MENU
Fragment:




Styl fragmentu




*Zezwalaj na cookies aby zapamiętać ustawienia

Księga Estery

Księga Estery

CZĘŚC 1 (1,1 — 4,17)NIEBEZPIECZEŃSTWO ZGUBY ZAGRAŻAJĄCE ŻYDOMI. ODRZUCENIE KRÓLOWEJ WASTI (1,1-22). Uczta Aswerusa dla książąt i możnych (1-4), dla całego ludu (5-8). Uczta wydana przez królowę (9). Królowa wzbrania się przyjść przed króla (10-12a). Król rozgniewany radzi się mędrców (12b-20). Odrzucenie królowej Wasli (21-22).
1

Warsz. King J. 11 Tłum. GrEn. Толк. Za dni Aswerusa, który panował od Indyj aż do Etiopii nad stu dwudziestu siedmiu prowincjami,И было [после сего] во дни Артаксеркса, - этот Артаксеркс царствовал над ста двадцатью семью областями от Индии и до Ефиопии, - Въ лёто втор0е цaрства ґртаxeрxа вели1кагw, въ пeрвый дeнь мцcа нісaна, с0нъ ви1дэ мардохeй сhнъ їаjровъ, семeевъ, кісeевъ, t плeмене веніамjнz, человёкъ їудeанинъ, њбитazй въ сyсэхъ грaдэ, человёкъ вели1къ, служA во дворЁ царeвэ: бё же t плэнeнныхъ, и5хже плэни2 навуходон0соръ цaрь вавmлHнскій t їеrли1ма, со їехонjею царeмъ їудeйскимъ. И# сицево2 є3гw2 с0ніе: и3 сE, глaсъ ўжaсный, гр0ми и3 трyсъ и3 смzтeніе на земли2: и3 сE, двA ѕм‡а вели6ка произыд0ста, готHва џба междY соб0ю брaтисz, и3 бhсть глaсъ и4хъ вели1къ, и3 глaсомъ и4хъ ўгот0васz всsкъ kзhкъ на брaнь, да и3стребsтъ kзhкъ првdныхъ: и3 сE, дeнь тьмы2 и3 мрaка, ск0рбь и3 тэснотA, и3 њѕлоблeніе и3 смzтeніе вeліе на земли2, и3 возмути1сz всsкъ kзhкъ првdнъ, боsщесz ѕл0бы и4хъ, и3 ўгот0вашасz на поги1бель, и3 возопи1ша ко гDу: t в0плz же и4хъ бhсть ѓки t мaлагw и3ст0чника рэкA вeліz, водA мн0га: и3 свётъ и3 с0лнце возсіS, и3 смирeнніи вознес0шасz и3 поzд0ша слaвныхъ. И# возбнyвъ мардохeй ви1дэвый с0ніе сіE, и3 є4же бGъ восхотЁ сотвори1ти, содержaше с0ніе сіE въ сeрдцы, и3 во всsцэмъ словеси2 хотsше разумёти є5 дaже до н0щи. И# пребывaше мардохeй во дворЁ со гавafомъ и3 faрромъ двэмA є3vнyхома царeвыма, и5же стрежaста дв0ръ: и3 слhша разглагHльствіz и4хъ, и3 совёты и4хъ и3спытA, и3 разумЁ, ћкw гот0вzтъ рyцэ свои2 возложи1ти на царS ґртаxeрxа: и3 сказA царю2 њ ни1хъ. И# и3спытA цaрь двY є3vн{ху своє1ю, и3 и3сповBдавша повBшена бhста. И# написA цaрь словесA сі‰ на пaмzть, и3 мардохeй написA њ словесёхъ си1хъ. И# повелЁ цaрь мардохeю служи1ти во дворЁ и3 дадE є3мY дaры за сіE. И# бЁ ґмaнъ ґмадafовъ вугeанинъ слaвенъ пред8 царeмъ и3 восхотЁ њѕл0бити мардохeа и3 людjй є3гw2 двY рaди є3vн{ху царє1ву.И# бhсть по словесёхъ си1хъ во днeхъ ґртаxeрxа: сeй ґртаxeрxъ t їндjи њбладaше сто2 двaдесzть седмію2 странaми (дaже до є3fі0піи): 1,1Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.ABPΚαὶ kai
CONJ
καίkaiandAnd
ἐγένετο egeneto
V-AMI-3S
γίνομαιginomaito beit came to pass
μετὰ meta
PREP
μετάmetawith/after[bed]
τοὺς tous
T-APM
hothe/this/whothe
λόγους logous
N-APM
λόγοςlogosword[Jahdai]
τούτους toutous
D-APM
τούτουςtoutousthese[to shake]
ἐν en
PREP
ἐνenin/on/amongin
ταῖς tais
T-DPF
hothe/this/who 
ἡμέραις hēmerais
N-DPF
ἡμέραhēmeradaydays
Ἀρταξέρξου artaxerxou
N-GSM
strong:GN-GSMstrong:GN-GSMstrong:GN-GSM 
οὗτος houtos
D-NSM
οὗτοςhoutosthis/he/she/itThis
ho
T-NSM
hothe/this/who 
Ἀρταξέρξης artaxerxēs
N-NSM
strong:GN-NSMstrong:GN-NSMstrong:GN-NSM 
ἀπὸ apo
PREP
ἀπόapofrom[5from
τῆς tēs
T-GSF
hothe/this/who[that]
Ἰνδικῆς indikēs
N-GSF
strong:GN-GSFstrong:GN-GSFstrong:GN-GSF 
ἑκατὸν hekaton
N-NUI
ἑκατόνhekatonhundred2a hundred
εἴκοσι eikosi
N-NUI
εἴκοσιeikositwenty[locust]
ἑπτὰ hepta
N-NUI
ἑπτάheptaseven[Harorite]
χωρῶν chōrōn
N-GPF
χώραchōracountry4regions
ἐκράτησεν ekratēsen
V-AAI-3S
κρατέωkrateōto grasp/seize1held].
 
2 Tłum. GrEn. Толк. gdy siedział na stolicy królestwa swego, Susan miastem królestwa jego pierwszym było.в то время, как царь Артаксеркс сел на царский престол свой, что в Сузах, городе престольном, во дни6 же ты6z, є3гдA сёде на прест0лэ цaрь ґртаxeрxъ въ сyсэхъ грaдэ, 1,2Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.ABPἐν en
PREP
ἐνenin/on/amongAnd in
αὐταῖς autais
D-DPF
αὐτόςautoshe/she/it/self[wall]
ταῖς tais
T-DPF
hothe/this/who 
ἡμέραις,     hēmerais
N-DPF
ἡμέραhēmeradaydays
ὅτε hote
ADV
ὅτεhotewhenwhen
ἐθρονίσθη ethronisthē
V-API-3S
strong:GV-API-3Sstrong:GV-API-3Sstrong:GV-API-3S 
ho
T-NSM
hothe/this/whothe
βασιλεὺς basileus
N-NSM
βασιλεύςbasileusking1king
Ἀρταξέρξης artaxerxēs
N-NSM
strong:GN-NSMstrong:GN-NSMstrong:GN-NSM 
ἐν en
PREP
ἐνenin/on/amongin
Σούσοις sousois
N-PRI
strong:GN-PRIstrong:GN-PRIstrong:GN-PRI 
τῇ
T-DSF
hothe/this/who[that]
πόλει,     polei
N-DSF
πόλιςpoliscitycity,
 
3 Tłum. GrEn. Толк. Trzeciego tedy roku panowania swego sprawił wielką ucztę wszystkim książętom i sługom swoim, najmożniejszym z Persów i najznakomitszym z Medów,в третий год своего царствования он сделал пир для всех князей своих и для служащих при нем, для главных начальников войска Персидского и Мидийского и для правителей областей своих, въ трeтіе лёто цaрства своегw2, сотвори2 пи1ръ другHмъ и3 пр0чымъ kзhкwмъ, и3 пє1рсскимъ и3 ми6дскимъ сл†внымъ, и3 нач†льнымъ сатрaпwмъ, 1,3Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.ABPἐν en
PREP
ἐνenin/on/amongin
τῷ
T-DSN
hothe/this/whothe
τρίτῳ tritō
A-DSN
τρίτοςtritosthirdthird
ἔτει etei
N-DSN
ἔτοςetosyearyear
βασιλεύοντος basileuontos
V-PAPGS
βασιλεύωbasileuōto reignof his reign,
αὐτοῦ autou
D-GSM
αὐτόςautoshe/she/it/self[wall]
δοχὴν dochēn
N-ASF
δοχήdochēbanquet[2banquet
ἐποίησεν epoiēsen
V-AAI-3S
ποιέωpoieōto do/make1he made a]
τοῖς tois
T-DPM
hothe/this/who 
φίλοις filois
A-DPM
φίλοςfilosfriendly/friendfriends,
καὶ kai
CONJ
καίkaiandand
τοῖς tois
T-DPN
hothe/this/whoto the
λοιποῖς loipois
A-DPN
λοιπόςloiposremainingrest
ἔθνεσιν ethnesin
N-DPN
ἔθνοςethnosGentilesof nations,
καὶ kai
CONJ
καίkaiandand
τοῖς tois
T-DPM
hothe/this/whoto the
Περσῶν persōn
N-GPM
strong:GN-GPMstrong:GN-GPMstrong:GN-GPM 
καὶ kai
CONJ
καίkaiandand
Μήδων mēdōn
N-GPM
strong:GN-GPMstrong:GN-GPMstrong:GN-GPM 
ἐνδόξοις endoxois
A-DPM
ἔνδοξοςendoxoshonoredhonorable ones,
καὶ kai
CONJ
καίkaiandand
τοῖς tois
T-DPM
hothe/this/whoto the
ἄρχουσιν archousin
N-DPM
ἄρχωνarchōnrulerrulers
τῶν tōn
T-GPM
hothe/this/whoof the
σατραπῶν.     satrapōn
N-GPM
strong:GN-GPMstrong:GN-GPMstrong:GN-GPM 
 
4 Tłum. GrEn. Толк. i starostom krain przed sobą, przez długi czas, to jest przez sto osiemdziesiąt dni, aby okazać bogactwa chwały królestwa swego i wielkość i chlubę możności swojej.показывая великое богатство царства своего и отличный блеск величия своего в течение многих дней, ста восьмидесяти дней. и3 по си1хъ, є3гдA показA и5мъ богaтство цaрства своегw2 и3 слaву весeліz своегw2, во сто2 џсмьдесzтъ днjй. 1,4Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.ABPκαὶ kai
CONJ
καίkaiandAnd
μετὰ meta
PREP
μετάmetawith/afterafter
ταῦτα tauta
D-APN
ταῦταtautathis[reward]
μετὰ meta
PREP
μετάmetawith/afterafter
τὸ to
T-ASN
hothe/this/whothe
δεῖξαι deixai
V-AAR
δεικνύωdeiknuōto showshowing
αὐτοῖς autois
D-DPM
αὐτόςautoshe/she/it/self[wall]
τὸν ton
T-ASM
hothe/this/whothe
πλοῦτον plouton
N-ASM
πλοῦτοςploutosrichesriches
τῆς tēs
T-GSF
hothe/this/who 
βασιλείας basileias
N-GSF
βασιλείαbasileiakingdomof his kingdom,
αὐτοῦ autou
D-GSM
αὐτόςautoshe/she/it/self[wall]
καὶ kai
CONJ
καίkaiandand
τὴν tēn
T-ASF
hothe/this/whothe
δόξαν doxan
N-ASF
δόξαdoxagloryglory
τῆς tēs
T-GSF
hothe/this/who 
εὐφροσύνης eufrosunēs
N-GSF
εὐφροσύνηeufrosunējoyof his gladness
τοῦ tou
T-GSM
hothe/this/who[that]
πλούτου ploutou
N-GSM
πλοῦτοςploutosriches[Moserah]
αὐτοῦ autou
D-GSM
αὐτόςautoshe/she/it/self[wall]
ἐπὶ epi
PREP
ἐπίepiupon/to/againstfor
ἡμέρας hēmeras
N-APF
ἡμέραhēmeraday[3days
ἑκατὸν hekaton
N-NUI
ἑκατόνhekatonhundred1a hundred
ὀγδοήκοντα,     ogdoēkonta
N-NUI
ὀγδοήκονταogdoēkontaeighty2eighty],
 
5 Tłum. GrEn. Толк. A gdy się dni uczty skończyły, wezwał wszystek lud, który się znalazł w Susan, od największego aż do najmniejszego i kazał przez siedem dni ucztę nagotować w wejściu do ogrodu i gaju, który królewską uprawą i ręką był szczepiony. По окончании сих дней, сделал царь для народа своего, находившегося в престольном городе Сузах, от большого до малого, пир семидневный на садовом дворе дома царского. И# є3гдA и3сп0лнишасz днjе пи1ра, сотвори2 цaрь пи1ршество kзhкwмъ њбрётшымсz во грaдэ (сyсэхъ) на днjй шeсть во дворЁ д0му царeва, 1,5Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.ABPὅτε hote
ADV
ὅτεhotewhenand when
δὲ de
PRT
δέdethenand when
ἀνεπληρώθησαν aneplērōthēsan
V-API-3P
ἀναπληρόωanaplēroōto fulfil[3were fulfilled
αἱ hai
T-NPF
hothe/this/who1the
ἡμέραι hēmerai
N-NPF
ἡμέραhēmeraday2days]
τοῦ tou
T-GSM
hothe/this/whoof the
γάμου,     gamou
N-GSM
γάμοςgamosweddingwedding,
ἐποίησεν epoiēsen
V-AAI-3S
ποιέωpoieōto do/make[3made
ho
T-NSM
hothe/this/who1the
βασιλεὺς basileus
N-NSM
βασιλεύςbasileusking2king]
πότον poton
N-ASM
πότοςpotoscarousinga banquet
τοῖς tois
T-DPN
hothe/this/whofor the
ἔθνεσιν ethnesin
N-DPN
ἔθνοςethnosGentilesnations,
τοῖς tois
T-DPN
hothe/this/whoto the ones
εὑρεθεῖσιν heuretheisin
V-APPMP
εὑρίσκωheuriskōto find/meetfound
εἰς eis
PREP
εἰςeistowardin
τὴν tēn
T-ASF
hothe/this/whothe
πόλιν polin
N-ASF
πόλιςpoliscitycity,
ἐπὶ epi
PREP
ἐπίepiupon/to/againstfor
ἡμέρας hēmeras
N-APF
ἡμέραhēmeraday[2days
ἓξ hex
N-NUI
ἕξhexsix1six],
ἐν en
PREP
ἐνenin/on/amongin
αὐλῇ aulē
N-DSF
αὐλήaulēpalace/courtyardcourtyard
οἴκου oikou
N-GSM
οἶκοςoikoshousehouse
τοῦ tou
T-GSM
hothe/this/whoof the
βασιλέως basileōs
N-GSM
βασιλεύςbasileuskingking,
 
