List do Żydów

1NAJWYŻSZE OBJAWIENIE BOŻE.1 Wielokrotnie i różnorodnie mówił Bóg niegdyś do ojców przez proroków,2 a na koniec w te dni mówił do nas przez Syna, którego postanowił dziedzicem wszech rzeczy, przez którego uczynił i wieki;3 który będąc jasnością chwały i odbiciem istoty jego i utrzymując wszystko słowem mocy swej, dokonawszy oczyszczenia grzechów, siedzi po prawicy majestatu na wysokościach,4 stawszy się tym wyższym od aniołów im osobliwsze nad nich imię odziedziczył. CHRYSTUS SYNEM, ANIOŁOWIE SŁUGAMI.5 Albowiem któremu kiedy z aniołów rzekł: “Synem moim jesteś ty? ja dziś zrodziłem ciebie?” I znowu: “Ja będę mu ojcem, a on będzie mi synem?”6 I gdy znowu wprowadza Pierworodnego na okrąg ziemi, mówi: “I niech mu się kłaniają wszyscy aniołowie boży.”7 A do aniołów właśnie mówi: “Który czyni swych aniołów wichrami i swoje sługi płomieniem ognia.”8 Do Syna zaś: “Stolica twoja, Boże, na wiek wieku, berło prawości berłem królestwa twego.9 Umiłowałeś sprawiedliwość i znienawidziłeś nieprawość, dlatego namaścił cię, Boże, Bóg twój olejkiem wesela nad towarzyszów twoich.10 I: “Ty, Panie, na początku utwierdziłeś ziemię i niebo jest dziełem rąk twoich.11 One zginą, ty zaś trwać będziesz i wszystkie jak szata zestarzeją się.12 I zmienisz je jak odzienie i odmienią się. Ty zaś sam ten sam jesteś i lata twoje nie ustaną.”13 A do którego kiedy z aniołów rzekł: “Siedź po prawicy mojej, aż położę. nieprzyjaciół twoich podnóżkiem nóg twoich?”14 Czyż nie wszyscy są duchami usługującymi, wysyłanymi na posługę dla tych, co mają otrzymać dziedzictwo zbawienia?
2POSŁUSZEŃSTWO CHRYSTUSOWI.1 Dlatego powinniśmy tym usilniej przestrzegać tego, cośmy słyszeli, byśmy przypadkiem nie przepłynęli obok.2 Jeśli bowiem słowo, ogłoszone przez aniołów, stało się trwałe, a wszelkie przestępstwo i nieposłuszeństwo otrzymało sprawiedliwą odpłatę,3 jakże my jej ujdziemy, jeśli zaniedbamy tak wielkie zbawienie? Gdyż ono było z początku głoszone przez Pana, zostało nam potwierdzone przez tych, co słyszeli;4 gdy Bóg też poświadczał znakami i cudami i rozlicznymi mocami i rozdawaniem Ducha Świętego według woli swojej.CHRYSTUS PANEM PRZYSZŁEGO ŚWIATA.5 Albowiem nie aniołom poddał Bóg przyszły świat, o którym mówimy.6 Lecz zapewnił ktoś na pewnym miejscu, mówiąc: “Cóż jest człowiek, że nań pamiętasz, albo syn człowieczy, że go nawiedzasz?7 Umniejszyłeś go nieco od aniołów, chwałą i czcią go ukoronowałeś i postanowiłeś go nad dziełami rąk twoich.8 Wszystko poddałeś pod nogi jego.” Przez to bowiem, że mu wszystko poddał, niczego nie zostawił, czego by mu nie poddał. Teraz jednak jeszcze nie widzimy, żeby mu wszystko było poddane.9 Lecz tego Jezusa, który mało co od aniołów jest umniejszony, widzimy z powodu męki śmierci “chwałą i czcią ukoronowanego,” aby z łaski Boga za wszystkich śmierci skosztował.SPRAWCĄ ZBAWIENIA.10 Przystało bowiem temu, dla którego wszystko i przez którego wszystko, który wielu synów do chwały był przywiódł, sprawcę ich zbawienia uczynić doskonałym przez mękę.11 Albowiem ten, co uświęca i ci, co bywają uświęcani, z jednego wszyscy. Dla tej to przyczyny nie wstydzi się braćmi ich nazywać, mówiąc:12 “Oznajmię imię twe braciom moim, w pośrodku zgromadzenia chwalić cię będą.”13 I znowu: “Ja w nim ufać będę.” i znowu: “Oto ja i dzieci moje, które dał mi Bóg.”14 Skoro więc dzieci były uczestnikami ciała i krwi i on podobnie przyjął w nich udział, aby przez śmierć zniszczyć tego, który miał władzę śmierci, to jest diabła15 i żeby wyzwolić tych, co bojąc się śmierci, przez całe życie podlegli byli niewoli.16 Nigdzie bowiem aniołów nie przygarnia, ale “potomstwo Abrahamowe przygarnia.”17 Stąd powinien był we wszystkim upodobnić się do braci, aby się stać miłosiernym i wiernym kapłanem wobec Boga, aby przebłagać za grzechy ludu.18 W czym bowiem sam cierpiał i był kuszony, ma moc dopomóc tym, co są kuszeni.
