G5640
ὁράωhoraōto see, lo
ιουδας ioudas
N-NSM
ἸούδαςioudasJudah/Judas/Jude, Judas
εις eis
A-NSM
εἷςheisone, one
των tōn
T-GPM
hothe/this/who 
δωδεκα dōdeka
A-NUI
δώδεκαdōdekatwelveof the twelve
ηλθεν ēlthen
V-2AAI-3S G5627
ἔρχομαιerchomaito come/go, came
και kai
CONJ
καίkaiand, and
μετ met
PREP
μετάmetawith/afterwith
αυτου autou
P-GSM
αὐτόςautoshe/she/it/selfhim
οχλος ochlos
N-NSM
ὄχλοςochloscrowda
πολυς polus
A-NSM
πολύςpolusmuchgreat
μετα meta
PREP
μετάmetawith/afterwith
μαχαιρων machairōn
N-GPF
μάχαιραmachairaswordswords
και kai
CONJ
καίkaiandand
ξυλων xulōn
N-GPN
ξύλονxulonwoodstaves
απο apo
PREP
ἀπόapofrom, from
των tōn
T-GPM
hothe/this/whothe chief priests
αρχιερεων archiereōn
N-GPM
ἀρχιερεύςarchiereushigh-priestthe chief priests
και kai
CONJ
καίkaiandand
πρεσβυτερων presbuterōn
A-GPM-C
πρεσβύτεροςpresbuteroselderelders
του tou
T-GSM
hothe/this/whoof the people
λαου laou
N-GSM
λαόςlaosa peopleof the people
 
48 cf. Tłum. Толк. Ten zaś, co go wydał, dał im znak, mówiąc: Kogokolwiek pocałuję, on to jest, chwytajcie go.Предающий же Его дал им знак, сказав: Кого я поцелую, Тот и есть, возьмите Его. Предаsй же є3го2 дадE и5мъ знaменіе, глаг0лz: є3г0же ѓще лобжY, т0й є4сть: и3ми1те є3го2. 26,48Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.KJVο o
T-NSM
hothe/this/who 
δε de
CONJ
δέdethenNow
παραδιδους paradidous
V-PAP-NSM G5723
παραδίδωμιparadidōmito deliverhe that betrayed
αυτον auton
P-ASM
αὐτόςautoshe/she/it/selfhim
εδωκεν edōken
V-AAI-3S G5656
δίδωμιdidōmito givegave
αυτοις autois
P-DPM
αὐτόςautoshe/she/it/selfthem
σημειον sēmeion
N-ASN
σημεῖονsēmeionsigna sign
λεγων legōn
V-PAP-NSM G5723
λέγωlegōto speak, saying
ον on
R-ASM
ὅς, ἥhhos ēwhich, Whomsoever
αν an
PRT
ἄνanif 
φιλησω filēsō
V-AAS-1S G5661
φιλέωfileōto loveI shall kiss
αυτος autos
P-NSM
αὐτόςautoshe/she/it/self, that same
εστιν estin
V-PAI-3S G5719
εἰμίeimito beis he
κρατησατε kratēsate
V-AAM-2P G5657
κρατέωkrateōto grasp/seize: hold
αυτον auton
P-ASM
αὐτόςautoshe/she/it/selfhim
 
49 cf. Tłum. Толк. I natychmiast przystąpiwszy do Jezusa, rzekł: Bądź pozdrowion, Rabbi! I pocałował go.И, тотчас подойдя к Иисусу, сказал: радуйся, Равви! И поцеловал Его. И# ѓбіе пристyпль ко ї}сови, речE: рaдуйсz, раввJ. И# њблобызA є3го2. 26,49Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.KJVκαι kai
CONJ
καίkaiandAnd
ευθεως eutheōs
ADV
εὐθέωςeutheōsimmediatelyforthwith
προσελθων proselthōn
V-2AAP-NSM G5631
προσέρχομαιproserchomaito come near/agreehe came to
τω
T-DSM
hothe/this/whoJesus
ιησου iēsou
N-DSM
ἸησοῦςiēsousJesus/JoshuaJesus
ειπεν eipen
V-2AAI-3S G5627
λέγωlegōto speak, and said
χαιρε chaire
V-PAM-2S G5720
χαίρωchairōto rejoice, Hail
ραββι rabbi
HEB
ῥαββίrabbiRabbi, master
και kai
CONJ
καίkaiand; and
κατεφιλησεν katefilēsen
V-AAI-3S G5656
καταφιλέωkatafileōto kisskissed
αυτον auton
P-ASM
αὐτόςautoshe/she/it/selfhim
 
50 cf. Tłum. Толк. A Jezus rzekł mu: Przyjacielu, po coś przyszedł? Wtedy przystąpili, i rzucili się na Jezusa, i pojmali go.Иисус же сказал ему: друг, для чего ты пришел? Тогда подошли и возложили руки на Иисуса, и взяли Его. Ї}съ же речE є3мY: дрyже, (твори2,) на нeже є3си2 пришeлъ. ТогдA пристyпльше возложи1ша рyцэ на ї}са и3 ћша є3го2. 26,50Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.KJVο o
T-NSM
hothe/this/who 
δε de
CONJ
δέdethenAnd
ιησους iēsous
N-NSM
ἸησοῦςiēsousJesus/JoshuaJesus
ειπεν eipen
V-2AAI-3S G5627
λέγωlegōto speaksaid
αυτω autō
P-DSM
αὐτόςautoshe/she/it/selfunto him
εταιρε etaire
N-VSM
ἑταῖροςhetairosfriendFriend
εφ ef
PREP
ἐπίepiupon/to/against,
ο o
R-ASN
ὅς, ἥhhos ēwhichwherefore
παρει parei
V-PAI-2S G5719
πάρειμιpareimibe presentart thou come
τοτε tote
ADV
τότεtotethen, Then
προσελθοντες proselthontes
V-2AAP-NPM G5631
προσέρχομαιproserchomaito come near/agreecame they,
επεβαλον epebalon
V-2AAI-3P G5627
ἐπιβάλλωepiballōto put on/seizeand laid
τας tas
T-APF
hothe/this/whohands
χειρας cheiras
N-APF
χείρcheirhandhands
επι epi
PREP
ἐπίepiupon/to/againston
τον ton
T-ASM
hothe/this/whoJesus
ιησουν iēsoun
N-ASM
ἸησοῦςiēsousJesus/JoshuaJesus
και kai
CONJ
καίkaiand, and
εκρατησαν ekratēsan
V-AAI-3P G5656
κρατέωkrateōto grasp/seizetook
αυτον auton
P-ASM
αὐτόςautoshe/she/it/selfhim
 
51 cf. Tłum. Толк. A oto jeden z tych, którzy byli z Jezusem, wyciągnąwszy rękę, dobył miecza swego, a uderzywszy sługę arcykapłana, uciął ucho jego.И вот, один из бывших с Иисусом, простерши руку, извлек меч свой и, ударив раба первосвященникова, отсек ему ухо. И# сE, є3ди1нъ t сyщихъ со ї}сомъ, простeръ рyку, и3звлечE н0жъ св0й, и3 ўдaри рабA ґрхіерeова, и3 ўрёза є3мY ќхо. 26,51Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.KJVκαι kai
CONJ
καίkaiandAnd
ιδου idou
V-2AMM-2S G5640
ὁράωhoraōto see, behold
εις eis
A-NSM
εἷςheisone, one
των tōn
T-GPM
hothe/this/whoof them which were
μετα meta
PREP
μετάmetawith/afterwith
ιησου iēsou
N-GSM
ἸησοῦςiēsousJesus/JoshuaJesus
εκτεινας ekteinas
V-AAP-NSM G5660
ἐκτείνωekteinōto stretch outstretched out
την tēn
T-ASF
hothe/this/whohand
χειρα cheira
N-ASF
χείρcheirhandhand
απεσπασεν apespasen
V-AAI-3S G5656
ἀποσπάωapospaōto draw away, and drew
την tēn
T-ASF
hothe/this/whosword
μαχαιραν machairan
N-ASF
μάχαιραmachairaswordsword
αυτου autou
P-GSM
αὐτόςautoshe/she/it/selfhis
και kai
CONJ
καίkaiand, and
παταξας pataxas
V-AAP-NSM G5660
πατάσσωpatassōto strikestruck
τον ton
T-ASM
hothe/this/whoa servant
δουλον doulon
N-ASM
δοῦλοςdoulosslavea servant
του tou
T-GSM
hothe/this/whoof the high priest's
αρχιερεως archiereōs
N-GSM
ἀρχιερεύςarchiereushigh-priestof the high priest's
αφειλεν afeilen
V-2AAI-3S G5627
ἀφαιρέωafaireōto remove, and smote off
αυτου autou
P-GSM
αὐτόςautoshe/she/it/selfhis
το to
T-ASN
hothe/this/whoear
ωτιον ōtion
N-ASN
ὠτίονōtionearear
 