6 Tłum. GrEn. Толк. I wisiały po wszystkich stronach opony białe i zielone i błękitne, zawieszone na sznurach bisiorowych i szkarłatnych, które były przez kółka z kości słoniowej przewleczone i na słupach marmurowych zawieszone. Łóżka też złote i srebrne rozstawione były na posadzce, szmaragdowym i marmurowym kamieniem wyłożonej i dziwnie rozmaitymi obrazami ozdobionej.Белые, бумажные и яхонтового цвета шерстяные ткани, прикрепленные виссонными и пурпуровыми шнурами, висели на серебряных кольцах и мраморных столбах. ўкрaшеннэмъ вmсс0нными и3 зелeными завёсами, простeртыми на ќжахъ вmсс0нныхъ и3 червлени1чныхъ, на к0льцахъ златhхъ и3 срeбрzныхъ, на столпёхъ мрaморныхъ и3 кaменныхъ: 1,6Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.ABPκεκοσμημένῃ kekosmēmenē
V-RMPMS
κοσμέωkosmeōto arrangebeing adorned
βυσσίνοις bussinois
A-DPM
βύσσινοςbussinosfine linenin fine linen,
καὶ kai
CONJ
καίkaiandand
καρπασίνοις karpasinois
N-DPM
strong:GN-DPMstrong:GN-DPMstrong:GN-DPM 
τεταμένοις tetamenois
V-RMPMP
strong:GV-RMPMPstrong:GV-RMPMPstrong:GV-RMPMP 
ἐπὶ epi
PREP
ἐπίepiupon/to/againstupon
σχοινίοις schoiniois
N-DPN
σχοινίονschoinionropelines
βυσσίνοις bussinois
A-DPN
βύσσινοςbussinosfine linenof fine linen
καὶ kai
CONJ
καίkaiandand
πορφυροῖς porfurois
A-DPN
πορφύρεοςporfureospurpleof purple,
ἐπὶ epi
PREP
ἐπίepiupon/to/againstupon
κύβοις kubois
N-DPM
strong:GN-DPMstrong:GN-DPMstrong:GN-DPM 
χρυσοῖς chrusois
A-DPM
χρύσεοςchruseosgoldenof gold
καὶ kai
CONJ
καίkaiandand
ἀργυροῖς argurois
A-DPM
ἀργύρεοςargureossilversilver,
ἐπὶ epi
PREP
ἐπίepiupon/to/againstupon
στύλοις stulois
N-DPM
στῦλοςstulospillarcolumns
παρίνοις parinois
A-DPM
strong:GA-DPMstrong:GA-DPMstrong:GA-DPM 
καὶ kai
CONJ
καίkaiandand
λιθίνοις·     lithinois
A-DPM
λίθινοςlithinosstonestones,
κλῖναι klinai
N-NPF
κλίνηklinēbedwith beds
χρυσαῖ chrusai
A-NPF
χρύσεοςchruseosgoldenof gold
καὶ kai
CONJ
καίkaiandand
ἀργυραῖ argurai
A-NPF
ἀργύρεοςargureossilversilver
ἐπὶ epi
PREP
ἐπίepiupon/to/againstupon
λιθοστρώτου lithostrōtou
A-GSM
λιθόστρωτοςlithostrōtospavementa stone pavement
σμαραγδίτου smaragditou
N-GSM
strong:GN-GSMstrong:GN-GSMstrong:GN-GSM 
λίθου lithou
N-GSM
λίθοςlithosstonestone,
καὶ kai
CONJ
καίkaiandand
πιννίνου pinninou
N-GSM
strong:GN-GSMstrong:GN-GSMstrong:GN-GSM 
καὶ kai
CONJ
καίkaiandand
παρινου parinou
N-GSN
strong:GN-GSNstrong:GN-GSNstrong:GN-GSN 
λιθου lithou
N-GSM
λίθοςlithosstonestone,
και kai
CONJ
καίkaiandand
στρωμναὶ strōmnai
N-NPF
strong:GN-NPFstrong:GN-NPFstrong:GN-NPF 
διαφανεῖς diafaneis
A-NPF
διαφανήςdiafanēstransparent1transparent
ποικίλως poikilōs
ADV
ποικίλοςpoikilosvarious[constraint]
διηνθισμέναι,     diēnthismenai
V-AMPRP
strong:GV-AMPRPstrong:GV-AMPRPstrong:GV-AMPRP 
κύκλῳ kuklō
N-DSM
κύκλῳkuklōsurrounding[child]
ῥόδα roda
N-APN
strong:GN-APNstrong:GN-APNstrong:GN-APN 
πεπασμένα·     pepasmena
V-RMPAP
strong:GV-RMPAPstrong:GV-RMPAPstrong:GV-RMPAP 
 
7 Tłum. GrEn. Толк. A ci, którzy byli zaproszeni, pili z kubków złotych, i na coraz innych naczyniach wnoszono potrawy; wino też, tak jak wielmożność królewskiej przystało, obficie i co najlepsze nalewano.Золотые и серебряные ложа были на помосте, устланном камнями зеленого цвета и мрамором, и перламутром, и камнями черного цвета. лHжа зл†та и3 срє1брzна, на пом0стэ кaмене смарaгдова, и3 піннjнска и3 парjнска мрaмора, и3 плащани6цы пестротaми разли1чными расцвёчєны, w4крестъ шипцы2 разсёzни: 1,7Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.ABPποτήρια potēria
N-NPN
ποτήριονpotērioncupwith cups
χρυσᾶ chrusa
A-NPN
χρύσεοςchruseosgoldenof gold
καὶ kai
CONJ
καίkaiandand
ἀργυρᾶ argura
A-NPN
ἀργύρεοςargureossilversilver,
καὶ kai
CONJ
καίkaiandand
ἀνθράκινον anthrakinon
A-NSN
strong:GA-NSNstrong:GA-NSNstrong:GA-NSN 
κυλίκιον kulikion
N-NSN
strong:GN-NSNstrong:GN-NSNstrong:GN-NSN 
προκείμενον prokeimenon
V-PMPRS
πρόκειμαιprokeimaito set before[beneath]
ἀπὸ apo
PREP
ἀπόapofrom[where?]
ταλάντων talantōn
N-GPN
τάλαντονtalantontalent[contempt]
τρισμυρίων·     trismuriōn
A-GPN
strong:GA-GPNstrong:GA-GPNstrong:GA-GPN 
οἶνος oinos
N-NSM
οἶνοςoinoswinewine
πολὺς polus
A-NSM
πολύςpolusmuchabundant
καὶ kai
CONJ
καίkaiand[desire]
ἡδύς,     hēdus
A-NSM
strong:GA-NSMstrong:GA-NSMstrong:GA-NSM 
ὃν hon
R-ASM
ὅς, ἥhhos ēwhichwhich
αὐτὸς autos
D-NSM
αὐτόςautoshe/she/it/self[wall]
ho
T-NSM
hothe/this/who1the
βασιλεὺς basileus
N-NSM
βασιλεύςbasileusking2king]
ἔπινεν.     epinen
V-IAI-3S
πίνωpinōto drinkdrank.
 
8 Tłum. GrEn. Толк. A nie było nikogo, który by nie chcących do picia przymuszał, ale jak król postanowił, stawiając nad każdym stołem jednego z książąt swoich, aby brał każdy, co by chciał.Напитки подаваемы были в золотых сосудах и сосудах разнообразных, ценою в тридцать тысяч талантов; и вина царского было множество, по богатству царя. Питье шло чинно, никто не принуждал, потому что царь дал такое приказание всем управляющим в доме его, чтобы делали по воле каждого. сосyди злaти и3 срeбрzни, и3 чaша ґнfрaxа (кaмене) предложeннаz, цэн0ю тал†нтъ три1десzть тhсzщъ: віно2 мн0го и3 слaдко, є4же сaмъ цaрь піsше: питіe же сіE не по ўстaвленному зак0ну бhсть, тaкw бо восхотЁ цaрь и3 заповёда їкон0мwмъ сотвори1ти в0лю свою2 и3 мужeй. 1,8Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.ABPho
T-NSM
hothe/this/who 
δὲ de
PRT
δέdethenBut
πότος potos
N-NSM
πότοςpotoscarousingthis banquet
οὗτος houtos
D-NSM
οὗτοςhoutosthis/he/she/itthis banquet
οὐ ou
ADV
οὐouno[2not
κατὰ kata
PREP
κατάkataaccording to3according to
προκείμενον prokeimenon
V-PMPAS
πρόκειμαιprokeimaito set before5being situated
νόμον nomon
N-ASM
νόμοςnomoslaw4 law
ἐγένετο,     egeneto
V-AMI-3S
γίνομαιginomaito be1took place];
οὕτως houtōs
ADV
οὕτω, οὕτωςhhoutō outōsthus(-ly)but thus
δὲ de
PRT
δέdethenbut thus
ἠθέλησεν ēthelēsen
V-AAI-3S
θέλωthelōto will/desire[3wanted
ho
T-NSM
hothe/this/who1the
βασιλεὺς basileus
N-NSM
βασιλεύςbasileusking2king],
καὶ kai
CONJ
καίkaiandand
ἐπέταξεν epetaxen
V-AAI-3S
ἐπιτάσσωepitassōto commandhe gave orders
τοῖς tois
T-DPM
hothe/this/whoto the
οἰκονόμοις oikonomois
N-DPM
οἰκονόμοςoikonomosmanagermanagers
ποιῆσαι poiēsai
V-AAR
ποιέωpoieōto do/maketo do
τὸ to
T-ASN
hothe/this/who 
θέλημα thelēma
N-ASN
θέλημαthelēmawill/desirehis will,
αὐτοῦ autou
D-GSM
αὐτόςautoshe/she/it/self[wall]
καὶ kai
CONJ
καίkaiandand
τῶν tōn
T-GPM
hothe/this/whofor the
ἀνθρώπων.     anthrōpōn
N-GPM
ἄνθρωποςanthrōposa humanmen.
 
9 Tłum. GrEn. Толк. Wasti królowa sprawiła też ucztę dla niewiast w pałacu, gdzie król Aswerus zwykł był mieszkać.И царица Астинь сделала также пир для женщин в царском доме царя Артаксеркса. И# ґстjнь цари1ца сотвори2 пи1ръ женaмъ въ домY царeвэ, и3дёже цaрь ґртаxeрxъ. 1,9Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.ABPκαὶ kai
CONJ
καίkaiandAnd
Αστιν astin
N-PRI
strong:GN-PRIstrong:GN-PRIstrong:GN-PRI 

T-NSF
hothe/this/whothe
βασίλισσα basilissa
N-NSF
βασίλισσαbasilissaqueenqueen
ἐποίησε epoiēse
V-AAI-3S
ποιέωpoieōto do/makemade
πότον poton
N-ASM
πότοςpotoscarousinga banquet
ταῖς tais
T-DPF
hothe/this/whofor the
γυναιξὶν gunaixin
N-DPF
γυνήgunēwomanwomen
ἐν en
PREP
ἐνenin/on/amongin
τοῖς tois
T-DPM
hothe/this/whothe
βασιλείοις,     basileiois
N-DPN
βασίλειοςbasileioskingly[bright spot]
ὅπου hopou
PRT
ὅπουhopouwhere(-ever)where
ho
T-NSM
hothe/this/who 
βασιλεὺς basileus
N-NSM
βασιλεύςbasileuskingking
Ἀρταξέρξης.     artaxerxēs
N-NSM
strong:GN-NSMstrong:GN-NSMstrong:GN-NSM 
 
