List do Rzymian

1Wstęp.1Paweł, sługa Jezusa Chrystusa, powołany a apostoła, przeznaczony dla ewangelii Boga,2 którą był przedtem obiecał przez proroków swoich w Pismach świętych3 o Synu swoim; ten był potomkiem Dawida według ciała,4 tenże ujawniony został jako Syn Boży w mocy, według ducha poświęcenia przez powstanie z martwych – o Jezusie Chrystusie Panu naszym,5 przez którego otrzymaliśmy łaskę i apostolstwo dla nakłaniania ku posłuszeństwu wiary wszystkie narody dla imienia jego,6 między którymi jesteście i wy, powołani Jezusa Chrystusa, 7 wszystkim, co są w Rzymie, Bogu miłym, z powołania świętym:Łaska wam i pokój od Boga Ojca naszego i Pana Jezusa Chrystusa.PAWEŁ PRAGNIE RZYMIAN ODWIEDZIĆ.8 Najpierw dziękuję Bogu mojemu przez Jezusa Chrystusa za was wszystkich, że wiara wasza jest opowiadana po całym świecie.9 Albowiem świadkiem mi jest Bóg, któremu w ewangelii Syna jego służę z duszy swej, że nieustannie o was pamiętam,10 zawsze prosząc w modlitwach swoich, ażebym przecie kiedyś za wolą bożą mógł mieć na przyjście do was szczęśliwą drogę.11 Pragnę bowiem was zobaczyć, abym wam użyczył nieco łaski duchowej dla utwierdzenia was;12 to jest, abyśmy się wspólnie pocieszyli wśród was przez tę wiarę waszą i moją, która jest obopólna.13 Nie chcę zaś, żebyście nie mieli wiedzieć, bracia, że często zamierzałem przybyć do was (ale miałem przeszkody aż dotąd), abym i wśród was zebrał jaki owoc, jak i wśród innych narodów.14 Grekom i barbarzyńcom, mądrym i niemądrym jestem dłużnikiem,15 tak że (co do mnie) gotów jestem opowiadać ewangelię i wam, którzy jesteście w Rzymie.16 Albowiem nie wstydzę się ewangelii. Jest bowiem mocą Boga ku zbawieniu każdego wierzącego, Żyda naprzód i Greka.17 Gdyż sprawiedliwość Boga objawia się w niej z wiary w wiarę, jak jest napisane: “A sprawiedliwy z wiary żyje.”POGANIE ODSTĄPILI OD BOGA.18 Albowiem gniew Boga objawia się z nieba na wszelką bezbożność i niesprawiedliwość tych ludzi, którzy prawdę bożą tłumią w niesprawiedliwości,19 ponieważ to, co można o Bogu poznać, jest im jawne; albowiem Bóg im objawił.20 Gdyż niewidzialne jego przymioty, od stworzenia świata, przez zrozumienie tych rzeczy, które są uczynione, bywają poznane, wieczna też moc jego i bóstwo; tak że nie mogą być wymówieni.21 Gdyż poznawszy Boga, nie oddawali mu chwały jak Bogu, ani nie dziękowali, ale znikczemnieli w myślach swoich i zaćmione jest ich bezrozumne serce;22 albowiem powiadając się być mądrymi, stali się głupimi.23 i zamienili chwałę niezniszczalnego Boga na podobieństwo i obraz człowieka śmiertelnego i ptaków i czworonogów i płazów.ZA KARĘ WYDANI NAMIĘTNOŚCIOM.24 Dlatego Bóg wydał ich pożądliwościom ich serca na nieczystość, aby między sobą hańbili swoje ciała,25 gdyż prawdę bożą przemienili w kłamstwo, i cześć oddawali i służyli raczej stworzeniu, niż Stwórcy, który jest błogosławiony na wieki. Amen.26 Dlatego Bóg oddał ich sromotnym namiętnościom. Albowiem ich niewiasty zmieniły naturalny sposób pożycia na ten, który jest przeciwny naturze.27 A podobnie i mężczyźni, opuściwszy naturalne pożycie z niewiastą, zapłonęli w swych pożądliwościach jeden ku drugiemu, uprawiając sromotę mężczyźni z mężczyznami i ponosząc na sobie słuszną zapłatę za swój błąd.28 I jak im się nie podobało mieć w poznaniu Boga, poddał ich Bóg bezrozumnym myślom, aby czynili to, co nie przystoi,29 ich napełnionych wszelką nieprawością, złością, nierządem, łakomstwem, nikczemnością; pełnych zazdrości, mężobójstwa, swaru, zdrady, złośliwości; plotkarzy,30 obmówców, Bogu obmierzłych, zuchwalców, pysznych, wyniosłych, wynalazców złości, nieposłusznych rodzicom,31 bezrozumnych, nieukładnych, bez serca, nieprzejednanych, bez miłosierdzia.32 Choć sprawiedliwość Boga poznali, nie zrozumieli, że ci, co takie rzeczy czynią, godni są śmierci; a nie tylko c1, co je czynią, ale ci także, co z czyniącymi się zgadzają.
2I ŻYDOM GROZI SĄD BOŻY.1 Dla tego nie możesz być wymówiony, o człowiecze wszelki który sądzisz. W czym bowiem drugiego sądzisz, potępiasz samego siebie, bo co osądzasz, to samo czynisz.2 Wiemy bowiem, że sąd Boga jest według prawdy na tych, co takie rzeczy czynią.3 Myślisz zaś, o człowiecze, który sądzisz tych, co takie rzeczy czynią, a sam je czynisz, że ty ujdziesz sądu?4 Czy gardzisz bogactwami jego dobroci i cierpliwości i nieskwapliwości? Nie wiesz, że łaskawość Boga do pokuty cię przywodzi?5 Lecz według zatwardziałości swej i serca niepokutującego skarbisz sobie gniew na dzień gniewu i objawienia sprawiedliwego sądu Boga,6 który “odda każdemu według uczynków jego”;7 tym mianowicie, co cierpliwie w dobrym uczynku szukają sławy i czci i nieskazitelności – życie wieczne;8 tym zaś, co się sprzeciwiają i co nie przyjmują prawdy, ale wierzą niesprawiedliwości – gniew i zapalczywość.BÓG IM ODDA WEDŁUG ICH UCZYNKÓW.9 Utrapienie i ucisk na każdego człowieka, złe czyniącego, Żyda najpierw i Greka;10 chwała zaś i cześć i pokój wszelkiemu czyniącemu dobre, Żydowi najpierw i Grekowi;11 nie ma bowiem u Boga względu na osoby.12 Albowiem którzykolwiek zgrzeszyli bez Zakonu, bez Zakonu poginą; a którzykolwiek zgrzeszyli w Zakonie, przez Zakon będą sądzeni.13 Nie ci bowiem co słuchają Zakonu, są sprawiedliwymi u Boga; ale ci, będą usprawiedliwieni, co Zakon pełnią.14 Gdy bowiem poganie, którzy nie mają Zakonu, z natury czynią to, czego Zakon wymaga; tacy, co nie mają Zakonu, sam1 sobie są Zakonem.15 Oni okazują treść Zakonu wypisaną na sercach swoich, a ich własne sumienie oddaje im świadectwo, i gdy myśli nawzajem się oskarżają albo też bronią,16 w dzień, w którym Bóg sądzić będzie tajemne sprawy ludzkie, według ewangelii mojej przez Jezusa Chrystusa.ŻYDZI ZGRZESZYLI JAK POGANIE.17 Jeśli zaś ty nazywasz się żydem i polegasz na Zakonie, i chlubisz się w Bogu,18 i znasz jego wolę, i nauczony przez Zakon rozpoznajesz, co lepsze;19 tuszysz o sobie, że jesteś wodzem ślepych, światłością tych, co są w ciemności,20 mistrzem bezrozumnych, nauczycielem dzieci, który ma od wzór wiedzy i prawdy w Zakonie.21 Ty więc, który ucząc drugiego, siebie samego nie uczysz; który głosząc, żeby nie kradziono, kradniesz;22 który mówiąc, żeby nie cudzołożono, cudzołożysz; który brzydząc się bałwanami, świętokradztwo popełniasz;23 który chlubiąc się Zakonem, przez przestępowanie Zakonu, Boga znieważasz.24 (Albowiem jak napisano: “imię Boga z powodu was bywa bluźnione między poganami.”)OBRZEZANIE NIC IM NIE POMOŻE.25 Obrzezanie wprawdzie jest pożyteczne, jeśli zachowujesz Zakon; ale jeśli przestępujesz Zakon, twoje obrzezanie stało się nieobrzezaniem.26 Jeśli więc nieobrzezany zachowuje przepisy Zakonu, to czy jego nieobrzezanie nie będzie poczytane za obrzezanie?27 I czy ten, co z natury jest nieobrzezany, ale wypełnia Zakon, nie będzie sądził ciebie, który mimo litery i obrzezania, jesteś przestępcą Zakonu?28 Nie ten bowiem jest żydem:, co jest nim widocznie; ani nie to jest obrzezanie, co jest widoczne na ciele,29 ale ten jest żydem, który jest nim w skrytości, i ma obrzezane serce w duchu, a nie w literze, którego chwała nie jest z ludzi lecz z Boga.
