Styl fragmentu
*Zezwalaj na cookies aby zapamiętać ustawienia
Styl fragmentu
*Zezwalaj na cookies aby zapamiętać ustawienia
Księga Powtórzonego Prawa
CZĘŚĆ I(1,1- 11,32) PIERWSZE MOWY I WSTĘP I. Pierwsza mowa Mojżesza. (1,1 – 4,43) Część historyczna. 1. WSTĘP HISTORYCZNY (1,1-5).
11 Te są słowa, które mówił Mojżesz do wszystkiego Izraela za Jordanem na równinie pustynnej, na przeciw morza Czerwonego, między Faranem i Tofelem, i Labanem, i Haserotem,2 gdzie jest bardzo wiele złota, jedenaście dni od Horebu przez drogę do gór Seir aż do Kadesbarne.3 Czterdziestego roku, jedenastego miesiąca, pierwszego dnia miesiąca mówił Mojżesz do synów Izraelowych wszystko, co mu był przykazał Pan, aby im powiedział potem gdy pobił Sehona,4 króla amorejskiego, który mieszkał w Hesebonie, i Oga, króla Basanu,5 który mieszkał w Astarot i w Edraj, za Jordanem w ziemi Moab. I począł Mojżesz wykładać zakon i mówić: OD SYNAJU DO KADESZ (1,6-19a).Rozkaz Boty opuszczenia Synaju (6-8). Ustanowienie sędziów (9-18). Do Kadesz (19a).6 „Pan, Bóg nasz, odezwał się do nas na Horebie, mówiąc: „Dosyć wam tego, ileście na tej górze mieszkali.7 Wróćcie się i ciągnijcie ku górom Amorejczyków i do innych, bliskich im miejsc, równin i gór, i nizin na południu i nad brzegiem morza, do ziemi Chananejczyków i Libanu, aż do wielkiej rzeki Eufratu. 8 Oto, rzecze, dałem wam, wnijdźcie i posiądźcie ją; o niej to przysiągł Pan ojcom waszym, Abrahamowi, Izaakowi i Jakubowi, że ją da im i potomstwu ich po nich.”9 I rzekłem wam naonczas: „Nie mogę was sam unieść, bo Pan,10 Bóg wasz, rozmnożył was, a jest was dziś jak gwiazd niebieskich bardzo wiele.11 (Pan, Bóg ojców waszych, niechaj przyczyni do tej liczby wiele tysięcy, a niech wam błogosławi, jak rzekł).12 Nie mogę ja sam waszych spraw unieść i brzemion, i swarów.13 Dajcie spośród was mężów mądrych i umiejętnych, i których postępowanie byłoby wypróbowane w pokoleniach waszych, żebym ich postawił przełożonymi nad wami.”14 Wtedyście mi odpowiedzieli: „Dobra rzecz jest, którą chcesz uczynić.”15 I wziąłem z pokoleń waszych mężów mądrych i szlachetnych, i uczyniłem ich książętami, tysiącznikami i setnikami, i pięćdziesiątnikami, i dziesiątnikami, którzy by was pouczyli o wszystkim.16 I przykazałem im mówiąc: „Słuchajcie ich, a co sprawiedliwe jest, sądźcie, czy to tubylec będzie, czy przychodzień.17 Żadnej różnicy osób nie będzie, tak małego wysłuchacie, jak i wielkiego, nie będziecie mieć względu na osobę żadnego, ponieważ sąd to Boży jest. Jeśliby się wam zdało co za trudne, odnieście do mnie, a ja wysłucham.18 ” I przykazałem wszystko, co czynić wam trzeba.19 A ruszywszy od Horebu, przeszliśmy przez puszczę straszliwą i wielką, którąście widzieli, drogą do gór Amorejskich, jak nam był przykazał Pan, Bóg nasz. POBYT W KADESZ (1,19b-46). Mojżesz wzywa lud, by wkroczył do ziemi Chanaan (1,19b-21); na życzenie ludu wysyła szpiegów, ich sprawozdanie (22-25). Bunt, Mojżeszowi nie udaje się go zażegnać (26-33). Kara (34-36). Gniew Boży na Mojżesza (37-40). Nieudała wyprawa ludu do ziemi Chanaan wbrew woli Bożej (41-46).20 A gdyśmy przyszli do Kadesbarne, rzekłem wam: „Przyszliście do góry Amorejczyków, którą Pan, Bóg nasz, da nam.21 Oglądaj ziemię, którą Pan, Bóg twój, dał tobie. Wejdź i posiądź ją, jak mówił Pan, Bóg nasz, ojcom twoim; nie bój się i wcale sięç nie lękaj.” 22 – I przystąpiliście do mnie wszyscy, i rzekliście: „Poślijmy mężów, którzy by oglądali ziemię i oznajmili, którą drogą mamy się puścić i do których miast się udać.23 A gdy mi sięç ta rzecz podobała, posłałem z was dwunastu mężów, po jednemu z każdego pokolenia.24 Ci poszli i wstąpili na miejsca górzyste, i przyszli aż do doliny Grona, a przepatrzywszy ziemię nabrali z niej owoców,25 aby pokazać jej żyzność, i przynieśli do nas, i rzekli: „Dobra jest ziemia, którą Pan, Bóg nasz, da nam.”26 – Wszakże nie chcieliście wejść, ale nie dowierzając słowom Pana, Boga naszego,27 szemraliście w namiotach waszych i rzekliście: „Nienawidzi nas Pan i przeto wywiódł nas z ziemi egipskiej aby nas wydać w ręce Amorejczyków i wytracić.28Dokąd pójdziemy? Posłowie przestraszyli serce nasze, mówiąc: Nader wielkie mnóstwo jest i od nas wzrostem wyższe, miasta wielkie i aż do nieba obronne, widzieliśmy tam synów Enaka.”29 A ja rzekłem wam: „Nie lękajcie się ani się ich bójcie.30 Pan Bóg, który jest wodzem waszym, sam będzie walczył za was, jak uczynił w Egipcie, na co wszyscy patrzyli.31 I na puszczy (sameś widział) nosił cię Pan, Bóg twój, jak zwykł nosić człowiek maluczkiego syna swego, po wszystkiej drodze którąście szli, ażeście przyszli na to miejsce.”32 Lecz ani tak nie uwierzyliście Panu,33 Bogu waszemu, który szedł przed wami w drodze i wymierzał miejsce, gdzie mieliście rozbijać namioty, w nocy ukazując wam drogę przez ogień, a we dnie przez słup obłoku.34 – A gdy usłyszał Pan głos mów waszych, rozgniewał się i przysiągł mówiąc:35 „Nie będzie oglądał żaden z ludzi tego pokolenia niecnotliwego ziemi dobrej, którą pod przysięgą obiecałem ojcom waszym oprócz Kaleba, syna Jefona,36 ten bowiem będzie ją oglądał i dam jemu i synom jego ziemię, którą deptał, ponieważ szedł za Panem.”37 – A nie dziwić się rozgniewaniu na lud, gdyż i na mnie rozgniewał się Pan dla was i rzekł: „Ani ty nie wnijdziesz tam, ale Jozue, syn Nuna,38 sługa twój, ten wnijdzie za ciebie. Tego upominaj i wzmacniaj, a on losem podzieli ziemię Izraelowi.39 Dziatki wasze, o którycheście powiadali, że je zabiorą w niewolę, i synowie, którzy dziś między złem a dobrem nie znają różnicy, ci wnijdą i im dam ziemię, i posiądą ją.40 A wy zawróćcie i ciągnijcie na puszczę drogą do morza Czerwonego.”41 – I odpowiedzieliście mi: „Zgrzeszyliśmy Panu, pójdziemy i walczyć będziemy, jak przykazał Pan, Bóg nasz.” A gdy ubrawszy się w zbroje szliście na górę,42 rzekł mi Pan: „Mów do nich: Nie wstępujcie ani nie walczcie, bo nie jestem z wami, byście nie padli przed nieprzyjaciółmi waszymi.”43 Mówiłem wam a nie słuchaliście, ale sprzeciwiając się rozkazaniu Pańskiemu i nadęci pychą poszliście na górę.44 A tak wyszli Amorejczycy, którzy mieszkali na górach, i zastąpiwszy, gonili was, jak zwykły gonić pszczoły, i bili was od Seiru aż do Hormy.45 A gdy wróciwszy się płakaliście przed Panem, nie wysłuchał was ani chciał zważać na głos wasz.46 Siedzieliście tedy w Kadesbarne przez czas długi. OD KADESZ DO PUSTYNI KADEMOT (2,1-25). Dookoła gór Seir; zakaz naruszenia kraju Edomitów (2,1-8). Zakaz naruszenia kraju Moabitów; przejście przez potok Zared (9-13). Czas trwania pochodu od Kadesz (14-15). Zakaz naruszenia kraju Ammonitów; przejście Arnonu, zapowiedź zwycięstwa nad Sehonem (I 6-25).
21 A wyciągnąwszy stamtąd przyszliśmy na puszczę, która wiedzie do morza Czerwonego, jak mi Pan mówił, i krążyliśmy około gór Seir przez czas długi.2 I rzekł Pan do mnie:3 „Dosyć krążyliście około tych gór, idźcie ku północy.4 A ludowi przykaż, mówiąc: Przejdziecie przez granice braci waszych, synów Ezawa, którzy mieszkają w Seirze, a będą się was bać.5 Patrzcież tedy pilnie, abyście nie ruszyli przeciwko nim, bo nie dam wam z ziemi ich ani tyle, co by mogła stopa jednej nogi zająć, gdyż Ezawowi w posiadłość dałem górę Seir.6 Żywność kupicie u nich za pieniądze i jeść będziecie, wodę za opłatą czerpać i pić będziecie.7 Pan, Bóg twój, błogosławił ci we wszelkiej sprawie rąk twoich; zna drogę twoją, jak przeszedłeś tę puszczę wielką; przez czterdzieści lat mieszka z tobą Pan, Bóg twój, a na niczym ci nie zbywało. „8 A gdyśmy minęli braci naszych, synów Ezawa, którzy mieszkali na Seirze, drogą równinną z Elat i z Asjongaber, przyszliśmy do drogi, która wiedzie na puszczę Moab.9 – I rzekł Pan do mnie: „Nie walcz przeciw Moabitom ani się z nimi potykaj, bo ci nie dam nic z ziemi ich, gdyż synom Lotowym dałem Ar w posiadłość.”10 Pierwej mieszkali w niej Emici, lud wielki i potężny, i tak wysoki, że ich uważano za olbrzymów z pokolenia Enaka, i byli podobni do synów Enaka;11 Moabici w końcu zowią ich Emitami.12 A w Seirze mieszkali pierwej Horyci; tych wypędziwszy i wygładziwszy zamieszkali tam synowie Ezawa, jak uczynił Izrael w ziemi posiadłości swej, którą mu Pan dał.13 Ruszyliśmy tedy, aby się przeprawić przez potok Zared, i przyszliśmy do niego.14 – A czasu wszystkiego, przez któryśmy szli od Kadesbarne aż do przejścia potoku Zared, było trzydzieści i osiem lat, aż wyginął wszystek ród wojowników z obozu, jak był przysiągł Pan.15 Jego to ręka była przeciwko nim, aby wyginęli spośród obozu.-16 A gdy wyginęli wszyscy wojownicy, rzekł Pan do mnie mówiąc:17 „Ty dziś przejdziesz granice Moabu,18 miasto imieniem Ar;19 a gdy przybędziesz w pobliże synów Ammona, strzeż się, abyś nie walczył przeciwko nim, ani nie ruszaj do bitwy, bo ci nic nie dam z ziemi synów Ammona, gdyż dałem ją w posiadłość synom Lotowym.20 Za ziemię olbrzymów miano ją i w niej dawno przedtem mieszkali olbrzymi, których Ammonici zowią Zomzommitami,21 lud wielki i mnogi, i wzrostu wysokiego, jak Enakici; wygładził ich zaś Pan przed nimi i dał im mieszkać zamiast nich,22 jak uczynił synom Ezawa, którzy mieszkają na Seirze, iż wygładził Horytów i dał im ziemię ich, którą trzymają aż do tego czasu.23 Hewejczyków też, którzy mieszkali w Haserim aż do Gazy, wygnali Kaftoryci, którzy wyszedłszy z Kaftor, wygładzili ich i zamieszkali na ich miejscu.24 Wstańcie i przejdźcie strumień Arnon: otom dał w rękę twoją Sehona, króla Hesebonu, Amorejczyka, i ziemię jego pocznij posiadać, a stocz z nim bitwę.25 Dzisiaj pocznę puszczać strach i bojaźń przed tobą na ludy, które mieszkają pod wszystkim niebem, aby usłyszawszy imię twoje lękali się i jak zwykły rodzące, drżeli i boleścią zdjęci byli „ ZWYCIĘSTWO NAD SEHONEM, AMOREJCZYKIEM, I OGIEM, KRÓLEM BASANU (2,26-3,11). Poselstwo do Sehona z prośbą o pozwolenie na przejście, odmowa (2,26-30). Bitwa pod Jasą, zwycięstwo i zabór (31-37). Przeciw Ogowi, królowi Basanu (3,1-2); zwycięstwo i zabór (3-7). Kraj zdobyty (8-11).26 Posłałem tedy posłów z puszczy Kademot do Sehona, króla Hesebonu,27 ze słowy spokojnymi, mówiąc: „Przejdziemy przez ziemię twoją, drogą publiczną pójdziemy, nie zstąpimy ani w prawo ani w lewo.28 Żywności sprzedaj nam za pieniądze, żebyśmy jedli, wody za pieniądze użycz, i tak pić będziemy, byleś tylko dozwolił nam przejść,29 jak uczynili synowie Ezawa, którzy mieszkają na Seirze, i Moabici, którzy mieszkają w Ar, aż dojdziemy do Jordanu, i przejdziemy do ziemi, którą Pan, Bóg nasz, da nam.” 30 I nie chciał Sehon, król Hesebonu, zezwolić nam na przejście, gdyż zaciętością napełnił Pan, Bóg twój, ducha jego i zatwardził serce jego, aby był podany w ręce twoje, jak teraz widzisz. 31– I rzekł Pan do mnie: „Otom ci począł podawać Sehona i ziemię jego, pocznij ją zajmować.”32 I wyszedł Sehon przeciwko nam ze wszystkim ludem swym na bitwę do Jasy.33 I podał go nam Pan, Bóg nasz, i poraziliśmy go i synów jego ze wszystkim ludem jego.34 I wszystkie miasta naonczas wzięliśmy, wybiwszy mieszkańców ich, mężów i niewiasty, i dziatki.35 Nie zostawiliśmy w nich niczego oprócz bydła, które się dostało biorącym łupy, i zdobyczy z miast, któreśmy wzięli.36 Od Aroeru nad brzegiem potoku Arnon, miasta leżącego w dolinie, aż do Galaadu nie było wsi i miasta, które by uszło rąk naszych: wszystkie nam oddał Pan, Bóg nasz,37 oprócz ziemi synów Ammona, do której nie przystąpiliśmy, i wszystkich, które przylegają do strumienia Jeboku, i miast na górach, i wszystkich miejsc, do których nas nie dopuścił Pan, Bóg nasz.
31 A tak zawróciwszy, szliśmy drogą od Basanu. I wyszedł Og, król Basanu, przeciwko nam z ludem swym ku bitwie w Edraj.2 I rzekł Pan do mnie: „Nie bój się go, bo w rękę twoją oddany został ze wszystkim ludem i ziemią swoją, i uczynisz mu, jakoś uczynił Sehonowi, królowi Amorejczyków, który mieszkał w Hesebonie.”3 Dał tedy Pan, Bóg nasz, w ręce nasze i Oga, króla Basanu, i wszystek lud jego; i poraziliśmy ich do szczętu,4 burząc wszystkie miasta jego jednego czasu; nie było miasta, które by nam uszło, sześćdziesiąt miast, wszystką krainę Argob królestwa Oga w Basanie.5 Wszystkie miasta były bronione murami wysokimi i bramami, i zaworami, oprócz miast niezliczonych, które nie miały murów.6 I zgładziliśmy ich, tak jak uczyniliśmy Sehonowi, królowi Hesebonu; wytraciliśmy wszelkie miasto, mężów i niewiasty, i dziatki,7 lecz bydło i łupy z miast zabraliśmy.8 – I wzięliśmy wonczas ziemię z ręki dwu królów Amorejczyków którzy byli za Jordanem, od potoku Arnon aż do góry Hermon,9 którą Sydończycy zowią Sarion, a Amorejczycy Sanir;10 wszystkie miasta które leżą na równinie, i wszystką ziemię Galaad i Basan aż do Selehy i Edraj, miast królestwa Oga w Basanie.11 Bo tylko sam Og, król Basanu, został się był z rodu olbrzymów. Ukazują łoże jego żelazne, które jest w Rabat synów Ammona, mające dziewięć łokci wzdłuż, a cztery wszerz, na miarę łokcia ręki męskiej. PODZIAŁ ZAJORDANII (3,12-29). Podziat między Rubenitów, Gadytów i połowę pokolenia Manassesa (3,12-17). Rozkaz pomagania braciom w zdobywaniu ziemi Chanaan (18-20). Mojżesz dodaje odwagi Jozuemu (21-22). Na próżno prosi, by mógł wejść do ziemi Chanaan (23-28). W Bet-Fogor (29).12 I posiedliśmy naonczas ziemię od Aroeru, który jest nad brzegiem potoku Arnon, aż do połowy gór Galaad, a miasta jego dałem Rubenowi i Gadowi.13 A resztę Galaadu i wszystek Basan z królestwa Oga dałem połowie pokolenia Manassesa, wszystką krainę Argob; wszystek Basan zowią ziemią olbrzymów.14 Jair, syn Manassesa, posiadł wszystką krainę Argob aż do granic Gesurytów i Machatytów, i nazwał Basan od imienia swego Hawot Jair, to jest wsie Jaira, aż do dnia dzisiejszego.15 Machirowi też dałem Galaad.16 A pokoleniu Rubena i Gada dałem od ziemi Galaad aż do potoku Arnon do połowy potoku, i kraj pograniczny aż do potoku Jebok, który jest granicą synów Ammona,17 i równinę pustynną, i Jordan, i granice Ceneret aż do morza Pustynnego, czyli Słonego, pod górę Fasga ku wschodowi słońca.18 I rozkazałem wam naonczas mówiąc: „Pan, Bóg wasz, daje wam tę ziemię w dziedzictwo; idźcie więc zbrojno przed braćmi waszymi, synami Izraelowymi,19 wszyscy mężowie mocni, bez żon i dzieci, i bydła; wiem bowiem, że więcej dobytku macie, i zostać muszą w miastach, które wam dałem,20 aż odpocznienie da Pan braciom waszym, jak wam dał, i oni też posiądą ziemię, którą im da za Jordanem; wtedy się każdy wróci do posiadłości swej, którą wam dałem.”21 – Jozuemu też przykazałem naonczas mówiąc: „Oczy twoje widziały, co uczynił Pan, Bóg wasz, tym dwom królom; tak samo uczyni wszystkim królestwom, do których przejdziesz.22 Nie bój się ich, bo Pan, Bóg wasz, będzie walczył za was.”23 – I prosiłem Pana wonczas mówiąc:24 „Panie Boże, tyś począł pokazywać słudze twemu wielkość twoją i rękę bardzo mocną;.bo nie masz innego Boga ani na niebie, ani na ziemi, który by mógł czynić dzieła twoje i dorównać mocy twojej.25 Przejdę tedy i obejrzę tę ziemię niepospolitą za Jordanem i góry te wspaniałe, i Liban.”26 I rozgniewał się Pan na mnie dla was, i nie wysłuchał mnie, ale mi powiedział: „Dosyć masz, żadną miarą nie mów więcej do mnie o tej rzeczy.27 Wstąp na wierzchołek Fasgi i obróć wokoło oczy twoje na zachód i na północ, i na południe, i na wschód, a patrz, bo nie przejdziesz przez ten Jordan.28 Przykaż Jozuemu, umocnij go i utwierdź; on bowiem pójdzie przed tym ludem i podzieli im ziemię, którą zobaczysz.”29 I pozostaliśmy w dolinie naprzeciw świątyni Fogora.Część paranetyczna. POSŁUSZEŃSTWO PRAWOM BOŻYM (4,1-40). Nie zmieniać nic w przepisach (4,1-2). Zachowywać je, to dowód mądrości (3-8). Nie zapominać tego, co się działo na Horebie (9-14). Strzec się bałwochwalstwa (15-24); kary za nie (25-28) aż do dnia przebaczenia Bożego (29-31). Wielkość dobroci Boga względem Izraela (32-38). Ostamie napomnienie (39-40).