10 Tłum. GrEn. Толк. A tak dnia siódmego, gdy sobie król podweselił, a po zbytnim piciu zagrzał się winem, rozkazał Maumamowi, Bazacie, Harbonie, Bagacie, Abgacie, Zetarowi i Charchasowi, siedmiu rzezańcom, którzy przed oczyma jego służyli, В седьмой день, когда развеселилось сердце царя от вина, он сказал Мегуману, Бизфе, Харбоне, Бигфе и Авагфе, Зефару и Каркасу - семи евнухам, служившим пред лицем царя Артаксеркса, Въ дeнь же седмhй развесели1всz цaрь, речE ґмaну и3 вазaну, и3 faррэ и3 варaзу, и3 заfолfaну и3 ґватaзу и3 fарaву, седми1мъ є3vнyхwмъ, и5же служaху пред8 царeмъ ґртаxeрxомъ, 1,10Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.ABPἐν en
PREP
ἐνenin/on/amongAnd on
δὲ de
PRT
δέdethenAnd on
τῇ
T-DSF
hothe/this/whothe
ἡμέρᾳ hēmera
N-DSF
ἡμέραhēmeraday[2day
τῇ
T-DSF
hothe/this/who 
ἑβδόμῃ hebdomē
A-DSF
ἕβδομοςhebdomosseventh1seventh]
ἡδέως hēdeōs
ADV
ἡδέωςhēdeōsgladly[4with pleasure
γενόμενος genomenos
V-AMPRS
γίνομαιginomaito be3being
ho
T-NSM
hothe/this/who1the
βασιλεὺς basileus
N-NSM
βασιλεύςbasileusking2king],
εἶπεν eipen
V-AAI-3S
ἔπω, ἐρῶ, εἶπονepō erō eiponto saysaid
τῷ
T-DSM
hothe/this/who 
Αμαν aman
N-PRI
strong:GN-PRIstrong:GN-PRIstrong:GN-PRI 
καὶ kai
CONJ
καίkaiandand
Βαζαν bazan
N-PRI
strong:GN-PRIstrong:GN-PRIstrong:GN-PRI 
καὶ kai
CONJ
καίkaiandand
Θαρρα tharra
N-PRI
strong:GN-PRIstrong:GN-PRIstrong:GN-PRI 
καὶ kai
CONJ
καίkaiandand
Βωραζη bōrazē
N-PRI
strong:GN-PRIstrong:GN-PRIstrong:GN-PRI 
καὶ kai
CONJ
καίkaiandand
Ζαθολθα zatholtha
N-PRI
strong:GN-PRIstrong:GN-PRIstrong:GN-PRI 
καὶ kai
CONJ
καίkaiandand
Αβαταζα abataza
N-PRI
strong:GN-PRIstrong:GN-PRIstrong:GN-PRI 
καὶ kai
CONJ
καίkaiandand
Θαραβα,     tharaba
N-PRI
strong:GN-PRIstrong:GN-PRIstrong:GN-PRI 
τοῖς tois
T-DPM
hothe/this/whothe
ἑπτὰ hepta
N-NUI
ἑπτάheptasevenseven
εὐνούχοις eunouchois
N-DPM
εὐνοῦχοςeunouchoseunucheunuchs
τοῖς tois
T-DPM
hothe/this/who 
διακόνοις diakonois
N-DPM
διάκονοςdiakonosservant[pure]
τοῦ tou
T-GSM
hothe/this/who[that]
βασιλέως basileōs
N-GSM
βασιλεύςbasileuskingof king
Ἀρταξέρξου,     artaxerxou
N-GSM
strong:GN-GSMstrong:GN-GSMstrong:GN-GSM 
 
11 Tłum. GrEn. Толк. aby przywiedli królowę Wasů przed króla, włożywszy na głowę jej koronę, aby pokazał wszystkim ludziom i książętom piękność jej, bo bardzo piękna była.чтобы они привели царицу Астинь пред лице царя в венце царском для того, чтобы показать народам и князьям красоту ее; потому что она была очень красива. привести2 (ґстjнь) цари1цу пред8 него2, є4же воцари1ти ю5 и3 возложи1ти на ню2 вэнeцъ цaрскій и3 показaти ю5 всBмъ начaльствующымъ и3 kзhкwмъ красотY є3S, занE прекрaсна бЁ. 1,11Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.ABPεἰσαγαγεῖν eisagagein
V-AAR
εἰσάγωeisagōto bring into bring in
τὴν tēn
T-ASF
hothe/this/whothe
βασίλισσαν basilissan
N-ASF
βασίλισσαbasilissaqueenqueen
πρὸς pros
PREP
πρόςprosto/withto
αὐτὸν auton
D-ASM
αὐτόςautoshe/she/it/self[wall]
βασιλεύειν basileuein
V-PAR
βασιλεύωbasileuōto reignto give her reign,
αὐτὴν autēn
D-ASF
αὐτόςautoshe/she/it/self[wall]
καὶ kai
CONJ
καίkaiandand
περιθεῖναι peritheinai
V-AAR
περιτίθημιperitithēmito put onto put on
αὐτῇ autē
D-DSF
αὐτόςautoshe/she/it/self[wall]
τὸ to
T-ASN
hothe/this/whothe
διάδημα diadēma
N-ASN
διάδημαdiadēmadiademdiadem,
καὶ kai
CONJ
καίkaiandand
δεῖξαι deixai
V-AAR
δεικνύωdeiknuōto showto show
αὐτὴν autēn
D-ASF
αὐτόςautoshe/she/it/self[wall]
πᾶσιν pasin
A-DPM
πᾶςpasallto all
τοῖς tois
T-DPM
hothe/this/whothe
ἄρχουσιν archousin
N-DPM
ἄρχωνarchōnrulerrulers
καὶ kai
CONJ
καίkaiandand
τοῖς tois
T-DPN
hothe/this/whoto the
ἔθνεσιν ethnesin
N-DPN
ἔθνοςethnosGentilesnations
τὸ to
T-ASN
hothe/this/who 
κάλλος kallos
N-ASN
strong:GN-ASNstrong:GN-ASNstrong:GN-ASN 
αὐτῆς,     autēs
D-GSF
αὐτόςautoshe/she/it/self[wall]
ὅτι hoti
CONJ
ὅτιhotithat/sincefor
καλὴ kalē
A-NSF
καλόςkalosgoodshe was beautiful.
ἦν.     ēn
V-IAI-3S
ἦνēnwas[pledge]
 
12 Tłum. GrEn. Толк. Lecz ona wzbraniała się i na królewski rozkaz, który dał przez rzezańców, przyjść nie chciała. Rozgniewany tym i wielką złością zapalony,Но царица Астинь не захотела прийти по приказанию царя, объявленному чрез евнухов. И# не послyша є3гw2 ґстjнь цари1ца пріити2 со є3vн{хи. 1,12Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.ABPκαὶ kai
CONJ
καίkaiandAnd
οὐκ ouk
ADV
οὐouno[3did not
εἰσήκουσεν eisēkousen
V-AAI-3S
εἰσακούωeisakouōto listen to4listen to
αὐτοῦ autou
D-GSM
αὐτόςautoshe/she/it/self[wall]
Αστιν astin
N-PRI
strong:GN-PRIstrong:GN-PRIstrong:GN-PRI 

T-NSF
hothe/this/who 
βασίλισσα basilissa
N-NSF
βασίλισσαbasilissaqueen1queen]
ἐλθεῖν elthein
V-AAR
ἔρχομαιerchomaito come/goto come
μετὰ meta
PREP
μετάmetawith/afterwith
τῶν tōn
T-GPM
hothe/this/whothe
εὐνούχων.     eunouchōn
N-GPM
εὐνοῦχοςeunouchoseunucheunuchs.
καὶ kai
CONJ
καίkaiandAnd
ἐλυπήθη elupēthē
V-API-3S
λυπέωlupeōto grieve[3fretted
ho
T-NSM
hothe/this/who1the
βασιλεὺς basileus
N-NSM
βασιλεύςbasileusking2king],
καὶ kai
CONJ
καίkaiandand
ὠργίσθη ōrgisthē
V-API-3S
ὀργίζωorgizōto angerhe was provoked to anger.
 
13 Tłum. GrEn. Толк. zapytał król mędrców, którzy według zwyczaju królewskiego zawsze przy nim byli, i za których radą wszystko czynił, bo znali ustawy И разгневался царь сильно, и ярость его загорелась в нем. И сказал царь мудрецам, знающим прежние времена - ибо дела царя делались пред всеми знающими закон и права, - И# њпечaлисz цaрь, и3 разгнёвасz, и3 речE бли6жнимъ свои6мъ: си1це речE ґстjнь: сотвори1те u5бо њ сeмъ зак0нъ и3 сyдъ. 1,13Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.ABPκαὶ kai
CONJ
καίkaiandAnd
εἶπεν eipen
V-AAI-3S
ἔπω, ἐρῶ, εἶπονepō erō eiponto sayhe said
τοῖς tois
T-DPM
hothe/this/who 
φίλοις filois
A-DPM
φίλοςfilosfriendly/friendhis friends,
αὐτοῦ autou
D-GSM
αὐτόςautoshe/she/it/self[wall]
Κατὰ kata
PREP
κατάkataaccording toThus
ταῦτα tauta
D-APN
ταῦταtautathis[reward]
ἐλάλησεν elalēsen
V-AAI-3S
λαλέωlaleōto speakVashti spoke,
Αστιν,     astin
N-PRI
strong:GN-PRIstrong:GN-PRIstrong:GN-PRI 
ποιήσατε poiēsate
V-AAM-2P
ποιέωpoieōto do/makeyou deal
οὖν oun
PRT
οὖνountherefore/thenthen
περὶ peri
PREP
περίperiaboutconcerning
τούτου toutou
D-GSN
τούτουtoutouof this[to flee]
νόμον nomon
N-ASM
νόμοςnomoslawlaw
καὶ kai
CONJ
καίkaiandand
κρίσιν.     krisin
N-ASF
κρίσιςkrisisjudgmentjudgment!
 
14 Tłum. GrEn. Толк. i prawa przodków (a byli pierwsi i najbliżsi: Charsena, Setar, Adnaata, Tarsis, Mares, Marsana i Mamuchan, siedmiu książąt perskich i medyjskich, którzy patrzyli na oblicze króla i pierwsi po nim zwykli byli siadać),приближенными же к нему тогда были: Каршена, Шефар, Адмафа, Фарсис, Мерес, Марсена, Мемухан - семь князей Персидских и Мидийских, которые могли видеть лице царя и сидели первыми в царстве: И# приступи1ша къ немY ґркесeй и3 сарсоfeй и3 малисеaръ, нач†льницы пeрсстіи и3 ми1дстіи, и5же бли1з8 царS, пeрвіи сэдsщіи при цари2, 1,14Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.ABPκαὶ kai
CONJ
καίkaiandAnd
προσῆλθεν prosēlthen
V-AAI-3S
προσέρχομαιproserchomaito come near/agreecame forward
αὐτῷ autō
D-DSM
αὐτόςautoshe/she/it/self[wall]
Αρκεσαιος arkesaios
N-PRI
strong:GN-PRIstrong:GN-PRIstrong:GN-PRI 
καὶ kai
CONJ
καίkaiandand
Σαρσαθαιος sarsathaios
N-PRI
strong:GN-PRIstrong:GN-PRIstrong:GN-PRI 
καὶ kai
CONJ
καίkaiandand
Μαλησεαρ malēsear
N-PRI
strong:GN-PRIstrong:GN-PRIstrong:GN-PRI 
οἱ hoi
T-NPM
hothe/this/whothe ones
ἄρχοντες archontes
N-NPM
ἄρχωνarchōnrulerrulers
Περσῶν persōn
N-GPM
strong:GN-GPMstrong:GN-GPMstrong:GN-GPM 
καὶ kai
CONJ
καίkaiandand
Μήδων mēdōn
N-GPM
strong:GN-GPMstrong:GN-GPMstrong:GN-GPM 
οἱ hoi
T-NPM
hothe/this/whothe
ἐγγὺς engus
ADV
ἐγγύςengusnearnear
τοῦ tou
T-GSM
hothe/this/whothe ones
βασιλέως basileōs
N-GSM
βασιλεύςbasileuskingking,
οἱ hoi
T-NPM
hothe/this/whothe
πρῶτοι prōtoi
A-NPMS
πρῶτοςprōtosfirstforemost
παρακαθήμενοι parakathēmenoi
V-PMPRP
strong:GV-PMPRPstrong:GV-PMPRPstrong:GV-PMPRP 
τῷ
T-DSM
hothe/this/who[that]
βασιλεῖ basilei
N-DSM
βασιλεύςbasileuskingking.
 
15 Tłum. GrEn. Толк. jakiemu wyrokowi podlega królowa Wasti, która rozkazu Aswerusa króla, danego przez rzezańców, wykonać nie chciała.как поступить по закону с царицею Астинь за то, что она не сделала по слову царя Артаксеркса, объявленному чрез евнухов? и3 возвэсти1ша є3мY по зак0нwмъ, кaкw подобaетъ сотвори1ти цари1цэ ґстjни, ћкw не сотвори2 повелённыхъ t царS чрез8 є3vнyхи. 1,15Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.ABPκαὶ kai
CONJ
καίkaiandAnd
ἀπήγγειλαν apēngeilan
V-AAI-3P
ἀπαγγέλλωapangellōto announcethey reported
αὐτῷ autō
D-DSM
αὐτόςautoshe/she/it/self[wall]
κατὰ kata
PREP
κατάkataaccording toaccording to
τοὺς tous
T-APM
hothe/this/whothe
νόμους nomous
N-APM
νόμοςnomoslawlaws
ὡς hōs
CONJ
ὡςhōswhich/howas
δεῖ dei
V-PAI-3S
δεῖdeibe necessary[4must
ποιῆσαι poiēsai
V-AAR
ποιέωpoieōto do/make5do
Αστιν astin
N-PRI
strong:GN-PRIstrong:GN-PRIstrong:GN-PRI 
τῇ
T-DSF
hothe/this/who2the
βασιλίσσῃ,     basilissē
N-DSF
βασίλισσαbasilissaqueen3queen],
ὅτι hoti
CONJ
ὅτιhotithat/sincefor
οὐκ ouk
ADV
οὐounoshe had not
ἐποίησεν epoiēsen
V-AAI-3S
ποιέωpoieōto do/makedone
τὰ ta
T-APN
hothe/this/whothe
ὑπὸ hupo
PREP
ὑπόhupoby/under[2by
τοῦ tou
T-GSM
hothe/this/who3the
βασιλέως basileōs
N-GSM
βασιλεύςbasileusking4king,
προσταχθέντα prostachthenta
V-APPAP
προστάσσωprostassōto order1having been assigned]
διὰ dia
PREP
διάdiathrough/because ofthrough
τῶν tōn
T-GPM
hothe/this/whothe
εὐνούχων.     eunouchōn
N-GPM
εὐνοῦχοςeunouchoseunucheunuchs.
 
