NICEFOR.INFO Духовно-просвѣтительскій Центръ
MENU
Fragment:



Styl fragmentu




*Zezwalaj na cookies aby zapamiętać ustawienia

Księga Sędziów

Księga Sędziów

WSTĘP (1,1-3,6)Stan polityczny i religijny Izraela po śmierci Jozuego. STAN POLITYCZNY: STOPNIOWE ZAJMOWANIE ZIEMI CHANAAN (1,1-2,5). Pokolenie Judy, wyznaczone przez Boga, by pierwsze ciągnęło przeciw Chananejczykom (1-2), łączy się z Symeonem (3); zwycięstwo nad Adonibezekiem (4-7); w Jeruzalem (8); podbój rozciąga się na południe (9); w Hebronie (10-15); Kenijczycy (16); na górach i w Szefeli (17-20). Beniamin; w Jerozolimie (21). Józef; zajęcie Betelu (22-26); Manasses (27-28); Efraim (29); Zabulon (30); Aser (31-32); Neftali (33); Dan i Amorejczycy (34-36). Anioł Pański w Bokim; nagana i skrucha (2,1-5).
11 Po śmierci Jozuego radzili się synowie Izraelowi Pana mówiąc: «Kto pójdzie przed nami przeciw Chananejczykom, i będzie hetmanem wojny?»2 I rzekł Pan: «Juda pójdzie; otom dał ziemię w ręce jego.»3 I rzekł Juda Symeonowi, bratu swemu: «Pójdź ze mną do działu mego i walcz przeciw Chananejczykom, a ja też pójdę do działu twego.»4 I poszedł z nim Symeon. I wyciągnął Juda, i dał Pan Chananejczyków i Ferezejczyków w ręce ich, i pobili w Bezek dziesięć tysięcy mężów.5 I znaleźli Adonibezeka w Bezek, i walczyli przeciw niemu, i porazili Chananejczyków i Ferezejczyków.6 A Adonibezek uciekł, lecz oni dogoniwszy pojmali go i obcięli końce rąk i nóg jego.7 I rzekł Adonibezek: «Siedemdziesięciu królów z obciętymi końcami rąk i nóg zbierało pod stołem moim odrobiny pokarmów; jakom czynił, tak mi Bóg oddał.» I przywiedli go do Jeruzalem, i tam umarł.8 Dobywając tedy synowie Judy Jeruzalem, wzięli je i pobili je mieczem, wydając na spalenie wszystko miasto.9 A potem wyszli i walczyli przeciw Chananejczykom, którzy mieszkali na górach i na południu, i na polach.10 I wyciągnąwszy Juda przeciw Chananejczykom, którzy mieszkali w Hebron (którego imię ze starodawna było Kariat Arbe), zabił Sesaja, Ahimana i Tolmaja;11 a stamtąd ruszył i poszedł do mieszkańców Dabiru, którego imię stare było Kariat Sefer, to jest miasto ksiąg.12 I rzekł Kaleb: «Kto zdobędzie Kariat Sefer i spustoszy je, dam mu Aksę, córkę moją, za żonę.»13 A gdy je zdobył Otoniel, syn Keneza, młodszy brat Kaleba, dał mu Aksę, córkę swą za żonę.14 Gdy ona w drodze jechała, upominał ją mąż jej, aby prosiła ojca swego o pole. Ona tedy wzdychała siedząc na ośle; i rzekł jej Kaleb:15 «Cóż ci jest?» A ona odpowiedziała: «Daj mi błogosławieństwo; ponieważeś mi dał suchą ziemię, daj i oblaną wodami.» I dał jej Kaleb mokrą ziemię, wyższą i niższą.16 — A synowie Kenijczyka, powinowatego Mojżesza, wyszli z miasta Palm z synami Judy w puszczę działu jego, która jest na południe od Arad, i mieszkali z nim.17 I poszedł Juda z Symeonem, bratem swym, i porazili Chananejczyków, którzy mieszkali w Sefaad i zabili ich; i nazwano to miasto Horma, to jest przekleństwo.18 Wziął też Juda Gazę z jej okolicą, i Askalon i Akkaron z ich okolicami.19 I był Pan z Judą, który posiadł podgórze, lecz nie mógł wygładzić mieszkających w dolinie, gdyż mieli dużo wozów kosistych.20 I dano Kalebowi Hebron, jak mówił Mojżesz, a on wygładził z niego trzech synów Enaka.21 Lecz Jebuzejczyków, mieszkańców Jeruzalem, nie wygładzili synowie Beniamina, i mieszkali Jebuzejczycy z synami Beniamina w Jeruzalem aż do dnia dzisiejszego.22 — Dom też Józefowy udał się do Betel i był Pan z nimi.23 Bo gdy oblegli miasto, które pierwej zwano Luza,24 ujrzeli człowieka, wychodzącego z miasta, i rzekli do niego: «Ukaż nam wejście do miasta, a okażemy ci miłosierdzie»25 A gdy im okazał, pobili miasto ostrzem miecza, a owego człowieka i wszystek ród jego puścili.26 On zaś puszczony, poszedł do ziemi Hettim i zbudował tam miasto, i nazwał je Luzą, i tak je zowią aż do dnia dzisiejszego.27 — Manasses też nie wygładził Betsanu i Tanaku ze wsiami ich, i mieszkańców Doru, Jeblamu i Magedda ze wsiami ich; i poczęli Chananejczycy mieszkać z nimi.28 Ale potem, gdy się wzmocnił Izrael, uczynił ich hołdownikami, a wygładzić nie chciał.29 — Efraim też nie wybił Chananejczyków, którzy mieszkali w Gazer, ale mieszkał z nimi30 — Zabulon nie wytracił mieszkańców Cetronu i Naalolu, ale mieszkali Chananejczycy pośród niego, i stali mu się hołdownikami.31 — Aser też nie wygładził mieszkańców Akko, Sydonu, Ahalabu, Ahasybu, Helby, Afeku i Rohobu,32 i mieszkał pośród Chananejczyków, mieszkańców owej ziemi, a nie wybił ich.33 — Neftali też nie wygładził mieszkańców Betsames i Betanat, i mieszkał między Chananejczykami, mieszkańcami ziemi, i byli Betsamici i Betanatejczycy jego hołdownikami.34 — I ścisnęli Amorejczycy synów Danowych na górze, i nie dali im możności zejścia na równinę;35 i mieszkali na górze Hares, co się wykłada «Skorpiona» w Ajalon i w Salebim. I stała się ciężka ręka domu Józefowego, i stali mu się hołdownikami.36 A była granica Amorejczyków od wstępu Skorpiona, skała i wyższe miejsca.
21 I wstąpił Anioł Pański z Galgala na Miejsce Płaczących i rzekł: «Wywiodłem was z Egiptu i wprowadziłem do ziemi, którą przysiągłem ojcom waszym, i obiecałem, że nie zgwałcę przymierza z wami na wieki,2 ale wtedy tylko, jeżeli nie będziecie zawierali przymierza z mieszkańcami tej ziemi, lecz ołtarze ich zburzycie; a nie chcieliście słuchać głosu mego.3 Czemuście to uczynili? A przeto nie chciałem ich wytracić przed wami, żebyście mieli nieprzyjaciół, a bogowie ich byli wam na upadek.»4 A gdy mówił Anioł Pański te słowa do wszystkich synów Izraelowych, oni podnieśli głos swój i płakali.5 I nazwano miejsce owo Miejscem Płaczących albo Łez; i złożyli tam ofiary Panu. STAN RELIGIJNY (2,6-3,6). Wierność Bogu pokolenia, które znało Jozuego (6-10). Niewierność pokoleń następnych: opuszczenie Jahwy i czczenie bogów obcych, surowość kary (11-17). Sędziowie; ich rola (18); brak nawrócenia trwałego (19); powód pozostania ludów obcych wokół Izraela (20-23). Narody, które pozostały (3,1-6).6 Rozpuścił tedy Jozue lud, i poszli synowie Izraelowi, każdy do posiadłości swej, aby ją objąć.7 I służyli Panu przez wszystkie dni jego i starszych, którzy po nim przez długi czas żyli, a znali wszystkie dzieła Pana, których dokonał dla Izraela.8 I umarł Jozue, syn Nuna, sługa Pański, mając sto dziesięć lat.9 I pogrzebali go w granicach posiadłości jego w Tamnatsare, w górach Efraima, od północnej strony góry Gaas.10 I wszystko owo pokolenie, zgromadzone zostało do ojców swoich, a powstali inni, którzy nie znali Pana i czynów, których dokonał nad Izraelem.11 I czynili synowie Izraelowi zło przed oczyma Pańskimi, i służyli Baalom.12 I opuścili Pana, Boga ojców swoich, który ich wywiódł z ziemi Egipskiej, i poszli za bogami cudzymi i za bogami tych narodów, które mieszkały wokoło nich, i kłaniali się im,13 i ku gniewowi pobudzili Pana, opuszczając go, a służąc Baalowi i Astartom.14 I rozgniewawszy się Pan na Izraela, podał ich w ręce łupieżców, a ci ich pojmali i zaprzedali nieprzyjaciołom, którzy mieszkali wokoło; nie mogli się oprzeć nieprzyjaciołom swoim,15 ale gdziekolwiek chcieli się obrócić, tam ręka Pana była nad nimi, jak powiedział i przysiągł im, i byli bardzo udręczeni.16 I wzbudził Pan sędziów, którzy ich wyzwalali z rąk pustoszących; ale i tych słuchać nie chcieli,17 cudzołożąc z bogami cudzymi i kłaniając się im. Prędko opuścili drogę, którą chodzili ojcowie ich, a chociaż słyszeli przykazania Pańskie, wszystko przeciwnie czynili.18 A gdy Pan wzbudzał sędziów, za czasu ich wzruszał się miłosierdziem i słuchał wzdychania utrapionych, i wybawiał ich od mordowania pustoszących.19 A potem gdy umarł sędzia, wracali się i daleko gorsze rzeczy czynili niż ojcowie ich idąc za cudzymi bogami, służąc im i kłaniając się im; nie opuścili wynalazków swoich i drogi bardzo przekornej, którą chodzić przywykli.20 I rozgniewała się zapalczywość Pana na Izraela, i rzekł: «Ponieważ ten lud zgwałcił przymierze moje, którem uczynił z ojcami ich i głosu mego słuchać nie chciał:21 i ja nie wygładzę narodów, które zostawił Jozue i umarł,22 żebym przez nie doświadczył Izraela, czy strzegą drogi Pańskiej i chodzą nią, jak strzegli ojcowie ich, czy też nie.»23 A tak zostawił Pan wszystkie narody te i nie chciał ich rychło wyniszczyć, ani ich nie dał w ręce Jozuemu.
3

Warsz. King J. 31 Tłum. GrEn. Толк. Te są narody, które Pan zostawił, aby przez nie próbować Izraela i wszystkich, którzy nie wiedzieli o walkach Chananejczyków,Вот те народы, которых оставил Господь, чтобы искушать ими Израильтян, всех, которые не знали о всех войнах Ханаанских, - И# сі‰ kзhки, ±же њстaви гDь, да и3скyситъ и4ми ї}лz, вс‰ невёдущыz брaней ханаaнскихъ, 3,1Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.ABPΚαὶ kai
CONJκαίkaiandAndταῦτα tauta
D-APNταῦταtautathis[reward]τὰ ta
T-APNὁhothe/this/whotheἔθνη ethnē
N-APNἔθνοςethnosGentilesnationsἀφῆκεν afēken
V-AAI-3Sἀφίημιafiēmito releaselord leftἸησοῦς iēsous
N-PRIἸησοῦςiēsousJesus/Joshua[living]ὥστε hōste
CONJὥστεhōstesoso asπειράσαι peirasai
V-AARπειράζωpeirazōto test/temptto testἐν en
PREPἐνenin/on/among[2byαὐτοῖς autois
D-DPMαὐτόςautoshe/she/it/self[wall]τὸν ton
T-ASMὁhothe/this/who Ισραηλ,     israēl
N-PRIἸσραήλisraēlIsrael[window]πάντας pantas
A-APMπᾶςpasallallτοὺς tous
T-APMὁhothe/this/whothe onesμὴ mē
ADVμήmēnotnotἐγνωκότας egnōkotas
V-RAPAPγινώσκωginōskōto knowknowingπάντας pantas
A-APMπᾶςpasallallτοὺς tous
T-APMὁhothe/this/whotheπολέμους polemous
N-APMπόλεμοςpolemoswarwarsΧανααν,     chanaan
N-PRIΧαναάνchanaanCanaan[Suah]  2 Tłum. GrEn. Толк. aby się potem nauczyli synowie ich potykać z nieprzyjaciółmi i nabrali zwyczaju walczenia:для того только, чтобы знали и учились войне последующие роды сынов Израилевых, которые прежде не знали ее: т0кмw рaди родHвъ сынHвъ ї}левыхъ, є4же научи1ти | брaни, nбaче и5же прeжде и4хъ не ўвёдаша и4хъ: 3,2Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.ABPπλὴν plēn
ADVπλήνplēnbut/howeveronlyδιὰ dia
PREPδιάdiathrough/because offor the sakeτὰς tas
T-APFὁhothe/this/whoof theγενεὰς geneas
N-APFγενεάgeneagenerationgenerationsτῶν tōn
T-GPMὁhothe/this/whoof theυἱῶν huiōn
N-GPMυἱόςhuiossonsonsΙσραηλ israēl
N-PRIἸσραήλisraēlIsrael[window]τοῦ tou
T-GSNὁhothe/this/who διδάξαι didaxai
V-AARδιδάσκωdidaskōto teachto teachαὐτοὺς autous
D-APMαὐτόςautoshe/she/it/self[wall]πόλεμον,     polemon
N-ASMπόλεμοςpolemoswarwar,πλὴν plēn
ADVπλήνplēnbut/howeverexceptοἱ hoi
T-NPMὁhothe/this/whothe onesἔμπροσθεν emprosthen
PREPἔμπροσθενemprosthenbeforebeforeαὐτῶν autōn
D-GPMαὐτόςautoshe/she/it/self[wall]οὐκ ouk
ADVοὐounodid notἔγνωσαν egnōsan
V-AAI-3Pγινώσκωginōskōto knowknowαὐτά·     auta
D-APNαὐτόςautoshe/she/it/self[wall]  3 Tłum. GrEn. Толк. pięciu książąt filistyńskich, i wszystkich Chanejczyków, Sydończyków i Hewejczyków, którzy mieszkali na górze Libanie, od góry Baal Hermon aż do wejścia do Emat.пять владельцев Филистимских, все Хананеи, Сидоняне и Евеи, живущие на горе Ливане, от горы Ваал-Ермона до входа в Емаф. пsть воев0дствъ и3ноплемeнническихъ, и3 всего2 хананeа и3 сідHніz, и3 є3veа живyщаго въ лівaнэ t горы2 ваaлъ–є3рмHнъ до лавwемafа. 3,3Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.ABPτὰς tas
T-APFὁhothe/this/whotheπέντε pente
N-NUIπέντεpentefivefiveσατραπείας satrapeias
N-APFstrong:GN-APFstrong:GN-APFstrong:GN-APF τῶν tōn
T-GPMὁhothe/this/whoof theἀλλοφύλων allofulōn
A-GPMἀλλόφυλοςallofulosforeignerPhilistines,καὶ kai
CONJκαίkaiandandπάντα panta
A-ASMπᾶςpasalleveryτὸν ton
T-ASMὁhothe/this/who Χαναναῖον chananaion
N-ASMstrong:GN-ASMstrong:GN-ASMstrong:GN-ASM καὶ kai
CONJκαίkaiandandτὸν ton
T-ASMὁhothe/this/whotheΣιδώνιον sidōnion
N-ASMΣιδώνιοςsidōniosSidonian[going down]καὶ kai
CONJκαίkaiandandτὸν ton
T-ASMὁhothe/this/whotheΕυαῖον euaion
N-ASMstrong:GN-ASMstrong:GN-ASMstrong:GN-ASM τὸν ton
T-ASMὁhothe/this/who κατοικοῦντα katoikounta
V-PAPASκατοικέωkatoikeōto dwelldwellingτὸν ton
T-ASMὁhothe/this/who Λίβανον libanon
N-ASMλίβανοςlibanosfrankincense[Idalah]ἀπὸ apo
PREPἀπόapofromfromτοῦ tou
T-GSNὁhothe/this/who ὄρους orous
N-GSNὄροςorosmountainmountτοῦ tou
T-GSMὁhothe/this/who Βαλαερμων balaermōn
N-PRIstrong:GN-PRIstrong:GN-PRIstrong:GN-PRI ἕως heōs
PREPἕωςheōsuntiluntoΛοβωημαθ.     lobōēmath
N-PRIstrong:GN-PRIstrong:GN-PRIstrong:GN-PRI   4 Tłum. GrEn. Толк. I zostawił ich, aby przez nich doświadczać Izraela, czy będzie słuchał rozkazania Pańskiego, które przykazał ojcom ich przez usta Mojżesza, czy też nie.Они были оставлены, чтобы искушать ими Израильтян и узнать, повинуются ли они заповедям Господним, которые Он заповедал отцам их чрез Моисея. И# бhсть да и3скyситъ и4ми ї}лz, да ўвёсть, ѓще послyшаютъ зaповэдій гDнихъ, ±же заповёда nтцє1мъ и4хъ рук0ю мwmсeовою. 3,4Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.ABPκαὶ kai
CONJκαίkaiandAndἐγένετο egeneto
V-AMI-3Sγίνομαιginomaito beit happenedὥστε hōste
CONJὥστεhōstesoso asπειράσαι peirasai
V-AARπειράζωpeirazōto test/temptto testἐν en
PREPἐνenin/on/among[2byαὐτοῖς autois
D-DPMαὐτόςautoshe/she/it/self[wall]τὸν ton
T-ASMὁhothe/this/who Ισραηλ israēl
N-PRIἸσραήλisraēlIsrael[window]γνῶναι gnōnai
V-AARγινώσκωginōskōto knowto knowεἰ ei
CONJεἰeiififἀκούσονται akousontai
V-FMI-3Pἀκούωakouōto hearthey will hearkenτὰς tas
T-APFὁhothe/this/whoto theἐντολὰς entolas
N-APFἐντολήentolēcommandmentcommandmentsκυρίου,     kuriou
N-GSMκύριοςkurioslordof lordἃς has
R-APFὅς, ἥhhos ēwhichwhichἐνετείλατο eneteilato
V-AMI-3Sἐντέλλωentellōto orderhe gave chargeτοῖς tois
T-DPMὁhothe/this/who πατράσιν patrasin
N-DPMπατήρpatērfathertheir fathersαὐτῶν autōn
D-GPMαὐτόςautoshe/she/it/self[wall]ἐν en
PREPἐνenin/on/amongbyχειρὶ cheiri
N-DSFχείρcheirhandhandΜωυσῆ.     mōusē
N-GSMΜωϋσῆς, Μωσῆςmōusēs mōsēsMoses[Jesher]  5 Tłum. GrEn. Толк. A tak synowie Izraelowi mieszkali pośród Chananejczyków, Hetejczyków, Amorejczyków, Ferezejczyków, Hewejczyków i Jebuzejczyków,И жили сыны Израилевы среди Хананеев, Хеттеев, Аморреев, Ферезеев, Евеев, [Гергесеев] и Иевусеев, И# сhнове ї}лєвы њбитaша посредЁ хананeа и3 хеттeа, и3 ґморрeа и3 ферезeа, и3 є3veа и3 гергесeа и3 їевусeа, 3,5Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.ABPκαὶ kai
CONJκαίkaiandAndοἱ hoi
T-NPMὁhothe/this/whotheυἱοὶ huioi
N-NPMυἱόςhuiossonsonsΙσραηλ israēl
N-PRIἸσραήλisraēlIsrael[window]κατῴκησαν katōkēsan
V-AAI-3Pκατοικέωkatoikeōto dwelldweltἐν en
PREPἐνenin/on/amonginμέσῳ mesō
A-DSNμέσοςmesosmidstmidstτοῦ tou
T-GSMὁhothe/this/whoof theΧαναναίου chananaiou
N-GSMstrong:GN-GSMstrong:GN-GSMstrong:GN-GSM καὶ kai
CONJκαίkaiandandτοῦ tou
T-GSMὁhothe/this/whotheΧετταίου chettaiou
N-GSMstrong:GN-GSMstrong:GN-GSMstrong:GN-GSM καὶ kai
CONJκαίkaiandandτοῦ tou
T-GSMὁhothe/this/whotheΑμορραίου amorraiou
N-GSMstrong:GN-GSMstrong:GN-GSMstrong:GN-GSM καὶ kai
CONJκαίkaiandandτοῦ tou
T-GSMὁhothe/this/whotheΦερεζαίου ferezaiou
N-GSMstrong:GN-GSMstrong:GN-GSMstrong:GN-GSM καὶ kai
CONJκαίkaiandandτοῦ tou
T-GSMὁhothe/this/whotheΕυαίου euaiou
N-GSMstrong:GN-GSMstrong:GN-GSMstrong:GN-GSM καὶ kai
CONJκαίkaiandandτοῦ tou
T-GSMὁhothe/this/whotheΙεβουσαίου iebousaiou
N-GSMstrong:GN-GSMstrong:GN-GSMstrong:GN-GSM   6 Tłum. GrEn. Толк. i brali córki ich za żony, i sami córki swe synom ich dawali, i służyli bogom ich.и брали дочерей их себе в жены, и своих дочерей отдавали за сыновей их, и служили богам их. и3 поsша дщє1ри и4хъ себЁ въ жєны2, и3 дщє1ри сво‰ дaша сынHмъ и4хъ, и3 послужи1ша богHмъ и4хъ. 3,6Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.ABPκαὶ kai