41 A teraz, Izraelu, słuchaj przykazań i praw, których ja ciebie uczę, abyś czyniąc je żył, a wszedłszy posiadł ziemię, którą Pan, Bóg ojców waszych, da wam.2 Nie przydacie do słowa, które wam mówię, ani ujmiecie z niego. Strzeżcie przykazań Pana, Boga waszego, które ja wam daję.3 Oczy wasze widziały wszystko, co uczynił Pan przeciw Beelfogorowi, jak wyniszczył wszystkich czcicieli jego spośród was.4 A wy, którzy stoicie przy Panu, Bogu waszym, żywiście wszyscy aż do dnia dzisiejszego.5 Wiecie, żem was nauczał przykazań i sprawiedliwości, jak mi rozkazał Pan, Bóg mój; tak je wykonywać będziecie w ziemi, którą posiądziecie,6 i zachowacie je, i wypełnicie czynem; to bowiem jest wasza mądrość i rozum przed ludźmi, żeby usłyszawszy te wszystkie przykazania rzekli: „Oto lud mądry i rozumny, naród wielki!”7 I nie masz innego narodu tak wielkiego, który by miał bogów tak przybliżających się do niego, jak Pan, Bóg nasz, przytomny jest na wszystkie prośby nasze.8 Bo któryż inny naród jest tak znakomity, żeby miał ustawy i sądy sprawiedliwe, i wszystek zakon, który ja dziś przedłożę przed oczy wasze?9 – Strzeż tedy sam siebie i duszy swej pilnie. Nie zapominaj rzeczy, które widziały oczy twoje, a niechaj nie wypadają z serca twego po wszystkie dni żywota twego. Będziesz ich nauczał synów i wnuków twoich,10 od dnia, któregoś stanął przed Panem, Bogiem twoim, na Horebie, gdy mi Pan rzekł mówiąc: „Zgromadź do mnie lud, aby słuchali mów moich i nauczyli się bać mnie przez wszystek czas, przez który żyją na ziemi, i pouczali synów swoich.”11 I przystąpiliście pod górę, która gorzała aż do nieba, i była na niej ciemność i obłok, i mgła.12 I mówił Pan do was spośród ognia. Słyszeliście głos słów jego, aleście postaci zgoła nie widzieli.13 I oznajmił wam przymierze swoje, które rozkazał wam zachowywać, i dziesięć słów, które napisał na dwu tablicach kamiennych.14 Mnie też rozkazał naonczas, abym was nauczył ustaw i praw, które zachowywać macie w ziemi, którą posiądziecie.15 – A przeto strzeżcie pilnie dusz waszych. Nie widzieliście żadnej podobizny w dzień, którego Pan mówił do was na Horebie spośród ognia,16 abyście snadź zwiedzeni, nie uczynili sobie podobizny rytej albo obrazu mężczyzny lub niewiasty,17 wyobrażenia jakichkolwiek zwierząt, które są na ziemi, albo ptactwa pod niebem latającego,18 i płazu, który pełza po ziemi, albo ryb, które są w wodach pod ziemią;19 abyś snadź podniósłszy oczy w niebo nie ujrzał słońca i księżyca, i wszystkich gwiazd niebieskich i uwiedziony błędem, nie kłaniał się i nie służył temu, co stworzył Pan, Bóg twój, na posługę wszystkim narodom, które są pod niebem.20 Lecz was wziął Pan i wywiódł z pieca żelaznego egipskiego, aby mieć lud dziedziczrly, jak jest dzisiejszego dnia.21 I rozgniewał się Pan na mnie z powodu was, i przysiągł, że nie przejdę za Jordan, i nie wnijdę do ziemi bardzo dobrej, którą wam da.22 Oto umieram w tej ziemi, nie przejdę Jordanu; wy przejdziecie i posiądziecie ziemię wyborną.23 Strzeżże się, abyś kiedy nie zapomniał przymierza Pana, Boga twego, które zawarł z tobą, i nie uczynił sobie rytej podobizny tych rzeczy, które Pan czynić zakazał.24 Bo Pan, Bóg twój, jest to ogień trawiący, Bóg zawistny.25 – Jeśli zrodzicie synów i wnuków, a będziecie mieszkać w ziemi, i zwiedzeni uczynicie sobie jaką podobiznę, dopuszczając się złego przed Panem, Bogiem waszym, żeby go do gniewu przywieść,26 za świadków biorę dziś niebo i ziemię, że rychło zginiecie z ziemi, którą, przeszedłszy Jordan, posiądziecie; nie będziecie w niej przez długi czas mieszkać, ale wygładzi was Pan,27 i rozproszy po wszystkich narodach i mało was zostanie między narodami, do których was Pan zawiedzie.28 A tam będziecie służyć bogom, którzy ręką człowieczą są utworzeni, drewnu i kamieniowi, które nie widzą ani słyszą, ani jedzą, ani wąchają.29 – A gdy będziesz tam szukać Pana, Boga twego, znajdziesz go, jeśli go jeno całym sercem szukać będziesz i wszystkim utrapieniem duszy twojej.30 Gdy cię spotkają wszystkie te rzeczy, które są przepowiedziane, ostatniego czasu nawrócisz się do Pana, Boga twego, i będziesz słuchał głosu jego.31 Albowiem Bogiem miłosiernym jest Pan, Bóg twój, nie opuści cię ani zupełnie nie zgładzi, ani nie zapomni przymierza, które zaprzysiągł ojcom twoim.32 – Pytaj się o dawnych czasach, które były przed tobą, od dnia, którego stworzył Bóg człowieka na ziemi, od jednego krańca nieba do krańca drugiego, czy się kiedy taka rzecz stała,33 albo czy kiedy wiadomym było, aby słyszał lud głos Boga mówiącego spośród ognia, jakeś to słyszał, a żyw zostałeś?34 Czy uczynił to Bóg, żeby wszedł i wziął sobie lud spośród narodów przez doświadczenia, znaki i cuda, przez wojnę i mocną rękę, i wyciągnione ramię, i straszne widzenia, wedle wszystkiego, co uczynił dla was Pan, Bóg wasz, w Egipcie, na co patrzyły oczy twoje,35 abyś wiedział, iż Pan sam jest Bogiem, a nie masz innego oprócz niego?36 Dał ci słyszeć swój głos z nieba, aby cię pouczyć, i na ziemi ukazał ci ogień swój bardzo wielki, i słyszałeś słowa jego spośród ognia,37 albowiem umiłował ojców twoich i obrał potomstwo ich po nich, i wywiódł cię idąc przed tobą w mocy swojej z Egiptu,38 aby wygładzić narody bardzo wielkie i mocniejsze od ciebie na wejście twoje, i wprowadził cię i dał ci ziemię ich w posiadłość, jak to widzisz dnia dzisiejszego.39 – A tak poznaj dzisiaj i myśl w sercu swoim, że Pan sam jest Bogiem na niebie wysoko i na ziemi nisko, a nie masz innego.40 Strzeż przykazań i ustaw jego, które ja daję tobie, aby dobrze ci było i synom twym po tobie, ażebyś przez długi czas trwał na ziemi, którą Pan, Bóg twój, da tobie!” DODATEK; WYZNACZENIE TRZECH MIAST UCIECZKI W ZAJORDANII ‚(4,41-43).41 Wtedy oddzielił Mojżesz trzy miasta za Jordanem na wschodniej stronie,42 aby do nich uciekał, kto by zabił bliźniego swego niechcąco, a nie był mu nieprzyjacielem przedtem; i by do którego z tych mlast zbiec mógł:43 Bosor na puszczy, które leży na równinie, z pokolenia Rubena, i Ramot w Galaad, które jest w pokoleniu Gada, i Golan w Basanie, które jest w pokoleniu Manassesa.Druga mowa Mojżesza. (4,44 – 11,32). WSTĘP HISTORYCZNY ‚(4,44-49).44 Ten jest zakon, który przedłożył Mojżesz synom Izraelowym,45 i te świadectwa i ustawy, i prawa, które ogłosił synom Izraelowym, kiedy wyszli z Egiptu,46 za Jordanem w dolinie naprzeciw świątyni Fogora, w ziemi Sehona, króla amorejskiego, który mieszkał w Hesebonie i którego pobił Mojżesz.47 Synowie też Izraelowi wyszedłszy z Egiptu, posiedli ziemię jego i ziemię Oga, króla Basanu, dwu królów amorejskich, którzy byli za Jordanem na wschód słońca,48 od Aroeru, który leży na brzegu potoku Arnon, aż do góry Syjon, która jest też zwana Hermon,49 wszystką równinę za Jordanem na wschodniej stronie aż do morza Pustynnego i aż pod górę Fasga. PRZEDMOWA; POCZĄTEK PRZYKAZAŃ (5,1-33). Napomnienie do zachowania praw (5,1). Ich początek, przymierze zawarte na Horebie (2-5). Dziesięcioro przykazań (6-21), ogłoszone przez samego Jahwę i napisane na tablicach kamiennych (22). Przerażenie Izraelitów, którzy proszą o pośrednictwo Mojżesza i uzyskują je (23-31); nowe napomnienie (32-33).
51 I wezwał Mojżesz wszystkiego Izraela, i rzekł do niego: „Słuchaj, Izraelu, ustaw i praw, które ja dziś mówię do uszu waszych; nauczcie się ich i czynem je wypełniajcie.2 Pan, Bóg nasz, uczynił z nami przymierze na Horebie.3 Nie z ojcami naszymi uczynił przymierze, ale z nami, którzy tu na ten czas jesteśmy i żyjemy.4 Twarzą w twarz mówił do nas na górze spośród ognia.5 Ja łącznikiem i pośrednikiem byłem podówczas pomiędzy Panem a wami, aby wam głosić słowa jego, boście się bali ognia i nie wstąpiliście na górę.6 I mówił: „Ja Pan, Bóg twój, którym cię wywiódł z ziemi egipskiej, z domu niewoli.7 Nie będziesz miał bogów cudzych przed oczyma mymi.8 Nie uczynisz sobie rzeźby ani podobizny wszystkich rzeczy, które są na niebie w górze i które na ziemi nisko, i które są w wodach pod ziemią.9 Nie będziesz się im kłaniał ani służył. Bom ja jest Pan, Bóg twój, Bóg zawistny, który dochodzę nieprawości ojców na synach do trzeciego i czwartego pokolenia tych, którzy mnie nienawidzą,10 a czynię miłosierdzie na wiele tysięcy miłującym mię i strzegącym przykazań moich.11 Nie będziesz używał imienia Pana, Boga twego, nadaremnie, bo nie ujdzie karania, kto by dla próżnej rzeczy użył imienia jego.12 Zachowaj dzień sobotni, abyś go święcił, jak ci przykazał Pan, Bóg twój.13 Sześć dni robić będziesz i pełnić wszystkie roboty twoje.14 Siódmy dzień jest sabat, to jest odpocznienie Pana Boga twego. Nie będziesz weń pełnił żadnej roboty, ty ani syn twój, ani córka, służebnik i służebnica, ani wół, ani osioł, ani żadne bydlę twoje, ani przychodzień, który jest między bramami twoimi, aby odpoczął sługa i służebnica twoja jak i ty.15 Pamiętaj, żeś i sam służył w Egipcie, i wywiódł cię stamtąd Pan, Bóg twój, ręką mocną i ramieniem wyciągniętym, i przeto ci kazał, abyś zachował dzień sobotni.16 Czcij ojca twego i matkę, jak ci przykazał Pan, Bóg twój, abyś żył przez długi czas i żeby ci się dobrze wiodło na ziemi; którą Pan, Bóg twój, da tobie.17 Nie będziesz zabijał.18 Ani będziesz cudzołożył.19 I kradzieży nie będziesz popełniał.20 Ani będziesz mówił przeciw bliźniemu twemu fałszywego świadectwa.21 Nie będziesz pożądał żony bliźniego twego, ani domu, ani roli, ani sługi, ani służebnicy, ani wołu, ani osła, ani żadnych rzeczy, które jego są.”22 Te słowa mówił Pan do wszystkiego zgromadzenia na górze spośród ognia i obłoku, i mroku głosem wielkim, i nic więcej nie dodał, a napisał je na dwu tablicach kamiennych, które mi dał.23 – A wy, gdyście usłyszeli głos spośród ciemności, a widzieli górę gorejącą, przystąpiliście do mnie, wszyscy książęta pokoleń i starsi, i rzekliście:26 „Oto nam ukazał Pan, Bóg nasz, majestat i wielkość swoją; głos jego słyszeliśmy spośród ognia i przekonaliśmy się dziś, że choć Bóg mówi z człowiekiem, człowiek pozostaje przy życiu.25 Czemuż tedy mamy pomrzeć i ma nas pochłonąć ten ogień bardzo wielki? Bo jeśli dłużej słyszeć będziemy głos Pana, Boga naszego, pomrzemy.26 Cóż jest wszelkie ciało, aby miało słyszeć głos Boga żyjącego, który spośród ognia mówi, jakeśmy słyszeli, a mogło pozostać przy życiu?27 Ty raczej idź, a słuchaj wszystkiego, co ci rzecze Pan, Bóg nasz, i mówić będziesz do nas, a my usłyszawszy czynić to będziemy.”28 Gdy to usłyszał Pan, rzekł do mnie: „Słyszałem głos słów ludu tego które mówił do ciebie; dobrze wszystko mówili.29 Kto by to dał, aby takie serce mieli, żeby się mnie bali i strzegli wszystkich rozkazań moich po wszystek czas, aby dobrze było im i synom ich na wieki!30 Idź a powiedz im: Wróćcie się do namiotów waszych.31 A ty stój tu ze mną, a oznajmię tobie wszystkie przykazania moje i ustawy, i prawa, których ich uczyć będziesz, aby je pełnili w ziemi, którą im dam w posiadłość.”32 – Strzeżcież tedy i czyńcie, co wam Pan Bóg przykazał; nie zbaczajcie ani na prawo ani na lewo,33 ale drogą, którą przykazał Pan, Bóg wasz, chodzić będziecie, abyście żyli i dobrze się wam działo, i żeby długo ciągnęły się dni w ziemi posiadłości waszej. MIŁOŚĆ BOGA WARUNKIEM SZCZĘŚCIA IZRAELA (6,1-25). Naponmienie do zachowania prawa Bożego (6,1-3). Wielkie przykazanie miłości (4-9). Nie zapominać o Jahwie w ziemi Chanaan (10-15), być mu powolnym (16-19), nauczać jego prawa przyszłe pokolenia (20-25).
61 Te są przykazania i ustawy, i prawa, których Pan, Bóg wasz, rozkazał mi nauczyć was, abyście je pełnili w ziemi, do której przychodzicie posiąść ją,2 abyś się bał Pana, Boga twego, i strzegł wszystkich ustaw i przykazań jego, które ja daję tobie i synom i wnukom twoim po wszystkie dni żywota twego, aby się długo ciągnęły dni twoje.3 Słuchaj, Izraelu, a pilnuj, abyś czynił, co ci Pan przykazał, abyś miał się dobrze i rozmnożył się bardzo, jak ci obiecał Pan, Bóg ojców twoich, ziemię mlekiem i miodem płynącą.4 – Słuchaj, Izraelu! Pan, Bóg nasz, Pan jeden jest.5 Będziesz miłował Pana, Boga twego, ze wszystkiego serca twego i ze wszystkiej duszy twojej, i ze wszystkiej siły twojej.6 I będą te słowa, które ja dziś przykazuję tobie,7 w sercu twoim, i będziesz je powiadał synom twoim, i będziesz o nich rozmyślał, siedząc w domu twoim i idąc drogą, śpiąc i wstając.8 I przywiążesz je jako znak do ręki twojej, i będą, i ruszać się będą między oczyma twymi,9 i napiszesz je na podwoju i na drzwiach domu twego.10 – A gdy cię wprowadzi Pan, Bóg twój do ziemi, którą zaprzysiągł ojcom twym, Abrahamowi, Izaakowi i Jakubowi, i da ci miasta wielkie i bardzo dobre,11 którycheś nie budował, i domy, pełne wszystkich bogactw, którycheś nie stawiał, studnie, którycheś nie kopał, winnice i oliwnice, którycheś nie sadził,12 a będziesz jadł i najesz się:13 strzeż się pilnie, abyś nie zapomniał Pana, który cię wywiódł z ziemi egipskiej, z domu niewoli. Pana, Boga twego, bać się będziesz i jemu samemu służyć i przez imię jego przysięgać będziesz.14 Nie pójdziecie za bogami cudzymi wszystkich narodów, które są wokoło was, albowiem Bóg zawistny,15 Pan, Bóg twój, w pośrodku ciebie; by się kiedy nie rozgniewała zapalczywość Pana, Boga twego, przeciw tobie, a nie zniósł cię z powierzchni ziemi.16 – Nie będziesz kusił Pana, Boga twego, jak kusiłeś na miejscu Kuszenia.17 Strzeż przykazań Pana, Boga twego, i świadectw,18 i ustaw, które ci dał, a czyń to, co się podoba i co dobre jest przed oczyma Pańskimi, abyś się miał dobrze, a wszedłszy posiadł ziemię bardzo dobrą, o której przysiągł Pan ojcom twoim,19 że wygładzi wszystkich nieprzyjaciół twych przed tobą, jak powiedział.20 – A gdy cię zapyta syn twój jutro, mówiąc: „Co znaczą te świadectwa i ustawy, i prawa,21 które nam dał Pan, Bóg nasz?” rzeczesz mu: „Byliśmy niewolnikami Faraonowymi w Egipcie, i wywiódł nas Pan z Egiptu mocną ręką,22 i czynił znaki i cuda wielkie a bardzo złe w Egipcie przeciw Faraonowi i wszystkiemu domowi jego przed oczyma naszymi,23 i wywiódł nas stamtąd, aby nas wprowadzić i dać ziemię, którą zaprzysiągł ojcom naszym.24 I przykazał nam Pan, żebyśmy czynili wszystkie te prawa i bali się Pana, Boga naszego, żeby nam było dobrze po wszystkie dni żywota naszego, jak jest dzisiaj.25 I będzie nam miłościw, jeśli będziemy strzec i pełnić wszystkie przykazania jego przed Panem, Bogiem naszym, jak nam rozkazał.” WYTĘPIĆ CHANANEJCZYKÓW I ICH BAŁWANY (7,1-26). Zaklęcie; żadnego przymierza ni malżeństw, zniszczenie przedmiotów kultu (7,1-5). I.ud święty (6), wybrany z miłości i dla wypełnienia obietnic, danych ojcom (7-8); warunki przyjaźni z Bogiem (9-11). Za wierność obiecuje Bóg Izraelowi błogosławieństwo na roli (12- 15) i zwycięstwo nad narodami potężniejszymi od niego (16-24). Zniszczyć bałwany chananejskie (25-26).
71 Gdy cię wwiedzie Pan, Bóg twój, do ziemi, do której wchodzisz, abyś ją posiadł, a wygładzi wiele narodów przed tobą, Hetejczyka i Gergezejczyka, i Amorejczyka, Chananejczyka i Ferezejczyka, i Hewejczyka, i Jebuzejczyka, siedem narodów w daleko większej liczbie niż ty jesteś, i mocniejszych od ciebie,2 i gdy je Pan, Bóg twój, podda tobie, wybijesz je do szczętu. Nie wejdziesz z nimi w przymierze ani się zlitujesz nad nimi, ani się małżeństwami z nimi łączyć będziesz.3 Córki twej nie dasz synowi jego,4 ani córki jego nie weźmiesz synowi twemu, bo zwiedzie syna twego, że nie pójdzie za mną, ale raczej będzie służył cudzym bogom, i rozgniewa się zapalczywość Pańska, i wygładzi cię prędko.5 Ale raczej to im uczynicie: Ołtarze ich wywróćcie i bałwany pokruszcie, i gaje wyrąbcie, i rzeźby popalcie.6 – Boś ty jest ludem świętym Panu, Bogu twemu. Ciebie obrał Pan, Bóg twój, abyś mu był ludem osobliwym z wszystkich ludów, które są na ziemi.7 Nie dlatego, iżbyście wszystkie narody liczbą przewyższali, do was się przyłączył Pan i obrał was, gdyż was mniej jest, niźli wszystkich ludów,8 ale iż was Pan umiłował i strzegł przysięgi, którą złożył ojcom waszym; i wywiódł was mocną ręką, i wykupił z domu niewoli, z ręki Faraona, króla egipskiego.9 I będziesz wiedział, że Pan, Bóg twój, jest to Bóg mocny i wierny; dochowujący przymierza i miłosierdzia tym, którzy go miłują, i tym, którzy strzegą przykazań jego,10 w tysiące pokoleń, a nienawidzącym go odpłaca zaraz, tak że ich wytraca, i nie odkłada na później, lecz natychmiast oddaje im to, na co zasłużyli.11 Przeto strzeż przykazań i ustaw, i praw, które ja tobie dziś rozkazuję pełnić.12 – Jeśli usłyszawszy te prawa, będziesz je zachowywał i pełnił, dochowa i Pan, Bóg twój, przymierza tobie i miłosierdzia, które zaprzysiągł ojcom twoim,13 i umiłuje cię, i rozmnoży, i będzie błogosławił owocowi żywota twego, i owocowi ziemi twojej, zbożu twemu i zbieraniu wina, oliwie i stadom, trzodom owiec twoich na ziemi, o której przysiągł ojcom twoim, że ją da tobie.14 Błogosławiony będziesz między wszystkimi narodami. Nie będzie u ciebie niepłodnego obojej płci, tak w ludziach, jak i w trzodach twoich.15 Odejmie Pan od ciebie wszelką niemoc, i chorób egipskich bardzo złych, które znasz, nie przypuści na ciebie, ale na wszystkich nieprzyjaciół twoich.16 – Pochłoniesz wszystkie narody, które Pan, Bóg twój, wyda tobie. Nie użali się nad nim oko twoje ani będziesz służył bogom ich, aby nie byli ci ku upadkowi.17 Jeślibyś rzekł w sercu twoim: „Więcej jest narodów tych niżeli mnie, jakże będę je mógł wygładzić?” nie bój się,18 ale pomnij, co uczynił Pan, Bóg twój, Faraonowi i wszystkim Egipcjanom:19 plagi bardzo wielkie, które widziały oczy twoje, i znaki, i cuda, i rękę mocną, i ramię wyciągnięte, aby cię wywiódł Pan, Bóg twój. Tak samo uczyni wszystkim ludom, których się boisz.20 Nadto i szerszenie pośle Pan, Bóg twój, na nie, aż wygładzi i wytraci wszystkich, którzy by przed tobą uszli i zataić się mogli.21 Nie będziesz się ich bał, bo Pan, Bóg twój, jest w pośrodku ciebie, Bóg wielki i straszny.22 On wyniszczy te narody przed oczyma twymi zwolna i po trosze. Nie będziesz ich mógł razem wygładzić, by się snadź nie namnożyło przeciwko tobie zwierząt polnych.23 I wyda ich Pan, Bóg twój, przed oczyma twymi, i pobije ich, aż wyginą do szczętu.24 I poda królów ich w ręce twoje, i wytracisz imiona ich pod niebem. Nikt nie będzie ci się mógł sprzeciwić, aż ich zetrzesz.25 – Rzeźby ich ogniem popalisz; nie będziesz pożądał srebra i złota, z którego są uczynione, ani nic sobie z nich nie weźmiesz, abyś się nie potknął, dlatego, że obrzydliwością to jest dla Pana, Boga twego.26 I nie wniesiesz niczego z bałwana do domu twego, byś się nie stał przekleństwem, jak i on jest. Jak sprosnością brzydzić się będziesz i jak plugastwo i brud obmierzłe ci będzie, bo przekleństwem jest. NIE ZAPOMINAĆ O JAHWIE W ZIEMI CHANAAN (8,1-20). Błogosławieństwo za wierność (8,1). Co Jahwe uczynił dotychczas dla Izraela (2-6). Dar Ziemi Obiecanej (7-10); jeżeli tam Izrael zapomni o Bogu sobie samemu przypisujac swe powodzenie (11-18), ulegnie zagładzie (19-20).