16 Tłum. GrEn. Толк. I odpowiedział Mamuchan, co król słyszał i książęta: «Nie tylko króla obraziła królowa Wasti, ale i wszystkie narody i książąt, którzy są po wszystkich ziemiach króla Aswerusa.И сказал Мемухан пред лицем царя и князей: не пред царем одним виновна царица Астинь, а пред всеми князьями и пред всеми народами, которые по всем областям царя Артаксеркса; И# речE мухeй ко царю2 и3 къ болsрwмъ: не царS є3ди1наго њби1дэ ґстjнь цари1ца, но и3 вс‰ кн‰зи и3 начaльники царє1вы, 1,16Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.ABPκαὶ kai
CONJ
καίkaiandAnd
εἶπεν eipen
V-AAI-3S
ἔπω, ἐρῶ, εἶπονepō erō eiponto sayMemucan said
ho
T-NSM
hothe/this/whoMemucan said
Μουχαιος mouchaios
N-NSM
strong:GN-NSMstrong:GN-NSMstrong:GN-NSM 
πρὸς pros
PREP
πρόςprosto/withto
τὸν ton
T-ASM
hothe/this/whothe
βασιλέα basilea
N-ASM
βασιλεύςbasileuskingking
καὶ kai
CONJ
καίkaiandand
τοὺς tous
T-APM
hothe/this/whothe
ἄρχοντας archontas
N-APM
ἄρχωνarchōnrulerrulers,
Οὐ ou
ADV
οὐounoNot
τὸν ton
T-ASM
hothe/this/who[5the
βασιλέα basilea
N-ASM
βασιλεύςbasileusking6king
μόνον monon
ADV
μόνοςmonosalone1only
ἠδίκησεν ēdikēsen
V-AAI-3S
ἀδικέωadikeōto harm4wronged
Αστιν astin
N-PRI
strong:GN-PRIstrong:GN-PRIstrong:GN-PRI 

T-NSF
hothe/this/who 
βασίλισσα,     basilissa
N-NSF
βασίλισσαbasilissaqueen2queen],
ἀλλὰ alla
CONJ
ἀλλάallabutbut
καὶ kai
ADV
καίkaiandalso
πάντας pantas
A-APM
πᾶςpasallall
τοὺς tous
T-APM
hothe/this/whothe
ἄρχοντας archontas
N-APM
ἄρχωνarchōnrulerrulers,
καὶ kai
CONJ
καίkaiandand
τοὺς tous
T-APM
hothe/this/whothe
ἡγουμένους hēgoumenous
V-PMPAP
ἡγέομαιhēgeomaito governleaders
τοῦ tou
T-GSM
hothe/this/whoof the
βασιλέως basileōs
N-GSM
βασιλεύςbasileuskingking,
 
17 Tłum. GrEn. Толк. Bo rozejdzie się mowa o królowej do wszystkich niewiast, tak iż wzgardzą mężami swymi i rzekną: «l Król Aswerus kazał, aby królowa Wasti weszła do niego, a ona nie chciała.потому что поступок царицы дойдет до всех жен, и они будут пренебрегать мужьями своими и говорить: царь Артаксеркс велел привести царицу Астинь пред лице свое, а она не пошла. и4бо повёда и5мъ словесA цари1цы, и3 кaкw противоречE царю2: 1,17Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.ABP[καὶ     kai
CONJ
καίkaiand(for
γὰρ gar
PRT
γάρgarfor(for
διηγήσατο diēgēsato
V-AMI-3S
διηγέομαιdiēgeomaito relate fullyhe described
αὐτοῖς autois
D-DPM
αὐτόςautoshe/she/it/self[wall]
τὰ ta
T-APN
hothe/this/whothe
ῥήματα rēmata
N-APN
ῥῆμαrēmawordsayings
τῆς tēs
T-GSF
hothe/this/whoof the
βασιλίσσης basilissēs
N-GSF
βασίλισσαbasilissaqueenqueen)
καὶ kai
CONJ
καίkaiandand
ὡς hōs
CONJ
ὡςhōswhich/howhow
ἀντεῖπεν anteipen
V-AAI-3S
ἀντεῖπονanteiponto contradictshe contradicted
τῷ
T-DSM
hothe/this/whothe
βασιλεῖ].     basilei
N-DSM
βασιλεύςbasileuskingking,
ὡς hōs
CONJ
ὡςhōswhich/howas
οὖν oun
PRT
οὖνountherefore/thenthen
ἀντεῖπεν anteipen
V-AAI-3S
ἀντεῖπονanteiponto contradictshe did contradict
τῷ
T-DSM
hothe/this/who 
βασιλεῖ basilei
N-DSM
βασιλεύςbasileuskingking
Ἀρταξέρξῃ,     artaxerxē
N-DSM
strong:GN-DSMstrong:GN-DSMstrong:GN-DSM 
 
18 Tłum. GrEn. Толк. «I za tym przykładem wszystkie żony książąt perskich i medyjskich lekce sobie będą ważyć rozkazania mężów. Słuszny przeto jest gniew królewski.Теперь княгини Персидские и Мидийские, которые услышат о поступке царицы, будут то же говорить всем князьям царя; и пренебрежения и огорчения будет довольно. ћкоже ќбw проти1внw речE царю2 ґртаxeрxу, си1це и3 днeсь госпwжи2 жєны2 пр0чыz кнzзeй пeрсскихъ и3 ми1дскихъ, ўслhшавшz царю2 речє1ннаz t неS, дерзнyтъ тaкожде безчeствовати мужeи свои1хъ: 1,18Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.ABPοὕτως houtōs
ADV
οὕτω, οὕτωςhhoutō outōsthus(-ly)so
σήμερον sēmeron
ADV
σήμερονsēmerontodaytoday,
αἱ hai
T-NPF
hothe/this/whothe
τυραννίδες turannides
N-NPF
strong:GN-NPFstrong:GN-NPFstrong:GN-NPF 
αἱ hai
T-NPF
hothe/this/whoof the
λοιπαὶ loipai
A-NPF
λοιπόςloiposremainingrest
τῶν tōn
T-GPM
hothe/this/whoof the
ἀρχόντων archontōn
N-GPM
ἄρχωνarchōnrulerrulers
Περσῶν persōn
N-GPM
strong:GN-GPMstrong:GN-GPMstrong:GN-GPM 
καὶ kai
CONJ
καίkaiandand
Μήδων mēdōn
N-GPM
strong:GN-GPMstrong:GN-GPMstrong:GN-GPM 
ἀκούσασαι akousasai
V-AAPRP
ἀκούωakouōto hearhearing
τὰ ta
T-APN
hothe/this/whothe
τῷ
T-DSM
hothe/this/who[2against the
βασιλεῖ basilei
N-DSM
βασιλεύςbasileusking3king
λεχθέντα lechthenta
V-APPAP
λέγωlegōto speak1having been said]
ὑπ'     hup
PREP
ὑπόhupoby/underby
αὐτῆς autēs
D-GSF
αὐτόςautoshe/she/it/self[wall]
τολμήσουσιν tolmēsousin
V-FAI-3P
τολμάωtolmaōbe boldthey shall dare
ὁμοίως homoiōs
ADV
ὁμοίωςhomoiōslikewisein like manner
ἀτιμάσαι atimasai
V-AAR
ἀτιμάζωatimazōto dishonorto dishonor
τοὺς tous
T-APM
hothe/this/who 
ἄνδρας andras
N-APM
ἀνήρanērmantheir husbands.
αὐτῶν.     autōn
D-GPF
αὐτόςautoshe/she/it/self[wall]
 
19 Tłum. GrEn. Толк. Jeśli ci się podoba, niech wyjdzie wyrok od oblicza twego, a niech będzie napisany wedle prawa Persów i Medów, którego się przestępować nie godzi, aby żadną miarą więcej Wasti do króla nie wchodziła, ale żeby królestwo jej otrzymała inna, która jest lepsza niż ona.Если благоугодно царю, пусть выйдет от него царское постановление и впишется в законы Персидские и Мидийские и не отменяется, о том, что Астинь не будет входить пред лице царя Артаксеркса, а царское достоинство ее царь передаст другой, которая лучше ее. ѓще u5бо ўг0дно царю2, да повели1тъ цaрскимъ повелёніемъ, и3 да напи1шетсz по зак0нwмъ ми6дскимъ и3 пє1рсскимъ, и3 и4накw да не бyдетъ, нижE да вни1детъ ктомY цари1ца къ немY, и3 цaрство є3S да предaстъ цaрь женЁ лyчшей є3S: 1,19Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.ABPεἰ ei
CONJ
εἰeiifIf
οὖν oun
PRT
οὖνountherefore/thenthen
δοκεῖ dokei
V-PAI-3S
δοκέωdokeōto thinkit seems
τῷ
T-DSM
hothe/this/whoto the
βασιλεῖ,     basilei
N-DSM
βασιλεύςbasileuskingking,
προσταξάτω prostaxatō
V-AAM-3S
προστάσσωprostassōto orderlet him assign
βασιλικόν,     basilikon
A-ASN
βασιλικόςbasilikosroyala royal ,
καὶ kai
CONJ
καίkaiandand
γραφήτω grafētō
V-APM-3S
γράφωgrafōto writelet him write
κατὰ kata
PREP
κατάkataaccording toaccording to
τοὺς tous
T-APM
hothe/this/whothe
νόμους nomous
N-APM
νόμοςnomoslawlaws
Μήδων mēdōn
N-GPM
strong:GN-GPMstrong:GN-GPMstrong:GN-GPM 
καὶ kai
CONJ
καίkaiandand
Περσῶν·     persōn
N-GPM
strong:GN-GPMstrong:GN-GPMstrong:GN-GPM 
καὶ kai
CONJ
καίkaiandand
μὴ
ADV
μήnotnot
ἄλλως allōs
ADV
ἄλλωςallōsotherwiseotherwise
χρησάσθω,     chrēsasthō
V-AMM-3S
χράωchraōto lend[folly]
μηδὲ mēde
CONJ
μηδέmēdenotnor
εἰσελθάτω eiselthatō
V-AAM-3S
εἰσέρχομαιeiserchomaito enterlet [4enter
ἔτι eti
ADV
ἔτιetistill3any longer

T-NSF
hothe/this/who1the
βασίλισσα basilissa
N-NSF
βασίλισσαbasilissaqueen2queen]
πρὸς pros
PREP
πρόςprosto/withto
αὐτόν,     auton
D-ASM
αὐτόςautoshe/she/it/self[wall]
καὶ kai
CONJ
καίkaiandand
τὴν tēn
T-ASF
hothe/this/who 
βασιλείαν basileian
N-ASF
βασιλείαbasileiakingdom[5her royalty
αὐτῆς autēs
D-GSF
αὐτόςautoshe/she/it/self[wall]
δότω dotō
V-AAM-3S
δίδωμιdidōmito give1let 4give
ho
T-NSM
hothe/this/who2the
βασιλεὺς basileus
N-NSM
βασιλεύςbasileusking3king]
γυναικὶ gunaiki
N-DSF
γυνήgunēwomanto a woman
κρείττονι kreittoni
A-DSF
κρείσσωνkreissōngreaterbetter than
αὐτῆς.     autēs
D-GSF
αὐτόςautoshe/she/it/self[wall]
 
20 Tłum. GrEn. Толк. A to po wszystkim państwie (które jest bardzo szerokie) ziem twoich niech będzie obwołane, i wszystkie żony, tak wielkich jak i małych, niech oddają cześć małżonkom swoim».Когда услышат о сем постановлении царя, которое разойдется по всему царству его, как оно ни велико, тогда все жены будут почитать мужей своих, от большого до малого. и3 да бyдетъ ўслhшанъ зак0нъ, и4же t царS, є3г0же сотвори1тъ во цaрствіи своeмъ, и3 си1це вс‰ жєны2 возложaтъ чeсть на мyжы сво‰ t богaта дaже до ўб0га. 1,20Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.ABPκαὶ kai
CONJ
καίkaiandAnd
ἀκουσθήτω akousthētō
V-APM-3S
ἀκούωakouōto hearlet [6be heard
ho
T-NSM
hothe/this/who1the
νόμος nomos
N-NSM
νόμοςnomoslaw2law
ho
T-NSM
hothe/this/who 
ὑπὸ hupo
PREP
ὑπόhupoby/under3by
τοῦ tou
T-GSM
hothe/this/who4the
βασιλέως,     basileōs
N-GSM
βασιλεύςbasileusking5king]!
ὃν hon
R-ASM
ὅς, ἥhhos ēwhichwhich
ἐὰν ean
CONJ
ἐάνeanif[Giddalti]
ποιῇ,     poiē
V-PAS-3S
ποιέωpoieōto do/makehe should make
ἐν en
PREP
ἐνenin/on/amongfor
τῇ
T-DSF
hothe/this/who 
βασιλείᾳ basileia
N-DSF
βασιλείαbasileiakingdomhis kingdom.
αὐτοῦ,     autou
D-GSM
αὐτόςautoshe/she/it/self[wall]
καὶ kai
CONJ
καίkaiandAnd
οὕτως houtōs
ADV
οὕτω, οὕτωςhhoutō outōsthus(-ly)thus
πᾶσαι pasai
A-NPF
πᾶςpasallall
αἱ hai
T-NPF
hothe/this/whothe
γυναῖκες gunaikes
N-NPF
γυνήgunēwomanwomen
περιθήσουσιν perithēsousin
V-FAI-3P
περιτίθημιperitithēmito put onshall invest
τιμὴν timēn
N-ASF
τιμήtimēhonorhonor
τοῖς tois
T-DPM
hothe/this/whoto
ἀνδράσιν andrasin
N-DPM
ἀνήρanērmantheir own husbands,
ἑαυτῶν heautōn
D-GPF
ἑαυτοῦheautoumy/your/him-selftheir own husbands,
ἀπὸ apo
PREP
ἀπόapofromfrom
πτωχοῦ ptōchou
N-GSM
πτωχόςptōchospoorpoor
ἕως heōs
PREP
ἕωςheōsuntilunto
πλουσίου.     plousiou
A-GSF
πλούσιοςplousiosrichrich.
 
