MENU
Fragment:




Styl fragmentu




*Zezwalaj na cookies aby zapamiętać ustawienia

Pierwsza Księga Samuela

Pierwsza Księga Samuela

CZĘŚĆ I (1,1-7,17)SAMUELI. Narodzenie Samuela; jego powołanie.(1,1-3,21) NARODZENIE SAMUELA (1,1-20). Elkana, jego pielgrzymki do świątyni w Silo (1-3); stosunek jego do dwu jego żon, miłość Anny, która była niepłodną (4-8). Modlitwa Anny (9-11); cierpkie uwagi kapłana Helego (12-14); spokojna odpowiedź Anny, błogosławieństwo Helego (15-18). Powrót do Ramata (19). Narodzenie Samuela (20).
11 Był pewien mąż z Ramataim Sofim, z gór Efraim, a imię jego Elkana, syn Jerohama, syna Eliu, syna Tohu, syna Sufa, Efratejczyk.2 I miał dwie żony, imię jednej Anna, a imię drugiej Fenenna. I miała Fenenna synów, ale Anna nie miała dziatek.3 I chodził ów mąż z miasta swego w dni ustanowione, aby oddawać pokłon i ofiarować Panu zastępów w Silo. A byli tam dwaj synowie Helego, Ofni i Finees, kapłani Pańscy.4 Przyszedł tedy dzień, i ofiarował Elkana, i dał Fenennie, żonie swej, i wszystkim synom jej i córkom części,5 a Annie dał część jedną smutny, bo Annę miłował; ale Pan zamknął żywot jej.6 Trapiła ją też przeciwniczka jej i bardzo frasowała, tak dalece, że urągała, iż Pan zamknął żywot jej.7 I tak czynił na każdy rok, kiedy za nadejściem czasu chodzili do kościoła Pańskiego; i tak ją drażniła, a ona płakała i nie jadła.8 Rzekł jej tedy Elkana, mąż jej: „Anno, czemu płaczesz? i dlaczego nie jesz? a czemu się frasuje serce twoje? Czym ja nie lepszy tobie, niźli dziesięciu synów?”9 I wstała Anna najadłszy się i napiwszy w Silo. A gdy Heli kapłan siedział na stołku przed drzwiami kościoła Pańskiego,10 Anna, będąc gorzkiego serca, modliła się do Pana płacząc rzewnie,11 i uczyniła ślub mówiąc: „Panie zastępów, jeśli wejrzawszy wejrzysz na utrapienie służebnicy twojej i wspomnisz na mnie, a nie zapomnisz służebnicy twojej, i dasz słudze twojej płeć męską, dam go Panu przez wszystkie dni żywota jego, a brzytwa nie postoi na głowie jego.”12 I stało się, gdy ona przedłużała modlitwy przed Panem, że Heli przypatrywał się ustom jej.13 Ale Anna mówiła w sercu swoim i tylko usta jej się ruszały, ale głosu zgoła słychać nie było. Mniemał tedy Heli, że była pijana, i rzekł jej:14 „Dokądże pijana będziesz? Wytrzeźwij trochę od wina, którym się upiłaś!”15 Odpowiedziała Anna: „Nie, panie mój, bom ja jest niewiasta bardzo nieszczęśliwa, a wina i żadnej rzeczy, która upoić może, nie piłam, alem wylała duszę moją przed oczyma Pańskimi.16 Nie rozumiej o słudze twojej, jak o jednej z córek Beliala, bo z wielkości boleści i z frasunku mego mówiłam aż dotąd.”17 Rzekł tedy Heli: „Idź w pokoju, a Bóg Izraela niech ci spełni prośbę twoją, którąś do niego zanosiła.”18 A ona rzekła: „Oby znalazła służebnica twoja łaskę w oczach twoich!” I poszła niewiasta w drogę swoją, i jadła, a twarz jej już się więcej nie odmieniała.19 I wstali rano, i pokłonili się przed Panem, i wrócili się, i przyszli do domu swego do Ramata. I poznał Elkana Annę, żonę swoją, i wspomniał na nią Pan.20 I stało się po obrocie dni, poczęła Anna i porodziła syna, i nazwała imię jego Samuel, przeto iż go od Pana żądała. OFIAROWANIE SAMUELA BOGU (1,21-2,11). Nowa pielgrzymka Elkany (21-23). Pielgrzymka Anny po odłączeniu dziecięcia (24-25); ofiaruje je Jahwie na służbę (26-28). Pieśń Anny: Radość wdzięczności (2,1); wielkość Jahwy (2); jego zachowanie się wobec potężnych i wobec pokornych (3-8); on powala bezbożnych (9-10a); nadzieja mesjańska (10b). Powrót do Ramata; Samuel pozostaje w świątyni (11).21 I poszedł mąż jej Elkana i wszystek dom jego, aby złożyć Panu ofiarę uroczystą i ślub swój;22 lecz Anna nie poszła, bo powiedziała mężowi swemu: „Nie pójdę, aż będzie odstawione dziecię, i zawiodę je, żeby się ukazało przed obliczem Pańskim i zostało tam na zawsze.”23 I rzekł jej Elkana, mąż jej: „Czyń, co ci się zda dobrym, i zostań, aż je odstawisz; a proszę Pana, aby wypełnił słowo swoje.” A tak została niewiasta i karmiła piersiami syna swego; aż go odsadziła od mleka.24 – I przywiodła go z sobą, gdy go odstawiła, z trzema cielcami i z trzema korcami mąki i z garncem wina, i przywiodła go do domu Pańskiego do Silo. A było dziecię jeszcze malutkie.25 I ofiarowali cielca, i przywiedli dziecię do Helego.26 I rzekła Anna: „Proszę, mój panie, żyje dusza twoja, panie! Jam-ci to owa niewiasta, która stałam tu przed tobą modląc się do Pana.27 O to dziecię prosiłam, i spełnił mi Pan prośbę moją, którą do niego zanosiłam.28 Przeto i ja użyczyłam go Panu na wszystkie dni, przez które będzie użyczony Panu.” I pokłonili się tam Panu. – A Anna modliła się i rzekła:
21 „Rozradowało się serce moje w Panu, i podniósł się róg mój w Bogu moim; rozszerzyły się usta moje nad nieprzyjacioły mymi, bom się uweseliła w zbawieniu twoim.2 Nie masz świętego, jak jest Pan; bo nie masz innego oprócz ciebie, i nie masz mocnego, jak Bóg nasz.3 Przestańcie mówić wyniosłe rzeczy chlubiąc się; niech odstąpią od ust waszych mowy stare, albowiem Bogiem umiejętności jest Pan i jemu gotują się myśli.4 Łuk mocarzów zwyciężony jest, a niemocni są mocą przepasani.5 Ci co pierwej byli syci, za chleb się wynajęli, a głodni są nasyceni, aż niepłodna porodziła wielu, a która miała wielu synów, omdlała.6 Pan uśmierca i ożywia, doprowadza do otchłani i odwodzi.7 Pan ubiogim czyni i wzbogaca, poniża i podwyższa.8 Wzbudza z prochu nędzarza, a z gnoju podnosi ubogiego, aby siedział z książęty i stolicę chwały dzierżył; albowiem Pańskie są zawiasy ziemi i na nich świat założył.9 Nogi świętych swoich zachowa, a bezbożnicy umilkną w ciemnościach; bo nie w sile swojej będzie się wzmacniał mąż.10 Pana bać się będą przeciwnicy jego i nad nimi będzie grzmiał w niebie; Pan będzie sądził granice ziemi i da panowanie królowi swemu i wywyższy róg Chrystusa swojego.”11 I odszedł Elkana do Ramata, do domu swego, a dziecię służyło przed oczyma Pana, przed obliczem Helego kapłana. SYNOWIE HELEGO (2,12-36). Ich zepsucie (12), przewinienia przy składaniu ofiar (13-17). Samuel w świątyni (18-19). Annie rodzą się inne dzieci (20-21). Heli daremnie napomina swych synów (22-26). Pewien mąż Boży karci Helego z powodu grzechów jego synów (27-29), zapowiada upadek jego rodu (30-33), śmierć obu synów w jednym dniu (34) i wzbudzenie kapłana wiernego (35-36).12 Lecz synowie Helego, synowie Beliala,13 nie uznali Pana ani obowiązku kapłańskiego wobec ludu; ale ktokolwiek składał ofiarę, przychodził sługa kapłański, gdy warzyło się mięso, mając widełki o trzech zębach w ręce swojej,14 i wpuszczał je w kocioł, albo w kociołek, albo w garniec, albo w panewkę, i wszystko, co widełkami podniósł, brał sobie kapłan. Tak czynili wszystkiemu Izraelowi, przychodzącym do Silo.15 Także zanim łój palono, przychodził sługa kapłański i mawiał ofiarującemu: „Daj mi mięsa, żebym uwarzył kapłanowi, bo nie wezmę od ciebie mięsa warzonego, ale surowe!”16 I mówił mu ofiarujący: „Niechaj pierwej