3W CZYM LEŻY PIERWSZEŃSTWO ŻYDÓW.1 Cóż więc żyd ma więcej? Albo co za pożytek z obrzezania?2 Wielki – na wszelki sposób. Najpierw, że im właśnie powierzone były słowa boże.3 Cóż bowiem że niektórzy z nich nie uwierzyli? Czyż ich niedowiarstwo wniwecz obróci wierność Boga? Żadną miarą.4 Bóg zaś jest prawdomówny, a wszelki człowiek kłamliwy, jak napisano: “Abyś się okazał sprawiedliwym w mowach swoich i zwyciężył, gdy bywasz sądzony.” 5 Jeśli zaś niesprawiedliwość nasza zaleca sprawiedliwość bożą, cóż powiemy? Czyż niesprawiedliwy jest Bóg, gdy gniew wywiera? (po ludzku to mówię).6 Żadną miarą; jakże inaczej Bóg będzie sądził ten świat?7 Jeśli bowiem prawdomówność Boga bardziej się uwydatnia na chwałę jego przez moje kłamstwo, czemuż jeszcze i ja jak grzesznik jestem sądzony?8 A nie mamy (jak nas powtarzają i jak niektórzy powiadają, że mówimy) czynić złych rzeczy, aby z nich wyszły dobre? Potępienie takich jest sprawiedliwe.ŻYDZI I GRECY PODLEGAJĄ GRZECHOWI.9 Cóż więc? Przewyższamy ich? Bynajmniej. Dowiedliśmy bowiem, że wszyscy: Żydzi i Grecy są pod grzechem,10 jak napisano: Nie ma sprawiedliwego nikogo,11 nie ma rozumnego, nie ma, co by szukał Boga.12 Wszyscy odstąpili, stali się razem nieużyteczni, nie ma, kto by czynił dobrze, nie ma ani jednego.13 Ich gardło jest grobem otwartym, językami swymi zdradliwie mówili, pod ich wargami jad żmijowy.14 Usta ich są pełne przekleństwa i gorzkości, 15nogi ich prędkie do rozlewania krwi.16 Na ich drogach zniszczenie i nieszczęście,17 i nie poznali drogi pokoju;18 nie ma bojaźni bożej przed ich oczami.”19 Lecz wiemy, że cokolwiek mówi Zakon, mówi tym, co są w Zakonie, aby wszelkie usta były zamknięte i żeby cały świat podlegał Bogu; 2obo z uczynków Zakonu nie będzie usprawiedliwiony przed nim żaden człowiek. Przez Zakon bowiem poznanie grzechu.USPRAWIEDLIWIENIE PRZEZ WIARĘ W CHRYSTUSA.21 Ale teraz bez Zakonu objawiła się sprawiedliwość boża, poświadczona przez Zakon i proroków.22 Sprawiedliwość zaś boża przez wiarę w Jezusa Chrystusa dla wszystkich i na wszystkich, którzy weń wierzą, bo nie ma różnicy.23 Wszyscy bowiem zgrzeszyli i niedostaje im chwały bożej.24 Usprawiedliwieni darmo przez łaskę jego, przez odkupienie, które jest w Chrystusie Jezusie.25 Jego Bóg uczynił we wierze ofiarą przebłagalną przez krew jego dla okazania sprawiedliwości swojej względem przeszłych grzechów,26 które Bóg znosił cierpliwie dla okazania sprawiedliwości swojej w tym czasie, aby i sam był sprawiedliwy i usprawiedliwiający tego, który jest z wiary w Jezusa Chrystusa.27 Gdzież jest więc chluba twoja? Wykluczona jest. Przez jaki zakon? Uczynków? Nie, ale przez zakon wiary.26 Sądzimy bowiem, że człowiek bywa usprawiedliwiony przez wiarę, bez uczynków Zakonu.29 Czyż Bóg jest tylko żydów? Czy nie i pogan? Owszem i pogan.30 Gdyż właśnie jeden jest Bóg, który usprawiedliwia obrzezanych z wiary i nieobrzezanych przez wiarę.31 Zakon więc burzy my przez wiarę? Żadną miarą; ale Zakon stanowimy.
4USPRAWIEDLIWIENIE NIE PRZEZ UCZYNKI ZAKONU, ALE PRZEZ WIARĘ.1 Cóż więc powiemy, Abraham, ojciec nasz według ciała co znalazł?2 Jeśli bowiem Abraham z uczynków był usprawiedliwiony, ma chwałę, ale nie u Boga.3 Co bowiem mówi Pismo? “Uwierzył Abraham Bogu i poczytane mu est ku sprawiedliwości.”4 Temu zaś, który pracuje, nie poczytuje się zapłaty za łaskę, ale za rzecz należną.5 Temu zaś, co nie pracuje, ale wierzy w tego, który niezbożnego usprawiedliwia, poczytana bywa wiara jego ku sprawiedliwości według postanowienia łaski bożej.6 Jak i Dawid nazywa błogosławionym człowieka, któremu Bóg poczytuje sprawiedliwość bez uczynków.7 “Błogosławieni, który1n odpuszczone są nieprawości, i których grzechy są zakryte.8 Błogosławiony mąż, któremu Pan nie poczytał grzechu. “WIARA USPRAWIEDLIWIŁA ABRAHAMA, A NIE OBRZEZANIE.9 to więc błogosławieństwo czy jest tylko dla obrzezanych, czy także dla nieobrzezanych? Mówimy bowiem, że wiara została poczytana Abrahamowi ku sprawiedliwości.10 Jakże więc była poczytana? W obrzezaniu, czy w odrzezku? Nie w obrzezaniu, ale w odrzezku.11 I otrzymał znak obrzezania jako pieczęć usprawiedliwienia z wiary, którą miał przed obrzezaniem, aby był ojcem wszystkich wierzących w nieobrzezaniu, aby i im było to poczytane ku sprawiedliwości,12 i żeby był ojcem obrzezanych, nie tylko tym, co są z obrzezania, ale i tym, co idą śladami wiary, jaką miał ojciec nasz Abraham przed obrzezaniem.13 Nie przez Zakon bowiem dana była obietnica Abrahamowi i potomstwu jego, że ma być dziedzicem świata, ale przez sprawiedliwość wiary.14 Jeśli bowiem ci są dziedzicami, co są z Zakonu, próżną stała się wiara i wniwecz obróciła się obietnica.15 Zakon bowiem ściąga gniew. Gdyż gdzie nie ma Zakonu, nie ma i przestępstwa.16 Dlatego z wiary – aby według łaski obietnica trwała w mocy dla całego potomstwa, nie tylko tego, które jest z Zakonu, ale i dla tego, które jest z wiary Abrahama; bo on jest ojcem nas wszystkich17 (jak napisano: “Postanowiłem cię ojcem wielu narodów”), przed Bogiem, któremu uwierzył, który ożywia umarłych i powołuje do bytu to, czego nie ma, jak to, co jest.WIARA ABRAHAMA.18 On przeciw nadziei uwierzył ufając, że zostanie ojcem wielu narodów, według tego, co mu powiedziano: “Tak będzie potomstwo twoje.”19 I nie osłabł w wierze, ani się nie oglądał na obumarłe ciało swoje, choć już miał około stu lat, i na obumarły żywot Sary.20 Nie wahał się też niedowierzając obietnicy Boga, ale się umocnił w wierze, dając chwałę Bogu;21 wiedząc z całą pewnością, że cokolwiek obiecał, mocen jest i uczynić.22 I dlatego poczytano mu to ku sprawiedliwości.23 Nie tylko zaś dla niego napisano: Poczytane mu zostało ku sprawiedliwości,24 ale i dla nas, którym będzie poczytane, że wierzymy w tego, co wzbudził z martwych Jezusa Chrystusa Pana naszego,25 który został wydany z powodu występków naszych, a wstał z martwych dla naszego usprawiedliwienia.