CONJκαίkaiandAndἔλαβον elabon
V-AAI-3Pλαμβάνωlambanōto takethey tookτὰς tas
T-APFὁhothe/this/who θυγατέρας thugateras
N-APFθυγάτηρthugatērdaughtertheir daughtersαὐτῶν autōn
D-GPMαὐτόςautoshe/she/it/self[wall]ἑαυτοῖς heautois
D-DPMἑαυτοῦheautoumy/your/him-selfunto themselvesεἰς eis
PREPεἰςeistowardforγυναῖκας gunaikas
N-APFγυνήgunēwomanwives,καὶ kai
CONJκαίkaiandandτὰς tas
T-APFὁhothe/this/who θυγατέρας thugateras
N-APFθυγάτηρthugatērdaughtertheir daughtersαὐτῶν autōn
D-GPMαὐτόςautoshe/she/it/self[wall]ἔδωκαν edōkan
V-AAI-3Pδίδωμιdidōmito givethey gaveτοῖς tois
T-DPMὁhothe/this/who υἱοῖς huiois
N-DPMυἱόςhuiossontheir sons,αὐτῶν autōn
D-GPMαὐτόςautoshe/she/it/self[wall]καὶ kai
CONJκαίkaiandandἐλάτρευσαν elatreusan
V-AAI-3Pλατρεύωlatreuōto ministerthey servedτοῖς tois
T-DPMὁhothe/this/who θεοῖς theois
N-DPMθεόςtheosGodtheir gods.αὐτῶν.     autōn
D-GPMαὐτόςautoshe/she/it/self[wall]  7 Tłum. GrEn. Толк. I czynili zło przed oczyma Pańskimi i zapomnieli Boga swego, służąc Baalom i Astartom.И сделали сыны Израилевы злое пред очами Господа, и забыли Господа Бога своего, и служили Ваалам и Астартам. И# сотвори1ша сhнове ї}лєвы ѕл0е пред8 гDемъ и3 забhша гDа бGа своего2, и3 послужи1ша ваaлу и3 дубрaвамъ. 3,7Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.ABPκαὶ kai
CONJκαίkaiandAndἐποίησαν epoiēsan
V-AAI-3Pποιέωpoieōto do/make[4actedοἱ hoi
T-NPMὁhothe/this/who1theυἱοὶ huioi
N-NPMυἱόςhuiosson2sonsΙσραηλ israēl
N-PRIἸσραήλisraēlIsrael[window]τὸ to
T-ASNὁhothe/this/who πονηρὸν ponēron
A-ASNπονηρόςponērosevil/badwickedlyἔναντι enanti
ADVἔναντιenantibefore[to rush]κυρίου kuriou
N-GSMκύριοςkurioslordlord,καὶ kai
CONJκαίkaiandandἐπελάθοντο epelathonto
V-AMI-3Pἐπιλανθάνωepilanthanōto forgetthey forgotκυρίου kuriou
N-GSMκύριοςkurioslordlordθεοῦ theou
N-GSMθεόςtheosGodtheir God,αὐτῶν autōn
D-GPMαὐτόςautoshe/she/it/self[wall]καὶ kai
CONJκαίkaiandandἐλάτρευσαν elatreusan
V-AAI-3Pλατρεύωlatreuōto ministerthey servedταῖς tais
T-DPFὁhothe/this/who Βααλιμ baalim
N-PRIstrong:GN-PRIstrong:GN-PRIstrong:GN-PRI Καὶ kai
CONJκαίkaiandandτοῖς tois
T-DPNὁhothe/this/whoto theἄλσεσιν.     alsesin
N-DPNstrong:GN-DPNstrong:GN-DPNstrong:GN-DPN   8 Tłum. GrEn. Толк. I rozgniewawszy się Pan na Izraela, dał ich w ręce Chusan Rasataima, króla mezopotamskiego, i służyli mu osiem lat.И воспылал гнев Господень на Израиля, и предал их в руки Хусарсафема, царя Месопотамского, и служили сыны Израилевы Хусарсафему восемь лет. И# разгнёвасz ћростію гDь на ї}лz и3 предадE и5хъ въ рyки хусарсаfeма царS месопотaміи сЂрскіz: и3 раб0таша сhнове ї}лєвы хусарсаfeму лётъ џсмь. 3,8Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.ABPκαὶ kai
CONJκαίkaiandAndὠργίσθη ōrgisthē
V-API-3Sὀργίζωorgizōto anger[2was provoked to angerθυμῷ thumō
N-DSMθυμόςthumoswrath3in rageκύριος kurios
N-NSMκύριοςkurioslord1 lord]ἐν en
PREPἐνenin/on/amongwithτῷ tō
T-DSMὁhothe/this/who Ισραηλ israēl
N-PRIἸσραήλisraēlIsrael[window]καὶ kai
CONJκαίkaiandandἀπέδοτο apedoto
V-AMI-3Sἀποδίδωμιapodidōmito payhe gaveαὐτοὺς autous
D-APMαὐτόςautoshe/she/it/self[wall]εἰς eis
PREPεἰςeistowardintoχεῖρας cheiras
N-APFχείρcheirhandhandsΧουσαρσαθωμ chousarsathōm
N-PRIstrong:GN-PRIstrong:GN-PRIstrong:GN-PRI βασιλέως basileōs
N-GSMβασιλεύςbasileuskingkingΣυρίας surias
N-GSFΣυρίαsuriaSyria[lintel]ποταμῶν,     potamōn
N-GPMποταμόςpotamosriver[scattering wind]καὶ kai
CONJκαίkaiandAndἐδούλευσαν edouleusan
V-AAI-3Pδουλεύωdouleuōbe a slave[4servedαὐτῷ autō
D-DSMαὐτόςautoshe/she/it/self[wall]ὀκτὼ oktō
N-NUIὀκτώoktōeight1eight].ἔτη.     etē
N-APNἔτοςetosyear[2years  9 Tłum. GrEn. Толк. I wołali do Pana, a on im wzbudził wybawiciela, który wybawił ich, to jest Otoniela, syna Keneza, młodszego brata Kaleba.Тогда возопили сыны Израилевы к Господу, и воздвигнул Господь спасителя сынам Израилевым, который спас их, Гофониила, сына Кеназа, младшего брата Халевова. И# возопи1ша сhнове ї}лєвы ко гDу. И# возстaви гDь спаси1телz ї}лю, и3 спасE и5хъ, гоfоніи1ла, сhна кенeза брaта халeвова ю3нёйшаго є3гw2. 3,9Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.ABPκαὶ kai
CONJκαίkaiandAndἐκέκραξαν ekekraxan
V-AAI-3Pκράζωkrazōto cry[4cried outοἱ hoi
T-NPMὁhothe/this/who1theυἱοὶ huioi
N-NPMυἱόςhuiosson2sonsΙσραηλ,     israēl
N-PRIἸσραήλisraēlIsrael[window]πρὸς pros
PREPπρόςprosto/withtoκύριον·     kurion
N-ASMκύριοςkurioslordlord,καὶ kai
CONJκαίkaiandandἤγειρεν ēgeiren
V-IAI-3Sἐγείρωegeirōto ariselord raised upκύριος kurios
N-NSMκύριοςkurioslordlord raised upσωτῆρα sōtēra
N-ASMσωτήρsōtērsaviora deliverτῷ tō
T-DSMὁhothe/this/who ισραηλ israēl
N-PRIἸσραήλisraēlIsrael[window]καὶ kai
CONJκαίkaiandandἔσωσεν esōsen
V-AAI-3Sσῴζωsōzōto savehe deliveredαὐτούς,     autous
D-APMαὐτόςautoshe/she/it/self[wall]τὸν ton
T-ASMὁhothe/this/who Γοθονιηλ gothoniēl
N-PRIstrong:GN-PRIstrong:GN-PRIstrong:GN-PRI υἱὸν huion
N-ASMυἱόςhuiossonsonΚενεζ kenez
N-PRIstrong:GN-PRIstrong:GN-PRIstrong:GN-PRI ἀδελφὸν adelfon
N-ASMἀδελφόςadelfosbrotherbrotherΧαλεβ chaleb
N-PRIstrong:GN-PRIstrong:GN-PRIstrong:GN-PRI τὸν ton
T-ASMὁhothe/this/whothe oneνεώτερον neōteron
A-ASMCνέοςneosnewyounger thanαὐτοῦ,     autou
D-GSMαὐτόςautoshe/she/it/self[wall]καὶ kai
CONJκαίkaiand[desire]εἰσήκουσεν eisēkousen
V-AAI-3Sεἰσακούωeisakouōto listen to[Gehazi]αὐτοῦ.     autou
D-GSMαὐτόςautoshe/she/it/self[wall]  10 Tłum. GrEn. Толк. I był w nim duch Pański, i sądził Izraela; i wyjechał na wojnę, i dał Pan w ręce jego Chusan Rasataima, króla syryjskiego, i przemógł go.На нем был Дух Господень, и был он судьею Израиля. Он вышел на войну [против Хусарсафема], и предал Господь в руки его Хусарсафема, царя Месопотамского, и преодолела рука его Хусарсафема. И# бhсть на нeмъ д¦ъ гDень, и3 суди2 ї}лz. И# и3зhде на рaть къ хусарсаfeму: и3 предадE гDь въ рyцэ є3гw2 хусарсаfeма царS сЂрска, и3 ўкрэпи1сz рукA є3гw2 над8 хусарсаfeмомъ. 3,10Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.ABPκαὶ kai
CONJκαίkaiandAndἐγένετο egeneto
V-AMI-3Sγίνομαιginomaito be[3cameἐπ'     ep
PREPἐπίepiupon/to/against4uponαὐτὸν auton
D-ASMαὐτόςautoshe/she/it/self[wall]πνεῦμα pneuma
N-NSNπνεῦμαpneumaspirit/breath1spiritκυρίου,     kuriou
N-GSMκύριοςkurioslord2 lord],καὶ kai
CONJκαίkaiandandἔκρινεν ekrinen
V-AAI-3Sκρίνωkrinōto judgehe judgedτὸν ton
T-ASMὁhothe/this/who Ισραηλ israēl
N-PRIἸσραήλisraēlIsrael[window]καὶ kai
CONJκαίkaiandandἐξῆλθεν exēlthen
V-AAI-3Sἐξέρχομαιexerchomaito go outhe wentἐπὶ epi
PREPἐπίepiupon/to/againstagainstτὸν ton
T-ASMὁhothe/this/whotheπόλεμον·     polemon
N-ASMπόλεμοςpolemoswarwar.καὶ kai
CONJκαίkaiandAndπαρέδωκεν paredōken
V-AAI-3Sπαραδίδωμιparadidōmito deliverlord deliveredκύριος kurios
N-NSMκύριοςkurioslordlord deliveredἐν en
PREPἐνenin/on/among[5intoχειρὶ cheiri
N-DSFχείρcheirhand6his handαὐτοῦ autou
D-GSMαὐτόςautoshe/she/it/self[wall]τὸν ton
T-ASMὁhothe/this/who Χουσαρσαθωμ.     chousarsathōm
N-PRIstrong:GN-PRIstrong:GN-PRIstrong:GN-PRI βασιλέα basilea
N-ASMβασιλεύςbasileusking2kingΣυρίας,     surias
N-GSFΣυρίαsuriaSyria[lintel]καὶ kai
CONJκαίkaiandAndἐκραταιώθη ekrataiōthē
V-API-3Sκραταιόωkrataioōto strengthenhe fortifiedἡ hē
T-NSFὁhothe/this/who χεὶρ cheir
N-NSFχείρcheirhandhis handαὐτοῦ autou
D-GSMαὐτόςautoshe/she/it/self[wall]ἐπὶ epi
PREPἐπίepiupon/to/against[Hadadezer]τὸν ton
T-ASMὁhothe/this/who Χουσαρσαθωμ.     chousarsathōm
N-PRIstrong:GN-PRIstrong:GN-PRIstrong:GN-PRI   11 Tłum. GrEn. Толк. I ucichła ziemia czterdzieści lat, i umarł Otoniel, syn Keneza.И покоилась земля сорок лет. И умер Гофониил, сын Кеназа. И# бhсть въ пок0и землS четhредесzть лётъ. И# ќмре гоfоніи1лъ сhнъ кенeзовъ. 3,11Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.ABPκαὶ kai
CONJκαίkaiandAndἡσύχασεν hēsuchasen
V-AAI-3Sἡσυχάζωhēsuchazōbe quiet/give up[3was tranquilἡ hē
T-NSFὁhothe/this/who1theγῆ gē
N-NSFγῆgēearth2land]ἔτη etē
N-APNἔτοςetosyearyears,πεντήκοντα·     pentēkonta
N-NUIπεντήκονταpentēkontafifty[choice]καὶ kai
CONJκαίkaiandandἀπέθανεν apethanen
V-AAI-3Sἀποθνήσκωapothnēskōto die[4diedΓοθονιηλ gothoniēl
N-PRIstrong:GN-PRIstrong:GN-PRIstrong:GN-PRI υἱὸς huios
N-NSMυἱόςhuiosson2sonΚενεζ.     kenez
N-PRIstrong:GN-PRIstrong:GN-PRIstrong:GN-PRI   12 Tłum. GrEn. Толк. Ale poczęli synowie Izraelowi znowu czynić zło przed oczyma Pana, który wzmocnił przeciwko nim Eglona, króla moabskiego, przeto iż zło czynili przed oblicznością jego.Сыны Израилевы опять стали делать злое пред очами Господа, и укрепил Господь Еглона, царя Моавитского, против Израильтян, за то, что они делали злое пред очами Господа. И# приложи1ша сhнове ї}лєвы сотвори1ти ѕл0е пред8 гDемъ: и3 ўкрэпи2 гDь є3глHма царS мwaвлz на ї}лz, занeже сотвори1ша ѕл0е пред8 гDемъ. 3,12Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.ABPκαὶ kai
CONJκαίkaiandAndπροσέθεντο prosethento
V-AMI-3Pπροστίθημιprostithēmito add (to)[4proceededοἱ hoi
T-NPMὁhothe/this/who1theυἱοὶ huioi
N-NPMυἱόςhuiosson2sonsΙσραηλ israēl
N-PRIἸσραήλisraēlIsrael[window]ποιῆσαι poiēsai
V-AARποιέωpoieōto do/maketo doτὸ to
T-ASNὁhothe/this/who πονηρὸν ponēron
A-ASNπονηρόςponērosevil/badwickedlyἔναντι enanti
ADVἔναντιenantibeforebeforeκυρίου.     kuriou
N-GSMκύριοςkurioslordlord.Καὶ kai
CONJκαίkaiandAndἐνίσχυσεν enischusen
V-AAI-3Sἐνισχύωenischuōto strengthenlord strengthenedκύριος kurios
N-NSMκύριοςkurioslordlord strengthenedτὸν ton
T-ASMὁhothe/this/who Εγλωμ eglōm
N-PRIstrong:GN-PRIstrong:GN-PRIstrong:GN-PRI βασιλέα basilea
N-ASMβασιλεύςbasileuskingkingΜωαβ mōab
N-PRIstrong:GN-PRIstrong:GN-PRIstrong:GN-PRI ἐπὶ epi
PREPἐπίepiupon/to/againstagainstτὸν ton
T-ASMὁhothe/this/who Ισραηλ israēl
N-PRIἸσραήλisraēlIsrael[window]διὰ dia
PREPδιάdiathrough/because ofbecauseτὸ to
T-ASNὁhothe/this/who πεποιηκέναι pepoiēkenai
V-RARποιέωpoieōto do/makeof their actingαὐτοὺς autous
D-APMαὐτόςautoshe/she/it/self[wall]τὸ to
T-ASNὁhothe/this/who πονηρὸν ponēron
A-ASNπονηρόςponērosevil/badwickedlyἔναντι enanti
ADVἔναντιenantibeforebeforeκυρίου.     kuriou
N-GSMκύριοςkurioslordlord.  13 Tłum. GrEn. Толк. I przyłączył do niego synów Ammona, i Amalekitów; i wyjechał, i poraził Izraela, i posiadł miasto Palm.Он собрал к себе [всех] Аммонитян и Амаликитян, и пошел и поразил Израиля, и овладели они городом Пальм. И# собрA къ себЁ вс‰ сhны ґммw6ни и3 ґмали1кwвы: и3 и4де, и3 порази2 ї}лz, и3 взS грaдъ фjніческъ. 3,13Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.ABPκαὶ kai
CONJκαίkaiandAndπροσήγαγεν prosēgagen
V-AAI-3Sπροσάγωprosagōto bring near[Michael]πρὸς pros
PREPπρόςprosto/withtoαὐτὸν auton
D-ASMαὐτόςautoshe/she/it/self[wall]πάντας pantas
A-APMπᾶςpasallallτοὺς tous
T-APMὁhothe/this/whotheυἱοὺς huious
N-APMυἱόςhuiossonsonsΑμμων ammōn
N-PRIstrong:GN-PRIstrong:GN-PRIstrong:GN-PRI καὶ kai
CONJκαίkaiandandΑμαληκ amalēk
N-PRIstrong:GN-PRIstrong:GN-PRIstrong:GN-PRI καὶ kai
CONJκαίkaiandandἐπορεύθη eporeuthē
V-API-3Sπορεύωporeuōto gohe wentκαὶ kai
CONJκαίkaiandandἐπάταξεν epataxen
V-AAI-3Sπατάσσωpatassōto strikestruckτὸν ton
T-ASMὁhothe/this/who Ισραηλ israēl
N-PRIἸσραήλisraēlIsrael[window]καὶ kai
CONJκαίkaiandandἐκληρονόμησεν eklēronomēsen
V-AAI-3Sκληρονομέωklēronomeōto inheritinheritedτὴν tēn
T-ASFὁhothe/this/whotheπόλιν polin
N-ASFπόλιςpoliscitycityτῶν tōn
T-GPMὁhothe/this/whoof theφοινίκων.     foinikōn
N-GPMφοῖνιξfoinixpalmpalms.  14 Tłum. GrEn. Толк. I służyli synowie Izraelscy Eglonowi, królowi Moabu osiemnaście lat.И служили сыны Израилевы Еглону, царю Моавитскому, восемнадцать лет. И# раб0таша сhнове ї}лєвы є3глHму царю2 мwaвлю лётъ nсмьнaдесzть. 3,14Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.ABPκαὶ kai
CONJκαίkaiandAndἐδούλευσαν edouleusan
V-AAI-3Pδουλεύωdouleuōbe a slave[4servedοἱ hoi
T-NPMὁhothe/this/who1theυἱοὶ huioi
N-NPMυἱόςhuiosson2sonsΙσραηλ israēl
N-PRIἸσραήλisraēlIsrael[window]τῷ tō
T-DSMὁhothe/this/who Εγλωμ eglōm
N-PRIstrong:GN-PRIstrong:GN-PRIstrong:GN-PRI βασιλεῖ basilei
N-DSMβασιλεύςbasileuskingkingΜωαβ mōab
N-PRIstrong:GN-PRIstrong:GN-PRIstrong:GN-PRI ἔτη etē
N-APNἔτοςetosyearyears.δέκα deka
N-NUIδέκαdekaten[Baal-zebub]ὀκτώ.     oktō
N-NUIὀκτώoktōeight[Chilmad]  15 Tłum. GrEn. Толк. — A potem wołali do Pana, a on wzbudził im wybawiciela imieniem Aod, syna Gery, syna Jeminiego, który obydwu rąk jako prawej używał. I posłali synowie Izraelowi przezeń dary Eglonowi, królowi moabskiemu.Тогда возопили сыны Израилевы к Господу, и Господь воздвигнул им спасителя Аода, сына Геры, сына Иеминиева, который был левша. И послали сыны Израилевы с ним дары Еглону, царю Моавитскому. И# возопи1ша сhнове ї}лєвы ко гDу: и3 возстaви и5мъ гDь спаси1телz, ґHда сhна гирaнz, сhна їеменjина, мyжа nбодеснорyчна: и3 послaша сhнове ї}лєвы дaры рук0ю є3гw2 є3глHму царю2 мwaвлю. 3,15Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.ABPκαὶ kai
CONJκαίkaiandAndἐκέκραξαν ekekraxan
V-AAI-3Pκράζωkrazōto cry[4cried outοἱ hoi
T-NPMὁhothe/this/who1theυἱοὶ huioi
N-NPMυἱόςhuiosson2sonsΙσραηλ israēl
N-PRIἸσραήλisraēlIsrael[window]πρὸς pros
PREPπρόςprosto/withtoκύριον·     kurion
N-ASMκύριοςkurioslordlord;καὶ kai
CONJκαίkaiandandἤγειρεν ēgeiren
V-IAI-3Sἐγείρωegeirōto arise[2raised upαὐτοῖς autois
D-DPMαὐτόςautoshe/she/it/self[wall]κύριος kurios
N-NSMκύριοςkurioslord1 lord]σωτῆρα sōtēra
N-ASMσωτήρsōtērsaviora deliverer --τὸν ton
T-ASMὁhothe/this/who Αωδ aōd
N-PRIstrong:GN-PRIstrong:GN-PRIstrong:GN-PRI υἱὸν huion
N-ASMυἱόςhuiossonsonΓηρα gēra
N-PRIstrong:GN-PRIstrong:GN-PRIstrong:GN-PRI υἱοῦ huiou
N-GSMυἱόςhuiossonsonτοῦ tou
T-GSMὁhothe/this/who Ιεμενι,     iemeni
N-PRIstrong:GN-PRIstrong:GN-PRIstrong:GN-PRI ἄνδρα andra
N-ASMἀνήρanērmana manἀμφοτεροδέξιον.     amfoterodexion
A-ASMstrong:GA-ASMstrong:GA-ASMstrong:GA-ASM καὶ kai
CONJκαίkaiandAndἀπέστειλαν apesteilan
V-AAI-3Pἀποστέλλωapostellōto send[4sentοἱ hoi
T-NPMὁhothe/this/who1theυἱοὶ huioi
N-NPMυἱόςhuiosson2sonsισραηλ israēl
N-PRIἸσραήλisraēlIsrael[window]δῶρα dōra
N-APNδῶρονdōrongiftgiftsἐν en
PREPἐνenin/on/amongbyχειρὶ cheiri
N-DSFχείρcheirhandhis handαὐτοῦ autou
D-GSMαὐτόςautoshe/she/it/self[wall]τῷ tō
T-DSMὁhothe/this/who Εγλωμ eglōm
N-PRIstrong:GN-PRIstrong:GN-PRIstrong:GN-PRI βασιλεῖ basilei
N-DSMβασιλεύςbasileuskingkingΜωαβ.     mōab
N-PRIstrong:GN-PRIstrong:GN-PRIstrong:GN-PRI   16 Tłum. GrEn. Толк. A on uczynił sobie miecz o dwu ostrzach, mający w środku rękojeść wzdłuż na dłoń, i przypasał go pod płaszczem na prawym boku.Аод сделал себе меч с двумя остриями, длиною в локоть, и припоясал его под плащом своим к правому бедру, И# сотвори2 себЁ ґHдъ н0жъ nбоюдуo1стръ, на пsдь є3ди1ну долготA є3гw2, и3 припоsса є3го2 под8 ри1зу по бедрЁ деснёй своeй. 3,16Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.ABPκαὶ kai
CONJκαίkaiandAndἐποίησεν epoiēsen
V-AAI-3Sποιέωpoieōto do/make[2madeἑαυτῷ heautō
D-DSMἑαυτοῦheautoumy/your/him-self3for himselfΑωδ aōd
N-PRIstrong:GN-PRIstrong:GN-PRIstrong:GN-PRI μάχαιραν machairan
N-ASFμάχαιραmachairasworda knife,δίστομον,     distomon
A-ASFδίστομοςdistomosdouble-edgeddouble-edged,σπιθαμῆς spithamēs
N-GSFstrong:GN-GSFstrong:GN-GSFstrong:GN-GSF τὸ to
T-NSNὁhothe/this/whotheμῆκος,     mēkos
N-NSNμῆκοςmēkoslengthlengthκαὶ kai
CONJκαίkaiandandπεριεζώσατο periezōsato
V-AMI-3Sπεριζώννυμιperizōnnumito girdhe girdedαὐτὴν autēn
D-ASFαὐτόςautoshe/she/it/self[wall]ὑπὸ hupo
PREPὑπόhupoby/underunderτὸν ton
T-ASMὁhothe/this/whotheμανδύαν manduan
N-ASMstrong:GN-ASMstrong:GN-ASMstrong:GN-ASM ἐπὶ epi
PREPἐπίepiupon/to/againstuponτὸν ton
T-ASMὁhothe/this/who μηρὸν mēron