3CHRYSTUS WYŻSZY NAD MOJŻESZA.1 Stąd, bracia święci, uczestnicy powołania niebieskiego, patrzcie na apostoła i najwyższego kapłana wyznania naszego, Jezusa,2 który wierny jest temu, co go uczynił, jak i “Mojżesz w całym domu jego.”3 On bowiem uznany został za godnego czci większej niż Mojżesz, o ile większą cześć niż dom ma jego budowniczy.4 Gdyż każdy dom bywa budowany przez kogoś, Bóg zaś jest, który wszystko stworzył.5 I Mojżesz wprawdzie wierny był w całym domu jego jako sługa, na świadectwo tego, co miało być powiedziane,6 Chrystus zaś jako syn w domu swoim; a tym domem my jesteśmy, jeśli ufność i chlubę nadziei zachowamy mocną aż do końca.WYTRWAĆ W WIERZE.7 Przeto jak mówi Duch Święty: “Dziś, jeśli usłyszycie głos jego,8 nie zatwardzajcie serc waszych jak w rozgoryczeniu w dzień kuszenia na puszczy,9 gdzie mię kusili ojcowie wasi: doświadczali i patrzeli na dzieła moje10 przez czterdzieści lat.” Dlatego “rozgniewałem się na ten naród” i rzekłem: “Zawsze błądzą sercem; oni zaś nie poznali dróg moich,11 przeto przysiągłem w, gniewie moim: że nie wejdą do odpocznienia mojego.”12 Baczcie, bracia, żeby przypadkiem kto z was nie miał złej ochoty do niedowiarstwa ku odstąpieniu od Boga żywego;13 ale napominajcie się wzajemnie w każdy dzień, póki trwa tak ˇzwane “dziś,” żeby kogo z was nie zatwardziło oszukaństwo grzechu.14 Staliśmy się bowiem uczestnikami Chrystusowymi, jeśli tylko początek istności w nim zachowamy mocny aż do końca.15 Dopóki nam mówią: “Dziś, jeśli usłyszycie głos jego, nie zatwardzajcie serc waszych, jak w owym rozgoryczeniu.”16 Niektórzy bowiem, gdy usłyszeli, “rozgoryczyli się,” ale nie wszyscy, którzy za sprawą Mojżesza wyszli z Egiptu.17 Na których zaś “gniewał się przez czterdzieści lat?” Czy nie na tych, co zgrzeszyli, których trupy legły na puszczy?18 Którym zaś “poprzysiągł, że nie wejdą do odpocznienia jego,” jeśli nie tym, co byli niewierni?19 I widzimy, że nie mogli wejść z powodu niedowiarstwa.
4POGANIE WEJDĄ DO ODPOCZ NIENIA.1 Lękajmy się przeto, żeby przypadkiem, skoro trwa obietnica wejścia do odpocznienia jego, nie spostrzegł się kto z was nieobecnym.2 Albowiem i nam oznajmiono, jak i im; ale im nie pomogło słowo słyszane, nie złączone z wiarą w to, co słyszeli.3 My bowiem, cośmy uwierzyli, wejdziemy do odpocznienia, według tego co powiedział: “Jak poprzysiągłem w gniewie moim: nie wejdą do odpocznienia mojego”; choć dzieła od założenia świata były skończone.4 Rzekł bowiem na pewnym miejscu o siódmym dniu tak: “I odpoczął Bóg dnia siódmego od wszystkich dzieł swoich.”5 I w tym znowu: “Nie wejdą do odpocznienia mojego.”6 Gdy więc pozostaje, że niektórzy mają do niego wejść, a ci, którym pierwej ogłoszono, nie weszli z powodu niedowiarstwa,7 znowu naznacza dzień pewien, “dziś,” mówiąc przez Dawida po tak długim czasie, jak wyżej powiedziano: “Dziś, jeśli usłyszycie głos jego, nie zatwardzajcie serc waszych.”8 Gdyby bowiem Jezus dał im odpocznienie, nigdy by potem o innym dniu nie mówił.9 Tak więc pozostaje dzień odpocznienia dla ludu bożego.10 Kto bowiem wszedł do odpocznienia jego, ten też odpoczął od dzieł swych, jak Bóg od swoich.11 Spieszmy się więc wejść do tego odpocznienia, żeby kto nie popadł w ten sam rodzaj niedowiarstwa.12 Albowiem mowa boża jest żywa i skuteczna i przenikliwsza, niż wszelki miecz obosieczny i dosięga aż do rozdzielenia duszy i ducha, stawów też i szpiku i rozsądza myśli i zamiary serca.13 I żadne stworzenie nie jest niewidzialne przed obliczem jego, lecz wszystkie rzeczy są obnażone i odkryte oczom tego, przed którym odpowiemy. CHRYSTUS ARCYKAPŁAN ZNA SŁABOŚCI NASZE.14 Mając więc wielkiego kapłana, który wszedł do nieba, Jezusa, Syna Bożego, trzymajmy się wyznania.15 Albowiem nie mamy arcykapłana, który by nie mógł współczuć z naszymi słabościami, lecz doświadczonego we wszystkim podobnie jak my oprócz grzechu.16 Przystąpmy więc z ufnością do stolicy łaski, abyśmy otrzymali miłosierdzie i znaleźli łaskę w pomocy na czasie.