5OWOCE USPRAWIEDLIWIENIA PRZEZWIARĘ.1 Usprawiedliwieni więc z wiary, miejmy pokój z Bogiem przez Pana naszego Jezusa Chrystusa,2 przez którego też mamy dostęp przez wiarę do tej łaski, w której stoimy i chlubimy się w nadziei chwały synów bożych.3 A nie tylko to, lecz też chlubimy się i w uciskach, wiedząc, że ucisk sprawuje cierpliwość,4 a cierpliwość wypróbowanie, a wypróbowanie nadzieję,5 a nadzieja nie zawodzi, gdyż miłość boża rozlana jest w sercach naszych przez Ducha Świętego, który nam1 jest dany.6 A po cóż bowiem Chrystus, gdyśmy jeszcze byli słabi, czasu swego umarł za niezbożnych?7 Albowiem za sprawiedliwego ledwo kto umiera, gdyż za dobrego może by się kto odważył umrzeć.8 Lecz Bóg zaleca miłość swoją względem nas, że kiedyśmy czasu swego byli jeszcze grzesznikami,9 Chrystus za nas umarł; więc daleko więcej teraz, skorośmy usprawiedliwieni we krwi jego, wybawieni będziemy przezeń od gniewu.10 Jeśli bowiem, gdyśmy byli nieprzyjaciółmi, zostaliśmy pojednani z Bogiem przez śmierć Syna jego, daleko bardziej, skorośmy pojednani, będziemy zbawieni w życiu jego.11 Lecz nie tylko, ale też chlubimy się w Bogu przez Pana naszego Jezusa Chrystusa, przez którego teraz jesteśmy pojednani.ADAM A CHRYSTUS12 Dlatego jak przez jednego człowieka grzech wszedł na ten świat, i przez grzech śmierć, i tak na wszystkich ludzi śmierć przeszła, w którym wszyscy zgrzeszyli.13 Aż do Zakonu bowiem grzech był na świecie, lecz grzech nie był oczytany, gdy Zakonu nié było.14 Ale śmierć królowała od Adama aż do Mojżesza także nad tymi, którzy nie zgrzeszyli na podobieństwo przestępstwa Adama, który jest figurą przyszłego.15 Lecz nie jak przestępstwa, tak i dar. Jeśli bowiem przez przestępstwo jednego umarło wielu, daleko więcej obficie spłynęła na wielu łaska boża i dar w łasce jednego człowieka Jezusa Chrystusa.16 I nie jak przez jeden grzech, tak i dar;. bo sąd wprawdzie z jednego na potępienie, łaska zaś z wielu występków na usprawiedliwienie.17 Jeśli bowiem wskutek przestępstwa jednego śmierć królowała przez jednego, daleko więcej ci, co otrzyrnują obfitość łaski i daru i sprawiedliwości, królować będą w życiu przez jednego Jezusa Chrystusa.18 Przeto jak przez przestępstwo jednego na wszystkich ludzi potępienie, tak i przez sprawiedliwość jednego na wszystkich ludzi usprawiedliwienie życia.19 Jak bowiem przez nieposłuszeństwo jednego człowieka grzesznikami stało się wielu, tak i przez posłuszeństwo jednego sprawiedliwymi stanie się wielu.20 Zakon zaś wszedł, aby obfitowało przestępstwo. Gdzie zaś obfitowało przestępstwo obfitowała więcej łaska.21 Aby jak grzech królował w śmierci, tak też łaska królowała przez sprawiedliwość ku życiu wiecznemu, przez Jezusa Chrystusa Pana naszego.
6OCHRZCZENI W CHRYSTUSIE UMARLIŚMY DLA GRZECHU.1 Cóż więc powiemy? Będziemy trwać w grzechu, aby obfitowała łaska?2 Uchowaj Boże! Jeśli bowiem umarliśmy grzechowi, jakże jeszcze będziemy w nim żyć?3 Czy nie wiecie, że którzykolwiek jesteśmy ochrzczeni w Chrystusie Jezusie, ochrzczeni jesteśmy w śmierci jego?4 Albowiem z nim jesteśmy razem pogrzebani w śmierć przez chrzest, aby jak Chrystus wstał z martwych przez chwałę Ojca, tak żebyśmy i my chodzi1i w nowości życia.5 Jeśli bowiem zostaliśmy wszczepieni w podobieństwo śmierci jego, to będziemy i w zmartwychwstanie.6 Wiedząc to, że nasz stary człowiek został współukrzyżowany, aby było zniszczone ciało grzechu i żebyśmy dalej nie służyli grzechowi.7 Kto bowiem umarł, wyzwolony jest spod grzechu.8 Jeśli zaś umarliśmy z Chrystusem, wierzymy, że też razem będziemy żyć z Chrystusem;9 wiedząc, że Chrystus powstawszy z martwych, Więcej nie umiera, śmierć nad nim więcej nie będzie panować.10 Skoro bowiem umarł dla grzechu, raz umarł; skoro zaś żyje, żyje dla Boga.11 Tak i wy rozumiejcie, że z pewnością umarliście dla grzechu, żyjecie zaś dla Boga w Chrystusie Jezusie Panu naszym.STALIŚMY SIĘ SŁUGAMI USPRAWIEDLIWIENIA.12 Niechże Więc nie króluje grzech w waszym. śmiertelnym ciele, żebyście mieli być posłuszni pożądliwóściom jego.13 Lecz też nie wydajcie członków waszych na narzędzia nieprawości dla grzechu, ale oddajcie się Bogu jak zmartwychwstali żyjący, a członki wasze jak narzędzia sprawiedliwości dla Boga.14 Grzech bowiem nie będzie nad wami panował, bo nie jesteście pod Zakonem, ale pod łaską.15 Cóż więc? Będziemy grzeszyć dlatego, że nie jesteśmy pod Zakonem, ale pod łaską? Uchowaj Boże!16 Czy nie wiecie, że komu oddajecie się w służbę na posłuszeństwo, sługami jesteście tego, kogo słuchacie, czy to grzechu ku śmierci, czy posłuszeństwa ku sprawiedliwości?17 Lecz Bogu dzięki, że choć byliście niewolnikami grzechu, staliście się z serca posłuszni temu rodzajowi nauki, któremu jesteście oddani.18 Wyzwoleni zaś od grzechu, staliście się niewolnikami sprawiedliwości.19 Po ludzku mówię, dla słabości waszego ciała. Jak bowiem Wydawaliście członki wasze na służbę nieczystości i nieprawości ku nieprawości, tak teraz oddawajcie członki wasze na służbę sprawiedliwości ku uświęceniu.20 Gdy bowiem byliście niewolnikami grzechu, nie ulegaliście sprawiedliwości.21 Jaki Więc pożytek mieliście wtedy z tych rzeczy, których się teraz wstydzicie? Gdyż końcem ich jest śmierć.22 Teraz zaś wyzwoleni spod grzechu, i stawszy się niewolnikami Boga, zbieracie swój owoc ku uświęceniu, a końcem – życie wieczne.23 Albowiem zapłatą grzechu śmierć. Łaską zaś Boga – życie wieczne w Chrystusie Jezusie Panu naszym.
7WOLNI OD ZAKONU.1 Czyż nie wiecie, bracia (bo mówię do znających Zakon), że człowiek podlega prawu, jak długi czas żyje.2 Niewiasta bowiem zamężna, póki mąż żyje, związana jest prawem; jeśli zaś mąż jej umrze, wyzwolona jest spod prawa męża.3 Przeto, póki mąż żyje, będzie zwana cudzołożnicą, jeśliby była z innym mężem; jeśliby zaś mąż jej umarł, wolna jest od prawa mężowego, żeby nie była cudzołożnicą, gdyby była z innym mężem.4 Otóż i wy, bracia moi, umarliście Zakonowi przez ciało Chrystusowe, abyście należeli do innego, który powstał z martwych, abyśmy owoc przynosili Bogu.5 Gdy bowiem byliśmy w ciele, namiętności grzeszne, obudzone przez Prawo, działały w członkach naszych, ażeby przynosiły owoc śmierci;6 lecz teraz jesteśmy wolni od Zakonu śmierci, w którym byliśmy trzymani, tak że służymy w nowości ducha, a nie w starości litery.PRZEZ ZAKON WZMÓGŁ SIĘ GRZECH.7 Cóż więc powiemy? Zakon jest grzechem? Boże uchowaj! Ale grzechu nie poznałem jak tylko przez Zakon: bo nie wiedziałbym o pożądliwości, gdyby Prawo nie mówiło: “Nie pożądaj.”8 Grzech zaś, wziąwszy podnietę z przykazania, sprawił we mnie wszelką pożądliwość. Bez Zakonu bowiem grzech był martwy.9 Ja przecie żyłem niegdyś bez Zakonu. Lecz gdy przyszło przykazanie, grzech ożył,10 ja zaś umarłem i okazało n1i się, że przykazanie, które miało być ku życiu, to stało się drogą do śmierci.11 Grzech bowiem wziąwszy podnietę z przykazania, uwiódł mię i mnie zabił przez nie.12 Tak więc Zakon wprawdzie święty i przykazanie święte i sprawiedliwe i dobre.13 To więc, co dobre, stało się dla mnie śmiercią? Boże uchowaj! Ale grzech, żeby się okazać grzechem, przez dobro zadał mi śmierć; aby przez przykazanie grzech stał się nad miarę grzesznym.WEWNĘTRZNA WALKA CZŁOWIEKA.14 Wiemy bowiem, że Zakon jest duchowy, ja zaś cielesny, jestem zaprzedany grzechowi.15 Albowiem nie rozumiem, co czynię; bo nie to czynię, co chcę dobrego; ale złe, które nienawidzę, to czynię.16 Jeśli zaś to czynię, czego nie chcę, to przyznaję, że Zakon jest dobry.17 Teraz zaś już nie ja to czynię, ale grzech, który we mnie mieszka.18 Wiem bowiem, że we mnie nie mieszka dobre, to jest w ciele moim. Albowiem chcieć jest w mej mocy, ale by dobre wykonać, nie znajduję.19 Nie czynię bowiem dobrego, które chcę, ale złe, którego nie chcę, to czynię.20 Jeśli zaś to czynię, czego nie chcę, już nie ja to czynię, ale grzech, który we mnie mieszka.21 Znajduję więc to prawo, że gdy chcę czynić co dobre, zło do mnie przylega.22 Albowiem według wewnętrznego człowieka, kochan1 się w Zakonie bożym;23 lecz widzę inny zakon w członkach moich, sprzeciwiający się zakonowi umysłu mojego i poddający mię w niewolę w zakonie grzechu, który jest w członkach moich.24 Nieszczęsny ja człowiek, któż mnie wybawi z ciała tej śmierci?25 Łaska boża przez Jezusa Chrystusa Pana naszego. Przeto ja sam służę umysłem Zakonowi bożemu, ciałem zaś zakonowi grzechu.