N-ASMμηρόςmērosthigh[2thighτὸν ton
T-ASMὁhothe/this/who δεξιὸν dexion
A-ASMδεξιόςdexiosright1his right].αὐτοῦ.     autou
D-GSMαὐτόςautoshe/she/it/self[wall]  17 Tłum. GrEn. Толк. I przyniósł dary Eglonowi, królowi Moabu. — A był Eglon człowiekiem bardzo otyłym.[и пришел,] и поднес дары Еглону, царю Моавитскому; Еглон же был человек очень тучный. И# и4де, и3 принесE дaры є3глHму царю2 мwaвлю: є3глHмъ же мyжъ добротэлeсенъ бЁ ѕэлw2. 3,17Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.ABPκαὶ kai
CONJκαίkaiandAndπροσήνεγκεν prosēnenken
V-AAI-3Sπροσφέρωprosferōto bring tohe broughtτὰ ta
T-APNὁhothe/this/whotheδῶρα dōra
N-APNδῶρονdōrongiftgiftsτῷ tō
T-DSMὁhothe/this/who Εγλωμ eglōm
N-PRIstrong:GN-PRIstrong:GN-PRIstrong:GN-PRI βασιλεῖ basilei
N-DSMβασιλεύςbasileuskingkingΜωαβ·     mōab
N-PRIstrong:GN-PRIstrong:GN-PRIstrong:GN-PRI καὶ kai
CONJκαίkaiandAndεγλωμ eglōm
N-PRIstrong:GN-PRIstrong:GN-PRIstrong:GN-PRI ἀνὴρ anēr
N-NSMἀνήρanērmana manἀστεῖος asteios
A-NSMἀστεῖοςasteiosbeautiful[2fairσφόδρα.     sfodra
ADVσφόδραsfodravery1of exceedingly].  18 Tłum. GrEn. Толк. A gdy mu oddał dary poszedł za towarzyszami, którzy z nim przyszli.Когда поднес Аод все дары и проводил людей, принесших дары, И# бhсть є3гдA скончA ґHдъ приносS дaры, и3 tслA носsщихъ дaры: 3,18Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.ABPκαὶ kai
CONJκαίkaiandAndἐγένετο egeneto
V-AMI-3Sγίνομαιginomaito beit came to passὡς hōs
CONJὡςhōswhich/howasσυνετέλεσεν sunetelesen
V-AAI-3Sσυντελέωsunteleōto completeEhud completedΑωδ aōd
N-PRIstrong:GN-PRIstrong:GN-PRIstrong:GN-PRI προσφέρων prosferōn
V-PAPRSπροσφέρωprosferōto bring tobringingτὰ ta
T-APNὁhothe/this/whotheδῶρα,     dōra
N-APNδῶρονdōrongiftgifts,καὶ kai
CONJκαίkaiandthatἐξαπέστειλεν exapesteilen
V-AAI-3Sἐξαποστέλλωexapostellōto send out/awayhe sent outτοὺς tous
T-APMὁhothe/this/whothe onesαἴροντας airontas
V-PAPAPαἴρωairōto take upcarryingτὰ ta
T-APNὁhothe/this/whotheδῶρα.     dōra
N-APNδῶρονdōrongiftgifts,  19 Tłum. GrEn. Толк. A wróciwszy się z Galgala, gdzie były bałwany, rzekł do króla: «Słowo tajemne mam do ciebie, o królu.» On rozkazał zamilczeć, a gdy wyszli wszyscy, którzy przy nim byli, przystąpił Aod do niegoто сам возвратился от истуканов, которые в Галгале, и сказал: у меня есть тайное слово до тебя, царь. Он сказал: тише! И вышли от него все стоявшие при нем. и3 є3глHмъ њбрати1сz t јдwлъ и5же въ галгaлэхъ. И# речE ґHдъ: сл0во мнЁ є4сть къ тебЁ тaйно, царю2. И# речE є3глHмъ къ немY: молчи2. И# tслA t себє2 всёхъ предстоsщихъ пред8 ни1мъ. 3,19Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.ABPκαὶ kai
CONJκαίkaiandandΕγλωμ eglōm
N-PRIstrong:GN-PRIstrong:GN-PRIstrong:GN-PRI ἀνέστρεψεν anestrepsen
V-AAI-3Sἀναστρέφωanastrefōto live/return[Accad]ἀπὸ apo
PREPἀπόapofromfromτῶν tōn
T-GPMὁhothe/this/whotheγλυπτῶν gluptōn
A-GPMstrong:GA-GPMstrong:GA-GPMstrong:GA-GPM μετὰ meta
PREPμετάmetawith/afterbyτῆς tēs
T-GSFὁhothe/this/who Γαλγαλ,     galgal
N-PRIstrong:GN-PRIstrong:GN-PRIstrong:GN-PRI καὶ kai
CONJκαίkaiandAndεἶπεν eipen
V-AAI-3Sἔπω, ἐρῶ, εἶπονepō erō eiponto sayEhud said,Αωδ aōd
N-PRIstrong:GN-PRIstrong:GN-PRIstrong:GN-PRI Λόγος logos
N-NSMλόγοςlogosword[3wordμοι moi
P-DSμοίmoito me[to dwell]κρύφιος krufios
A-NSMstrong:GA-NSMstrong:GA-NSMstrong:GA-NSM πρὸς pros
PREPπρόςprosto/withforσέ,     se
P-ASσέseyou[to slip]βασιλεῦ.     basileu
N-VSMβασιλεύςbasileuskingO king.καὶ kai
CONJκαίkaiandAndεἶπεν eipen
V-AAI-3Sἔπω, ἐρῶ, εἶπονepō erō eiponto sayEglon saidΕγλωμ eglōm
N-PRIstrong:GN-PRIstrong:GN-PRIstrong:GN-PRI πᾶσιν pasin
A-DPMπᾶςpasallallἘκ ek
PREPἐκekof/from[Gilgal]μέσου·     mesou
A-GSNμέσοςmesosmidst[to finish]καὶ kai
CONJκαίkaiandAndἐξῆλθον exēlthon
V-AAI-3Pἐξέρχομαιexerchomaito go outwent forthἀπ'     ap
PREPἀπόapofromfromαὐτοῦ autou
D-GSMαὐτόςautoshe/she/it/self[wall]πάντες pantes
A-NPMπᾶςpasall[tongue]οἱ hoi
T-NPMὁhothe/this/whothe onesπαραστήκοντες parastēkontes
V-RAPRPπαρίστημιparistēmito stand bystanding aroundαὐτῷ.     autō
D-DSMαὐτόςautoshe/she/it/self[wall]  20 Tłum. GrEn. Толк. — siedział zaś w letniej sali sam — i rzekł: «Słowo Boże mam do ciebie.»Аод вошел к нему: он сидел в прохладной горнице, которая была у него отдельно. И сказал Аод: у меня есть до тебя, [царь,] слово Божие. [Еглон] встал со стула [пред ним]. И# ґHдъ вни1де къ немY. Сeй же сэдsше въ г0рницэ лётнэй своeй є3ди1нъ. И# речE ґHдъ: сл0во б9іе мнЁ къ тебЁ, царю2. И# востA є3глHмъ со прест0ла бли1з8 є3гw2. 3,20Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.ABPκαὶ kai
CONJκαίkaiandAndΑωδ aōd
N-PRIstrong:GN-PRIstrong:GN-PRIstrong:GN-PRI εἰσῆλθεν eisēlthen
V-AAI-3Sεἰσέρχομαιeiserchomaito enterenteredπρὸς pros
PREPπρόςprosto/withtoαὐτόν,     auton
D-ASMαὐτόςautoshe/she/it/self[wall]καὶ kai
CONJκαίkaiandandαὐτὸς autos
D-NSMαὐτόςautoshe/she/it/self[wall]ἐκάθητο ekathēto
V-IMI-3Sκάθημαιkathēmaito sitsatἐν en
PREPἐνenin/on/amonginτῷ tō
T-DSNὁhothe/this/who ὑπερῴῳ huperōō
N-DSNὑπερῷονhuperōonupper room[2upperτῷ tō
T-DSNὁhothe/this/who θερινῷ therinō
A-DSNstrong:GA-DSNstrong:GA-DSNstrong:GA-DSN αὐτοῦ autou
D-GSMαὐτόςautoshe/she/it/self[wall]μονώτατος.     monōtatos
A-NSMSμόνοςmonosalonealone.καὶ kai
CONJκαίkaiandAndεἶπεν eipen
V-AAI-3Sἔπω, ἐρῶ, εἶπονepō erō eiponto sayEhud said,αωδ aōd
N-PRIstrong:GN-PRIstrong:GN-PRIstrong:GN-PRI Λόγος logos
N-NSMλόγοςlogosworda wordθεοῦ theou
N-GSMθεόςtheosGodof Godμοι moi
P-DSμοίmoito me[to dwell]πρὸς pros
PREPπρόςprosto/withtoσέ,     se
P-ASσέseyou[to slip]βασιλεῦ·     basileu
N-VSMβασιλεύςbasileuskingO king.καὶ kai
CONJκαίkaiandAndἐξανέστη exanestē
V-AAI-3Sstrong:GV-AAI-3Sstrong:GV-AAI-3Sstrong:GV-AAI-3S ἀπὸ apo
PREPἀπόapofrom[where?]τοῦ tou
T-GSMὁhothe/this/who4theθρόνου thronou
N-GSMθρόνοςthronosthrone5throneΕγλωμ eglōm
N-PRIstrong:GN-PRIstrong:GN-PRIstrong:GN-PRI ἐγγὺς engus
ADVἐγγύςengusnearnearαὐτοῦ.     autou
D-GSMαὐτόςautoshe/she/it/self[wall]  21 Tłum. GrEn. Толк. I powstał zaraz z tronu. I wyciągnął Aod lewą rękę, i dobył miecza od prawego biodra swego, i wbił go w brzuch jego tak mocno,[Когда он встал,] Аод простер левую руку свою и взял меч с правого бедра своего и вонзил его в чрево его, И# бhсть є3гдA востA, и3 прострE ґHдъ рyку лёвую свою2, и3 и3звлечE н0жъ, и4же над8 стегн0мъ є3гw2 деснhмъ, и3 вонзE во чрeво є3глHмово: 3,21Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.ABPκαὶ kai
CONJκαίkaiandAndἐγένετο egeneto
V-AMI-3Sγίνομαιginomaito beit happenedἅμα hama
ADVἅμαhamatogethertogetherτοῦ tou
T-GSNὁhothe/this/who ἀναστῆναι anastēnai
V-AARἀνίστημιanistēmito arisein his rising up,ἐξέτεινεν exeteinen
V-AAI-3Sἐκτείνωekteinōto stretch outEhud stretched outΑωδ aōd
N-PRIstrong:GN-PRIstrong:GN-PRIstrong:GN-PRI τὴν tēn
T-ASFὁhothe/this/who χεῖρα cheira
N-ASFχείρcheirhand[2handτὴν tēn
T-ASFὁhothe/this/who ἀριστερὰν aristeran
A-ASFἀριστερόςaristerosleft1his left]αὐτοῦ autou
D-GSMαὐτόςautoshe/she/it/self[wall]καὶ kai
CONJκαίkaiandthatἔλαβεν elaben
V-AAI-3Sλαμβάνωlambanōto taketookτὴν tēn
T-ASFὁhothe/this/whotheμάχαιραν machairan
N-ASFμάχαιραmachairaswordknifeἀπὸ apo
PREPἀπόapofromfromτοῦ tou
T-GSMὁhothe/this/who μηροῦ mērou
N-GSMμέροςmerospart[to shine]τοῦ tou
T-GSMὁhothe/this/who δεξιοῦ dexiou
A-GSMδεξιόςdexiosright2right],αὐτοῦ autou
D-GSMαὐτόςautoshe/she/it/self[wall]καὶ kai
CONJκαίkaiandandἐνέπηξεν enepēxen
V-AAI-3Sstrong:GV-AAI-3Sstrong:GV-AAI-3Sstrong:GV-AAI-3S αὐτὴν autēn
D-ASFαὐτόςautoshe/she/it/self[wall]εἰς eis
PREPεἰςeistowardintoτὴν tēn
T-ASFὁhothe/this/whotheκοιλίαν koilian
N-ASFκοιλίαkoiliabelly/womb/stomachbellyΕγλωμ eglōm
N-PRIstrong:GN-PRIstrong:GN-PRIstrong:GN-PRI   22 Tłum. GrEn. Толк. że rękojeść weszła z żelazem w ranę i przetłustym sadłem ściśnięta została. I nie wyjął miecza, ale tak jak uderzył, zostawił w ciele; i wnet przez tajemne miejsca natury rzucił się kał z brzucha.так что вошла за острием и рукоять, и тук закрыл острие, ибо Аод не вынул меча из чрева его, и он прошел в задние части. и3 вти1сне и3 рукоsть за џстріемъ, и3 заключи2 тyкъ за џстріемъ, ћкw не и3звлечE ножA и3з8 чрeва є3гw2, (и3 и3зhде лайно2). 3,22Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.ABPκαὶ kai
CONJκαίkaiandAndἐπεισήνεγκεν epeisēnenken
V-AAI-3Sstrong:GV-AAI-3Sstrong:GV-AAI-3Sstrong:GV-AAI-3S καί kai
CONJκαίkaiandalsoγε ge
PRTγέgeindeedindeedτὴν tēn
T-ASFὁhothe/this/whotheλαβὴν labēn
N-ASFstrong:GN-ASFstrong:GN-ASFstrong:GN-ASF ὀπίσω opisō
PREPὀπίσωopisōafterafterτῆς tēs
T-GSFὁhothe/this/whotheφλογός,     flogos
N-GSFφλόξfloxflameblade;καὶ kai
CONJκαίkaiandandἀπέκλεισεν apekleisen
V-AAI-3Sἀποκλείωapokleiōto shut[3lockedτὸ to
T-ASNὁhothe/this/who1theστέαρ stear
N-ASNstrong:GN-ASNstrong:GN-ASNstrong:GN-ASN κατὰ kata
PREPκατάkataaccording toontoτῆς tēs
T-GSFὁhothe/this/whotheφλογός,     flogos
N-GSFφλόξfloxflameblade,ὅτι hoti
CONJὅτιhotithat/sinceforοὐκ ouk
ADVοὐounohe could notἐξέσπασεν exespasen
V-AAI-3Sstrong:GV-AAI-3Sstrong:GV-AAI-3Sstrong:GV-AAI-3S τὴν tēn
T-ASFὁhothe/this/whotheμάχαιραν machairan
N-ASFμάχαιραmachairaswordknifeἐκ ek
PREPἐκekof/fromfrom out ofτῆς tēs
T-GSFὁhothe/this/who κοιλίας koilias
N-GSFκοιλίαkoiliabelly/womb/stomachhis belly.αὐτοῦ.     autou
D-GSMαὐτόςautoshe/she/it/self[wall]  23 Tłum. GrEn. Толк. Aod zaś, zawarłszy bardzo pilnie drzwi sali i zamknąwszy na zamek, wyszedł tyłem.И вышел Аод в преддверие, и затворил за собою двери горницы, и замкнул. И# и3зhде ґHдъ въ притв0ръ, и3 пр0йде стрегyщихъ, и3 затвори2 двє1ри г0рницы за соб0ю и3 заключи2, 3,23Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.ABPκαὶ kai
CONJκαίkaiandAndἐξῆλθεν exēlthen
V-AAI-3Sἐξέρχομαιexerchomaito go outEhud went forthΑωδ aōd
N-PRIstrong:GN-PRIstrong:GN-PRIstrong:GN-PRI εἰς eis
PREPεἰςeistowardintoτὴν tēn
T-ASFὁhothe/this/whotheπροστάδα prostada
N-ASFstrong:GN-ASFstrong:GN-ASFstrong:GN-ASF καὶ kai
CONJκαίkaiandandἀπέκλεισεν apekleisen
V-AAI-3Sἀποκλείωapokleiōto shutlockedτὰς tas
T-APFὁhothe/this/whotheθύρας thuras
N-APFθύραthuradoordoorsτοῦ tou
T-GSNὁhothe/this/whotheὑπερῴου huperōou
N-GSNὑπερῷονhuperōonupper roomupper roomἐπ'     ep
PREPἐπίepiupon/to/against[Hadadezer]αὐτὸν auton
D-ASMαὐτόςautoshe/she/it/self[wall]καὶ kai
CONJκαίkaiandandἐσφήνωσεν·     esfēnōsen
V-AAI-3Sstrong:GV-AAI-3Sstrong:GV-AAI-3Sstrong:GV-AAI-3S   24 Tłum. GrEn. Толк. A słudzy królewscy przyszedłszy ujrzeli zawarte drzwi sali i rzekli: «Może wypróżnia żołądek w gmachu letnim.»Когда он вышел, рабы Еглона пришли и видят, вот, двери горницы замкнуты, и говорят: верно он для нужды в прохладной комнате. и3 сaмъ и3зhде. И# раби2 є3гw2 пріид0ша и3 ўзрёша, и3 сE, двє1ри г0рницы заключє1ны, и3 рёша: є3дA ў потрeбы сэди1тъ во tлучeніи л0жа; 3,24Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.ABPκαὶ kai
CONJκαίkaiandAndαὐτὸς autos
D-NSMαὐτόςautoshe/she/it/self[wall]ἐξῆλθεν.     exēlthen
V-AAI-3Sἐξέρχομαιexerchomaito go outwent forth.καὶ kai
CONJκαίkaiandAndοἱ hoi
T-NPMὁhothe/this/who παῖδες paides
N-NPMπαῖςpaischildhis servantsαὐτοῦ autou
D-GSMαὐτόςautoshe/she/it/self[wall]εἰσῆλθον eisēlthon
V-AAI-3Pεἰσέρχομαιeiserchomaito enterentered,καὶ kai
CONJκαίkaiandandεἶδον eidon
V-AAI-3Pεἴδωeidōto knowthey saw,καὶ kai
CONJκαίkaiandandἰδοὺ idou
INJἰδούidoulook!behold,αἱ hai
T-NPFὁhothe/this/whotheθύραι thurai
N-NPFθύραthuradoordoorsτοῦ tou
T-GSNὁhothe/this/whoof theὑπερῴου huperōou
N-GSNὑπερῷονhuperōonupper roomupper roomἀποκεκλεισμέναι,     apokekleismenai
V-RPPRPἀποκλείωapokleiōto shut[you]καὶ kai
CONJκαίkaiandAndεἶπαν eipan
V-AAI-3Pἔπω, ἐρῶ, εἶπονepō erō eiponto saythey said,Μήποτε mēpote
ADVμήποτεmēpotelestPerhapsπρὸς pros
PREPπρόςprosto/with[2withδίφρους difrous
N-APMstrong:GN-APMstrong:GN-APMstrong:GN-APM κάθηται kathētai
V-PMI-3Sκάθημαιkathēmaito sit1he sits]ἐν en
PREPἐνenin/on/amonginτῇ tē
T-DSFὁhothe/this/whotheἀποχωρήσει apochōrēsei
N-DSFstrong:GN-DSFstrong:GN-DSFstrong:GN-DSF τοῦ tou
T-GSMὁhothe/this/whoof theκοιτῶνος;     koitōnos
N-GSMκοιτώνkoitōnbedroom/chamberlainbedroom.  25 Tłum. GrEn. Толк. A naczekawszy się długo, że aż się wstydzili, i widząc, że nikt nie otwiera, wzięli klucz, a otworzywszy znaleźli pana swego na ziemi leżącego umarłym.Ждали довольно долго, но видя, что никто не отпирает дверей горницы, взяли ключ и отперли, и вот, господин их лежит на земле мертвый. И# преждaша д0ндеже посрами1шасz: и3 сE, не бhсть tверзazй двє1ри г0рницы. И# взsша клю1чь, и3 tверз0ша: и3 сE, господи1нъ и4хъ лежи1тъ на земли2 мeртвъ. 3,25Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.ABPκαὶ kai
CONJκαίkaiandAndπροσέμειναν prosemeinan
V-AAI-3Pπροσμένωprosmenōto remain/persistthey remainedαἰσχυνόμενοι,     aischunomenoi
V-PMPRPαἰσχύνωaischunōbe ashamedbeing ashamed.καὶ kai
CONJκαίkaiandAndἰδοὺ idou
INJἰδούidoulook!behold,οὐκ ouk
ADVοὐounothere was notἦν ēn
V-IAI-3Sἦνēnwas[pledge]ὁ ho
T-NSMὁhothe/this/who ἀνοίγων anoigōn
V-PAPRSἀνοίγωanoigōto openone openingτὰς tas
T-APFὁhothe/this/whotheθύρας thuras
N-APFθύραthuradoordoorsτοῦ tou
T-GSNὁhothe/this/whoof theὑπερῴου·     huperōou
N-GSNὑπερῷονhuperōonupper roomupper room.καὶ kai
CONJκαίkaiandAndἔλαβον elabon
V-AAI-3Pλαμβάνωlambanōto takethey tookτὴν tēn
T-ASFὁhothe/this/whotheκλεῖδα kleida
N-ASFκλείςkleiskeykey,καὶ kai
CONJκαίkaiandandἤνοιξαν,     ēnoixan
V-AAI-3Pἀνοίγωanoigōto openthey opened.καὶ kai
CONJκαίkaiandAndἰδοὺ idou
INJἰδούidoulook!behold,ὁ ho
T-NSMὁhothe/this/who κύριος kurios
N-NSMκύριοςkurioslordtheir masterαὐτῶν autōn
D-GPMαὐτόςautoshe/she/it/self[wall]πεπτωκὼς peptōkōs
V-RAPRSπίπτωpiptōto collapsewas fallenἐπὶ epi
PREPἐπίepiupon/to/againstuponτὴν tēn
T-ASFὁhothe/this/whotheγῆν gēn
N-ASFγῆgēearthgroundτεθνηκώς.     tethnēkōs
V-RAPRSθνῄσκωthnēskōto die/be deadhaving died.  26 Tłum. GrEn. Толк. A podczas gdy oni byli zamieszani, Aod uciekł i minął miejsce bałwanów, skąd się był wrócił.Пока они недоумевали, Аод между тем ушел, [и никто о нем не думал,] прошел мимо истуканов и спасся в Сеираф. И# ґHдъ спасeсz внегдA смущaхусz, и3 не бЁ помышлsющагw њ нeмъ: ґ џнъ прeйде јдwлы, и3 спасeсz въ сетірHfэ. 3,26Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.ABPκαὶ kai
CONJκαίkaiandAndΑωδ aōd
N-PRIstrong:GN-PRIstrong:GN-PRIstrong:GN-PRI διεσώθη,     diesōthē
V-API-3Sδιασῴζωdiasōzōto savecame through safeἕως heōs
CONJἕωςheōsuntiluntilἐθορυβοῦντο,     ethorubounto
V-IMI-3Pθορυβέωthorubeōto make commotionthey made a disruption.καὶ kai
CONJκαίkaiandAndοὐκ ouk
ADVοὐounothere was notἦν ēn
V-IAI-3Sἦνēnwas[pledge]ὁ ho
T-NSMὁhothe/this/who προσνοῶν prosnoōn
V-PAPRSstrong:GV-PAPRSstrong:GV-PAPRSstrong:GV-PAPRS αὐτῷ·     autō
D-DSMαὐτόςautoshe/she/it/self[wall]καὶ kai
CONJκαίkaiandAndαὐτὸς autos
D-NSMαὐτόςautoshe/she/it/self[wall]παρῆλθεν parēlthen
V-AAI-3Sπαρέρχομαιparerchomaito pass bywent byτὰ ta
T-APNὁhothe/this/whotheγλυπτὰ glupta
A-APNstrong:GA-APNstrong:GA-APNstrong:GA-APN καὶ kai
CONJκαίkaiandandδιεσώθη diesōthē
V-API-3Sδιασῴζωdiasōzōto savecame through safeεἰς eis
PREPεἰςeistowardintoΣειρωθα.     seirōtha
N-PRIstrong:GN-PRIstrong:GN-PRIstrong:GN-PRI   27 Tłum. GrEn. Толк. — I przyszedł do Seirat, i natychmiast zatrąbił w trąbę na górach Efraim, i poszli z nim synowie Izraelowi, a on szedł na czele.Придя же [в землю Израилеву, Аод] вострубил трубою на горе Ефремовой, и сошли с ним сыны Израилевы с горы, и он шел впереди их. И# бhсть є3гдA пріи1де ґHдъ въ зeмлю ї}леву, и3 воструби2 р0гомъ въ горЁ є3фрeмли: и3 снид0ша съ ни1мъ съ горы2 сhнове ї}лєвы, и3 т0й пред8 ни1ми. 3,27Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.ABPκαὶ kai