81 Wszelkiego przykazania, które ja dziś daję tobie, strzeż pilnie, abyś wypełniał, abyście mogli żyć i rozmnożyli się, i wszedłszy posiedli ziemię, którą zaprzysiągł Pan ojcom waszym.2 I pomnieć będziesz na wszystką drogę, którą cię prowadził Pan, Bóg twój, przez czterdzieści lat po puszczy, aby cię trapić i doświadczać, ażeby wiadome było, co tkwiło w sercu twoim, czy będziesz strzegł przykazań jego, czy też nie.3 Trapił cię niedostatkiem i dał ci na pokarm mannę, której nie znałeś ty i ojcowie twoi, aby ci pokazać, iż nie samym chlebem żyje człowiek, ale wszelkim słowem, które wychodzi z ust Pańskich.4 Odzienie twoje, którym się odziewałeś, bynajmniej nie zwiotczało i noga twoja nie starła się, a oto czterdziesty już rok jest.5 Rozważaj tedy w sercu swoim, iż jak człowiek wychowuje syna swego, tak Pan, Bóg twój, wychowywał ciebie,6 abyś strzegł przykazań Pana, Boga twego, i chodził drogamijego, i bał się go.7 – Albowiem Pan, Bóg twój, wprowadzi cię do ziemi dobrej, ziemi strumieni i wód i źródeł, na której polach i górach wytryskują rzek głębiny;8 do ziemi pszenicy, jęczmienia i winnic, w której figi i jabłka granatu, i drzewa oliwne się rodzą;9 do ziemi oliwy i miodu, gdzie bez żadnego niedostatku będziesz jadł chleb twój i wszystkich rzeczy obfitości zażywać będziesz; do ziemi, której kamienie są żelazem, a z gór jej kruszce miedzi dobywają.10 A gdy będziesz pożywał i nasycisz się, błogosław Pana, Boga twego, za ziemię niepospolitą, którą ci dał.11 – Pilnujże a strzeż się, abyś kiedy nie zapomniał Pana, Boga twego, i nie zaniedbał przykazań jego i praw, i ustaw,12 które ja dziś daję tobie, aby gdy się najesz i nasycisz, domów pięknych nabudujesz i namieszkasz się w nich,13 i będziesz miał stada krów i trzody owiec, srebra i złota i wszystkich rzeczy dostatek,14 nie wyniosło się serce twoje, i abyś nie zapomniało Panu, Bogu twoim, który cię wywiódł z ziemi egipskiej, z domu niewoli,15 i był przewodnikiem twoim na puszczy wielkiej i strasznej na której był wąż tchem palący i niedźwiadek, i żmija, a żadnej zgoła nie było wody;16 który wywiódł strumienie z twardej skały i karmił cię na puszczy manną, której me znali ojcowie twoi, a utrapiwszy cię i doświadczywszy, na ostatek zmiłował się nad tobą:17 abyś nie rzekł w sercu swoim: ” Siła moja i moc ręki mojej to wszystko mi sprawiły,”18 ale żebyś pomniał na Pana, Boga twego, że on tobie sił dodał, aby wypełnić swe przymierze, które zaprzysiągł ojcom twoim, jak dzień dzisiejszy pokazuje.19 – Ale jeśli zapomniawszy Pana, Boga twego, pójdziesz za bogami cudzymi i będziesz im służył i kłaniał się im; oto teraz przepowiadam tobie, że do szczętu zginiesz.20 Jak narody, które wygubił Pan na wejście twoje, tak i wy zginiecie, jeśli nie będziecie posłuszni głosowi Pana, Boga waszego. DAR BOŻY JEST NIEZASŁUŻONY (9,1 – 10,11). Że Jahwe prowadzi Izraela do zdobycia kraju (9,1-3), powodem tego jest bezbożność Chananejczyków (4-6). Dotychczasowa przekorność Izraelitów (7): na Horebie cielec złoty i modlitwa Mojżesza (8-21) w drodze do Kadesz i w Kadesz (22-24). Znowu modlitwa Mojżesza na Horebie (25-29); przebaczenie i nowe tablice Prawa (10,1-5). Dygresja o kilku stacjach drogi (6-7), o przywilejach Lewitów (8-9) i o pobycie Mojżesza na górze (10-11).
91 Słuchaj, Izraelu! Ty dziś przej-dziesz Jordan, aby podbić narody bardzo wielkie i mocniejsze od ciebie, miasta ogromne i wymurowane aż do nieba,2 lud wielki i wysoki, synów Enaka, których sam widziałeś i o nich słyszałeś, i którym nikt się oprzeć nie może.3 Będziesz tedy wiedział dzisiaj, że Pan, Bóg twój, sam pójdzie przed tobą jak ogień pożerający i niszczący, który ich skruszy i wygładzi i wytraci przed obliczem twoim prędko, jak ci powiedział.4 – Nie mówże w sercu twoim, gdy ich wygładzi Pan, Bóg twój, przed tobą: ” Dla sprawiedliwości mojej wprowadził mię Pan, abym tę ziemię posiadł, ponieważ dla bezbożności swej wytracone są te narody.”5 Albowiem nie dla sprawiedliwości twojej i prawości serca twego wnijdziesz, aby wziąć w posiadanie ziemię ich, ale dlatego, iż bezbożnie postępowały, na wejście twe zostały wygładzone, i żeby Pan wypełnił obietnicę swą, którą pod przysięgą dał ojcom twoim, Abrahamowi, Izaakowi i Jakubowi.6 Wiedz przeto, że nie dla sprawiedliwości twojej Pan, Bóg twój, dał tobie w posiadłość tę ziemię niepospolitą, gdyżeś ty jest lud twardego karku.7 – Pamiętaj a nie zapominaj, jak do gniewu przywodziłeś Pana, Boga twego, na puszczy. Od owego dnia, któregoś wyszedł z Egiptu, aż do tego miejsca, zawsześ Panu oporny był.8 Bo i na Horebie obruszyłeś go, i rozgniewany chciał cię wygładzić,9 gdym wstąpił na górę, aby wziąć tablice kamienne, tablice przymierza, które zawarł z wami Pan, i trwałem na górze czterdzieści dni i nocy, chleba nie jedząc i wody nie pijąc.10 I dał mi Pan dwie tablice, napisane palcem Bożym i zawierające wszystkie słowa, które wam mówił na górze spośród ognia, gdy lud stał zgromadzony.11 A gdy minęło czterdzieści dni i czterdzieści nocy, dał mi Pan dwie tablice kamienne, tablice przymierza,12 i rzekł mi: „Wstań, a znijdź stąd rychło, bo lud twój, któryś wywiódł z Egiptu, opuścił prędko drogę, którąś im ukazał, i uczynił sobie bałwana litego.”13 I znowu rzekł Pan do mnie: „Widzę, iż ten lud jest twardego karku.14 Puść mię, abym go starł i wygładził imię jego spod nieba, a ciebie postawił nad ludem, który by był większy i mocniejszy niźli ten.”15 A gdym zstępował z gorejącej góry i dwie tablice przymierza trzymałem obiema rękoma,16 a ujrzałem, żeście zgrzeszyli Panu, Bogu waszemu, i uczyniliście sobie cielca litego a opuściliście rychło drogę jego,17 którą wam ukazał, rzuciłem tablice z ręku moich i stłukłem je przed oczyma waszymi.18 I padłem przed Panem jak pierwej, przez czterdzieści dni i nocy chleba nie jedząc i wody nie pijąc dla wszystkich grzechów waszych, któreście popełnili przeciw Panu i jego do gniewu przywiedli,19 bom się bał zapalczywości i gniewu jego, którym wzruszony na was, chciał was wygładzić. I wysłuchał mię Pan i tym razem.20 Na Aarona też bardzo się rozgniewał i chciał go zetrzeć; i za niego także modliłem się.21 A dzieło wasze grzeszne, któreście uczynili, to jest cielca, pochwyciłem i spaliłem ogniem, a skruszywszy go w kawałki i całkiem w proch obróciwszy, wrzuciłem w potok, który ciecze z góry.22 W Pożarze też i w Kuszeniu, i u Grobów Pożądania drażniliście Pana,23 i kiedy was posłał z Kadesbarne mówiąc: „Wstąpcie i posiądźcie ziemię, którą wam dałem,” i wzgardziliście rozkazaniem Pana, Boga waszego, i nie wierzyliście mu aniście głosu jego słuchać chcieli,24 aleście zawsze byli oporni od tego dnia któregom was poznawać począł.25 – I leżałem przed Panem czterdzieści dni i nocy, przez które go uniżenie prosiłem, aby was nie wygładził,26 jak był zagroził. I modląc się mówiłem: „Panie Boże, nie zatracaj ludu twego i dziedzictwa twego, któreś odkupił w wielkości twojej, któreś wywiódł z Egiptu mocną ręką.27 Pomnij na sługi twoje, Abrahama, Izaaka i Jakuba; nie patrz na twardość ludu tego i na bezbożność, i na grzech,28 aby snadź nie rzekli mieszkańcy ziemi, z której nas wywiodłeś: „Nie mógł ich Pan wprowadzić do ziemi, którą im obiecał, a nienawidził ich, przeto ich wywiódł, aby ich wybić na puszczy.”29 A oni są ludem twoim i dziedzictwem twoim, któreś wywiódł w mocy twej wielkiej i ramieniem twoim wyciągniętym.”
101 Natenczas rzekł Pan do mnie: „Wygładź sobie dwie tablice kamienne na kształt poprzednich, i wstąp do mnie na górę; i zrób także skrzynię drewnianą.2 Napiszę na tablicach słowa, które były na tych, coś je przedtem potłukł, i włożysz je do skrzyni.3 ” Uczyniłem tedy skrzynię z drzewa akacjowego, a wygładziwszy dwie tablice kamienne na kształt poprzednich, wstąpiłem na górę niosąc je w ręku.4 I napisał na tablicach wedle tego, co pierwej był napisał, słów dziesięć, które mówił Pan do was na zórze spośród ognia, gdy się był lud gromadził i dał mi je.5 I wróciwszy się z gbry, zstąpiłem, i włożyłem tablice do skrzyni, którą uczyniłem, i do tego czasu tam są, jak mi Pan przykazał.6 – A synowie Izraelowi wyruszyli z Berotu synów Jakana do Mosery, gdzie Aaron umarł i został pogrzebany, a zamiast niego urząd kapłański zaczął sprawować Eleazar, syn jego.7 Stamtąd przyszli do Gadgad; z tego zaś miejsca wyciągnąwszy położyli się obozem w Jetebata, w ziemi wód i potoków.8 – Natenczas odłączył pokolenie Lewiego, aby nosiło skrzynię przymierza Pańskiego i stało przed nim w służbie, i błogosławiło w imię jego, aż do dnia dzisiejszego.9 Dlatego nie miał Lewi części ani posiadłości z braćmi swymi, bo sam Pan jest dziedzictwem jego, jak mu obiecał Pan, Bóg twój.10 – A ja stałem na górze, jak i pierwej, czterdzieści dni i nocy, i wysłuchał mię Pan także tym razem, i ciebie zatracić nie chciał.11 I rzekł mi: „Idź i prowadź lud, żeby wszedł i posiadł ziemię, o której przysiągłem ojcom ich, że im ją dam.” NOWE NAPOMNIENIE DO POSŁUSZEŃSTWA (10,12 -11,32). Pobudki: Łaska wyboru Bożego (10,12-15); obecny stosunek Jahwy do Izraela (16-22); wspomnienie na pomoc cudowną (11,l-4) i na kary (5-6); błogosławieństwo, które towarzyszyć będzie pobytowi w Ziemi Obiecanej (7-17), włączając w to wygładzenie nieprzyjaciół (18-25), w obliczu błogosławieństwa i przekleństwa (26-32).12 A teraz, Izraelu, czegóż Pan, Bóg twój, żąda od ciebie, jeśli nie tego, abyś się bał Pana, Boga twego, i chodził drogami jego, a miłował go i służył Panu, Bogu twemu, ze wszystkiego serca twego i ze wszystkiej duszy twojej,13 i żebyś strzegł przykazań Pańskich i ustaw jego, które ja dziś tobie daję, aby ci się dobrze działo?14 Oto Pana, Boga twego, jest niebo i niebo nad niebiosami, ziemia i wszystko,15 co jest na niej, a przecie z ojcami twymi zespolił się Pan i umiłował ich, i obrał potomstwo ich po nich, to jest was, ze wszystkich narodów, jak to się dziś pokazuje.16 – Obrzeżcie zatem napletek serca waszego, a karku waszego dalej nie zatwardzajcie.17 Albowiem Pan, Bóg wasz, on to jest Bogiem bogów i Panem panujących, Bóg wielki i możny i straszny, który nie zważa na osoby ani na dary,18 wymierza sprawiedliwość sierocie i wdowie, miłuje przychodnia i daje mu żywność i odzienie.19 I wy tedy miłujcie przychodniów, boście i sami byli przychodniami w ziemi egipskiej.20 Pana, Boga twego, będziesz się bał i jemu samemu służył; będziesz stał przy nim i w imię jego przysięgać będziesz.21 On jest chwałą twoją i Bogiem twoim, który spełnił na tobie te wielkie i straszliwe rzeczy, które widziały oczy twoje.22 W siedemdziesiąt dusz zstąpili ojcowie twoi do Egiptu, a teraz oto rozmnożył cię Pan, Bóg twój, jak gwiazdy niebieskie.
111 Miłuj tedy Pana, Boga twego i chowaj przepisy jego i ustawy, prawa i przykazania przez wszystek czas.2 Poznajcie dziś, czego nie znają synowie wasi, którzy nie widzieli kary Pana, Boga waszego: wielkość jego i mocną rękę, i ramię wyciągnięte,3 znaki i czyny, których dokonał wpośród Egiptu nad Faraonem królem i wszystką ziemią jego,4 i nad wszystkim wojskiem Egipcjan, i nad końmi i wozami: jak ich okryły wody morza Czerwonego, gdy was gonili, i zgładził ich Pan aż do dnia dzisiejszego;5 co wam też uczynił na puszczy, ażeście przyszli na to miejsce,6 i co zrobił z Datanem, i Abironem, synami Eliaba, który był synem Rubena, gdy ziemia otworzywszy paszczę swą pochłonęła ich z domami i z namiotami, i ze wszystką majętnością ich, którą mieli wśród Izraela.7 – Oczy wasze widziały wszystkie czyny Pana wielkie,8 których dokonał, abyście strzegli wszystkich przykazań jego, które ja wam dziś daję, i mogli wnijść i posiąść ziemię, do której wchodzicie,9 i żyć w niej przez czas długi, w ziemi, którą pod przysięgą obiecał Pan ojcom waszym i potomstwu ich, ziemię mlekiem i miodem płynącą.10 Ziemia bowiem, do której wchodzisz posiąść ją, nie jest jak ziemia egipska, z której wyszedłeś, gdzie posiawszy nasienie, jak do ogrodów wodę się sprowadza na oblewanie,11 ale jest to ziemia gór i dolin,12 z nieba dżdżu czekająca, ziemia, którą Pan, Bóg twój, zawsze nawiedza, a oczy jego na niej są od początku roku aż do końca jego.13 Jeśli tedy będziecie posłuszni przykazaniom moim, które ja wam dziś daję, abyście miłowali Pana, Boga waszego, i służyli mu ze wszystkiego serca waszego i ze wszystkiej duszy waszej,14 da deszcz ziemi waszej, wczesny i późny, abyście zebrali zboże i wino, i oliwę,15 i siano z pól na paszę dla dobytku, i abyście sami jedli i nasycili się.16 Strzeżcie się, by się snadź nie dało uwieść serce wasze, i byście nie odstąpili od Pana i służyli cudzym bogom, i kłaniali się im;17 bo Pan rozgniewany zamknie niebo, i deszcze nie spadną, ani ziemia nie da urodzaju swego, sami też wyginiecie prędko z ziemi wybornej, którą wam Pan dać ma.18 – Włóżcie te słowa moje do serc i do myśli waszych, i zawieście je na znak na rękach, i między oczyma waszymi połóżcie.19 Nauczajcie synów waszych, aby je rozmyślali, kiedy siedzieć będziesz w domu twym i pójdziesz drogą, i położysz się i wstaniesz.20 Napiszesz je na podwojach i drzwiach domu twego,21 aby się rozmnożyły dni twoje i synów twoich w ziemi, o której przysiągł Pan ojcom twoim, że im ją da, póki niebo wisi nad ziemią.22 Jeśli bowiem strzec będziecie przykazań, które ja wam daję, i pełnić je będziecie, że będziecie miłowali Pana, Boga waszego, i chodzili wszystkimi drogami jego,23 trzymając się go, wytraci Pan wszystkie te narody przed obliczem waszym i zawładniecie nimi, chociaż są większe i mocniejsze niźli wy.24 Wszelkie rniejsce, na które stąpi noga wasza, wasze będzie. Od puszczy i od Libanu, od rzeki wielkiej Eufratu aż do morza Zachodniego będą granice wasze.25 Nikt nie ostoi się przed wami, strach przed wami i bojaźń puści Pan, Bóg wasz, na każdą ziemię, którą deptać będziecie, jak wam powiedział.26 – Oto kładę przed oczy wasze dziś błogosławieństwo i przekleństwo:27 błogosławieństwo, jeśli posłuszni będziecie przykazaniom Pana, Boga waszego, które ja wam dziś daję;28 przekleństwo, jeśli nie będziecie posłuszni przykazaniom Pana, Boga waszego, ale zstąpicie z drogi, którą ja wam teraz ukazuję, i pójdziecie za bogami cudzymi, których nie znacie.29 A gdy cię wprowadzi Pan, Bóg twój, do ziemi, do której idziesz na mieszkanie, położysz błogosławieństwo na górze Garizim, przekleństwo na górze Hebal,30 które są za Jordanem, za drogą, która idzie na zachód słońca, w ziemi Chananejczyków, którzy mieszkają na równinie naprzeciw Galgala, to zaś jest przy dolinie, ciągnącej się i zachodzącej daleko.31 Wy bowiem przejdziecie Jordan, aby wziąć w posiadanie ziemię, którą Pan, Bóg wasz, da wam, abyście ją mieli i posiadali.32 Patrzcież tedy, abyście pełnili ustawy i prawa, które ja dziś położę przed oczy wasze.Cześć II (12,1- 26,19)PRAWODAWSTWOI. Prawo religijne. (12,1-16,17) PRAWO O JEDNOŚCI ŚWIĄTYNI (12,1-32). Wstęp (12,1). Po zburzeniu miejsc kultu pogańskiego w ziemi Chanaan (2-3) w jedynym miejscu, które Bóg wyznaczy, mają składać Bogu swe ofiary i dary (4-7). Praktyka obecna, odmienna od tego przepisu, jest usprawiedliwiona stanem wojny i wędrówek (8-12). Chociaż składanie Bogu ofiar dozwolone jest tylko w jednym miejscu (13-14), to jednak do własnego użytku wolno zwierzęta zabijać wszędzie (15-19). Po rozszerzeniu granic i ustaleniu pokoju pozwolenie to będzie ograniczone do miejsc oddalonych od świątyni (20-27). Przestroga przed naśladowaniem bałwochwalstwa Chananejczyków (28-32).