5POŚREDNIK MIĘDZY NAMI A BOGIEM.1 Albowiem każdy najwyższy kapłan z ludzi wzięty, dla ludzi bywa postanowiony w tym, co do Boga należy; aby składał dary i ofiary za grzechy;2 który by mógł współboleć z tymi, co nie wiedzą i błądzą, gdyż i sam poddany jest słabości3 i dlatego powinien, jak za lud, tak też i za siebie samego składać ofiary za grzech4 A nikt nie bierze sobie tej go ości tylko ten, który jest wezwany przez Boga, jak Aaron.5 Tak i Chrystus nie wywyższył sam siebie, żeby się stał najwyższym kapłanem; ale ten, co do niego rzekł: “Synem moim jesteś ty, ja ciebie dziś zrodziłem.”6 Jak i na innym miejscu mówi: “Tyś jest kapłanem na wieki, według porządku Melchizedecha.”7 I on za dni swego życia zanosząc modlitwy i pokorne prośby do tego, który go mógł wybawić od śmierci, z wołaniem potężnym i ze łzami, został wysłuchany dla swej bogobojności.8 I chociaż był Synem Bożym, nauczył się posłuszeństwa z tego, co wycierpiał;9 i doszedłszy do kresu, stał się dla wszystkich, którzy mu są posłuszni, przyczyną zbawienia wiecznego,10 nazwany od Boga najwyższym kapłanem według porządku Melchizedecha. “NIEUDOLNOŚĆ W ROZUMIENIU WYŻSZEJ NAUKI.11 O tym mam wiele rzeczy do powiedzenia i trudne do wyjaśnienia, bo staliście się niepodatnymi do słuchania.12 Gdy bowiem ze względu na czas powinniście być nauczycielami, znowu potrzebujecie, aby was uczono, jakie są początkowe zasady nauki bożej i staliście się jak ci, co potrzebują mleka, a nie stałego pokarmu13 Wszelki bowiem, co ssie mleko, nie zna nauki sprawiedliwości, bo jest dzieciątkiem.14 Doskonałym zaś daje się stały pokarm, tym co przez ćwiczenie mają zmysł wyrobiony do rozeznania dobrego i złego.