52 cf. Tłum. Толк. Wtedy rzekł mu Jezus: Obróć miecz swój na miejsce jego; albowiem wszyscy, którzy miecz biorą, mieczem poginą.Тогда говорит ему Иисус: возврати меч твой в его место, ибо все, взявшие меч, мечом погибнут; ТогдA гlа є3мY ї}съ: возврати2 н0жъ тв0й въ мёсто є3гw2: вси1 бо пріeмшіи н0жъ ножeмъ поги1бнутъ: 26,52Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.KJVτοτε tote
ADV
τότεtotethenThen
λεγει legei
V-PAI-3S G5719
λέγωlegōto speaksaid
αυτω autō
P-DSM
αὐτόςautoshe/she/it/selfunto him
ο o
T-NSM
hothe/this/who 
ιησους iēsous
N-NSM
ἸησοῦςiēsousJesus/JoshuaJesus
αποστρεψον apostrepson
V-AAM-2S G5657
ἀποστρέφωapostrefōto turn awayPut up again
την tēn
T-ASF
hothe/this/whoJesus
μαχαιραν machairan
N-ASF
μάχαιραmachairaswordsword
σου sou
P-2GS
σύsuyouthy
εις eis
PREP
εἰςeistowardinto
τον ton
T-ASM
hothe/this/whosword
τοπον topon
N-ASM
τόποςtoposplaceplace
αυτης autēs
P-GSF
αὐτόςautoshe/she/it/selfhis
παντες pantes
A-NPM
πᾶςpasallall
γαρ gar
CONJ
γάρgarfor: for
οι oi
T-NPM
hothe/this/whoplace
λαβοντες labontes
V-2AAP-NPM G5631
λαμβάνωlambanōto takethey that take
μαχαιραν machairan
N-ASF
μάχαιραmachairaswordthe sword
εν en
PREP
ἐνenin/on/amongwith
μαχαιρη machairē
N-DSF
μάχαιραmachairaswordthe sword
απολουνται apolountai
V-FMI-3P G5698
ἀπολλύωapolluōto destroyshall perish
 
53 cf. Tłum. Толк. Czy myślisz, że nie mógłbym poprosić Ojca mego, a wystawiłby mi teraz więcej niż dwanaście hufców anielskich?или думаешь, что Я не могу теперь умолить Отца Моего, и Он представит Мне более, нежели двенадцать легионов Ангелов? и3ли2 мни1тсz ти2, ћкw не могY нн7э ўмоли1ти nц7A моего2, и3 предстaвитъ ми2 вsщше нeже дванaдесzте легеw6на ѓгGлъ; 26,53Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.KJVη ē
PRT
ēor 
δοκεις dokeis
V-PAI-2S G5719
δοκέωdokeōto thinkThinkest thou
οτι oti
CONJ
ὅτιhotithat/sincethat
ου ou
PRT-N
οὐounonot
δυναμαι dunamai
V-PNI-1S G5736
δύναμαιdunamaibe ableI can
παρακαλεσαι parakalesai
V-AAN G5658
παρακαλέωparakaleōto plead/comfortpray
τον ton
T-ASM
hothe/this/whoto
πατερα patera
N-ASM
πατήρpatērfatherto
μου mou
P-1GS
ἐγώegōI/weme
και kai
CONJ
καίkaiand, and
παραστησει parastēsei
V-FAI-3S G5692
παρίστημιparistēmito stand byhe shall presently give
μοι moi
P-1DS
ἐγώegōI/wemy
αρτι arti
ADV
ἄρτιartinownow
πλειω pleiō
A-APN-C
πλείων, πλεῖονpleiōn pleiongreatermore
δωδεκα dōdeka
A-NUI
δώδεκαdōdekatwelvetwelve
λεγιωνας legiōnas
N-APF
λεγεώνlegeōnlegionlegions
αγγελων angelōn
N-GPM
ἄγγελοςangelosangelof angels
 
54 cf. Tłum. Толк. Jakże więc wypełnią się Pisma, że się tak stać musi?как же сбудутся Писания, что так должно быть? кaкw u5бо сбyдутсz пис†ніz, ћкw тaкw подобaетъ бhти; 26,54Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.KJVπως pōs
ADV-I
πωςpōshowBut how
ουν oun
CONJ
οὖνountherefore/thenthen
πληρωθωσιν plērōthōsin
V-APS-3P G5686
πληρόωplēroōto fulfillshall
αι ai
T-NPF
hothe/this/whothe scriptures
γραφαι grafai
N-NPF
γραφήgrafēa writingthe scriptures
οτι oti
CONJ
ὅτιhotithat/since, that
ουτως outōs
ADV
οὕτω, οὕτωςhhoutō outōsthus(-ly)thus
δει dei
V-PAI-3S G5719
δεῖdeibe necessaryit must
γενεσθαι genesthai
V-2ADN G5635
γίνομαιginomaito bebe
 
55 cf. Tłum. Толк. Owej godziny rzekł Jezus do tłuszczy: Wyszliście jako na zbójcę z mieczami i z kijami, pojmać mnie. Codziennie siedziałem u was, ucząc w świątyni i nie pojmaliście mnie.В тот час сказал Иисус народу: как будто на разбойника вышли вы с мечами и кольями взять Меня; каждый день с вами сидел Я, уча в храме, и вы не брали Меня. Въ т0й чaсъ речE ї}съ нар0дwмъ: ћкw на разб0йника ли и3зыд0сте со nрyжіемъ и3 дрек0льми ћти мS; по вс‰ дни6 при вaсъ сэдёхъ ўчS въ цeркви, и3 не ћсте менE. 26,55Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.KJVεν en
PREP
ἐνenin/on/amongIn
εκεινη ekeinē
D-DSF
ἐκεῖνοςekeinosthatthat same
τη
T-DSF
hothe/this/whohour
ωρα ōra
N-DSF
ὥραhōrahourhour
ειπεν eipen
V-2AAI-3S G5627
λέγωlegōto speaksaid
ο o
T-NSM
hothe/this/whoJesus
ιησους iēsous
N-NSM
ἸησοῦςiēsousJesus/JoshuaJesus
τοις tois
T-DPM
hothe/this/whoto the multitudes
οχλοις ochlois
N-DPM
ὄχλοςochloscrowdto the multitudes
ως ōs
ADV
ὡςhōswhich/howas
επι epi
PREP
ἐπίepiupon/to/againstagainst
ληστην lēstēn
N-ASM
λῃστήςlēstēsrobber/rebela thief
εξηλθατε exēlthate
V-2AAI-2P G5627
ἐξέρχομαιexerchomaito go outAre ye come out
μετα meta
PREP
μετάmetawith/afterwith
μαχαιρων machairōn
N-GPF
μάχαιραmachairaswordswords
και kai
CONJ
καίkaiandand
ξυλων xulōn
N-GPN
ξύλονxulonwoodstaves
συλλαβειν sullabein
V-2AAN G5629
συλλαμβάνωsullambanōto seize/conceive/helpfor to take
με me
P-1AS
ἐγώegōI/weme
καθ kath
PREP
κατάkataaccording to 
ημεραν ēmeran
N-ASF
ἡμέραhēmeradaydaily
εν en
PREP
ἐνenin/on/amongin
τω
T-DSN
hothe/this/whothe temple
ιερω ierō
N-DSN
ἱερόςhierostemplethe temple
εκαθεζομην ekathezomēn
V-INI-1S G5711
καθέζομαιkathezomaito sit down? I sat
διδασκων didaskōn
V-PAP-NSM G5723
διδάσκωdidaskōto teachteaching
και kai
CONJ
καίkaiand, and
ουκ ouk
PRT-N
οὐounono
εκρατησατε ekratēsate
V-AAI-2P G5656
κρατέωkrateōto grasp/seizeye laid
με me
P-1AS
ἐγώegōI/weme
 
