List do Rzymian

1Wstęp.1Paweł, sługa Jezusa Chrystusa, powołany a apostoła, przeznaczony dla ewangelii Boga,2 którą był przedtem obiecał przez proroków swoich w Pismach świętych3 o Synu swoim; ten był potomkiem Dawida według ciała,4 tenże ujawniony został jako Syn Boży w mocy, według ducha poświęcenia przez powstanie z martwych – o Jezusie Chrystusie Panu naszym,5 przez którego otrzymaliśmy łaskę i apostolstwo dla nakłaniania ku posłuszeństwu wiary wszystkie narody dla imienia jego,6 między którymi jesteście i wy, powołani Jezusa Chrystusa, 7 wszystkim, co są w Rzymie, Bogu miłym, z powołania świętym:Łaska wam i pokój od Boga Ojca naszego i Pana Jezusa Chrystusa.PAWEŁ PRAGNIE RZYMIAN ODWIEDZIĆ.8 Najpierw dziękuję Bogu mojemu przez Jezusa Chrystusa za was wszystkich, że wiara wasza jest opowiadana po całym świecie.9 Albowiem świadkiem mi jest Bóg, któremu w ewangelii Syna jego służę z duszy swej, że nieustannie o was pamiętam,10 zawsze prosząc w modlitwach swoich, ażebym przecie kiedyś za wolą bożą mógł mieć na przyjście do was szczęśliwą drogę.11 Pragnę bowiem was zobaczyć, abym wam użyczył nieco łaski duchowej dla utwierdzenia was;12 to jest, abyśmy się wspólnie pocieszyli wśród was przez tę wiarę waszą i moją, która jest obopólna.13 Nie chcę zaś, żebyście nie mieli wiedzieć, bracia, że często zamierzałem przybyć do was (ale miałem przeszkody aż dotąd), abym i wśród was zebrał jaki owoc, jak i wśród innych narodów.14 Grekom i barbarzyńcom, mądrym i niemądrym jestem dłużnikiem,15 tak że (co do mnie) gotów jestem opowiadać ewangelię i wam, którzy jesteście w Rzymie.16 Albowiem nie wstydzę się ewangelii. Jest bowiem mocą Boga ku zbawieniu każdego wierzącego, Żyda naprzód i Greka.17 Gdyż sprawiedliwość Boga objawia się w niej z wiary w wiarę, jak jest napisane: “A sprawiedliwy z wiary żyje.”POGANIE ODSTĄPILI OD BOGA.18 Albowiem gniew Boga objawia się z nieba na wszelką bezbożność i niesprawiedliwość tych ludzi, którzy prawdę bożą tłumią w niesprawiedliwości,19 ponieważ to, co można o Bogu poznać, jest im jawne; albowiem Bóg im objawił.20 Gdyż niewidzialne jego przymioty, od stworzenia świata, przez zrozumienie tych rzeczy, które są uczynione, bywają poznane, wieczna też moc jego i bóstwo; tak że nie mogą być wymówieni.21 Gdyż poznawszy Boga, nie oddawali mu chwały jak Bogu, ani nie dziękowali, ale znikczemnieli w myślach swoich i zaćmione jest ich bezrozumne serce;22 albowiem powiadając się być mądrymi, stali się głupimi.23 i zamienili chwałę niezniszczalnego Boga na podobieństwo i obraz człowieka śmiertelnego i ptaków i czworonogów i płazów.ZA KARĘ WYDANI NAMIĘTNOŚCIOM.24 Dlatego Bóg wydał ich pożądliwościom ich serca na nieczystość, aby między sobą hańbili swoje ciała,25 gdyż prawdę bożą przemienili w kłamstwo, i cześć oddawali i służyli raczej stworzeniu, niż Stwórcy, który jest błogosławiony na wieki. Amen.26 Dlatego Bóg oddał ich sromotnym namiętnościom. Albowiem ich niewiasty zmieniły naturalny sposób pożycia na ten, który jest przeciwny naturze.27 A podobnie i mężczyźni, opuściwszy naturalne pożycie z niewiastą, zapłonęli w swych pożądliwościach jeden ku drugiemu, uprawiając sromotę mężczyźni z mężczyznami i ponosząc na sobie słuszną zapłatę za swój błąd.28 I jak im się nie podobało mieć w poznaniu Boga, poddał ich Bóg bezrozumnym myślom, aby czynili to, co nie przystoi,29 ich napełnionych wszelką nieprawością, złością, nierządem, łakomstwem, nikczemnością; pełnych zazdrości, mężobójstwa, swaru, zdrady, złośliwości; plotkarzy,30 obmówców, Bogu obmierzłych, zuchwalców, pysznych, wyniosłych, wynalazców złości, nieposłusznych rodzicom,31 bezrozumnych, nieukładnych, bez serca, nieprzejednanych, bez miłosierdzia.32 Choć sprawiedliwość Boga poznali, nie zrozumieli, że ci, co takie rzeczy czynią, godni są śmierci; a nie tylko c1, co je czynią, ale ci także, co z czyniącymi się zgadzają.
2I ŻYDOM GROZI SĄD BOŻY.1 Dla tego nie możesz być wymówiony, o człowiecze wszelki który sądzisz. W czym bowiem drugiego sądzisz, potępiasz samego siebie, bo co osądzasz, to samo czynisz.2 Wiemy bowiem, że sąd Boga jest według prawdy na tych, co takie rzeczy czynią.3 Myślisz zaś, o człowiecze, który sądzisz tych, co takie rzeczy czynią, a sam je czynisz, że ty ujdziesz sądu?4 Czy gardzisz bogactwami jego dobroci i cierpliwości i nieskwapliwości? Nie wiesz, że łaskawość Boga do pokuty cię przywodzi?5 Lecz według zatwardziałości swej i serca niepokutującego skarbisz sobie gniew na dzień gniewu i objawienia sprawiedliwego sądu Boga,6 który “odda każdemu według uczynków jego”;7 tym mianowicie, co cierpliwie w dobrym uczynku szukają sławy i czci i nieskazitelności – życie wieczne;8 tym zaś, co się sprzeciwiają i co nie przyjmują prawdy, ale wierzą niesprawiedliwości – gniew i zapalczywość.BÓG IM ODDA WEDŁUG ICH UCZYNKÓW.9 Utrapienie i ucisk na każdego człowieka, złe czyniącego, Żyda najpierw i Greka;10 chwała zaś i cześć i pokój wszelkiemu czyniącemu dobre, Żydowi najpierw i Grekowi;11 nie ma bowiem u Boga względu na osoby.12 Albowiem którzykolwiek zgrzeszyli bez Zakonu, bez Zakonu poginą; a którzykolwiek zgrzeszyli w Zakonie, przez Zakon będą sądzeni.13 Nie ci bowiem co słuchają Zakonu, są sprawiedliwymi u Boga; ale ci, będą usprawiedliwieni, co Zakon pełnią.14 Gdy bowiem poganie, którzy nie mają Zakonu, z natury czynią to, czego Zakon wymaga; tacy, co nie mają Zakonu, sam1 sobie są Zakonem.15 Oni okazują treść Zakonu wypisaną na sercach swoich, a ich własne sumienie oddaje im świadectwo, i gdy myśli nawzajem się oskarżają albo też bronią,16 w dzień, w którym Bóg sądzić będzie tajemne sprawy ludzkie, według ewangelii mojej przez Jezusa Chrystusa.ŻYDZI ZGRZESZYLI JAK POGANIE.17 Jeśli zaś ty nazywasz się żydem i polegasz na Zakonie, i chlubisz się w Bogu,18 i znasz jego wolę, i nauczony przez Zakon rozpoznajesz, co lepsze;19 tuszysz o sobie, że jesteś wodzem ślepych, światłością tych, co są w ciemności,20 mistrzem bezrozumnych, nauczycielem dzieci, który ma od wzór wiedzy i prawdy w Zakonie.21 Ty więc, który ucząc drugiego, siebie samego nie uczysz; który głosząc, żeby nie kradziono, kradniesz;22 który mówiąc, żeby nie cudzołożono, cudzołożysz; który brzydząc się bałwanami, świętokradztwo popełniasz;23 który chlubiąc się Zakonem, przez przestępowanie Zakonu, Boga znieważasz.24 (Albowiem jak napisano: “imię Boga z powodu was bywa bluźnione między poganami.”)OBRZEZANIE NIC IM NIE POMOŻE.25 Obrzezanie wprawdzie jest pożyteczne, jeśli zachowujesz Zakon; ale jeśli przestępujesz Zakon, twoje obrzezanie stało się nieobrzezaniem.26 Jeśli więc nieobrzezany zachowuje przepisy Zakonu, to czy jego nieobrzezanie nie będzie poczytane za obrzezanie?27 I czy ten, co z natury jest nieobrzezany, ale wypełnia Zakon, nie będzie sądził ciebie, który mimo litery i obrzezania, jesteś przestępcą Zakonu?28 Nie ten bowiem jest żydem:, co jest nim widocznie; ani nie to jest obrzezanie, co jest widoczne na ciele,29 ale ten jest żydem, który jest nim w skrytości, i ma obrzezane serce w duchu, a nie w literze, którego chwała nie jest z ludzi lecz z Boga.