21 Tłum. GrEn. Толк. Podobała się rada jego królowi i książętom i uczynił król według rady Mamuchana,И угодно было слово сие в глазах царя и князей; и сделал царь по слову Мемухана. И# ўг0дно бhсть сл0во пред8 царeмъ и3 нач†льники, и3 сотвори2 цaрь, ћкоже речE є3мY мухeй, 1,21Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.ABPκαὶ kai
CONJ
καίkaiandAnd
ἤρεσεν ēresen
V-AAI-3S
ἀρέσκωareskōto please[3pleased
ho
T-NSM
hothe/this/who1the
λόγος logos
N-NSM
λόγοςlogosword2word]
τῷ
T-DSM
hothe/this/whothe
βασιλεῖ basilei
N-DSM
βασιλεύςbasileuskingking
καὶ kai
CONJ
καίkaiandand
τοῖς tois
T-DPM
hothe/this/whothe
ἄρχουσι,     archousi
N-DPM
ἄρχωνarchōnrulerrulers.
καὶ kai
CONJ
καίkaiandAnd
ἐποίησεν epoiēsen
V-AAI-3S
ποιέωpoieōto do/make[3did
ho
T-NSM
hothe/this/who1the
βασιλεὺς basileus
N-NSM
βασιλεύςbasileusking2king]
καθὰ katha
ADV
καθάkathaas/just asas
ἐλάλησεν elalēsen
V-AAI-3S
λαλέωlaleōto speakMemucan said.
ho
T-NSM
hothe/this/whoMemucan said.
Μουχαιος·     mouchaios
N-NSM
strong:GN-NSMstrong:GN-NSMstrong:GN-NSM 
 
22 Tłum. GrEn. Толк. i rozesłał listy po wszystkich ziemiach królestwa swego w różnych językach i pismach, aby każdy naród słyszeć i czytać mógł, że mężowie są zwierzchnikami i starszymi w domach swoich, i żeby to po wszystkich narodach obwołano.И послал во все области царя письма, писанные в каждую область письменами ее и к каждому народу на языке его, чтобы всякий муж был господином в доме своем, и чтобы это было объявлено каждому на природном языке его.и3 послA цaрь кни6ги во всE цaрство по странaмъ по љзhку и4хъ, да бyдетъ стрaхъ и5мъ въ жили1щихъ и4хъ.1,22Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.ABPκαὶ kai
CONJ
καίkaiandAnd
ἀπέστειλεν apesteilen
V-AAI-3S
ἀποστέλλωapostellōto sendhe sent letters
εἰς eis
PREP
εἰςeistowardinto
πᾶσαν pasan
A-ASF
πᾶςpasallall
τὴν tēn
T-ASF
hothe/this/whothe
βασιλείαν basileian
N-ASF
βασιλείαbasileiakingdomkingdom,
κατὰ kata
PREP
κατάkataaccording toaccording to
χώραν chōran
N-ASF
χώραchōracountryplace,
κατὰ kata
PREP
κατάkataaccording toaccording to
τὴν tēn
T-ASF
hothe/this/who 
λέξιν lexin
N-ASF
strong:GN-ASFstrong:GN-ASFstrong:GN-ASF 
αὐτῶν autōn
D-GPM
αὐτόςautoshe/she/it/self[wall]
ὥστε hōste
CONJ
ὥστεhōstesoso as
εἶναι einai
V-PAR
εἶναιeinaito exist[Gezrite]
φόβον fobon
N-ASM
φόβοςfobosfearfearing
αὐτοῖς autois
D-DPM
αὐτόςautoshe/she/it/self[wall]
ἐν en
PREP
ἐνenin/on/amongin
ταῖς tais
T-DPF
hothe/this/who 
οἰκίαις oikiais
N-DPF
οἰκίαoikiahousetheir households.
αὐτῶν.     autōn
D-GPM
αὐτόςautoshe/she/it/self[wall]