56 cf. Tłum. Толк. Lecz to wszystko się stało, aby się wypełniły Pisma proroków. Wtedy uczniowie wszyscy, opuściwszy go, pouciekali.Сие же всё было, да сбудутся писания пророков. Тогда все ученики, оставив Его, бежали. Сe же всE бhсть, да сбyдутсz пис†ніz прbр0чєскаz. ТогдA ўчн7цы2 вси2 њстaвльше є3го2 бэжaша. 26,56Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.KJVτουτο touto
D-NSN
οὗτοςhoutosthis/he/she/it[this/he/she/it]
δε de
CONJ
δέdethenBut
ολον olon
A-NSN
ὅλοςholosallall
γεγονεν gegonen
V-2RAI-3S G5754
γίνομαιginomaito bewas done
ινα ina
CONJ
ἵναhinain order that/to, that
πληρωθωσιν plērōthōsin
V-APS-3P G5686
πληρόωplēroōto fulfillmight be fulfilled
αι ai
T-NPF
hothe/this/whothe scriptures
γραφαι grafai
N-NPF
γραφήgrafēa writingthe scriptures
των tōn
T-GPM
hothe/this/whoof the prophets
προφητων profētōn
N-GPM
προφήτηςprofētēsprophetof the prophets
τοτε tote
ADV
τότεtotethenThen
οι oi
T-NPM
hothe/this/whothe disciples
μαθηται mathētai
N-NPM
μαθητήςmathētēsdisciplethe disciples
παντες pantes
A-NPM
πᾶςpasallall
αφεντες afentes
V-2AAP-NPM G5631
ἀφίημιafiēmito releaseforsook
αυτον auton
P-ASM
αὐτόςautoshe/she/it/selfhim
εφυγον efugon
V-2AAI-3P G5627
φεύγωfeugōto flee, and fled
 
JEZUS PRZED RADĄ.57 cf. Tłum. Толк. A Oni pojmawszy Jezusa, powiedli go do Kajfasza, najwyższego kapłana, gdzie się byli zebrali doktorowie i starsi.А взявшие Иисуса отвели Его к Каиафе первосвященнику, куда собрались книжники и старейшины. (За?_р7f.) (В0ини) же є4мше ї}са вед0ша къ каіaфэ ґрхіерeови, и3дёже кни1жницы и3 стaрцы собрaшасz. 26,57Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.KJVοι oi
T-NPM
hothe/this/who 
δε de
CONJ
δέdethenAnd
κρατησαντες kratēsantes
V-AAP-NPM G5660
κρατέωkrateōto grasp/seizethey that had laid hold on
τον ton
T-ASM
hothe/this/who 
ιησουν iēsoun
N-ASM
ἸησοῦςiēsousJesus/JoshuaJesus
απηγαγον apēgagon
V-2AAI-3P G5627
ἀπάγωapagōto lead awayled
προς pros
PREP
πρόςprosto/withto
καιαφαν kaiafan
N-ASM
ΚαϊάφαςkaiafasCaiaphasCaiaphas
τον ton
T-ASM
hothe/this/whoJesus
αρχιερεα archierea
N-ASM
ἀρχιερεύςarchiereushigh-priestthe high priest
οπου opou
ADV
ὅπουhopouwhere(-ever), where
οι oi
T-NPM
hothe/this/whothe high priest
γραμματεις grammateis
N-NPM
γραμματεύςgrammateusscribethe scribes
και kai
CONJ
καίkaiandand
οι oi
T-NPM
hothe/this/whothe scribes
πρεσβυτεροι presbuteroi
A-NPM-C
πρεσβύτεροςpresbuteroselderthe elders
συνηχθησαν sunēchthēsan
V-API-3P G5681
συνάγωsunagōto assemblewere assembled
 
58 cf. Tłum. Толк. Piotr zaś szedł za nim z daleka aż na dziedziniec najwyższego kapłana, a wszedłszy tam, siedział ze sługami, aby widzieć koniec.Петр же следовал за Ним издали, до двора первосвященникова; и, войдя внутрь, сел со служителями, чтобы видеть конец. Пeтръ же и3дsше по нeмъ и3здалeча до дворA ґрхіерeова: и3 вшeдъ внyтрь, сэдsше со слугaми, ви1дэти кончи1ну. 26,58Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.KJVο o
T-NSM
hothe/this/who 
δε de
CONJ
δέdethenBut
πετρος petros
N-NSM
ΠέτροςpetrosPeterPeter
ηκολουθει ēkolouthei
V-IAI-3S G5707
ἀκολουθέωakoloutheōto followfollowed
αυτω autō
P-DSM
αὐτόςautoshe/she/it/selfhim
απο]     apo
PREP
ἀπόapofromoff
μακροθεν makrothen
ADV
μακρόθενmakrothenfrom afarafar
εως eōs
ADV
ἕωςheōsuntilunto
της tēs
T-GSF
hothe/this/whothe high priest's
αυλης aulēs
N-GSF
αὐλήaulēpalace/courtyardpalace
του tou
T-GSM
hothe/this/whopalace
αρχιερεως archiereōs
N-GSM
ἀρχιερεύςarchiereushigh-priestthe high priest's
και kai
CONJ
καίkaiand, and
εισελθων eiselthōn
V-2AAP-NSM G5631
εἰσέρχομαιeiserchomaito enterwent
εσω esō
ADV
ἔσωesōin/inner/inwardlyin
εκαθητο ekathēto
V-INI-3S G5711
κάθημαιkathēmaito sit, and sat
μετα meta
PREP
μετάmetawith/afterwith
των tōn
T-GPM
hothe/this/whothe servants
υπηρετων upēretōn
N-GPM
ὑπηρέτηςhupēretēsservantthe servants
ιδειν idein
V-2AAN G5629
ὁράωhoraōto see, to see
το to
T-ASN
hothe/this/whothe end
τελος telos
N-ASN
τέλοςtelosgoal/taxthe end
 
59 cf. Tłum. Толк. A przedniejsi kapłani i wszystka Rada szukali fałszywego świadectwa przeciw Jezusowi, aby go o śmierć przyprawić;Первосвященники и старейшины и весь синедрион искали лжесвидетельства против Иисуса, чтобы предать Его смерти, Ґрхіерeє же и3 стaрцы и3 с0нмъ вeсь и3скaху лжесвидётельства на ї}са, ћкw да ўбію1тъ є3го2, 26,59Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.KJVοι oi
T-NPM
hothe/this/who 
δε de
CONJ
δέdethenNow
αρχιερεις archiereis
N-NPM
ἀρχιερεύςarchiereushigh-priestthe chief priests
και kai
CONJ
καίkaiand, and
το to
T-NSN
hothe/this/who 
συνεδριον sunedrion
N-NSN
συνέδριονsunedrioncouncilthe council
ολον olon
A-NSN
ὅλοςholosallall
εζητουν ezētoun
V-IAI-3P G5707
ζητέωzēteōto seek, sought
ψευδομαρτυριαν pseudomarturian
N-ASF
ψευδομαρτυρίαpseudomarturiafalse testimonyfalse witness
κατα kata
PREP
κατάkataaccording toagainst
του tou
T-GSM
hothe/this/whothe council
ιησου iēsou
N-GSM
ἸησοῦςiēsousJesus/JoshuaJesus
οπως opōs
ADV
ὅπωςhopōsthat, to
αυτον auton
P-ASM
αὐτόςautoshe/she/it/selfhim
θανατωσωσιν thanatōsōsin
V-AAS-3P G5661
θανατόωthanatoōto killput
 