6NIEBEZPIECZEŃSTWO ODSTĘPSTWA.1 Przeto pomijając początki nauki Chrystusowej, zwróćmy się do rzeczy doskonalszych, nie zakładając ponownie fundamentu: od pokuty za uczynki martwe i od wiary w Boga,2 od nauki o chrzcie, o wkładaniu rąk i o powstaniu umarłych, o sądzie wiecznym.3 I to uczynimy, jeśli oczywiście Bóg pozwoli.4 Albowiem nie podobna, aby ci, co raz zostali oświeceni, a nawet zakosztowali daru niebieskiego i stali się uczestnikami Ducha Świętego,5 zakosztowali również dobrego słowa bożego i mocy przyszłego wieku,6 a odpadli – aby znowu odnowili się przez pokutę, skoro znowu sami w sobie krzyżują Syna Bożego i na pośmiewisko wystawiają.7 Albowiem ziemia, która pije deszcz często na siebie padający i rodzi rośliny użyteczne dla tych, co je uprawiają, otrzymuje błogosławieństwo od Boga.8 Lecz która rodzi ciernie i osty, odrzucona jest i bliska przekleństwa, a koniec jej – spalenie.ZACHĘTA DO WYTRWANIA.9 Choć tak mówimy, to jednak spodziewamy się po was, najmilsi, czegoś lepszego i bliższego zbawieniu.10 Gdyż Bóg nie jest niesprawiedliwy, żeby zapomniał o pracy waszej i miłości, jaką okazaliście w imię jego, którzyście posługiwali i posługujecie świętym.11 Pragniemy zaś, aby każdy z was okazał taką samą troskliwość o wypełnienie się nadziei aż do końca,12 abyście nie byli gnuśnymi, ale naśladowcami tych, co przez wiarę i cierpliwość odziedziczą obietnicę.PRZYKŁAD ABRAHAMA.13 Gdy bowiem Bóg dawał Abrahamowi obietnicę, ponieważ nie miał nikogo większego, na którego by mógł przysięgać, przysiągł na samego siebie,14 mówiąc: “Zaprawdę, błogosławiąc błogosławić ci będę i rozmnażając rozmnożę cię.”15 I tak dostąpił obietnicy, długo cierpliwie czekając.16 Ludzie bowiem przysięgają na większego od siebie i przysięga jest potwierdzeniem zakończenia każdego ich sporu.17 Dlatego Bóg, chcąc dziedzicom obietnicy pełniej okazać nieodmienność postanowienia swego, dodał przysięgę,18 abyśmy przez dwie rzeczy nieodmienne, w których Bóg skłamać nie może, doznali najmocniejszej pociechy; my, którzyśmy się uciekli do trzymania się podanej nam nadziei,19 którą mamy jak kotwicę duszy bezpieczną i mocną i przenikającą aż do wnętrza zasłony,20 dokąd jako przodownik wszedł za nas Jezus, stawszy się najwyższym kapłanem na wieki według porządku Melchizedecha.
7KAPŁAŃSTWO MELCHIZEDECHA WYŻSZE NIŻ LEWICKIE.1 A ten “Melchizedech, król Salemu, kapłan Boga najwyższego, który wyszedł na spotkanie Abrahama, wracającego z porażki królów pobłogosławił mu”;2 a jemu też Abraham “wydzielił dziesięcinę” ze wszystkiego; i jego imię najpierw tłumaczy się mianowicie: król sprawiedliwości, następnie zaś król Salem, to znaczy król pokoju;3 bez ojca, bez matki, bez rodowodu, nie ma ani początku dni, ani końca życia, a upodobniony do Syna Bożego, pozostaje kapłanem wiecznie.4 A przypatrzcie się, jak wielki jest ten, któremu Abraham patriarcha nawet dał dziesięcinę z rzeczy cenniejszych.5 Wprawdzie i ci z synów Lewiego, którzy otrzymuj ą kapłaństwo, mają rozkazanie, aby brać dziesięciny według Prawa od ludu, to jest od braci swoich, chociaż i oni pochodzą od Abrahama;6 lecz ten, którego ród nie zalicza się do nich, wziął dziesięcinę od Abrahama i pobłogosławił tego, który miał obietnicę.7 A bez żadnej wątpliwości, błogosławiony bywa mniejszy od wyższego.8 I tu właśnie dziesięciny biorą ludzie