8WOLNI JESTEŚMY OD POTĘPIENIA.1 Teraz więc nie ma żadnego potępienia dla tych; co są w Chrystusie Jezusie, którzy nie postępują według ciała.2 Prawo bowiem ducha i życia w Chrystusie Jezusie wyzwoliło mię z prawa grzechu i śmierci.3 Gdyż co było niemożliwe dla Zakonu, w czym był osłabiony przez ciało, Bóg, posławszy Syna swego w ciele podobnym do grzesznego ciała, i z powodu grzechu, potępił grzech w ciele,4 aby usprawiedliwienie Zakonu wypełniło się w nas, którzy nie według ciała postępujemy, ale według ducha.5 Albowiem którzy są według ciała, rozumieją, co jest cielesne; lecz którzy są według ducha, rozumieją, co jest duchowe.6 Gdyż mądrość ciała – to śmierć, a mądrość ducha – życie i pokój;7 ponieważ mądrość ciała jest nieprzyjaciółką Boga, nie jest bowiem poddana prawu bożemu, bo nawet nié może.8 A którzy są w ciele, nie mogą podobać się Bogu.DUCH BOŻY MIESZKA W NAS.9 Wy zaś nie jesteście w ciele, ale w duchu; jeśli tylko Duch Boży mieszka w was. Jeśli zaś kto nie ma Ducha Chrystusowego, ten nie należy do niego.10 Lecz jeśli Chrystus jest w was, ciało wprawdzie jest umarłe dla grzechu, ale duch żyje dla usprawiedliwienia.11 A jeśli Duch tego, co Jezusa wzbudził z martwych, mieszka w was, to ten, co wzbudził Jezusa Chrystusa z martwych, ożywi i ciała wasze śmiertelne dla Ducha jego mieszkającego w was.12 Przeto, bracia, nie jesteśmy dłużnikami ciała, żebyśmy według ciała żyli.13 Jeśli bowiem według ciała żyć będziecie, pomrzecie; jeśli zaś duchem umorzycie sprawy ciała, żyć będziecie.14 Albowiem ci są synami bożymi, którzy Duchem Bożym są rządzeni.15 Nie otrzymaliście bowiem znowu ducha niewolników ku bojaźni, ale otrzymaliście ducha przybrania za synów, przez którego wołamy: Abba (Ojcze)! 16 Albowiem ten Duch daje świadectwo duchowi naszemu, że jesteśmy synami bożymi.17 Jeśli zaś synami, to i dziedzicami: mianowicie dziedzicami bożymi, a współdziedzicami Chrystusowymi; jeśli tylko współcierpimy, abyśmy też byli współuwielbieni.CHWAŁY CHRYSTUSA PRAGNIE WSZELKIE STWORZENIE.18 Sądzę bowiem, że utrapienia czasu niniejszego nie są godne przyszłej chwały, która się w nas objawi.19 Gdyż stworzenie z upragnieniem wyczekuje objawienia synów bożych.20 Albowiem stworzenie poddane jest złudzie nie dobrowolnie, ale dla tego, który je poddał, w nadziei,21 że i samo stworzenie będzie oswobodzone z niewoli skażenia na wolność chwały synów bożych.22 Wiemy bowiem, że wszelkie stworzenie wzdycha i jak rodząca aż dotychczas boleje.23 A nie tylko ono, lecz i my sami, którzy mamy pierwiastki Ducha; i sami w sobie wzdychamy, oczekując przybrania na synów bożych, odkupienia ciała naszego.24 Nadzieją bowiem jesteśmy zbawieni. A nadzieja, którą się widzi, nie jest nadzieją, bo co kto widzi, jakże się tego spodziewa?25 Jeśli zaś spodziewamy się, czego nie widzimy, tego w cierpliwości oczekujemy.26 Podobnie też i Duch wspomaga słabość naszą, gdyż nie wiemy, o co byśmy prosić mieli, jak potrzeba, ale sam Duch prosi za nami wzdychaniem niewymownym.27 Ten zaś, co przenika serca, wie, czego Duch pożąda, bo według Boga wstawia się za świętymi.MAMY BYĆ PODOBNI DO OBRAZU SYNA BOŻEGO.28 Wiemy zaś, że miłującym Boga, wszystko dopomaga do dobrego, tym co są powołani, według postanowienia, święci.29 Albowiem których przejrzał i przeznaczył, aby byli podobni do obrazu Syna jego, żeby on był pierworodnym między wielu braćmi.30 Których zaś przeznaczył, tych też wezwał; a których wezwał, tych też usprawiedliwił; których zaś usprawiedliwił, tych też uwielbił.31 Cóż więc powiemy na to? Jeśli Bóg za nami, kto przeciwko nam?32 A ten co nawet własnemu Synowi swemu nie przepuścił, ale go wydał za. nas wszystkich, jakżeby nam nie darował razem z nim wszystkiego?33 Kto będzie oskarżał wybranych bożych? Bóg, który usprawiedliwia?34 Któż jest, co by potępił? Chrystus Jezus, który umarł i owszem, który i zmartwychwstał, który jest po prawicy bożej, który się też wstawia za nami?NIC NAS NIE ODŁĄCZY OD MIŁOŚCI CHRYSTUSOWEJ.35 Któż Więc nas odłączy od miłości Chrystusowej? utrapienie? czy ucisk? Czy głód? czy nagość? czy niebezpieczeństwo? czy prześladowanie? czy miecz?36 (Jak napisano: “A1bowiem dla ciebie nas zabijają cały dzień, uważają nas za owce skazane na rzeź.”)37 Ale w tym wszystkim zwyciężamy przez tego, który nas umiłował.38 Albowiem jestem pewny, że ani śmierć, ani życie, ani aniołowie, ani księstwa, ani mocarstwa, ani teraźniejsze rzeczy, ani przyszłe, ani moc,39 ani wysokość, ani głębokość, ani inne stworzenie nie będzie nas mogło odłączyć od miłości bożej, która jest w Chrystusie Jezusie Panu naszym.
9PAWEŁ BOLEJE NAD ŻYDAMI.1 Prawdę mówię w Chrystusie, nie kłamię, a świadectwo daje mi sumienie moje w Duchu Świętym,2 że mam wielu smutek i ustawicznie boleje serce moje.3 Ja sam bowiem pragnąłem być odrzuconym od Chrystusa za braci moich, którzy są krewnymi moimi według ciała.4 Oni są izraelitami, ich jest przybranie synowskie i chwała i przymierze Zakon i służba boża i obietnice;5 i ich są ojcowie, z których jest Chrystus według ciała, a ten jest nad wszystkim Bóg błogosławiony na wieki. Amen.NIE WSZYSCY POTOMKOWIE ABRAHAMA SĄ SYNAMI OBIETNICY.6 Przez to zaś nie przepadło słowo boże; nie wszyscy bowiem, co są z Izraela, ci są izraelitami;7 ani ci, co są potomstwem Abrahama, nie wszyscy są synami, ale “od Izaaka zwać się będzie twoje potomstwo.”8 To znaczy, że nie ci są synami bożymi, co są synami ciała, ale którzy są synami obietnicy, ci są uważani za potomstwo.9 To bowiem jest słowo obietnicy: “W tym czasie przyjdę, a Sara będzie miała syna.”10 Nie tylko zaś ona, ale i Rebeka, zostawszy brzemienną z jednego obcowania z Izaakiem, ojcem naszym.11 Gdy jeszcze się nie narodzili, ani czegokolwiek dobrego albo złego nie uczynili (aby według wybrania pozostało postanowienie boże),12 nie z uczynków, ale przez tego, który powołuje, rzeczono jej:13 Starszy będzie służył młodszemu,” jak napisano: “Jakuba umiłowałem, a Ezawa miałem w nienawiści.”BÓG WYBIERA, KOGO CHCE.14 Cóż więc powiemy? Czyżby niesprawiedliwość u Boga? Żadną miarą.15 Mojżeszowi bowiem mówi: “Zmiłuję się nad tym; komu jestem miłościwy, i miłosierdzie okażę, nad kim się zlituję.”16 Nie zależy to więc ani od tego, co chce, ani od tego, co biegnie, ale od litującego się Boga.17 Mówi bowiem Pismo Faraonowi: “Na to właśnie wzbudziłem cię, abym na tobie okazał moc moją i żeby imię moje było opowiadane po całej ziemi.”18 Przeto lituje się, nad kim chce; a zatwardza, kogo chce.19 Powiesz mi tedy: Czemuż się jeszcze uskarża? Kto bowiem sprzeciwi się jego woli?20 człowiecze, kimże ty jesteś że odpowiadasz Bogu? Czyż naczynie ulepione mówi temu, co je ulepił: Czemu żeś mię tak uczynił?21 Czyż nie ma mocy garncarz z tej samej bryły gliny uczynić jedno naczynie ku poszanowaniu, a drugie ku zelżywości?22 Skoro Bóg, chcąc okazać gniew i oznajmić potęgę swoją, znosił w wielkiej cierpliwości naczynia gniewu, gotowe na zatracenie,23 aby okazać bogactwa swej chwały nad naczyniami miłosierdzia, które przygotował ku chwale,24 nad nami, których też wezwał, nie tylko z żydów, ale i z pogan,25 jak mówi u Ozeasza: “Nazwę nie mój lud ludem moim, i nieumiłowaną umiłowaną, i tę, która miłosierdzia nie dostąpiła, tą co miłosierdzia dostąpiła.26 I stanie się: na miejscu, gdzie im powiedziano: Wy nie jesteście ludem moim, tam ich nazywać będą synami Boga żywego.”27 Izajasz zaś głosi o Izraelu: “Choćby liczba synów izraelskich była jak piasek morski, ostatki będą ocalone.28 Słowo bowiem spełniając, i przyspieszając w sprawiedliwości”: gdyż “słowo wkrótce wykona Pan na ziemi”;29 i jak przepowiedział Izajasz: “Gdyby nam Pan zastępów nie był zostawił potomstwa, bylibyśmy jak Sodoma i stalibyśmy się podobni Gomorze.” ˇSPRAWIEDLIWOŚĆ NIE Z ZAKONU LECZ Z WIARY.30 Cóż więc powiemy? To że poganie, którzy nie zabiegali o sprawiedliwość, dostąpili sprawiedliwości, mianowicie sprawiedliwości, która jest z wiary.31 Izrael zaś, ubiegając się o zakon sprawiedliwości, nie doszedł. do zakonu sprawiedliwości.32 Dlaczego? Gdyż nie z wiary, ale jakby z uczynków; potknęli się bowiem o kamień obrażenia,33 jak napisano: “Oto kładę ná Syjonie kamień obrażenia i skałę zgorszenia; a wszelki, który weń wierzy, nie będzie zawstydzony.”