spalą łój według zwyczaju dzisiaj, a weź sobie, czegokolwiek pragnie dusza twoja.” A on odpowiadając mówił mu: „Żadną miarą, teraz bowiem dasz, inaczej gwałtem wezmę!”17 I był grzech bardzo wielki młodzieńców przed Panem, gdyż odwodzili ludzi od ofiary Pańskiej.18 A Samuel posługiwał przed obliczem Pana, chłopiątko przepasane efodem lnianym.19 A matka jego robiła mu małą sukienkę, którą przynosiła pewnych dni, gdy przychodziła z mężem swoim, aby złożyć ofiarę uroczystą.20 I błogosławił Heli Elkanie i żonie jego, i rzekł mu: „Niech ci odda Pan potomstwo z tej niewiasty za daninę, której użyczyłeś Panu!” I odeszli na miejsce swoje.21 Potem nawiedził Pan Annę, i poczęła i porodziła trzech synów i dwie córki; a Samuel chłopiątko wsławił się u Pana.22 Ale Heli był bardzo stary i słyszał wszystko, co czynili synowie jego wszystkiemu Izraelowi i jak sypiali z niewiastami, które służbę pełniły u drzwi przybytku, i rzekł im:23 „Czemu czynicie takie rzeczy, rzeczy bardzo złe, które ja słyszę od wszystkiego ludu?24 Nie czyńcie, synowie moi, bo to nie dobra sława, którą ja słyszę, że przywodzicie lud Pański do przestępstwa.25 Jeśli zgrzeszy mąż przeciw mężowi, może Bóg dać się mu ubłagać; ale jeśli mąż zgrzeszy przeciw Panu, kto się zań będzie modlił?” I nie słuchali głosu ojca swego, bo ich Pan chciał zabić.26 Lecz młodzieniaszek Samuel postępował i rósł, i podobał się tak Panu jak i ludziom.27 I przyszedł mąż Boży do Helego i rzekł do niego: „To mówi Pan: Czym się nie jawnie objawił domowi ojca twego, gdy byli w Egipcie w domu Faraonowym?28 I obrałem go sobie ze wszystkich pokoleń Izraelowych na kapłana, żeby wstępował do ołtarza mego i aby mi zapalał kadzidło, i nosił efod przede mną; i dałem domowi ojca twego wszystkie ofiary synów Izraelowych.29 Czemużeście nogą odepchnęli ofiary moje i dary moje, o których rozkazałem, aby ofiarowane były w kościele? i czemuś więcej uczcił synów swoich niźli mnie, tak iż jedliście pierwociny wszystkich ofiar ludu mojego izraelskiego?30 Przeto mówi Pan, Bóg Izraelów: Mówiąc rzekłem, żeby dom twój i dom ojca twego służył przed oczyma moimi aż na wieki. Ale teraz mówi Pan: Niech to daleko będzie ode mnie, ale ktokolwiek mię wielbić będzie, uwielbię go, a którzy mną gardzą, bez czci będą.31 Oto przychodzą dni, i odetnę ramię twoje i ramię domu ojca twego, iż nie będzie starca w domu twoim.32 A będziesz patrzeć na przeciwnika twego w kościele, we wszystkim szczęściu Izraelowym; i nie będzie starca w domu twoim po wszystkie dni.33 Wszakże nie wykorzenię do końca męża z ciebie od ołtarza mego, ale aby ustały oczy twoje i schła dusza twoja; a wielka część domu twego zemrze, gdy do lat męskich przyjdzie.34 A to ci będzie na znak, co przyjdzie na dwu synów twoich, Ofni i Fineesa: dnia jednego obydwaj umrą.35 I wzbudzę sobie kapłana wiernego, który według serca mego i wedle duszy mojej czynić będzie i zbuduję mu dom wierny, i będzie chodził przed pomazańcem moim po wszystkie dni.36 A przyjdzie do tego, że ktokolwiek pozostanie w domu twym, przyjdzie, aby się zań modlono i żeby ofiarować pieniądz srebrny i bochenek chleba, i rzec: Przypuść mię, proszę, do jednej części kapłańskiej, abym spożył kawałek chleba.” POWOŁANIE SAMUELA (3,1-21). Bóg woła Samuela po raz pierwszy (1-5), po raz drugi (6-9), po raz trzeci i zapowiada Samuelowi odrzucenie domu Helego (10-14). Heli każe sobie powtórzyć słowa Boże (15-18). Samuel prorokiem Bożym, uznanym przez całego Izraela (19-21).