CONJκαίkaiandAndἐγένετο egeneto
V-AMI-3Sγίνομαιginomaito beit came to passἡνίκα hēnika
ADVἡνίκαhēnikawhenwhenἦλθεν,     ēlthen
V-AAI-3Sἔρχομαιerchomaito come/gohe came,καὶ kai
CONJκαίkaiandthatἐσάλπισεν esalpisen
V-AAI-3Sσαλπίζωsalpizōto sound a trumpethe trumpedκερατίνῃ keratinē
N-DSFstrong:GN-DSFstrong:GN-DSFstrong:GN-DSF ἐν en
PREPἐνenin/on/amonginὄρει orei
N-DSNὄροςorosmountainmountΕφραιμ·     efraim
N-PRIἘφραίμefraimEphraim[to leap]καὶ kai
CONJκαίkaiandandκατέβησαν katebēsan
V-AAI-3Pκαταβαίνωkatabainōto come/go down[4went downσὺν sun
PREPσύνsunwith5withαὐτῷ autō
D-DSMαὐτόςautoshe/she/it/self[wall]οἱ hoi
T-NPMὁhothe/this/who υἱοὶ huioi
N-NPMυἱόςhuiosson2sonsΙσραηλ,     israēl
N-PRIἸσραήλisraēlIsrael[window]καὶ kai
CONJκαίkaiandandαὐτὸς autos
D-NSMαὐτόςautoshe/she/it/self[wall]ἔμπροσθεν emprosthen
PREPἔμπροσθενemprosthenbeforein front ofαὐτῶν.     autōn
D-GPMαὐτόςautoshe/she/it/self[wall]  28 Tłum. GrEn. Толк. I rzekł do nich: «Pójdźcie za mną, albowiem dał Pan nieprzyjaciół naszych, Moabitów, w ręce nasze.» I szli za nim i ubiegli brody Jordanu, przez które się przeprawiają do Moabu, i nie dopuścili nikomu przechodzić,И сказал им: идите за мною, ибо предал Господь [Бог] врагов ваших Моавитян в руки ваши. И пошли за ним, и перехватили переправу через Иордан к Моаву, и не давали никому переходить. И# речE къ ни6мъ: и3ди1те в8слёдъ менє2, ћкw предадE гDь бGъ враги2 нaшz мwaвлzны въ рyки нaшz. И# и3д0ша в8слёдъ є3гw2, и3 предвзsша прех0ды їoрдaна мwaвлz, и3 ни є3ди1ному мyжу попусти1ша преити2. 3,28Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.ABPκαὶ kai
CONJκαίkaiandAndεἶπεν eipen
V-AAI-3Sἔπω, ἐρῶ, εἶπονepō erō eiponto sayhe saidπρὸς pros
PREPπρόςprosto/withtoαὐτούς autous
D-APMαὐτόςautoshe/she/it/self[wall]Καταβαίνετε katabainete
V-PAM-2Pκαταβαίνωkatabainōto come/go downCome downὀπίσω opisō
PREPὀπίσωopisōafterafterμου,     mou
P-GSμοῦmouof me[Jesimiel]ὅτι hoti
CONJὅτιhotithat/sinceforπαρέδωκεν paredōken
V-AAI-3Sπαραδίδωμιparadidōmito deliver[3delivered upκύριος kurios
N-NSMκύριοςkurioslord1 lordὁ ho
T-NSMὁhothe/this/who θεὸς theos
N-NSMθεόςtheosGod2God]τοὺς tous
T-APMὁhothe/this/who ἐχθροὺς echthrous
N-APMἐχθρόςechthrosenemyour enemiesὑμῶν humōn
P-GPὑμῶνhumōnof you[lamp]τὴν tēn
T-ASFὁhothe/this/who Μωαβ mōab
N-PRIstrong:GN-PRIstrong:GN-PRIstrong:GN-PRI ἐν en
PREPἐνenin/on/amongintoχειρὶ cheiri
N-DSFχείρcheirhandour hand.ὑμῶν.     humōn
P-GPὑμῶνhumōnof you[lamp]καὶ kai
CONJκαίkaiandAndκατέβησαν katebēsan
V-AAI-3Pκαταβαίνωkatabainōto come/go downthey went downὀπίσω opisō
PREPὀπίσωopisōafterafterαὐτοῦ autou
D-GSMαὐτόςautoshe/she/it/self[wall]καὶ kai
CONJκαίkaiandandπροκατελάβοντο prokatelabonto
V-AMI-3Pstrong:GV-AMI-3Pstrong:GV-AMI-3Pstrong:GV-AMI-3P τὰς tas
T-APFὁhothe/this/whotheδιαβάσεις diabaseis
N-APFstrong:GN-APFstrong:GN-APFstrong:GN-APF τοῦ tou
T-GSMὁhothe/this/whoof theΙορδάνου iordanou
N-GSMἸορδάνηςiordanēsJordan[Hacaliah]τῆς tēs
T-GSFὁhothe/this/who Μωαβ mōab
N-PRIstrong:GN-PRIstrong:GN-PRIstrong:GN-PRI καὶ kai
CONJκαίkaiandandοὐκ ouk
ADVοὐounothey did notἀφῆκαν afēkan
V-AAI-3Pἀφίημιafiēmito releaseallowἄνδρα andra
N-ASMἀνήρanērmana manδιαβῆναι.     diabēnai
V-AARδιαβαίνωdiabainōto crossto pass over.  29 Tłum. GrEn. Толк. ale porazili naonczas Moabitów, około dziesięć tysięcy, wszystkich tęgich i mocnych mężów, żaden z nich ujść nie mógł.И побили в то время Моавитян около десяти тысяч человек, всё здоровых и сильных, и никто не убежал. И# и3зби1ша мwaва въ то2 врeмz ћкw дeсzть тhсzщъ мужeй, вс‰ в0ины, и5же въ ни1хъ, и3 всsкаго мyжа си1льна: и3 ни є3ди1нъ мyжъ спасeсz. 3,29Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.ABPκαὶ kai
CONJκαίkaiandAndἐπάταξαν epataxan
V-AAI-3Pπατάσσωpatassōto strikethey struckτὴν tēn
T-ASFὁhothe/this/who Μωαβ mōab
N-PRIstrong:GN-PRIstrong:GN-PRIstrong:GN-PRI ἐν en
PREPἐνenin/on/amonginτῷ tō
T-DSMὁhothe/this/who καιρῷ kairō
N-DSMκαιρόςkairostime/right timethat time,ἐκείνῳ ekeinō
D-DSMἐκεῖνοςekeinosthatthat time,ὡσεὶ hōsei
ADVὡσείhōseilike/as/aboutaboutδέκα deka
N-NUIδέκαdekatentenχιλιάδας chiliadas
N-APFχιλιάςchiliasthousandthousandἀνδρῶν,     andrōn
N-GPMἀνήρanērmanmen,πάντας pantas
A-APMπᾶςpasallallτοὺς tous
T-APMὁhothe/this/whotheμαχητὰς machētas
N-APMstrong:GN-APMstrong:GN-APMstrong:GN-APM τοὺς tous
T-APMὁhothe/this/who ἐν en
PREPἐνenin/on/among[gold]αὐτοῖς autois
D-DPMαὐτόςautoshe/she/it/self[wall]καὶ kai
CONJκαίkaiandandπάντα panta
A-ASMπᾶςpasalleveryἄνδρα andra
N-ASMἀνήρanērmanmanδυνάμεως,     dunameōs
N-GSFδύναμιςdunamispowerhaving power;καὶ kai
CONJκαίkaiandandοὐ ou
ADVοὐouno[Carmi]διεσώθη diesōthē
V-API-3Sδιασῴζωdiasōzōto save[2came through safeἀνήρ.     anēr
N-NSMἀνήρanērman1a man].  30 Tłum. GrEn. Толк. I uniżony został Moab dnia owego pod ręką Izraela, i ucichła ziemia osiemdziesiąt lat.Так смирились в тот день Моавитяне пред Израилем, и покоилась земля восемьдесят лет. [И был Аод судьею их до самой смерти.] И# премэни1сz мwaвъ въ т0й дeнь под8 рyку ї}леву, и3 бhсть въ пок0и землS џсмьдесzтъ лётъ: и3 суди2 и5хъ ґHдъ д0ндеже ќмре. 3,30Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.ABPκαὶ kai
CONJκαίkaiandAndἐνετράπη enetrapē
V-API-3Sἐντρέπωentrepōto cause shameMoab felt shameΜωαβ mōab
N-PRIstrong:GN-PRIstrong:GN-PRIstrong:GN-PRI ἐν en
PREPἐνenin/on/amonginτῇ tē
T-DSFὁhothe/this/who ἡμέρᾳ hēmera
N-DSFἡμέραhēmeradaythat dayἐκείνῃ ekeinē
D-DSFἐκεῖνοςekeinosthatthat dayὑπὸ hupo
PREPὑπόhupoby/underunderτὴν tēn
T-ASFὁhothe/this/whotheχεῖρα cheira
N-ASFχείρcheirhandhandΙσραηλ,     israēl
N-PRIἸσραήλisraēlIsrael[window]καὶ kai
CONJκαίkaiandandἡσύχασεν hēsuchasen
V-AAI-3Sἡσυχάζωhēsuchazōbe quiet/give up[3was tranquilἡ hē
T-NSFὁhothe/this/who1theγῆ gē
N-NSFγῆgēearth2land]ὀγδοήκοντα ogdoēkonta
N-NUIὀγδοήκονταogdoēkontaeightyeightyἔτη,     etē
N-APNἔτοςetosyearyears.καὶ kai
CONJκαίkaiand[desire]ἔκρινεν ekrinen
V-AAI-3Sκρίνωkrinōto judge[dew]αὐτοὺς autous
D-APMαὐτόςautoshe/she/it/self[wall]Αωδ aōd
N-PRIstrong:GN-PRIstrong:GN-PRIstrong:GN-PRI ἕως heōs
CONJἕωςheōsuntil[to extinguish]οὗ hou
R-GSMοὐouno[Carmi]ἀπέθανεν.     apethanen
V-AAI-3Sἀποθνήσκωapothnēskōto die[be angry]  31 Tłum. GrEn. Толк. Potem był Samgar, syn Anata, który zabił sześciuset mężów filistyńskich lemieszem; i ten też bronił Izraela.После него был Самегар, сын Анафов, который шестьсот человек Филистимлян побил воловьим рожном; и он также спас ИзраиляИ# по нeмъ востA самегaръ сhнъ ґнafовъ: и3 и3зби2 и3ноплемeнникwвъ шeсть сHтъ мужeй рaломъ вол0вымъ: и3 спасE и3 сeй ї}лz.3,31Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.ABPκαὶ kai
CONJκαίkaiandAndμετὰ meta
PREPμετάmetawith/afterafterτοῦτον touton
D-ASMτοῦτονtoutonthis[Non]ἀνέστη anestē
V-AAI-3Sἀνίστημιanistēmito ariserose upΣαμεγαρ samegar
N-PRIstrong:GN-PRIstrong:GN-PRIstrong:GN-PRI υἱὸς huios
N-NSMυἱόςhuiossonsonΑναθ anath
N-PRIstrong:GN-PRIstrong:GN-PRIstrong:GN-PRI καὶ kai
CONJκαίkaiandandἐπάταξεν epataxen
V-AAI-3Sπατάσσωpatassōto strikehe struckτοὺς tous
T-APMὁhothe/this/whotheἀλλοφύλους allofulous
A-APMἀλλόφυλοςallofulosforeignerPhilistinesεἰς eis
PREPεἰςeistowardup toἑξακοσίους hexakosious
A-APMἑξακόσιοιhexakosioisix hundredsix hundredἄνδρας andras
N-APMἀνήρanērmanmenἐκτὸς ektos
PREPἕκτοςhektossixth[to scrape]μόσχων moschōn
N-GPMμόσχοςmoschoscalf[Jesse]τῶν tōn
T-GPMὁhothe/this/whotheβοῶν·     boōn
N-GPMβοῦςbousoxoxen;Καὶ kai
CONJκαίkaiandandἔσωσεν esōsen
V-AAI-3Sσῴζωsōzōto savehe himself deliveredαὐτὸς autos
D-NSMαὐτόςautoshe/she/it/self[wall]τὸν ton
T-ASMὁhothe/this/whoof theΙσραηλ.     israēl
N-PRIἸσραήλisraēlIsrael[window]

41 I poczęli znowu synowie Izraelowi zło czynić przed oczyma Pańskimi po śmierci Aoda.2 I dał ich Pan w ręce Jabina, króla chananejskiego, który królował w Asorze, a miał hetmana wojska swego imieniem Sisara, sam zaś mieszkał w Haroset pogańskim.3 I wołali synowie Izraelowi do Pana, bo miał dziewięćset wozów kosistych, a przez dwadzieścia lat bardzo ich ucisnął.4 — A była Debora prorokini, żona Lapidota, która sądziła lud w owym czasie.5 A siedziała pod palmą, którą imieniem jej zwano, między Ramą a Betel, w górach Efraim; i chodzili do niej synowie Izraelowi na każdy sąd.6 Ona to posłała, i przyzwała Baraka, syna Abinoema, z Kedes Neftali, i rzekła do niego: «Przykazał ci Pan, Bóg Izraelów: Idź i prowadź wojsko na górę Tabor, a weźmiesz z sobą dziesięć tysięcy rycerzów z synów Neftalego i z synów Zabulona,7 ja zaś przywiodę do ciebie na miejsce potoku Cison Sisarę, hetmana wojska Jabina, i wozy jego i wszystek lud, a dam ich w rękę twoją.»8 I rzekł do niej Barak: «Jeśli pójdziesz ze mną, pójdę; jeśli nie będziesz chciała iść ze mną, nie pójdę.»9 A ona rzekła do niego: «Pójdę z tobą, ale tego razu zwycięstwa nie przypiszą tobie, bo w niewieścią rękę będzie dany, Sisara.» A tak powstała Debora i poszła z Barakiem do Kedes.10 On zaś przyzwawszy Zabulona i Neftalego, wyjechał z dziesięciu tysiącami wojowników, mając Deborę w swym towarzystwie.11 — A Haber Kenijczyk oddzielił się niegdyś od innych Kenijczyków, braci swych, synów Hobaba, powinowatego Mojżeszowego, i rozbił namioty aż do doliny, którą zowią Sennim, a był koło Kedes.12 I oznajmiono Sisarze, że wstąpił Barak, syn Abinoema, na górę Tabor.13 I zebrał dziewięćset kosistych wozów i wszystko wojsko z Haroset pogańskiego do potoku Cison.14 I rzekła Debora do Baraka: «Wstań, bo ten jest dzień, którego dał Pan Sisarę w ręce twoje; oto On sam jest wodzem twoim.» Zstąpił tedy Barak z góry Tabor i dziesięć tysięcy wojowników z nim.15 I przestraszył Pan Sisarę i wszystkie wozy jego i wszystek lud ostrzem miecza przed Barakiem tak bardzo, że Sisara skoczywszy z wozu pieszo uciekał.16 A Barak ścigał uciekające wozy i wojsko aż do Haroset pogańskiego, i wszystko mnóstwo nieprzyjacielskie aż do szczętu poległo.17 A Sisara uciekając przyszedł do namiotu Jaheli, żony Habera Kenijczyka; bo był pokój między Jabinem, królem Asoru, a domem Habera Kenijczyka.18 Wybiegłszy tedy Jahel naprzeciwko Sisary rzekła do niego: «Wnijdź do mnie, panie mój, wnijdź, nie bój się!»19 A gdy wszedł do jej namiotu i został przykryty przez nią płaszczem, rzekł do niej: «Daj mi proszę cię, trochę wody, bo pragnę bardzo.» Ona otworzyła bukłak mleka i dała mu pić, i nakryła go.20 I rzekł Sisara do niej: «Stój u drzwi namiotu, a gdy kto przyjdzie pytając cię i mówiąc: «Jestże tu kto?» odpowiesz: «Nie masz nikogo.»21 Wzięła tedy Jahel, żona Habera, gwóźdź namiotowy, a biorąc razem i młot weszła potajemnie i milczkiem, przyłożyła gwóźdź do skroni głowy jego, i uderzywszy weń młotem, wbiła w mózg aż do ziemi, a on spanie ze śmiercią łącząc ustał i umarł.22 Ale oto Barak goniąc Sisarę nadbiegł, a Jahel wyszedłszy naprzeciw niego rzekła mu: «Pójdź, a ukażę ci męża, którego szukasz.» A on wszedłszy do niej, ujrzał Sisarę leżącego martwym, a gwóźdź wbity w skroni jego.23 — Uniżył tedy Bóg owego dnia Jabina, króla Chanaanu,24 przed synami Izraela, którzy co dzień się wzmagali i mocną ręką tłumili Jabina, króla chananejskiego, aż go zgładzili. PIEŚŃ DEBORY (5,1-32). Przedmowa (1). Debora wzywa wodzów, by wysławiali Jahwę (2-3). Dawniejsze czyny Jahwy (4-5). Utrapienie Izraela (6-7); szlachetność Debory (8-9). Jej odezwa (10-11); odpowiedź ludu (12-13); różne zachowanie się pokoleń (14-18). Porażka nieprzyjaciela (19-22), przekleństwo ziemi Meroz (23). Jahel błogosławiona za swoje poświęcenie (24-27). Rozczarowanie matki i tony Sisary (28-30). Niech tak zginą nieprzyjaciele Izraela (31). Czterdzieści lat pokoju (32).
51 I śpiewali Debora i Barak, syn Abinoema, dnia owego, mówiąc:2 «Którzyście dobrowolnie ofiarowali z Izraela dusze wasze na niebezpieczeństwo, błogosławcie Panu!3 Słuchajcie, królowie, bierzcie w uszy, książęta: Jam jest, jam jest, która Panu zaśpiewam, śpiewać będę Panu, Bogu Izraelowemu.4 — Panie, gdyś wychodził z Seiru, a przechodziłeś przez krainy Edomu, ziemia się wzruszyła, a niebiosa i obłoki kropiły wodą.5 Góry spłynęły od oblicza Pańskiego, i Synaj od oblicza Pana, Boga Izraelowego.6 — Za czasu Samgara, syna Anata, za czasu Jaheli odpoczęły ścieżki, a którzy chodzili przez nie, szli dróżkami błędnymi.7 Ustali mocni w Izraelu i ucichli, aż powstała Debora, powstała matka w Izraelu.8 — Nowe wojny obrał Pan, a bramy nieprzyjacielskie sam obalił; tarcza i drzewce czyż się ukazały na czterdzieści tysięcy Izraela?9 Serce moje miłuje książęta izraelskie; wy, którzyście się dobrowolnie wydali na niebezpieczeństwa, błogosławcie Panu!10 — Którzy wsiadacie na osły świetne, i zasiadacie w sądach, a chodzicie drogą, mówcie!11 Gdzie się potłukły wozy i wojsko nieprzyjacielskie stłumiono, tam niech opowiadają sprawiedliwości Pańskie i łaskę względem mocnych Izraela; wtedy zstąpił lud Pański do bram i otrzymał zwierzchność.12 — Powstań, powstań, Deboro! powstań, powstań, a zaczynaj pieśń! Wstań Baraku, a pojmaj więźniów twoich, synu Abinoema!13 Zachowane są ostatki ludu, Pan w mocnych się potykał.14 — Z Efraima wygładził ich w Amaleku, a po nim z Beniamina przeciwko ludowi twemu, o Amaleku; z Machira książęta wyszli, a z Zabulona ci, którzy wywiedli wojsko ku wojowaniu.15 Książęta Issachara byli z Deborą i w Baraka tropy szli, który jakby z góry i w przepaść w niebezpieczeństwo się wdał; gdy rozerwany był Ruben przeciw sobie, ludzie wielkiej myśli znaleźli się w sprzeczce.16 Czemu mieszkasz między dwiema granicami, aby słuchać beczenia trzód? Gdy rozerwany był Ruben przeciw sobie, ludzie wielkiej myśli znaleźli się w sprzeczce.17 Galaad za Jordanem odpoczywał, a Dan bawił się okrętami, Aser mieszkał na brzegu morskim i przebywał w portach.18 Ale Zabulon i Neftali wydali dusze swe na śmierć w krainie Merome.19 Przyjechali królowie i walczyli, walczyli królowie Chanaanu w Tanach przy wodach Magedda, a przecie nic nie zabrali łupiąc.20 Z nieba walczono przeciwko nim; gwiazdy, trwając w rzędzie i w biegu swoim, przeciwko Sisarze walczyły.21 Potok Cison niósł trupy ich, potok Kadumim, potok Cison; podeptaj, duszo moja, mocarzów.22 Kopyta koniom spadały, gdy uciekali pędem i gdy spadali na szyję co mocniejsi nieprzyjaciele.23 Przeklinajcie ziemię Meroz, rzekł Anioł Pański, złorzeczcie mieszkańcom jej, iż nie przyszli na pomoc Panu, na pomoc najmocniejszym jego.24 — Błogosławiona między niewiastami Jahel, żona Habera, Kenijczyka, i niech będzie błogosławiona w namiocie swoim!25 Proszącemu wody, mleka dała, a w kubku książąt przyniosła masła.26 Lewą rękę wyciągnęła po gwóźdź, a prawą po kowalskie młoty, i uderzyła Sisarę, szukając w głowie miejsca na ranę i skroń mocno dziurawiąc.27 Padł jej między nogi, ustał i umarł; walał się przed jej nogami i leżał bez duszy i nędzny.28 Oknem wyglądając, wyła matka jego i z sali mówiła: «Czemu zwleka z powrotem wóz jego? czemu leniwo szły nogi zaprzęgu jego?»29 — Jedna, mędrsza nad inne żony jego, w te słowa świekrze odpowiedziała:30 «A może teraz dzieli zdobycze i obierają mu co najcudniejszą białogłowę; szaty rozmaitej barwy Sisarze dają za łup, i sprzęt rozmaity zbierają na ozdobę szyj.»31 — Tak niechaj zginą wszyscy nieprzyjaciele twoi Panie, a którzy cię miłują, jako jaśnieje słońce, kiedy wschodzi, tak niechaj świecą!»32 — I była w pokoju ziemia przez czterdzieści lat.III. Gedeon i Abimelech.(6,1-10,5) IZRAEL UCISKANY PRZEZ MADIANITÓW (6,1-10). Nowa niewierność (1a). Ucisk Madianitów (1b-6). Skrucha Izraela, nagana od pewnego proroka (7-10).