21 Z Gdy się to tak stało i gdy się uśmierzył gniew króla Aswerusa wspomniał na Wasti, i co była uczyniła i co ucierpiała.2 I rzekli dworzanie królewscy i służebnicy jego: «Niech szukają królowí dzieweczek,3 panienek i nadobnych, i niech roześlą ludzi, którzy by wypatrzyli po wszystkich krainach dzieweczki piękne i panny, i niech je przywiodą do miasta Susan i oddadzą je do domu niewiast pod rękę Egeusza rzezańca, który jest ochmistrzem i stróżem niewiast królewskich, i niech otrzymają strój niewieści i inne rzeczy do potrzeby.4 A która się ze wszystkich oczom królewskim spodoba, ta niech króluje zamiast Wasti.» Podobała się mowa królowi, i tak jak poddali, uczynić rozkazał.5 Był mąż Żyd w mieście Susan, imieniem Mardocheusz, syn Jaira, syna Semeja, syna Cisa, z pokolenia Jeminiego, 6 który był przeniesiony z Jeruzalem naonczas, gdy Nabuchodonozor, król babiloński, przeniósł Jechoniasza, króla judzkiego.7 Ten wychowywał córkę brata swego Edissę, którą drugim imieniem zwano Estera, i oboje rodziców straciła, a była piękna bardzo i wdzięcznej twarzy. A po śmierci ojca i matki jej przybrał ją sobie Mardocheusz za córkę. —8 A gdy się rozgłosił dekret króla i według rozkazu jego wiele pięknych panien do Susan przywodzono i Egeuszowi rzezańcowi oddawano, Esterę też między innymi pannami oddano mu, aby była chowana w poczcie niewiast.9 Ta mu się spodobała i znalazła łaskę w oczach jego. I rozkazał rzezańcowi, aby przyspieszył pielęgnację niewieścią i aby jej dał część jej i siedem co najpiękniejszych panienek z domu królewskiego i tak ją, jak i służebne panny jej przybrał i ozdobił.10 A ona nie chciała mu oznajmić narodu i ojczyzny swojej, bo jej był nakazał Mardocheusz, aby o tej rzeczy całkiem milczała.11 On zaś przechadzał się codzień przed przysionkiem domu, w którym wybrane panny chowano, troszcząc się o zdrowie Estery i chcąc wiedzieć, co się z nią dzieje.12 A gdy przychodził czas dla każdej za porządkiem panienki, żeby wejść do króla, zanim dokonano wszystkiego, co do pielęgnacji niewieściej należało, upływał dwunasty miesiąc; mianowicie przez sześć miesięcy namaszczały się olejkiem z mirry, a przez drugie sześć barwiczek i rzeczy wonnych używały.13 A gdy miały wejść do króla, o cokolwiek prosiły, co do ozdoby należało, otrzymywały, i ubrawszy się, jak się im podobało, z domu niewiast przechodziły do łożnicy królewskiej.14 A która weszła wieczór, rano wychodziła, i stamtąd była odprowadzana do drugiego domu, który był pod ręką Susagazego, rzezańca, który był przełożonym nad nałożnicami królewskimi; a nie miała możności wrócić się więcej do króla, ażby król zechciał i po imieniu jej przyjść rozkazał. —15 A gdy przeminął czas porządkiem, nadchodził dzień, którego Estera, córka Abihaila, brata Mardocheusza, którą sobie przybrał za córkę, miała wejść do krola. Ona nie szukała strojów niewieścich, ale cokolwiek chciał Egeusz, rzezaniec, stróż panien, to jej dał na ozdobę; bo była bardzo kształtna, a niewymowną pięknością zdała się oczom wszystkich wdzięczną i miłą. 16 Wprowadzona tedy została do pokoju króla Aswerusa miesiąca dziesiątego, który zowią Tebet, siódmego roku królestwa jego. 17 I umiłował ją król bardziej niż wszystkie niewiasty, i miała przed nim łaskę i miłosierdzie nad wszystkie niewiasty, i włożył na głowę jej koronę królestwa, i uczynił ją królową na miejscu Wasti.18 I rozkazał nagotować ucztę bardzo wielką dla wszystkich książąt i sług swoich na pojęcie i na wesele Estery. I dał odpocznienie wszystkim ziemiom i rozdawał dary według szczodrobliwości książęcej.19 A gdy poraz drugi szukano i zbierano panny, Mardocheusz siedział u drzwi królewskich.20 A Estera jeszcze nie oznajmiła ojczyzny i narodu swego, według rozkazu jego; bo, cokolwiek on rozkazał, przestrzegała Estera, i tak wszystko czyniła, jak wtedy zwykła była, gdy ją malutką wychowywał.21 Tego tedy czasu, gdy Mardocheusz siedział u drzwi królewskich, rozgniewali się Bagatan i Tares, dwaj rzezańcy królewscy, którzy byli odźwiernymi i u pierwszego progu pałacu siadali, i chcieli się targnąć na króla i zabić go.22 To nie było tajne Mardocheuszowi, i wnet oznajmił królowej Esterze, a ona królowi imieniem Mardocheusza, który do niej rzecz tę był doniósł.23 Gdy zbadano rzecz i stwierdzono, powieszono obu na szubienicy. I podano to do historii, i w kroniki wpisano przed królem. DEKRET O WYTĘPIENIU ŻYDÓW (3, 1-15). Wywyższenie Amana (1-2a). Mardocheusz odmawia mu pokłonu (2b-5). Aman rozgniewany, postanawia zemścić się na wszystkich Żydach (6) i wyprasza w tym celu dekret u Aswerusa (7-11). Ogłoszenie dekretu (12-15).
31 Potem król Aswerus wywyższył Amana, syna Amadaty, który był z rodu Agaga, i wystawił stolicę jego nad wszystkich książąt, których miał.2 I wszyscy słudzy królewscy, którzy we drzwiach pałacu byli, klękali i kłaniali się Amanowi, bo im tak pan rozkazał. Sam tylko Mardocheusznie klękał ani mu się nie kłaniał.3 Rzekli mu słudzy królewscy, którzy przed drzwiami pałacu siadali: «Czemu wbrew innym nie zachowujesz przykazania królewskiego?»4 A gdy to często mawiali, a on słuchać nie chciał, powiedzieli Amanowi, chcąc wiedzieć, czy będzie trwał w postanowieniu; bo im był powiedział, że był Żydem.5 Gdy to usłyszał Aman i sam doświadczył, że Mardocheusz nie klękał przed nim ani mu się kłaniał, rozgniewał się bardzo.6 I za nic sobie nie miał na jednym Mardocheuszu położyć ręce swe; bo usłyszał, że był z narodu żydowskiego, i raczej chciał wytracić wszystek naród Żydów, którzy byli w królestwie Aswerusa.7 Miesiąca pierwszego (który zowią Nisan), roku dwunastego królestwa Aswerusa, rzucono los, który po hebrajsku zowią pur, w skrzynkę przed Amanem, którego dnia i którego miesiąca naród żydowski miał być wygubiony. I wyszedł miesiąc dwunasty, który zowią Adar.8 I rzekł Aman królowi Aswerusowi: «Jest lud po wszystkich krainach królestwa twego rozproszony i między sobą podzielony, nowych praw i zwyczajów używający, a nadto gardzący królewskim rozkazaniem. A wiesz bardzo dobrze, że nie jest pożyteczne królestwu twojemu, aby się miał rozzuchwalić przez pobłażliwość.9 Jeśli ci się podoba, wydaj wyrok, aby zginął, a dziesięć tysięcy talentów odważę podskarbim skarbu twego.10 Zdjął tedy król sygnet, którego używał, z ręki swej i dał go Amanowi, synowi Amadaty z rodu Agaga, nieprzyjacielowi żydowskiemu.11 I rzekł do niego: «Srebro, które mi obiecujesz, niech twoje będzie; z ludem czyń, co ci się podoba.»12 I przyzwano pisarzów królewskich, pierwszego miesiąca, Nisana, trzynastego dnia tegoż miesiąca, i napisano, jak rozkazał Aman, do wszystkich książąt królewskich i sędziów krain i rozmaitych narodów, jak każdy na ród mógł według różności języków czytać i rozumieć, imieniem króla Aswerusa; a listy, zapieczętowane sygnetem jego,13 rozesłano przez posłów królewskich do wszystkich ziemi, aby zabito i wygładzono wszystkich Żydów od dziecięcia aż do starca, dziatki i niewiasty, jednego dnia, to jest trzynastego miesiąca dwunastego, który zowią Adar, a majętność ich aby zrabowali.14 A treść listów ta była, aby wszystkie krainy wiedziały i przygotowały się na dzień wymieniony.15 Spieszyli się posłowie, których wysłano, aby rozkazanie królewskie wypełnić. I natychmiast w Susan przybito wyrok, gdy król i Aman biesiadowali, a wszyscy Żydzi, którzy byli w mieście, płakali. ŻAŁOBA MARDOCHEUSZA, PLAN ESTERY (4,1-17). Żałoba Mardocheusza i Żydów (1-3). Estera wywiaduje się o powód żałoby (4-6); Mardocheusz go jej podaje i wzywa ją, by wstawiła się za Żydami u króla (7-9); rozprasza jej wątpliwości (10-14). Postanowienie Estery (15-17).
41 Gdy to usłyszał Mardocheusz, rozdarł szaty swe i oblókł się w wór, posypał głowę popiołem i na ulicy wpośród miasta krzyczał wielkim głosem, okazując gorzkość serca swego,2 i z tym krzykiem aż do drzwi pałacu idąc; bo się nie godziło obleczonemu w wór wnijść na dwór królewski.3 Po wszystkich też krainach, miasteczkach i miejscach, do których okrutny wyrok królewski doszedł, była niezmierna żałość u Żydów, post, krzyk i płacz, i wielu ich zamiast pościeli woru i popiołu używało.4 I weszły panny służebne Estery i rzezańcy, i oznajmili jej. Usłyszawszy to zlękła się, i posłała szatę, aby go, zdjąwszy zeń wór, w nią ubrali; lecz on jej przyjąć nie chciał. 5 I zawoławszy Atacha rzezańca, którego jej był król dał za sługę, rozkazała mu, aby poszedł do Mardocheusza i dowiedział się od niego, dlaczego to czyni.6 I wyszedłszy Atach poszedł do Mardocheusza, stojącego na ulicy miejskiej przed drzwiami pałacu.7 Ten mu powiedział wszystko, co się działo jak Aman obiecał, że za wytracenie Żydów wniesie srebro do skarbów królewskich.8 Kopię też wyroku, który był przybity w Susan, dał mu, aby pokazał królowej i napomniał ją, aby weszła do króla i prosiła go za ludem swoim.9 Wróciwszy się Atach, powiedział Esterze wszystko, co rzekł Mardocheusz. 10 Ona mu odpowiedziała i kazała powiedzieć Mardocheuszowi:11 «Wszyscy słudzy króla i wszystkie krainy, które pod mocą jego są, wiedzą, iż, jeśliby kto, czy to mężczyzna, czy niewiasta, nie będąc wezwany, wszedł do wewnętrznego przedsionka królewskiego, bez żadnej zwłoki ma być zabity, chybaby król laskę złotą ku niemu wyciągnął na znak łaski, i tak mógłby żywym zostać. Jakże tedy ja mam wejść do króla, która już trzydzieści dni nie jestem wezwana do niego ?»12 Gdy to usłyszał Mardocheusz, znowu dał znać Esterze mówiąc:13 «Nie mniemaj, że jedynie swoje życie uratujesz spośród wszystkich Żydów, ponieważ jesteś w domu królewskim;14 bo jeśli teraz milczeć będziesz, innym sposobem będą wybawieni Żydzi, a ty i dom ojca twego zginiecie. A kto wie, czyś nie dlatego dostąpiła królestwa, abyś na taki czas była gotowa ?» 15 Znowu Estera do Mardocheusza te słowa przesłała:16 «Idź, a zbierz wszystkich Żydów, których w Susan znajdziesz, a módlcie się za mnie. Nie jedzcie ani pijcie przez trzy dni i przez trzy noce; a ja podobnie będę pościć ze służebnicami swymi, a wtedy wnijdę do króla czyniąc przeciw prawu, jako nie wezwana, i narażając się na śmierci niebezpieczeństwo.» 17 Poszedł tedy Mardocheusz i uczynił wszystko, co mu Estera rozkazała.CZĘŚC II (5,1 — 10,3)ESTERA WYBAWIA ŻYDÓW ESTERA U KRÓLA; ZAPRASZA JEGO I AMANA DWA RAZY NA UCZTĘ (5,1-8).
51 A trzeciego dnia oblekła się Estera w ubiór królewski i stanęła w przedsionku domu królewskiego, który był wewnątrz naprzeciw pokoju królewskiego; a on siedział na stolicy swej w sali sądowej pałacu naprzeciwko drzwi domu.2 I gdy ujrzał królowę Esterę stojącą, spodobała się oczom jego i wyciągnął ku niej laskę złotą, którą trzymał w ręce. A ona przystąpiwszy, pocałowała koniec laski jego.3 I rzekł do niej król: «Czego chcesz, Estero królowo? co za prośba twoja ? Chociażbyś o połowę królestwa prosiła, będzie ci dana!»4 A ona od powiedziała: «Jeśli się królowi po doba, proszę, żebyś dziś przyszedł do mnie i Aman z tobą na ucztę, którą nagotowałam.» 5 I zaraz król rzekł: «Wezwijcie co rychlej Amana, aby zadość uczynił woli Estery!» Przyszli tedy król i Aman na ucztę, którą im królowa zgotowała.6 I rzekł król do niej, napiwszy się pod dostatkiem wina: «Czego żądasz, aby ci dano? i o co prosisz? Chociażbyś o pół królestwa mego prosiła, uprosisz.»7 Odpowiedziała mu Estera: «Żądanie moje i prośba ta jest:8 Jeślim znalazła łaskę przed obliczem królewskim, i jeśli się królowi podoba, żeby mi dał, czego żądam, i prośbę moją wypełnił, niech przyjdzie król i Aman na ucztę, którą im zgotowałam, a jutro odkryję królowi wolę moją.» RADOŚĆ AMANA I NIENAWIŚĆ KU MARDOCHEUSZOWI(5,4-14).9 A tak wyszedł Aman tego dnia wesoły i ochoczy. A gdy ujrzał Mardocheusza, siedzącego przed drzwiami pałacu, iż nie tylko nie wstał przed nim, ale ani się ruszył z miejsca siedzenia swego, rozsierdził się okrutnie;10 lecz nie pokazując gniewu wrócił się do domu swego i wezwał do siebie przyjaciół swych i Zares, żonę swoją, 11 i przedłożył im wielkość bogactw swoich i gromadę synów, i z jak wielką chwałą wywyższył go król nad wszystkich książąt i sług swoich.12 A potem rzekł: «Królowa też Estera nikogo innego nie wezwała na ucztę z królem, jeno mnie, u której też jutro z królem obiadować mam.13 A choć to wszystko mam, zda mi się, jakbym nic nie miał, póki będę patrzył na Mardocheusza yda, siedzącego przed drzwiami królewskimi»14 I odpowiedzieli mu Zares, żona jego, i inni przyjaciele: «Każ przygotować wysokie drzewo, mające wzwyż pięćdziesiąt łokci, a rano powiedz królowi, aby na nim Mardocheusz był powieszony, i tak pójdziesz z lkrólem na ucztę wesoło.» Spodobała mu się rada i kazał przygotować wysoką szubienicę. AMAN ZMUSZONY JEST ODDAĆ HOŁD MARDOCHEUSZOWI (6,ĺ-14). Aswerus każe sobie czytać kroniki i dowiaduje się, że Mardocheusz nie został wynagrodzony za odkrycie spisku (1-3). Radzi się Amana, jak uczcić Mardocheusza i każe mu to wykonać (4-11). Boleść Amana (12-14).
61 Tej nocy król spać nie mógł, i kazał sobie przynieść historię i kroniki przeszłych czasów.2 A gdy je przed nim czytano, przyszło do tego miejsca, gdzie było napisane, jak Mardocheusz wyjawił zdradę Bagatana i Taresa, rzezańców, którzy króla Aswerusa zabić chcieli.3 Usłyszawszy to król rzekł: «Jakiej czci i nagrody za tę wierność dostąpił Mardocheusz ?» Odpowiedzieli mu dworzanie i słudzy jego: «Żadnej zgoła nagrody nie otrzymał.»4 I zaraz król rzekł: «Kto jest w sieni?» Bo Aman wszedł był do przedsionka wewnętrznego domu królewskiego, aby podsunąć królowi, by kazał powiesić Mardocheusza na szubienicy, która mu była przygotowana.5 Odpowiedzieli słudzy: «Aman stoi w przedsionku.» I rzekł król:6 «Niech wnijdzie!» A gdy wszedł, rzekł do niego: «Co ma być uczynione mężowi, którego król chce uczcić?» A Aman, myśląc w sercu swoim i rozumiejąc, że król nikogo innego nie chciał uczcić oprócz niego,7 odpowiedział: «Człowiek, którego król chce uczcić,8 ma być obleczony w szaty królewskie i wsadzony na konia, który pod siodłem królewskim chodzi, i wziąć koronę królewską na głowę swą,9 a pierwszy z książąt i panów królewskich_ niech prowadzi konia jego, a idąc po ulicy miejskiej, niech woła i mówi: Tak uczczony będzie ten, którego król będzie chciał uczcić!»10 I rzekł mu król: «Pospiesz się, a wziąwszy szatę i konia uczyń, jak powiedziałeś, Mardocheuszowi Żydowi, który siedzi przed drzwiami pałacu. Strzeż się, abyś nic z tego, coś mówił, nie opuścił!» 11 Wziął tedy Aman szatę królewską i konia, a ubrawszy Mardocheusza na ulicy miejskiej i wsadziwszy na konia, poprzedzał go i wołał: «Tej czci godzien jest ten, którego król będzie chciał uczcić!»-12 I wrócił się Mardocheusz do drzwi pałacu, a Aman spieszył się iść do domu swego, żałosny i z zakrytą głową.13 I powiedział Zares, żonie swej, i przyjaciołom, wszystko, co mu się przydarzyło. Odpowiedzieli mu mędrcy, których miał w radzie, i żona jego: «Jeśli Mardocheusz, przed któtyln począłeś upadać, jest z rodu żydowskiego, nie będziesz mógł mu się oprzeć, ale upadniesz przed oczyma jego.»14 Gdy jeszcze oni mówili, przyszli rzezańcy królewscy i przynaglili, żeby co rychlej szedł na ucztę, którą była królowa zgotowała. ESTERA WYPRASZA U KRÓLA OCALENIE SWEGO LUDU (7,1- 8,14). Króli Aman na uczcie u Estery; Estera prosi o wybawienie swego ludu, wskazując na Amana jako na sprawcę zła (7,1-6). Król rozgniewany każe powiesić Amana (7-10) i daruje jego dom Esterze (8,1-2). Estera wyprasza nowy dekret, mający na celu wybawienie Żydów (3-8). Sporządzenie i ogłoszenie dekretu (9-14).