10SERCEM WIERZY SIĘ KU SPRA WIEDLIWOŚCI.

RU Brytjka King J. 10SERCEM WIERZY SIĘ KU SPRA WIEDLIWOŚCI.1 cf. Tłum. Толк. Bracia, właśnie pragnienie serca mego i błagalna modlitwa wznosi się do Bo za ich zbawienie.Братия! желание моего сердца и молитва к Богу об Израиле во спасение. (За?_р7г.) Брaтіе, бlговолeніе ќбw моегw2 сeрдца и3 моли1тва, ћже къ бGу по ї}ли, є4сть во спcніе. 10,1Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.KJVαδελφοι adelfoi
_N-VPMἀδελφόςadelfosbrotherBrethrenη ē
_T-NSFὁhothe/this/who μεν men
_PRTμένmenon the other hand ευδοκια eudokia
_N-NSFεὐδοκίαeudokiagoodwilldesireτης tēs
_T-GSFὁhothe/this/who εμης emēs
_S-1SGSFἐμόςemosmy, myκαρδιας kardias
_N-GSFκαρδίαkardiaheartheart'sκαι kai
_CONJκαίkaiandandη ē
_T-NSFὁhothe/this/who δεησις deēsis
_N-NSFδέησιςdeēsisprayerprayerπρος pros
_PREPπρόςprosto/withtoτον ton
_T-ASMὁhothe/this/who θεον theon
_N-ASMθεόςtheosGodGodυπερ uper
_PREPὑπέρhuperabove/forforαυτων autōn
_P-GPMαὐτόςautoshe/she/it/self[he/she/it/self]εις eis
_PREPεἰςeistoward, thatσωτηριαν sōtērian
_N-ASFσωτηρίαsōtēriasalvationthey might be saved  2 cf. Tłum. Толк. Wydaję im wiem świadectwo, że mają żarliwość bożą, ale nie według umiejętności.Ибо свидетельствую им, что имеют ревность по Боге, но не по рассуждению. Свидётельствую бо и5мъ, ћкw рeвность б9ію и4мутъ, но не по рaзуму. 10,2Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.KJVμαρτυρω marturō
_{V-PAI-1S G5719}μαρτυρέωmartureōto testifyI bearγαρ gar
_CONJγάρgarforForαυτοις autois
_P-DPMαὐτόςautoshe/she/it/selfthemοτι oti
_CONJὅτιhotithat/sincethatζηλον zēlon
_N-ASMζῆλοςzēloszeala zealθεου theou
_N-GSMθεόςtheosGodof Godεχουσιν echousin
_{V-PAI-3P G5719}ἔχωechōto have/bethey haveαλλ all
_CONJἀλλάallabut, butου ou
_PRT-Nοὐounonotκατ kat
_PREPκατάkataaccording toaccording toεπιγνωσιν epignōsin
_N-ASFἐπίγνωσιςepignōsisknowledgeknowledge  3 cf. Tłum. Толк. Nie znając bowiem sprawiedliwości bożej i starając się swoją postawić, nie poddali się sprawiedliwości bożej.Ибо, не разумея праведности Божией и усиливаясь поставить собственную праведность, они не покорились праведности Божией, Не разумёюще бо б9іz прaвды и3 свою2 прaвду и4щуще постaвити, прaвдэ б9іей не повинyшасz: 10,3Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.KJVαγνοουντες agnoountes
_{V-PAP-NPM G5723}ἀγνοέωagnoeōbe ignorantthey being ignorant ofγαρ gar
_CONJγάρgarforForτην tēn
_T-ASFὁhothe/this/who του tou
_T-GSMὁhothe/this/who θεου theou
_N-GSMθεόςtheosGodGod'sδικαιοσυνην dikaiosunēn
_N-ASFδικαιοσύνηdikaiosunērighteousnessrighteousnessκαι kai
_CONJκαίkaiand, andτην tēn
_T-ASFὁhothe/this/whoGod'sιδιαν idian
_A-ASFἴδιοςidiosone's own/privatetheir ownζητουντες zētountes
_{V-PAP-NPM G5723}ζητέωzēteōto seekgoing aboutστησαι stēsai
_{V-AAN G5658}ἵστημιhistēmito standto establishτη tē
_T-DSFὁhothe/this/whounto the righteousnessδικαιοσυνη dikaiosunē
_N-DSFδικαιοσύνηdikaiosunērighteousnessrighteousnessτου tou
_T-GSMὁhothe/this/whoof Godθεου theou
_N-GSMθεόςtheosGodof Godουχ ouch
_PRT-Nοὐounonotυπεταγησαν upetagēsan
_{V-2API-3P G5648}ὑποτάσσωhupotassōto subject, have  4 cf. Tłum. Толк. Kresem bowiem Zakonu jest Chrystus ku sprawiedliwości każdego, co wierzy.потому что конец закона - Христос, к праведности всякого верующего. кончи1на бо зак0на хrт0съ, въ прaвду всsкому вёрующему. 10,4Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.KJVτελος telos
_N-NSNτέλοςtelosgoal/taxthe endγαρ gar
_CONJγάρgarforForνομου nomou
_N-GSMνόμοςnomoslawof the lawχριστος christos
_N-NSMΧριστόςchristosChristChristεις eis
_PREPεἰςeistowardforδικαιοσυνην dikaiosunēn
_N-ASFδικαιοσύνηdikaiosunērighteousnessrighteousnessπαντι panti
_A-DSMπᾶςpasallto every oneτω tō
_T-DSMὁhothe/this/who πιστευοντι pisteuonti
_{V-PAP-DSM G5723}πιστεύωpisteuōto trust (in)that believeth  5 cf. Tłum. Толк. Mojżesz bowiem napisał o sprawiedliwości, która jest z Zakonu, że “człowiek, który by ją wypełnił, będzie w niej żył.”Моисей пишет о праведности от закона: исполнивший его человек жив будет им. Мwmсeй бо пи1шетъ прaвду ю4же t зак0на: ћкw сотвори1вый т† человёкъ жи1въ бyдетъ въ ни1хъ. 10,5Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.KJVμωυσης mōusēs
_N-NSMΜωϋσῆς, Μωσῆςmōusēs mōsēsMosesMosesγαρ gar
_CONJγάρgarforForγραφει grafei
_{V-PAI-3S G5719}γράφωgrafōto writedescribethοτι oti
_CONJὅτιhotithat/since, Thatτην tēn
_T-ASFὁhothe/this/who δικαιοσυνην dikaiosunēn
_N-ASFδικαιοσύνηdikaiosunērighteousnessthe righteousnessτην tēn
_T-ASFὁhothe/this/whothe righteousnessεκ ek
_PREPἐκekof/fromofνομου nomou
_N-GSMνόμοςnomoslawthe lawο o
_T-NSMὁhothe/this/whowhich isποιησας poiēsas
_{V-AAP-NSM G5660}ποιέωpoieōto do/makewhich doethανθρωπος anthrōpos
_N-NSMἄνθρωποςanthrōposa humanthe manζησεται zēsetai
_{V-FDI-3S G5695}ζάωzaōto liveshall liveεν en
_PREPἐνenin/on/amongbyαυτη autē
_P-DSFαὐτόςautoshe/she/it/selfthose things  6 cf. Tłum. Толк. Sprawiedliwość zaś, która jest z wiary, tak mówi: “Nie mów w sercu swoim: Któż wstąpi do nieba?” to jest, żeby Chrystusa sprowadzić;А праведность от веры так говорит: не говори в сердце твоем: кто взойдет на небо? то есть Христа свести. Ґ ћже t вёры прaвда си1це глаг0летъ: да не речeши въ сeрдцы твоeмъ: кто2 взhдетъ на нб7о, си1рэчь хrтA свести2: 10,6Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.KJVη ē
_T-NSFὁhothe/this/who δε de
_CONJδέdethenButεκ ek
_PREPἐκekof/fromwhich is ofπιστεως pisteōs
_N-GSFπίστιςpistisfaith/trustfaithδικαιοσυνη dikaiosunē
_N-NSFδικαιοσύνηdikaiosunērighteousnessthe righteousnessουτως outōs
_ADVοὕτω, οὕτωςhhoutō outōsthus(-ly)on this wiseλεγει legei
_{V-PAI-3S G5719}λέγωlegōto speakspeakethμη mē
_PRT-Nμήmēnotnotειπης eipēs