121 Te są przykazania i prawa które pełnić macie w ziemi, którą Pan, Bóg ojców twoich, da tobie, abyś ją posiadł po wszystkie dni, w których chodzić będziesz po ziemi.2 Zburzcie wszystkie miejsca, na których narody, którymi zawładniecie, chwaliły bogi swoje, na górach wysokich i pagórkach, i pod każdym drzewem gałęzistym.3 Porozwalajcie ołtarze ich i połamcie słupy, gaje ogniem spalcie, bałwany pokruszcie, wygładźcie imiona ich z owych miejsc.4 Nie będziecie tak robili Panu, Bogu waszemu,5 ale przychodzić będziecie na miejsce, które obierze Pan, Bóg wasz, ze wszystkich pokoleń waszych, aby tam położyć imię swoje i mieszkać na nim,6 i będziecíe ofiarować na tym miejscu całopalenia i ofiary wasze, dziesięciny i pierwociny rąk waszych i śluby, i dary, i pierworodne krów i owiec.7 I tam będziecie jeść przed oczyma Pana, Boga waszego, i weselić się będziecie wszystkim, do czego przyłożyliście rękę, wy i domy wasze, w czym wam pobłogosławił Pan, Bóg wasz.8 – Nie będziecie tam czynić, co my tu dziś czynimy każdy, co mu się dobrym zda.9 Boście aż do tego czasu nie przyszli do odpoczynku i posiadłości, którą wam da Pan, Bóg wasz.10 Przejdziecie Jordan i mieszkać będziecie w ziemi, którą wam da Pan, Bóg wasz, żebyście odpoczęli od wszystkich nieprzyjaciół wokoło11 i bez wszelkiej bojaźni mieszkali na miejscu, które obierze Pan, Bóg wasz, aby imię jego było na nim; tam wszystko, co przykazuję, znosić będziecie: całopalenia i ofiary, i dziesięciny, i pierwociny rąk waszych, i wszystkie dary przednie, które ślubować będziecie Panu.12 Tam ucztować będziecie przed Panem, Bogiem waszym, wy i synowie, i córki wasze, słudzy i służebnice, i Lewita, który w miastach waszych mieszka, bo nie ma innego działu i posiadłości między wami.13 – Strzeż się, abyś nie ofiarował całopalenia twojego na każdym miejscu,14 które ujrzysz, ale na tym, które obierze Pan, w jednym z pokoleń twoich, będziesz składał ofiary i uczynisz, cokolwiek przykazuję tobie.15 A jeślibyś chciał jeść i jedzenie mięsa podobałoby się tobie, zabij i jedz według błogosławieństwa Pana, Boga twego, które tobie dał w miastach twoich; czy jest nieczyste, to jest mające zmazę i ułomne, czy też czyste, to jest całe i bez zmazy, i stąd ofiarować się je godzi, jak sarnę i jelenia jeść będziesz,16 nie pożywając tylko krwi, którą na ziemię jak wodę wylejesz.17 Nie będziesz mógł jeść w miastach twoich dziesięciny zboża i wina, i oliwy twojej, pierworodnych bydła i drobiu, i wszystkich rzeczy, któreś ślubował i dobrowolnie chciał ofiarować, i pierwocin rąk twoich.18 Ale przed Panem, Bogiem twoim, jeść je będziesz, na miejscu, które obierze Pan, Bóg twój, ty i syn twój, i córka twoja, i sługa, i służebnica, i Lewita, który mieszka w miastach twoich; i będziesz się weselił i posilał przed Panem, Bogiem twoim, wszystkim, do czego przyłożyłeś rękę twoją.19 Strzeż się, abyś nie opuszczał Lewity przez wszystek czas, w którym mieszkać będziesz w ziemi.20 – Gdy rozprzestrzeni Pan, Bóg twój, granice twoje, jak ci powiedział, a będziesz chciał jeść mięsa, którego pragnie dusza twoja,21 a daleko byłoby miejsce, które obierze Pan, Bóg twój, aby tam było imię jego, zabijesz z bydła i z drobnej trzody, które mieć będziesz, jak ci przykazałem, i będziesz jadł w miastach twoich, jak ci się podoba.22 Jak jedzą sarnę i jelenia, tak je jeść będziesz; i czysty, i nieczysty zarówńo jeść będą.23 Tylko się tego strzeż, abyś krwi nie jadł, bó krew ich jest zamiast duszy, i przeto nie masz jeść duszy z mięsem,24 ale na ziemię wylejesz jak wodę,25 aby się dobrze działo tobie i synom twoim po tobie, gdy uczynisz, co się podoba oczom Pańskim.26 A co poświęciłeś i ślubowałeś Panu, to weźmiesz i przyjdziesz na miejsce, które obierze Pan,27 i złożysz ofiary twoje, mięso i krew, na ołtarzu Pana, Boga twego; krew ofiar wylejesz na ołtarzu, a mięso sam jeść będziesz.28 – Strzeżże i słuchaj wszystkiego, co ja przykazuję tobie, aby dobrze było tobie i synom twoim po tobie na wieki, gdy będziesz czynił, co jest dobrego i przyjemnego w oczach Pana, Boga twego.29 Gdy wytraci Pan, Bóg twój, przed obliczem twoim narody, do których wnijdziesz, aby je podbić, i zawładniesz nimi i mieszkać będziesz w ziemi ich,30 strzeż się, abyś ich nie naśladował gdy na twoje wejście będą wygładzeni, i nie pytał się o obrzędy ich mówiąc: „Jak chwaliły te narody bogi swoje, tak i ja chwalić będę.”31 Nie uczynisz tak Panu Bogu twemu; wszystkie bowiem obrzydliwości, których nienawidzi Pan, czynili bogom swoim, ofiarując synów i córki, i paląc ogniem.32 Co przykazuję tobie, to tylko czyń Panu, a nic nie dodawaj ani nie ujmuj. KARY NA BAŁWOCHWALCÓW (13,1-18). O proroku, który by zachęcał do bałwochwalstwa (13,1-5); o uwodzicielu skrytym, nawet najdroższej osobie (6-11); o mieście, które by się oddało bałwochwalstwu (12-18).
131 Jeśli powstanie wśród ciebie prorok, albo taki, który by mówił, że sen widział, i zapowiedziałby znak i cud,2 a stałoby się tak, jak powiedział, i rzekłby ci: „Pójdźmy a postępujmy za bogami obcymi, których nie znasz, i służmy im,”3 nie usłuchasz słów owego proroka albo snowidza, bo kusi was Pan, Bóg wasz, aby jawne było, czy go miłujecie, czy nie, ze wszystkiego serca i ze wszystkiej duszy waszej.4 Za Panem, Bogiem waszym, postępujcie i jego się bójcie, i strzeżcie przykazań jego, i słuchajcie głosu jego; jemu służyć będziecie i jego się będziecie trzymać.5 A ów prorok albo snów wymyślacz zostanie zabity, bo mówił, aby was odwieść od Pana, Boga waszego, który was wywiódł z ziemi egipskiej i odkupił was z domu niewoli, aby cię sprowadzić na manowce z drogi, którą tobie przykazał Pan, Bóg twój: i usuniesz zło spośród siebie.6 – Jeśliby cię chciał namówić brat twój, syn matki twojej, albo syn twój, albo córka, albo żona, która jest na łonie twoim, albo przyjaciel, którego miłujesz jak życie swoje, potajemnie mówiąc: „Pójdźmy, a służmy bogom cudzym, których nie znasz ty i ojcowie twoi,7 bogom wszystkich wokół narodów, które blisko albo daleko są, od początku aż do końca ziemi,”8 nie ulegaj mu ani go słuchaj, ani niech mu nie przepuszcaa oko twoje, żebyś się nad nim miał zmiłować i zataić go,9 ale natychmiast zabijesz; niech pierwsza podniesie się nań ręka twoja, a potem wszystek lud niech spuści rękę.10 Ukamienowany będzie na śmierć, bo cię chciał oderwać od Pana, Boga twego, który cię wywiódł z ziemi egipskiej, z domu niewoli;11 aby wszystek Izrael słysząc to bał się, a żadną miarą więcej nie uczynił nic podobnego.12 – Jeśli usłyszysz w jednym z miast twoich, które Pan, Bóg twój, da tobie na mieszkanie, że niektórzy mówią:13 „Wyszli synowie Beliala spośród ciebie i odwrócili obywateli miasta swego, i rzekli: Pójdźmy, a służmy cudzym bogom, których nie znacie,”14 pytaj się usilnie i z pilnością, a jeśli dowiedziawszy się prawdy znajdziesz, że pewne jest to, co powiadają, i że ohydy tej rzeczywiście się dopuszczono,15 wnet wybijesz mieszkańców miasta owego ostrzem miecza i zgładzisz je i wszystko co w nim jest aż do bydlęcia.16 Wszelki też sprzęt zgromadzisz wpośród ulic jego i z samym miastem spalisz, tak żebyś wszystko zniszczył Panu, Bogu twemu, i by było grobem wiekuistym; nie będzie więcej zbudowane17 i nie przylgnie nic do ręki twej z owego przekleństwa, aby się odwrócił Pan od gniewu zapalczywości swojej i zmiłował się nad tobą, i rozmnożył cię, jak przysiągł ojcom twoim,18 gdy będziesz słuchał głosu Pana, Boga twego, strzegąc wszystkich przykazań jego, które ja dziś daję tobie, abyś czynił, co jest miłe w oczach Pana, Boga twego. PRZECIW OBRZĘDOM POGRZEBOWYM POGAN (14,l-2).
141 Synami bądźcie Pana, Boga waszego: nie będziecie się nacinać ani robić łysin po umarłym,2 boś ty jest lud święty dla Pana, Boga twego, i cebie obrał, abyś mu był ludem osobliwym ze wszystkich narodów, które są na ziemi. POKARMY CZYSTE I NIECZYSTE (14,3-21). Zwierzęta (14,3-8), ryby (9-10), ptaki i owady (11-20). Padlina (21a). Koźlę gotowane w mleku swej matki (21b).3 Nie jadajcie rzeczy, które nieczyste są.4 Te są zwierzęta, które jeść możecie:5 wołu i owcę, i kozę, jelenia i sarnę, bawołu, dziką kozę, łanię, antylopę i żyrafę.6 Wszelkie zwierzę, które dzieli na dwoje kopyto a przeżuwa, jeść możecie.7 Z tych zaś, które przeżuwają, ale kopyta nie dzielą, jeść nie macie, jak wielbłąda, zająca, jeża. Te ponieważ przeżuwają, ale kopyta nie dzielą, nieczyste wam będą;8 świnia też, ponieważ dzieli kopyto a nie przeżuwa, nieczysta będzie. Mięsa ich jeść nie będziecie, a ścierwa się nie dotkniecie.9 To jeść możecie ze wszystkiego, co przebywa w wodzie: te, które mają skrzele i łuski,10 jedzcie; które bez skrzeli i łuski są, tych nie jedzcie, bo są nieczyste.11 – Wszystkie ptaki czyste jedzcie.12 Nieczystych nie jedzcie, to jest orła i gryfa, i orła morskiego,13 kani i sępa, i jastrzębia według rodzaju swego,14 i całego rodzaju kruczego,15 i strusia, i sowy, i łyski i jastrzębia według rodzaju swego,16 czapli i łabędzia,17 i ibisa, i nurka, modrzyka i puhacza,18 bąka i siewki, każde według rodzaju swego, dudka też i nietoperza.19 I wszystko, co pełza a ma skrzydełka, nieczyste będzie i nie będzie jedzone.20 Wszystko, co czyste jest, jedzcie.21 A cokolwiek padliną jest, nie jedzcie z niego; przychodniowi, który jest między bramami twymi, daj żeby jadł, albo mu sprzedaj; boś ty jest lud święty dla Pana, Boga twego. – Nie warz koźlęcia w mleku matki jego. DZIESIĘCINY (14,22-29). Dziesięcina roczna, która ma być złożona w świątyni (14,22-23); w razie zbytniej odległości od świątyni (24-27). Dziesięcina trzechletnia (28-29).22 Dziesiątą część oddzielisz ze wszystkich plonów twoich, które się rodzą na ziemi na każdy rok.23 I będziesz jadł przed oczyma Pana, Boga twego, na miejscu, które obierze, aby na nim wzywano imienia jego, dziesięcinę zboża twego i wina, i oliwy, i pierworodne z bydła i z owiec twoich, abyś się nauczył bać Pana, Boga twego na każdy czas.24 – A gdy dalsza będzie droga i miejsce, które obierze Pan, Bóg twój, i pobłogosławi ci, a nie będziesz mógł do niego tych wszystkich rzeczy donieść,25 sprzedasz wszystko i w pieniądze obrócisz, i poniesiesz w ręce twojej, i pójdziesz na miejsce, które obierze Pan, Bóg twój;26 i kupisz za te pieniądze, cokolwiek ci się będzie podobało, bądź z wołów, bądź z owiec, wina też i sycery, i wszystkiego, czego pożąda dusza twoja, a będziesz jadł przed Panem, Bogiem twoim, i będziesz ucztował ty i dom twój,27 i Lewita, który jest między bramami twymi; strzeż się, abyś go nie opuszczał, bo nie ma innej części w posiadłości twojej.28 – Roku trzeciego odłączysz drugą dziesięcinę ze wszystkiego, co ci się urodzi natenczas, i odłożysz w domu swoim.29 I przyjdzie Lewita, który nie ma innej części ani posiadłości z tobą, i przychodzień, i sierota, i wdowa, którzy są między bramami twymi, i będą jeść, i nasycą się, aby ci błogosławił Pan, Bóg twój, we wszystkich sprawach rąk twoich, które czynić będziesz. ROK ODPUSZCZENIA (15,1-18). Zasada i zastosowanie do pożyczek (15,1-3). Wierność prawu usunie ubóstwo z Izraela (4-6); okazywać się miłosiernym wobec ubogich i chętnie pożyczać (7-11). Zastosowanie do niewolników (12-18).
151 Siódmego roku zarządzisz odpuszczenie,2 które tym porządkiem obchodzone będzie. Ten, któremu co winien przyjaciel albo bliźni i brat jego, nie będzie się mógł upominać, bo to jest rok odpuszczenia Pańskiego.3 Od obcego i przychodnia możesz się domagać, od rodaka zaś i bliskiego nie będziesz miał prawa upominać się.4 – A ubogiego i żebraka nie będzie zgoła między wami, aby tobie błogosławił Pan, Bóg twój, w ziemi, którą ci da w posiadłość.5 Jeśli jednak będziesz słuchał głosu Pana, Boga twego, a strzegł wszystkiego, co ci rozkazał i co ja dziś przykazuję tobie: błogosławić ci będzie, jak obiecał.6 Będziesz pożyczał wielu narodom, a sam u żadnego pożyczać nie będziesz; będziesz panował nad wielu narodami, a nad tobą nikt panować nie będzie.7 – Jeśli jeden z braci twoich, którzy mieszkają między bramami miasta twego, w ziemi, którą ci da Pan, Bóg twój, do ubóstwa przyjdzie, nie zatwardzisz serca twego ani ściśniesz ręki,8 ale ją otworzysz ubogiemu i pożyczysz, czego zobaczysz,9 że potrzebuje. Strzeż się, aby się snadź nie wkradła do ciebie myśl bezbożna, i żebyś nie rzekł w sercu swym: „Nadchodzi siódmy rok odpuszczenia,” i nie odwrócił oczu swych od ubogiego brata twego, nie chcąc mu pożyczyć, czego żąda: aby nie wołał przeciwko tobie do Pana i nie obróciło ci się to w grzech.10 Ale mu dasz i nie uczynisz nic chytrze, pomagając mu w potrzebie jego, aby tobie błogosławił Pan, Bóg twój, na wszelki czas i we wszystkim, do czego przyłożysz rękę.11 Nie będzie schodziło na ubogich w ziemi, w której zamieszkasz; przeto ja tobie rozkazuję, abyś otwierał rękę bratu twemu potrzebującemu i ubogiemu, który z tobą mieszka w ziemi.12 – Gdy ci będzie sprzedany brat twój Hebrajczyk albo Hebrajka, a służyć ci będzie sześć lat, siódmego roku wolnym go wypuścisz.13 A tego, którego wolnością obdarujesz,14 żadną miarą nie puścisz z niczym, ale mu dasz na drogę coś z owiec i z boiska, i z tłoczni twojej, w których Pan, Bóg twój, pobłogosławi tobie.15 Pamiętaj, żeś i sam służył w ziemi egipskiej, a wybawił cię Pan, Bóg twój, i przeto ja teraz to przykazuję tobie.16 A jeśli rzecze: „Nie chcę odejść,” przeto iż miłuje ciebie i dom twój, i czuje, że się ma dobrze u ciebie,17 weźmiesz szydło i przekłujesz ucho jego we drzwiach domu twego, i będzie tobie służył na zawsze; służebnicy też podobnie uczynisz.18 Nie odwracaj od nich oczu twoich, gdy ich wolno puścisz, bo wedle zapłaty najemnika przez sześć lat służył tobie, aby ci błogosławił Pan, Bóg twój, we wszystkich sprawach, które czynisz. PIERWORODNE ZWIERZĄT (15,19-23).19 Z pierworodnych, które się rodzą w bydle i w owcach twoich, cokolwiek jest płci samczej, poświęcisz Panu, Bogu twemu; nie użyjesz do roboty pierworodnego z wołów ani będziesz strzygł pierworodnych z owiec.20 Przed oczyma Pana, Boga twego, będziesz je jadł ty i dom twój na każdy rok na miejscu, które obierze Pan.21 A jeśliby miało wadę albo chrome było, albo ślepe, albo na którym członku szpetne albo ułomne, nie będzie ofiarowane Panu, Bogu twemu,22 ale między bramami miasta twego zjesz je, tak czysty jak i nieczysty jednako jeść je będzie jak sarnę albo jelenia.23 Tego tylko przestrzegaj, abyś krwi ich nie jadł, ale ją wylejesz na ziemię jak wodę. ŚWIĘTA DOROCZNE (16,1-17). Pascha i Święto Przaśników (16,1-8). Święto Tygodni (9-12). Święto Namiotów (13-15). Zakończenie (16-17).
161 Przestrzegaj miesiąca Nowego Zboża i plerwszego czasu wiosny, aby obchodzić Paschę Panu, Bogu twemu, bo w tym miesiącu wywiódł cię Pan, Bóg twój, z Egiptu w nocy.2 I złożysz ofiarę Paschy Panu, Bogu twemu, z owiec i z wołów na miejscu, które obierze Pan, Bóg twój,3 aby tam mieszkało imię jego. Nie będziesz w niej jadł chleba kwaszonego; siedem dni będziesz jadł bez kwasu, chleb utrapienia, boś w strachu wyszedł z Egiptu: abyś pamiętał na dzień wyjścia twego z Egiptu,4 po wszystkie dni żywota twego. Nie ukaże się kwas we wszystkich posiadłościach twoich przez siedem dni, i nie zostanie aż do rana nic z mięsa tego, co ofiarowane zostało w wieczór dnia pierwszego.5 Nie będziesz mógł zabijać ofiary paschalnej w którymkolwiek mieście twoim, które Pan,6 Bóg twój, da tobie, ale na miejscu, które obierze Pan, Bóg twój, aby tam przebywało imię jego, zabijesz ofiarę paschalną wieczorem przy zachodzie słońca, kiedyś wyszedł z Egiptu.7 I upieczesz i zjesz na miejscu, które obierze Pan, Bóg twój, a rano wstawszy, pójdziesz do przybytków twoich.8 Sześć dni będziesz jadł przaśniki, a w dzień siódmy, żadnej pracy wykonywać nie będziesz, ponieważ jest święte zebranie Pana, Boga twego.9 – Siedem tygodni naliczysz sobie od owego dnia, którego sierp w zboże zapuścisz.10 I będziesz obchodził święto Tygodni Panu, Bogu twemv, ofiarą dobrowolną ręki twojej, którą złożysz według tego, jak ci pobłogosławi Pan,11 Bóg twój. I będziesz ucztował przed Panem, Bogiem twoim, ty i syn twój, i córka twoja, sługa twój i służebnica twoja, i Lewita, który jest między bramami twymi, i przychodzień, i sierota, i wdowa, którzy mieszkają z wami, na miejscu, które obierze Pan, Bóg twój, aby tam mieszkało imię jego.12 I będziesz wspominał, i żeś niewolnikiem był w Egipcie, i będziesz strzegł i czynił, co przykazano.13 – Święto też Kuczek obchodzić będziesz przez siedem dni, gdy zbierzesz z boiska i z prasy plony twoje.14 I będziesz ucztował w święto twoje, ty i syn twój, i córka, sługa twój i służebnica, Lewita też i przychodzień, i sierota, i wdowa, którzy są między bramami twymi.15 Siedem dni Panu, Bogu twemu, święta obchodzić będziesz na miejscu, które obierze Pan, i błogosławić ci będzie Pan, Bóg twój, we wszech urodzajach twoich i we wszelkiej pracy rąk twoich, i będziesz w radości.16 – Trzykroć do roku ukaże się każdy mężczyzna twój przed obliczem Pana, Boga twego, na miejscu, które obierze: na Święto Przaśników, na święto Tygodni i na święto Kuczek. Nie ukaże się nikt przed Panem z próżnymi rękoma,17 ale każdy ofiaruje wedle tego, co będzie miał, w miarę błogosławieństwa Pana, Boga swego, którego mu użyczy.II. Prawo publiczne. (16,18 – 21,14) SĘDZIOWIE (16,18-20).18 Sędziów i urzędników ustanowisz we wszystkich bramach twoich, które ci da Pan, Bóg twój w każdym pokoleniu twoim, aby sądzili lud sądem sprawiedliwym,19 a nie przechylali się na żadną stronę. Nie będziesz patrzył na osobę ani brał darów, bo dary zaślepiają oczy mądrych, a przekręcają słowa sprawiedliwych.20 Sprawiedliwie, co jest sprawiedliwego, dochodzić będziesz, abyś żył i posiadał ziemię, którą ci da Pan, Bóg twój. ŻADNYCH OZNAK POGAŃSKICH PRZY OŁTARZU (16,21-22).21 Nie będziesz sadził gaju ani żadnego drzewa przy ołtarzu Pana, Boga twego.22 Ani nie uczynisz sobie i nie postawisz słupa: bo tego nienawidzi Pan, Bóg twój. OFIARY BEZ SKAZY (17,1).