71 Wszedł tedy król i Aman, aby ucztować z królową.2 I rzekł jej król także drugiego dnia, gdy się winem zagrzał: «Cóż jest za prośba twoja, Estero, aby ci była dana? i co chcesz, aby się stało ? choćbyś też prosiła o pół królestwa mego, uprosisz!»3 Ona mu odpowiedziała: «Jeślim znalazła łaskę w oczach twoich, o królu, i jeśli ci się podoba, daruj mi duszę moją, o którą proszę, i lud mój, za którym się przyczyniam.4 Albowiem wydani jesteśmy, ja i lud mój, abyśmy byli starci, wybici i abyśmy zginęli. A daj, Boże, abyśmy byli zaprzedani za niewolników i za niewolnice; znośne by to zło było i milczałabym wzdychając; ale teraz nieprzyjaciel nasz jest, którego okrucieństwo spada na króla»5 A odpowiadając król Aswerus rzekł: «Któż to jest i jakiej mocy, żeby to śmiał czynić ?» 6 I rzekła Estera: «Przeciwnikiem i nieprzyjacielem naszym jest ten niegodziwy Aman!» Gdy on to usłyszał, zaraz osłupiał, spojrzenia króla i królowej znieść nie mogąc.7 A król rozgniewany wstał z miejsca uczty i wszedł do ogrodu drzewami zasadzonego. Aman też wstał, aby prosić królowę Esterę o życie swoje; bo zrozumiał, że król gotował nieszczęście.8 A ten, gdy się wrócił z ogrodu gajami zasadzonego i wszedł na miejsce uczty, znalazł Amana opadłego na łóżko, na którym leżała Estera, i rzekł: «I królowę chce zgwałcić przy mnie w domu moim?» Jeszcze me wyszło słowo z ust królewskich, a wnet zakryli twarz jego.9 I rzekł Harbona, jeden z rzezańców, którzy stali na służbie królewskiej: «Oto drzewo, które przygotował Mardocheuszowi, który mówił za któlem, stoi w domu Amanowym, a ma wzwyż pięćdziesiąt łokci.» Rzekł mu król: «Powieście go na nim!»10 Powieszono tedy Amana na szubienicy, którą był zgotował Mardocheuszowi, i uspokoił się gniew królewski.
81 Tegoż dnia dał król Aswerus królowej Esterze dom Amana, nieprzyjaciela żydowskiego, i Mardocheusz wszedł przed oblicze króla, bo mu była wyznała Estera, że był jej stryjem.2 I wziął król pierścień, który kazał odebrać od Amana, i dał Mardocheuszowi. A Estera ustanowiła Mardocheusza nad domem swoim.3 I na tym nie przestając, upadła do nóg królewskich i płakała; i mówiąc do niego prosiła, aby złość Amana Agagejczyka i jego zgubne plany, które wymyślił przeciw Żydom, rozkazał wniwecz obrócić.4 A on według zwyczaju wyciągnął ręką berło złote, przez co się znak łaski ukazywał, a ona wstawszy, stanęła przed nim i rzekła:5 «Jeśli się podoba królowi i jeślim znalazła łaskę przed oczyma jego, a prośba moja nie zda się mu przeciwna, proszę, aby nowymi listami stare listy Amana, zdrajcy i nieprzyjaciela Żydów, w których rozkazał ich wytracić, we wszystkich ziemiach królewskich zniesione były.6 Bo jakże będę mogła znosić zabijanie i mordowanie narodu mojego?»7 I odpowiedział król Aswerus Esterze królowej i Mardocheuszowi Żydowi: «Dom Amana dałem Esterze, a jego samego kazałem zawiesić na szubienicy, ponieważ odważył się rękę wyciągnąć na Żydów.8 Napiszcie więc Żydom, jak się wam podoba, imieniem królewskim i zapieczętujcie listy sygnetem moim.» Bo ten był zwyczaj, iż listom, które imieniem królewskim posyłano, a sygnetem jego zapieczętowano, nikt me śmiał się sprzeciwić.9 I zawoławszy pisarzów i przepisywaczów królewskich (a był czas miesiąca trzeciego, który zowią Siban), dwudziestego trzeciego dnia napisano listy, jak chciał Mardocheusz, do Żydów i do książąt, i do rządców i sędziów, którzy byli przełożonymi w stu dwudziestu siedmiu prowincjach od Indyj aż do Etiopii, dla każdej krainy i dla każdego narodu wedle języków i pism ich, i dla Żydów, jak czytać mogli i rozutnieć.10 A te listy, które posyłano imieniem królewskim, sygnetem jego zapieczętowano i rozesłano przez prędkich posłów, którzy by biegając po wszystkich ziemiach owe pierwsze listy nowymi poselstwy uprzedzili.11 A król im rozkazał, aby szli do Żydów w każdym mieście i kazali się im zgromadzić, aby się zastawiali za dusze swe, a wszystkich swych nieprzyjaciół z żonami, z dziećmi i ze wszystkimi domami pobili i wygładzili, i łupy ich pobrali. 12 I naznaczono po wszystkich ziemiach jeden dzień pomsty, to jest trzynasty miesiąca dwunastego, Adara.13 A treść listu ta była, aby we wszystkich ziemiach i narodach, które były pod panowaniem króla Aswerusa, wiadomo było, że Żydzi są gotowi pomścić się nad nieprzyjaciółmi swymi.14 I biegli gońcy prędcy niosąc poselstwa, a wyrok królewski przybito w Susan. RADOŚC ŻYDÓW I ICH ODWET (8,15-9,16). Chwała Mardocheusza i radość Żydów (8,15-17). Trzynasty Adara, odwet Żydów, popieranych przez urzędników królewskich (9,1-4). Rzeź wrogów w Suzie (5-10). Estera uprasza u króla rozciągnięcie dekretu na następny dzień (11-15). Rzeź na prowincji (16).15 A Mardocheusz, wychodząc z pałacu i od oczu królewskich, świecił się w szatach królewskich, to jest w błękitnych i białych, niosąc na głowie koronę złotą i odziany płaszczem jedwabnym i szkarłatnym.16 I wszystko miasto weseliło się i radowało. A Żydom nowa światłość zdała się wschodzić, wesele, cześć i tańce.17 We wszystkich narodach, miastach i krainach, gdziekolwiek rozkazy królewskie przychodziły, była zadziwiająca radość, biesiady, uczty i święto, tak iż wielu z innych narodów i religii do ich wiary i zwyczajów się przyłączało; bo na wszystkich przypadł wielki strach imienia żydowskiego.
91 Dwunastego tedy miesiąca, o którym już wyżej powiedzieliśmy, że go zowią Adar, trzynastego dnia, kiedy wszystkim Żydom zatracenie gotowano, a nieprzyjaciele krwi ich pragnęli, za odmianą szczęścia Żydzi poczęli brać górę i mścić się na nieprzyjaciołach swoich.2 I zebrali się po wszystkich miastach i miasteczkach i miejscach, aby wyciągnąć rękę na nieprzyjaciół i prześladowców swoich; i nikt nie śmiał się sprzeciwić, dlatego że strach przed wielkością ich przeraził wszystkie narody.3 Bo i sędziowie krain i książęta, i rządcy, i wszyscy dygnitarze, którzy nad każdym miejscem i sprawą przełożeni byli, wywyższali Żydów,4 bojąc się Mardocheusza, o którym dowiedzieli się, że był przedniejszym w pałacu i że wiele mógł; sława też imienia jego co dzień rosła i było jej pełno na ustach wszystkich ludzi.5 Pobili tedy Żydzi nieprzyjaciół swych porażką wielką i pozabijali ich, oddając im to, 6 co im byli gotowi uczynić, tak dalece, że nawet w Susan pięciuset mężów zabili, oprócz dziesięciu synów Amana Agagejezyka,7 nieprzyjaciela żydowskiego,8 których te są imiona:9 Farsandata, Delfon, Esfata, Forata, Adalia, Aridata, Fernlesta, Arisaj, Aridaj i Jezata.10 Tych pobiwszy, łupów z majętności ich tykać się nie chcieli. —11 I natychmiast liczbę tych, których zabito w Susan, przyniesiono do króla, 12 który rzekł królowej: «W mieście Susan zabili Żydzi pięciuset mężów i innych, dziesięciu synów Amana; jak wielki mord, mniemasz, czynią oni we wszystkich krainach? Czegoż więcej prosisz i co chcesz, abym kazał uczynić ?» 13 Ona mu odpowiedziała: «Jeśli się królowi podoba, niech będzie dana moc Żydom, aby jak dziś uczynili w Susan, tak i jutro uczyrsili, a dziesięciu synów Amana aby na szubienicach zawieszono.» 14 I rozkazał król, aby się tak stało. I wnet w Susan przybito wyrok, i dziesięciu synów Amana powieszono.15 A gdy się zebrali Żydzi czternastego dnia miesiąca Adara, zabito w Susan trzystu mężów, lecz majętność ich nie była przez nich rozchwycona. —16 Ale i po wszystkich ziemiach, które były pod mocą królewską, zastawiali się Żydzi za swe dusze i zabijali nieprzyjaciół i prześladowców swoich, tak dalece, że doszło do siedemdziesięciu pięciu tysięcy zabitych, a nikt się niczego z ich majętności nie ŚWIĘTO PURIM (9,17-32). Początek święta (17-19). Przepis wydany przez Mardocheusza (20-22). Dostosowanie się Żydów do tego przepisu (23-28). Nowe napomnienie Estery i Mardocheusza (29-32).17 Dzień trzynasty miesiąca Adara był u wszystkich pierwszy zabijania, a czternastego dnia zabijać przestali. I ustanowili, aby to był dzień uroczysty, aby weń potem zawsze biesiadom, weselu i ucztom się oddawano.18 Ale ci, którzy w mieście Susan zabijali, trzynastego i czternastego dnia tegoż miesiąca zabijaniu się oddawali, a piętnastego dnia zabijać przestali; i przeto tenże dzień jako uroczysty ustanowili na uczty i na wesele.19 Ci zaś Żydzi, którzy w miasteczkach niemurowanych i po wsiach mieszkali, czternasty dzień miesiąca Adara na biesiady i na wesele ustanowili, tak aby się weń radowali i posyłali części uczt i potraw jeden drugiemu. —20 Spisał tedy Mardocheusz to wszystko, i w listy zamknąwszy rozesłał do Żydów, którzy po wszystkich krainach królewskich mieszkali, tak blisko leżących, jak i odległych,21 aby czternasty i piętnasty dzień miesiąca Adara jako święte przyjęli i na każdy rok zawsze uroczystą czcią obchodzili,22 gdyż w te dni pomścili się Żydzi na nieprzyjaciołach swoich, a płacz i smutek obróciły się im w radość i w wesele; i żeby te dni obchodzili z biesiadami i z weselem, i posyłali jeden drugiemu części potraw, i ubogim dary dawali.23 I przyjęli Żydzi w uroczysty obrzęd wszystko, co naonczas czynić poczęli, i co Mardocheusz przez listy czynić rozkazał.24 Albowiem Aman, syn Amadaty, z pokolenia Agaga, nieprzyjaciel i przeciwnik żydowski, umyślił zło przeciwko nim, aby ich wybić i zgładzić, i rzucał «pur», co naszym językiem wykłada się los.25 A potem weszła Estera do króla, prosząc, aby zamysły jego przez listy królewskie wniwecz obrócone były, a zło, które przeciw Żydom umyślił, obróciło się na głowę jego. W końcu i jego samego i synów jego na szubienicy powiesili.26 I od tego czasu te dni nazwano «Purim,» to jest losów, przeto że «pur,» to znaczy los, w skrzynkę był wrzucony. I wszystko, co się stało, zawiera się w liście, to jest w tej księdze; i za to,27 co ucierpieli, i co potem zmienione zostało, przyjęli Żydzi na siebie i na potomstwo swoje i na wszystkich, którzy na ich wiarę przejść chcieli, aby się nikomu nie godziło bez święcenia spędzić tych dwu dni, o których pismo świadczy i których pewne czasy żądają rok po roku ustawicznie.28 Te są dni, których zapomnienie żadne nigdy nie zgładzi, i w każdym wieku wszystkie krainy na całym świecie obchodzić będą; i nie masz żadnego miasta, w którym dni «Purim,» to jest losów, nie byłyby święcone przez ydów i przez ich potomków, którzy są do tych zwyczajów obowiązani.29 I napisali Estera królowa, córka Abihaila, i Mardocheusz Żyd jeszcze drugi list, aby ze wszelaką pilnością ten dzień ustanowiony był jako święty na potomne czasy. 30 I posłali do wszystkich Żydów, którzy mieszkali w stu dwudziestu siedmiu krainach króla Aswerusa, aby mieli pokój i przyjmowali prawdę,31 zachowując dni losów, a czasu swego z radością je obchodząc, jak Mardocheusz z Esterą ustanowili, a oni zachowywać obiecali, i sami, i z potomstwem swoim,32 posty i wołania, i dni losów, i wszystko, co się w historii tej księgi, którą zowią Estery, zawiera. ŻRÓDŁA DO HISTORII ASWERUSA, WIELKOŚĆ MARDOCHEUSZA (10,1-3).
101 A król Aswerus zhołdował wszystką ziemię i wszystkie wyspy morskie.2 A moc jego i panowanie oraz godność i wywyższenie, do których podniósł Mardocheusza, zapisane są w księgach Medów i Persów,3 i jak Mardocheusz z narodu żydowskiego był drugim po królu Aswerusie i wielkim u Żydów i miał wzięcie u ludu, braci swych, ponieważ troszczył się o dobro ludu swego i mówił to, co należało ku pokojowi narodu jego.DODATKI UZUPEŁNIAJĄCE Z PRZEKŁADU GRECKIEGOZAKOŃCZENIE KSIĘGII. Wyjaśnienie snu Mardocheusza. (10,4-13) Co jest w księdze żydowskiej; wiernie przełożyłem. Lecz to, co potem idzie, znalazłem napisanc w wydaniu pospolitym, gdzie w języku greckim i greckimi literami się zawiera; a tam na końcu księgi ten rozdział był napisany, co według zwyczaju naszego obelem to jest rożenkiem zaznaczyliśmy.4 I rzekł Mardocheusz: «Od Boga się to stało.5 Wspomniałem na sen, który widziałem, to samo znaczący, a nic się z niego nie odmieniło.6 Małe źródło, które urosło w rzekę i obróciło się w światło i w słońce, i w wody wielkie się rozlało, jest to Estera, którą król wziął za żonę, i chciał, aby była królową.7 A dwa smoki, to ja jestem i Aman.8 Narody, które się zebrały, są to ci, którzy chcieli zgładzić imię żydowskie.9 A naród mój, jest to lud izraelski, który wołał do Pana, i zachował Pan lud swój, i wybawił nas od wszystkiego złego, i uczynił znaki wielkie i dziwy między narodami.10 I rozkazał, aby dwa losy były, jeden ludu Bożego, a drugi wszystkich narodów.11 I przyszły oba losy na dzień, ustanowiony od owego czasu przed Bogiem dla wszystkich narodów.12 I wspomniał Pan na lud swój, i zmiłował się nad swym dziedzictwem.13 I będą obchodzone te dni w miesiącu Adar, czternastego i piętnastego dnia tegoż miesiąca, ze wszystką pilnością i z weselem ludu, w jedną gromadę zebranego, przez wszystkie dalsze pokolenia ludu izraelskiego.»II. Uwaga o tłumaczeniu greckim. (11,1)