31 Lecz młodzieniaszek Samuel służył Panu przed Helim, a słowo Pańskie było drogie w owe dni, nie było widzenia jawnego.2 Stało się tedy dnia jednego, Heli leżał na miejscu swoim, a oczy jego zaćmiły się były i nie mógł widzieć;3 zanim lampa Boża zgasła, Samuel spał w kościele Pańskim, gdzie była skrzynia Boża.4 I zawołał Pan Samuela, a on odpowiadając rzekł: „Otom ja!”5 I pobiegł do Helego, i rzekł: „Otom ja, boś mię wołał!” On rzekł: „Nie wołałem, wróć się, a śpij!” I poszedł, a spał.6 I zawołał Pan znowu Samuela, a Samuel wstawszy poszedł do Helego i rzekł: „Otom ja, boś mię wołał!” On odpowiedział: „Nie wołałem cię, synu mój, wróć się, a śpij!”7 A Samuel jeszcze nie znał Pana ani mu była objawiona mowa Pańska.8 I zawołał Pan Samuela jeszcze trzeci raz. A on wstawszy poszedł do Helego, i rzekł:9 „Otom ja, boś mię wołał!” Dorozumiał się tedy Heli, iż Pan wołał młodzieńca, i rzekł do Samuela: „Idź i śpij, a jeśli cię potem zawoła, rzeczesz: Mów, Panie, bo słucha sługa twój!” I poszedł Samuel i spał na miejscu swoim.10 I przyszedł Pan, i stanął, i zawołał jak był wołał dwa razy: „Samuelu, Samuelu!” I rzekł Samuel: „Mów Panie, bo słucha sługa twój!”11 I rzekł Pan do Samuela: „Oto ja czynię słowo w Izraelu, a ktokolwiek je usłyszy, zadzwoni mu w obu uszach.12 Dnia owego wzbudzę przeciw Helemu wszystko, com mówił na dom jego; pocznę i wykonam.13 Bom mu zapowiedział, że będę sądził dom jego na wieki dla nieprawości, ponieważ wiedział, że nieprzystojnie czynili synowie jego, a nie karał ich.14 I dlatego przysiągłem domowi Helego, że nie będzie odpokutowana nieprawość domu jego ofiarami i darami aż na wieki.”15 – I spał Samuel aż do rana i otworzył drzwi domu Pańskiego. A Samuel bał się oznajmić widzenia Helemu.16 Wezwał tedy Heli Samuela i rzekł: „Samuelu, synu mój!” A on odpowiadając rzekł: „Otom ja!”17 I zapytał go: „Co to są za słowa, które mówił Pan do ciebie? Proszę cię, nie taj przede mną! To niechaj ci Bóg uczyni i to niech przyczyni, jeśli zataisz przede mną słowo ze wszystkiego, co ci rzeczono!”18 Oznajmił mu tedy Samuel wszystkie mowy i nie zataił przed nim. A on odpowiedział: „Pan to jest; co dobre jest w oczach jego, niechaj czyni!”19 Ale Samuel rósł, a Pan był z nim i nie upadło żadne słowo jego na ziemię.20 I poznał wszystek Izrael od Dan aż do Bersabee, że Samuel był wiernym prorokiem Pańskim.21 I dalej ukazywał się Pan w Silo; bo się był objawił Pan Samuelowi w Silo według słowa Pańskiego. I ziściła się mowa Samuela wszystkiemu Izraelowi.II. Izrael i Filistyni. (4,1-7,17) FILISTYNI ZADAJĄ KLĘSKĘ IZRAELITOM I UPROWADZAJĄ ARKĘ (4,1-11). Izraelici, pokonani w Afek (1-2), sprowadzają do obozu arkę (3-4), ich radość, a niepokój Filistynów (5-9). Nowa klęska Izraelitów i uprowadzenie arki (10-11).