171 Nie będziesz ofiarował Panu, Bogu twemu, owcy lub wołu, na którym jest zmaza albo jaka skaza, bo obrzydliwośáą jest to Panu, Bogu twemu. KARA ZA BAŁWOCHWALSTWO (17,2-7). Oskarżenie dowiedzione i kara (17,2-5). Świadkowie (6-7).2 Gdyby się znaleźli u ciebie w której z bram twoich, które ci da Pan, Bóg twój, mąż albo niewiasta, którzy by uczynili złe przed oczyma Pana, Boga twego, i przestąpili przymierze jego,3 przez to że poszli i służyli cudzym bogom, i kłaniali się im, słońcu i księżycowi, i wszelkiemu wojsku niebieskiemu, czegom nie przykazał,4 i oznajmiono by ci to, a usłyszawszy wywiedziałbyś się pilnie i znalazłbyś, że to prawda i że ohydę popełniono w Izraelu:5 wywiedziesz męża lub niewiastę, którzy zbrodnię tak wielką popełnili, do bram miasta twego i będą ukamienowani.6 Na słowo dwu albo trzech świadków zginie, kto ma być zabity, a nikogo niech nie zabijają, gdy jeden przeciw niemu daje świadectwo.7 Ręka świadków przyłoży się pierwsza do zabicia go, a ręka reszty ludu ostatnia się nań podniesie, abyś odjął złe spośród siebie. SPRAWY TRUDNE PRZEKAZYWAĆ NAJWYŻSZEMU TRYBUNAŁOWI (17,8-13).8 Jeśli obaczysz, że trudna i wątpliwa jest dla ciebie sprawa na sądzie między krwią a krwią, między sporem a sporem, trądem a trądem, i ujrzysz, że słowa sędziów wśród bram twoich się różnią, wstań a idź na miejsce,9 które obrał Pan, Bóg twój. I przyjdziesz do kapłanów z rodu Lewiego i do sędziego, który natenczas będzie, i pytać się ich będziesz, a oni oznajmią tobie wyrok prawdziwy.10 I uczynisz, cokolwiek ci powiedzą przełożeni miejsca, które obrał Pan, i nauczą cię według zakonu jego,11 i pójdziesz za ich zdaniem, a nie odstąpisz ni w prawo, ni w lewo.12 A kto by hardym był nie chcąc być posłusznym rozkazowi kapłana, który natenczas służy Panu, Bogu twemu, i wyrokowi sędziego, umrze ów człowiek i usuniesz złe z Izraela, a13 wszystek lud słysząc to będzie się bał, aby się potem żaden pychą nie nadymał. KRÓLOWIE (17,14-20). Król pochodzący z Izraela (17,14-15), umiarkowany w przepychu (16-17), wierny prawu (18-20).14 Gdy wnijdziesz do ziemi, którą ci da Pan, Bóg twój, a posiądziesz ją i będziesz mieszkał w niej, i rzeczesz: „Ustanowię nad sobą króla, jak mają wszystkie narody okoliczne,”15 ustanowisz tego, którego Pan, Bóg twój, obierze z liczby braci twoich; nie będziesz mógł uczynić królem człowieka z innego narodu, który by nie był bratem twoim.16 A gdy będzie ustanowiony, nie będzie chował wiele koni ani nie zaprowadzi ludu z powrotem do Egiptu, liczbą jazdy wyniesiony, zwłaszcza iż wam Pan przykazał, abyście się żadną miarą tąż drogą więcej nie wracali.17 Nie będzie miał wielu żon które by przyciągnęły serce jego, ani srebra i złota niezmiernych ilości.18 Ale gdy zasiądzie na stolicy królestwa swego, zrobi sobie odpis zakonu tego w księdze, wziąwszy wzór od kapłanów z pokolenia Lewiego,19 i będzie go miał u siebie, i będzie go czytał po wszystkie dni żywota swego, aby się uczył bać Pana, Boga swego, i strzec słów i ustaw jego, które w zakonie są przykazane.20 A niech się nie podnosi serce jego w pychę nad braćmi swymi ani nie zbacza na prawą albo na lewą stronę, aby długi czas królował on sam i synowie jego nad Izraelem. KAPłANI I LEWICI (18,1-8). Dochody kapłandw (18,1-5). Lewita, który pragnie przybyć do świątyni (6-8).
181 Nie będą mieć kapłani i Lewici, i wszyscy, którzy z tegoż pokolenia są, części i dziedzictwa z innym Izraelem, bo ofiary Pańskie i obiaty jego jeść będą:2 I nic innego nie wezmą z posiadłości braci swych, bo Pan jest ich dziedzictwem, jak im powiedział.3 To będzie z prawa przypadało kapłanom od ludu i od tych, którzy przynoszą ofiary; czy wołu, czy owcę zabiją, dadzą kapłanowi łopatkę,4 i żołądek, nadto pierwociny zboża, wina i oliwy, i część wełny ze strzyżenia owiec.5 Jego bowiem obrał Pan, Bóg twój, ze wszystkich pokoleń twoich, aby stał i służył imieniu Pańskiemu on i synowie jego na wieki.6 Jeśli wynijdzie Lewita z jednego z miast twoich we wszystkim Izraelu, w którym mieśzka, a będzie gorąco pragnął iść na miejsce,7 które Pan obrał, będzie służył w imię Pana, Boga swego, jak i wszyscy bracia jego Lewici, którzy stać będą natenczas przed Panem.8 Część pokarmów otrzyma taką samą jak i inni, oprócz tego, co w mieście jego z ojcowskiego spadku jemu się należy. PROROCY (18,9-22). Unikać wróżbiarstwa i magii (18,9-14). Prorok podobny do Mojżesza (15-18), jego powaga (19-20), sposób rozpoznania go (21-22).9 Gdy wnijdziesz do ziemi, którą ci da Pan, Bóg twój, strzeż się, abyś nie chciał naśladować obrzydliwości owych narodów.10 Niech się nie znajdzie u ciebie taki, który by oczyszczał syna swego albo córkę przeprowadzając ich przez ogień, albo który by się radził wróżbiarzów i wierzył snom i wróżbom, ani niech nie będzie guślarza ani czarownika,11 ani nikogo, kto by się radził złych duchów albo wieszczków, albo się od umarłych prawdy dowiadywał.12 Tym wszystkim bowiem brzydzi się Pan, i dla takich zbrodni wygubi ich Pan na wejście twoje.13 Doskonałym będziesz i bez zmazy wobec Pana, Boga twojego.14 Narody te, których ziemię posiądziesz, wieszczków i wróżbiarzów słuchają, ty zaś inaczej jesteś od Pana, Boga twego, nauczony.15 – Proroka z narodu twego i z braci twych, jak mnie, wzbudzi tobie Pan, Bóg twój; tego słuchać będziesz,16 jak żądałeś od Pana, Boga twego, na Horebie gdy się zgromadzenie zebrało, i rzekłeś: „Nie będę więcej słuchał głosu Pana, Boga mego, a ognia tego bardzo wielkiego więcej nie ujrzę, abym nie umarł.”17 I rzekł mi Pan: „Dobrze wszystko mówili.18 Proroka im wzbudzę spośród braci ich, podobnego tobie, i włożę słowa moje w usta jego, i będzie mówił do nich wszystko, co mu przykażę.19 – A kto by słów jego, które będzie mówił w imię moje, słuchać nie chciał,20 ja mścicielem będę. A prorok, który pychą uwiedziony chciałby mówić w imię moje, czegom mu ja nie przykazał mówić, albo imieniem cudzych bogów, zabity będzie.”21 – A jeśli sam w sobie odpowiesz: „Jakżeż mogę rozpoznać słowo, którego Pan nie mówił?”22 – ten znak będziesz miał: co w imię Pańskie prorok ów przepowie, a nie stanie się, tego Pan nie mówił, ale z zuchwałości serca swego prorok to wymyślił, i przeto bać się go nie będziesz. MIASTA UCIECZKI (19,1-13). Trzy miasta ucieczki w ziemi Chanaan (19,1-3) dla tego, co mimowoli popełnił zebójstwo (4-6). Powiększyć ich liczbę, gdy kraj zdobyty się powiększy (7-10). Zabójca z rozmysłu (11-13).
191 Gdy wytraci Pan, Bóg twój, narody, których ziemię da tobie, i posiądziesz ją, i będziesz mieszkał w jej miastach2 i w domach, trzy miasta odłączysz sobie wpośród ziemi, którą Pan, Bóg twój, da tobie w posiadłość;3 uporządkujesz starannie drogę, a na trzy równe części wszystką ziemię twej krainy podzielisz, aby ten, który dla mężobójstwa jest zbiegiem, miał blisko, gdzieby mógł ujść.4 – To będzie prawo o mężobójcy uciekającym, którego życie ma być zachowane: kto by zabił bliźniego swego nierozmyślnie i pokaże się, że przedtem żadnej przeciw niemu nie miał nienawiści,5 ale że poszedł z nim po prostu do lasu rąbać drwa, a przy rąbaniu drzewa wypadła mu siekiera z ręki i żelazo spadłszy z toporzyska uderzyło przyjaciela jego i zabiło: ten do jednego z wymienionych miast uciecze i będzie zachowany przy życiu,6 by snadź krewny tego, którego krew została wylana, boleścią wzruszony, nie gonił i nie pochwycił go, gdyby droga była zbyt daleka, i nie zabił go, choć nie jest winien śmierci, ponieważ pokazuje się, że przeciw zabitemu żadnej przedtem nie miał nienawiści.7 I dlatego przykazuję tobie, abyś trzy miasta, jedno od drugiego równie daleko, oddzielił.8 A gdy Pan, Bóg twój, rozszerzy granice twoje, jak przysiągł ojcom twoim, i da ci wszystką ziemię,9 którą im obiecał (jeśli jednak będziesz strzec przykazań jego i uczynisz, co dziś nakazuję tobie, abyś miłował Pana, Boga twego i chodził drogami jego po wszystek czas), przydasz sobie trzy inne miasta i wymienionych trzech miast liczbę podwoisz,10 aby nie wylewano krwi niewinnej wpośród ziemi, którą Pan, Bóg twój, da tobie w posiadłość, abyś nie był krwi winien.11 – Lecz jeśli kto mając w nienawiści bliźniego swego, zasadzi się na życie jego, a powstawszy uderzy go, i on umrze, a ucieknie do jednego12 z miast wyżej wymienionych, poślą starsi miasta owego i porwą go z miejsca ucieczki, i wydadzą go w rękę krewnemu tego, którego krew została wylana, i umrze.13 Nie zmiłujesz się nad nim i usuniesz krew niewinną z Izraela, aby ci się dobrze działo. GRANICE (19,14).14 Nie weźmiesz ani nie przeniesiesz granic sąsiada twego, które założyli przodkowie w majętności twojej, którą ci da Pan, Bóg twój, w ziemi, którą weźmiesz w posiadłość. ŚWIADKOWIE (19,15-21). Przynajmniej dwaj lub trzej świadkowie (19,15). Kara na świadka fałszywego (16-21).15 Nie stanie jeden świadek przeciw nikomu, jakikolwiek by był ów grzech i występek, ale na zeznaniu dwu albo trzech świadków każda sprawa się oprze.16 Jeśliby stanął świadek kłamliwy przeciw człowiekowi, winując go o przestępstwo,17 staną obaj, którzy mają sprawę, przed Panem w obliczu kapłanów i sędziów, którzy natenczas będą.18 A gdy bardzo pilnie się wywiadując, dojdą tego, że fałszywy świadek mówił 19 kłamstwo na brata swego, uczynią mu to, co on bratu swemu uczynić myślał,20 i usuniesz zło spośród siebie, aby inni słysząc to bali się, a żadną miarą nie śmieli nic takiego zrobić.21 Nie zmiłujesz się nad nim, ale duszę za duszę, oko za oko, ząb za ząb, rękę za rękę, nogę za nogę oddać każesz. WOJNA (20,1-20). Kapłan ma zagrzewać wojsko do odwagi (20,1-4). Powody zwolnienia (5-9). Ofiarowanie pokoju przed oblężeniem miasta (10-11); sposób postępowania ze zwyciętonymi (12-15). Sposób postępowania z Chaaanejczykami (16-18). Drzewa owocowe (19-20).
201 Jeśli ruszysz na wojnę przeciw nieprzyjaciołom twoim, a ujrzysz jezdnych i wozy, i większe, niż ty masz, mnóstwo nieprzyjacielskiego wojska, nie będziesz się ich bał: bo Pan, Bóg twój, jest z tobą, który cię wywiódł z ziemi egipskiej.2 A gdy się już przybliżać będzie potyczka, stanie kapłan przed wojskiem uszykowanym i tak będzie mówił do ludu:3 „Słuchaj, Izraelu! Wy dziś z nieprzyjaciółmi waszymi bitwę stoczyć macie; niech że się nie lęka serce wasze, nie bójcie się, nie ustępujcie ani się ich nie strachajcie,4 bo Pan, Bóg wasz, jest wpośród was, i za was przeciw nieprzyjaciołom będzie walczył, aby was wyrwać z niebezpieczeństwa.”5 – Dowódcy też w każdym hufcu słuchającemu wojsku obwieszczą: „Który jest człowiek, co zbudował dom nowy, a jeszcze go nie poświęcił? Niech idzie i wróci się do domu swego, by snadź nie umarł na wojnie i inny go nie poświęcił.6 Który jest człowiek który zasadził winnicę, a jeszcze jej nie oddał na zwykły użytek, by się z niej godziło wszystkim pożywać? Niech idzie i wróci się do domu swego, by snadź nie umarł na wojnie, a inny powinności jego nie spełnił.7 Który jest człowiek, co się zaręczył z kobietą, a nie pojął jej? Niech idzie i wróci się do domu swego, by snadź nie umarł na wojnie, a inny człowiek jej nie pojął.”8 To powiedziawszy, dodadzą na ostatku i rzekną do ludu: „Który jest człowiek bojaźliwy i serca lękliwego? Niech idzie i wróci się do domu swego, by nie zarażał strachem serca braci swych, jak on sam jest strachem przejęty.”9 A gdy umilkną dowódcy wojskowi i skończą mówić, każdy przygotuje swój hufiec do walki.10 – Jeśli kiedy przyciągniesz, aby dobywać miasto, pierwej mu pokój ofiarujesz.11 Jeśli przyjmie i otworzy ci bramy, wszystek lud, który w nim jest, zachowany będzie i będzie tobie służył płacąc podatek.12 Lecz jeśli przymierza nie będzie chciał uczynić i zacznie przeciw tobie wojnę, będziesz go dobywał.13 A gdy je Pan, Bóg twój, odda w rękę twoją, wybijesz wszystko, co jest w nim płci męskiej,14 ostrzem miecza, oprócz niewiast i niemowląt, bydła i innych rzeczy, które są w mieście. Wszystką zdobycz rozdzielisz wojsku i pożywać będziesz z łupu nieprzyjaciół twoich, który Pan, Bóg twój, da tobie.15 Tak uczynisz wszystkim miastom, które są bardzo daleko od ciebie, a nie są z tych miast, które weźmiesz w posiadanie.16 – A z tych miast, które dane będą tobie, nikogo zgoła żywo nie zostawisz,17 ale wybijesz ostrzem miecza, to jest Hetejczyków i Amorejczyków, i Chananejczyków, Ferezejczyków, i Hewejczyków, i Jebuzejczyków, jak tobie Pan, Bóg twój, przykazał,18 aby snadź nie nauczyli was czynić wszystkich obrzydliwości, które sami czynili bogom swoim, i abyście nie zgrzeszyli przeciw Panu, Bogu waszemu.19 – Gdy będziesz oblegał miasto przez czas długi, a otoczysz je szańcami, aby je zdobyć, nie będziesz wycinał drzew, z których jeść można, ani siekierami wokoło nie masz pustoszyć krainy, bo drzewo to jest, a nie człowiek, i nie może powiększyć liczby walczących przeciw tobie.20 Lecz jeśli jakie drzewa nie są owocowe, ale leśne i na inne potrzeby służące, wymij a sporządź machiny, aż zdobędziesz miasto, które przeciwko tobie walczy. ZADOŚĆUCZYNIENIE ZA ZABÓJSTWO, KTÓREGO SPRAWCA JEST NIEZNANY (21,1-9). Odmierzenie miasta najbliższego (21,1-3a); starsi składają ofiarę z jałówki i oświadczają, że są niewinnymi (3b-7); modlitwa (8-9).
211 Gdyby znaleziono w ziemi, którą Pan, Bóg twój, da tobie, trupa człowieka zabitego, a nie wiedziano by, kto jest winny mężobójstwa,2 wynijdą starsi i sędziowie twoi, i rozmierzą od miejsca trupa odległość każdego miasta okolicznego,3 a gdy zobaczą, które jest bliższe od innych, starsi owego miasta wezmą jałowicę ze stada, która nie ciągnęła w jarzmie ani ziemi lemieszem nie pruła,4 i zawiodą ją do doliny przykrej i kamienistej, która nigdy nie była orana ani siewu nie przyjęła, i utną na niej szyję jałowicy.5 I przystąpią kapłani, synowie Lewiego, których obierze Pan, Bóg twój, aby mu służyli i błogosławili w imię jego, i by według słowa ich była rozstrzygana każda sprawa, i co jest czyste a co nieczyste.6 I przyjdą starsi miasta owego do zabitego, i omyją ręce swe nad jałowicą,7 którą zabito w dolinie, i rzekną: „Ręce nasze tej krwi nie wylały, ani oczy nie widziały.8 Bądź miłościw ludowi twemu Izraelowi, któryś odkupił, Panie, a nie poczytaj krwi niewinnej wpośród ludu izraelskiego.” I będzie zdjęta z nich wina krwi,9 a ty dalekim będziesz od krwi niewinnego, która wylana została, gdy uczynisz, co Pan przykazał. SPOSÓB POSTĘPOWANIA Z JEŃCAMI (21,10-14).10 Jeśli wynijdziesz na wojnę przeciw nieprzyjaciołom twoim, a odda ich Pan, Bóg twój, w ręce twoje i pojmasz więźniów,11 a ujrzysz w liczbie pojmanych niewiastę nadobną i rozmiłujesz się w niej, i będziesz ją chciał mieć za żonę,12 wwiedziesz ją w dom twój, a ona ogoli włosy i obetnie paznokcie13 i złoży odzienie, w którym została pojmana, a siedząc w domu twoim, będzie płakać ojca i matki swej przez miesiąc jeden, a potem wnijdziesz do niej i będziesz spał z nią,14 i będzie żoną twoją. A jeśli potem nie będzie ci się podobała, puścisz ją wolno, a nie będziesz jej mógł sprzedać za pieniądze ani przemocą ucisnąć, ponieważ ją poniżyłeś.III. Prawo prywatne. (21,15 – 26,19) PRAWO PIERWORODNYCH (21,15-17).15 Jeśli będzie miał kto dwie żony, jedną umiłowaną a drugą nie lubianą, i miałyby z niego dziatki, a syn nie lubianej byłby pierworodny,16 chciałby zaś majętność między swych synów rozdzielić: nie będzie mógł syna umiłowanej uczynić pierworodnym i przełożyć nad syna nie lubianej,17 ale syna nie lubianej uzna za pierworodnego i da mu z tego, co ma, wszystkiego podwójnie; ten bowiem jest najpierwszy z synów jego i jemu należy się pierworodztwo. KARA NA SYNA KRNĄBRNEGO I UPORNEGO (21,18-21).18 Jeśli zrodzi kto syna krnąbrnego i upornego, który by nie słuchał ojcowskiego albo macierzyńskiego rozkazania, a ukarany wzbraniałby się być posłuszny,19 pojmą go i powiodą do starszych miasta owego i do bramy sądowej, i rzekną do nich:20 „Ten nasz syn jest uporny i krnąbrny, naszego upominania słuchać nie chce, biesiadom się oddaje i nierządowi, i hulatyce.”21 Kamieniami ubije go lud miasta i umrze, abyście usunęli zło spośród was i by wszystek Izrael to usłyszał i bał się. TRUPY POWIESZONYCH (21,22-23).22 Gdy kto popełni grzech, który śmiercią ma być karany, a skazany na śmierć, zawieszony będzie na szubienicy,23 nie zostanie na drzewie trup jego, ale tegoż dnia będzie pogrzebany, bo przeklęty od Boga jest ten, co wisi na drzewie, i żadną miarą nie splugawisz ziemi twojej, którą ci Pan Bóg da w posiadanie. ZNALEZIENIE PRZEDMIOTÓW ZGUBIONYCH; POMOC ZWIERZĘCIU UPADŁEMU (22,1-4).
22
Warsz. King J. 221 Tłum. GrEn. Толк. Jeśli ujrzysz wołu brata twego albo owcę błądzącą, nie miniesz, ale przywiedziesz bratu twemu.Когда увидишь вола брата твоего или овцу его заблудившихся, не оставляй их, но возврати их брату твоему;
Ви1дэвъ тельцA брaта твоегw2 и3ли2 џвцу є3гw2 заблуждaющыz на пути2, да не прeзриши |: но возвращeніемъ возврати1ши | къ брaту твоемY, и3 да tдaси є3мY.