_{V-2AAS-2S G5632}λέγωlegōto speak, Sayεν en
_PREPἐνenin/on/amonginτη tē
_T-DSFὁhothe/this/whoheartκαρδια kardia
_N-DSFκαρδίαkardiaheartheartσου sou
_P-2GSσύsuyouthineτις tis
_I-NSMτίςtiswhich?, Whoαναβησεται anabēsetai
_{V-FDI-3S G5695}ἀναβαίνωanabainōto ascendshall ascendεις eis
_PREPεἰςeistowardintoτον ton
_T-ASMὁhothe/this/whoheavenουρανον ouranon
_N-ASMοὐρανόςouranosheavenheavenτουτ tout
_D-NSNοὗτοςhoutosthis/he/she/it[this/he/she/it]εστιν estin
_{V-PAI-3S G5719}εἰμίeimito beisχριστον christon
_N-ASMΧριστόςchristosChristChristκαταγαγειν katagagein
_{V-2AAN G5629}κατάγωkatagōto bring down, to bring  7 cf. Tłum. Толк. albo: “Któż zstąpi do przepaści?” to jest, żeby Chrystusa z martwych wywołać.Или кто сойдет в бездну? то есть Христа из мертвых возвести. и3ли2 кто2 сни1детъ въ бeздну, си1рэчь хrтA t мeртвыхъ возвести2. 10,7Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.KJVη ē
_PRTἤēorOrτις tis
_I-NSMτίςtiswhich?, Whoκαταβησεται katabēsetai
_{V-FDI-3S G5695}καταβαίνωkatabainōto come/go downshall descendεις eis
_PREPεἰςeistowardintoτην tēn
_T-ASFὁhothe/this/whothe deepαβυσσον abusson
_N-ASFἄβυσσοςabussosabyssthe deepτουτ tout
_D-NSNοὗτοςhoutosthis/he/she/it[this/he/she/it]εστιν estin
_{V-PAI-3S G5719}εἰμίeimito beisχριστον christon
_N-ASMΧριστόςchristosChristChristεκ ek
_PREPἐκekof/fromfromνεκρων nekrōn
_A-GPMνεκρόςnekrosdeadthe deadαναγαγειν anagagein
_{V-2AAN G5629}ἀνάγωanagōto lead, to bring up  8 cf. Tłum. Толк. Ale cóż powiada Pismo? “Blisko jest słowo w ustach twoich i w sercu twoim,” to znaczy słowo wiary, które głosimy.Но что говорит Писание? Близко к тебе слово, в устах твоих и в сердце твоем, то есть слово веры, которое проповедуем. Но что2 глаг0летъ писaніе; Бли1з8 ти2 глаг0лъ є4сть, во ўстёхъ твои1хъ и3 въ сeрдцы твоeмъ, си1рэчь глаг0лъ вёры, є3г0же проповёдаемъ: 10,8Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.KJVαλλα alla
_CONJἀλλάallabutButτι ti
_I-ASNτίςtiswhich?whatλεγει legei
_{V-PAI-3S G5719}λέγωlegōto speaksaith itεγγυς engus
_ADVἐγγύςengusnearnighσου sou
_P-2GSσύsuyoutheeτο to
_T-NSNὁhothe/this/who? The wordρημα rēma
_N-NSNῥῆμαrēmaword? The wordεστιν estin
_{V-PAI-3S G5719}εἰμίeimito beisεν en
_PREPἐνenin/on/among, inτω tō
_T-DSNὁhothe/this/whomouthστοματι stomati
_N-DSNστόμαstomamouthmouthσου sou
_P-2GSσύsuyouthyκαι kai
_CONJκαίkaiand, andεν en
_PREPἐνenin/on/amonginτη tē
_T-DSFὁhothe/this/whoheartκαρδια kardia
_N-DSFκαρδίαkardiaheartheartσου sou
_P-2GSσύsuyouthyτουτ tout
_D-NSNοὗτοςhoutosthis/he/she/it[this/he/she/it]εστιν estin
_{V-PAI-3S G5719}εἰμίeimito beisτο to
_T-NSNὁhothe/this/who, the wordρημα rēma
_N-NSNῥῆμαrēmaword, the wordτης tēs
_T-GSFὁhothe/this/whoof faithπιστεως pisteōs
_N-GSFπίστιςpistisfaith/trustof faithο o
_R-ASNὅς, ἥhhos ēwhich, whichκηρυσσομεν kērussomen
_{V-PAI-1P G5719}κηρύσσωkērussōto preachwe preach  9 cf. Tłum. Толк. Jeśli bowiem wyznałbyś ustami swoimi Pana Jezusa i uwierzył w sercu swoim, że go Bóg wzbudził z martwych, zbawiony będziesz.Ибо если устами твоими будешь исповедовать Иисуса Господом и сердцем твоим веровать, что Бог воскресил Его из мертвых, то спасешься, ћкw ѓще и3сповёси ўсты6 твои1ми гDа ї}са, и3 вёруеши въ сeрдцы твоeмъ, ћкw бGъ того2 воздви1же и3з8 мeртвыхъ, спасeшисz: 10,9Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.KJVοτι oti
_CONJὅτιhotithat/sinceThatεαν ean
_CONDἐάνeanififομολογησης omologēsēs
_{V-AAS-2S G5661}ὁμολογέωhomologeōto confess/professthou shalt confessτο to
_T-ASNὁhothe/this/whomouthρημα rēma
_N-ASNῥῆμαrēmaword[word]εν en
_PREPἐνenin/on/amongwithτω tō
_T-DSNὁhothe/this/whoheartστοματι stomati
_N-DSNστόμαstomamouthmouthσου sou
_P-2GSσύsuyouthyοτι oti
_CONJὅτιhotithat/sincethatκυριος kurios
_N-NSMκύριοςkurioslordthe Lordιησους iēsous
_N-NSMἸησοῦςiēsousJesus/JoshuaJesusκαι kai
_CONJκαίkaiand, andπιστευσης pisteusēs
_{V-AAS-2S G5661}πιστεύωpisteuōto trust (in)shalt believeεν en
_PREPἐνenin/on/amonginτη tē
_T-DSFὁhothe/this/whoGodκαρδια kardia
_N-DSFκαρδίαkardiaheartheartσου sou
_P-2GSσύsuyouthineοτι oti
_CONJὅτιhotithat/since[that/since]ο o
_T-NSMὁhothe/this/who[the/this/who]θεος theos
_N-NSMθεόςtheosGodGodαυτον auton
_P-ASMαὐτόςautoshe/she/it/selfhimηγειρεν ēgeiren
_{V-AAI-3S G5656}ἐγείρωegeirōto arisehath raisedεκ ek
_PREPἐκekof/fromfromνεκρων nekrōn
_A-GPMνεκρόςnekrosdeadthe deadσωθηση sōthēsē
_{V-FPI-2S G5701}σῴζωsōzōto save, thou shalt be saved  10 cf. Tłum. Толк. Sercem bowiem wierzy się ku sprawiedliwości, ustami zaś wyznaje się ku zbawieniu.потому что сердцем веруют к праведности, а устами исповедуют ко спасению. сeрдцемъ бо вёруетсz въ прaвду, ўсты6 же и3сповёдуетсz во спcніе. 10,10Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.KJVκαρδια kardia
_N-DSFκαρδίαkardiaheartwith the heartγαρ gar
_CONJγάρgarforForπιστευεται pisteuetai
_{V-PPI-3S G5743}πιστεύωpisteuōto trust (in)man believethεις eis
_PREPεἰςeistowarduntoδικαιοσυνην dikaiosunēn
_N-ASFδικαιοσύνηdikaiosunērighteousnessrighteousnessστοματι stomati
_N-DSNστόμαstomamouthwith the mouthδε de
_CONJδέdethen; andομολογειται omologeitai
_{V-PPI-3S G5743}ὁμολογέωhomologeōto confess/professconfession is madeεις eis
_PREPεἰςeistowarduntoσωτηριαν sōtērian
_N-ASFσωτηρίαsōtēriasalvationsalvation  11 cf. Tłum. Толк. Mówi bowiem Pismo: “Wszelki, kto weń wierzy, nie będzie zawstydzony.”Ибо Писание говорит: всякий, верующий в Него, не постыдится. (За?_р7д.) Глаг0летъ бо писaніе: всsкъ вёруzй в0нь не постыди1тсz. 10,11Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.KJVλεγει legei
_{V-PAI-3S G5719}λέγωlegōto speaksaithγαρ gar
_CONJγάρgarforForη ē
_T-NSFὁhothe/this/who γραφη grafē
_N-NSFγραφήgrafēa writingthe scriptureπας pas