śmiertelni, tam zaś – o kim istnieje świadectwo, że żyje.9 I (żeby tak powiedzieć) Lewi, który brał dziesięciny, przez Abrahama oddał dziesięcinę;10 jeszcze bowiem był w osobie praojca, gdy na jego spotkanie wyszedł Melchizedech.ZE WZGLĘDU NA OSOBĘ.11 Jeśli więc kapłaństwo lewickie prowadziło do doskonałości (bo pod nim lud otrzymał Prawo), na cóż jeszcze trzeba było, żeby nastał inny kapłan “według porządku Melchizedecha,” a nie był zaliczony do porządku Aarona?12 Ze zmianą bowiem kapłaństwa jest konieczne, żeby nastąpiła zmiana i Prawa.13 Ten bowiem, o którym się to mówi, jest z innego pokolenia, z którego nikt nie służył ołtarzowi.14 Jawną bowiem jest rzeczą, że Pan nasz wyszedł z Judy, a w tym pokoleniu nic o kapłanach Mojżesz nie mówił.15 I jeszcze bardziej jest to widoczne, jeśli na podobieństwo Melchizedecha powstaje inny kapłan,16 który stał się nie według nakazu cielesnego Prawa, ale według mocy życia nieskazitelnego17 Świadczy bowiem: “Ty jesteś kapłanem na wieki, według porządku Melchizedecha.”18 Dokonuje się oczywiście odrzucenie poprzedniego ustawodawstwa z powodu jego słabości i bezużyteczności19 bo Zakon niczego nie przywiódł do doskonałości – a natomiast wprowadza się lepszą nadzieję, przez którą przybliżamy się do Boga.NOWE KAPŁAŃSTWO WIEKUISTE PRZYSIĘGĄ STWIERDZONE.20 I o ile stało się nie bez przysięgi (inni na pewno bez przysięgi zostali kapłanami,21 a ten pod przysięgą tego, który do niego rzekł: “Przysiągł Pan, a nie będzie żałował: Ty jesteś kapłanem na wieki”):22 O tyle też Jezus stał się poręczycielem lepszego testamentu.23 A innych wprawdzie wielu było kapłanów, dlatego że im śmierć trwać nie pozwalała;24 ten zaś, ponieważ trwa na wieki, ma kapłaństwo wieczne.25 Przeto i zbawiać może wiecznie tych, co przez niego przystępują do Boga, bo zawsze żyje, aby się wstawiać za nami.26 Przystało bowiem, abyśmy mieli takiego najwyższego kapłana: świętego, niewinnego, niepokalanego, odłączonego od grzeszników i wyniesionego nad niebiosa,27 który nie ma potrzeby codziennie, jak kapłani składać ofiary najpierw za swoje, potem za grzechy ludu, bo to uczynił raz, złożywszy ofiarę z samego siebie.28 Zakon bowiem ustanawia kapłanami ludzi podległych słabościom, lecz słowo przysięgi, danej po Zakonie – Syna doskonałego na wieki.
8ZE WZGLĘDU NA ŚWIĄTYNIĘ.1 A w tym, co mówimy, główną rzeczą jest: Takiego mamy arcykapłana, który zasiadł po prawicy tronu Majestatu w niebie2 jak sługa świątyni i prawdziwego przybytku, który założył Pan, a nie człowiek.3 Wszelki bowiem najwyższy kapłan bywa postanowiony dla ofiarowania darów i ofiar; stąd trzeba, żeby i on miał coś, co by ofiarował.4 Gdyby więc był na ziemi, nie byłby nawet kapłanem; gdyż są tacy, co według Prawa ofiarują dary,5 co służą obrazowi i cieniowi rzeczy niebieskich, jak odpowiedziano Mojżeszowi, gdy miał dokończyć przybytku: “Patrz, (mówi) czyń wszystko według wzoru, który ci ukazano na górze.”ZE WZGLĘDU NA PRZYMIERZE.6 Teraz zaś otrzymał tym wyższe posługiwanie, im doskonalszego testamentu jest pośrednikiem, który lepszymi obietnicami zawarowano.

RU Brytjka King J. 87 cf. Tłum. Толк. Gdyby bowiem ów pierwszy był bez przygany, to z pewnością nie szukanoby miejsca dla drugiego.Ибо, если бы первый завет был без недостатка, то не было бы нужды искать места другому. (За?_тf7i.) Ѓще бо бы пeрвый w4нъ непор0ченъ бhлъ, не бы2 втор0му и3скaлосz мёсто. 8,7Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.KJVει ei