22,1Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.ABPΜὴ mē
ADVμήmēnotInἰδὼν idōn
V-AAPRSεἴδωeidōto knowbeholdingτὸν ton
T-ASMὁhothe/this/whotheμόσχον moschon
N-ASMμόσχοςmoschoscalfcalfτοῦ tou
T-GSMὁhothe/this/who ἀδελφοῦ adelfou
N-GSMἀδελφόςadelfosbrotherof your brotherσου sou
P-GSσοῦsouyou[guard]ἢ ē
CONJὁhothe/this/who τὸ to
T-ASNὁhothe/this/whotheπρόβατον probaton
N-ASNπρόβατονprobatonsheepof his sheepαὐτοῦ autou
D-GSMαὐτόςautoshe/she/it/self[wall]πλανώμενα planōmena
V-PMPAPπλανάωplanaōto lead astraywanderingἐν en
PREPἐνenin/on/amonginτῇ tē
T-DSFὁhothe/this/who ὁδῷ hodō
N-DSFὁδόςhodosroadway,ὑπερίδῃς huperidēs
V-AAS-2Sὑπερείδωhupereidōto overlookdo not overlookαὐτά· auta
D-APNαὐτόςautoshe/she/it/self[wall]ἀποστροφῇ apostrofē
N-DSFstrong:GN-DSFstrong:GN-DSFstrong:GN-DSF ἀποστρέψεις apostrepseis
V-FAI-2Sἀποστρέφωapostrefōto turn awayyou shall returnαὐτὰ auta
D-APNαὐτόςautoshe/she/it/self[wall]τῷ tō
T-DSMὁhothe/this/who[that]ἀδελφῷ adelfō
N-DSMἀδελφόςadelfosbrotheryour brother,σου sou
P-GSσοῦsouyou[guard]καὶ kai
CONJκαίkaiandandἀποδώσεις apodōseis
V-FAI-2Sἀποδίδωμιapodidōmito payyou shall give them backαὐτῷ. autō
D-DSMαὐτόςautoshe/she/it/self[wall] 2 Tłum. GrEn. Толк. Chociaż nie mieszka blisko brat twój ani go znasz, przywiedziesz do domu twego i będą tak długo u ciebie, dopóki ich nie odszuka twój brat i nie odbierze.если же не близко будет к тебе брат твой, или ты не знаешь его, то прибери их в дом свой, и пусть они будут у тебя, доколе брат твой не будет искать их, и тогда возврати ему их;
Ѓще же нёсть бли1з8 тебє2 брaтъ тв0й, нижE ўвёси є3го2, собери2 | внyтрь д0му твоегw2, и3 да бyдутъ ў тебє2, д0ндеже взhщетъ и5хъ брaтъ тв0й, и3 tдaси и5хъ є3мY.
22,2Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.ABPἐὰν ean
CONJἐάνeanifAnd ifδὲ de
PRTδέdethenAnd ifμὴ mē
ADVμήmēnot[2 notἐγγίζῃ engizē
V-PAS-3Sἐγγίζωengizōto come near3nearὁ ho
T-NSMὁhothe/this/who ἀδελφός adelfos
N-NSMἀδελφόςadelfosbrother1your brother]σου, sou
P-GSσοῦsouyou[guard]πρὸς pros
PREPπρόςprosto/withtoσὲ se
P-ASσέseyou[to slip]μηδὲ mēde
CONJμηδέmēdenotnorἐπίστῃ epistē
V-PMS-2Sἐφίστημιefistēmito approach[to reject]αὐτόν, auton
D-ASMαὐτόςautoshe/she/it/self[wall]συνάξεις sunaxeis
V-FAI-2Sσυνάγωsunagōto assembleyou shall bringαὐτὰ auta
D-APNαὐτόςautoshe/she/it/self[wall]ἔνδον endon
ADVstrong:GADVstrong:GADVstrong:GADV εἰς eis
PREPεἰςeistowardintoτὴν tēn
T-ASFὁhothe/this/who οἰκίαν oikian
N-ASFοἰκίαoikiahouseyour house;σοῦ, sou
P-GSσοῦsouyou[guard]καὶ kai
CONJκαίkaiandandἔσται estai
V-FMI-3Sἔσομαιesomaiwill be[Zabud]μετὰ meta
PREPμετάmetawith/afterwithσου, sou
P-GSσοῦsouyou[guard]ἕως heōs
CONJἕωςheōsuntiluntilἂν an
PRTἄνanifwheneverζητήσῃ zētēsē
V-AAS-3Sζητέωzēteōto seek[2should seekαὐτὰ auta
D-APNαὐτόςautoshe/she/it/self[wall]ὁ ho
T-NSMὁhothe/this/who ἀδελφός adelfos
N-NSMἀδελφόςadelfosbrother1your brother],σου sou
P-GSσοῦsouyou[guard]καὶ kai
CONJκαίkaiandandἀποδώσεις apodōseis
V-FAI-2Sἀποδίδωμιapodidōmito payyou shall give them backαὐτῷ. autō
D-DSMαὐτόςautoshe/she/it/self[wall] 3 Tłum. GrEn. Толк. Tak samo uczynisz z osłem i z szatą i z każdą rzeczą brata twego która by zginęła: jeśli ją znajdziesz, nie zostawiaj jej jakby cudzej.так поступай и с ослом его, так поступай с одеждой его, так поступай со всякою потерянною вещью брата твоего, которая будет им потеряна и которую ты найдешь; нельзя тебе уклоняться от сего.
Тaкожь сотвори1ши nслsти є3гw2, и3 тaкw да сотвори1ши ри1зэ є3гw2, и3 тaкw да сотвори1ши всемY погублeному брaта твоегw2: є3ли6ка ѓще поги1бнутъ t негw2, и3 њбрsщеши |, да не возм0жеши пренебрещи2 |.
22,3Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.ABPοὕτως houtōs
ADVοὕτω, οὕτωςhhoutō outōsthus(-ly)Soποιήσεις poiēseis
V-FAI-2Sποιέωpoieōto do/makeshall you doτὸν ton
T-ASMὁhothe/this/who ὄνον onon
N-ASMὄνοςonosdonkeyfor his donkey,αὐτοῦ autou
D-GSMαὐτόςautoshe/she/it/self[wall]καὶ kai
CONJκαίkaiandandοὕτως houtōs
ADVοὕτω, οὕτωςhhoutō outōsthus(-ly)soποιήσεις poiēseis
V-FAI-2Sποιέωpoieōto do/makeyou shall doτὸ to
T-ASNὁhothe/this/who ἱμάτιον himation
N-ASNἱμάτιονhimationclothingfor his garment,αὐτοῦ autou
D-GSMαὐτόςautoshe/she/it/self[wall]καὶ kai
CONJκαίkaiandandοὕτως houtōs
ADVοὕτω, οὕτωςhhoutō outōsthus(-ly)soποιήσεις poiēseis
V-FAI-2Sποιέωpoieōto do/makeyou shall doκατὰ kata
PREPκατάkataaccording toaccording toπᾶσαν pasan
A-ASFπᾶςpasallallἀπώλειαν apōleian
N-ASFἀπώλειαapōleiadestructionlossτοῦ tou
T-GSMὁhothe/this/who ἀδελφοῦ adelfou
N-GSMἀδελφόςadelfosbrotherof your brother;σου, sou
P-GSσοῦsouyou[guard]ὅσα hosa
A-APNὅσοςhososjust as/how muchas muchἐὰν ean
CONJἐάνeanif[Giddalti]ἀπόληται apolētai
V-AMS-3Sἀπολλύωapolluōto destroyshould perishπαρ' par
PREPπαράparafrom/with/besideofαὐτοῦ autou
D-GSMαὐτόςautoshe/she/it/self[wall]καὶ kai
CONJκαίkaiandandεὕρῃς· heurēs
V-AAS-2Sεὑρίσκωheuriskōto find/meetyou should findοὐ ou
ADVοὐounoyou shall notδυνήσῃ dunēsē
V-FMI-2Sδύναμαιdunamaibe ablebe ableὑπεριδεῖν. huperidein
V-AARὑπερείδωhupereidōto overlookto overlook. 4 Tłum. GrEn. Толк. Jeśli ujrzysz, że osioł brata twego albo wół upadł na drodze, nie odwrócisz oczu, ale z nim razem podniesiesz.Когда увидишь осла брата твоего или вола его упадших на пути, не оставляй их, но подними их с ним вместе.
Ѓще ўви1диши nслS брaта твоегw2 и3ли2 тельцA є3гw2 пaдшыz на пути2, да не прeзриши |: возставлsz да возстaвиши | съ соб0ю.
22,4Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.ABPοὐκ ouk
ADVοὐounoYou shall notὄψῃ opsē
V-FMI-2Sὁράωhoraōto seeseeτὸν ton
T-ASMὁhothe/this/whotheὄνον onon
N-ASMὄνοςonosdonkeydonkeyτοῦ tou
T-GSMὁhothe/this/who ἀδελφοῦ adelfou
N-GSMἀδελφόςadelfosbrotherof your brother,σου sou
P-GSσοῦsouyou[guard]ἢ ē
CONJὁhothe/this/who τὸν ton
T-ASMὁhothe/this/whotheμόσχον moschon
N-ASMμόσχοςmoschoscalfhis calfαὐτοῦ autou
D-GSMαὐτόςautoshe/she/it/self[wall]πεπτωκότας peptōkotas
V-RAPAPπίπτωpiptōto collapsefallenἐν en
PREPἐνenin/on/amonginτῇ tē
T-DSFὁhothe/this/who[that]ὁδῷ, hodō
N-DSFὁδόςhodosroadway,μὴ mē
ADVμήmēnotand notὑπερίδῃς huperidēs
V-AAS-2Sὑπερείδωhupereidōto overlookoverlookαὐτούς· autous
D-APMαὐτόςautoshe/she/it/self[wall]ἀνιστῶν anistōn
V-PAPRSἀνίστημιanistēmito ariseby raisingἀναστήσεις anastēseis
V-FAI-2Sἀνίστημιanistēmito ariseyou shall raise upμετ' met
PREPμετάmetawith/afterforαὐτοῦ. autou
D-GSMαὐτόςautoshe/she/it/self[wall] 5 Tłum. GrEn. Толк. Nie oblecze się niewiasta w męskie odzienie ani mężczyzna używać będzie szaty niewieściej, bo obrzydły jest u Pana, kto to czyni.На женщине не должно быть мужской одежды, и мужчина не должен одеваться в женское платье, ибо мерзок пред Господом Богом твоим всякий делающий сие.
Да не бyдетъ ќтварь мyжеска на жєнЁ, ни да њблачи1тсz мyжъ въ ри1зу жeнску: ћкw мeрзость є4сть гDеви бGу твоемY всsкъ творsй сі‰.
22,5Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.ABPΟὐκ ouk
ADVοὐouno[3shall notἔσται estai
V-FMI-3Sἔσομαιesomaiwill be[Zabud]σκεύη skeuē
N-NPNσκεῦοςskeuosvessel1 itemsἀνδρὸς andros
N-GSMἀνήρanērman2of a man]ἐπὶ epi
PREPἐπίepiupon/to/againstuponγυναικί, gunaiki
N-DSFγυνήgunēwomana woman,οὐδὲ oude
CONJοὐδέoudeand not[Carmelite]μὴ mē
ADVμήmēnot[Jokmeam]ἐνδύσηται endusētai
V-AMS-3Sἐνδύωenduōto clothe[2put onἀνὴρ anēr
N-NSMἀνήρanērman1a manστολὴν stolēn
N-ASFστολήstolērobe4apparelγυναικείαν, gunaikeian
A-ASFγυναικεῖοςgunaikeiosfeminine3feminine],ὅτι hoti
CONJὅτιhotithat/sinceforβδέλυγμα bdelugma
N-ASNβδέλυγμαbdelugmaabomination[5an abominationκυρίῳ kuriō
N-DSMκύριοςkurioslord6 lordτῷ tō
T-DSMὁhothe/this/who θεῷ theō
N-DSMθεόςtheosGod7your Godσού sou
P-GSσοῦsouyou[guard]ἐστιν estin
V-PAI-3Sἐστίestihe is[to sacrifice]πᾶς pas
A-NSMπᾶςpasall1every oneποιῶν poiōn
V-PAPRSποιέωpoieōto do/make2doingταῦτα. tauta
D-APNταῦταtautathis[reward] 6 Tłum. GrEn. Толк. Jeśli idąc drogą, na drzewie albo na ziemi gniazdo ptasie znajdziesz, a matkę na ptaszętach albo na jajkach siedzącą, nie pojmasz jej z młodymi,Если попадется тебе на дороге птичье гнездо на каком-либо дереве или на земле, с птенцами или яйцами, и мать сидит на птенцах или на яйцах, то не бери матери вместе с детьми:
Ѓще же ўлучи1ши гнэздо2 пти1чіе пред8 лицeмъ твои1мъ на пути2, и3ли2 на дрeвэ нёкоемъ, и3ли2 на земли2, и3 въ нeмъ птенцы2 и3ли2 ћица, и3 мaти сэди1тъ на птенцёхъ и3ли2 ћицэхъ, да не в0змеши мaтере со птенцы6:
22,6Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.ABPἘὰν ean
CONJἐάνeanifAnd ifδὲ de
PRTδέdethenAnd ifσυναντήσῃς sunantēsēs
V-AAS-2Sσυναντάωsunantaōto meetyou should meet withνοσσιᾷ nossia
N-DSFνοσσίονnossionchick[star]ὀρνέων orneōn
N-GPNὄρνεονorneonbirdof birdsπρὸ pro
PREPπρόprobeforebeforeπροσώπου prosōpou
N-GSNπρόσωπονprosōponfaceyour faceσου sou
P-GSσοῦsouyou[guard]ἐν en
PREPἐνenin/on/amonginτῇ tē
T-DSFὁhothe/this/whotheὁδῷ hodō
N-DSFὁδόςhodosroadway,ἢ ē
CONJὁhothe/this/whotheἐπὶ epi
PREPἐπίepiupon/to/againstuponπαντὶ panti
A-DSMπάντῃpantēalways[poplar]δένδρει dendrei
N-DSMstrong:GN-DSMstrong:GN-DSMstrong:GN-DSM ἢ ē
CONJὁhothe/this/whotheἐπὶ epi
PREPἐπίepiupon/to/againstuponτῆς tēs
T-GSFὁhothe/this/whotheγῆς, gēs
N-GSFγῆgēearthground --νεοσσοῖς neossois
N-DPMνεοσσόςneossosnestlingyoungἢ ē
CONJὁhothe/this/whotheᾠοῖς, ōois
N-DPNᾠόνōonan eggeggs,καὶ kai
CONJκαίkaiandandἡ hē
T-NSFὁhothe/this/whotheμήτηρ mētēr
N-NSFμήτηρmētērmothermotherθάλπῃ thalpē
V-PAS-3Sθάλπωthalpōto care forshould be incubatingἐπὶ epi
PREPἐπίepiupon/to/againstuponτῶν tōn
T-GPMὁhothe/this/whotheνεοσσῶν neossōn
N-GPMνεοσσόςneossosnestlingyoung,ἢ ē
CONJὁhothe/this/who[that]ἐπὶ epi
PREPἐπίepiupon/to/againstuponτῶν tōn
T-GPNὁhothe/this/who[that]ᾠῶν, ōōn
N-GPNᾠόνōonan eggeggs,οὐ ou
ADVοὐounoyou shall notλήμψῃ lēmpsē
V-FMI-2Sλαμβάνωlambanōto taketakeτὴν tēn
T-ASFὁhothe/this/who[that]μητέρα mētera
N-ASFμήτηρmētērmothermotherμετὰ meta
PREPμετάmetawith/afterwithτῶν tōn
T-GPNὁhothe/this/who[that]τέκνων· teknōn
N-GPNτέκνονteknonchildoffspring. 7 Tłum. GrEn. Толк. ale dopuścisz odlecieć zatrzymując młode, aby ci się dobrze działo i byś długi czas żył.мать пусти, а детей возьми себе, чтобы тебе было хорошо, и чтобы продлились дни твои.
tпущeніемъ да tпyстиши мaтерь, птенцh же в0змеши себЁ, да блaго тебЁ бyдетъ и3 долгодeнственъ бyдеши.
22,7Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.ABPἀποστολῇ apostolē
N-DSFἀποστολήapostolēapostleshipBy dischargeἀποστελεῖς aposteleis
V-FAI-2Sἀποστέλλωapostellōto sendyou shall send offτὴν tēn
T-ASFὁhothe/this/whotheμητέρα, mētera
N-ASFμήτηρmētērmothermother,τὰ ta
T-APNὁhothe/this/whobut theδὲ de
PRTδέdethenbut theπαιδία paidia
N-NSFπαιδίονpaidionchildoffspringλήμψῃ lēmpsē
V-FMI-2Sλαμβάνωlambanōto takeyou shall takeσεαυτῷ, seautō
D-DSMσεαυτοῦseautouyourselfto yourself;ἵνα hina
CONJἵναhinain order that/tothatεὖ eu
ADVεὖeuwell/well done![2goodσοι soi
P-DSσοίsoiyou[chaff]γένηται genētai
V-AMS-3Sγίνομαιginomaito be1it should be],καὶ kai
CONJκαίkaiandandπολυήμερος poluēmeros
A-NSMstrong:GA-NSMstrong:GA-NSMstrong:GA-NSM ἔσῃ. esē
V-FMI-2Sἔσομαιesomaiwill be[Zabud] 8 Tłum. GrEn. Толк. – Gdy zbudujesz dom nowy, uczynisz mur na dachu wokoło, aby nie była wylana krew w domu twoim, a byłbyś winien, gdyby się kto osunął i spadł na dół.Если будешь строить новый дом, то сделай перила около кровли твоей, чтобы не навести тебе крови на дом твой, когда кто- нибудь упадет с него.
Ѓще же сози1ждеши д0мъ н0въ, и3 сотвори1ши њграждeніе д0му твоемY, и3 да не сотвори1ши ўбjйства въ домY твоeмъ, ѓще падeтъ падhй t негw2.
22,8Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.ABPἐὰν ean
CONJἐάνeanifAnd ifδὲ de
PRTδέdethenAnd ifοἰκοδομήσῃς oikodomēsēs
V-AAS-2Sοἰκοδομέωoikodomeōto buildyou should buildοἰκίαν oikian
N-ASFοἰκίαoikiahouse[2houseκαινήν, kainēn
A-ASFκαινόςkainosnew1a new],καὶ kai
CONJκαίkaiandthenποιήσεις poiēseis
V-FAI-2Sποιέωpoieōto do/makeyou shall makeστεφάνην stefanēn
N-ASFstrong:GN-ASFstrong:GN-ASFstrong:GN-ASF τῷ tō
T-DSNὁhothe/this/who δώματί dōmati
N-DSNδόμαdomagift[Gibeah]σου· sou
P-GSσοῦsouyou[guard]καὶ kai
CONJκαίkaiandandοὐ ou
ADVοὐounoyou will notποιήσεις poiēseis
V-FAI-2Sποιέωpoieōto do/makecauseφόνον fonon
N-ASMφόνοςfonosmurdercarnageἐν en
PREPἐνenin/on/amonginτῇ tē
T-DSFὁhothe/this/who οἰκίᾳ oikia
N-DSFοἰκίαoikiahouseyour houseσου, sou
P-GSσοῦsouyou[guard]Ἐὰν ean
CONJἐάνeanififπέσῃ pesē
V-AAS-3Sπίπτωpiptōto collapseshould fallὁ ho
T-NSMὁhothe/this/who πεσὼν pesōn
V-AAPRSπίπτωpiptōto collapseone fallingἀπ' ap
PREPἀπόapofromfromαὐτοῦ. autou
D-GSMαὐτόςautoshe/she/it/self[wall] 9 Tłum. GrEn. Толк. – Nie będziesz zasiewał winnicy twej różnym nasieniem, by siew, któryś posiał, i to, co się rodzi z winnicy, razem się nie poświęciło.Не засевай виноградника своего двумя родами семян, чтобы не сделать тебе заклятым сбора семян, которые ты посеешь вместе с плодами виноградника [своего].
Да не насёеши віногрaда твоегw2 разли1чна, да не њсвzти1тсz пл0дъ, и3 сёмz, є4же насёеши съ плод0мъ віногрaда твоегw2.
22,9Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.ABPΟὐ ou
ADVοὐounoYou shall notκατασπερεῖς kataspereis
V-FAI-2Sstrong:GV-FAI-2Sstrong:GV-FAI-2Sstrong:GV-FAI-2S τὸν ton
T-ASMὁhothe/this/who ἀμπελῶνά ampelōna
N-ASMἀμπελώνampelōnvineyardyour vineyardσου. sou
P-GSσοῦsouyou[guard]διάφορον, diaforon
A-ASMδιάφοροςdiaforosdifferentdiverse ,ἵνα hina
CONJἵναhinain order that/tothatμὴ mē
ADVμήmēnot[3should notἁγιασθῇ hagiasthē
V-APS-3Sἁγιάζωhagiazōto sanctify4be sanctifiedτὸ to
T-ASNὁhothe/this/who1theγένημα genēma
N-ASNγέννημαgennēmaoffspring2produce],καὶ kai
CONJκαίkaiandandτὸ to
T-ASNὁhothe/this/whotheσπέρμα, sperma
N-ASNσπέρμαspermaseedseedὃ ho
R-NSNὁhothe/this/whotheἐὰν ean
CONJἐάνeanif[Giddalti]σπείρῃς speirēs
V-AAS-2Sσπεῖραspeiraband[net]μετὰ meta
PREPμετάmetawith/afterwithτοῦ tou
T-GSNὁhothe/this/who γενήματος genēmatos
N-GSNγέννημαgennēmaoffspringproduceτοῦ tou
T-GSMὁhothe/this/who[that]ἀμπελῶνός ampelōnos
N-GSMἀμπελώνampelōnvineyardof your vineyard.σου sou
P-GSσοῦsouyou[guard] 10 Tłum. GrEn. Толк. Nie będziesz orał wołem i osłem razem.Не паши на воле и осле вместе.
Да не њрeши ю3нцeмъ и3 nслsтемъ вкyпэ.
22,10Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.ABPοὐκ ouk
ADVοὐounoYou shall notἀροτριάσεις arotriaseis
V-FAI-2Sἀροτριάωarotriaōto plowplowἐν en
PREPἐνenin/on/amongwithμόσχῳ moschō
N-DSMμόσχοςmoschoscalfa calfκαὶ kai
CONJκαίkaiandandὄνῳ onō
N-DSMὄνοςonosdonkeydonkeyἐπὶ epi
PREPἐπίepiupon/to/againstuponτὸ to
T-ASNὁhothe/this/whotheαὐτό. auto
D-ASNαὐτόςautoshe/she/it/self[wall] 11 Tłum. GrEn. Толк. Nie obleczesz się w szatę, która z wełny i z lnu jest utkana.Не надевай одежды, сделанной из разных веществ, из шерсти и льна вместе.
НижE да њблечeшисz въ ри1зу разноли1чну t льнA и3 волны2 вкyпэ ткaну.