41 I stało się w owe dni, że się zebrali Filistyni na wojnę, i wyszedł Izrael przeciwko Filistynom na bitwę i położył się obozem u Kamienia Pomocy. A Filistyni przyciągnęli do Afek i ustawili wojsko przeciw Izraelowi.2 A Izrael potkawszy się począł uciekać przed Filistynami i pobito w owym spotkaniu wszędzie po polach około czterech tysięcy mężów.3 I wrócił się lud do obozu i rzekli starsi z Izraela: „Czemu nas dziś Pan poraził przed Filistynami? Przynieśmy do siebie z Silo skrzynię przymierza Pańskiego i niech przyjdzie między nas, żeby nas wybawić z ręki nieprzyjaciół naszych.”4 Posłał tedy lud do Silo i wzięli stamtąd skrzynię przymierza Pana zastępów, siedzącego na cherubinach; a byli dwaj synowie Helego ze skrzynią przymierza Bożego, Ofni i Finees.5 A gdy przyszła skrzynia przymierza Pańskiego do obozu, krzyczał wszystek Izrael głosem wielkim i rozlegało się po ziemi.6 I usłyszeli Filistyni głos wołania, i rzekli: „Co to za głos krzyku wielkiego w obozie hebrajskim?” I dowiedzieli się, że skrzynia Pańska przyszła do obozu.7 I zlękli się Filistyni mówiąc: „Przyszedł Bóg do obozu.”8 I wzdychali mówiąc: „Biada nam, bo nie była taka radość wczoraj i dziś trzeci dzień. Biada nam! Kto nas wybawi z ręki tych bogów wysokich? Ci to są bogowie, którzy porazili Egipt wszelką plagą na puszczy.9 Umacniajcie się i bądźcie mężni, Filistyni, abyście nie służyli Hebrajczykom, jak i oni wam służyli.10 Umacniajcie się i walczcie!” Stoczyli tedy bitwę Filistyni, i pobity został Izrael, i uciekł każdy do namiotu swego; i była porażka bardzo wielka, i poległo z Izraela trzydzieści tysięcy pieszych.11 I skrzynię Bożą wzięto, i dwaj synowie Helego, Ofni i Finees stracili życie. ŚMIERĆ HELEGO (4,12-22). Beniaminita z pola bitwy w Silo (12-13); zwiastuje Helemu klęskę i śmierć dwu jego synów (14-17); śmierć Helego (18). Narodzenie Ichaboda, wnuka Helego (19-22).12 A mąż z Beniamina biegnąc przybył w ów dzień od wojska do Silo z rozdartą szatą i z głową prochem posypaną.13 A gdy on przyszedł, Heli siedział na stołku, patrząc ku drodze, bo się serce jego lękało o skrzynię Bożą. A ów mąż, skoro wszedł, powiedział miastu, i zapłakało wszystko miasto.14 I usłyszał Heli głos wołania, i rzekł: „Co to za głos tego zamieszania?” A on pospieszył się i przyszedł, i oznajmił Helemu.15 Lecz Heli miał już dziewięćdziesiąt i osiem lat, i oczy jego zaćmiły się były, i nie mógł dojrzeć.16 I rzekł do Helego: „Jam jest, którym przyszedł z bitwy, i ja, którym dziś uciekł z wojska.” A on mu rzekł: „Cóż się stało, synu mój?”17 Odpowiadając ów, który oznajmiał, rzekł: „Uciekł Izrael przed Filistynami i stała się wielka klęska wśród ludu; nadto i dwaj synowie twoi zginęli, Ofni i Finees, i skrzynia Boża uprowadzona została.”18 A gdy on wymienił skrzynię Bożą, spadł ze stołka w tył u drzwi, i złamawszy szyję umarł, bo był człowiek stary i leciwy. A sądził on Izrael czterdzieści lat.19 – A synowa jego, żona Fineesa, była brzemienna i bliska porodzenia; a usłyszawszy nowinę, że uprowadzona została skrzynia Boża i że umarł teść jej i mąż jej, nachyliła się i porodziła, bo przypadły na nią nagłe bóle.20 A w samej chwili śmierci jej rzekły te, które stały koło niej: „Nie bój się, boś urodziła syna.” A ona nie odpowiedziała im ani nie zwróciła uwagi.21 I nazwała dziecię Ichabod mówiąc: „Odjęta jest chwała od Izraela,” bo uprowadzona jest skrzynia Boża, oraz ze względu na teścia swego i na męża swego;22 i rzekła: „Odjęta jest chwała od Izraela, dlatego że uprowadzona została skrzynia Boża.” ARKA U FILISTYNÓW (5,1-12). W świątyni Dagona w Azocie (1-5). Bóg karze Azotczyków (6). W Get (7-9). W Akkaronie (10-12).