61 I uczynili synowie Izraelowi zło przed oczyma Pana, i dał ich w ręce Madianitów przez siedem lat i byli przez nich bardzo uciśnieni.2 I poczynili sobie jamy i jaskinie w górach i miejsca bardzo obronne na odpór.3 A gdy Izrael zasiał, przyjeżdżali Madianici, Amalekici i inne wschodnie narody,4 a rozbiwszy u nich namioty, niszczyli wszystko, jak było w trawie, aż do wejścia do Gazy, i nic zgoła do żywności należącego nie zostawiali w Izraelu, ani owiec, ani wołów, ani osłów.5 Bo i oni, i wszystkie stada ich, przyciągali z namiotami swymi, i jako szarańcza wszystkie miejsca napełniali, niezliczone mnóstwo ludzi i wielbłądów, pustosząc wszystko, czego się dotknęli.6 I poniżony był bardzo Izrael przed oczyma Madianitów.7 I wołał do Pana, prosząc pomocy przeciw Madianitom.8 A on posłał do nich męża proroka i rzekł: «To mówi Pan, Bóg Izraelów: Jam uczynił, żeście wyszli z Egiptu, i wywiodłem was z domu niewoli,9 i wybawiłem z ręki Egipcjan i wszystkich nieprzyjaciół, którzy was trapili, i wygnałem ich na wejście wasze, i dałem wam ich ziemię.10 I rzekłem: Jam Pan, Bóg wasz; nie bójcie się bogów Amorejczyków, w których ziemi mieszkacie. A nie chcieliście słuchać głosu mego.» POWOŁANIE GEDEONA (6,11-40). Anioł Jahwy; Gedeon ma być wybawicielem Izraela (11-14); Gedeon prosi o znak (15-18). Posiłek przygotowany dla Anioła; ołtarz Pokoju Pańskiego (19-24). Zburzenie ołtarza Baala; Jerobaal (25-32). Nieprzyjaciel na dolinie Jezraelskiej, wezwanie do broni (33-35). Dwa znaki dla Gedeona (36-40).11 I przyszedł Anioł Pański, i siedział pod dębem, który był w Efra i należał do Joasa, ojca domu Ezri. A gdy Gedeon, syn jego, młócił i czyścił zboże w prasie, aby uciec przed Madianitami,12 ukazał mu się Anioł Pański i rzekł: «Pan z tobą, z mężów najmocniejszy!»13 I rzekł mu Gedeon: «Proszę, mój panie, jeśli jest Pan z nami, czemuż nas spotkało to wszystko? Gdzież są dziwy jego, o których opowiadali ojcowie nasi i mówili: «Wywiódł nas Pan z Egiptu?» A teraz opuścił nas Pan i dał w ręce Madianitów.»14 I wejrzał Pan, i rzekł: «Idź w tej mocy twojej, a wybawisz Izraela z ręki Madianitów.15 Wiedz, żem cię posłał!» — A on odpowiadając, rzekł: «Proszę, mój panie, czym wybawię Izraela? Oto dom mój najpodlejszy jest w Manassesie, a ja najmniejszy w domu ojca mego.»16 I rzekł mu Pan: «Ja będę z tobą, i porazisz Madianitów jako jednego męża.»17 A on: «Jeślim, rzecze, znalazł łaskę przed tobą, daj mi znak, żeś ty jest, który mówisz do mnie.18 A nie odchodź stąd, aż się wrócę do ciebie niosąc ofiarę i ofiaruję ci.» A on odpowiedział: «Ja będę czekał przyjścia twego.»19 — Wszedł tedy Gedeon i upiekł koźlątko i przaśnego chleba z miary mąki, i włożywszy mięso w kosz, a polewkę mięsną wlawszy w garniec przyniósł wszystko pod dąb i ofiarował mu.20 Lecz Anioł Pański rzekł mu: «Weźmij mięso i przaśne chleby, i połóż na tej skale, a polej polewką.»21 A gdy tak uczynił, wyciągnął Anioł Pański koniec laski, którą trzymał w ręce, i dotknął mięsa i przaśnych chlebów, i wystąpił ogień ze skały i strawił mięso i przaśniki, a Anioł Pański zniknął z oczu jego.22 A Gedeon ujrzawszy, że to był Anioł Pański, rzekł: «Biada mi, mój Panie Boże, iżem widział Anioła Pańskiego twarzą w twarz!»23 I rzekł mu Pan: «Pokój z tobą! Nie bój się, nie umrzesz.»24 Zbudował tedy tam Gedeon ołtarz Panu i nazwał go: «Pokój Pański,» aż do dnia dzisiejszego. A gdy był jeszcze w Efra, które należy do domu Ezri, nocy owej rzekł Pan do niego:25 «Weźmij byka ojca twego i drugiego byka siedmioletniego, i rozwalisz ołtarz Baala, który należy do ojca twego, a gaj, który jest wokoło ołtarza, wyrąb.26 I zbudujesz ołtarz Panu, Bogu twemu, na wierzchu tej skały, na której pierwej ofiarę położyłeś, i weźmiesz byka wtórego i ofiarujesz całopalenie na stosie drew, które z gaju wytniesz.»27 Wziąwszy tedy Gedeon dziesięciu mężów, służebników swoich, uczynił, jak mu Pan przykazał. Lecz bojąc się domu ojca swego i ludzi miasta owego, nie chciał tego czynić we dnie, ale wszystko w nocy wykonał.28 A gdy wstali rano ludzie miasta owego, ujrzeli ołtarz Baala rozwalony i gaj wyrąbany; i byka drugiego włożonego na ołtarz, który natenczas był zbudowany.29 I rzekli jeden do drugiego: «Kto to uczynił?» A gdy się dowiadywali, kto by to uczynił, powiedziano: «Gedeon, syn Joasa, to wszystko uczynił.»30 I rzekli do Joasa: «Wywiedź tu syna twego, żeby umarł, bo rozwalił ołtarz Baalów i gaj wyrąbał.»31 On im odpowiedział: «Czyżeście wy mściciele Baalowi, żebyście się zań zastawiali? Kto jego przeciwnikiem jest, niech umrze, zanim dzień jutrzejszy przyjdzie; jeśli bogiem jest, niech się pomści na tym, który podkopał ołtarz jego.»32 Od owego dnia nazwano Gedeona Jerobaalem, przeto iż rzekł Joas: «Niech się pomści Baal na tym, który podkopał ołtarz jego.»33 Wszyscy tedy Madianici i Amalekici, i wschodnie narody zebrali się razem, i przeprawiwszy się przez Jordan położyli się obozem w dolinie Jezrael.34 A duch Pański oblókł Gedeona, który zatrąbiwszy w trąbę zwołał dom Abiezera, aby szedł za nim.35 I wyprawił posłów do wszystkiego Manassesa, który też poszedł za nim, i innych posłów do Asera i do Zabulona, i do Neftalego, którzy wyszli naprzeciwko niego.36 — I rzekł Gedeon do Boga: «Jeśli chcesz wybawić przez rękę moją Izraela, jakoś powiedział,37 położę to runo wełny na boisku: jeśli rosa będzie na samej tylko wełnie, a na wszystkiej ziemi suchość, będę wiedział, że przez rękę moją, jakoś rzekł, wyzwolisz Izraela.»38 I stało się tak. A wstawszy po nocy wycisnął runo i napełnił miednicę rosą.39 I rzekł znowu do Boga: «Niech się nie gniewa zapalczywość twa na mnie, jeśli się jeszcze raz pokuszę szukając znaku na runie. Proszę niechaj samo tylko runo suche będzie, a wszystka ziemia zmokła od rosy.»40 I uczynił Bóg owej nocy, jako żądał, i była suchość na samym tylko runie, a rosa po wszystkiej ziemi. ZWYCIĘSTWO GEDEONA (7,1-23a). Dwa obozy (1). Kolejne uszczuplanie wojska izraelskiego (2-8). Mnogość armii nieprzyjacielskiej; sen pewnego Madianity (9-14). Plan Gedeona (15-18); klęska i ucieczka wrogów (19-23a).
71 Jerobaal tedy, to jest Gedeon, wstawszy po nocy, i wszystek lud z nim, przyciągnął do źródła, które zowią Harad, a wojsko Madianitów było w dolinie na północnej stronie pagórka wysokiego.2 I rzekł Pan do Gedeona: «Wielki jest lud z tobą, i nie będzie dany Madian w ręce jego, aby się nie chwalił przeciw mnie Izrael i nie rzekł: «Mocą moją jestem wybawiony!»3 Mów do ludu i głoś tak, by słyszeli wszyscy: «Kto jest bojaźliwy a lękliwy, niech się wróci.» I odjechało z gór Galaadu i wróciło się z ludu dwadzieścia dwa tysiące mężów, a tylko dziesięć tysięcy zostało.4 I rzekł Pan do Gedeona: «Jeszcze wielki lud jest; wiedź ich do wody, a tam ich doświadczę, a o którym ci powiem, aby z tobą szedł, ten niech idzie; któremu iść zakażę, niech się wróci.»5 A gdy przyszedł lud do wody, rzekł Pan do Gedeona: «Tych, którzy językiem chłeptać będą wodę, jak psy zwykły chłeptać, oddzielisz osobno; a ci, którzy uklęknąwszy na kolana pić będą, będą na drugiej stronie.»6 Była tedy liczba tych, którzy ręką do ust niosąc, chłeptali wodę, trzystu mężów, a wszystek inny lud pił uklęknąwszy.7 I rzekł Pan do Gedeona: «Przez trzystu mężów, którzy chłeptali wodę wybawię was i dam w rękę twą Madianitów, a inny wszystek lud niech się wróci na miejsce swoje.»8 Nabrawszy tedy wedle pocztu strawy i trąb, rozkazał wszystkiemu innemu mnóstwu odejść do przybytków swoich, a sam z trzystu mężami puścił się na wojnę. A obóz Madianitów był pod nim w dolinie.9 Tejże nocy rzekł Pan do niego: «Wstań, a znijdź do obozu, bom ich dał w rękę twoją.10 A jeśli się sam iść boisz, niechaj znijdzie z tobą Fara, sługa twój.11 A gdy usłyszysz, co mówią, wtedy się wzmocnią ręce twoje i bezpieczniej do obozu nieprzyjacielskiego znijdziesz» Poszedł tedy on i Fara, sługa jego, do części obozu, gdzie była straż zbrojnych.12 A Madianici i Amalekici i wszystkie wschodnie narody pokładłszy się leżeli w dolinie jak mnóstwo szarańczy; wielbłądy też były niezliczone jak piasek, który leży na brzegu morskim.13 A gdy przyszedł Gedeon, opowiadał ktoś towarzyszowi swemu sen, i tym sposobem opowiadał, co widział: «Widziałem sen, i zdało mi się, jakoby podpłomyk jęczmienny toczył się i do obozu Madianitów zstępował, a doszedłszy do namiotu uderzył weń i wywrócił i z ziemią do gruntu zrównał.»14 Odpowiedział ten, do którego mówił: «Nie jest to nic innego, jeno miecz Gedeona, syna Joasa, męża izraelskiego, bo dał Pan w ręce jego Madianitów i wszystek obóz ich.»15 — A usłyszawszy Gedeon sen i wykład jego, pokłonił się, wrócił się do obozu izraelskiego, i rzekł: «Wstańcie, bo dał Pan w ręce nasze obóz Madianitów.»16 I rozdzielił trzystu mężów na trzy części, i dał im w ręce trąby i dzbany próżne, a pochodnie wewnątrz dzbanów.17 I rzekł do nich: «Co ujrzycie, że ja czynić będę, to czyńcie; wnijdę w część obozu, a co uczynię, naśladujcie.18 Kiedy zabrzmi trąba w ręce mojej, wtedy wy też wokoło obozu trąbcie, a okrzyk wznoście: Panu i Gedeonowi!»19 — I wszedł Gedeon i trzystu mężów, którzy byli z nim, w część obozu, gdy się zaczynała straż północna, a pobudziwszy stróżów jęli trąbić w trąby i tłuc dzbanki jeden o drugi.20 A gdy wkoło obozu na trzech miejscach trąbili i potłukli dzbanki, trzymali w lewych rękach pochodnie, a w prawych trąby grzmiące, i wołali: «Miecz Pański i Gedeonów!»21 stojąc każdy na swym miejscu wkoło obozu nieprzyjacielskiego. I tak strwożył się wszystek obóz, a wrzeszcząc i wyjąc uciekli.22 Ale trzystu mężów w dalszym ciągu trąbiło w trąby. I wpuścił Pan miecz na wszystek obóz i sami się między sobą zabijali uciekając aż do Betseta i brzegu Abelmehula w Tebbat.23 A mężowie izraelscy z Neftalego i Asera, i wszystkiego Manassesa, okrzyk uczyniwszy gonili Madianitów. POŚCIG ZA MADIANITAMI (7,23b-8,21). Wojsko izraelskie w pościgu (23b). Gedeon wzywa Efraima, by zajął brody Jordanu; zabicie Oreba i Zeba (24-25). Efraimici wyrzucają Gedeonowi, że ich nie wezwał do walki; jego odpowiedź (8,1-3). Gedeon w Zajordanii; nieużytość mieszkańców Sokotu i Fanuelu (4-9). Porażka Zebeego i Salmany (10-12). Zemsta na Sokocie i Fanuelu (13-17). Zabicie Zebeego i Salmany (18-21).24 I posłał Gedeon posłów na wszystką górę Efraim mówiąc: «Zstąpcie naprzeciwko Madianitów i zajmijcie wody aż do Betbera, i Jordanu!» I zawołał wszystek Efraim, i zajął wody i Jordan aż do Betbera.25 I pojmawszy dwu mężów madianickich, Oreba i Zeba, zabił Oreba na skale Oreb, a Zeba na prasie Zeb. I gonili Madianitów niosąc głowy Oreba i Zeba do Gedeona za rzekę Jordan.
81 I rzekli do niego mężowie z Efraima: «Co to jest, coś chciał uczynić, żeś nas nie wezwał, gdyś wyjechał na wojnę przeciw Madianitom?» swarząc się mocno i o mało gwałtu nie czyniąc.2 A on im odpowiedział: «Cóżem ja mógł takiego uczynić, jak wyście uczynili? Czyż nie lepsze jest grono wina Efraimowe, niźli zbieranie wina Abiezerowe?3 W ręce wasze Pan dał książąt madianickich, Oreba i Zeba. Cóżem ja takiego mógł uczynić, jak wyście uczynili?» Gdy to rzekł, ucichł duch ich, którym się nadymali przeciw niemu.4 — A gdy przyszedł Gedeon do Jordanu, przeprawił się przezeń z trzystu mężami, którzy z nim byli, a od zmęczenia gonić nie mogli uciekających.5 I rzekł do mężów Sokotu: «Dajcie, proszę, chleba ludowi, który jest ze mną, bo bardzo ustali, abyśmy mogli ścigać Zebeego i Salmanę, królów madianickich.»6 Odpowiedzieli przełożeni Sokotu: «Może dłonie rąk Zebeego i Salmany są w ręce twojej, i dlatego chcesz, abyśmy dali wojsku twemu chleba?»7 On im rzekł: «Więc kiedy da Pan Zebeego i Salmanę w ręce moje, skruszę ciała wasze cierniem i ostem pustyni.»8 A wyjechawszy stamtąd, przyszedł do Fanuel i mówił podobnie do mężów owego miejsca.9 A oni mu odpowiedzieli, jak odpowiedzieli mężowie Sokotu. Rzekł tedy i im: «Gdy się wrócę zwycięzcą w pokoju, rozwalę tę wieżę.»10 A Zebee i Salmana odpoczywali ze wszystkim wojskiem swoim; albowiem piętnaście tysięcy mężów zostało było ze wszystkich hufców ludzi wschodnich, a pobito sto i dwadzieścia tysięcy wojowników dobywających miecza.11 A ciągnąc drogą tych, którzy mieszkali w namiotach, na wschodnią stronę Nobe i Jegbaa, poraził Gedeon obóz nieprzyjaciół, którzy się czuli bezpiecznymi i nic przeciwnego się nie obawiali.12 A Zebee i Salmana uciekli, lecz Gedeon goniąc pojmał ich, rozgromiwszy wszystko ich wojsko.13 — A wracając się z wojny przed wejściem słońca,14 pojmał pacholę z mężów Sokotu i wypytał się go o imiona książąt i starszych Sokotu, i napisał siedemdziesięciu i siedmiu mężów.15 I przyszedł do Sokotu, i rzekł im: «Oto Zebee i Salmana, o którycheście mi przymawiali mówiąc: «Może ręce Zebeego i Salmany są w rękach twoich, i przeto żądasz, abyśmy dali mężom, którzy się zmęczyli i ustali, chleba?»16 Wziął tedy starszych miasta, i ciernie z puszczy i oset, i starł nimi i pogruchotał mężów Sokotu.17 Wieżę też Fanuel wywrócił, wybiwszy mieszkańców miasta.18 — I rzekł do Zebeego i do Salmany: «Jacy byli mężowie, którycheście pomordowali na Taborze?» A oni odpowiedzieli: «Tobie podobni, a jeden z nich jako syn królewski.»19 Odpowiedział im: «Bracia moi byli, synowie matki mojej. Żyje Pan, że gdybyście ich byli żywo zachowali, tobym was nie zabił.»20 I rzekł Geterowi, pierworodnemu swemu: «Wstań i zabij ich!» Lecz on nie dobył miecza, bo się bał, gdyż jeszcze był pacholęciem.21 I rzekli Zebee i Salmana: «Ty wstań i rzuć się na nas, bo wedle lat jest siła człowiecza.» Wstał Gedeon i zabił Zebeego i Salmanę, i wziął stroje i pukle, którymi szyje wielbłądów królewskich zwykły być ozdobione. OSTATNIE DNI GEDEONA (8,22-35). Nie przyjmuje godności królewskiej (22-23). Efod Gedeona staje się przedmiotem kultu bałwochwalczego (24-27). Czterdzieści lat pokoju (28). Rodzina Gedeona (29-31); jego śmierć (32). Nowe niewierności Izraelitów (33-35).22 I rzekli wszyscy mężowie izraelscy do Gedeona: «Panuj ty nad nami i syn twój, i syn syna twego, gdyżeś nas wybawił z ręki Madianitów.»23 On im odpowiedział: «Nie będę ja ani nie będzie panował nad wami syn mój, ale Pan nad wami panować będzie.»24 I rzekł do nich: «Jedną prośbę mam do was: dajcie mi nausznice ze zdobyczy waszej.» Bo nausznice złote zwykli byli miewać Izmaelici.25 A oni odpowiedzieli: «Bardzo radzi damy.» I rozciągnąwszy płaszcz na ziemi, rzucali nań nausznice ze zdobyczy;26 i była waga uproszonych nausznic, tysiąc i siedemset syklów złota, oprócz strojów i klejnotów, i szat szkarłatnych, których królowie madianiccy zwykli byli używać, i oprócz łańcuchów złotych z wielbłądów.27 I uczynił z tego Gedeon efod, i położył go w mieście swoim Efra. I cudzołożył z nim wszystek Izrael, i stało się Gedeonowi i wszystkiemu domowi jego na upadek.28 — I poniżeni byli Madianici przed synami Izraelowymi, i nie mogli więcej podnieść szyi, ale była w pokoju ziemia przez czterdzieści lat, przez które Gedeon rządził.29 — Odszedł tedy Jerobaal, syn Joasa, i mieszkał w domu swym;30 a miał siedemdziesięciu synów, którzy wyszli z biódr jego, dlatego że miał wiele żon.31 A nałożnica jego, którą miał w Sychem, urodziła mu syna imieniem Abimelech.32 I umarł Gedeon, syn Joasa, w starości dobrej, i pogrzebany został w grobie Joasa, ojca swego, w Efra z domu Ezri.33 — A potem gdy umarł Gedeon, odwrócili się synowie Izraelowi i cudzołożyli z Baalami. I uczynili przymierze z Baalem,34 aby im był za boga, a nie wspomnieli na Pana, Boga swego, który ich wyrwał z rąk wszystkich nieprzyjaciół ich okolicznych;35 ani nie okazali miłosierdzia domowi Jerobaala Gedeona, według wszystkiego dobra, które był uczynił Izraelowi. ABIMELECH KAŻE SIĘ OGŁOSIĆ KRÓLEM (9,1-6).