22,11Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.ABPοὐκ ouk
ADVοὐounoYou shall notἐνδύσῃ endusē
V-FMI-2Sἐνδύωenduōto clotheput onκίβδηλον, kibdēlon
A-ASMstrong:GA-ASMstrong:GA-ASMstrong:GA-ASM ἔρια eria
N-APNἔριονerionwoolwoolκαὶ kai
CONJκαίkaiandandλίνον, linon
N-ASNλίνονlinonlinen/wickflaxἐν en
PREPἐνenin/on/among[gold]τῷ tō
T-DSMὁhothe/this/whotheαὐτῷ. autō
D-DSMαὐτόςautoshe/she/it/self[wall] 12 Tłum. GrEn. Толк. – Sznurki uczynisz na krajach u czterech rogów płaszcza twego, którym się odziewać będziesz.Сделай себе кисточки на четырех углах покрывала твоего, которым ты покрываешься.
Трє1сны да сотвори1ши себЁ на четhрехъ краsхъ nдeжды своеS, въ ню1же њблечeшисz.
22,12Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.ABPΣτρεπτὰ strepta
A-APNstrong:GA-APNstrong:GA-APNstrong:GA-APN ποιήσεις poiēseis
V-FAI-2Sποιέωpoieōto do/makeyou shall makeσεαυτῷ seautō
D-DSMσεαυτοῦseautouyourselffor yourselfἐπὶ epi
PREPἐπίepiupon/to/againstuponτῶν tōn
T-GPNὁhothe/this/whotheτεσσάρων tessarōn
A-GPNτέσσαρεςtessaresfourfourκρασπέδων kraspedōn
N-GPNκράσπεδονkraspedonedgedecorative hemsτῶν tōn
T-GPNὁhothe/this/who περιβολαίων peribolaiōn
N-GPNπεριβόλαιονperibolaioncoveringof your wrap-around garments,σου, sou
P-GSσοῦsouyou[guard]ἃ ha
R-APNὅς, ἥhhos ēwhichwhichἐὰν ean
CONJἐάνeanif[Giddalti]περιβάλῃ peribalē
V-AAS-3Sπεριβάλλωperiballōto clotheyou should put around yourselfἐν en
PREPἐνenin/on/amongbyαὐτοῖς. autois
D-DPMαὐτόςautoshe/she/it/self[wall] 13 Tłum. GrEn. Толк. Jeśli mąż pojmie żonę, a potem by ją miał w nienawiściЕсли кто возьмет жену, и войдет к ней, и возненавидит ее,
Ѓще же кто2 п0йметъ женY и3 бyдетъ съ нeю, и3 возненави1дитъ ю5,
22,13Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.ABPἘὰν ean
CONJἐάνeanifAnd ifδέ de
PRTδέdethenAnd ifτις tis
I-NSMτιςtisoneanyλάβῃ labē
V-AAS-3Sλαμβάνωlambanōto takeshould takeγυναῖκα gunaika
N-ASFγυνήgunēwomana wife,καὶ kai
CONJκαίkaiandandσυνοικήσῃ sunoikēsē
V-AAS-3Sσυνοικέωsunoikeōto live withshould live withαὐτῇ autē
D-DSFαὐτόςautoshe/she/it/self[wall]καὶ kai
CONJκαίkaiandandμισήσῃ misēsē
V-AAS-3Sμισέωmiseōto hateshould detestαὐτὴν autēn
D-ASFαὐτόςautoshe/she/it/self[wall] 14 Tłum. GrEn. Толк. i szukałby przyczyn, dla których by ją opuścił, zarzucając jej złą sławę, i rzekłby: „Pojąłem tę żonę, i wszedłszy do niej, nie znalazłem jej panną,”и будет возводить на нее порочные дела, и пустит о ней худую молву, и скажет: "я взял сию жену, и вошел к ней, и не нашел у нее девства",
и3 наложи1тъ на ню2 њбвини1тєльнаz словесA, и3 нанесeтъ на ню2 и4мz ѕл0е, и3 возглаг0летъ: женY сію2 поsхъ, и3 пришeдъ къ нeй, не њбрэт0хъ ю5 дэви1цею:
22,14Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.ABPκαὶ kai
CONJκαίkaiandandἐπιθῇ epithē
V-AAS-3Sἐπιτίθημιepitithēmito put/lay onshould place uponαὐτῇ autē
D-DSFαὐτόςautoshe/she/it/self[wall]προφασιστικοὺς profasistikous
A-APMstrong:GA-APMstrong:GA-APMstrong:GA-APM λόγους logous
N-APMλόγοςlogosword1words],καὶ kai
CONJκαίkaiandandκατενέγκῃ katenenkē
V-AAS-3Sκαταφέρωkataferōto vote againstshould bring uponαὐτῆς autēs
D-GSFαὐτόςautoshe/she/it/self[wall]ὄνομα onoma
N-ASNὄνομαonomaname[2nameπονηρὸν ponēron
A-ASNπονηρόςponērosevil/bad1a bad],καὶ kai
CONJκαίkaiandandλέγῃ legē
V-PAS-3Sλέγωlegōto speakshould say,Τὴν tēn
T-ASFὁhothe/this/who γυναῖκα gunaika
N-ASFγυνήgunēwoman[3womanταύτην tautēn
D-ASFοὗτοςhoutosthis/he/she/it2thisεἴληφα eilēfa
V-RAI-1Sλαμβάνωlambanōto take1I took],καὶ kai
CONJκαίkaiandandπροσελθὼν proselthōn
V-AAPRSπροσέρχομαιproserchomaito come near/agreedrawing nearαὐτῇ autē
D-DSFαὐτόςautoshe/she/it/self[wall]οὐχ ouch
ADVοὐounoI did notεὕρηκα heurēka
V-RAI-1Sεὑρίσκωheuriskōto find/meetfindαὐτῆς autēs
D-GSFαὐτόςautoshe/she/it/self[wall]παρθένια, parthenia
N-NSFstrong:GN-NSFstrong:GN-NSFstrong:GN-NSF 15 Tłum. GrEn. Толк. wezmą ją ojciec i matka jej, i przyniosą ze sobą znaki panieństwa jej do starszych miasta, którzy są w bramie,то отец отроковицы и мать ее пусть возьмут и вынесут признаки девства отроковицы к старейшинам города, к воротам;
и3 взeмъ nтeцъ дэви1цы и3 мaтерь, да и3знесyтъ дэви1чєскаz nтрокови1цы пред8 старBйшины ко вратHмъ,
22,15Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.ABPκαὶ kai
CONJκαίkaiandAndλαβὼν labōn
V-AAPRSλαμβάνωlambanōto taketaking,ὁ ho
T-NSMὁhothe/this/whotheπατὴρ patēr
N-NSMπατήρpatērfatherfatherτῆς tēs
T-GSFὁhothe/this/whoof theπαιδὸς paidos
N-GSFπαῖςpaischildchildκαὶ kai
CONJκαίkaiandandἡ hē
T-NSFὁhothe/this/whotheμήτηρ mētēr
N-NSFμήτηρmētērmothermother,ἐξοίσουσιν exoisousin
V-FAI-3Pἐκφέρωekferōto bring/carry outthey shall bring forthτὰ ta
T-APNὁhothe/this/whotheπαρθένια parthenia
N-NSFstrong:GN-NSFstrong:GN-NSFstrong:GN-NSF τῆς tēs
T-GSFὁhothe/this/whoof theπαιδὸς paidos
N-GSFπαῖςpaischildchildπρὸς pros
PREPπρόςprosto/withtoτὴν tēn
T-ASFὁhothe/this/whotheγερουσίαν gerousian
N-ASFγερουσίαgerousiacouncil of elderscouncil of eldersἐπὶ epi
PREPἐπίepiupon/to/againstatτὴν tēn
T-ASFὁhothe/this/whotheπύλην, pulēn
N-ASFπύληpulēgategate. 16 Tłum. GrEn. Толк. i rzecze ojciec: „Córkę moją dałem temu za żonę, a on, ponieważ ma ją w nienawíści,и отец отроковицы скажет старейшинам: дочь мою я отдал в жену сему человеку, и [ныне] он возненавидел ее,
и3 речeтъ nтeцъ nтрокови1цы ко старёйшинамъ: дщeрь мою2 сію2 дaхъ мyжу семY въ женY, и3 нн7э возненави1дэвъ ю5 сeй,
22,16Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.ABPκαὶ kai
CONJκαίkaiandAndἐρεῖ erei
V-FAI-3Sἐρέω, ἐρῶereō erōto speak[5shall sayὁ ho
T-NSMὁhothe/this/who1theπατὴρ patēr
N-NSMπατήρpatērfather2fatherτῆς tēs
T-GSFὁhothe/this/who3of theπαιδὸς paidos
N-GSFπαῖςpaischild4child]τῇ tē
T-DSFὁhothe/this/whoto theγερουσίᾳ gerousia
N-DSFγερουσίαgerousiacouncil of elderscouncil of elders,Τὴν tēn
T-ASFὁhothe/this/who θυγατέρα thugatera
N-ASFθυγάτηρthugatērdaughter[2daughterμου mou
P-GSμοῦmouof me[Jesimiel]ταύτην tautēn
D-ASFοὗτοςhoutosthis/he/she/it1This]δέδωκα dedōka
V-RAI-1Sδίδωμιdidōmito giveI gaveτῷ tō
T-DSMὁhothe/this/who ἀνθρώπῳ anthrōpō
N-DSMἄνθρωποςanthrōposa humanto this manτούτῳ toutō
D-DSMτούτῳtoutōto this[Noadiah]γυναῖκα, gunaika
N-ASFγυνήgunēwomanas wife,καὶ kai
CONJκαίkaiandandμισήσας misēsas
V-AAPRSμισέωmiseōto hatehe is detestingαὐτὴν autēn
D-ASFαὐτόςautoshe/she/it/self[wall] 17 Tłum. GrEn. Толк. podaje ją w niesławę mówiąc: Nie znalazłem córki twojej panną. A oto te są znaki panieństwa córki mojej.” I rozwiną odzienie przed starszymi miasta.и вот, он взводит [на нее] порочные дела, говоря: "я не нашел у дочери твоей девства"; но вот признаки девства дочери моей. И расстелют одежду пред старейшинами города.
возлагaетъ є4й њбвини1тєльнаz словесA, глаг0лz: не њбрэт0хъ дщeре твоеS дёвою: и3 сE, дэви1чєскаz дщeре моеS: и3 да разгнyтъ ри6зы пред8 старBйшины грaда џнагw,
22,17Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.ABPαὐτὸς autos
D-NSMαὐτόςautoshe/she/it/self[wall]νῦν nun
ADVνῦνnunnownowἐπιτίθησιν epitithēsin
V-PAI-3Sἐπιτίθημιepitithēmito put/lay onplaces uponαὐτῇ autē
D-DSFαὐτόςautoshe/she/it/self[wall]προφασιστικοὺς profasistikous
A-APMstrong:GA-APMstrong:GA-APMstrong:GA-APM λόγους logous
N-APMλόγοςlogosword1words],λέγων legōn
V-PAPRSλέγωlegōto speaksaying,Οὐχ ouch
ADVοὐounoI did notεὕρηκα heurēka
V-RAI-1Sεὑρίσκωheuriskōto find/meetfindτῇ tē
T-DSFὁhothe/this/who θυγατρί thugatri
N-DSFθυγάτηρthugatērdaughter[2of your daughterσου sou
P-GSσοῦsouyou[guard]παρθένια, parthenia
N-NSFstrong:GN-NSFstrong:GN-NSFstrong:GN-NSF καὶ kai
CONJκαίkaiandandταῦτα tauta
D-APNταῦταtautathis[reward]τὰ ta
T-APNὁhothe/this/whotheπαρθένια parthenia
N-NSFstrong:GN-NSFstrong:GN-NSFstrong:GN-NSF τῆς tēs
T-GSFὁhothe/this/who θυγατρός thugatros
N-GSFθυγάτηρthugatērdaughterof my daughter.μου· mou
P-GSμοῦmouof me[Jesimiel]καὶ kai
CONJκαίkaiandAndἀναπτύξουσιν anaptuxousin
V-FAI-3Pἀναπτύσσωanaptussōto unrollthey shall unfoldτὸ to
T-ASNὁhothe/this/whotheἱμάτιον himation
N-ASNἱμάτιονhimationclothinggarmentἐναντίον enantion
PREPἐναντίοςenantiosagainst[to pine]τῆς tēs
T-GSFὁhothe/this/whotheγερουσίας gerousias
N-GSFγερουσίαgerousiacouncil of elderscouncil of eldersτῆς tēs
T-GSFὁhothe/this/whoof theπόλεως. poleōs
N-GSFπόλιςpoliscitycity. 18 Tłum. GrEn. Толк. I pojmą starsi owego miasta męża i obiją go,Тогда старейшины того города пусть возьмут мужа и накажут его,
и3 да в0змутъ старBйшины грaда џнагw мyжа того2 и3 накaжутъ є3го2,
22,18Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.ABPκαὶ kai
CONJκαίkaiandAndλήμψεται lēmpsetai
V-FMI-3Sλαμβάνωlambanōto take[4shall takeἡ hē
T-NSFὁhothe/this/who1theγερουσία gerousia
N-NSFγερουσίαgerousiacouncil of elders2council of eldersτῆς tēs
T-GSFὁhothe/this/who πόλεως poleōs
N-GSFπόλιςpoliscity3of that city]ἐκείνης ekeinēs
D-GSFἐκεῖνοςekeinosthat3of that city]τὸν ton
T-ASMὁhothe/this/who ἄνθρωπον anthrōpon
N-ASMἄνθρωποςanthrōposa humanthat man,ἐκεῖνον ekeinon
D-ASMἐκεῖνοςekeinosthat[solitary]καὶ kai
CONJκαίkaiandandπαιδεύσουσιν paideusousin
V-FAI-3Pπαιδεύωpaideuōto instructthey shall correctαὐτὸν auton
D-ASMαὐτόςautoshe/she/it/self[wall] 19 Tłum. GrEn. Толк. skazując go nadto na sto syklów srebra, które da ojcu dziewczyny, za to iż rzucił niesławę na pannę izraelską; i będzie ją miał za żonę, i nie będzie jej mógł opuścić przez wszystkie dni żywota swego.и наложат на него сто сиклей серебра пени и отдадут отцу отроковицы за то, что он пустил худую молву о девице Израильской; она же пусть останется его женою, и он не может развестись с нею во всю жизнь свою.
и3 да њбвинsтъ є3го2 ст0мъ сjклей, и3 дадsтъ nтцY nтрокови1цы, ћкw и3знесE и4мz ѕло2 на дэви1цу ї}льтеску, и3 (пaки) да бyдетъ є3мY женA: не возм0жетъ tпусти1ти ю5 во вс‰ лBта.
22,19Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.ABPκαὶ kai
CONJκαίkaiandandζημιώσουσιν zēmiōsousin
V-FAI-3Pζημιόωzēmioōto loseshall penalizeαὐτὸν auton
D-ASMαὐτόςautoshe/she/it/self[wall]ἑκατὸν hekaton
N-NUIἑκατόνhekatonhundreda hundredσίκλους siklous
N-APMstrong:GN-APMstrong:GN-APMstrong:GN-APM καὶ kai
CONJκαίkaiandandδώσουσιν dōsousin
V-FAI-3Pδίδωμιdidōmito giveshall give themτῷ tō
T-DSMὁhothe/this/whoto theπατρὶ patri
N-DSMπατήρpatērfatherfatherτῆς tēs
T-GSFὁhothe/this/whoof theνεάνιδος, neanidos
N-GSFstrong:GN-GSFstrong:GN-GSFstrong:GN-GSF ὅτι hoti
CONJὅτιhotithat/sincebecauseἐξήνεγκεν exēnenken
V-AAI-3Sἐκφέρωekferōto bring/carry outhe broughtὄνομα onoma
N-ASNὄνομαonomaname[2nameπονηρὸν ponēron
A-ASNπονηρόςponērosevil/bad1a bad]ἐπὶ epi
PREPἐπίepiupon/to/againstuponπαρθένον parthenon
N-ASFπαρθένοςparthenosvirginan Israelite virgin,Ισραηλῖτιν· israēlitin
A-ASFstrong:GA-ASFstrong:GA-ASFstrong:GA-ASF καὶ kai
CONJκαίkaiandandαὐτοῦ autou
D-GSMαὐτόςautoshe/she/it/self[wall]ἔσται estai
V-FMI-3Sἔσομαιesomaiwill be[Zabud]γυνή, gunē
N-NSFγυνήgunēwomanwife;οὐ ou
ADVοὐounohe shall notδυνήσεται dunēsetai
V-FMI-3Sδύναμαιdunamaibe ablebe ableἐξαποστεῖλαι exaposteilai
V-AARἐξαποστέλλωexapostellōto send out/awayto sendαὐτὴν autēn
D-ASFαὐτόςautoshe/she/it/self[wall]τὸν ton
T-ASMὁhothe/this/who ἅπαντα hapanta
A-ASMἅπαςhapasallat anyχρόνον. chronon
N-ASMχρόνοςchronostimetime. 20 Tłum. GrEn. Толк. A jeśli prawdą jest to, co zarzucał, i dziewczyna nie była znaleziona panną,Если же сказанное будет истинно, и не найдется девства у отроковицы,
Ѓще же бyдетъ вои1стинну сл0во сіE, и3 не њбрsщутсz дэви1чєскаz nтрокови1цэ,
22,20Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.ABPἐὰν ean
CONJἐάνeanifBut ifδὲ de
PRTδέdethenBut ifἐπ' ep
PREPἐπίepiupon/to/againstinἀληθείας alētheias
N-GSFἀλήθειαalētheiatruthtruthγένηται genētai
V-AMS-3Sγίνομαιginomaito be[2beὁ ho
T-NSMὁhothe/this/who λόγος logos
N-NSMλόγοςlogosword1this word],οὗτος houtos
D-NSMοὗτοςhoutosthis/he/she/it1this word],καὶ kai
CONJκαίkaiandandμὴ mē
ADVμήmēnot[2should notεὑρεθῇ heurethē
V-APS-3Sεὑρίσκωheuriskōto find/meet3be foundπαρθένια parthenia
N-NSFstrong:GN-NSFstrong:GN-NSFstrong:GN-NSF τῇ tē
T-DSFὁhothe/this/whoto theνεάνιδι, neanidi
N-DSFstrong:GN-DSFstrong:GN-DSFstrong:GN-DSF 21 Tłum. GrEn. Толк. wyrzucą ją przed drzwi domu ojca jej, kamieniami ubiją ją mężowie miasta owego i umrze, bo popełniła rzecz haniebną w Izraelu, gdyż nierząd popełniła w domu ojca swego: a usuniesz zło spośród siebie.то отроковицу пусть приведут к дверям дома отца ее, и жители города ее побьют ее камнями до смерти, ибо она сделала срамное дело среди Израиля, блудодействовав в доме отца своего; и так истреби зло из среды себя.
и3 да и3зведyтъ дэви1цу пред8 вратA д0му nтцA є3S, и3 побію1тъ ю5 кaменіемъ мyжіе грaдстіи, и3 да ќмретъ, ћкw сотвори2 безyміе въ сынёхъ ї}левыхъ, њскверни2 д0мъ nтцA своегw2: и3 и3зми1те ѕл0е t себє2 сами1хъ.
22,21Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.ABPκαὶ kai
CONJκαίkaiandthenἐξάξουσιν exaxousin
V-FAI-3Pἐξάγωexagōto lead outthey shall leadτὴν tēn
T-ASFὁhothe/this/whotheνεᾶνιν neanin
N-ASFstrong:GN-ASFstrong:GN-ASFstrong:GN-ASF ἐπὶ epi
PREPἐπίepiupon/to/againstuntoτὰς tas
T-APFὁhothe/this/whotheθύρας thuras
N-APFθύραthuradoordoorsοἴκου oikou
N-GSMοἶκοςoikoshouse[2houseπατρὸς patros
N-GSMπατήρpatērfather1of her father's],αὐτῆς, autēs
D-GSFαὐτόςautoshe/she/it/self[wall]καὶ kai
CONJκαίkaiandandλιθοβολήσουσιν lithobolēsousin
V-FAI-3Pλιθοβολέωlithoboleōto stone[4shall stoneαὐτὴν autēn
D-ASFαὐτόςautoshe/she/it/self[wall]οἱ hoi
T-NPMὁhothe/this/who ἄνδρες andres
N-NPMἀνήρanērman2menτῆς tēs
T-GSFὁhothe/this/who πόλεως poleōs
N-GSFπόλιςpoliscity3of her city],αὐτῆς autēs
D-GSFαὐτόςautoshe/she/it/self[wall]ἐν en
PREPἐνenin/on/amongamongλίθοις, lithois
N-DPMλίθοςlithosstone6with stonesκαὶ kai
CONJκαίkaiandandἀποθανεῖται, apothaneitai
V-FMI-3Sἀποθνήσκωapothnēskōto dieshe shall die;ὅτι hoti
CONJὅτιhotithat/sinceforἐποίησεν epoiēsen
V-AAI-3Sποιέωpoieōto do/makeshe didἀφροσύνην afrosunēn
N-ASFἀφροσύνηafrosunēfoolishnessfollyἐν en
PREPἐνenin/on/among[gold]υἱοῖς huiois
N-DPMυἱόςhuiossonsonsΙσραηλ israēl
N-PRIἸσραήλisraēlIsrael[window]ἐκπορνεῦσαι ekporneusai
V-AARἐκπορνεύωekporneuōto fornicateto fornicateτὸν ton
T-ASMὁhothe/this/who1theοἶκον oikon
N-ASMοἶκοςoikoshousehouseτοῦ tou
T-GSMὁhothe/this/who πατρὸς patros
N-GSMπατήρpatērfatherof her father.αὐτῆς· autēs
D-GSFαὐτόςautoshe/she/it/self[wall]καὶ kai
CONJκαίkaiandAndἐξαρεῖς exareis
V-FAI-2Sἐξαίρωexairōto expelyou shall lift awayτὸν ton
T-ASMὁhothe/this/whotheπονηρὸν ponēron
A-ASMπονηρόςponērosevil/badwickedἐξ ex
PREPἐκekof/fromfromὑμῶν humōn
P-GPὑμῶνhumōnof you[lamp]αὐτῶν. autōn
D-GPMαὐτόςautoshe/she/it/self[wall] 22 Tłum. GrEn. Толк. – Jeśliby kto spał z żoną drugiego, oboje umrą, to jest cudzołożnik i cudzołożnica, a usuniesz zło z Izraela.Если найден будет кто лежащий с женою замужнею, то должно предать смерти обоих: и мужчину, лежавшего с женщиною, и женщину; и так истреби зло от Израиля.