51 Lecz Filistyni wzięli skrzynię Bożą i zanieśli ją od Kamienia Pomocy do Azotu.2 I wzięli Filistyni skrzynię Bożą, i wnieśli ją do świątyni Dagona, i postawili ją obok Dagona.3 A gdy nazajutrz o świtaniu wstali Azotczycy, oto Dagon leżał twarzą na ziemi przed skrzynią Pańską; i podnieśli Dagona, i postawili go z powrotem na miejscu jego.4 I znowu nazajutrz rano wstawszy znaleźli Dagona leżącego twarzą swą na ziemi przed skrzynią Pańską, a głowa Dagona i obie dłonie rąk jego ucięte, były na progu,5 sam tylko tułów Dagona został i był na swym miejscu. Dla tej przyczyny kapłani Dagona, i wszyscy, którzy wchodzą do świątyni jego, nie wstępują na próg Dagona w Azocie aż do dnia dzisiejszego.6 Lecz ręka Pańska zaciężyła nad Azotczykami i wygubił ich, i zaraził na tajemnym tylnym miejscu Azot i granice jego. I wykipiały wsi i pola pośród owej krainy, i narodziły się myszy, i stało się zamieszanie śmierci wielkiej w mieście.7 – A widząc mężowie Azotczycy taką plagę rzekli: „Niech nie mieszka u nas skrzynia Boga izraelskiego, bo twarda jest ręka jego nad nami i nad Dagonem, bogiem naszym.”8 A posławszy zebrali wszystkich książąt filistyńskich do siebie i rzekli: „Co mamy czynić ze skrzynią Boga Izraelowego?” I odpowiedzieli Getejczycy: „Niech obwożą wkoło skrzynię Boga izraelskiego.” I obwozili wkoło skrzynię Boga izraelskiego.9 A gdy ją oni obwozili, dotykała ręka Pańska każde miasto porażką bardzo wielką i zarażała mężów każdego miasta, od małego aż do wielkiego, i wychodziły i gniły tylne jelita ich. I naradzili się Getejczycy, i poczynili sobie siedzenia skórzane.10 – Posłali tedy skrzynię Bożą do Akkaronu. A gdy przyszła skrzynia Boża do Akkaronu, zawołali Akkarończycy, mówiąc: „Przywieźli do nas skrzynię Boga izraelskiego, aby nas pobiła i lud nasz.”11 Posłali tedy i zebrali wszystkich książąt filistyńskich, a ci rzekli: „Puśćcie skrzynię Boga Izraelowego i niech się wróci na miejsce swoje, a niechaj nas nie zabija z ludem naszym.”12 Bo był strach śmierci w każdym mieście i bardzo ciężka ręka Boża. Mężowie też, którzy nie pomarli, zarażeni bywali na tajemnym tylnym miejscu; i wstępował krzyk każdego miasta do nieba. POWRÓT ARKI DO IZRAELITÓW (6,1-7,1). Kapłani i wieszczkowie każą odesłać Arkę z darami przebłagalnymi (6,1-6). Arka na nowym wozie (7-9) przywieziona do Betsames (10-12) i przyjęta przez Betsamitów (13-16). Dary Filistynów (17-18). Ukaranie ciekawości Betsamitów (19). W Kariatiarim (6,20-7,1).
61 Była tedy skrzynia Pańska w ziemi filistyńskiej siedem miesięcy.2 I przyzwali Filistyni kapłanów i wieszczków mówiąc: „Co uczynimy ze skrzynią Pańską? Ukażcie nam, jak odesłać ją mamy na miejsce jej.” Oni powiedzieli:3 „Jeśli odsyłacie skrzynię Boga Izraelowego, nie odsyłajcież jej próżnej, ale coście winni, oddajcie jej za grzech, a wtedy będziecie uzdrowieni i dowiecie się, dlaczego nie odstępuje ręka jego od was.”4 A oni rzekli: „A cóż jest, co jej za występek oddać mamy?” I odpowiedzieli oni:5 „Według liczby powiatów filistyńskich, pięć zadnic złotych sprawicie i pięć myszy złotych, bo jedna plaga była na was wszystkich i na książętach waszych. I uczynicie podobizny zadnic waszych i podobizny myszy, które zniszczyły ziemię waszą, i dacie Bogu Izraelowemu chwałę, a może odejmie rękę swoją od was i od bogów waszych, i od ziemi waszej.6 Czemu obciążacie serca wasze, jak obciążył Egipt i Faraon serce swoje? Czy nie wypuścił ich potem dopiero, gdy został ukarany, i wyszli?7 Teraz tedy pochwyćcie i uczyńcie wóz jeden nowy i dwie krowy ocielone, na które nie kładziono jarzma, zaprzężcie do wozu, a cielęta ich pozawierajcie w domu.8 I weźmiecie skrzynię Pańską, i wstawicie na wóz, i sztuki złote, któreście mu oddali za grzech, włożycie do skrzynki z boku jej, a puśćcie ją,9 żeby poszła. I będziecie patrzeć: jeśli drogą granic swych pójdzie ku Betsames, on nam to wielkie zło uczynił; lecz jeśli nie, poznamy, że nie jego ręka dotknęła nas, ale się przypadkiem stało.”10 Uczynili tedy w ten sposób, i wziąwszy dwie krowy, które karmiły cielęta, zaprzęgli je do wozu, a cielęta ich zamknęli w domu.11 I postawili skrzynię Bożą na wozie i skrzynkę, która mieściła w sobie myszy złote i podobizny zadnic.12 A krowy szły prosto drogą, która wiedzie do Betsames, i szły jedną drogą krocząc i rycząc, i nie zboczyły ani na prawo, ani na lewo; lecz i książęta filistyńscy szli za nimi aż do granic Betsames.13 A Betsamici żęli pszenicę na dolinie; a