_CONDεἰeiififγαρ gar
_CONJγάρgarforForη ē
_T-NSFὁhothe/this/who.πρωτη prōtē
_A-NSF-Sπρῶτοςprōtosfirstfirstεκεινη ekeinē
_D-NSFἐκεῖνοςekeinosthatthatην ēn
_{V-IAI-3S G5707}εἰμίeimito behad beenαμεμπτος amemptos
_A-NSFἄμεμπτοςamemptosblamelessfaultlessουκ ouk
_PRT-Nοὐouno, then should noαν an
_PRTἄνanif δευτερας deuteras
_A-GSFδεύτεροςdeuterossecondlyfor the secondεζητειτο ezēteito
_{V-IPI-3S G5712}ζητέωzēteōto seekhave been soughtτοπος topos
_N-NSMτόποςtoposplaceplace  8 cf. Tłum. Толк. Albowiem ganiąc ich, mówi: “Oto przyjdą dni, mówi Pan: i zawrę nowe przymierze z domem Izraela i z domem Jakuba,Но пророк, укоряя их, говорит: вот, наступают дни, говорит Господь, когда Я заключу с домом Израиля и с домом Иуды новый завет, Ўкорsz бо и5хъ глаг0летъ: сE, днjе грzдyтъ, гlетъ гDь, и3 совершY на д0мъ ї}левъ и3 на д0мъ їyдовъ завётъ н0въ, 8,8Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.KJVμεμφομενος memfomenos
_{V-PNP-NSM G5740}μέμφομαιmemfomaito blamefinding faultγαρ gar
_CONJγάρgarforForαυτους autous
_P-APMαὐτόςautoshe/she/it/selfwith themλεγει legei
_{V-PAI-3S G5719}λέγωlegōto speak, he saithιδου idou
_{V-2AMM-2S G5640}ὁράωhoraōto see, Beholdημεραι ēmerai
_N-NPFἡμέραhēmeraday, the daysερχονται erchontai
_{V-PNI-3P G5736}ἔρχομαιerchomaito come/gocomeλεγει legei
_{V-PAI-3S G5719}λέγωlegōto speak, saithκυριος kurios
_N-NSMκύριοςkurioslordthe Lordκαι kai
_CONJκαίkaiand, whenσυντελεσω suntelesō
_{V-FAI-1S G5692}συντελέωsunteleōto completeI will makeεπι epi
_PREPἐπίepiupon/to/againstwithτον ton
_T-ASMὁhothe/this/whothe houseοικον oikon
_N-ASMοἶκοςoikoshousethe houseισραηλ israēl
_N-PRIἸσραήλisraēlIsraelof Israelκαι kai
_CONJκαίkaiandandεπι epi
_PREPἐπίepiupon/to/againstwithτον ton
_T-ASMὁhothe/this/whothe houseοικον oikon
_N-ASMοἶκοςoikoshousethe houseιουδα iouda
_N-GSMἸουδάioudaJudeaof Judahδιαθηκην diathēkēn
_N-ASFδιαθήκηdiathēkēcovenantaκαινην kainēn
_A-ASFκαινόςkainosnewnew  9 cf. Tłum. Толк. nie według przymierza, które zawarłem z ich ojcami w dniu, w którym ująłem ich rękę, abym ich wywiódł z ziemi Egipskiej, bo oni nie wytrwali w przymierzu moim i ja ich zaniedbałem, mówi Pan.не такой завет, какой Я заключил с отцами их в то время, когда взял их за руку, чтобы вывести их из земли Египетской, потому что они не пребыли в том завете Моем, и Я пренебрег их, говорит Господь. не по завёту, є3г0же сотвори1хъ nтцє1мъ и4хъ въ дeнь, в0ньже є4мшу ми2 и5хъ за рyку, и3звести2 и5хъ t земли2 є3гЂпетскіz: занE тjи не пребhша въ завётэ моeмъ, и3 ѓзъ неради1хъ њ ни1хъ, гlетъ гDь. 8,9Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.KJVου ou
_PRT-NοὐounoNotκατα kata
_PREPκατάkataaccording toaccording toτην tēn
_T-ASFὁhothe/this/whothe covenantδιαθηκην diathēkēn
_N-ASFδιαθήκηdiathēkēcovenantthe covenantην ēn
_R-ASFὅς, ἥhhos ēwhichthatεποιησα epoiēsa
_{V-AAI-1S G5656}ποιέωpoieōto do/makeI madeτοις tois
_T-DPMὁhothe/this/whowithπατρασιν patrasin
_N-DPMπατήρpatērfatherwithαυτων autōn
_P-GPMαὐτόςautoshe/she/it/selftheirεν en
_PREPἐνenin/on/amonginημερα ēmera
_N-DSFἡμέραhēmeradaythe dayεπιλαβομενου epilabomenou
_{V-2ADP-GSM G5637}ἐπιλαμβάνωepilambanōto catchwhenμου mou
_P-1GSἐγώegōI/we, and Iτης tēs
_T-GSFὁhothe/this/whoby the handχειρος cheiros