111 Roku czwartego, za panowania Ptolemeusza i Kleopatry, Dosyteusz, który się podawał za kapłana z rodu lewiekiego, i Ptolemeusz, syn jego, przynieśli ten list «Purim,» o którym mówili, że go przełożył Lisymach, syn Ptolemeusza w Jeruzalem.III. Sen Mardocheusza, odkrycie spisku i nienawiść Amana. (11,2 — 12,6)WSTĘP Ten też początek był w wydaniu pospolitym, a nie masz go w żydowskim ani u żadnego tłumacza. 1. SEN MARDOCHEUSZA (11,2-12). Mardocheusz (2-4); jego sen wieszczy (5-12).2 Roku drugiego za panowania Artakserksesa wielkiego, pierwszego dnia miesiąca Nisan, widział sen Mardocheusz, syn Jaira, syna Semeja,3 syna Cisa, z pokolenia Beniamina, człowiek Żyd, który mieszkał w mieście Suzie, mąż wielki i między pierwszymi dworu królewskiego.4 A był z tej liczby więźniów, których przeniósł Nabuchodonozor, król babiloński, z Jeruzalem z jechoniaszem, królem judzkim.5 A sen jego był taki: Pojawiły się głosy i zaburzenia, grzmoty, trzęsienia zielni i zamieszanie wielkie na ziemi;6 a oto dwa smoki wielkie i gotowe potykać się z sobą.7 Na ich wołanie poruszyły się wszystkie narody, aby walczyć przeciw narodowi sprawiedliwych.8 I był to dzień ciemności i niebezpieczeństwa, utrapienia i ucisku, i okrutny strach na ziemi. 9 I zatrwożył się naród sprawiedliwych, bojąc się nieszczęścia swego i gotowy na śmierć.10 I wołali do Boga; a gdy oni krzyczeli, źródło małe urosło w rzekę wielką i rozlało się w wielką wodę.11 Światło i słońce wzeszło, i poniżeni zostali wywyższeni i pożarli sławnych. — 12 Gdy to ujrzał Mardocheusz i wstał z łoża, myślał, co Bóg zamierzał uczynić; i wbił sobie to w głowę, chcąc wiedzieć, co by sen znaczył. MARDOCHEUSZ ODKRYWA SPISEK PRZECIW KRÓLOWI, NIENAWIŚĆ AMANA (12,1-6).
121 A naonczas mieszkał na dworze królewskim z Bagatą i Tarą, rzezańcami królewskimi, którzy byli odźwiernymi pałacu.2 A gdy wyrozumiał myśli ich i usiłowania ich pilnie wybadał, doszedł, iż się chcieli targnąć na króla Artakserksesa, i dał o tym znać królowi.3 Ten polecił obu zbadać, a gdy się przyznali, kazał zaprowadzić na śmierć.4 A król to, co się stało, w kroniki wpisał; ale i Mardocheusz pamiątkę rzeczy na piśmie zostawił.5 I rozkazał mu król, aby mieszkał w pałacu, dawszy mu dary za doniesienie.6 A Aman, syn Amadaty, Bugejezyk, był najsławniejszym przed królem, i chciał zaszkodzić Mardocheuszowi i narodowi jego z powodu dwu rzezańców królewskich, którzy zostali straceni.Póty przedmowa.IV. Dekret, w którym Aswerus rozkazuje wytępić Żydów (13,1-7) Po 3,13Co potem idzie, na owym miejscu było położone, gdzie napisano w księdze: «I rozchwycili dobra i majętności ich,» cośmy w wydaniu znaleźli.A kopia listu ta była:
131 «Król wielki Artakserkses od Indyj aż do Etiopii, książętom stu dwudziestu siedmiu krain i przełożonym, którzy są pod jego panowaniem, zdrowia!2 Chociaż nad bardzo wielu narodami panuję i wszystek świat podbiłem pod moc swoją, nie chciałem jednak źle używać wielkości mocy, ale łaskawością i łagodnością rządzić poddanymi, aby bez żadnego strachu żywot spokojnie wiodąc, zażywali pokoju, którego wszyscy ludzie pragną.3 Ale gdym się pytał radnych moich, jakby się to wypełnić mogło, jeden z nich, który mądrością i wiernością innych przechodził, i był po królu wtóry, imieniem Aman,4 oznajmił mi, że jest lud po wszystkim świecie rozproszony, który nowych praw używa, i przeciwko wszystkich narodów zwyczajowi postępując królewskim rozkazaniem gardzi i zgodę wszystkich narodów swoją niezgodą targa.5 Gdyśmy się o tym dowiedzieli, widząc, że jeden naród oporny przeciwko wszystkiemu rodzajowi ludzkiemu przewrotnych praw używa i naszemu rozkazaniu się sprzeciwia, a pokój i zgodę krain nam poddanych targa, rozkazaliśmy,6 aby wszyscy, których Aman (który nad wszystkimi krainami jest przełożonym i wtórym po królu, i którego jak ojca naszego czcimy) wskaże, ż żbnami i z dziećmi od nieprzyjaciół swych byli wygładzeni, i żeby się nad nimi nikt nie zlitował, czternastego dnia dwunastego miesiąca,7 Adara, roku niniejszego, aby złośliwi ludzie jednego dnia zstąpiwszy do otchłani, przywrócili królestwu naszemu pokój, który pogwałcili.» Dotąd kopia listu.V. Modlitwy Mardocheusza i Estery. (13,8 — 14,19)Po 4,17Co potem idzie, znalazłem na owym miejscu napisane, gdzie czytamy:«A tak poszedłszy Mardocheusz, uczynił wszystko, co mu Estera rozkazała.» Wszakże tego nie masz w żydowskim ani zgoła u żadnego tłumacza. MODLITWA MARDOCHEUSZA (13,8-18). Wielbi Boga, Stwórcę wszechmogącego (8-11); wyznaje, że nie dla pychy odmówił oznak czci Amanowi (12-14); prosi o wyratowanie swego ludu (IS-17). Modlitwa ludu (18).8 A Mardocheusz modlił się do Pana pamiętając o wszystkich sprawach jego, i rzekł:9 «Panie, Panie, Królu wszechmogący, bo w mocy twojej wszystko jest położone, i nie masz, kto by się mógł woli twej sprzeciwić, jeśli będziesz chciał zachować Izraela.10 Tyś stworzył niebo i ziemię, i cokolwiek się okręgiem niebieskim zamyka.11 Panem wszystkich jesteś, i nie masz, kto by się sprzeciwił majestatowi twemu.12 Wszystko znasz i wiesz, żem ani z pychy, ani ze wzgardy, ani z jakiego czci pragnienia to uczynił, żem się nie kłaniał Amanowi najpyszniejszemu;13 dla zachowania bowiem ludu izraelskiego gotów bym był i stopy jego całować.14 Alem się bał, abym czci Boga mego nie przeniósł na człowieka i żebym się nikomu nie kłaniał oprócz Boga mego.15 A teraz, Panie, Królu, Boże Abrahamów, zmiłuj się nad ludem twym, bo nas chcą nieprzyjaciele nasi wytracić i dziedzictwo twoje wygubić.16 Nie gardź cząstką twoją, którąś sobie wykupił z Egiptu.17 Wysłuchaj prośbę moją, a bądź miłościw działowi i sznurowi twemu, a obróć żałobę naszą w wesele, abyśmy żywi będąc, chwalili imię twoje, Panie, a nie zamykaj ust o tobie śpiewających.» —18 Wszystek też Izrael takimże sercem i modlitwą wołał do Pana, przeto iż nad nimi pewna śmierć wisiała. MODLITWA ESTERY (14,1-19). Żałoba Estery (1-2). Jej modlitwa: Wspomina, co Bóg uczynił od początku dla Izraela (3-5), grzechy ludu izraelskiego (6-7), zamiary jego wrogów (8-10). Prosi Boga, by wybawił lud (11-12), by miał wzgląd na jej dobre usposobienie i by przez nią zgubił Amana (13-19).
141 Królowa też Estera uciekła się do Pana bojąc się niebezpieczeństwa, które nadchodziło.2 A złożywszy odzienie królewskie, wzięła szaty płaczowi i żałobie przystojne, a zamiast rozlicznych olejków popiołem i gnojem głowę posypała, i ciało swe postami poniżyła, i wszystkie miejsca, na których przedtem zwykła była być wesoła, targaniem włosów napełniła.3 I prosiła Pana, Boga izraelskiego, mówiąc: «Panie mój, który sam tylko jesteś Królem naszym, wspomóż mię opuszczoną i która oprócz ciebie żadnego innego pomocnika nie mam.4 Nie bezpieczeństwo moje jest w ręku moich.5 Słyszałam od ojca mego, żeś ty, Panie, wziął Izraela ze wszystkich na rodów, a ojców naszych ze wszystkich wstecz przodków ich, aby posiadać dziedzictwo wieczne; i uczyniłeś im jakoś rzekł. —6 Zgrzeszyliśmy przed oczyma twymi, a przeto nas dałeś w ręce nieprzyjaciół naszych,7 bośmy służyli bogom ich. Sprawiedliwy jesteś, Panie! —8 Lecz teraz nie dosyć im tego, że nas ciężką niewolą ściskają, ale siłę rąk swoich mocy bałwanów przypisując,9 chcą odmienić obietnice twoje, i wytracić dziedzictwo twoje, i zawrzeć usta chwalących cię, i zgasić sławę kościoła10 i ołtarza twego, aby otworzyć usta pogan, i chwalić moc bałwanów, i wielbić cielesnego króla, na wieki.-11 Nie dawaj, Panie, berła twego tym, którzy nie są, by się nie śmiali na upadek nasz; ale obróć radę ich na nich, a tego, który się począł srożyć przeciw nam, zatrać.12 Wspomnij, Panie, a ukaż się nam czasu ucisku naszego, i daj mi śmiałość, Panie, Królu bogów i wszystkiej mocy.13 Daj mowę ozdobną w usta moje przed oczyma lwa, a obróć serce jego ku nienawiści nieprzyjaciela naszego, aby i on zginął, i inni, którzy się z nim zgadzają.14 A nas wybaw ręką twoją i wspomóż mnie, żadnej innej pomocy nie mającą, jeno ciebie, Panie,15 który masz wiadomość wszystkich rzeczy i wiesz, że w nienawiści mam chwałę grzesznych i że się brzydzę łożem nieobrzezańców i każdego obcego.16 Ty znasz potrzebę moją, że się brzydzę znakiem pychy i chwały mojej, która jest na głowie mojej w dni ukazywania się mego, i że jest mi wstrętny jak szmata miesięcznej niewiasty, a nie noszę jej w dzień milczenia mego;17 że nie jadałam u stołu Amana ani mi się podobała uczta królewska, anim piła wina płynnych ofiar,18 i nigdy się nie weseliła służebnica twoja od tego czasu, jak tu jestem zawiedziona, aż do dnia dzisiejszego, jeno w tobie, Panie, Boże Abrahamów! 19 Boże mocny nade wszystkich, wysłuchaj głosu tych, którzy żadnej innej nadziei nie mają, a wybaw nas z rąk ludzi bezbożnych i wyrwij mię z bojaźni mojej!»VI. Napomnienie Mardocheusza udzielone Esterze. (15,1-3) Po 4,8To też znalazłem przydane w wydaniu pospolitym.
151 I rozkazał jej (nie ma wątpliwości, że był to Mardocheusz), aby weszła do króla i przyczyniła się za ludem swym i za ojezyzną swoją.2 Pamiętaj, rzecze, na dni uniżenia twego, jak byłaś wychowana na rękach moich, bo Aman, drugi po królu, mówił przeciwko nam na śmierć;3 a ty wzywaj Pana i mów królowi, i wybaw nas od śmierci.»VII. Estera u króla. (15,4-19)Do 5,1-3ESTERA UDAJE SIĘ DO PAŁACU (15,4-19). Wszedłszy przed króla mdleje (9-10). Król uspokaja ją łagodnymi słowami (11-17). Nowe omdlenie (18-19).Także i to, co potem idzie. 4 A dnia trzeciego złożyła z siebie szaty ubioru swego i otoczyła się chwałą swoją.5 A jaśniejąc w odzieniu królewskim i wezwawszy rządcę i zbawiciela wszystkich, Boga, wzięła z sobą dwie służebnice,6 i na jednej się wspierała, jakoby od rozkoszy i od wielkiej ciała delikatności sama sobą władać nie mogła,7 a druga panna szła za panią, niosąc szatę wleczącą się po ziemi.8 A ona sama różaną barwą na twarzy rozlaną i wdzięcznymi a jasnymi oczyma serce swe smutne i zbytnią bojaźnią ściśniore pokrywała. —9 Wszedłszy tedy za porządkiem przez wszystkie drzwi stanęła przed królem, gdzie on siedział na stolicy królestwa swego, obleczony w szaty królewskie i świecący się od złota i drogich kamieni, a był srogiego wejrzenia.10 A gdy podniósł oblicze swe i pałającymi oczyma gniew serca swego ukazał, upadła królowa i zbladłszy omdlałą głowę na panience służebnej położyła.11 I odmienił Bóg serce króla w łaskawość, i zaraz, uląkłszy się o nią, skoczył ze stolicy, a trzymając ją swymi rękoma, ażby przyszła do siebie, tymi ją słowy uspokajał:12 «Cóż ci to, Estero ?13 Jam jest brat twój, nie bój się! Nie umrzesz, bo nie dla ciebie, ale dla wszystkich innych to prawo uczynione.14 Przystąp tedy a dotknij się berła.»15 A gdy ona milczała, wziął złote berło i położył na jej szyi, i pocałował ją, i rzekł: «Czemu mi nie mówisz?»16 A ona odpowiedziała: «Ujrzałam cię, panie, jak anioła Bożego i strwożyło się serce moje dla bojaźni chwały twojej.17 Albowiem zadziwiający jesteś, panie, a oblicze twoje jest pełne powabu.»18 A gdy mówiła, znowu upadła i ledwie nie umarła.19 A król się frasował, i wszyscy słudzy jego pocieszali ją.VIII. Dekret Aswerusa Qrzychylny Żydom. (16,l-24)Po 8,13Adres (1). Częsta niewdzięczność tych, którym królowie sprzyjali (2-9). Przewrotność Amana, jego nienawiść i oszczerstwa przeciw Żydom, oraz kara (10-18). Nowe postanowienie, pozwalające Żydom używać praw swoich (19,24). Kopia listu króla Artakserksesa, który na korzyść Żydów do wszystkich krain królestwa swego rozesłał; tego też w księdze żydowskiej nie masz.
161 Król wielki Artakserkses od Indyj aż do Etiopii, stu dwudziestu siedmiu ziem książętom i przełożonym, którzy są posłuszni naszemu rozkazaniu, zdrowia życzy.2 Wielu ludzi dobroci panów i czci, którą im przyznali, źle na pychę używało,3 i nie tylko poddanych królewskich zagubić usiłują, ale chwały, którą im dano, nie umiejąc użyć, przeciw tym, którzy ją dali, zdradę knują.4 A mało na tym mają, że nie dziękują za dobrodziejstwa i gwałcą prawo łaski im okazanej, ale też mniemają, że dekretu Boga, który wszystko widzi, ujść mogą. 5 I tak daleko w szaleństwie zaszli, że tych, którzy urzędów sobie zwierzonych pilnie przestrzegają i tak się we wszystkim sprawują, aby byli godni pochwały wszystkich, kłamstwami tajemnymi wywrócić usiłują,6 podczas gdy uszy pańskie proste i ze swego przyrodzenia innych szanujące, chytrą zdradą oszukują;7 co i ze starych historyj dowodzi się, i z tego, co się na każdy dzień dzieje, jako złym niektórych ludzi poduszczeniem chęci królewskie bywają skażone.8 Przeto potrzeba obmyślać pokój wszystkich krain.9 A nie macie mniemać, jeśli różne rzeczy rozkazujemy, żeby to z lekkości myśli naszej pochodziło, ale że według sposobu i potrzeby czasu, jak żąda pożytek rzeczypospolite, wyroki wydajemy.10 Żebyście zaś to, co mówimy, jaśniej zrozumieli, Aman, syn Amadaty, sercem i rodem Macedończyk, i od krwi perskiej daleki, i naszą dobrotliwość okrucieństwem swym kalający, jako obcy od nas był przyjęty,11 i tak wielkiej łaskawości doznał względem siebie, że go ojcem naszym zwano i kłaniali się mu wszyscy jako drugiemu po królu.12 Ten się w tak wielką nadętość pychy podniósł, że się o to starał, aby nas i królestwa i ducha pozbawić.13 Albowiem Mardocheusza, za którego wiernością i dobrodziejstwem żyjemy, i towarzyszkę królestwa naszego, Esterę, ze wszystkim narodem ich nowymi jakimiś a niesłychanymi chytrościami żądał na śmierć,14 to zamierzając, aby ich pobiwszy zasadzkę uczynić na opuszczenie nasze i królestwo perskie do Macedończyków przenieść.15 A my znaleźliśmy,ˇ że Żydzi, od najniegodziwszego ze wszystkich ludzi na śmierć skazani, w niczym zgoła winnymi nie są,16 ale przeciwnie praw sprawiedliwych używają i są synami najwyższego i najświętszego; i zawsze żyjącego Boga, za którego dobrodziejstwem i ojcom naszym, i nam królestwo jest dane, i aż po dziś dzień zachowane:17 Przeto owe listy, które on był naszym imieniem rozesłał, wiedzcie, że są zniesione;18 a dla tej zbrodni przed bramami tego miasta, to jest Susan, i ten, który knował, i wszystek ród jego na szubienicach wisi; nie my, ale Bóg oddał mu, co zasłużył.19 A wyrok ten, który teraz ślemy, po wszystkich miastach niech będzie zawieszony, żeby wolno było Żydom używać praw swoich.20 A macie im dopomagać, aby tych, którzy się na mordowanie ich gotowali, mogli zabijać trzynastego dnia miesiąca dwunastego, który zowią Adar.21 Albowiem ten dzień smutku i żałości Bóg wszechmogący odmienił im w radość.22 Stąd i wy między inne dni święte ten dzień policzcie i obchodźcie go z wszelką radością, aby i na potem wiedziano, że wszyscy,23 którzy Persom wiernie służą, godną za wierność swą zapłatę otrzymują; a którzy królestwu ich są na zdradzie, giną za zbrodnię.24 A wszelka kraina i miasto, które by nie chciało być uczestnikiem tego święta, niech mieczem i ogniem zginie, i niech tak będzie wygładzone, żeby nie tylko ludziom ale i zwierzętom drogi przez nie na wieki nie było, na przykład wzgardy i nieposłuszeństwa.