Ѓще же њбрsщетсz человёкъ лежaй съ жен0ю мужaтою, ўбjйте nбои1хъ, человёка лежaщаго съ жен0ю и3 женY: и3 и3зми1те ѕл0е t ї}лz.
22,22Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.ABPἘὰν ean
CONJἐάνeanifAnd ifδὲ de
PRTδέdethenAnd ifεὑρεθῇ heurethē
V-APS-3Sεὑρίσκωheuriskōto find/meet[2should be foundἄνθρωπος anthrōpos
N-NSMἄνθρωποςanthrōposa human1a man]κοιμώμενος koimōmenos
V-PMPRSκοιμάωkoimaōto sleepgoing to bedμετὰ meta
PREPμετάmetawith/afterwithγυναικὸς gunaikos
N-GSFγυνήgunēwomana wifeσυνῳκισμένης sunōkismenēs
V-RMPGSstrong:GV-RMPGSstrong:GV-RMPGSstrong:GV-RMPGS ἀνδρί, andri
N-DSMἀνήρanērmanwith a husband,ἀποκτενεῖτε apokteneite
V-FAI-2Pἀποκτείνωapokteinōto killyou shall killἀμφοτέρους, amfoterous
A-APMἀμφότεροςamfoterosbothboth,τὸν ton
T-ASMὁhothe/this/whotheἄνδρα andra
N-ASMἀνήρanērmanmanτὸν ton
T-ASMὁhothe/this/who κοιμώμενον koimōmenon
V-PMPASκοιμάωkoimaōto sleepgoing to bedμετὰ meta
PREPμετάmetawith/afterwithτῆς tēs
T-GSFὁhothe/this/whotheγυναικὸς gunaikos
N-GSFγυνήgunēwomanwife,καὶ kai
CONJκαίkaiandandτὴν tēn
T-ASFὁhothe/this/whotheγυναῖκα· gunaika
N-ASFγυνήgunēwomanwife;καὶ kai
CONJκαίkaiandandἐξαρεῖς exareis
V-FAI-2Sἐξαίρωexairōto expelyou shall lift awayτὸν ton
T-ASMὁhothe/this/whotheπονηρὸν ponēron
A-ASMπονηρόςponērosevil/badwickednessἐξ ex
PREPἐκekof/fromfromΙσραηλ. israēl
N-PRIἸσραήλisraēlIsrael[window] 23 Tłum. GrEn. Толк. – Jeśliby kto zaręczył się z dziewczyną panną, a znalazłby ją kto w mieście i leżałby z nią,Если будет молодая девица обручена мужу, и кто-нибудь встретится с нею в городе и ляжет с нею,
Ѓще же бyдетъ дёва њбручeнаz мyжу, и3 њбрётъ ю5 человёкъ (другjй) во грaдэ, бyдетъ съ нeю,
22,23Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.ABPἘὰν ean
CONJἐάνeanifAnd ifδὲ de
PRTδέdethenAnd ifγένηται genētai
V-AMS-3Sγίνομαιginomaito bethere beπαῖς pais
N-NSFπαῖςpaischild[2childπαρθένος parthenos
N-NSFπαρθένοςparthenosvirgin1a virgin]μεμνηστευμένη memnēsteumenē
V-RPPRSμνηστεύωmnēsteuōto betrothbeing espousedἀνδρὶ andri
N-DSMἀνήρanērmanto a man,καὶ kai
CONJκαίkaiandandεὑρὼν heurōn
V-AAPRSεὑρίσκωheuriskōto find/meet[2findingαὐτὴν autēn
D-ASFαὐτόςautoshe/she/it/self[wall]ἄνθρωπος anthrōpos
N-NSMἄνθρωποςanthrōposa human1a man]ἐν en
PREPἐνenin/on/amonginπόλει polei
N-DSFπόλιςpoliscitycityκοιμηθῇ koimēthē
V-APS-3Sκοιμάωkoimaōto sleepshould have gone to bedμετ' met
PREPμετάmetawith/afterwithαὐτῆς, autēs
D-GSFαὐτόςautoshe/she/it/self[wall] 24 Tłum. GrEn. Толк. oboje wywiedziesz do bramy miasta owego i ukamienowani będą: dziewczyna, że nie wołała, będąc w mieście, mężczyzna, iż zhańbił żonę bliźniego swego: a usuniesz zło spośród siebie.то обоих их приведите к воротам того города, и побейте их камнями до смерти: отроковицу за то, что она не кричала в городе, а мужчину за то, что он опорочил жену ближнего своего; и так истреби зло из среды себя.
и3зведи1те nбои1хъ пред8 вратA грaда и4хъ, и3 побjйте (nбои1хъ) кaменіемъ, и3 да ќмрутъ: nтрокови1цу, понeже не вопи1ла во грaдэ, и3 мyжа, понeже њби1дэ женY бли1жнzгw своегw2: и3 и3зми1те ѕл0е t себє2 сами1хъ.
22,24Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.ABPἐξάξετε exaxete
V-FAI-2Pἐξάγωexagōto lead outyou shall lead outἀμφοτέρους amfoterous
A-APMἀμφότεροςamfoterosbothbothἐπὶ epi
PREPἐπίepiupon/to/againstuntoτὴν tēn
T-ASFὁhothe/this/whotheπύλην pulēn
N-ASFπύληpulēgategateτῆς tēs
T-GSFὁhothe/this/who πόλεως poleōs
N-GSFπόλιςpoliscityof their city,αὐτῶν, autōn
D-GPMαὐτόςautoshe/she/it/self[wall]καὶ kai
CONJκαίkaiandandλιθοβοληθήσονται lithobolēthēsontai
V-FPI-3Pλιθοβολέωlithoboleōto stonethey shall be stonedἐν en
PREPἐνenin/on/amongwithλίθοις lithois
N-DPMλίθοςlithosstonestones,καὶ kai
CONJκαίkaiandandἀποθανοῦνται· apothanountai
V-FMI-3Pἀποθνήσκωapothnēskōto diethey shall die;τὴν tēn
T-ASFὁhothe/this/whotheνεᾶνιν, neanin
N-ASFstrong:GN-ASFstrong:GN-ASFstrong:GN-ASF ὅτι hoti
CONJὅτιhotithat/sinceforοὐκ ouk
ADVοὐounoshe did notἐβόησεν eboēsen
V-AAI-3Sβοάωboaōto cry outyell outἐν en
PREPἐνenin/on/amonginτῇ tē
T-DSFὁhothe/this/whotheπόλει, polei
N-DSFπόλιςpoliscitycity;καὶ kai
CONJκαίkaiandandτὸν ton
T-ASMὁhothe/this/whotheἄνθρωπον, anthrōpon
N-ASMἄνθρωποςanthrōposa humanman,ὅτι hoti
CONJὅτιhotithat/sinceforἐταπείνωσεν etapeinōsen
V-AAI-3Sταπεινόωtapeinoōto humblehe humbledτὴν tēn
T-ASFὁhothe/this/whotheγυναῖκα gunaika
N-ASFγυνήgunēwomanwifeτοῦ tou
T-GSMὁhothe/this/who πλησίον· plēsion
ADVπλησίονplēsionnear/neighborof his neighbor;καὶ kai
CONJκαίkaiandandἐξαρεῖς exareis
V-FAI-2Sἐξαίρωexairōto expelyou shall lift awayτὸν ton
T-ASMὁhothe/this/whotheπονηρὸν ponēron
A-ASMπονηρόςponērosevil/badevilἐξ ex
PREPἐκekof/fromfromὑμῶν humōn
P-GPὑμῶνhumōnof you[lamp]αὐτῶν. autōn
D-GPMαὐτόςautoshe/she/it/self[wall] 25 Tłum. GrEn. Толк. Ale jeśli na polu znalazł kto dziewczynę, która jest zaręczona, a pochwyciwszy leżałby z nią, on sam umrze;Если же кто в поле встретится с отроковицею обрученною и, схватив ее, ляжет с нею, то должно предать смерти только мужчину, лежавшего с нею,
Ѓще же на п0ли њбрsщетъ человёкъ дёву њбручeную, и3 наси1ловавъ бyдетъ съ нeю, ўбjйте человёка є3ди1наго бhвшаго съ нeю:
22,25Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.ABPἐὰν ean
CONJἐάνeanifBut ifδὲ de
PRTδέdethenBut ifἐν en
PREPἐνenin/on/amonginπεδίῳ pediō
N-DSNstrong:GN-DSNstrong:GN-DSNstrong:GN-DSN εὕρῃ heurē
V-AAS-3Sεὑρίσκωheuriskōto find/meet[2should findἄνθρωπος anthrōpos
N-NSMἄνθρωποςanthrōposa human1a man]τὴν tēn
T-ASFὁhothe/this/who παῖδα paida
N-ASFπαῖςpaischilda girl,τὴν tēn
T-ASFὁhothe/this/who μεμνηστευμένην memnēsteumenēn
V-RMPASμνηστεύωmnēsteuōto betrothbeing espoused;καὶ kai
CONJκαίkaiandandβιασάμενος biasamenos
V-AMPRSstrong:GV-AMPRSstrong:GV-AMPRSstrong:GV-AMPRS κοιμηθῇ koimēthē
V-APS-3Sκοιμάωkoimaōto sleepshould go to bedμετ' met
PREPμετάmetawith/afterwithαὐτῆς, autēs
D-GSFαὐτόςautoshe/she/it/self[wall]ἀποκτενεῖτε apokteneite
V-FAI-2Pἀποκτείνωapokteinōto killyou shall killτὸν ton
T-ASMὁhothe/this/whotheἄνθρωπον anthrōpon
N-ASMἄνθρωποςanthrōposa humanman,τὸν ton
T-ASMὁhothe/this/whothe oneκοιμώμενον koimōmenon
V-PMPASκοιμάωkoimaōto sleepgoing to bedμετ' met
PREPμετάmetawith/afterwithαὐτῆς autēs
D-GSFαὐτόςautoshe/she/it/self[wall]μόνον monon
ADVμόνοςmonosaloneonly; 26 Tłum. GrEn. Толк. dziewczyna nic nie ucierpi i nie jest winna śmierci, bo jak zbójca powstaje przeciw bratu swemu, i zabija go, tak się i dziewczynie przydarzyło:а отроковице ничего не делай; на отроковице нет преступления смертного: ибо это то же, как если бы кто восстал на ближнего своего и убил его;
ґ nтрокови1цэ ничт0же сотвори1те: нёсть бо дёвэ грэхA смeртнагw: ћкоже ѓще кт0 бы востaлъ на бли1жнzго своего2, и3 ўби1лъ бы дyшу є3гw2, тaкw сіE дёло:
22,26Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.ABPκαὶ kai
CONJκαίkaiandandτῇ tē
T-DSFὁhothe/this/whofor theνεάνιδι neanidi
N-DSFstrong:GN-DSFstrong:GN-DSFstrong:GN-DSF οὐ ou
ADVοὐounoshall notποιήσετε poiēsete
V-FAI-2Pποιέωpoieōto do/makedoοὐδέν· ouden
A-ASNοὐδείςoudeisno oneanything,οὐκ ouk
ADVοὐounothere is noἔστιν estin
V-PAI-3Sἐστίestihe is[to sacrifice]τῇ tē
T-DSFὁhothe/this/who[3to theνεάνιδι neanidi
N-DSFstrong:GN-DSFstrong:GN-DSFstrong:GN-DSF ἁμάρτημα hamartēma
N-ASNἁμάρτημαhamartēmasin1sinθανάτου, thanatou
N-GSMθάνατοςthanatosdeath2 death].ὅτι hoti
CONJὅτιhotithat/sinceForὡς hōs
CONJὡςhōswhich/howasεἴ ei
CONJεἰeiif[clod]τις tis
I-NSMτιςtisone[groaning]ἐπαναστῇ epanastē
V-AAS-3Sἐπανίστημιepanistēmito rebel against[2should rise upἄνθρωπος anthrōpos
N-NSMἄνθρωποςanthrōposa human1man]ἐπὶ epi
PREPἐπίepiupon/to/againstagainstτὸν ton
T-ASMὁhothe/this/who πλησίον plēsion
ADVπλησίονplēsionnear/neighborhis neighbor,καὶ kai
CONJκαίkaiand[desire]φονεύσῃ foneusē
V-AAS-3Sφονεύωfoneuōto murdershould do murderαὐτοῦ autou
D-GSMαὐτόςautoshe/she/it/self[wall]ψυχήν, psuchēn
N-ASFψυχήpsuchēsoullife,οὕτως houtōs
ADVοὕτω, οὕτωςhhoutō outōsthus(-ly)thusτὸ to
T-ASNὁhothe/this/who πρᾶγμα pragma
N-ASNπρᾶγμαpragmathingthis thing,τοῦτο, touto
D-ASNτοῦτοtoutothat[drowsiness] 27 Tłum. GrEn. Толк. sama była na polu, wołała, i nikt nie przybył, co by ją wybawił.ибо он встретился с нею в поле, и хотя отроковица обрученная кричала, но некому было спасти ее.
понeже на селЁ њбрёте ю5, возопи2 nтрокови1ца њбручeнаz, и3 не бЁ помогazй є4й.
22,27Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.ABPὅτι hoti
CONJὅτιhotithat/sinceforἐν en
PREPἐνenin/on/amonginτῷ tō
T-DSMὁhothe/this/whotheἀγρῷ agrō
N-DSMἀγρόςagrosfieldfieldεὗρεν heuren
V-AAI-3Sεὑρίσκωheuriskōto find/meethe foundαὐτήν, autēn
D-ASFαὐτόςautoshe/she/it/self[wall]ἐβόησεν eboēsen
V-AAI-3Sβοάωboaōto cry out[4yelledἡ hē
T-NSFὁhothe/this/who1theνεᾶνις neanis
N-NSFstrong:GN-NSFstrong:GN-NSFstrong:GN-NSF ἡ hē
T-NSFὁhothe/this/who μεμνηστευμένη, memnēsteumenē
V-RPPRSμνηστεύωmnēsteuōto betroth3being espoused],καὶ kai
CONJκαίkaiandandὁ ho
T-NSMὁhothe/this/who βοηθήσων boēthēsōn
V-AAPRSβοηθέωboētheōto helphelpingοὐκ ouk
ADVοὐounowas there no oneἦν ēn
V-IAI-3Sἦνēnwas[pledge]αὐτῇ. autē
D-DSFαὐτόςautoshe/she/it/self[wall] 28 Tłum. GrEn. Толк. – Jeśli znajdzie kto dzieweczkę pannę, która nie ma oblubieńca, i pochwyciwszy będzie spał z nią,Если кто-нибудь встретится с девицею необрученною, и схватит ее и ляжет с нею, и застанут их,
Ѓще же кто2 њбрsщетъ nтрокови1цу дёву, ћже нёсть њбручeна, и3 наси1ловавъ бyдетъ съ нeю, и3 њбличи1тсz:
22,28Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.ABPἘὰν ean
CONJἐάνeanifAnd ifδέ de
PRTδέdethenAnd ifτις tis
I-NSMτιςtisoneanyεὕρῃ heurē
V-AAS-3Sεὑρίσκωheuriskōto find/meetshould findτὴν tēn
T-ASFὁhothe/this/whotheπαῖδα paida
N-ASFπαῖςpaischild[2childτὴν tēn
T-ASFὁhothe/this/who παρθένον, parthenon
N-ASFπαρθένοςparthenosvirgin1virgin],ἥτις hētis
RI-NSFὅστιςhostiswho/whichwhoeverοὐ ou
ADVοὐounowas notμεμνήστευται, memnēsteutai
V-RMI-3Sμνηστεύωmnēsteuōto betrothespoused,καὶ kai
CONJκαίkaiandandβιασάμενος biasamenos
V-AMPRSstrong:GV-AMPRSstrong:GV-AMPRSstrong:GV-AMPRS κοιμηθῇ koimēthē
V-APS-3Sκοιμάωkoimaōto sleephe went to bedμετ' met
PREPμετάmetawith/afterwithαὐτῆς autēs
D-GSFαὐτόςautoshe/she/it/self[wall]καὶ kai
CONJκαίkaiandandεὑρεθῇ, heurethē
V-APS-3Sεὑρίσκωheuriskōto find/meethe should be found, 29 Tłum. GrEn. Толк. a rzecz do sądu przyjdzie, ten, który spał z nią, da ojcu dziewczyny pięćdziesiąt syklów srebra i będzie ją miał za żonę, bo jej cześć odebrał; nie będzie jej mógł opuścić przez wszystkie dni żywota swego.то лежавший с нею должен дать отцу отроковицы пятьдесят [сиклей] серебра, а она пусть будет его женою, потому что он опорочил ее; во всю жизнь свою он не может развестись с нею.
да дaстъ человёкъ бhвый съ нeю nтцY nтрокови1цы пzтьдесsтъ дідрaхмъ сребрA, и3 томY да бyдетъ женA, понeже њби1дэ ю5: не возм0жетъ tпусти1ти ю5 во всE врeмz.
22,29Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.ABPδώσει dōsei
V-FAI-3Sδίδωμιdidōmito give[6shall giveὁ ho
T-NSMὁhothe/this/who1theἄνθρωπος anthrōpos
N-NSMἄνθρωποςanthrōposa human2manὁ ho
T-NSMὁhothe/this/who κοιμηθεὶς koimētheis
V-APPRSκοιμάωkoimaōto sleep3going to bedμετ' met
PREPμετάmetawith/after4withαὐτῆς autēs
D-GSFαὐτόςautoshe/she/it/self[wall]τῷ tō
T-DSMὁhothe/this/whoto theπατρὶ patri
N-DSMπατήρpatērfatherfatherτῆς tēs
T-GSFὁhothe/this/whoof theνεάνιδος neanidos
N-GSFstrong:GN-GSFstrong:GN-GSFstrong:GN-GSF πεντήκοντα pentēkonta
N-NUIπεντήκονταpentēkontafiftyfiftyδίδραχμα didrachma
N-APNδίδραχμοςdidrachmostwo-drachmadouble-drachmasἀργυρίου, arguriou
N-GSNἀργύριονargurionsilverof silver,καὶ kai
CONJκαίkaiandandαὐτοῦ autou
D-GSMαὐτόςautoshe/she/it/self[wall]ἔσται estai
V-FMI-3Sἔσομαιesomaiwill be[Zabud]γυνή, gunē
N-NSFγυνήgunēwomanwife,ἀνθ' anth
PREPἀντίantifor[Elishah]ὧν hōn
R-GPMὅς, ἥhhos ēwhich[to trade]ἐταπείνωσεν etapeinōsen
V-AAI-3Sταπεινόωtapeinoōto humblehe humbledαὐτήν· autēn
D-ASFαὐτόςautoshe/she/it/self[wall]οὐ ou
ADVοὐounohe will not be ableδυνήσεται dunēsetai
V-FMI-3Sδύναμαιdunamaibe ablehe will not be ableἐξαποστεῖλαι exaposteilai
V-AARἐξαποστέλλωexapostellōto send out/awayto sendαὐτὴν autēn
D-ASFαὐτόςautoshe/she/it/self[wall]τὸν ton
T-ASMὁhothe/this/who ἅπαντα hapanta
A-ASMἅπαςhapasallat anyχρόνον. chronon
N-ASMχρόνοςchronostimetime. 30 Tłum. GrEn. Толк. – Nie pojmie nikt żony ojca swojego ani odkryje przykrycia jego.Никто не должен брать жены отца своего и открывать край одежды отца своего.Да не п0йметъ человёкъ жены2 nтцA своегw2, и3 да не tкрhетъ покровeніz nтцA своегw2.22,30Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.ABPΟὐ ou
ADVοὐouno[2shall notλήμψεται lēmpsetai
V-FMI-3Sλαμβάνωlambanōto take3takeἄνθρωπος anthrōpos
N-NSMἄνθρωποςanthrōposa human1A man]τὴν tēn
T-ASFὁhothe/this/whotheγυναῖκα gunaika
N-ASFγυνήgunēwomanwifeτοῦ tou
T-GSMὁhothe/this/who πατρὸς patros
N-GSMπατήρpatērfatherof his father,αὐτοῦ autou
D-GSMαὐτόςautoshe/she/it/self[wall]καὶ kai
CONJκαίkaiandandοὐκ ouk
ADVοὐounoshall notἀποκαλύψει apokalupsei
V-FAI-3Sἀποκάλυψιςapokalupsisrevelation[to groan]συγκάλυμμα sunkalumma
N-ASNstrong:GN-ASNstrong:GN-ASNstrong:GN-ASN τοῦ tou
T-GSMὁhothe/this/who πατρὸς patros
N-GSMπατήρpatērfatherof his father.αὐτοῦ. autou
D-GSMαὐτόςautoshe/she/it/self[wall]
Copyright © 2024 | WordPress Theme by MH Themes