_A-NSMπᾶςpasall, Whosoeverο o
_T-NSMὁhothe/this/whothe scriptureπιστευων pisteuōn
_{V-PAP-NSM G5723}πιστεύωpisteuōto trust (in)believethεπ ep
_PREPἐπίepiupon/to/againstonαυτω autō
_P-DSMαὐτόςautoshe/she/it/selfhimου ou
_PRT-Nοὐounonotκαταισχυνθησεται kataischunthēsetai
_{V-FPI-3S G5701}καταισχύνωkataischunōto dishonorshall  12 cf. Tłum. Толк. Albowiem nie ma różnicy między Żydem a Grekiem, bo ten sam jest Pan wszystkich, bogaty dla wszystkich, którzy go wzywają.Здесь нет различия между Иудеем и Еллином, потому что один Господь у всех, богатый для всех, призывающих Его. Нёсть бо рaзнствіz їудeеви же и3 є4ллину: т0й бо бGъ всёхъ, богатsй во всёхъ призывaющихъ є3го2. 10,12Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.KJVου ou
_PRT-Nοὐounonoγαρ gar
_CONJγάρgarforForεστιν estin
_{V-PAI-3S G5719}εἰμίeimito bethere isδιαστολη diastolē
_N-NSFδιαστολήdiastolēdistinctiondifferenceιουδαιου ioudaiou
_A-GSMἸουδαῖοςioudaiosJewishthe Jewτε te
_PRTτεteand/bothbetweenκαι kai
_CONJκαίkaiandandελληνος ellēnos
_N-GSMἝλληνhellēna Greekthe Greekο o
_T-NSMὁhothe/this/who γαρ gar
_CONJγάρgarfor: forαυτος autos
_P-NSMαὐτόςautoshe/she/it/selfsameκυριος kurios
_N-NSMκύριοςkurioslordtheπαντων pantōn
_A-GPMπᾶςpasallover allπλουτων ploutōn
_{V-PAP-NSM G5723}πλουτέωplouteōbe richis richεις eis
_PREPεἰςeistowarduntoπαντας pantas
_A-APMπᾶςpasallallτους tous
_T-APMὁhothe/this/who επικαλουμενους epikaloumenous
_{V-PMP-APM G5734}ἐπικαλέωepikaleōto call (on)/namethat call uponαυτον auton
_P-ASMαὐτόςautoshe/she/it/selfhim  13 cf. Tłum. Толк. “Wszelki bowiem, który by wzywał imienia Pańskiego, zbawiony będzie.”Ибо всякий, кто призовет имя Господне, спасется. Всsкъ бо, и4же ѓще призовeтъ и4мz гDне, спасeтсz. 10,13Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.KJVπας pas
_A-NSMπᾶςpasallwhosoeverγαρ gar
_CONJγάρgarforForος os
_R-NSMὅς, ἥhhos ēwhich αν an
_PRTἄνanif επικαλεσηται epikalesētai
_{V-AMS-3S G5672}ἐπικαλέωepikaleōto call (on)/nameshall call uponτο to
_T-ASNὁhothe/this/whothe nameονομα onoma
_N-ASNὄνομαonomanamethe nameκυριου kuriou
_N-GSMκύριοςkurioslordof the Lordσωθησεται sōthēsetai
_{V-FPI-3S G5701}σῴζωsōzōto saveshall be saved  NIE WSZYSCY POSŁUSZNI SĄ EWANGELII.14 cf. Tłum. Толк. Jakże więc będą Wzywać tego, w którego nie uwierzyli? Albo jak uwierzą temu, którego nie słyszeli. A jak usłyszą bez przemawiającego?Но как призывать Того, в Кого не уверовали? как веровать в Того, о Ком не слыхали? как слышать без проповедующего? Кaкw u5бо призовyтъ, въ нег0же не вёроваша; Кaкw же ўвёруютъ, є3гHже не ўслhшаша; кaкw же ўслhшатъ без8 проповёдающагw; 10,14Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.KJVπως pōs
_ADV-IπωςpōshowHowουν oun
_CONJοὖνountherefore/thenthenεπικαλεσωνται epikalesōntai
_{V-AMS-3P G5672}ἐπικαλέωepikaleōto call (on)/nameshall they call on himεις eis
_PREPεἰςeistowardinον on
_R-ASMὅς, ἥhhos ēwhichwhomουκ ouk
_PRT-Nοὐounonotεπιστευσαν episteusan
_{V-AAI-3P G5656}πιστεύωpisteuōto trust (in)they haveπως pōs
_ADV-Iπωςpōshowhowδε de
_CONJδέdethen? andπιστευσωσιν pisteusōsin
_{V-AAS-3P G5661}πιστεύωpisteuōto trust (in)believedου ou
_R-GSMὅς, ἥhhos ēwhichin him of whomουκ ouk
_PRT-Nοὐounonotηκουσαν ēkousan
_{V-AAI-3P G5656}ἀκούωakouōto hearthey haveπως pōs
_ADV-Iπωςpōshowhowδε de
_CONJδέdethen? andακουσωσιν akousōsin
_{V-AAS-3P G5661}ἀκούωakouōto hearheardχωρις chōris
_ADVχωρίςchōriswithoutwithoutκηρυσσοντος kērussontos
_{V-PAP-GSM G5723}κηρύσσωkērussōto preacha preacher  15 cf. Tłum. Толк. Lecz jak będą nauczać, jeśliby nie byli posłani? Jak napisano: “Jak śliczne nogi opowiadających pokój, opowiadających dobra!”И как проповедовать, если не будут посланы? как написано: как прекрасны ноги благовествующих мир, благовествующих благое! Кaкw же проповёдzтъ, ѓще не п0слани бyдутъ; Ћкоже є4сть пи1сано: к0ль красны6 н0ги благовэствyющихъ ми1ръ, благовэствyющихъ бlгaz. 10,15Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.KJVπως pōs
_ADV-Iπωςpōshowhowδε de
_CONJδέdethenAndκηρυξωσιν kēruxōsin
_{V-AAS-3P G5661}κηρύσσωkērussōto preachshall they preachεαν ean
_CONDἐάνeanif,μη mē
_PRT-Nμήmēnotexceptαποσταλωσιν apostalōsin
_{V-2APS-3P G5652}ἀποστέλλωapostellōto sendthey be sentκαθαπερ kathaper
_ADVκαθάπερkathaperjust as[just as]γεγραπται gegraptai
_{V-RPI-3S G5769}γράφωgrafōto writeit is writtenως ōs
_ADVὡςhōswhich/how, Howωραιοι ōraioi
_A-NPMὡραῖοςhōraiosbeautiful/timelybeautifulοι oi
_T-NPMὁhothe/this/who ποδες podes
_N-NPMπούςpousfootare the feetτων tōn
_T-GPMὁhothe/this/who ευαγγελιζομενων euangelizomenōn
_{V-PMP-GPM G5734}εὐαγγελίζομαιeuangelizomaito speak good newsof them that preach the gospelαγαθα agatha
_A-APNἀγαθόςagathosgood-doerof good things  16 cf. Tłum. Толк. Ale nie wszyscy są posłuszni ewangelii. Izajasz bowiem mówi: “Panie, kto uwierzył temu, co usłyszał od nas?”Но не все послушались благовествования. Ибо Исаия говорит: Господи! кто поверил слышанному от нас? Но не вси2 послyшаша бlговэствовaніz. И#сaіа бо глаг0летъ: гDи, кто2 вёрова слyху нaшему; 10,16Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.KJVαλλ all
_CONJἀλλάallabutButου ou
_PRT-Nοὐounonotπαντες pantes
_A-NPMπᾶςpasallallυπηκουσαν upēkousan
_{V-AAI-3P G5656}ὑπακούωhupakouōto obeythey haveτω tō
_T-DSNὁhothe/this/whothe gospelευαγγελιω euangeliō
_N-DSNεὐαγγέλιονeuangeliongospelthe gospelησαιας ēsaias
_N-NSMἩσαΐαςhēsaiasIsaiahEsaiasγαρ gar
_CONJγάρgarfor. Forλεγει legei
_{V-PAI-3S G5719}λέγωlegōto speaksaithκυριε kurie
_N-VSMκύριοςkurioslord, Lordτις tis
_I-NSMτίςtiswhich?, whoεπιστευσεν episteusen
_{V-AAI-3S G5656}πιστεύωpisteuōto trust (in)hath believedτη tē
_T-DSFὁhothe/this/whoreportακοη akoē