60 cf. Tłum. Толк. i nie znaleźli, choć wielu fałszywych świadków przychodziło. Na koniec zaś przyszli dwaj fałszywi świadkowie,и не находили; и, хотя много лжесвидетелей приходило, не нашли. Но наконец пришли два лжесвидетеля и3 не њбрэтaху: и3 мнHгимъ лжесвидётелємъ пристyпльшымъ, не њбрэт0ша. П0слэжде же приступи6вша двA лжесвидётєлz, 26,60Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.KJVκαι kai
CONJ
καίkaiandBut
ουχ ouch
PRT-N
οὐounonone
ευρον euron
V-2AAI-3P G5627
εὑρίσκωheuriskōto find/meetfound
πολλων pollōn
A-GPM
πολύςpolusmuchmany
προσελθοντων proselthontōn
V-2AAP-GPM G5631
προσέρχομαιproserchomaito come near/agreecame
ψευδομαρτυρων pseudomarturōn
N-GPM
ψευδομάρτυρpseudomarturfalse witnessfalse witnesses
 
61 cf. Tłum. Толк. i rzekli: Ten mówił: Mogę zburzyć świątynię Bożą, a po trzech dniach znów ją zbudować.и сказали: Он говорил: могу разрушить храм Божий и в три дня создать его. рёста: сeй речE: могY разори1ти цeрковь б9ію и3 треми2 дeньми создaти ю5. 26,61Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.KJVυστερον usteron
ADV
ὕστερονhusteronlater[later]
δε de
CONJ
δέdethen[then]
προσελθοντες proselthontes
V-2AAP-NPM G5631
προσέρχομαιproserchomaito come near/agree[to come near/agree]
δυο duo
A-NUI
δύοduotwo[two]
(26:61)      ειπαν eipan
V-2AAI-3P G5627
λέγωlegōto speakAnd said
ουτος outos
D-NSM
οὗτοςhoutosthis/he/she/it, This
εφη efē
V-IAI-3S G5707
φημίfēmito saysaid
δυναμαι dunamai
V-PNI-1S G5736
δύναμαιdunamaibe able, I am able
καταλυσαι katalusai
V-AAN G5658
καταλύωkataluōto destroy/lodgeto destroy
τον ton
T-ASM
hothe/this/whothe temple
ναον naon
N-ASM
ναόςnaostemplethe temple
του tou
T-GSM
hothe/this/whoof God
θεου theou
N-GSM
θεόςtheosGodof God
και kai
CONJ
καίkaiand, and
δια dia
PREP
διάdiathrough/because ofin
τριων triōn
A-GPF
τρεῖς, τρίαtreis triathreethree
ημερων ēmerōn
N-GPF
ἡμέραhēmeradaydays
οικοδομησαι oikodomēsai
V-AAN G5658
οἰκοδομέωoikodomeōto buildto build
 
62 cf. Tłum. Толк. I wstawszy najwyższy kapłan, rzekł mu: Nic nie odpowiadasz na to, co ci przeciwko tobie świadczą?И, встав, первосвященник сказал Ему: что же ничего не отвечаешь? что они против Тебя свидетельствуют? И# востaвъ ґрхіерeй речE є3мY: ничесHже ли tвэщавaеши, что2 сjи на тS свидётельствуютъ; 26,62Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.KJVκαι kai
CONJ
καίkaiandAnd
αναστας anastas
V-2AAP-NSM G5631
ἀνίστημιanistēmito arisearose
ο o
T-NSM
hothe/this/whothe high priest
αρχιερευς archiereus
N-NSM
ἀρχιερεύςarchiereushigh-priestthe high priest
ειπεν eipen
V-2AAI-3S G5627
λέγωlegōto speak, and said
αυτω autō
P-DSM
αὐτόςautoshe/she/it/selfunto him
ουδεν ouden
A-ASN-N
οὐδείςoudeisno onenothing
αποκρινη apokrinē
V-PNI-2S G5736
ἀποκρίνωapokrinōto answer, Answerest thou
τι ti
I-ASN
τίςtiswhich?? what
ουτοι outoi
D-NPM
οὗτοςhoutosthis/he/she/itthese
σου sou
P-2GS
σύsuyouthee
καταμαρτυρουσιν katamarturousin
V-PAI-3P G5719
καταμαρτυρέωkatamartureōto testify againstwitness against
 
63 cf. Tłum. Толк. Lecz Jezus milczał. A arcykapłan rzekł mu: Poprzysięgam cię przez Boga żywego, abyś nam powiedział, czyś ty jest Chrystus, Syn Boży?Иисус молчал. И первосвященник сказал Ему: заклинаю Тебя Богом живым, скажи нам, Ты ли Христос, Сын Божий? Ї}съ же молчaше. И# tвэщaвъ ґрхіерeй речE є3мY: заклинaю тS бGомъ живhмъ, да речeши нaмъ, ѓще ты2 є3си2 хrт0съ, сн7ъ б9ій; 26,63Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.KJVο o
T-NSM
hothe/this/who 
δε de
CONJ
δέdethenBut
ιησους iēsous
N-NSM
ἸησοῦςiēsousJesus/JoshuaJesus
εσιωπα esiōpa
V-IAI-3S G5707
σιωπάωsiōpaōbe quietheld his peace
και kai
CONJ
καίkaiand. And
ο o
T-NSM
hothe/this/who 
αρχιερευς archiereus
N-NSM
ἀρχιερεύςarchiereushigh-priestthe high priest
ειπεν eipen
V-2AAI-3S G5627
λέγωlegōto speakand said
αυτω autō
P-DSM
αὐτόςautoshe/she/it/selfunto him
εξορκιζω exorkizō
V-PAI-1S G5719
ἐξορκίζωexorkizōto adjure, I adjure
σε se
P-2AS
σύsuyouthou
κατα kata
PREP
κατάkataaccording toby
του tou
T-GSM
hothe/this/whothe high priest
θεου theou
N-GSM
θεόςtheosGodthe
του tou
T-GSM
hothe/this/whothe
ζωντος zōntos
V-PAP-GSM G5723
ζάωzaōto liveliving
ινα ina
CONJ
ἵναhinain order that/to, that
ημιν ēmin
P-1DP
ἐγώegōI/weus
ειπης eipēs
V-2AAS-2S G5632
λέγωlegōto speakthou tell
ει ei
COND
εἰeiifwhether
συ su
P-2NS
σύsuyouthee
ει ei
V-PAI-2S G5719
εἰμίeimito bebe
ο o
T-NSM
hothe/this/whothe Christ
χριστος christos
N-NSM
ΧριστόςchristosChristthe Christ
ο o
T-NSM
hothe/this/who, the Son
υιος uios
N-NSM
υἱόςhuiosson, the Son
του tou
T-GSM
hothe/this/whoof God
θεου theou
N-GSM
θεόςtheosGodGod
 