3W CZYM LEŻY PIERWSZEŃSTWO ŻYDÓW.1 Cóż więc żyd ma więcej? Albo co za pożytek z obrzezania?2 Wielki – na wszelki sposób. Najpierw, że im właśnie powierzone były słowa boże.3 Cóż bowiem że niektórzy z nich nie uwierzyli? Czyż ich niedowiarstwo wniwecz obróci wierność Boga? Żadną miarą.4 Bóg zaś jest prawdomówny, a wszelki człowiek kłamliwy, jak napisano: “Abyś się okazał sprawiedliwym w mowach swoich i zwyciężył, gdy bywasz sądzony.” 5 Jeśli zaś niesprawiedliwość nasza zaleca sprawiedliwość bożą, cóż powiemy? Czyż niesprawiedliwy jest Bóg, gdy gniew wywiera? (po ludzku to mówię).6 Żadną miarą; jakże inaczej Bóg będzie sądził ten świat?7 Jeśli bowiem prawdomówność Boga bardziej się uwydatnia na chwałę jego przez moje kłamstwo, czemuż jeszcze i ja jak grzesznik jestem sądzony?8 A nie mamy (jak nas powtarzają i jak niektórzy powiadają, że mówimy) czynić złych rzeczy, aby z nich wyszły dobre? Potępienie takich jest sprawiedliwe.ŻYDZI I GRECY PODLEGAJĄ GRZECHOWI.9 Cóż więc? Przewyższamy ich? Bynajmniej. Dowiedliśmy bowiem, że wszyscy: Żydzi i Grecy są pod grzechem,10 jak napisano: Nie ma sprawiedliwego nikogo,11 nie ma rozumnego, nie ma, co by szukał Boga.12 Wszyscy odstąpili, stali się razem nieużyteczni, nie ma, kto by czynił dobrze, nie ma ani jednego.13 Ich gardło jest grobem otwartym, językami swymi zdradliwie mówili, pod ich wargami jad żmijowy.14 Usta ich są pełne przekleństwa i gorzkości, 15nogi ich prędkie do rozlewania krwi.16 Na ich drogach zniszczenie i nieszczęście,17 i nie poznali drogi pokoju;18 nie ma bojaźni bożej przed ich oczami.”19 Lecz wiemy, że cokolwiek mówi Zakon, mówi tym, co są w Zakonie, aby wszelkie usta były zamknięte i żeby cały świat podlegał Bogu; 2obo z uczynków Zakonu nie będzie usprawiedliwiony przed nim żaden człowiek. Przez Zakon bowiem poznanie grzechu.USPRAWIEDLIWIENIE PRZEZ WIARĘ W CHRYSTUSA.21 Ale teraz bez Zakonu objawiła się sprawiedliwość boża, poświadczona przez Zakon i proroków.22 Sprawiedliwość zaś boża przez wiarę w Jezusa Chrystusa dla wszystkich i na wszystkich, którzy weń wierzą, bo nie ma różnicy.23 Wszyscy bowiem zgrzeszyli i niedostaje im chwały bożej.24 Usprawiedliwieni darmo przez łaskę jego, przez odkupienie, które jest w Chrystusie Jezusie.25 Jego Bóg uczynił we wierze ofiarą przebłagalną przez krew jego dla okazania sprawiedliwości swojej względem przeszłych grzechów,26 które Bóg znosił cierpliwie dla okazania sprawiedliwości swojej w tym czasie, aby i sam był sprawiedliwy i usprawiedliwiający tego, który jest z wiary w Jezusa Chrystusa.27 Gdzież jest więc chluba twoja? Wykluczona jest. Przez jaki zakon? Uczynków? Nie, ale przez zakon wiary.26 Sądzimy bowiem, że człowiek bywa usprawiedliwiony przez wiarę, bez uczynków Zakonu.29 Czyż Bóg jest tylko żydów? Czy nie i pogan? Owszem i pogan.30 Gdyż właśnie jeden jest Bóg, który usprawiedliwia obrzezanych z wiary i nieobrzezanych przez wiarę.31 Zakon więc burzy my przez wiarę? Żadną miarą; ale Zakon stanowimy.