podniósłszy oczy swe ujrzeli skrzynię i uradowali się, gdy ujrzeli.14 A wóz przyszedł na pole Jozuego Betsamity i tam stanął. A był tam kamień wielki; i zrąbali drwa wozu i włożyli krowy na nie na całopalenie Panu.15 Lewici zaś znieśli skrzynię Bożą i skrzynkę, która była przy niej, a były w niej sztuki złote, i postawili na kamieniu wielkim. A mężowie Betsamici ofiarowali całopalenie i złożyli ofiary Panu dnia owego.16 A pięciu książąt filistyńskich patrzyło, i wrócili się do Akkaronu tego dnia.17 Te są zadnice złote, które oddali Filistyni za grzech Panu: Azot jedną, Gaza jedną, Askalon jedną, Get jedną, Akkaron jedną;18 i myszy złote według liczby miast filistyńskich pięciu powiatów, od miasta murowanego aż do wsi, która bez muru była i aż do Abel wielkiego, na którym położyli skrzynię Pańską, która była aż do owego dnia na polu Jozuego Betsamity.19 A zabił Pan z mężów Betsamitów, dlatego, że widzieli skrzynię Pańską, i zabił z ludu siedemdziesięciu mężów i pięćdziesiąt tysięcy pospólstwa, i płakał lud, dlatego że Pan poraził pospólstwo porażką wielką.20 I rzekli mężowie Betsamici: „Któż będzie mógł się ostać przed oczyma Pana, Boga świętego tego?21 I do kogoż pójdzie od nas?” I wyprawili posłów do mieszkańców Kariatiarim mówiąc: „Odprowadzili Filistyni skrzynię Pańską; zstąpcie a odwieźcie ją do siebie.”
71 Przyszli tedy mężowie Kariatiarim i odwieźli skrzynię Pańską, i wnieśli ją do domu Aminadaba w Gabaa, a Eleazara, syna jego, poświęcili, aby strzegł skrzyni Pańskiej. PORAŻKA FILISTYNÓW (7,2-14). Samuel wzywa Izraelitów do pokuty (2-4). Lud zbiera się w Masfat i pości (5-6). Filistyni zbliżają się (7); modlitwa a całopalenie Samuela (8-4); Bóg rozprasza Filistynów. Izraelici ich gonią (10-12); odwet (13-14).2 I stało się, że od dnia, w którym pozostała skrzynia Pańska w Kariatiarim, minęło dni wiele (bo już był rok dwudziesty), i odpoczął wszystek dom Izraelów za Panem.3 Rzekł tedy Samuel do wszystkiego domu Izraelowego mówiąc: „Jeśli ze wszystkiego serca waszego nawracacie się do Pana, wyrzućcież bogi cudze spośród was, Baalów i Astarty, a przygotujcie serca wasze Panu i służcie jemu samemu, a wyrwie was z ręki Filistynów!”4 Odrzucili tedy synowie Izraelowi Baalów i Astarty, i służyli Panu swemu.5 – I rzekł Samuel: „Zgromadźcie wszystkiego Izraela do Masfat, żebym się modlił za wami do Pana!”6 I zeszli się do Masfat, i czerpali wodę, i wylewali przed oczyma Pańskimi, i pościli dnia owego, i mówili tam: „Zgrzeszyliśmy Panu!” I sądził Samuel synów Izraelowych w Masfat.7 I usłyszeli Filistyni, że się zgromadzili synowie Izraelowi w Masfat, i przyjechali książęta filistyńscy do Izraela. Gdy to usłyszeli synowie Izraelowi, zdjął ich strach przed Filistynami.8 I rzekli do Samuela: „Nie przestawaj za nami wołać do Pana, Boga naszego, aby nas wybawił z ręki Filistynów!”9 I wziął Samuel jagnię ssące jedno, i ofiarował je na całopalenie zupełne Panu; i wołał Samuel do Pana za Izraelem, i wysłuchał go Pan.10 I stało się, gdy Samuel ofiarował całopalenie, że Filistyni spotkali się z Izraelem; i zagrzmiał Pan grzmotem wielkim dnia owego nad Filistynami, i przestraszył ich, i pobici zostali od Izraela.11 A wyszedłszy mężowie Izraelowi z Masfat, gonili Filistynów i bili ich aż do miejsca, które było pod Betchar.12 Wziął tedy Samuel kamień jeden i postawił go między Masfat a między Sen, i nadał owemu miejscu nazwę Kamień Pomocy, i rzekł: „Aż dotąd pomagał nam Pan.”13 I uniżeni zostali Filistyni, i nie przyjeżdżali już więcej w granice izraelskie. I była ręka Pańska nad Filistynami po wszystkie dni Samuelowe.14 I przywrócone zostały Izraelowi miasta, które wzięli Filistyni Izraelowi od Akkaronu aż do Get, i do granic ich; i wyswobodził Izraela z ręki Filistynów, i był pokój między Izraelem i Amorejczykami SĘDZIOWANIE SAMUELA (7,15-17).15 Sądził też Samuel Izraela po wszystkie dni żywota swego.16 I chodził na każdy rok, obchodząc Betel, Galgala i Masfat, i sądził Izraela na pomienionych miejscach.17 I wracał się do Ramata, bo tam był dom jego, i tam sądził Izraela; zbudował też tam ołtarz Panu.CZĘŚĆ 11 (8,1-15,35)SAMUEL I SAULI. Wybór Saula.(8,1-10,27)I. IZRAELICI ŻĄDAJĄ KRÓLA (8,1-22). Grzeszne postępowanie synów Samuela (1-3). Starsi Izraela proszą o króla (4-5). Samuel w imieniu Jahwy gani Izraelitów, ale przystaje na ich prośbę (6-9); przedkłada im ujemne strony królestwa (10-18). Lud się upiera (19-20); Bóg każe ich żądanie zaspokoić (21-22).