64 cf. Tłum. Толк. Rzekł mu Jezus: Tyś powiedział. Wszakże powiadam wam: Odtąd ujrzycie Syna Człowieczego, siedzącego po prawicy mocy Bożej, i przychodzącego w obłokach niebieskich.Иисус говорит ему: ты сказал; даже сказываю вам: отныне узрите Сына Человеческого, сидящего одесную силы и грядущего на облаках небесных. Гlа є3мY ї}съ: ты2 рeклъ є3си2: nбaче гlю вaмъ: tсeлэ ќзрите сн7а чlвёческаго сэдsща њдеснyю си1лы и3 грzдyща на w4блацэхъ небeсныхъ. 26,64Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.KJVλεγει legei
V-PAI-3S G5719
λέγωlegōto speaksaith
αυτω autō
P-DSM
αὐτόςautoshe/she/it/selfunto him
ο o
T-NSM
hothe/this/whoJesus
ιησους iēsous
N-NSM
ἸησοῦςiēsousJesus/JoshuaJesus
συ su
P-2NS
σύsuyouThou
ειπας eipas
V-2AAI-2S G5627
λέγωlegōto speakI say
πλην plēn
ADV
πλήνplēnbut/however: nevertheless
λεγω legō
V-PAI-1S G5719
λέγωlegōto speakhast said
υμιν umin
P-2DP
σύsuyouunto you
απ ap
PREP
ἀπόapofrom,
αρτι arti
ADV
ἄρτιartinowHereafter
οψεσθε opsesthe
V-FDI-2P G5695
ὁράωhoraōto seeshall ye see
τον ton
T-ASM
hothe/this/whothe Son
υιον uion
N-ASM
υἱόςhuiossonthe Son
του tou
T-GSM
hothe/this/whoof man
ανθρωπου anthrōpou
N-GSM
ἄνθρωποςanthrōposa humanof man
καθημενον kathēmenon
V-PNP-ASM G5740
κάθημαιkathēmaito sitsitting
εκ ek
PREP
ἐκekof/fromon
δεξιων dexiōn
A-GPN
δεξιόςdexiosrightthe right hand
της tēs
T-GSF
hothe/this/whoof power
δυναμεως dunameōs
N-GSF
δύναμιςdunamispowerof power
και kai
CONJ
καίkaiand, and
ερχομενον erchomenon
V-PNP-ASM G5740
ἔρχομαιerchomaito come/gocoming
επι epi
PREP
ἐπίepiupon/to/againstin
των tōn
T-GPF
hothe/this/whothe clouds
νεφελων nefelōn
N-GPF
νεφέληnefelēcloudthe clouds
του tou
T-GSM
hothe/this/whoof heaven
ουρανου ouranou
N-GSM
οὐρανόςouranosheavenof heaven
 
65 cf. Tłum. Толк. Wtedy arcykapłan rozdarł szaty swoje, mówiąc: Zbluźnił! Cóż jeszcze potrzebujemy świadków? Otoście teraz słyszeli bluźnierstwo.Тогда первосвященник разодрал одежды свои и сказал: Он богохульствует! на что еще нам свидетелей? вот, теперь вы слышали богохульство Его! ТогдA ґрхіерeй растерзA ри6зы сво‰, глаг0лz, ћкw хулY гlа: что2 є3щE трeбуемъ свидётелей; сE, нн7э слhшасте хулY є3гw2: 26,65Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.KJVτοτε tote
ADV
τότεtotethenThen
ο o
T-NSM
hothe/this/whothe high priest
αρχιερευς archiereus
N-NSM
ἀρχιερεύςarchiereushigh-priestthe high priest
διερρηξεν dierrēxen
V-AAI-3S G5656
διαρρήγνυμιdiarrēgnumito tearrent
τα ta
T-APN
hothe/this/whoclothes
ιματια imatia
N-APN
ἱμάτιονhimationclothingclothes
αυτου autou
P-GSM
αὐτόςautoshe/she/it/selfhis
λεγων legōn
V-PAP-NSM G5723
λέγωlegōto speak, saying
εβλασφημησεν eblasfēmēsen
V-AAI-3S G5656
βλασφημέωblasfēmeōto blasphemeHe hath spoken blasphemy
τι ti
I-ASN
τίςtiswhich?; what
ετι eti
ADV
ἔτιetistillfurther
χρειαν chreian
N-ASF
χρείαchreianeedneed
εχομεν echomen
V-PAI-1P G5719
ἔχωechōto have/behave we
μαρτυρων marturōn
N-GPM
μάρτυςmartuswitnessof witnesses
ιδε ide
V-2AAM-2S G5628
ὁράωhoraōto see? behold
νυν nun
ADV
νῦνnunnow, now
ηκουσατε ēkousate
V-AAI-2P G5656
ἀκούωakouōto hearye have heard
την tēn
T-ASF
hothe/this/whoblasphemy
βλασφημιαν blasfēmian
N-ASF
βλασφημίαblasfēmiablasphemyblasphemy
 
66 cf. Tłum. Толк. Co się wam zdaje? A oni odpowiadając, rzekli: Winien jest śmierci.как вам кажется? Они же сказали в ответ: повинен смерти. что2 вaмъ мни1тсz; Nни1 же tвэщaвше рёша: пови1ненъ є4сть смeрти. 26,66Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.KJVτι ti
I-NSN
τίςtiswhich?What
υμιν umin
P-2DP
σύsuyouye
δοκει dokei
V-PAI-3S G5719
δοκέωdokeōto thinkthink
οι oi
T-NPM
hothe/this/who 
δε de
CONJ
δέdethenand
αποκριθεντες apokrithentes
V-AOP-NPM G5679
ἀποκρίνωapokrinōto answer? They answered
ειπαν eipan
V-2AAI-3P G5627
λέγωlegōto speaksaid
ενοχος enochos
A-NSM
ἔνοχοςenochosliable forguilty of
θανατου thanatou
N-GSM
θάνατοςthanatosdeathdeath
εστιν estin
V-PAI-3S G5719
εἰμίeimito be, He is
 
67 cf. Tłum. Толк. Wtedy pluli na oblicze jego i bili go pięściami, a inni policzki w twarz mu dawali,Тогда плевали Ему в лице и заушали Его; другие же ударяли Его по ланитам ТогдA заплевaша лицE є3гw2 и3 пaкwсти є3мY дёzху: џвіи же за лани1ту ўдaриша, 26,67Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.KJVτοτε tote
ADV
τότεtotethenThen
ενεπτυσαν eneptusan
V-AAI-3P G5656
ἐμπτύωemptuōto spit on/atdid they spit
εις eis
PREP
εἰςeistowardin
το to
T-ASN
hothe/this/whoface
προσωπον prosōpon
N-ASN
πρόσωπονprosōponfaceface
αυτου autou
P-GSM
αὐτόςautoshe/she/it/selfhis
και kai
CONJ
καίkaiand, and
εκολαφισαν ekolafisan
V-AAI-3P G5656
κολαφίζωkolafizōto beatbuffeted
αυτον auton
P-ASM
αὐτόςautoshe/she/it/selfhim
οι oi
T-NPM
hothe/this/whoothers
δε de
CONJ
δέdethen; and
εραπισαν erapisan
V-AAI-3P G5656
ῥαπίζωrapizōto slapsmote him with the palms of their hands
 
68 cf. Tłum. Толк. mówiąc: Prorokuj nam, Chrystusie! Kto jest, co cię uderzył?и говорили: прореки нам, Христос, кто ударил Тебя? глаг0люще: прорцы2 нaмъ, хrтE, кто2 є4сть ўдарeй тS; 26,68Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.KJVλεγοντες legontes
V-PAP-NPM G5723
λέγωlegōto speakSaying
προφητευσον profēteuson
V-AAM-2S G5657
προφητεύωprofēteuōto prophesy, Prophesy
ημιν ēmin
P-1DP
ἐγώegōI/weunto us
χριστε christe
N-VSM
ΧριστόςchristosChrist, thou Christ
τις tis
I-NSM
τίςtiswhich?, Who
εστιν estin
V-PAI-3S G5719
εἰμίeimito beis he
ο o
T-NSM
hothe/this/who 
παισας paisas
V-AAP-NSM G5660
παίωpaiōto strikethat smote
σε se
P-2AS
σύsuyouthee
 