_N-GSFχείρcheirhandby the handαυτων autōn
_P-GPMαὐτόςautoshe/she/it/selfthemεξαγαγειν exagagein
_{V-2AAN G5629}ἐξάγωexagōto lead outto leadαυτους autous
_P-APMαὐτόςautoshe/she/it/selfthemεκ ek
_PREPἐκekof/fromofγης gēs
_N-GSFγῆgēearththe landαιγυπτου aiguptou
_N-GSFΑἴγυπτοςaiguptosEgyptof Egyptοτι oti
_CONJὅτιhotithat/since; becauseαυτοι autoi
_P-NPMαὐτόςautoshe/she/it/selftheyουκ ouk
_PRT-Nοὐounonotενεμειναν enemeinan
_{V-AAI-3P G5656}ἐμμένωemmenōto abide in/bycontinuedεν en
_PREPἐνenin/on/amonginτη tē
_T-DSFὁhothe/this/whocovenantδιαθηκη diathēkē
_N-DSFδιαθήκηdiathēkēcovenantcovenantμου mou
_P-1GSἐγώegōI/weIκαγω kagō
_P-1NS-Kκἀγώkagōand I[and I]ημελησα ēmelēsa
_{V-AAI-1S G5656}ἀμελέωameleōto neglectregardedαυτων autōn
_P-GPMαὐτόςautoshe/she/it/selfthemλεγει legei
_{V-PAI-3S G5719}λέγωlegōto speak, saithκυριος kurios
_N-NSMκύριοςkurioslordthe Lord  10 cf. Tłum. Толк. Lecz to jest przymierze, które zawrę z domem Izraela, po owych dniach, mówi Pan, dając prawa moje w ich umysły i na sercach ich napiszę je i będę im Bogiem, a oni będą mi ludem.Вот завет, который завещаю дому Израилеву после тех дней, говорит Господь: вложу законы Мои в мысли их, и напишу их на сердцах их; и буду их Богом, а они будут Моим народом. Ћкw сeй завётъ, є3г0же завэщaю д0му ї}леву по џнэхъ днeхъ, гlетъ гDь, даS зак0ны мо‰ въ мы6сли и4хъ, и3 на сердцaхъ и4хъ напишY и5хъ, и3 бyду и5мъ бGъ, и3 тjи бyдутъ мнЁ лю1діе. 8,10Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.KJVοτι oti
_CONJὅτιhotithat/sinceForαυτη autē
_D-NSFοὗτοςhoutosthis/he/she/itthisη ē
_T-NSFὁhothe/this/whothe covenantδιαθηκη diathēkē
_N-NSFδιαθήκηdiathēkēcovenantthe covenantην ēn
_R-ASFὅς, ἥhhos ēwhichthatδιαθησομαι diathēsomai
_{V-FDI-1S G5695}διατίθημιdiatithēmito make a covenantI will makeτω tō
_T-DSMὁhothe/this/whowith the houseοικω oikō
_N-DSMοἶκοςoikoshousewith the houseισραηλ israēl
_N-PRIἸσραήλisraēlIsraelof Israelμετα meta
_PREPμετάmetawith/afterafterτας tas
_T-APFὁhothe/this/whodaysημερας ēmeras
_N-APFἡμέραhēmeradaydaysεκεινας ekeinas
_D-APFἐκεῖνοςekeinosthatthoseλεγει legei
_{V-PAI-3S G5719}λέγωlegōto speak, saithκυριος kurios
_N-NSMκύριοςkurioslordthe Lordδιδους didous
_{V-PAP-NSM G5723}δίδωμιdidōmito giveputνομους nomous
_N-APMνόμοςnomoslawlawsμου mou
_P-1GSἐγώegōI/weto meεις eis
_PREPεἰςeistowardintoτην tēn
_T-ASFὁhothe/this/whomindδιανοιαν dianoian
_N-ASFδιάνοιαdianoiamindmindαυτων autōn
_P-GPMαὐτόςautoshe/she/it/selftheirκαι kai
_CONJκαίkaiand, andεπι epi
_PREPἐπίepiupon/to/againstinκαρδιας kardias
_N-APFκαρδίαkardiaheartheartsαυτων autōn
_P-GPMαὐτόςautoshe/she/it/selfthemεπιγραψω epigrapsō
_{V-FAI-1S G5692}ἐπιγράφωepigrafōto write on; I willαυτους autous
_P-APMαὐτόςautoshe/she/it/selftheirκαι kai
_CONJκαίkaiand: andεσομαι esomai
_{V-FDI-1S G5695}εἰμίeimito beI will beαυτοις autois
_P-DPMαὐτόςautoshe/she/it/selfto themεις eis
_PREPεἰςeistoward θεον theon
_N-ASMθεόςtheosGoda Godκαι kai
_CONJκαίkaiand, andαυτοι autoi
_P-NPMαὐτόςautoshe/she/it/selftheyεσονται esontai
_{V-FDI-3P G5695}εἰμίeimito beshall beμοι moi
_P-1DSἐγώegōI/wemyεις eis
_PREPεἰςeistoward λαον laon