91 I poszedł Abimelech, syn Jerobaala, do Sychem do braci matki swej, i mówił do nich i do wszystkiej rodziny domu ojca matki swej mówiąc: 2 «Mówcie do wszystkich mężów Sychem: Co dla was lepsze: żeby panowało nad wami siedemdziesięciu mężów, wszyscy synowie Jerobaalowi, czyli aby panował jeden mąż? A przytem obaczcie, żem kość wasza i ciało wasze.»3 I powiedzieli bracia matki jego o nim do wszystkich mężów Sychem wszystkie te słowa, i nakłoniło się serce ich za Abimelechem mówiąc: «Bratem naszym jest.»4 I dali mu siedemdziesiąt funtów srebra ze świątyni Baalberyt, a on najął sobie za nie mężów nędzarzy i tułaczów, i chodzili za nim.5 I przyszedł do domu ojca swego do Efra i zabił braci swych, synów Jerobaalowych, siedemdziesięciu mężów na jednym kamieniu; i został Joatam, syn Jerobaalów najmłodszy, i skryto go.6 I zebrali się wszyscy mężowie Sychem i wszystkie domy miasta Mello, i poszli i uczynili królem Abimelecha koło dębu, który stał w Sychem. PROTEST JOATAMA (9,7-21). Bajka Joatama (7-15); niewdzięczność względem Gedeona; wzywanie pomsty Bożej (16-20). Ucieczka Joatama (21).7 Gdy to powiedziano Joatamowi, poszedł i stanął na wierzchu góry Garizim, i podniósłszy głos zawołał i rzekł: «Posłuchajcie mię, mężowie Sychem, tak niech was Bóg słucha!8 Poszły drzewa, aby pomazać nad sobą króla, i rzekły oliwie: «Rozkazuj nam!»9 Odpowiedziała: «Czyż mogę opuścić tłustość moją, której używają i bogowie i ludzie, a iść, żebym między drzewami wyniesiona była?»10 I rzekły drzewa do figowego drzewa: «Pójdź, a przyjmij królestwo nad nami!»11 A ono im odpowiedziało: «Czyż mogę opuścić słodkość moją i owoce przewdzięczne, a iść, abym między innymi drzewami było wyniesione?»12 I rzekły drzewa do szczepu winnego: «Pójdź, a rozkazuj nam!»13 A on im odpowiedział: «Iżali mogę opuścić wino moje, które uwesela Boga i ludzi, i między innymi drzewami być wyniesiony?»14 I rzekły wszystkie drzewa do krzaku ciernistego: «Pójdź, a króluj nad nami!»15 On im odpowiedział: «Jeśli mię prawdziwie królem nad sobą stanowicie, przyjdźcież a odpoczywajcie pod cieniem moim; a jeśli nie chcecie, niechaj wynijdzie ogień z krzaku ciernistego i niech pożre cedry libańskie!»16 Teraz tedy, jeśliście prawnie i bez grzechu ustanowili Abimelecha królem nad wami, i jeśliście się dobrze obeszli z Jerobaalem i z domem jego, i odpłaciliście mu za dobrodziejstwa jego,17 który walczył za was i życie swoje wystawił na niebezpieczeństwo, aby was wyrwać z ręki Madianitów:18 kiedyście teraz powstali na dom ojca mego, i pozabijaliście synów jego, siedemdziesięciu mężów na jednym kamieniu, a uczyniliście królem Abimelecha, syna służebnicy jego, nad mieszkańcami Sychem, przeto że bratem waszym jest:19 jeśli tedy dobrze a bez grzechu obeszliście się z Jerobaalem i z domem jego, weselcie się dziś z Abimelecha, a on z was niechaj się weseli.20 Ale jeśli przewrotnie, niech ogień wynijdzie z niego a niech zniszczy mieszkańców Sychem i miasteczko Mello; i niech wynijdzie ogień z mężów Sychem i z miasteczka Mello, a niech pożre Abimelecha!»21 Gdy to wyrzekł, uciekł i poszedł do Bery, i mieszkał tam z bojaźni przed Abimelechem, bratem swym. BUNT SYCHEMITÓW I ICH KLĘSKA (9,22-49). Sychemici buntują się przeciw Abimelechowi; zasadzki w górach (22-25); Gaal staje na czele buntu (26-29). Zebul, zarządca miasta, powiadamia o wszystkim Abimelecha (30-33), który zwycięża Gaala (34-41), następnie Sychemitów (42-44); zdobywa miasto i wieżę Sychem (45-49).22 Królował tedy Abimelech nad Izraelem trzy lata.23 I posłał Pan ducha złego między Abimelecha i między mieszkańców Sychem, którzy zaczęli się nim brzydzić,24 a zbrodnię mordu siedemdziesięciu synów Jerobaala i wylanie krwi ich zaczęli składać na Abimelecha, brata ich, i na innych książąt Sychemitów, którzy mu byli pomogli.25 I zasadzili się nań na wierzchu gór, a czekając przyjazdu jego, zajmowali się rozbojem biorąc łup z mijających; i powiedziano to Abimelechowi.26 — I przyszedł Gaal, syn Obeda, z braćmi swymi i przeszedł do Sychem.27 Na jego przybycie nabrawszy serca mieszkańcy Sychem, wyszli na pola, pustosząc winnice i depcąc winne grona, a uczyniwszy tańce śpiewających, weszli do świątyni boga swego i przy biesiadzie i kuflach złorzeczyli Abimelechowi.28 A Gaal, syn Obeda, wołał: «Cóż jest Abimelech i co jest Sychem, żebyśmy mu służyli? Czyż nie jest synem Jerobaalowym i ustanowił wodzem Zebula, sługę swego, nad mężami Emora, ojca Sychema? Czemuż tedy służyć mu będziemy?29 Oby kto dał ten lud pod rękę moją, żebym sprzątnął Abimelecha!» I rzeczono Abimelechowi: «Zbierz mnóstwo wojska, przyjedź!»30 Bo Zebul, przełożony nad miastem, usłyszawszy słowa Gaala, syna Obeda, rozgniewał się bardzo,31 i wyprawił potajemnie do Abimelecha posłów mówiąc: «Oto Gaal, syn Obeda, przyszedł do Sychem z braćmi swymi, i podburza miasto przeciw tobie.32 Rusz więc nocą z ludem, który z tobą jest, i ukryj się w polu,33 a rano, gdy wschodzi słońce, przypadnij na miasto. A gdy on wyjedzie przeciw tobie z ludem swoim, uczyń mu, co będziesz mógł.»34 Wstał tedy Abimelech ze wszystkim wojskiem swym w nocy, i uczynił zasadzkę koło Sychem na czterech miejscach.35 I wyszedł Gaal, syn Obeda, i stanął u wejścia do bramy miejskiej, a Abimelech wstał i wszystko wojsko z nim z miejsca zasadzki.36 A gdy Gaal ujrzał lud, rzekł do Zebula: «Oto lud z gór zstępuje.» On mu odpowiedział: «Cienie gór widzisz, jakoby głowy ludzkie, i ta omyłka cię zwodzi»37 I rzekł znowu Gaal: «Oto lud występuje ze środka ziemi, a jeden hufiec idzie drogą, która prowadzi do dębu.»38 Rzekł mu Zebul: «Gdzież teraz mowa twoja, którąś mówił: «Cóż jest Abimelech, abyśmy mu służyli? Czy nie ten to jest lud, któryś lekceważył? Wynijdźże i walcz przeciw niemu!»39 Wyszedł tedy Gaal — a patrzył na to lud Sychem — i potkał się z Abimelechem;40 a ten go gonił uciekającego i wpędził do miasta, i poległo z jego strony bardzo wielu aż do bramy miejskiej.41 I mieszkał Abimelech w Rumie, Zebul zaś Gaala i towarzyszów jego wygnał z miasta i nie dopuścił im w nim mieszkać.42 Nazajutrz tedy wyszedł lud w pole. Gdy to powiedziano Abimelechowi,43 wywiódł wojsko swoje i rozdzielił na trzy hufce, uczyniwszy zasadzki w polu; a widząc, iż lud wychodzi z miasta,44 powstał i rzucił się na nich z hufcem swoim dobywając i oblegając miasto, a dwa hufce goniły nieprzyjaciół błąkających się po polu.45 Ale Abimelech przez cały ów dzień dobywał miasta, zajął je i pozabijał mieszkańców jego, a samo miasto rozwalił, tak iż sól na nim posiał.46 Gdy to usłyszeli ci, którzy mieszkali na wieży Sychemitów, weszli do świątyni boga swego Beryta, gdzie byli z nim przymierze uczynili, i stąd imię otrzymało to miejsce, które było bardzo obronne.47 Abimelech też usłyszawszy, że mężowie wieży Sychemitów razem się skupili,48 wstąpił na górę Selmon ze wszystkim ludem swoim, a pochwyciwszy siekierę uciął gałąź z drzewa i niosąc ją położoną na ramieniu, rzekł do towarzyszów: «Co widzicie, że ja czynię, prędko czyńcie!»49 A tak ubiegając się narąbali gałęzi z drzew i szli za wodzem, a obłożywszy wieżę, zapalili; i tak się stało, że od dymu i ognia tysiąc ludzi zginęło, mężów i niewiast, mieszkańców wieży Sychem.9 OBLĘŻENIE TEBES I ŚMIERĆ ABIMELECHA (9,50-57). Zdobycie Tebes (50); atak na wieżę (51-52); Abimelech zabity odłamkiem żarna (53-55). Sprawiedliwość Boża i spełnienie przekleństwa (56-57).50 A Abimelech ruszywszy stamtąd, przyciągnął do miasteczka Tebes, a otoczywszy je obległ wojskiem.51 A wpośród miasta była wieża wysoka, do której uciekli razem mężowie i niewiasty, i wszyscy przedniejsi miasta, zawarłszy drzwi bardzo mocno, i stali na dachu wieży po miejscach obronnych.52 I przyszedłszy Abimelech pod wieżę mężnie walczył, a przystąpiwszy ku drzwiom chciał ogień podłożyć.53 A oto jedna niewiasta zrzuciwszy z góry ułomek kamienia żarnowego, uderzyła w głowę Abimelecha i rozbiła mózg jego.54 A on zawołał prędko giermka swego i rzekł do niego: «Dobądź miecza swego i zabij mię, aby snadź nie mówiono, żem od niewiasty zabity!» A ten, czyniąc zadość rozkazaniu, zabił go.55 A gdy on umarł, wszyscy, którzy z nim byli z Izraela, wrócili się do domów swoich.56 — I oddał Bóg Abimelechowi za zło, które uczynił przeciw ojcu swemu, zabijając siedemdziesięciu braci swoich.57 Sychemitom też to, co byli uczynili, oddane zostało i przyszło na nich przekleństwo Joatama, syna Jerobaalowego. DWAJ MNIEJSI SĘDZIOWIE (10,1-5). Tola (1-2). Jair (3-5).
101 Po Abimelechu powstał wódz w Izraelu Tola, syn Fuy, stryja Abimelechowego, mąż z Issachara, który mieszkał w Samir w górach Efraim;2 i sądził Izraela dwadzieścia i trzy lata, i umarł, i pogrzebany został w Samir.3 — Po tym nastąpił Jair Galaadyta, który sądził Izraela dwadzieścia dwa lata,4 mając trzydziestu synów, siedzących na trzydziestu źrebcach oślic i przełożonych nad trzydziestu miastami, które od imienia jego są nazwane Hawot Jair, to jest miasteczka Jairowe, aż do dnia dzisiejszego, w ziemi Galaad.5 I umarł Jair, i pogrzebany został na miejscu, które zowią Kamon.IV. Jefte.(10,6-12,15) IZRAEL UCIŚNIONY PRZEZ AMMONITÓW (10,6-18). Nowa niewierność (6); osiemnaście lat ucisku ze strony Ammonitów (7-9). Wołanie do Jahwy, wyrzuty i skrucha (10-16). Dwa obozy (17-18).6 A synowie Izraelowi do starych grzechów przyczyniając nowe czynili zło przed oczyma Pańskimi i służyli bałwanom, Baalom i Astartom, bogom syryjskim, sydońskim, moabskim, synów Ammona i filistyńskim, a opuścili Pana i nie służyli mu.7 A Pan rozgniewawszy się na nich dał ich w ręce Filistynów i synów Ammona.8 I byli trapieni i bardzo uciskani przez lat osiemnaście wszyscy, którzy mieszkali za Jordanem w zielni Amorejczyków, którzy są w Galaadzie,9 tak dalece, że synowie Ammonowi, przeprawiwszy się przez Jordan, pustoszyli Judę i Beniamina i Efraima, i był Izrael bardzo utrapiony.10 — I wołając do Pana rzekli: «Zgrzeszyliśmy tobie, żeśmy opuścili Pana, Boga naszego, a służyliśmy Baalom.»11 I rzekł im Pan: «Czyż Egipcjanie i Amorejczycy, i synowie Ammona, i Filistyni,12 Sydończycy też, i Amalekici, i Chananejczycy nie trapili was, i wołaliście do mnie, a wyrwałem was z ręki ich?13 A przecież opuściliście mię i służyliście bogom cudzym; przeto nie chcę was więcej wybawiać.14 Idźcie, a wzywajcie bogów, których sobie obraliście; oni niech was wybawią czasu ucisku!»15 I rzekli synowie Izraelowi do Pana: «Zgrzeszyliśmy, oddaj ty nam, cokolwiek ci się podoba, tylko nas teraz wybaw!»16 A to mówiąc wszystkie bałwany cudzych bogów wyrzucili z granic swoich i służyli Panu Bogu, a on się użalił nędzy ich.17 — Synowie tedy Ammona zwoławszy się, w Galaadzie rozbili namioty; synowie zaś Izraelowi zebrawszy się przeciw nim, położyli się obozem w Masfa.18 I rzekli książęta Galaadu, każdy do bliźniego swego: «Kto z nas najpierw zacznie się potykać z synami Ammona, będzie wodzem ludu Galaad.» JEFTE WEZWANY NA OBRONĘ BRACI (11,1-11). Jefte wypędzony przez Galaadytów z powodu swego pochodzenia (1-2); na czele bandy (3). Galaadyci, walcząc z Ammonitami, proszą Jeftego o pomoc (4-6). Jefte przyrzeka pod warunkiem, że zostanie księciem (7-11).
111 Był naonczas Jefte Galaadyta, mąż bardzo mocny i waleczny, syn nierządnej niewiasty, który się urodził z Galaada.2 A miał Galaad żonę, z którą miał synów; ci gdy dorośli, wygnali Jeftego mówiąc: «Dziedzicem w domu ojca naszego nie będziesz mógł być, boś się z innej matki narodził.»3 On tedy uciekając i chroniąc się mieszkał w ziemi Tob; i zgromadzili się do niego mężowie nędzarze i zbójcy, i chodzili za nim, jako za książęciem.4 — Natenczas walczyli synowie Ammona przeciw Izraelowi.5 A gdy, bardzo dokuczali, poszli starsi z Galaadu, aby wziąć sobie na pomoc Jeftego z ziemi Tob.6 I rzekli do niego: «Pójdź, a bądź książęciem naszym i walcz przeciw synom Ammona.»7 On im odpowiedział: «Czyż nie wy jesteście, którzyście mię nienawidzili i wyrzucili z domu ojca mego, a teraz koniecznością zmuszeni przyszliście do mnie?»8 I rzekli książęta Galaadu do Jeftego: «Przetożeśmy teraz przyszli do ciebie, abyś jechał z nami i walczył przeciw synom Ammona, a był książęciem wszystkich, którzy mieszkają w Galaadzie.»9 Jefte też rzekł im: «Jeśliście prawdziwie przyszli do mnie, abym walczył za was przeciw synom Ammona, to gdyby ich Pan dał w ręce moje, czy ja będę książęciem waszym?»10 — Odpowiedzieli mu: «Pan, który to słyszy, ten jest pośrednikiem i świadkiem, że naszą obietnicę spełnimy.»11 Jechał tedy Jefte z książętami Galaadu i uczynił go wszystek lud książęciem swoim; i mówił Jefte wszystkie mowy swe przed Panem w Masfa. WYMIANA ZDAŃ Z AMMONITAMI (11,12-28). Jefte wyprawia posłów do króla ammonickiego, zażalenia Ammonitów (12-13). Jefte ich zbija, przypominając historię zajęcia kraju amorejskiego (14-23), powołując się na wolę Jahwy (24), na dawność niekwestiowanego nigdy posiadania (25-27). Upór króla ammonickiego (28).12 I wyprawił posłów do króla synów Ammona, którzy by imieniem jego mówili: «Co mnie i tobie jest, żeś przyciągnął przeciwko mnie, abyś pustoszył ziemię moją?»13 On im odpowiedział: «Gdyż wziął Izrael ziemię moją, kiedy wyszedł z Egiptu, od granic Arnonu aż do Jaboku i do Jordanu; teraz tedy wróć mi ją w pokoju.»14 — Jefte znowu dał znać przez nich i rozkazał, aby mówili królowi Ammonitów:15 «To mówi Jefte: Nie wziął Izrael ziemi Moab ani ziemi synów Ammona,16 ale kiedy szli z Egiptu, chodził po puszczy aż do Morza Czerwonego i przyszedł do Kades.17 I wyprawił posłów do króla Edomu mówiąc: Przepuść mię, abym przeszedł przez ziemię twoją. Lecz on nie chciał zezwolić na prośbę jego. Posłał też do króla Moabu, który mu też przejścia dozwolić się wzbraniał. Mieszkał tedy w Kades,18 i obszedł z boku ziemię Edom i ziemię Moab, i przyszedł na wschodnią stronę ziemi Moab, i położył się obozem za Arnonem, a nie chciał wnijść w granice Moabu; Arnon bowiem jest na pograniczu ziemi Moab.19 Posłał tedy Izrael posłów do Sehona, króla amorejskiego, który mieszkał w Hesebonie, i rzekli mu: Dopuść, abym przeszedł przez ziemię twoją aż do rzeki.20 A on też wzgardziwszy słowami Izraela, nie dopuścił mu przejść przez granice swoje, ale zebrawszy niezliczony lud wyjechał przeciw niemu do Jassa i mocny opór stawiał.21 I dał go Pan w ręce Izraela ze wszystkim wojskiem jego, a Izrael go poraził i posiadł wszystką ziemię Amorejczyków, mieszkańców owej krainy,22 i wszystkie granice ich od Arnonu aż do Jaboku, i od pustyni aż do Jordanu.23 Pan tedy, Bóg izraelski, wygubił Amorejczyków, gdy walczył z nimi lud jego izraelski, a ty teraz chcesz posiąść ziemię jego?24 Czyż to, co posiadł Chamos, bóg twój, do ciebie prawnie nie należy? A co Pan, Bóg nasz, jako zwycięzca otrzymał, w nasze też posiadanie się dostanie.25 Chyba żeś ty lepszy niźli Balak, syn Sefora, król moabski, albo możesz pokazać, że się spierał z Izraelem i walczył przeciw niemu,26 gdy mieszkał w Hesebonie i w wioskach jego i w Aroerze i wsiach jego, albo we wszystkich miastach nad Jordanem przez trzysta lat. Czemużeście przez tak długi czas z tym upominaniem się nic nie czynili?27 A tak nie ja grzeszę przeciwko tobie, ale ty przeciwko mnie źle czynisz, narzucając mi wojny niesprawiedliwe. Niechaj sądzi Pan, Sędzia tego dnia, między Izraelem a między synami Ammona!»28 — I nie chciał król synów Ammona przystać na słowa Jeftego, które przez posłów przesłał. ŚLUB JEFTEGO I JEGO ZWYCIĘSTWO (11,29-40). Jefte ciągnie przeciw wrogom (29), jego ślub (30-31). Zwycięstwo (32-33). Powrót Jeftego, jego córka wychodzi naprzeciw (34); ona zgadza się na spełnienie na niej ślubu (35-36), prosząc tylko, by mogła opłakiwać na górach swe dziewictwo (37-38). Wykonanie ślubu (39-40).29 Stał się tedy nad Jeftem duch Pański, a obchodząc Galaad i Manassesa, Masfa też Galaadu, a stamtąd ciągnąc do synów Ammona,30 złożył ślub Panu mówiąc: «Jeśli dasz synów Ammona w ręce moje,31 ktokolwiek pierwszy wynijdzie z drzwi domu mego i zabieży mi wracającemu się w pokoju od synów Ammona, tego ofiaruję na całopalenie Panu.»32 I przyszedł Jefte do synów Ammona, aby walczyć przeciw nim, i dał ich Pan w ręce jego.33 I pobił ich od Aroeru, aż do wejścia do Mennit, dwadzieścia miast, i aż do Abel, które jest obsadzone winnicami, porażką bardzo wielką; i poniżeni są synowie Ammona przez synów Izraelowych.34 — A gdy się wracał Jefte do Masfa do domu swego, wybiegła naprzeciw niego jedyna córka jego z bębnami i z tańcami; bo nie miał innych dzieci.35 Ujrzawszy ją rozdarł szaty swe i rzekł: «Biada mnie, córko moja, oszukałaś mię i samaś jest oszukana, bom otworzył usta moje do Pana, a inaczej uczynić nie będę mógł.»36 Ona mu odpowiedziała: «Ojcze mój, jeśliś otworzył usta twoje do Pana, uczyń mi, cokolwiek obiecałeś, gdyż ci dał Pan pomstę i zwycięstwo nad nieprzyjaciółmi twymi»37 I rzekła do ojca: «To mi tylko uczyń, o co proszę: puść mię, abym przez dwa miesiące obchodziła góry i opłakiwała dziewictwo moje z towarzyszkami moimi.»38 A on jej odpowiedział: «Idź» i puścił ją na dwa miesiące. A gdy odeszła z rówienniczkami i towarzyszkami swymi, opłakiwała dziewictwo swoje na górach.39 A wypełniwszy dwa miesiące, wróciła się do ojca swego i uczynił jej, jak był ślubował, a ona nie poznała męża. Stąd weszło w zwyczaj w Izraelu i zachowany jest obyczaj,40 że co roku schodzą się córki izraelskie na jedno miejsce i opłakują córkę Jeftego Galaadyty przez cztery dni. WOJNA MIĘDZY EFRAIMEM A IZRAELEM. ŚMIERĆ JEFTEGO (12,1-7). Efraimici wyrzucają Jeftemu, że ich nie wezwał na wojnę, jego odpowiedź (1-3); walczy z nimi i pokonywa ich (4); próba Szibboletu (5-6). Śmierć Jeftego (7).
121 Ale oto w Efraimie wszczął się tumult, bo przeszedłszy ku północy rzekli do Jeftego: «Czemu jadąc na wojnę przeciwko synom Ammona, nie chciałeś nas zawołać, abyśmy jechali z tobą? Przeto spalimy dom twój.»2 A on im odpowiedział: «Miałem ja i lud mój spór wielki z synami Ammona, i wzywałem was, abyście mi pomoc dali, a nie chcieliście uczynić.3 Widząc to, położyłem duszę moją w rękach moich i przeszedłem do synów Ammona, i dał ich Pan w ręce moje. I cóżem zawinił, że przeciwko mnie powstajecie na wojnę?4 Zwoławszy tedy do siebie wszystkich mężów Galaadu, walczył przeciwko Efraimowi; i porazili mężowie Galaadu Efraima, ponieważ rzekł: «Zbiegiem jest Galaad od Efraima i mieszka pośród Efraima i Manassesa.»5 — I zajęli Galaadyci brody Jordanu, przez które się Efraim wracać miał. A gdy przyszedł do nich ktoś z liczby Efraimitów, uciekając, i mówił: «Proszę, dopuście mi się przeprawić,» mówili mu Galaadyci: «Czyś ty Efratejczyk?» A gdy mówił: «Nie jestem,» pytali go:6 «Mówże Szibbolet,» co się wykłada: kłos. A on odpowiadał: «Sibbolet,» tąż literą kłosu wyrazić nie mogąc. I zaraz pojmawszy go zabijali u samego przeprawiania się przez Jordan. I poległo wonczas z Efraima czterdzieści dwa tysiące.7 Sądził tedy Jefte Galaadyta Izraela sześć lat i umarł, i pogrzebany został w mieście swym Galaad. TRZEJ MNIEJSI SĘDZIOWIE (12,8-15).Abesan (8-10). Ahialon (11-12). Abdon (13-15).8 Potem sądził Izraela Abesan z Betlejem;9 ten miał trzydziestu synów i trzydzieści córek, które wydając z domu, dał za mąż, i tejże liczby synom swym wziął żony wprowadzając do domu swego. Siedem lat sądził on Izraela;10 i umarł, i pogrzebany został w Betlejem.11 — Po nim nastąpił Ahialon Zabulończyk, i sądził Izraela dziesięć lat,12 i umarł i pogrzebany został w Zabulonie.13 — Potem sądził Izraela Abdon, syn Illela, Faratończyk,14 który miał czterdziestu synów i trzydziestu wnuków z nich, wsiadających na siedemdziesiąt źrebców oślic, a sądził Izraela osiem lat; i umarł,15 i pogrzebany został w Faraton w ziemi Efraim, na górach amalekickich.V. Samson.(13,1-16,31) NARODZENIE SAMSONA (13,1-25). Nowa niewierność; Izrael pod jarzmem Filistynów (1). Anioł Jahwy zwiastuje tonie Manuego narodzenie Samsona i oznajmia, że ma być nazarejczykiem (2-5); niewiasta powiadamia o tym Manuego (6-7). Drugie zjawienie (8-14); Anioł przez cud daje się poznać małżonkom (15-21). Przestrach Manuego, żona go uspokaja (22-23). Narodzenie i młodość Samsona (24-25).
131 I znowu uczynili synowie Izraelowi zło przed oblicznością Pana, a ten ich dał w ręce Filistynów przez czterdzieści lat.2 I był jeden mąż z Saraa, z pokolenia Dana, imieniem Manue, mający niepłodną żonę.3 Tej ukazał się Anioł Pański i rzekł do niej: «Niepłodnaś jest i bez dziatek, ale poczniesz i porodzisz syna.4 Strzeżże się, abyś nie piła wina i sycery, ani nie jadła nic nieczystego.5 Albowiem poczniesz i porodzisz syna, którego głowy brzytwa się nie dotknie, bo będzie nazarejczykiem Bożym od dzieciństwa swego i z żywota matki, i on pocznie wybawiać Izraela z ręki Filistynów.»6 — A ona, gdy przyszła do męża swego, rzekła mu: «Mąż Boży przyszedł do mnie, mając twarz anielską, straszny bardzo; a gdym go pytała, kim był i skąd przyszedł, i jakim go imieniem zwano, nie chciał mi powiedzieć, ale to odpowiedział:7 Oto poczniesz i porodzisz syna; strzeż się, abyś nie piła wina ani sycery, i nie jadła czego nieczystego, bo dziecię będzie nazarejczykiem Bożym od dzieciństwa swego, z żywota matki swej aż do dnia śmierci swej.»8 Modlił się tedy Manue do Pana i rzekł: «Proszę, Panie, aby mąż Boży, któregoś posłał, po wtóre przyszedł i nauczył nas, co mamy czynić z dziecięciem, które się narodzi.»9 I wysłuchał Pan modlącego się Manuego, i ukazał się znowu Anioł Boży żonie jego siedzącej na polu. A Manue, mąż jej, nie był przy niej.10 Ujrzawszy tedy Anioła pospieszyła się i pobiegła do męża swego, i powiedziała mu mówiąc: «Oto mi się ukazał mąż, któregom pierwej widziała.»11 A on wstał i poszedł za żoną swoją, a przyszeddłszy do męża rzekł mu: «Tyżeś to, któryś mówił do niewiasty?» A on odpowiedział: «Jam jest.»12 A Manue do niego: «Kiedy, rzecze, ziści się mowa twoja, co chcesz aby czyniło dziecię, albo czego się strzec będzie miało?»13 I rzekł Anioł Pański do Manuego: «Od wszystkiego, com powiedział żonie twojej, niech się wstrzyma.14 Cokolwiek się z winnicy rodzi, niechaj nie jada, wina i sycery niech nie pije, niczego nieczystego niech nie pożywa, a com jej rozkazał, to niechaj wypełni i przestrzega.»15 — I rzekł Manue do Anioła Pańskiego: «Proszę cię, abyś zezwolił na prośbę moją, i żebyśmy ci przygotowali koźlątko z kóz.»16 Odpowiedział mu Anioł: «Chociaż mię przymuszasz, nie będę jadł chleba twego; ale jeśli chcesz uczynić całopalenie, ofiarujże je Panu.» A nie wiedział Manue, że to był Anioł Pański.17 I rzekł do niego: «Jakie twe imię, abyśmy, jeśli się spełni słowo twoje, uczcili cię?»18 A on odpowiedział: «Czemu się pytasz o imię moje, które jest dziwne?»19 Wziął tedy Manue koźlę z kóz i płynne ofiary, i położył na skale ofiarując Panu, który czyni dziwy; a sam i żona jego patrzyli.20 A gdy występował płomień ołtarza ku niebu, Anioł Pański wstąpił także w płomieniu. Gdy to ujrzeli Manue i żona jego, upadli na twarze swe na ziemię.21 I więcej im się nie ukazał Anioł Pański. I zaraz poznał Manue, że był to Anioł Pański.22 I rzekł do żony swej: «Śmiercią pomrzemy, bośmy widzieli Boga.»23 A żona odpowiedziała: «Gdyby nas Pan chciał zabić, nie przyjąłby był całopalenia i płynnych ofiar z rąk naszych, aniby nam był nie ukazał tego wszystkiego, aniby tego, co ma przyjść, nie objawił.»24 Porodziła tedy syna i dała mu imię Samson. I urosło dziecię, i błogosławił mu Pan.25 I począł duch Pański być z nim w obozie Dana między Saraa a między Estaol. MAŁŻEŃSTWO SAMSONA (14,1-20). Samson poznaje dziewczynę filistyńską i mimo przedstawień ze strony rodziców chce ją poślubić (1-4). Na drodze do Tamnata: walka zwycięska z lwem (5-7). Rój pszczół i miód w padlinie lwiej (8-9). Gody weselne, zagadka (10-14); na skutek intryg towarzyszów Samsona, on żonie zagadkę wyjaśnia (15-18a); Samson odkrywa podstęp, jego zemsta na Filistynach (18b-19). Żonę Samsona otrzymuje jeden z jego towarzyszów (20).