4USPRAWIEDLIWIENIE NIE PRZEZ UCZYNKI ZAKONU, ALE PRZEZ WIARĘ.1 Cóż więc powiemy, Abraham, ojciec nasz według ciała co znalazł?2 Jeśli bowiem Abraham z uczynków był usprawiedliwiony, ma chwałę, ale nie u Boga.3 Co bowiem mówi Pismo? “Uwierzył Abraham Bogu i poczytane mu est ku sprawiedliwości.”4 Temu zaś, który pracuje, nie poczytuje się zapłaty za łaskę, ale za rzecz należną.5 Temu zaś, co nie pracuje, ale wierzy w tego, który niezbożnego usprawiedliwia, poczytana bywa wiara jego ku sprawiedliwości według postanowienia łaski bożej.6 Jak i Dawid nazywa błogosławionym człowieka, któremu Bóg poczytuje sprawiedliwość bez uczynków.7 “Błogosławieni, który1n odpuszczone są nieprawości, i których grzechy są zakryte.8 Błogosławiony mąż, któremu Pan nie poczytał grzechu. “WIARA USPRAWIEDLIWIŁA ABRAHAMA, A NIE OBRZEZANIE.9 to więc błogosławieństwo czy jest tylko dla obrzezanych, czy także dla nieobrzezanych? Mówimy bowiem, że wiara została poczytana Abrahamowi ku sprawiedliwości.10 Jakże więc była poczytana? W obrzezaniu, czy w odrzezku? Nie w obrzezaniu, ale w odrzezku.11 I otrzymał znak obrzezania jako pieczęć usprawiedliwienia z wiary, którą miał przed obrzezaniem, aby był ojcem wszystkich wierzących w nieobrzezaniu, aby i im było to poczytane ku sprawiedliwości,12 i żeby był ojcem obrzezanych, nie tylko tym, co są z obrzezania, ale i tym, co idą śladami wiary, jaką miał ojciec nasz Abraham przed obrzezaniem.13 Nie przez Zakon bowiem dana była obietnica Abrahamowi i potomstwu jego, że ma być dziedzicem świata, ale przez sprawiedliwość wiary.14 Jeśli bowiem ci są dziedzicami, co są z Zakonu, próżną stała się wiara i wniwecz obróciła się obietnica.15 Zakon bowiem ściąga gniew. Gdyż gdzie nie ma Zakonu, nie ma i przestępstwa.16 Dlatego z wiary – aby według łaski obietnica trwała w mocy dla całego potomstwa, nie tylko tego, które jest z Zakonu, ale i dla tego, które jest z wiary Abrahama; bo on jest ojcem nas wszystkich17 (jak napisano: “Postanowiłem cię ojcem wielu narodów”), przed Bogiem, któremu uwierzył, który ożywia umarłych i powołuje do bytu to, czego nie ma, jak to, co jest.WIARA ABRAHAMA.18 On przeciw nadziei uwierzył ufając, że zostanie ojcem wielu narodów, według tego, co mu powiedziano: “Tak będzie potomstwo twoje.”19 I nie osłabł w wierze, ani się nie oglądał na obumarłe ciało swoje, choć już miał około stu lat, i na obumarły żywot Sary.20 Nie wahał się też niedowierzając obietnicy Boga, ale się umocnił w wierze, dając chwałę Bogu;21 wiedząc z całą pewnością, że cokolwiek obiecał, mocen jest i uczynić.22 I dlatego poczytano mu to ku sprawiedliwości.23 Nie tylko zaś dla niego napisano: Poczytane mu zostało ku sprawiedliwości,24 ale i dla nas, którym będzie poczytane, że wierzymy w tego, co wzbudził z martwych Jezusa Chrystusa Pana naszego,25 który został wydany z powodu występków naszych, a wstał z martwych dla naszego usprawiedliwienia.
5OWOCE USPRAWIEDLIWIENIA PRZEZWIARĘ.1 Usprawiedliwieni więc z wiary, miejmy pokój z Bogiem przez Pana naszego Jezusa Chrystusa,2 przez którego też mamy dostęp przez wiarę do tej łaski, w której stoimy i chlubimy się w nadziei chwały synów bożych.3 A nie tylko to, lecz też chlubimy się i w uciskach, wiedząc, że ucisk sprawuje cierpliwość,4 a cierpliwość wypróbowanie, a wypróbowanie nadzieję,5 a nadzieja nie zawodzi, gdyż miłość boża rozlana jest w sercach naszych przez Ducha Świętego, który nam1 jest dany.6 A po cóż bowiem Chrystus, gdyśmy jeszcze byli słabi, czasu swego umarł za niezbożnych?7 Albowiem za sprawiedliwego ledwo kto umiera, gdyż za dobrego może by się kto odważył umrzeć.8 Lecz Bóg zaleca miłość swoją względem nas, że kiedyśmy czasu swego byli jeszcze grzesznikami,9 Chrystus za nas umarł; więc daleko więcej teraz, skorośmy usprawiedliwieni we krwi jego, wybawieni będziemy przezeń od gniewu.10 Jeśli bowiem, gdyśmy byli nieprzyjaciółmi, zostaliśmy pojednani z Bogiem przez śmierć Syna jego, daleko bardziej, skorośmy pojednani, będziemy zbawieni w życiu jego.11 Lecz nie tylko, ale też chlubimy się w Bogu przez Pana naszego Jezusa Chrystusa, przez którego teraz jesteśmy pojednani.ADAM A CHRYSTUS12 Dlatego jak przez jednego człowieka grzech wszedł na ten świat, i przez grzech śmierć, i tak na wszystkich ludzi śmierć przeszła, w którym wszyscy zgrzeszyli.13 Aż do Zakonu bowiem grzech był na świecie, lecz grzech nie był oczytany, gdy Zakonu nié było.14 Ale śmierć królowała od Adama aż do Mojżesza także nad tymi, którzy nie zgrzeszyli na podobieństwo przestępstwa Adama, który jest figurą przyszłego.15 Lecz nie jak przestępstwa, tak i dar. Jeśli bowiem przez przestępstwo jednego umarło wielu, daleko więcej obficie spłynęła na wielu łaska boża i dar w łasce jednego człowieka Jezusa Chrystusa.16 I nie jak przez jeden grzech, tak i dar;. bo sąd wprawdzie z jednego na potępienie, łaska zaś z wielu występków na usprawiedliwienie.17 Jeśli bowiem wskutek przestępstwa jednego śmierć królowała przez jednego, daleko więcej ci, co otrzyrnują obfitość łaski i daru i sprawiedliwości, królować będą w życiu przez jednego Jezusa Chrystusa.18 Przeto jak przez przestępstwo jednego na wszystkich ludzi potępienie, tak i przez sprawiedliwość jednego na wszystkich ludzi usprawiedliwienie życia.19 Jak bowiem przez nieposłuszeństwo jednego człowieka grzesznikami stało się wielu, tak i przez posłuszeństwo jednego sprawiedliwymi stanie się wielu.20 Zakon zaś wszedł, aby obfitowało przestępstwo. Gdzie zaś obfitowało przestępstwo obfitowała więcej łaska.21 Aby jak grzech królował w śmierci, tak też łaska królowała przez sprawiedliwość ku życiu wiecznemu, przez Jezusa Chrystusa Pana naszego.