_N-DSFἀκοήakoēhearingreportημων ēmōn
_P-1GPἐγώegōI/weour  17 cf. Tłum. Толк. Wiara więc ze słuchania, słuchanie zaś przez słowo Chrystusowe.Итак вера от слышания, а слышание от слова Божия. Тёмже u5бо вёра t слyха, слyхъ же гlг0ломъ б9іимъ. 10,17Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.KJVαρα ara
_PRTἄραarathereforeSo thenη ē
_T-NSFὁhothe/this/who πιστις pistis
_N-NSFπίστιςpistisfaith/trustfaithεξ ex
_PREPἐκekof/frombyακοης akoēs
_N-GSFἀκοήakoēhearinghearingη ē
_T-NSFὁhothe/this/whofaithδε de
_CONJδέdethen, andακοη akoē
_N-NSFἀκοήakoēhearinghearingδια dia
_PREPδιάdiathrough/because ofbyρηματος rēmatos
_N-GSNῥῆμαrēmawordthe wordχριστου christou
_N-GSMΧριστόςchristosChrist[Christ]  18 cf. Tłum. Толк. Lecz mówię: Czyż nie słyszeli? I owszem, “po wszystkiej ziemi rozszedł się ich głos, a na krańce okręgu ziemskiego ich słowa.”Но спрашиваю: разве они не слышали? Напротив, по всей земле прошел голос их, и до пределов вселенной слова их. Но глаг0лю: є3дA не слhшаша; Тёмже ќбw, во всю2 зeмлю и3зhде вэщaніе и4хъ, и3 въ концы6 вселeнныz глаг0лы и4хъ. 10,18Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.KJVαλλα alla
_CONJἀλλάallabutButλεγω legō
_{V-PAI-1S G5719}λέγωlegōto speakI sayμη mē
_PRT-Nμήmēnot,ουκ ouk
_PRT-Nοὐounonotηκουσαν ēkousan
_{V-AAI-3P G5656}ἀκούωakouōto hearHave theyμενουνγε menounge
_PRTμενοῦνγεmenoungerather? Yes verilyεις eis
_PREPεἰςeistowardintoπασαν pasan
_A-ASFπᾶςpasallallτην tēn
_T-ASFὁhothe/this/whosoundγην gēn
_N-ASFγῆgēearththe earthεξηλθεν exēlthen
_{V-2AAI-3S G5627}ἐξέρχομαιexerchomaito go outwentο o
_T-NSMὁhothe/this/whothe earthφθογγος fthongos
_N-NSMφθόγγοςfthongossoundsoundαυτων autōn
_P-GPMαὐτόςautoshe/she/it/self, theirκαι kai
_CONJκαίkaiand, andεις eis
_PREPεἰςeistowarduntoτα ta
_T-APNὁhothe/this/whowordsπερατα perata
_N-APNπέραςperasendthe endsτης tēs
_T-GSFὁhothe/this/whothe endsοικουμενης oikoumenēs
_N-GSFοἰκουμένηoikoumenēworldof the worldτα ta
_T-NPNὁhothe/this/whoof the worldρηματα rēmata
_N-NPNῥῆμαrēmawordwordsαυτων autōn
_P-GPMαὐτόςautoshe/she/it/selftheir  19 cf. Tłum. Толк. Ale pytam: Czy Izrael nie poznał? Pierwszy mówi Mojżesz: “Ja w was wzbudzę zawiść przez tego, który nie jest ludem, przez naród głupi, przywiodę was do gniewu.”Еще спрашиваю: разве Израиль не знал? Но первый Моисей говорит: Я возбужу в вас ревность не народом, раздражу вас народом несмысленным. Но глаг0лю: є3дA не разумЁ ї}ль; Пeрвый мwmсeй глаг0летъ: ѓзъ раздражY вы2 не њ kзhцэ, но њ kзhцэ неразyмнэ прогнёваю вaсъ. 10,19Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.KJVαλλα alla
_CONJἀλλάallabutButλεγω legō
_{V-PAI-1S G5719}λέγωlegōto speakI sayμη mē
_PRT-Nμήmēnot,ισραηλ israēl
_N-PRIἸσραήλisraēlIsraelIsraelουκ ouk
_PRT-Nοὐounonotεγνω egnō
_{V-2AAI-3S G5627}γινώσκωginōskōto knowDidπρωτος prōtos
_A-NSM-Sπρῶτοςprōtosfirst? Firstμωυσης mōusēs
_N-NSMΜωϋσῆς, Μωσῆςmōusēs mōsēsMosesMosesλεγει legei
_{V-PAI-3S G5719}λέγωlegōto speaksaithεγω egō
_P-1NSἐγώegōI/we, Iπαραζηλωσω parazēlōsō
_{V-FAI-1S G5692}παραζηλόωparazēloōto make enviouswill provokeυμας umas
_P-2APσύsuyouyouεπ ep
_PREPἐπίepiupon/to/againstbyουκ ouk
_PRT-Nοὐounonoεθνει ethnei
_N-DSNἔθνοςethnosGentilespeopleεπ ep
_PREPἐπίepiupon/to/against, byεθνει ethnei
_N-DSNἔθνοςethnosGentilesnationασυνετω asunetō
_A-DSNἀσύνετοςasunetossenselessa foolishπαροργιω parorgiō
_{V-FAI-1S G5692}παροργίζωparorgizōto angerI will angerυμας umas
_P-2APσύsuyouyou  20 cf. Tłum. Толк. Izajasz zaś odważnie mówi: “Znaleźli mię ci, którzy mnie nie szukali; jawnie się ukazałem tym, co się o mnie nie pytali.”А Исаия смело говорит: Меня нашли не искавшие Меня; Я открылся не вопрошавшим о Мне. И#сaіа же дерзaетъ и3 глаг0летъ: њбрэт0хсz не и4щущымъ менE, kвлeнъ бhхъ не вопрошaющымъ њ мнЁ. 10,20Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.KJVησαιας ēsaias
_N-NSMἩσαΐαςhēsaiasIsaiahEsaiasδε de
_CONJδέdethenButαποτολμα apotolma
_{V-PAI-3S G5719}ἀποτολμάωapotolmaōbe boldis very boldκαι kai
_CONJκαίkaiand, andλεγει legei
_{V-PAI-3S G5719}λέγωlegōto speaksaithευρεθην eurethēn
_{V-API-1S G5681}εὑρίσκωheuriskōto find/meet, I was foundτοις tois
_T-DPMὁhothe/this/whoof themεμε eme
_P-1ASἐγώegōI/wemeμη mē
_PRT-Nμήmēnotnotζητουσιν zētousin
_{V-PAP-DPM G5723}ζητέωzēteōto seekthat soughtεμφανης emfanēs
_A-NSMἐμφανήςemfanēsrevealedmanifestεγενομην egenomēn
_{V-2ADI-1S G5633}γίνομαιginomaito be; I was madeτοις tois
_T-DPMὁhothe/this/whounto themεμε eme
_P-1ASἐγώegōI/wemeμη mē
_PRT-Nμήmēnotnotεπερωτωσιν eperōtōsin
_{V-PAP-DPM G5723}ἐπερωτάωeperōtaōto questionthat asked  21 cf. Tłum. Толк. Do Izraela zaś mówi: “Cały dzień wyciągałem ręce moje do ludu niewiernego i sprzeciwiającego się.” Об Израиле же говорит: целый день Я простирал руки Мои к народу непослушному и упорному.Ко ї}лю же гlетъ: вeсь дeнь воздёхъ рyцэ мои2 къ лю1демъ непокори6вымъ и3 прерэкaющымъ.10,21Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.KJVπρος pros
_PREPπρόςprosto/withtoδε de
_CONJδέdethenButτον ton
_T-ASMὁhothe/this/who ισραηλ israēl
_N-PRIἸσραήλisraēlIsraelIsraelλεγει legei
_{V-PAI-3S G5719}λέγωlegōto speakhe saithολην olēn
_A-ASFὅλοςholosall, Allτην tēn
_T-ASFὁhothe/this/whoday longημεραν ēmeran
_N-ASFἡμέραhēmeradayday longεξεπετασα exepetasa
_{V-AAI-1S G5656}ἐκπετάζωekpetazōto extendI have stretched forthτας tas
_T-APFὁhothe/this/whohandsχειρας cheiras
_N-APFχείρcheirhandhandsμου mou
_P-1GSἐγώegōI/wemyπρος pros
_PREPπρόςprosto/withuntoλαον laon
_N-ASMλαόςlaosa peoplepeopleαπειθουντα apeithounta
_{V-PAP-ASM G5723}ἀπειθέωapeitheōto disobeya disobedientκαι kai
_CONJκαίkaiandandαντιλεγοντα antilegonta
_{V-PAP-ASM G5723}ἀντιλέγωantilegōto disputegainsaying