ZAPARCIE SIĘ PIOTRA.69 cf. Tłum. Толк. A Piotr siedział zewnątrz na dziedzińcu. I przystąpiła do niego jedna służąca, mówiąc: I tyś był z Jezusem galilejskirn.Петр же сидел вне на дворе. И подошла к нему одна служанка и сказала: и ты был с Иисусом Галилеянином. Пeтръ же внЁ сэдsше во дворЁ. И# приступи2 къ немY є3ди1на рабhнz, глаг0лющи: и3 ты2 бhлъ є3си2 со ї}сомъ галілeйскимъ. 26,69Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.KJVο o
T-NSM
hothe/this/who 
δε de
CONJ
δέdethen: and
πετρος petros
N-NSM
ΠέτροςpetrosPeterNow Peter
εκαθητο ekathēto
V-INI-3S G5711
κάθημαιkathēmaito sitsat
εξω exō
ADV
ἔξωexōout/outside(r)without
εν en
PREP
ἐνenin/on/amongin
τη
T-DSF
hothe/this/whothe palace
αυλη aulē
N-DSF
αὐλήaulēpalace/courtyardthe palace
και kai
CONJ
καίkaiand: and
προσηλθεν prosēlthen
V-2AAI-3S G5627
προσέρχομαιproserchomaito come near/agreecame unto
αυτω autō
P-DSM
αὐτόςautoshe/she/it/selfhim
μια mia
A-NSF
εἷςheisonea
παιδισκη paidiskē
N-NSF
παιδίσκηpaidiskēmaidservantdamsel
λεγουσα legousa
V-PAP-NSF G5723
λέγωlegōto speak, saying
και kai
CONJ
καίkaiandalso
συ su
P-2NS
σύsuyou, Thou
ησθα ēstha
V-IAI-2S G5707
εἰμίeimito bewast
μετα meta
PREP
μετάmetawith/afterwith
ιησου iēsou
N-GSM
ἸησοῦςiēsousJesus/JoshuaJesus
του tou
T-GSM
hothe/this/whoof Galilee
γαλιλαιου galilaiou
N-GSM
ΓαλιλαῖοςgalilaiosGalileanof Galilee
 
70 cf. Tłum. Толк. Lecz on zaparł się przed wszystkimi, mówiąc: Nie wiem, co mówisz.Но он отрекся перед всеми, сказав: не знаю, что ты говоришь. Џнъ же tвeржесz пред8 всёми, глаг0лz: не вёмъ, что2 глаг0леши. 26,70Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.KJVο o
T-NSM
hothe/this/who 
δε de
CONJ
δέdethenBut
ηρνησατο ērnēsato
V-ADI-3S G5662
ἀρνέομαιarneomaito denyhe denied
εμπροσθεν emprosthen
PREP
ἔμπροσθενemprosthenbeforebefore
παντων pantōn
A-GPM
πᾶςpasallall
λεγων legōn
V-PAP-NSM G5723
λέγωlegōto speak, saying
ουκ ouk
PRT-N
οὐounonot
οιδα oida
V-RAI-1S G5758
εἴδωeidōto know, I know
τι ti
I-ASN
τίςtiswhich?what
λεγεις legeis
V-PAI-2S G5719
λέγωlegōto speakthou sayest
 
71 cf. Tłum. Толк. Gdy zaś wychodził do bramy, ujrzała go druga służąca, i rzekła tym, co tam byli: I ten był z Jezusem Nazareńskim.Когда же он выходил за ворота, увидела его другая, и говорит бывшим там: и этот был с Иисусом Назореем. И#зшeдшу же є3мY ко вратHмъ, ўзрЁ є3го2 другaz, и3 глаг0ла сyщымъ тaмw: и3 сeй бЁ со ї}сомъ назwрeомъ. 26,71Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.KJVεξελθοντα exelthonta
V-2AAP-ASM G5631
ἐξέρχομαιexerchomaito go outwhen
δε de
CONJ
δέdethenAnd
εις eis
PREP
εἰςeistowardinto
τον ton
T-ASM
hothe/this/who 
πυλωνα pulōna
N-ASM
πυλώνpulōngatethe porch
ειδεν eiden
V-2AAI-3S G5627
ὁράωhoraōto seesaw
αυτον auton
P-ASM
αὐτόςautoshe/she/it/selfhe
αλλη allē
A-NSF
ἄλλοςallosanother, another
και kai
CONJ
καίkaiand, and
λεγει legei
V-PAI-3S G5719
λέγωlegōto speaksaid
τοις tois
T-DPM
hothe/this/whothe porch
εκει ekei
ADV
ἐκεῖekeithereunto them that were there
ουτος outos
D-NSM
οὗτοςhoutosthis/he/she/it, This
ην ēn
V-IAI-3S G5707
εἰμίeimito bewas
μετα meta
PREP
μετάmetawith/afterwith
ιησου iēsou
N-GSM
ἸησοῦςiēsousJesus/JoshuaJesus
του tou
T-GSM
hothe/this/whoof Nazareth
ναζωραιου nazōraiou
N-GSM
ΝαζωραῖοςnazōraiosNazareneof Nazareth
 
72 cf. Tłum. Толк. I powtórnie zaparł się z przysięgą: Iż nie znam tego człowieka.И он опять отрекся с клятвою, что не знает Сего Человека. И# пaки tвeржесz съ клsтвою, ћкw не знaю чlвёка. 26,72Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.KJVκαι kai
CONJ
καίkaiandAnd
παλιν palin
ADV
πάλινpalinagainagain
ηρνησατο ērnēsato
V-ADI-3S G5662
ἀρνέομαιarneomaito denyhe denied
μετα meta
PREP
μετάmetawith/afterwith
ορκου orkou
N-GSM
ὅρκοςhorkosoathan oath
οτι oti
CONJ
ὅτιhotithat/since,
ουκ ouk
PRT-N
οὐounonot
οιδα oida
V-RAI-1S G5758
εἴδωeidōto knowI do
τον ton
T-ASM
hothe/this/whothe man
ανθρωπον anthrōpon
N-ASM
ἄνθρωποςanthrōposa humanthe man
 
73 cf. Tłum. Толк. A wnet potem przystąpili ci, którzy tam stali, i rzekli Piotrowi: Prawdziwie i ty jesteś z nich, bo i mowa twoja cię zdradza.Немного спустя подошли стоявшие там и сказали Петру: точно и ты из них, ибо и речь твоя обличает тебя. Помaлэ же приступи1вше стоsщіи, рёша петр0ви: вои1стинну и3 ты2 t ни1хъ є3си2, и4бо бесёда твоS ћвэ тS твори1тъ. 26,73Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.KJVμετα meta
PREP
μετάmetawith/afterafter
μικρον mikron
A-ASN
μικρόςmikrossmalla while
δε de
CONJ
δέdethenAnd
προσελθοντες proselthontes
V-2AAP-NPM G5631
προσέρχομαιproserchomaito come near/agreecame unto
οι oi
T-NPM
hothe/this/who 
εστωτες estōtes
V-RAP-NPM G5761
ἵστημιhistēmito standthey that stood by
ειπον eipon
V-2AAI-3P G5627
λέγωlegōto speak, and said
τω
T-DSM
hothe/this/whoto Peter
πετρω petrō
N-DSM
ΠέτροςpetrosPeterto Peter
αληθως alēthōs
ADV
ἀληθῶςalēthōstruly, Surely
και kai
CONJ
καίkaiandalso
συ su
P-2NS
σύsuyouthou
εξ ex
PREP
ἐκekof/fromof
αυτων autōn
P-GPM
αὐτόςautoshe/she/it/selfthem
ει ei
V-PAI-2S G5719
εἰμίeimito beart
και kai
CONJ
καίkaiand;
γαρ gar
CONJ
γάρgarforfor
η ē
T-NSF
hothe/this/whospeech
λαλια lalia
N-NSF
λαλιάlaliaspeechspeech
σου sou
P-2GS
σύsuyouthee
δηλον dēlon
A-ASM
δῆλοςdēlosclearbewrayeth
σε se
P-2AS
σύsuyouthy
ποιει poiei
V-PAI-3S G5719
ποιέωpoieōto do/make 
 