6OCHRZCZENI W CHRYSTUSIE UMARLIŚMY DLA GRZECHU.1 Cóż więc powiemy? Będziemy trwać w grzechu, aby obfitowała łaska?2 Uchowaj Boże! Jeśli bowiem umarliśmy grzechowi, jakże jeszcze będziemy w nim żyć?3 Czy nie wiecie, że którzykolwiek jesteśmy ochrzczeni w Chrystusie Jezusie, ochrzczeni jesteśmy w śmierci jego?4 Albowiem z nim jesteśmy razem pogrzebani w śmierć przez chrzest, aby jak Chrystus wstał z martwych przez chwałę Ojca, tak żebyśmy i my chodzi1i w nowości życia.5 Jeśli bowiem zostaliśmy wszczepieni w podobieństwo śmierci jego, to będziemy i w zmartwychwstanie.6 Wiedząc to, że nasz stary człowiek został współukrzyżowany, aby było zniszczone ciało grzechu i żebyśmy dalej nie służyli grzechowi.7 Kto bowiem umarł, wyzwolony jest spod grzechu.8 Jeśli zaś umarliśmy z Chrystusem, wierzymy, że też razem będziemy żyć z Chrystusem;9 wiedząc, że Chrystus powstawszy z martwych, Więcej nie umiera, śmierć nad nim więcej nie będzie panować.10 Skoro bowiem umarł dla grzechu, raz umarł; skoro zaś żyje, żyje dla Boga.11 Tak i wy rozumiejcie, że z pewnością umarliście dla grzechu, żyjecie zaś dla Boga w Chrystusie Jezusie Panu naszym.STALIŚMY SIĘ SŁUGAMI USPRAWIEDLIWIENIA.12 Niechże Więc nie króluje grzech w waszym. śmiertelnym ciele, żebyście mieli być posłuszni pożądliwóściom jego.13 Lecz też nie wydajcie członków waszych na narzędzia nieprawości dla grzechu, ale oddajcie się Bogu jak zmartwychwstali żyjący, a członki wasze jak narzędzia sprawiedliwości dla Boga.14 Grzech bowiem nie będzie nad wami panował, bo nie jesteście pod Zakonem, ale pod łaską.15 Cóż więc? Będziemy grzeszyć dlatego, że nie jesteśmy pod Zakonem, ale pod łaską? Uchowaj Boże!16 Czy nie wiecie, że komu oddajecie się w służbę na posłuszeństwo, sługami jesteście tego, kogo słuchacie, czy to grzechu ku śmierci, czy posłuszeństwa ku sprawiedliwości?17 Lecz Bogu dzięki, że choć byliście niewolnikami grzechu, staliście się z serca posłuszni temu rodzajowi nauki, któremu jesteście oddani.18 Wyzwoleni zaś od grzechu, staliście się niewolnikami sprawiedliwości.19 Po ludzku mówię, dla słabości waszego ciała. Jak bowiem Wydawaliście członki wasze na służbę nieczystości i nieprawości ku nieprawości, tak teraz oddawajcie członki wasze na służbę sprawiedliwości ku uświęceniu.20 Gdy bowiem byliście niewolnikami grzechu, nie ulegaliście sprawiedliwości.21 Jaki Więc pożytek mieliście wtedy z tych rzeczy, których się teraz wstydzicie? Gdyż końcem ich jest śmierć.22 Teraz zaś wyzwoleni spod grzechu, i stawszy się niewolnikami Boga, zbieracie swój owoc ku uświęceniu, a końcem – życie wieczne.23 Albowiem zapłatą grzechu śmierć. Łaską zaś Boga – życie wieczne w Chrystusie Jezusie Panu naszym.
7WOLNI OD ZAKONU.1 Czyż nie wiecie, bracia (bo mówię do znających Zakon), że człowiek podlega prawu, jak długi czas żyje.2 Niewiasta bowiem zamężna, póki mąż żyje, związana jest prawem; jeśli zaś mąż jej umrze, wyzwolona jest spod prawa męża.3 Przeto, póki mąż żyje, będzie zwana cudzołożnicą, jeśliby była z innym mężem; jeśliby zaś mąż jej umarł, wolna jest od prawa mężowego, żeby nie była cudzołożnicą, gdyby była z innym mężem.4 Otóż i wy, bracia moi, umarliście Zakonowi przez ciało Chrystusowe, abyście należeli do innego, który powstał z martwych, abyśmy owoc przynosili Bogu.5 Gdy bowiem byliśmy w ciele, namiętności grzeszne, obudzone przez Prawo, działały w członkach naszych, ażeby przynosiły owoc śmierci;6 lecz teraz jesteśmy wolni od Zakonu śmierci, w którym byliśmy trzymani, tak że służymy w nowości ducha, a nie w starości litery.PRZEZ ZAKON WZMÓGŁ SIĘ GRZECH.7 Cóż więc powiemy? Zakon jest grzechem? Boże uchowaj! Ale grzechu nie poznałem jak tylko przez Zakon: bo nie wiedziałbym o pożądliwości, gdyby Prawo nie mówiło: “Nie pożądaj.”8 Grzech zaś, wziąwszy podnietę z przykazania, sprawił we mnie wszelką pożądliwość. Bez Zakonu bowiem grzech był martwy.9 Ja przecie żyłem niegdyś bez Zakonu. Lecz gdy przyszło przykazanie, grzech ożył,10 ja zaś umarłem i okazało n1i się, że przykazanie, które miało być ku życiu, to stało się drogą do śmierci.11 Grzech bowiem wziąwszy podnietę z przykazania, uwiódł mię i mnie zabił przez nie.12 Tak więc Zakon wprawdzie święty i przykazanie święte i sprawiedliwe i dobre.13 To więc, co dobre, stało się dla mnie śmiercią? Boże uchowaj! Ale grzech, żeby się okazać grzechem, przez dobro zadał mi śmierć; aby przez przykazanie grzech stał się nad miarę grzesznym.WEWNĘTRZNA WALKA CZŁOWIEKA.14 Wiemy bowiem, że Zakon jest duchowy, ja zaś cielesny, jestem zaprzedany grzechowi.15 Albowiem nie rozumiem, co czynię; bo nie to czynię, co chcę dobrego; ale złe, które nienawidzę, to czynię.16 Jeśli zaś to czynię, czego nie chcę, to przyznaję, że Zakon jest dobry.17 Teraz zaś już nie ja to czynię, ale grzech, który we mnie mieszka.18 Wiem bowiem, że we mnie nie mieszka dobre, to jest w ciele moim. Albowiem chcieć jest w mej mocy, ale by dobre wykonać, nie znajduję.19 Nie czynię bowiem dobrego, które chcę, ale złe, którego nie chcę, to czynię.20 Jeśli zaś to czynię, czego nie chcę, już nie ja to czynię, ale grzech, który we mnie mieszka.21 Znajduję więc to prawo, że gdy chcę czynić co dobre, zło do mnie przylega.22 Albowiem według wewnętrznego człowieka, kochan1 się w Zakonie bożym;23 lecz widzę inny zakon w członkach moich, sprzeciwiający się zakonowi umysłu mojego i poddający mię w niewolę w zakonie grzechu, który jest w członkach moich.24 Nieszczęsny ja człowiek, któż mnie wybawi z ciała tej śmierci?25 Łaska boża przez Jezusa Chrystusa Pana naszego. Przeto ja sam służę umysłem Zakonowi bożemu, ciałem zaś zakonowi grzechu.
