Niedawno nabyłem długo poszukiwaną papierową wersję książki “Średniowieczne herezje dualistyczne na Bałkanach; źródła słowiańskie”. Książa zawiera między innymi fragmenty Synodyku cara Boriła z anatemami przeciwko bogomiłom. Może zwykły czytelnik, nie zwróci zbytniej uwagi na niżej ukazany błąd (lub raczej niedopowiedzenie), ale dla osób obeznanych z chrześcijaństwem i nabożnie czytających tenże dokument, pewien fragment polskiego przekładu może wydać się co najmniej kontrowersyjny:
Mówiącym, że Szatan jest władcą świata – po trzykroć anatema
Jak wiadomo Chrystus sam nazywał Szatana władcą świata. O co więc chodzi? Sięgnijmy do oryginalnego tekstu, również dostępnego w książce:
Наричѧщихь мирoдръжца быти дїавола, анаѳема г҃
Jak widzimy w oryginale pada określenie mirodrăžca, w uproszczeniu po polsku mirodzierżec. Mirodzierżcem, czyli dosłownie posiadającym świat jest tylko i wyłącznie Bóg, który posiada i rządzi, czyli dzierży, wszelkim stworzeniem. Gdybyśmy chcieli dosłownie i łatwo przetłumaczyć mirodzierżec, wówczas bardziej pasowałoby posiadający świat, niż władca świata.
Podsumowując: anatema nie dotyczy mówienia, że Szatan jest władcą świata, lecz głoszenia, że świat jest jego własnością.
Swoją drogą w Zografskich Ewangeliach termin władca świata w odniesieniu do Szatana prezentuje się tak:
J 12, 31: кънѧзь мира сего
J 14, 30: сего мира кънѧsь
I.M.B.