74 cf. Tłum. Толк. Wtedy począł zaklinać się i przysięgać, że nie znał tego człowieka. A natychmiast kur zapiał.Тогда он начал клясться и божиться, что не знает Сего Человека. И вдруг запел петух. ТогдA начaтъ роти1тисz и3 клsтисz, ћкw не знaю чlвёка. И# ѓбіе пётель возгласи2. 26,74Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.KJVτοτε tote
ADV
τότεtotethenThen
ηρξατο ērxato
V-ADI-3S G5662
ἄρχομαιarchomaito rule/beginbegan he
καταθεματιζειν katathematizein
V-PAN G5721
καταναθεματίζωkatanathematizōto curseto curse
και kai
CONJ
καίkaiandand
ομνυειν omnuein
V-PAN G5721
ὄμνυμιomnumito swearto swear
οτι oti
CONJ
ὅτιhotithat/since, ,
ουκ ouk
PRT-N
οὐounonot
οιδα oida
V-RAI-1S G5758
εἴδωeidōto knowI know
τον ton
T-ASM
hothe/this/whothe man
ανθρωπον anthrōpon
N-ASM
ἄνθρωποςanthrōposa humanthe man
και kai
CONJ
καίkaiand. And
ευθυς euthus
ADV
εὐθέωςeutheōsimmediatelyimmediately
αλεκτωρ alektōr
N-NSM
ἀλέκτωρalektōrroosterthe cock
εφωνησεν efōnēsen
V-AAI-3S G5656
φωνέωfōneōto callcrew
 
75 cf. Tłum. Толк. I wspomniał Piotr na słowo Jezusowe, które mu był rzekł: Pierwej niż kur zapieje, trzykroć się mnie zaprzesz. A wyszedłszy na dwór, gorzko płakał.И вспомнил Петр слово, сказанное ему Иисусом: прежде нежели пропоет петух, трижды отречешься от Меня. И выйдя вон, плакал горько.И# помzнY пeтръ гlг0лъ ї}совъ, речeнный є3мY, ћкw прeжде дaже пётель не возгласи1тъ, трикрaты tвeржешисz менє2. И# и3зшeдъ в0нъ плaкасz г0рькw.26,75Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.KJVκαι kai
CONJ
καίkaiandAnd
εμνησθη emnēsthē
V-API-3S G5681
μιμνήσκωmimnēskōto rememberremembered
ο o
T-NSM
hothe/this/whoPeter
πετρος petros
N-NSM
ΠέτροςpetrosPeterPeter
του tou
T-GSN
hothe/this/whothe word
ρηματος rēmatos
N-GSN
ῥῆμαrēmawordthe word
ιησου iēsou
N-GSM
ἸησοῦςiēsousJesus/Joshuaof Jesus
ειρηκοτος eirēkotos
V-RAP-GSM-ATT G5761
ἐρέω, ἐρῶereō erōto speak, which said
οτι oti
CONJ
ὅτιhotithat/since,
πριν prin
ADV
πρίνprinbeforeBefore
αλεκτορα alektora
N-ASM
ἀλέκτωρalektōrroosterthe cock
φωνησαι fōnēsai
V-AAN G5658
φωνέωfōneōto callcrow
τρις tris
ADV
τρίςtristhree timesthrice
απαρνηση aparnēsē
V-FDI-2S G5695
ἀπαρνέομαιaparneomaito deny, thou shalt deny
με me
P-1AS
ἐγώegōI/weme
και kai
CONJ
καίkaiand. And
εξελθων exelthōn
V-2AAP-NSM G5631
ἐξέρχομαιexerchomaito go outhe went
εξω exō
ADV
ἔξωexōout/outside(r)out
εκλαυσεν eklausen
V-AAI-3S G5656
κλαίωklaiōto weep, and wept
πικρως pikrōs
ADV
πικρῶςpikrōsbitterlybitterly