8WOLNI JESTEŚMY OD POTĘPIENIA.1 Teraz więc nie ma żadnego potępienia dla tych; co są w Chrystusie Jezusie, którzy nie postępują według ciała.2 Prawo bowiem ducha i życia w Chrystusie Jezusie wyzwoliło mię z prawa grzechu i śmierci.3 Gdyż co było niemożliwe dla Zakonu, w czym był osłabiony przez ciało, Bóg, posławszy Syna swego w ciele podobnym do grzesznego ciała, i z powodu grzechu, potępił grzech w ciele,4 aby usprawiedliwienie Zakonu wypełniło się w nas, którzy nie według ciała postępujemy, ale według ducha.5 Albowiem którzy są według ciała, rozumieją, co jest cielesne; lecz którzy są według ducha, rozumieją, co jest duchowe.6 Gdyż mądrość ciała – to śmierć, a mądrość ducha – życie i pokój;7 ponieważ mądrość ciała jest nieprzyjaciółką Boga, nie jest bowiem poddana prawu bożemu, bo nawet nié może.8 A którzy są w ciele, nie mogą podobać się Bogu.DUCH BOŻY MIESZKA W NAS.9 Wy zaś nie jesteście w ciele, ale w duchu; jeśli tylko Duch Boży mieszka w was. Jeśli zaś kto nie ma Ducha Chrystusowego, ten nie należy do niego.10 Lecz jeśli Chrystus jest w was, ciało wprawdzie jest umarłe dla grzechu, ale duch żyje dla usprawiedliwienia.11 A jeśli Duch tego, co Jezusa wzbudził z martwych, mieszka w was, to ten, co wzbudził Jezusa Chrystusa z martwych, ożywi i ciała wasze śmiertelne dla Ducha jego mieszkającego w was.12 Przeto, bracia, nie jesteśmy dłużnikami ciała, żebyśmy według ciała żyli.13 Jeśli bowiem według ciała żyć będziecie, pomrzecie; jeśli zaś duchem umorzycie sprawy ciała, żyć będziecie.14 Albowiem ci są synami bożymi, którzy Duchem Bożym są rządzeni.15 Nie otrzymaliście bowiem znowu ducha niewolników ku bojaźni, ale otrzymaliście ducha przybrania za synów, przez którego wołamy: Abba (Ojcze)! 16 Albowiem ten Duch daje świadectwo duchowi naszemu, że jesteśmy synami bożymi.17 Jeśli zaś synami, to i dziedzicami: mianowicie dziedzicami bożymi, a współdziedzicami Chrystusowymi; jeśli tylko współcierpimy, abyśmy też byli współuwielbieni.CHWAŁY CHRYSTUSA PRAGNIE WSZELKIE STWORZENIE.18 Sądzę bowiem, że utrapienia czasu niniejszego nie są godne przyszłej chwały, która się w nas objawi.19 Gdyż stworzenie z upragnieniem wyczekuje objawienia synów bożych.20 Albowiem stworzenie poddane jest złudzie nie dobrowolnie, ale dla tego, który je poddał, w nadziei,21 że i samo stworzenie będzie oswobodzone z niewoli skażenia na wolność chwały synów bożych.22 Wiemy bowiem, że wszelkie stworzenie wzdycha i jak rodząca aż dotychczas boleje.23 A nie tylko ono, lecz i my sami, którzy mamy pierwiastki Ducha; i sami w sobie wzdychamy, oczekując przybrania na synów bożych, odkupienia ciała naszego.24 Nadzieją bowiem jesteśmy zbawieni. A nadzieja, którą się widzi, nie jest nadzieją, bo co kto widzi, jakże się tego spodziewa?25 Jeśli zaś spodziewamy się, czego nie widzimy, tego w cierpliwości oczekujemy.26 Podobnie też i Duch wspomaga słabość naszą, gdyż nie wiemy, o co byśmy prosić mieli, jak potrzeba, ale sam Duch prosi za nami wzdychaniem niewymownym.27 Ten zaś, co przenika serca, wie, czego Duch pożąda, bo według Boga wstawia się za świętymi.MAMY BYĆ PODOBNI DO OBRAZU SYNA BOŻEGO.28 Wiemy zaś, że miłującym Boga, wszystko dopomaga do dobrego, tym co są powołani, według postanowienia, święci.29 Albowiem których przejrzał i przeznaczył, aby byli podobni do obrazu Syna jego, żeby on był pierworodnym między wielu braćmi.30 Których zaś przeznaczył, tych też wezwał; a których wezwał, tych też usprawiedliwił; których zaś usprawiedliwił, tych też uwielbił.31 Cóż więc powiemy na to? Jeśli Bóg za nami, kto przeciwko nam?32 A ten co nawet własnemu Synowi swemu nie przepuścił, ale go wydał za. nas wszystkich, jakżeby nam nie darował razem z nim wszystkiego?33 Kto będzie oskarżał wybranych bożych? Bóg, który usprawiedliwia?34 Któż jest, co by potępił? Chrystus Jezus, który umarł i owszem, który i zmartwychwstał, który jest po prawicy bożej, który się też wstawia za nami?NIC NAS NIE ODŁĄCZY OD MIŁOŚCI CHRYSTUSOWEJ.35 Któż Więc nas odłączy od miłości Chrystusowej? utrapienie? czy ucisk? Czy głód? czy nagość? czy niebezpieczeństwo? czy prześladowanie? czy miecz?36 (Jak napisano: “A1bowiem dla ciebie nas zabijają cały dzień, uważają nas za owce skazane na rzeź.”)37 Ale w tym wszystkim zwyciężamy przez tego, który nas umiłował.38 Albowiem jestem pewny, że ani śmierć, ani życie, ani aniołowie, ani księstwa, ani mocarstwa, ani teraźniejsze rzeczy, ani przyszłe, ani moc,39 ani wysokość, ani głębokość, ani inne stworzenie nie będzie nas mogło odłączyć od miłości bożej, która jest w Chrystusie Jezusie Panu naszym.
9PAWEŁ BOLEJE NAD ŻYDAMI.1 Prawdę mówię w Chrystusie, nie kłamię, a świadectwo daje mi sumienie moje w Duchu Świętym,2 że mam wielu smutek i ustawicznie boleje serce moje.3 Ja sam bowiem pragnąłem być odrzuconym od Chrystusa za braci moich, którzy są krewnymi moimi według ciała.4 Oni są izraelitami, ich jest przybranie synowskie i chwała i przymierze Zakon i służba boża i obietnice;5 i ich są ojcowie, z których jest Chrystus według ciała, a ten jest nad wszystkim Bóg błogosławiony na wieki. Amen.NIE WSZYSCY POTOMKOWIE ABRAHAMA SĄ SYNAMI OBIETNICY.6 Przez to zaś nie przepadło słowo boże; nie wszyscy bowiem, co są z Izraela, ci są izraelitami;7 ani ci, co są potomstwem Abrahama, nie wszyscy są synami, ale “od Izaaka zwać się będzie twoje potomstwo.”8 To znaczy, że nie ci są synami bożymi, co są synami ciała, ale którzy są synami obietnicy, ci są uważani za potomstwo.9 To bowiem jest słowo obietnicy: “W tym czasie przyjdę, a Sara będzie miała syna.”10 Nie tylko zaś ona, ale i Rebeka, zostawszy brzemienną z jednego obcowania z Izaakiem, ojcem naszym.11 Gdy jeszcze się nie narodzili, ani czegokolwiek dobrego albo złego nie uczynili (aby według wybrania pozostało postanowienie boże),12 nie z uczynków, ale przez tego, który powołuje, rzeczono jej:13 Starszy będzie służył młodszemu,” jak napisano: “Jakuba umiłowałem, a Ezawa miałem w nienawiści.”BÓG WYBIERA, KOGO CHCE.14 Cóż więc powiemy? Czyżby niesprawiedliwość u Boga? Żadną miarą.15 Mojżeszowi bowiem mówi: “Zmiłuję się nad tym; komu jestem miłościwy, i miłosierdzie okażę, nad kim się zlituję.”16 Nie zależy to więc ani od tego, co chce, ani od tego, co biegnie, ale od litującego się Boga.17 Mówi bowiem Pismo Faraonowi: “Na to właśnie wzbudziłem cię, abym na tobie okazał moc moją i żeby imię moje było opowiadane po całej ziemi.”18 Przeto lituje się, nad kim chce; a zatwardza, kogo chce.19 Powiesz mi tedy: Czemuż się jeszcze uskarża? Kto bowiem sprzeciwi się jego woli?20 człowiecze, kimże ty jesteś że odpowiadasz Bogu? Czyż naczynie ulepione mówi temu, co je ulepił: Czemu żeś mię tak uczynił?21 Czyż nie ma mocy garncarz z tej samej bryły gliny uczynić jedno naczynie ku poszanowaniu, a drugie ku zelżywości?22 Skoro Bóg, chcąc okazać gniew i oznajmić potęgę swoją, znosił w wielkiej cierpliwości naczynia gniewu, gotowe na zatracenie,23 aby okazać bogactwa swej chwały nad naczyniami miłosierdzia, które przygotował ku chwale,24 nad nami, których też wezwał, nie tylko z żydów, ale i z pogan,25 jak mówi u Ozeasza: “Nazwę nie mój lud ludem moim, i nieumiłowaną umiłowaną, i tę, która miłosierdzia nie dostąpiła, tą co miłosierdzia dostąpiła.26 I stanie się: na miejscu, gdzie im powiedziano: Wy nie jesteście ludem moim, tam ich nazywać będą synami Boga żywego.”27 Izajasz zaś głosi o Izraelu: “Choćby liczba synów izraelskich była jak piasek morski, ostatki będą ocalone.28 Słowo bowiem spełniając, i przyspieszając w sprawiedliwości”: gdyż “słowo wkrótce wykona Pan na ziemi”;29 i jak przepowiedział Izajasz: “Gdyby nam Pan zastępów nie był zostawił potomstwa, bylibyśmy jak Sodoma i stalibyśmy się podobni Gomorze.” ˇSPRAWIEDLIWOŚĆ NIE Z ZAKONU LECZ Z WIARY.30 Cóż więc powiemy? To że poganie, którzy nie zabiegali o sprawiedliwość, dostąpili sprawiedliwości, mianowicie sprawiedliwości, która jest z wiary.31 Izrael zaś, ubiegając się o zakon sprawiedliwości, nie doszedł. do zakonu sprawiedliwości.32 Dlaczego? Gdyż nie z wiary, ale jakby z uczynków; potknęli się bowiem o kamień obrażenia,33 jak napisano: “Oto kładę ná Syjonie kamień obrażenia i skałę zgorszenia; a wszelki, który weń wierzy, nie będzie zawstydzony.”