_N-ASMλαόςlaosa peoplea people  11 cf. Tłum. Толк. I nikt nie będzie uczył bliźniego swego, ani żaden brata swego, mówiąc: Poznaj Pana, gdyż wszyscy będą mię znać od najmniejszego aż do największego spośród nich;И не будет учить каждый ближнего своего и каждый брата своего, говоря: познай Господа; потому что все, от малого до большого, будут знать Меня, И# не и4мать научи1ти кjйждо и4скреннzго своего2 и3 кjйждо брaта своего2, глаг0лz: познaй гDа: ћкw вси2 ўвёдzтъ мS t мaла дaже и3 до вели1ка и4хъ, 8,11Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.KJVκαι kai
_CONJκαίkaiandAndου ou
_PRT-Nοὐounonotμη mē
_PRT-Nμήmēnot διδαξωσιν didaxōsin
_{V-AAS-3P G5661}διδάσκωdidaskōto teachthey shallεκαστος ekastos
_A-NSMἕκαστοςhekastoseachevery manτον ton
_T-ASMὁhothe/this/whobrotherπολιτην politēn
_N-ASMπολίτηςpolitēscitizen[citizen]αυτου autou
_P-GSMαὐτόςautoshe/she/it/selfhisκαι kai
_CONJκαίkaiand, andεκαστος ekastos
_A-NSMἕκαστοςhekastoseachevery manτον ton
_T-ASMὁhothe/this/whothe Lordαδελφον adelfon
_N-ASMἀδελφόςadelfosbrotherbrotherαυτου autou
_P-GSMαὐτόςautoshe/she/it/selfhisλεγων legōn
_{V-PAP-NSM G5723}λέγωlegōto speak, sayingγνωθι gnōthi
_{V-2AAM-2S G5628}γινώσκωginōskōto know, Knowτον ton
_T-ASMὁhothe/this/who κυριον kurion
_N-ASMκύριοςkurioslordthe Lordοτι oti
_CONJὅτιhotithat/since: forπαντες pantes
_A-NPMπᾶςpasallallειδησουσιν eidēsousin
_{V-FAI-3P G5692}εἴδωeidōto knowshall knowμε me
_P-1ASἐγώegōI/wemeαπο apo
_PREPἀπόapofrom, fromμικρου mikrou
_A-GSMμικρόςmikrossmallthe leastεως eōs
_ADVἕωςheōsuntiltoμεγαλου megalou
_A-GSMμέγαςmegasgreatthe greatestαυτων autōn
_P-GPMαὐτόςautoshe/she/it/self   12 cf. Tłum. Толк. albowiem zmiłuję się nad ich nieprawościami i nie będę już więcej pamiętał ich grzechów.”потому что Я буду милостив к неправдам их, и грехов их и беззаконий их не воспомяну более. занE млcтивъ бyду непрaвдамъ и4хъ и3 грэхHвъ и4хъ и3 беззак0ній и4хъ не и4мамъ помzнyти ктомY. 8,12Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.KJVοτι oti
_CONJὅτιhotithat/sinceForιλεως ileōs
_A-NSM-ATTἵλεωςhileōspropitious/graciousmercifulεσομαι esomai
_{V-FDI-1S G5695}εἰμίeimito beI will beταις tais
_T-DPFὁhothe/this/whotoαδικιαις adikiais
_N-DPFἀδικίαadikiaunrighteousnesstoαυτων autōn
_P-GPMαὐτόςautoshe/she/it/selftheirκαι kai
_CONJκαίkaiand, andτων tōn
_T-GPFὁhothe/this/whosinsαμαρτιων amartiōn
_N-GPFἁμαρτίαhamartiasinsinsαυτων autōn
_P-GPMαὐτόςautoshe/she/it/selftheirου ou
_PRT-Nοὐounonoμη mē
_PRT-Nμήmēnot μνησθω mnēsthō
_{V-APS-1S G5686}μιμνήσκωmimnēskōto rememberwill I rememberετι eti
_ADVἔτιetistillmore  13 cf. Tłum. Толк. Mówiąc zaś: “nowe” – przedawnił poprzednie. Lecz co się przedawnia i starzeje, bliskie jest zniszczenia.Говоря "новый", показал ветхость первого; а ветшающее и стареющее близко к уничтожению.Внегдa же гlетъ н0въ, њбветши2 пeрваго: ґ њбветшавaющее и3 состарэвaющеесz бли1з8 є4сть и3стлёніz.8,13Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.KJVεν en
_PREPἐνenin/on/amongInτω tō
_T-DSNὁhothe/this/who.λεγειν legein
_{V-PAN G5721}λέγωlegōto speakthat he saithκαινην kainēn
_A-ASFκαινόςkainosnew, A newπεπαλαιωκεν pepalaiōken
_{V-RAI-3S G5758}παλαιόωpalaioōto make old, he hath madeτην tēn
_T-ASFὁhothe/this/who πρωτην prōtēn
_A-ASF-Sπρῶτοςprōtosfirstthe firstτο to
_T-NSNὁhothe/this/who δε de
_CONJδέdethen. Nowπαλαιουμενον palaioumenon
_{V-PPP-NSN G5746}παλαιόωpalaioōto make oldoldκαι kai
_CONJκαίkaiandandγηρασκον gēraskon
_{V-PAP-NSN G5723}γηράσκωgēraskōto grow oldwaxeth oldεγγυς engus
_ADVἐγγύςengusnearreadyαφανισμου afanismou
_N-GSMἀφανισμόςafanismosdisappearanceto vanish away