141 Poszedł tedy Samson do Tamnata, a ujrzawszy tam niewiastę z córek filistyńskich,2 poszedł i powiedział ojcu swemu i matce swej mówiąc: «Widziałem w Tamnata niewiastę z córek filistyńskich; proszę, żebyście mi ją wzięli za żonę.»3 Rzekli mu ojciec i matka jego: «Czyż nie ma niewiasty między córkami braci twoich i między wszystkim ludem moim, że chcesz wziąć żonę u Filistynów, którzy są nieobrzezani?» I rzekł Samson do ojca swego: «Tę mi weźmij, bo się podobała oczom moim.»4 A rodzice jego nie wiedzieli, że rzecz działa się od Pana i że szukał zaczepki przeciw Filistynom, bo naonczas Filistyni panowali nad Izraelem.5 — Poszedł tedy Samson z ojcem swym i z matką do Tamnata. A gdy przyszli do winnic miejskich, ukazał się młody lew srogi a ryczący, i zabieżał mu.6 Lecz duch Pański przypadł na Samsona, i rozdarł lwa jakby koźlę i poszarpał go na sztuki, choć nic zgoła w ręku nie miał; a ojcu i matce nie chciał tego oznajmić.7 I poszedł, i mówił z niewiastą, która się podobała oczom jego.8 — A wracając się po kilku dniach aby ją pojąć, zstąpił, aby oglądać ścierw lwi, a oto rój pszczół był w paszczęce lwiej i plastr miodu.9 Wziąwszy go tedy w ręce, jadł na drodze, a przyszedłszy do ojca swego i matki dał im część, którzy też sami zjedli; a przecie im nie chciał powiedzieć, że miód ze ścierwa lwiego wybrał.10 Przyszedł tedy ojciec jego do niewiasty i sprawił synowi swemu Samsonowi ucztę, bo tak młodzieńcy zwykli byli czynić.11 Gdy tedy go ujrzeli mieszczanie owego miasta, dali mu trzydziestu towarzyszów, żeby z nim byli.12 I rzekł im Samson: «Zadam wam zagadkę; jeśli mi ją zgadniecie przez siedem dni wesela, dam wam trzydzieści prześcieradeł i trzydzieści sukien.13 A jeśli nie będziecie mogli zgadnąć, wtedy wy mnie dacie trzydzieści prześcieradeł i trzydzieści sukien.» Odpowiedzieli mu: «Zadaj zagadkę, żebyśmy usłyszeli.»14 I rzekł im: «Z jedzącego wyszedł pokarm, a z mocnego wyszła słodkość.» I nie mogli przez trzy dni zgadnąć zagadki.15 — A gdy nadchodził siódmy dzień, rzekli do żony Samsona: «Pochlebiaj mężowi twemu i namów go, żeby ci powiedział, co znaczy zagadka; a jeśli nie będziesz chciała tego uczynić, spalimy cię z domem ojca twego. Czyście nas dlatego prosili na wesele, żeby nas złupić?»16 A ona łzy przed Samsonem wylewała i uskarżała się mówiąc: «Masz mię w nienawiści, a nie miłujesz, dlatego zagadki, którąś dał synom ludu mego, nie chcesz mi wyłożyć.» A on odpowiedział: «Ojcu memu i matce nie chciałem powiedzieć, a tobie miałbym powiedzieć?»17 Przez siedem tedy dni wesela płakała przed nim, aż dnia siódmego, gdy mu się uprzykrzyła, wyłożył, a ona zaraz powiedziała sąsiadom swoim.18 A oni mu rzekli dnia siódmego przed zachodem słońca: «Co słodszego nad miód? a co mocniejszego nad lwa?» I rzekł do nich: «Byście byli nie orali jałowicą moją, nie rozwiązalibyście zagadki mojej.»19 Przypadł tedy nań duch Pański, i poszedł do Askalonu, i zabił tam trzydziestu mężów, a wziąwszy ich szaty dał je tym, którzy byli zagadkę zgadli. I rozgniewany bardzo,20 poszedł do domu ojca swego, żona zaś jego wyszła za mąż za jednego z przyjaciół jego i swatów. SAMSON W WALCE Z FILISTYNAMI (15,1-16,3). Gniew jego z powodu niewierności żony i plany zemsty (1-3). Lisy i zniszczenie plonów (4-5); Filistyni zabijają żonę Samsona, jego zemsta (6-8). W jaskini Etam: Samson pozwala się związać Judejczykom i wydać w ręce Filistynów (9-13). W Lechi: Samson rozrywa więzy (14); paszczęka ośla (15-17); woda wytryskująca ze skały (18-19). Czas sądzenia Samsona (20). Brama Gazy (16,1-3).
151 A po niedługim czasie, gdy nadchodziły dni pszenicznego żniwa, przyszedł Samson chcąc odwiedzić żonę swoją, i przyniósł jej koźlę z kóz. A gdy według zwyczaju chciał wnijść do jej komory, zabronił mu ojciec jej mówiąc:2 «Mniemałem, że jej nienawidzisz, a przetom ją wydał za przyjaciela twego; ale ma siostrę, która młodsza i cudniejsza jest niż ona, niech ci będzie w miejsce niej żoną.»3 A Samson mu odpowiedział: «Od tego dnia nie będzie na mnie winy wobec Filistynów, — bo wam będę zło wyrządzał.»4 I poszedł, i pojmał trzysta lisów, i ogony ich do ogonów przywiązał, a w środku przywiązał pochodnie,5 po czym ogniem je zapaliwszy rozpuścił, aby tam i sam biegały. Lisy wbiegły zaraz w zboża filistyńskie, a gdy się zapaliło, i zboże już zebrane i to, co jeszcze w kłosie stało, tak wszystko zgorzało, że i winnice i oliwnice też ogień popalił.6 I rzekli Filistyni: «Kto to uczynił?» Powiedziano im: «Samson zięć Tamnatczyka uczynił to za to, że wziął żonę i dał drugiemu.» I poszli Filistyni i spalili tak niewiastę, jak i ojca jej.7 Rzekł im Samson: «Chociażeście to uczynili, wszakże jeszcze na was wezmę pomstę, a wtedy przestanę.»8 I poraził ich porażką wielką, tak iż zdumieni nogę na biodro zakładali. A poszedłszy mieszkał w jaskini skały Etam.9 Przyciągnąwszy tedy Filistyni do ziemi Juda, położyli się obozem na miejscu, które potem nazwano Lechi, to jest paszczęka, i tam się ich wojsko rozpostarło.10 I rzekli do nich z pokolenia Judy: «Czemuście przyciągnęli przeciw nam?» Oni odpowiedzieli: «Przyszliśmy, aby związać Samsona i żeby mu oddać to, co nam wyrządził.»11 Poszło tedy trzy tysiące mężów z Judy do jaskini skały Etam i rzekli do Samsona: «Nie wiesz, iż Filistyni panują nad nami? Czemuś to chciał uczynić?» A on im rzekł: «Jak mnie uczynili, tak im uczyniłem.»12 Przyszliśmy, mówią, związać cię i wydać w ręce Filistynów.» Samson im rzecze: «Przysięgnijcie i przyrzeczcie mi, że mnie nie zabijecie.»13 Rzekli: «Nie zabijemy cię, ale związanego wydamy.» I związali go dwoma nowymi powrozami, i zabrali go ze skały Etam.14 — A gdy przyszedł do miejsca Paszczęki i Filistyni krzycząc wybiegli naprzeciw niego, przypadł nań duch Pański; a jako zwykły za podmuchem ognia lny się palić, tak powrozy, którymi był związany, rozleciały się i rozwiązały.15 I znalezioną paszczękę, to jest szczękę oślą, która leżała, porwawszy, zabił nią tysiąc mężów i rzekł:16 «Paszczęką oślą, szczęką źrebca oślic zgładziłem ich i zabiłem tysiąc mężów.»17 A gdy tych słów śpiewając dokończył, rzucił paszczękę z ręki i nazwał imię miejsca owego Ramat Lechi, co się wykłada: podniesienie paszczęki.18 A gdy był bardzo spragniony, wołał do Pana i rzekł: «Tyś dał przez rękę sługi twego to wybawienie bardzo wielkie i zwycięstwo; a oto od pragnienia umieram i wpadnę w ręce nieobrzezanych.»19 I otworzył Pan trzonowy ząb w paszczęce oślej, i wyszła z niego woda; a gdy jej się napił, ochłodził ducha i wzmocnił się. I przeto nazwano owo miejsce: Źródło wzywającego z paszczęki, aż do dnia dzisiejszego.20 — I sądził Izraela za dni Filistynów dwadzieścia lat.
161 Poszedł też do Gazy i ujrzał tam niewiastę nierządnicę, i wszedł do niej.2 Gdy to usłyszeli Filistyni i gruchnęło u nich, że Samson wszedł do miasta, otoczyli go, postawiwszy straż w bramie miejskiej, i tam całą noc po cichu czekali, aby skoro dzień, wychodzącego zabić.3 Ale Samson spał aż do północy, po czym powstawszy wziął oboje wrota u bramy z podwojami ich i z zamkiem, i włożywszy je na ramiona swe, zaniósł na wierzch góry, stojącej od strony Hebronu.SAMSON I DALILA (16,4-31). Samson przystaje do Dalili (4). Książęta filistyńscy pozyskują Dalilę, aby wydobyła od Samsona sekret jego siły (5). Trzy próby Samson udaremnia (6-9; 10-12; 13-14). Czwarta próba uwieńczona powodzeniem (15-18). Dalila każe ostrzyc głowę Samsonowi w i wydaje go w ręce Filistynów, którzy mu wyłupują oczy (19-21). W świątyni Dagona; śmierć Samsona; jego pogrzeb (22-31).4 Potem rozmiłował się w niewieście, która mieszkała w dolinie Sorek, a zwano ją Dalila.5 I przyjechali do niej książęta filistyńscy, i rzekli: «Oszukaj go, a dowiedz się od niego, w czym tak wielką moc ma i jakbyśmy go zwyciężyć mogli i związanego utrapić. Jeśli to uczynisz, damy ci każdy tysiąc i sto srebrników.»6 Rzekła tedy Dalila do Samsona: «Powiedz mi, proszę, w czym jest największa moc twoja, i co jest, czym byś związany, wyrwać się nie mógł?»7 Odpowiedział jej Samson: «Gdyby mię związano siedmiu powrozami żylastymi, jeszcze nie uschłymi i jeszcze wilgotnymi, będę słaby jak inni ludzie.»8 I przynieśli do niej książęta filistyńscy siedem powrozów, jak była rzekła,9 i związała go nimi, podczas gdy się u niej ukryła zasadzka i w komorze końca sprawy oczekiwała. I zawołała nań: «Filistyni nad tobą, Samsonie!» A on rozerwał powrozy, jak gdyby kto przerwał nić ukręconą z paździerzy zgrzebnych, gdy zapach ognia poczuje; i nie poznano, w czym była moc jego.10 — I rzekła do niego Dalila: «Otoś mię oszukał i nieprawdę powiedziałeś; teraz przynajmniej powiedz mi, czym by cię związać.»11 On jej odpowiedział: «Gdyby mię związano nowymi powrozami, których nigdy nie używano, słaby będę i innym ludziom podobny.»12 I znowu Dalila związała go takimi, i przygotowawszy zasadzkę w komorze zawołała: «Filistyni nad tobą, Samsonie!» — A on tak porwał powrozy jak nici płótna.13 I rzekła znowu Dalila do niego: «Pókiż mię zdradzasz i kłamstwo powiadasz? Wyjaw, czym masz być związany.» Samson jej odpowiedział: «Jeśli siedem włosów z głowy mojej z nicią osnowaną spleciesz, a gwóźdź w nie obwiniony wbijesz w ziemię, słabym będę.»14 Gdy to uczyniła Dalila, rzekła do niego: «Filistyni nad tobą, Samsonie!» Lecz on wstawszy ze snu wyrwał gwóźdź z włosami i z osnową.15 I rzekła do niego Dalila: «Jakże możesz mówić, że mię miłujesz, gdy serce twoje nie jest ze mną? Trzykroć mię okłamałeś, a nie chciałeś powiedzieć, w czym jest bardzo wielka moc twoja.»16 A gdy mu dokuczała i przez wiele dni ustawicznie przy nim tkwiła czasu odpocznienia nie dając, ustała dusza jego i aż do śmierci się spracowała.17 Wtedy wyjawiając prawdę rzekł do niej: «Żelazo nigdy nie postało na głowie mojej, bom jest nazarejczyk, to jest poświęcony Bogu z żywota matki mojej; jeśliby mi głowę ogolono, odejdzie ode mnie moc moja i ustanę, i będę jak inni ludzie.»18 A ona widząc, że jej otworzył całą duszę swoją, posłała do książąt filistyńskich i kazała powiedzieć: «Przyjedźcie jeszcze raz, bo mi teraz otworzył serce swoje.» I przyjechali wziąwszy pieniądze, które byli obiecali.19 — A ona uśpiła go na kolanach swoich i położyła głowę jego na swym łonie, i przyzwała balwierza, i ogoliła siedem włosów jego, i poczęła go odpychać i wyganiać od siebie, bo natychmiast odeszła moc od niego.20 I rzekła: «Filistyni nad tobą, Samsonie!» A on wstawszy ze snu rzekł w sercu swoim: «Wyrwę się, jak przedtem czyniłem, i otrząsnę się,» nie wiedząc, że Pan odstąpił od niego.21 A Filistyni pojmawszy go, natychmiast wyłupili mu oczy i powiedli go do Gazy związanego łańcuchami, a zamknąwszy go w ciemnicy żarna obracać przymusili.22 I już włosy jego podrastać poczynały.23 A książęta filistyńscy zeszli się razem, żeby złożyć ofiary wielkie Dagonowi, bogu swemu, i weselili się mówiąc: «Dał bóg nasz nieprzyjaciela naszego Samsona w ręce nasze.»24 Lud też widząc to chwalił boga swego i to samo mówił: «Dał bóg nasz nieprzyjaciela naszego w ręce nasze, który spustoszył ziemię naszą i wielu zabił.»25 A gdy byli dobrej myśli weseląc się przy biesiadach, najadłszy się już, przykazali, aby zawołano Samsona i aby grał przed nimi. I przywiedziony z ciemnicy grał przed nimi, i postawili go między dwoma słupami.26 I rzekł chłopcu, który go prowadził: «Puść mię, żebym się dotknął słupów, na których stoi wszystek dom, a podparł się na nich i trochę odpoczął.»27 A dom pełen był mężów i niewiast, i byli tam wszyscy książęta filistyńscy, a z dachu i z sali około trzech tysięcy obojej płci patrzyło na grającego Samsona.28 A on wzywając Pana rzekł: «Panie Boże, wspomnij na mnie, a przywróć mi teraz pierwszą moc, Boże mój, abym się pomścił nad nieprzyjaciółmi mymi, a za utratę obu oczu jedną pomstę wziął.»29 I ująwszy obydwa słupy, na których stał dom, jeden z nich prawą ręką,30 a drugi lewą trzymając, rzekł: «Niech umrze dusza moja z Filistynami!» I zatrząsł mocno słupami, i upadł dom na wszystkich książąt i na cały lud, — który tam był; i daleko ich więcej zabił umierając niźli przedtem żywy będąc.31 A przyszedłszy bracia jego I wszystek ród wzięli ciało jego i pogrzebali między Saraa i Estaol w grobie ojca jego Manuego; a sądził on Izraela dwadzieścia lat.CZĘŚĆ II (17,1-21,24)DODATKII. Początki świątyni w Lais-Dan.(17,1-18,31) SANKTUARIUM MICHASA (17,1-13). Matka Michasa każe mu sporządzić przedmioty kultu za pieniądze, które jej był zabrał; Michas poświęca na kapłana jednego ze swych synów (1-6). Lewita z Betlejemu (7-9); Michas zatrzymuje go przy swym sanktuarium (10-13).
171 Był naonczas jeden mąż z góry Efraim, imieniem Michas, który rzekł matce swej:2 «Tysiąc i sto srebrników, któreś sobie była oddzieliła, i na które przy mnie przysięgłaś, oto ja mam i są u mnie.» Ona mu odpowiedziała: «Błogosławiony syn mój Panu.»3 Zwrócił je tedy matce swej, która mu była rzekła: «Poświęciłam i ślubowałam to srebro Panu, aby z ręki mej przyjął syn mój i uczynił obraz rzeźbiony i lany; a teraz oddaję je tobie.»4 Zwrócił je tedy matce swej, a ona wzięła dwieście srebrnych i dała je złotnikowi, żeby z nich uczynił obraz rzeźbiony i lany; i był w domu Michasa.5 A odłączył on też w nim Bogu świątyńkę i uczynił efod i terafim, to jest szatę kapłańską i bałwany, i napełnił rękę jednego z synów swych, i był mu kapłanem.6 W owe dni nie było króla w Izraelu, ale każdy, co mu się zdało prawego, to czynił.7 — Był też drugi młodzieniec z Betlejem Judy, z pokolenia jego; a ten był Lewitą i mieszkał tam.8 I wyszedłszy z miasta Betlejem, chciał gościem być, gdzieby mu dogodnie było. A gdy będąc w drodze przyszedł na góry Efraim i wstąpił na chwilę do domu Michasa,9 spytany był przez niego, skąd przyszedł. Odpowiedział: «Jestem Lewita z Betlejem Judy, a idę żeby mieszkać, kędy będę mógł, i gdzieby mi się zdało z moim pożytkiem.»10 I rzekł Michas: «Mieszkaj u mnie i bądź mi ojcem i kapłanem, a dam ci na każdy rok dziesięć srebrników i dwie szaty, i czego do żywności potrzeba.»11 Zgodził się i zamieszkał u człowieka, i był mu jako jeden z synów.12 I napełnił Michas rękę jego, i miał młodzieńca kapłanem u siebie mówiąc:13 «Teraz wiem, że mi Bóg uczyni dobrze, gdy mam kapłana z rodu lewickiego.» DANICI W POSZUKIWANIU TERYTORIUM (18,1-10). Szpiedzy wysłani na poszukiwanie terytorium (1-2a). W domu Michasa; Lewita otrzymuje pomyślną odpowiedź od Boga o wyniku poszukiwania (2b-6). W Lais (7). Po powrocie szpiedzy zachęcają swych braci (8-10).