10SERCEM WIERZY SIĘ KU SPRA WIEDLIWOŚCI.1 Bracia, właśnie pragnienie serca mego i błagalna modlitwa wznosi się do Bo za ich zbawienie.2 Wydaję im wiem świadectwo, że mają żarliwość bożą, ale nie według umiejętności.3 Nie znając bowiem sprawiedliwości bożej i starając się swoją postawić, nie poddali się sprawiedliwości bożej.4 Kresem bowiem Zakonu jest Chrystus ku sprawiedliwości każdego, co wierzy.5 Mojżesz bowiem napisał o sprawiedliwości, która jest z Zakonu, że “człowiek, który by ją wypełnił, będzie w niej żył.”6 Sprawiedliwość zaś, która jest z wiary, tak mówi: “Nie mów w sercu swoim: Któż wstąpi do nieba?” to jest, żeby Chrystusa sprowadzić;7 albo: “Któż zstąpi do przepaści?” to jest, żeby Chrystusa z martwych wywołać.8 Ale cóż powiada Pismo? “Blisko jest słowo w ustach twoich i w sercu twoim,” to znaczy słowo wiary, które głosimy.9 Jeśli bowiem wyznałbyś ustami swoimi Pana Jezusa i uwierzył w sercu swoim, że go Bóg wzbudził z martwych, zbawiony będziesz.10 Sercem bowiem wierzy się ku sprawiedliwości, ustami zaś wyznaje się ku zbawieniu.11 Mówi bowiem Pismo: “Wszelki, kto weń wierzy, nie będzie zawstydzony.”12 Albowiem nie ma różnicy między Żydem a Grekiem, bo ten sam jest Pan wszystkich, bogaty dla wszystkich, którzy go wzywają.13 “Wszelki bowiem, który by wzywał imienia Pańskiego, zbawiony będzie.”NIE WSZYSCY POSŁUSZNI SĄ EWANGELII.14 Jakże więc będą Wzywać tego, w którego nie uwierzyli? Albo jak uwierzą temu, którego nie słyszeli. A jak usłyszą bez przemawiającego?15 Lecz jak będą nauczać, jeśliby nie byli posłani? Jak napisano: “Jak śliczne nogi opowiadających pokój, opowiadających dobra!”16 Ale nie wszyscy są posłuszni ewangelii. Izajasz bowiem mówi: “Panie, kto uwierzył temu, co usłyszał od nas?”17 Wiara więc ze słuchania, słuchanie zaś przez słowo Chrystusowe.18 Lecz mówię: Czyż nie słyszeli? I owszem, “po wszystkiej ziemi rozszedł się ich głos, a na krańce okręgu ziemskiego ich słowa.”19 Ale pytam: Czy Izrael nie poznał? Pierwszy mówi Mojżesz: “Ja w was wzbudzę zawiść przez tego, który nie jest ludem, przez naród głupi, przywiodę was do gniewu.”20 Izajasz zaś odważnie mówi: “Znaleźli mię ci, którzy mnie nie szukali; jawnie się ukazałem tym, co się o mnie nie pytali.”21 Do Izraela zaś mówi: “Cały dzień wyciągałem ręce moje do ludu niewiernego i sprzeciwiającego się.”
11NIE WSZYSCY ŻYDZI SĄ ZA TWARDZIALI.1 Mówię tedy: Czy Bóg odrzucił lud swój? Żadną miarą. Albowiem i ja jestem izraelitą z potomstwa Abrahama, z pokolenia Beniamina.2 Nie odrzucił Bóg ludu swego, który zna. Czy nie wiecie, co mówi Pismo o Eliaszu: jak skarży się przed Bogiem przeciw Izraelowi?3 “Panie, proroków twoich zabili, ołtarze twoje poobalali, ja zostałem sam i czyhają na życie moje.”4 Ale co mu mówi odpowiedź boska? “Zostawiłem sobie siedem tysięcy mężów, którzy nie zgięli kolan przed Baalem.”5 Tak więc i w tym czasie ostatki zostały zbawione według wybrania łaski.6 Jeśli zaś z łaski, to już nie z uczynków, bo inaczej łaska już nie jest łaską.7 Cóż więc? Czego Izrael szukał, tego nie dostąpił, ale wybrani dostąpili; inni zaś zostali zaślepieni,8 jak napisano: “Dał im Bóg ducha odrętwienia; oczy, aby nie widzieli i uszy, aby nie słyszeli aż do dnia dzisiejszego.”9 A Dawid mówi: “Niechaj stół ich stanie się sidłem i pułapką i obrażeniem i odpłatą dla nich.10 Niech się zaćmią ich oczy, by nie widzieli, a grzbiet ich zawsze naginaj. “CZĘŚCIOWE ODSTĘPSTWO ŻYDÓW ZBAWIENIEM POGAN.11 Mówię tedy: Czy się tak potknęli, żeby zginąć? Bynajmniej. Ale ich przestępstwo jest zbawieniem dla pogan, aby z nimi szli w zawody.12 A jeśli ich przestępstwo jest bogactwem świata i ich umniejszenie bogactwem pogan, o ileż więcej ich dopełnienie?13 Mówię bowiem wam poganom: Jak długo przynajmniej ja jestem apostołem pogan, będę przysparzał chwały usługiwaniu mojemu,14 abym jakoś pobudził ciało moje do współzawodnictwa, i zbawił niektórych z nich.15 Jeśli bowiem ich odrzucenie jest pojednaniem świata, czym będzie przyjęcie, jeśli nie zmartwychwstaniem do życia?16 A jeśli zaczyn jest święty, to i ciasto, i jeśli korzeń święty, to i gałęzie.17 A jeśli niektóre gałęzie zostały ułamane, ty zaś skoro byłeś płonną oliwą, jesteś w nie wszczepiony i stałeś się uczestnikiem korzeni i tłustości oliwnejj6nie wynoś się ponad gałęzie. A jeśli się wynosisz, to nie ty nosisz korzenie, ale korzeń ciebie.19 Powiesz tedy: Gałęzie ułamano, abym ja był wszczepiony.20 Dobrze: z powodu niedowiarstwa są ułamane. Ty zaś wiarą stoisz; nie rozumiej wysoko, ale się bój.21 Jeśli bowiem Bóg nie przebaczył naturalnym gałęziom, żeby przypadkiem i tobie nie przebaczył.NIECH SIĘ POGANIE NIE WYNOSZĄ NAD ZYDÓW.22 Przypatrz się więc dobroci i surowości bożej: mianowicie surowości względem tych, co upadli, a dobroci bożej względem ciebie, jeśli wytrwasz w dobroci; inaczej i ty będziesz wycięty.23 Ale i oni będą wszczepieni, jeśli nie pozostaną w niedowiarstwie; Bóg bowiem ma moc znowu ich