27 U PIŁATA.1 Gdy zaś nadszedł ranek, zebrali się na naradę wszyscy przedniejsi kapłani i starsi ludu przeciw Jezusowi, aby go na śmierć wydać.2 I związawszy, przywiedli go, i wydali namiestnikowi Poncjuszowi Piłatowi. ROZPACZ JUDASZA.3 Wtedy ujrzawszy Judasz, który go wydał, że został skazany, żalem zdjęty, odniósł trzydzieści srebrników przedniejszym kapłanom i starszym,4 mówiąc: Zgrzeszyłem, wydając krew sprawiedliwego. Lecz oni rzekli: Co nam do tego? Ty patrz siebie.5 I porzuciwszy srebrniki w świątyni, odszedł; a poszedłszy, powiesił się.6 A przedniejsi kapłani wziąwszy srebrniki, mówili: Nie godzi się ich kłaść do skarbony, bo są zapłatą krwi.7 I naradziwszy się, kupili za nie rolę garncarzową na pogrzeb pielgrzymów.8 Dlatego rola ta nazwana jest Haceldama, to jest Rola Krwi, aż do dnia dzisiejszego.9 Wtedy się wypełniło, co było powiedziane przez Jeremiasza proroka, mówiącego: “I wzięli trzydzieści srebrników, zapłatę oszacowanego, którego oszacowali synowie Izraela.10 I dali je na rolę garncarzową, jako mi postanowił Pan.” BARABASZA CZY JEZUSA?11 Jezus zaś stanął przed namiestnikiem i spytał go namiestnik, mówiąc: Tyś jest Król żydowski? Rzekł mu Jezus:12 Ty powiadasz. A gdy nań skarżyli przedniejsi kapłani i starsi, nic nie odpowiedział.13 Wtedy mu rzekł Piłat: Nie słyszysz, jak wiele świadectw przeciw tobie przywodzą?14 I nie odpowiedział mu na żadne słowo, tak że się namiestnik bardzo dziwił.15 A na dzień uroczysty zwykłbył namiestnik wypuszczać pospólstwu jednego więźnia, którego by chcieli.16 Miał zaś naówczas więźnia znacznego, którego zwano Barabaszem.17 Gdy się więc oni zebrali, rzekł Piłat: Którego chcecie, bym wam wypuścił: Barabasza, czy też Jezusa, którego zwią Chrystusem?18 Wiedział bowiem, że go z zazdrości byli wydali.19 Lecz gdy on siedział na stolicy sądowej, posłała doń żona jego, mówiąc: Nic tobie i sprawiedliwemu temu; albowiem wiele cierpiałam dziś przez sen dla niego.20 A przedniejsi kapłani i starsi namówili pospólstwo, aby prosili o Barabasza, a Jezusa stracili.21 Namiestnik zaś odpowiadając, rzekł im: Któregoż z tych dwóch chcecie, żebym wam wypuścił?22 A oni rzekli: Barabasza. Rzekł im Piłat: Cóż tedy mam uczynić z Jezusem, którego zwią Chrystusem? Mówią wszyscy: Niech będzie ukrzyżowany.23 Rzekł im namiestnik: Cóż więc złego uczynił? Lecz oni jeszcze bardziej wołali, mówiąc: Niech będzie ukrzyżowany! SKAZANY NA ŚMIERĆ I UBICZOWANY.24 Piłat zaś widząc, że nic nie osiąga, lecz zamieszanie większe powstaje, wziąwszy wodę, umył ręce przed pospólstwem, mówiąc: Nie winienem ja krwi tego sprawiedliwego; wy się patrzcie!25 A odpowiadając wszystek lud, rzekł: Krew jego na nas i na syny nasze.26 Wtedy wypuścił im Barabasza, a Jezusa ubiczowanego wydał im, aby był ukrzyżowany.27 Wtedy żołnierze namiestnika wziąwszy Jezusa do pretorium, zebrali do niego całą rotę;28 a rozebrawszy go, włożyli nań płaszcz szkarłatny.29 I uplótłszy koronę z ciernia, włożyli na głowę jego i trzcinę w prawicę jego. A klękając przed nim, naigrawali się z niego, mówiąc: Bądź pozdrowiony, Królu Żydowski!30 I plując nań, brali trzcinę, i bili go po głowie.31 A gdy się z niego naśmiali, zdjęli zeń płaszcz, i oblekli go w odzienie jego, i powiedli go na ukrzyżowanie. UKRZYŻOWANIE.32 Wychodząc zaś, znaleźli człowieka Cyrenejczyka, imieniem Szymona; tego przymusili, aby niósł krzyż jego.33 I przyszli na miejsce, które zowią Golgota, to znaczy miejsce Trupiej Głowy.34 I dali mu pić wino zmieszane z żółcią, a gdy skosztował, nie chciał pić.35 A ukrzyżowawszy go, rozdzielili szaty jego, rzuciwszy los, aby się wypełniło, co było powiedziane przez Proroka mówiącego: “Rozdzielili sobie odzienie moje, a o suknię moją los rzucali.”36 I siedząc, strzegli go.37 I położyli nad głową jego napisaną winę jego: TEN JEST JEZUS, KRÓL ŻYDOWSKI.38 Wtedy ukrzyżowano z nim dwóch łotrów: jednego po rawicy, a drugiego po lewicy.39 Przechodzący zaś obok, bluźnili mu, kiwając głowami swymi,40 i mówiąc: Hej, ty, co rozwalasz świątynię Bożą, a za trzy dni znów ją budujesz, wybaw sam siebie; jeśli jesteś Synem Bożym, zstąp z krzyża!41 Także i przedniejsi kapłani z doktorami i ze starszymi natrząsając się, mówili:42 Innych wybawiał, sam siebie wybawić nie rnoże. Jeśli jest królem Izraela, niech teraz zstąpi z krzyża, a uwierzymy mu.43 Ufał w Bogu, niech go teraz wybawi, jeżeli chce; bo powiedział: Że jest Synem Bożym.44 Także i złoczyńcy, którzy byli z nim ukrzyżowani, urągali mu. JEZUS UMIERA.45 A od szóstej godziny nastała ciemność na całej ziemi, aż do dziewiątej godziny.46 A około dziewiątej godziny zawołał Jezus głosem wielkim, mówiąc: “Eli, Eli, lamma sabakthani?” to znaczy: “Boże mój, Boże mój, czemuś mnie opuścił?47 A niektórzy stojący tam i słyszący to, mówili: Eliasza ten woła.48 I natychmiast jeden z nich pobiegł, a wziąwszy gąbkę, napełnił octem, i włożył na trzcinę, i dawał mu pić.49 Lecz inni mówili: Zaniechaj, patrzmy, czy przyjdzie Eliasz, aby go wybawić.50 A Jezus zawoławszy po wtóre wielkim głosem, oddał ducha.51 I oto zasłona świątyni rozdarła się na dwie części od wierzchu aż do dołu, i ziemia zadrżała, a skały popękały.52 I groby się otworzyły, i wiele ciał świętych, którzy byli posnęli, powstało.53 I wyszedłszy z grobów, po zmartwychwstaniu jego, weszli do miasta świętego, i ukazali się wielom.54 Setnik zaś i ci, co z nim byli, strzegąc Jezusa, ujrzawszy trzęsienie ziemi i to, co się działo, zlękli się bardzo, mówiąc: Zaiste ten był Synem Bożym.55 I było tam wiele niewiast patrzących z daleka, które były przyszły za Jezusem z Galilei, posługując mu.56 Między nimi była Maria Magdalena i Maria, matka Jakuba i Józefa, i matka synów Zebedeuszowych. POGRZEB P. JEZUSA.57 Gdy zaś nastał wieczór, przyszedł pewien człowiek bogaty z Arymatei, imieniem Józef, który też był uczniem Jezusowym.58 Ten poszedł do Piłata, i poprosił o ciało Jezusowe. Wtedy Piłat kazał oddać ciało.59 A Józef wziąwszy ciało, owinął je w czyste prześcieradło, 60 i położył je w nowym grobie swoim, który był wykuł w skale. I przywalił do drzwi grobu kamień wielki, i odszedł.61 A była tam Maria Magdalena i druga Maria, siedzące naprzeciw grobu. STRAŻ PRZY GROBIE.62 Nazajutrz zaś, to jest w dzień po Przygotowaniu, zebrali się przedniejsi kapłani i faryzeusze u Piłata,63 mówiąc: Panie, wspomnieliśmy, że ten zwodziciel powiedział jeszcze, żyjąc: Po trzech dniach zmartwychwstanę.64 Rozkaż więc, aby strzeżono grobu aż do dnia trzeciego, by przypadkiem nie przyszli uczniowie jego i nie ukradli go i nie powiedzieli ludowi: Powstał z martwych. I będzie ostatni błąd gorszy niż pierwszy.65 Rzekł im Piłat: Macie straż, idźcie, strzeżcie, jak umiecie.66 A oni poszedłszy, obwarowali grób, zapieczętowawszy kamień, straże postawili.. ZBAWICIEL ZMARTWYCHWSTAŁY(28,1-20)28 NIEWIASTY SPIESZĄ DO GROBU.1 W wieczór zaś szabatu, który świta na pierwszy dzień tygodnia, przyszła Maria Magdalena i druga Maria obejrzeć grób.2 A oto stało się wielkie trzęsienie ziemi; albowiem Anioł Pański zstąpił z nieba; i przystąpiwszy, odwalił kamień i usiadł na nim.3 Jego zaś wejrzenie było jak błyskawica, a odzienie jego jako śnieg.4 A z bojaźni przed nim przerazili się stróże i stali się jakby umarli.5 Anioł zaś odpowiadając, rzekł niewiastom: Nie bójcie się wy; gdyż wiem, że szukacie Jezusa, który był ukrzyżowany.6 Nie ma go tu; albowiem powstał, jak powiedział. Chodźcie, a oglądajcie miejsce, gdzie był położony Pan.7 A prędko idąc, powiedzcie uczniom jego, że powstał; i oto uprzedza was do Galilei, tam go ujrzycie. Oto wam zapowiedziałem.8 I wyszły prędko z grobu z bojaźnią i z radością wielką, biegnąc, aby opowiedzieć uczniom jego. JEZUS UKAZUJE SIĘ NIEWIASTOM.9 A oto Jezus spotkał się z nimi, mówiąc: Witajcie! One zaś przystąpiły, i ujęły nogi jego, i pokłon mu oddały.10 Wtedy im rzekł Jezus: Nie bójcie się, idźcie, oznajmijcie braciom moim, aby poszli do Galilei, tam mię ujrzą. STRAŻ PRZEKUPIONA.11 Gdy zaś one odeszły, oto niektórzy ze stróżów przyszli do miasta, i oznajmili przedniejszym kapłanom wszystko, co się stało.12 A zebrawszy się ze starszymi, naradziwszy się, dali żołnierzom wiele pieniędzy,13 mówiąc: Powiadajcie, że uczniowie jego w nocy przyszli, i ukradli go, gdyśmy spali.14 A jeśli się to do namiestnika doniesie, my mu wytłumaczymy i wam bezpieczeństwo zapewnimy.15 Oni zaś wziąwszy pieniądze, uczynili, jak ich nauczono. I rozniosła się ta wieść u żydów aż do dnia dzisiejszego. ZJAWIENIE SIĘ JEZUSA NA GÓRZE.16 Lecz jedenastu uczniów poszło do Galilei na górę, gdzie im był wyznaczył Jezus.17 I ujrzawszy go, pokłonili się, a niektórzy wątpili.18 I przystąpiwszy Jezus, przemówił do nich, mówiąc: Dana mi jest wszelka władza na niebie i na ziemi.19 Idąc tedy, nauczajcie wszystkie narody, chrzcząc je w imię Ojca i Syna i Ducha Świętego,20 nauczając je zachowywać wszystko, cokolwiek wam przykazałem. A oto ja jestem z wami po wszystkie dni aż do skończenia świata.