181 W owe dni nie było króla w Izraelu, a pokolenie Dan szukało sobie posiadłości na zamieszkanie, bo aż do owego dnia między innymi pokoleniami nie otrzymało działu.2 Posłali tedy synowie Dana z pokolenia i domu swego pięciu mężów bardzo mocnych z Saraa i z Estaol, aby wybadali ziemię i pilnie wypatrzyli, i rzekli im: Idźcie a wybadajcie ziemię.» Ci, gdy po drodze przyszli na góry Efraim i weszli do domu Michasa, odpoczęli tam.3 A poznawszy głos młodzieńca Lewity i stojąc w jego gospodzie rzekli do niego: «Kto cię tu przywiódł? Co tu czynisz?4 Dlaczegoś tu chciał przyjść?» A on im odpowiedział: «To a to mi uczynił Michas i najął mię za zapłatę, abym mu był kapłanem.»5 I prosili go, aby się poradził Pana, żeby mogli wiedzieć, czy szczęśliwą drogą idą i czy rzecz będzie miała powodzenie.6 On im odpowiedział: «Idźcie w pokoju! Pan patrzy na drogę waszą i na ścieżkę, którą idziecie.»7 — Poszedłszy tedy pięciu mężów, przyszli do Lais i ujrzeli lud, mieszkający w nim bez żadnej bojaźni, według zwyczaju Sydończyków, bezpiecznie i spokojnie, bo im się nikt nie sprzeciwiał, i bardzo bogaty, a daleko od Sydonu i od wszystkich ludzi oddzieleni.8 I wrócili się do braci swych do Saraa i Estaol, a na pytanie ich, co sprawili, odpowiedzieli:9 «Wstańcie! pójdźmy do nich, bośmy widzieli ziemię bardzo bogatą i obfitą; nie zaniedbujcie, nie ustajcie, pójdźmy a posiądźmy ją, nie będzie żadnego trudu.10 Przyjdziemy do bezpiecznych, do krainy bardzo szerokiej, a da nam Pan miejsce, na którym nie masz niedostatku żadnej rzeczy z tych, które się na ziemi rodzą.» PRZENIESIENIE SIĘ DANITÓW; ŚWIĄTYNIA W LAIS-DAN(18,11-31). Wyruszenie w Kariatiarim (11-12). W domu Michasa: Danici zabierają przedmioty kultu (13-17) i namawiają Lewitę, żeby z nimi poszedł (18-20); Michas stara się na próżno odzyskać swoich bożków (21-26). Danici zajmują Lais i odbudowują miasto (27-29). Urządzenie świątyni (30-31).11 Wyjechało tedy z pokolenia Dan, to jest z Saraa i z Estaol, sześciuset mężów, przepasanych bronią wojenną,12 a idąc położyli się w Kariatiarim judzkim; które to miejsce od owego czasu otrzymało imię Obóz Dana, a jest za Kariatiarim.13 Stamtąd przeszli na góry Efraim. A gdy przyszli do domu Michasa,14 rzekło pięciu mężów, którzy pierwej posłani byli na wybadanie ziemi Lais, do drugich braci swoich: «Wiecie że w tych domach jest efod i terafim, i obraz rzeźbiony i lany; patrzcież, co się wam podoba.»15 A skręciwszy trochę, weszli do mieszkania młodzieńca Lewity, który był w domu Michasa, i pozdrowili go słowy spokojnymi.16 Sześciuset mężów zaś, tak jak byli zbrojni, stało przed drzwiami.17 Lecz ci, którzy byli weszli do domu młodzieńca, usiłowali wziąć obraz rzeźbiony i efod, i terafim i obraz lany, a kapłan stał przed drzwiami i sześciuset mężów mocnych niedaleko czekało.18 Wzięli tedy ci, którzy byli weszli, obraz rzeźbiony i efod, i bałwany i obraz lany. I rzekł im kapłan: «Cóż czynicie?»19 Odpowiedzieli mu: «Milcz i połóż palec na usta twoje, a pójdź z nami, żebyśmy cię mieli za ojca i kapłana. Co ci lepiej: żebyś był kapłanem w domu jednego męża, czy też w jednym pokoleniu i rodzie w Izraelu?»20 Gdy to usłyszał, zgodził się na ich mowę i wziął efod i bałwany i obraz rzeźbiony, i szedł z nimi.21 — A gdy odeszli puściwszy przed sobą dziatki i bydło, i wszystko, co było kosztownego,22 i już daleko byli od domu Michasa, mężowie, którzy mieszkali w domu Michasa, zwoławszy się puścili się w pogoń i poczęli wołać za nimi.23 A ci obejrzawszy się rzekli do Michasa: «Czego chcesz? Czemu wołasz?»24 Odpowiedział: «Bogi moje, którem sobie sprawił, pobraliście i kapłana i wszystko, co mam, a mówicie: Co ci jest?»25 I rzekli mu synowie Dana: «Strzeż się, abyś więcej do nas nie mówił, by nie przyszli do ciebie mężowie rozgniewani, a zginąłbyś sam z całym domem twoim.»26 I tak szli zaczętą drogą. A widząc Michas, że są mocniejsi od niego, wrócił się do domu swego.27 A sześciuset mężów wzięło kapłana i cośmy wyżej powiedzieli, i przyszli do Lais, do ludu spokojnego i bezpiecznego, i pobili ich ostrzem miecza, i miasto spalili,28 a nikt zgoła ich nie ratował, gdyż daleko mieszkali od Sydonu i z żadnymi ludźmi nie mieli towarzystwa ani sprawy żadnej. A było miasto położone w krainie Rohob;29 i zbudowali je na nowo, i mieszkali w nim dawszy miastu imię Dan, wedle imienia ojca swego, którego zrodził Izrael, przedtem zaś zwało się Lais.30 — I postawili sobie obraz rzeźbiony i uczynili Jonatana, syna Gersama, syna Mojżeszowego, i synów jego kapłanami w pokoleniu Dan, aż do dnia pojmania swego.31 I został u nich bałwan Michasa przez wszystek czas, póki był dom Boży w Silo. Naonczas nie było króla w Izraelu.II. Epizod z dziejów Beniaminitów.(19,1-21,24) ZBRODNIA MIESZKAŃCÓW GABAA (19,1-30). Opuszczony przez swą żonę, Lewita efraimski idzie po nią do swego teścia do Betlejem (1-3). Cztery dni w Betlejemie (4-7). Lewita wyrusza wieczorem piątego dnia (8-9). Przechodzą obok Jeruzalem (10-13). W Gabaa (14-15); przyjmuje ich pewien starzec, Efraimita (16-21). Bezwstydne żądania mieszkańców Gabaa (22-24); Lewita wydaje swą nałożnicę na ich wolę, rano znajduje ją martwą u progu domu (25-28). Wezwanie pokoleń do pomszczenia zbrodni (29-30).
191 Był pewien mąż Lewita, mieszkający na kraju gór Efraim, który pojął żonę z Betlejem Judy.2 Ona go opuściła i wróciła się do domu ojca swego do Betlejem, i mieszkała u niego cztery miesiące.3 I poszedł za nią mąż jej, chcąc się z nią pojednać i ubłagać ją, i z sobą przywieść, mając za sobą chłopca i dwa osły; a ona przyjęła go i wwiodła do domu ojca swego. Gdy to usłyszał teść jego, ujrzawszy go zabieżał mu z radością i objął go.4 I mieszkał zięć w domu teścia trzy dni, jedząc i pijąc z nim po przyjacielsku.5 A czwartego dnia, wstawszy po nocy, chciał odjechać. Lecz zatrzymał go teść i rzekł do niego: «Zjedz pierwej trochę chleba i pokrzep żołądek, a tak pojedziesz.»6 I siedzieli z sobą, i jedli i pili. I rzekł ojciec dziewczyny do zięcia swego: «Proszę cię, zostań tu jeszcze przez dziś, a bądźmy razem dobrej myśli.»7 Ale on wstawszy, chciał odjechać; teść przecie usilnie go powściągał i zatrzymał przy sobie.8 A gdy było rano, gotował się Lewita w drogę, i znowu rzekł mu teść: «Proszę cię, zjedz co trochę i posil się, aż dnia przybędzie, potem pojedziesz.» I tak jedli z sobą.9 I wstał młodzieniec, aby jechać z żoną swą i z chłopcem. I znowu rzekł mu teść: «Obacz że się już dzień chyli ku zachodowi, a wieczór nadchodzi; zostali u mnie jeszcze dziś i spędź dzień wesoło, a jutro wyruszysz, aby iść do domu swego.»10 Nie chciał zięć zgodzić się na mowę jego, ale zaraz pojechał i przyszedł naprzeciw Jebuz, które innym imieniem zowią Jeruzalem, wiodąc z sobą dwa osły z brzemionami i nałożnicę.11 I już byli koło Jebuz, a dzień się odmieniał w noc; i rzekł sługa do pana swego: «Pójdź, proszę, wstąpmy do miasta Jebuzejczyków i zostańmy w nim.»12 Odpowiedział mu pan: «Nie wstąpię do miasta obcego narodu, który nie jest z synów Izraelowych, ale przejdę aż do Gabaa,13 a tam przyszedłszy staniemy w nim, albo też w mieście Rama.»14 Minęli tedy Jebuz i szli zaczętą drogą, a słońce im zaszło koło Gabaa, które jest w pokoleniu Beniamina.15 I weszli do niego, aby tam zostać. Gdy tam weszli, siedzieli na ulicy miejskiej, a nikt ich nie chciał przyjąć w gościnę.16 Ale oto nadszedł człowiek stary, wracający z pola od roboty swej wieczór; ten też był z góry Efraim i gościem mieszkał w Gabaa, ludzie zaś owej krainy byli synami Jeminiego.17 I podniósłszy starzec oczy ujrzał człowieka, siedzącego z tłumoczkami swymi na ulicy miasta, i rzekł do niego: «Skąd przychodzisz? dokąd idziesz?»18 A on mu odpowiedział: «Wyjechaliśmy z Betlejem Judy, a idziemy do miejsca naszego, które jest na kraju gór Efraim, skądeśmy wyszli do Betlejem; a teraz idziemy do domu Bożego, a nikt nas nie chce przyjąć pod dach swój,19 choć mamy plewy i siano na obrok dla osłów, a chleb i wino na moją i służebnicy twojej potrzebę, i chłopca, który jest ze mną; niczego nie potrzebujemy, jeno gospody.»20 Odpowiedział mu starzec: «Pokój z tobą niech będzie! Ja dam czego potrzeba; tylko proszę, żebyś nie stał na ulicy.»21 I wwiódł go do domu swego, i dał osłom obrok; a skoro umyli nogi swoje, wziął ich na ucztę.22 A gdy oni ucztowali, a po utrudzeniu z drogi jedząc i pijąc ciała posilali, przyszli mężowie miasta owego, synowie Beliala (to jest bez jarzma), a obstąpiwszy dom starca we drzwi bić poczęli wołając na pana domu i mówiąc: «Wywiedź męża, który wszedł do domu twego, żebyśmy z nim uczynili, co chcemy!»23 I wyszedł do nich starzec, i rzekł: «Nie chciejcie, bracia, nie chciejcie czynić tego zła, bo wszedł ten człowiek w gościnę do mnie; odstąpcie od tego szaleństwa.24 Mam córkę dziewicę, a ten człowiek ma nałożnicę, wywiodę je do was, żebyście je poniżyli i waszą rozpustę wypełnili, tylko proszę, tej niecnoty przeciw naturze z mężem nie czyńcie!»25 — Nie chcieli słuchać mowy jego. Widząc to ów człowiek wywiódł do nich nałożnicę swoją i dał ją na ich swawolę, a gdy z nią całą noc rozpustę czynili, puścili ją rano.26 Niewiasta zaś, gdy ciemności mijały, przyszła do drzwi domu, w którym pan jej mieszkał, i tam upadła.27 A gdy było rano, wstał człowiek i otworzył drzwi, aby skończyć zaczętą drogę; a oto nałożnica jego leżała przed drzwiami, z rozciągniętymi rękami na progu.28 On mniemając, że śpi, mówił do niej: «Wstań a idźmy!» Gdy zaś nic nie odpowiadała, obaczywszy, że umarła, wziął ją i włożył na osła i wrócił się do domu swego.29 — A wszedłszy doń porwał miecz i ciało żony z kośćmi jej na dwanaście części i sztuk porąbawszy, rozesłał po wszystkich granicach izraelskich.30 A każdy ujrzawszy to wołał: «Nigdy się takowa rzecz nie stała w Izraelu od tego dnia, którego wyszli ojcowie nasi z Egiptu, aż do tego czasu. Wydajcie wyrok, a wspólnie postanówcie, co trzeba czynić.» WOJNA POKOLEŃ Z BENIAMINITAMI (20,1-48). Izraelici w Masfa (1-3a); zobowiązanie się do pomszczenia zbrodni (3b-11). Upór Beniaminitów (12-13); zbierają się w Gabaa (14). Dwa wojska (15-17). Izraelici radzą się Jahwy; klęska pierwszego dnia (18-21). Nowe zasiągnięcie rady i nowa klęska (22-25). Po trzecim poradzeniu się pewność zwycięstwa (26-28). Zasadzka i wyruszenie przeciw Gabaa (29-30); wyjście obrońców (31-32a); udana ucieczka Izraelitów, zwycięskie u danie się zasadzki, złupienie i spalenie miasta (32b-40). Ucieczka Beniaminitów; pościg (41-46); zbiegowie na górze Remmon (47). W powrocie z pościgu (48).
201 Wyszli tedy wszyscy synowie Izraelowi, i zgromadzili się razem jak mąż jeden, od Dan aż do Bersabee, i ziemia Galaad, do Pana, do Masfa.2 I wszyscy przedniejsi ludu i wszystkie pokolenia Izraelowe zeszły się na zgromadzenie ludu Bożego, czterysta tysięcy pieszych wojowników.3 (A nie było to tajne synom Beniamina, że się zeszli synowie Izraelowi w Masfa). I Lewita, mąż niewiasty zamordowanej, spytany, jak się tak wielka złość stała, odpowiedział:4 «Przyszedłem do Gabaa Beniaminonowego z żoną swą i tamem stanął.5 A oto ludzie owego miasta obstąpili w nocy dom, w którymem stał, chcąc mię zabić, a żonę moją niesłychaną zapalczywością wszeteczeństwa zgwałcili, aż w końcu umarła.6 Porwawszy ją tedy, rozsiekałem w sztuki i rozesłałem części po wszystkich granicach posiadłości waszej, bo nigdy taka niecnota i tak haniebny grzech nie stał się w Izraelu.7 Jesteście tu wszyscy synowie Izraelowi, postanówcież co czynić macie.»8 I stojąc wszystek lud, jak jednego człowieka mową odpowiedział: «Nie wrócimy się do przybytków naszych, ani nikt nie wnijdzie do domu swego,9 ale to przeciw Gabaa wspólnie uczyńmy:10 niech będzie wybranych dziesięciu mężów ze stu, ze wszystkich pokoleń izraelskich, a stu, z tysiąca, a tysiąc z dziesięciu tysięcy, żeby znosili żywność wojsku i abyśmy mogli walczyć przeciw Gabaa Beniaminowemu i oddać mu za niecnotę, co zasłużył.»11 I zebrał się wszystek Izrael do miasta jak jeden człowiek, jednaką myślą i jedną radą.12 I wyprawili posłów do całego pokolenia Beniamina, żeby im powiedzieć: «Czemu się tak haniebna złość stała między wami?13 Wydajcie ludzi z Gabaa, którzy tę złość popełnili, aby pomarli i żeby było zniesione zło spośród Izraela.» Lecz oni nie chcieli usłuchać rozkazania braci swych, synów Izraelowych,14 ale ze wszystkich miast, które w ich dziale były, zeszli się do Gabaa, aby im dać pomoc i walczyć ze wszystkim ludem Izraelskim.15 I znalazło się dwadzieścia pięć tysięcy z Beniamina, dobywających miecza, oprócz mieszkańców Gabaa,16 których było siedmiuset mężów mocnych, tak lewą jak prawą ręką walczących i tak pewno procami kamienie ciskających, że i włos mogli ubić, a żadną miarą na inną stronę rzut kamienia nie zbaczał.17 Mężów też izraelskich, oprócz Beniamina, znalazło się czterysta tysięcy dobywających mieczów i gotowych do bitwy.18 Ci tedy wstawszy przyszli do domu Bożego, to jest do Silo, i radzili się Boga, i mówili: «Kto będzie w wojsku naszym wodzem walki przeciw synom Beniamina?» Odpowiedział im Pan: «Juda niech będzie wodzem waszym»19 I wnet synowie Izraelowi wstawszy rano położyli się obozem koło Gabaa. A stamtąd wyszedłszy na bitwę przeciw Beniaminowi, poczęli dobywać miasta.20 A synowie Beniaminowi wypadłszy z Gabaa zabili dnia owego synów Izraelowych dwadzieścia dwa tysiące mężów.22 Znowu synowie Izraelowi, i mocy i liczbie ufając, na tymże miejscu, na którym się pierwej potykali, uszykowali wojsko,23 wszakże tak, że pierwej poszli i płakali przed Panem aż do nocy, i radzili się go, i mówili: «Mamy-li jeszcze iść ku bitwie przeciw synom Beniaminowym, braci naszej, czyli nie?» A on im odpowiedział: «Idźcie do nich a potykajcie się.»24 A gdy drugiego dnia synowie Izraelowi wyszli na spotkanie z synami Beniaminowymi,25 wypadli synowie Beniaminowi z bram Gabaa i potkawszy się z nimi tak szalenie ich mordowali, że osiemnaście tysięcy mężów dobywających miecza położyli.26 Przeto wszyscy synowie Izraelowi przyszli do domu Bożego, a siedząc płakali przed Panem, i pościli dnia owego aż do wieczora, i ofiarowali mu całopalenia i zapokojne ofiary, i pytali się o swe powodzenie.27 Natenczas była tam skrzynia przymierza Bożego, a Finees, syn Eleazara,28 syna Aaronowego, był przełożonym domu. Radzili się tedy Pana i rzekli: «Mamy-li jeszcze wynijść na wojnę przeciw synom Beniaminowym, braciom naszym, czy też zaniechać?» Pan im rzekł: «Idźcie, bo jutro dam ich w ręce wasze.»29 I postawili synowie Izraelowi zasadzkę wokoło miasta Gabaa,30 i trzeci raz jak pierwszym i drugim razem wywiedli przeciw Beniaminowi wojsko.31 Lecz i synowie Beniaminowi wypadli śmiało z miasta i uciekających przeciwników gonili daleko, tak iż ranili niektórych z nich jak pierwszego i wtórego dnia i siekli ich, uciekających dwiema drogami, z których jedna szła do Betel, a druga do Gabaa, i porazili około trzydziestu mężów,32 bo mniemali, że ci jak zwykle ustępowali. Lecz oni zmyślając podstępnie ucieczkę zmówili się, aby ich od miasta odwieść, i jakby uciekając na wymienione drogi zaprowadzić.33 A tak wszyscy synowie Izraelowi, wstawszy z miejsc swoich, uszykowali się na miejscu, które zowią Baaltamar; zasadzka też, która wokoło miasta była, powoli się zaczęła pokazywać i od zachodniej strony miasta wychodzić.34 Ale i drugie dziesięć tysięcy mężów ze wszystkiego Izraela, mieszkańców miasta do bitwy wyzywali, i wzmocniła się bitwa przeciw synom Beniaminowym, a nie wiedzieli, że ze wszystkich stron nadchodził ich upadek.35 I poraził ich Pan przed oczyma synów Izraelowych, i zabił z nich owego dnia dwadzieścia pięć tysięcy i stu mężów, wszystko wojowników i dobywających miecza.36 A synowie Beniaminowi obaczywszy, że im już nie dorównają, zaczęli uciekać. Gdy to ujrzeli synowie Izraelowi, dozwolili uciekać, aby wpadli na gotową zasadzkę, którą u miasta byli postawili.37 Gdy ci z nagła z miejsc skrytych powstali, a Beniamin uciekał przed siekającymi, weszli do miasta i porazili ich ostrzem miecza.38 A synowie izraelscy dali byli znak tym, których na zasadzkach postawili, aby wziąwszy miasto, ogień podpalili, żeby dym ku górze wstępujący wskazał, że miasto wzięte.39 Gdy to ujrzeli synowie Izraelowi w samym potykaniu będący (bo mniemali synowi» Beniaminowi, że uciekali, i potężniej gonili, zabiwszy z wojska ich mężów trzydziestu)40 i widzieli jakoby słup dymu z miasta wychodzący, Beniamin też, gdy obejrzawszy się obaczył, że już miasto wzięte, a płomień wysoko idzie:41 ci, którzy pierwwej rzekomo uciekali, obróciwszy twarz mocniej odpierali. Obaczywszy to synowie Beniaminowi rzucili się do ucieczki,42 i ku drodze pustyni iść poczęli, gdzie ich też nieprzyjaciele gonili; ale i ci, którzy byli miasto podpalili, zaskoczyli im.43 I tak się stało, że ich z obu stron nieprzyjaciele siekli i nie było żadnego odpoczynku umierającym. Padli i polegli na wschodniej stronie miasta Gabaa.44 A było tych, którzy na tymże miejscu zostali zabici, osiemnaście tysięcy mężów, wszystko mocni wojownicy.45 Gdy to ujrzeli ci, którzy byli zostali z Beniamina, uciekli na pustynię i szli do skały, której imię jest Remmon. W owej też ucieczce tułających się i tam i sam biegających zabili pięć tysięcy mężów. A gdy jeszcze dalej uciekali, gonili ich i zabili jeszcze drugie dwa tysiące.46 I tak się stało, że wszystkich, którzy polegli z Beniamina na różnych miejscach, było dwadzieścia pięć tysięcy wojowników do wojny gotowych.47 A tak ze wszystkiego pocztu Beniaminowego tych, którzy ujść i uciec na puszczę mogli, zostało się sześciuset mężów, i siedzieli na skale Remmon przez cztery miesiące.48 A wróciwszy się synowie Izraelowi całą resztę miasta, ludzi i bydlęta, mieczem pobili, i wszystkie miasta i wsie Beniaminowe żrący płomień pochłonął. ODNOWIENIE POKOLENIA BENIAMINA (21,1-24). Zobowiązanie się przysięgą, by nie wydawać swych córek za Beniaminitów (1). W Betel: żałoba z powodu wytracenia jednego pokolenia (2-7); po wybiciu mieszkańców Jabes, panny jego zaofiarowane zbiegom na Remmon (8-14). Druga skarga na los Beniaminitów (15-18); święto w Silo, Beniaminici porywają dziewczęta (19-23). Każdy wraca do swej posiadłości (24).
211 Przysięgli też synowie Izraelowi w Masfa i rzekli: «Żaden z nas nie da synom Beniaminowym córek swych za żony.»2 I przyszli wszyscy do domu Bożego do Silo, a siedząc przed oczyma Boga aż do wieczora podnieśli głos i wielkim krzykiem zaczęli płakać mówiąc:3 «Czemuż, Panie, Boże Izraelów, stało się to zło w ludzie twoim, że dziś jedno pokolenie z nas zniesione jest?»4 A drugiego dnia rano wstawszy zbudowali ołtarz i ofiarowali tam całopalenia i zapokojne ofiary, i rzekli:5 «Kto nie szedł w wojsku Pańskim ze wszystkich pokoleń Izraelowych?» Bo się byli wielką przysięgą związali, będąc w Masfa, że będą zabici ci, których by niedostawało.6 I żalem zdjęci synowie Izraelowi nad bratem swym Beniaminem, zaczęli mówić: «Zniesione jest jedno pokolenie z Izraela.7 Skądże wezmą żony? Bośmy wszyscy wspólnie przysięgli, że my nie damy im córek naszych.»8 Przeto rzekli: «Kto jest ze wszystkich pokoleń Izraelowych, który nie przyszedł do Pana do Masfa?» A oto znaleziono, że mieszkańcy Jabes Galaad nie byli w owym wojsku.9 (Wtedy też, gdy byli w Silo żaden z nich tam się nie znajdował).10 Posłali tedy dziesięć tysięcy mężów najmocniejszych i przykazali im: «Idźcie, a wybijcie mieszkańców Jabes Galaad ostrzem miecza, tak żony jak i dziatki ich.11 A to jest, co zachować macie: każdego mężczyznę i niewiasty, które poznały mężów, zabijcie, a panny zachowajcie «12 I znalazło się w Jabes Galaad czterysta panien, które nie znały łoża męskiego; i przywiedli je do obozu do Silo w ziemi Chananejskiej.13 I wyprawili posłów do synów Beniaminowych, którzy byli na skale Remmon, i rozkazali im, aby ich przywiedli w pokoju.14 I przyszli synowie Beniaminowi owego czasu, i dano im żony z córek Jabes Galaad; ale innych nie znajdowali, które by tymże sposobem wydali.15 I wszystek lud izraelski bardzo żałował i pokutę czynił za wygubienie jednego pokolenia z Izraela.16 I rzekli starsi: «Cóż uczynimy drugim, którzy żon nie otrzymali? Wszystkie niewiasty Beniaminowe poległy,17 a z wielkim staraniem i niezmierną pilnością trzeba nam opatrzyć, aby nie zginęło jedno pokolenie z Izraela.18 Bo córek naszych dać im nie możemy będąc przysięgą i klątwą zobowiązani, gdyśmy rzekli: Przeklęty, kto by dał z córek swych żonę Beniaminowi.»19 I naradzili się, i rzekli: «Oto jest święto Pańskie uroczyste w Silo, które leży na północ od miasta Betel, i na wschodniej stronie drogi, która z Betel idzie ku Sychem, a na południe od miasteczka Lebona.»20 I przykazali synom Beniaminowym, i rzekli: «Idźcie, a skryjcie się w winnicach.21 A gdy ujrzycie, że córki Silo wynijdą według zwyczaju do tańca wyskoczycie z nagła z winnic i pochwyćcie z nich każdy po jednej żonie, i idźcie do ziemi Beniamin.22 A gdy przyjdą ojcowie ich i bracia, i przeciw wam skarżyć się poczną i prawować, rzeczemy im: Zmiłujcie się nad nimi, boć ich nie pobrali prawem wojujących i zwycięzców; ale gdy prosili was, aby wzięli, nie daliście im, i z waszej strony grzech jest»23 I uczynili synowie Beniaminowi jak im kazano, i wedle liczby swojej porwali sobie z tych, które tańczyły, po żonie, i odeszli do posiadłości swych, budując miasta i mieszkając w nich.24 Synowie też izraelscy wrócili się według pokoleń rodów do przybytków swoich. We dni owe nie było króla w Izraelu, ale każdy, co się mu zdało dobrego, to czynił.

Copyright © 2024 | WordPress Theme by MH Themes