wszczepić.24 Albowiem jeśli ty jesteś wycięty z oliwki, płonnej z natury, i przeciwko naturze zostałeś wszczepiony w dobrą oliwkę: jakże daleko więcej ci, którzy według natury zostaną wszczepieni w swoją oliwkę?PRZYSZŁE NAWRÓCENIE ŻYDÓW.25 Nie chcę bowiem, bracia, żebyście nie mieli wiedzieć tej tajemnicy (abyście sami siebie nie uważali za mądrych), że zaślepienie po części spadło na Izraela, dopóki poganie nie wejdą w pełności,26 i tak wszystek Izrael będzie zbawiony, jak napisano: “Przyjdzie z Syjonu, który wyrwie i odwróci bezbożność od Jakuba.27 I to będzie moje przymierze z nimi, gdy zgładzę ich grzechy.”28 Dla ewangelii są wprawdzie nieprzyjaciółmi z powodu was, dla wybrania zaś są najmilsi z powodu ojców.29 Nie żałuje bowiem Bóg darów i wezwania.30 Jak bowiem kiedyś i wy nie wierzyliście Bogu, a teraz dostąpiliście miłosierdzia z powodu ich niedowiarstwa;31 tak i oni teraz nie uwierzyli w okazane wam miłosierdzie, aby i oni miłosierdzia dostąpili.32 Zamknął bowiem Bóg wszystko w niedowiarstwie, aby się nad wszystkimi zmiłował.33 O głębokości bogactw mądrości i wiedzy bożej! Jak są nieogarnione sądy jego i niedościgłe drogi jego!34 “Któż bowiem poznał umysł Pański? albo kto był jego doradcą?”35 Albo kto dał mu pierwej, a będzie mu oddane?36 Albowiem z niego, i przezeń, i w nim jest wszystko: Jemu chwała na wieki. Amen.
12ODDAĆ SIĘ CAŁKOWICIE BOGU.1 Proszę was tedy usilnie, bracia przez miłosierdzie boże, abyście wydawali ciała wasze na ofiarę żyjącą, świętą, przyjemną Bogu, na rozumną służbę waszą.2 A nie upodabniajcie się do tego świata, lecz przemieniajcie się przez odnowę umysłu waszego, abyście doświadczali, która jest wola boża dobra i przyjemna i doskonała.3 Z łaski bowiem, która mi jest dana, mówię wszystkim, co są między wami, żeby nie więcej rozumieli, niźli potrzeba rozumieć, ale żeby rozumieli z umiarkowaniem i jaką każdemu udzielił Bóg miarę wiary.4 Jak bowiem w jednym ciele mamy wiele członków, a wszystkie członki nie mają tej samej czynności,5 tak wielu nas jednym ciałem jesteśmy w Chrystusie, a każdy z osobna członkami jeden drugiego.

RU Brytjka King J. 126 cf. Tłum. Толк. Mając zaś dary różne według łaski, która nam jest dana, bądź proroctwo w zakresie wiary,И как, по данной нам благодати, имеем различные дарования, то, имеешь ли пророчество, пророчествуй по мере веры; (За?_р7i.) И#мyще же даров†ніz по блгdти дaннэй нaмъ разли6чна: ѓще прbр0чество, по мёрэ вёры: 12,6Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.KJVεχοντες echontes
_{V-PAP-NPM G5723}ἔχωechōto have/beHavingδε de
_CONJδέdethenthenχαρισματα charismata
_N-APNχάρισμαcharismagiftgiftsκατα kata
_PREPκατάkataaccording toaccording toτην tēn
_T-ASFὁhothe/this/who χαριν charin
_N-ASFχάριςcharisgracethe graceτην tēn
_T-ASFὁhothe/this/whothe graceδοθεισαν dotheisan
_{V-APP-ASF G5685}δίδωμιdidōmito givethat is givenημιν ēmin
_P-1DPἐγώegōI/weto usδιαφορα diafora
_A-APNδιάφοροςdiaforosdifferentdifferingειτε eite
_CONJεἴτεeiteif, whetherπροφητειαν profēteian
_N-ASFπροφητείαprofēteiaprophecyprophecyκατα kata
_PREPκατάkataaccording to, according toτην tēn
_T-ASFὁhothe/this/whothe proportionαναλογιαν analogian
_N-ASFἀναλογίαanalogiaproportionthe proportionτης tēs
_T-GSFὁhothe/this/whoof faithπιστεως pisteōs
_N-GSFπίστιςpistisfaith/trustof faith  7 cf. Tłum. Толк. bądź posługę w usługiwaniu, jeśli kto uczy, w nauce;имеешь ли служение, пребывай в служении; учитель ли,- в учении; ѓще ли служeніе, въ служeніи: ѓще ўчsй, во ўчeніи: 12,7Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.KJVειτε eite
_CONJεἴτεeiteifOrδιακονιαν diakonian
_N-ASFδιακονίαdiakoniaserviceministryεν en
_PREPἐνenin/on/among, onτη tē
_T-DSFὁhothe/this/who διακονια diakonia
_N-DSFδιακονίαdiakoniaserviceministeringειτε eite
_CONJεἴτεeiteif: orο o
_T-NSMὁhothe/this/whoministeringδιδασκων didaskōn
_{V-PAP-NSM G5723}διδάσκωdidaskōto teachhe that teachethεν en
_PREPἐνenin/on/among, onτη tē
_T-DSFὁhothe/this/whoteachingδιδασκαλια didaskalia
_N-DSFδιδασκαλίαdidaskaliateachingteaching  8 cf. Tłum. Толк. kto napomina, w napominaniu; kto użycza, w prostocie; kto jest przełożonym, w zapobiegliwości; kto czyni m1łosierdzie, z wesołością.увещатель ли, увещевай; раздаватель ли, раздавай в простоте; начальник ли, начальствуй с усердием; благотворитель ли, благотвори с радушием. ѓще ўтэшazй, во ўтэшeніи: подавazй, въ простотЁ: предстоsй, со тщaніемъ: ми1луzй, съ д0брымъ и3зволeніемъ. 12,8Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.KJVειτε eite
_CONJεἴτεeiteifOrο o
_T-NSMὁhothe/this/who παρακαλων parakalōn
_{V-PAP-NSM G5723}παρακαλέωparakaleōto plead/comforthe that exhortethεν en
_PREPἐνenin/on/among, onτη tē
_T-DSFὁhothe/this/who παρακλησει paraklēsei
_N-DSFπαράκλησιςparaklēsisencouragementexhortationο o
_T-NSMὁhothe/this/who μεταδιδους metadidous
_{V-PAP-NSM G5723}μεταδίδωμιmetadidōmito share: he that givethεν en
_PREPἐνenin/on/among, withαπλοτητι aplotēti
_N-DSFἁπλότηςhaplotēssinceritysimplicityο o
_T-NSMὁhothe/this/who προισταμενος proistamenos
_{V-PMP-NSM G5734}προΐστημιproistēmito set before; he that rulethεν en
_PREPἐνenin/on/among, withσπουδη spoudē
_N-DSFσπουδήspoudēdiligencediligenceο o
_T-NSMὁhothe/this/whoexhortationελεων eleōn
_{V-PAP-NSM G5723}ἐλεέω, ἐλεάωeleeō eleaōto have mercy; he that sheweth mercyεν en
_PREPἐνenin/on/among, withιλαροτητι ilarotēti
_N-DSFἱλαρότηςhilarotēscheerfulnesscheerfulness  MIŁOŚĆ BRATERSKA.9 cf. Tłum. Толк. Miłość bez obłudy. Nienawidźcie zła, lgnijcie do dobrego;Любовь да будет непритворна; отвращайтесь зла, прилепляйтесь к добру; Любы2 нелицемёрна: ненави1дzще ѕлaгw, прилэплsйтесz бlг0му: 12,9Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.KJVη ē
_T-NSFὁhothe/this/who αγαπη agapē
_N-NSFἀγάπηagapēloveloveανυποκριτος anupokritos
_A-NSFἀνυπόκριτοςanupokritosgenuinebe without dissimulationαποστυγουντες apostugountes
_{V-PAP-NPM G5723}ἀποστυγέωapostugeōto abhor. Abhorτο to
_T-ASNὁhothe/this/who πονηρον ponēron
_A-ASNπονηρόςponērosevil/badthat which is evilκολλωμενοι kollōmenoi
_{V-PPP-NPM G5746}κολλάωkollaōto join; cleaveτω tō
_T-DSNὁhothe/this/who αγαθω agathō
_A-DSNἀγαθόςagathosgood-doerto that which is good  10 cf. Tłum. Толк. miłością braterską jedni drugich miłujcie; uszanowaniem wzajemnie się uprzedzajcie;будьте братолюбивы друг к другу с нежностью; в почтительности друг друга предупреждайте; братолю1біемъ дрyгъ ко дрyгу любeзни: чeстію дрyгъ дрyга б0льша творsще: 12,10Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.KJVτη tē
_T-DSFὁhothe/this/whowith brotherly loveφιλαδελφια filadelfia
_N-DSFφιλαδελφίαfiladelfiabrotherly lovewith brotherly loveεις eis
_PREPεἰςeistowardtoαλληλους allēlous
_C-APMἀλλήλωνallēlōnone anotheroneφιλοστοργοι filostorgoi
_A-NPMφιλόστοργοςfilostorgosdevotedkindly affectionedτη tē
_T-DSFὁhothe/this/who; in honourτιμη timē
_N-DSFτιμήtimēhonor; in honourαλληλους allēlous
_C-APMἀλλήλωνallēlōnone anotheranotherπροηγουμενοι proēgoumenoi
_{V-PNP-NPM G5740}προηγέομαιproēgeomaito preferpreferring  11 cf. Tłum. Толк. w pilności nie leniwi; duchem płomienni; Panu służący;в усердии не ослабевайте; духом пламенейте; Господу служите; тщaніемъ не лэни1ви, дyхомъ горsще, гDеви раб0тающе: 12,11Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.KJVτη tē
_T-DSFὁhothe/this/who σπουδη spoudē
_N-DSFσπουδήspoudēdiligencein businessμη mē
_PRT-NμήmēnotNotοκνηροι oknēroi
_A-NPMὀκνηρόςoknēroslazyslothfulτω tō
_T-DSNὁhothe/this/whoin businessπνευματι pneumati
_N-DSNπνεῦμαpneumaspirit/breathin spiritζεοντες zeontes
_{V-PAP-NPM G5723}ζέωzeōbe fervent; ferventτω tō
_T-DSMὁhothe/this/whoin spiritκυριω kuriō
_N-DSMκύριοςkurioslordthe Lordδουλευοντες douleuontes
_{V-PAP-NPM G5723}δουλεύωdouleuōbe a slave; serving  12 cf. Tłum. Толк. nadzieją się weselący; w utrapieniu cierpliwi; w modlitwie wytrwali;утешайтесь надеждою; в скорби будьте терпеливы, в молитве постоянны; ўповaніемъ рaдующесz, скHрби терпsще, въ моли1твэ пребывaюще: 12,12Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.KJVτη tē
_T-DSFὁhothe/this/whoin hopeελπιδι elpidi
_N-DSFἐλπίςelpishopein hopeχαιροντες chairontes
_{V-PAP-NPM G5723}χαίρωchairōto rejoiceRejoicingτη tē
_T-DSFὁhothe/this/whoin tribulationθλιψει thlipsei
_N-DSFθλῖψιςthlipsispressurein tribulationυπομενοντες upomenontes
_{V-PAP-NPM G5723}ὑπομένωhupomenōto remain/endure; patientτη tē
_T-DSFὁhothe/this/whoin prayerπροσευχη proseuchē
_N-DSFπροσευχήproseuchēprayerin prayerπροσκαρτερουντες proskarterountes
_{V-PAP-NPM G5723}προσκαρτερέωproskartereōto continue in/with; continuing instant  13 cf. Tłum. Толк. w potrzebach dzielący się z świętymi; w gościnności się kochający.в нуждах святых принимайте участие; ревнуйте о странноприимстве. трeбованіємъ с™hхъ приwбщaющесz, страннолю1біz держaщесz: 12,13Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.KJVταις tais
_T-DPFὁhothe/this/who χρειαις chreiais
_N-DPFχρείαchreianeedto the necessityτων tōn
_T-GPMὁhothe/this/whoto the necessityαγιων agiōn
_A-GPMἅγιοςhagiosholyof saintsκοινωνουντες koinōnountes
_{V-PAP-NPM G5723}κοινωνέωkoinōneōto participateDistributingτην tēn
_T-ASFὁhothe/this/whohospitalityφιλοξενιαν filoxenian
_N-ASFφιλοξενίαfiloxeniahospitalityhospitalityδιωκοντες diōkontes
_{V-PAP-NPM G5723}διώκωdiōkōto pursue; given to  14 cf. Tłum. Толк. Błogosławcie prześladujących was; błogosławcie, a nie przeklinajcie.Благословляйте гонителей ваших; благословляйте, а не проклинайте. благословлsйте гонsщыz вы2: благослови1те, ґ не клени1те. 12,14Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.KJVευλογειτε eulogeite
_{V-PAM-2P G5720}εὐλογέωeulogeōto praise/blessBlessτους tous
_T-APMὁhothe/this/who διωκοντας diōkontas
_{V-PAP-APM G5723}διώκωdiōkōto pursuethem which persecuteευλογειτε eulogeite
_{V-PAM-2P G5720}εὐλογέωeulogeōto praise/bless: blessκαι kai
_CONJκαίkaiand, andμη mē
_PRT-Nμήmēnotnotκαταρασθε katarasthe
_{V-PNM-2P G5737}καταράομαιkataraomaito cursecurse