81 I stało się, gdy się zestarzał Samuel, ustanowił synów swych sędziami nad Izraelem.2 A imię syna jego pierworodnego było Joel, a imię wtórego Abia, sędziów w Bersabee.3 I nie chodzili synowie jego drogami jego, ale szli za łakomstwem, brali dary i prawo naruszali.4 Przeto zebrawszy się wszyscy starsi Izraelowi przyszli do Samuela do Ramata.5 I rzekli mu: „Otoś się ty zestarzał, a synowie twoi nie chodzą drogami twoimi; ustanów nam króla, aby nas sądził, jak i wszystkie narody mają!”6 – Nie podobała się ta mowa w oczach Samuela, przeto że mówili: „Daj nam króla, aby nas sądził.”7 I modlił się Samuel do Pana. I rzekł Pan do Samuela: „Słuchaj głosu ludu we wszystkim, co ci mówią, bo nie ciebie odrzucili, ale mnie, żebym nie królował nad nimi.8 Według wszystkich uczynków swych, których się dopuścili od dnia, któregom ich wywiódł z Egiptu, aż do dnia tego, jak mnie opuszczali i służyli bogom cudzym, tak i tobie czynią.9 Teraz tedy słuchaj głosu ich, wszelako ostrzeż ich i zapowiedz im prawo króla, który ma królować nad nimi.”10 – Rzekł tedy Samuel wszystkie słowa Pańskie do ludu, który go prosił o króla i rzekł:11 „Takie będzie prawo króla, który ma panować nad wami: Synów waszych brać będzie i postawi ich na wozach swych, i uczyni sobie jezdnych i biegających przed wozami jego,12 i poczyni sobie tysiączników i setników, i oraczów ról swoich, i żeńców zboża, i rzemieślników zbroi i wozów swoich.13 Córki też wasze uczyni sobie aptekarkami i kucharkami, i piekarkami.14 Pola też wasze i winnice i oliwnice co najlepsze weźmie, i rozda sługom swoim.15 Ale i ze zboża waszego, i z dochodów winnic dziesięcinę brać będzie, aby dać rzezańcom i służebnikom swoim.16 Sług także waszych i służebnice, i młodzieńców co lepszych, i osły brać będzie, i obróci na robotę swoją.17 Z trzód też waszych będzie brał dziesięcinę, a wy będziecie mu niewolnikami.18 I będziecie wołać w ów dzień przed obliczem króla waszego, któregoście sobie obrali, a nie usłucha was Pan dnia owego, gdyżeście prosili dla siebie o króla.”19 – A nie chciał lud usłuchać głosu Samuelowego, ale rzekli: „Żadną miarą, król bowiem będzie nad nami,20 a my też będziemy jak wszystkie narody i będzie nas król nasz sądził, i będzie wychodził przed nami, i będzie wiódł wojny nasze za nas!”21 I wysłuchał Samuel wszystkich słów ludu, i mówił je w uszy Pańskie.22 I rzekł Pan do Samuela: „Słuchaj głosu ich, a ustanów nad nimi króla.” I rzekł Samuel do mężów izraelskich: „Niech idzie każdy do miasta swego.” SAMUEL NAMASZCZA SAULA (9,1-10,16). Saul, syn Cisa (9,1-2), szukając oślic swego ojca (3-4), przybywa do miasta Samuela, by poradzić się widzącego (5-10), a wstępując, spotyka samego Samuela (11-14). Samuel, uprzedzony przez Boga (15-17), przyjmuje Saula, uspokaja go co do oślic (18-20a), zapowiada przyszłą chwałę (20b-21) i gości go na wyżynie (22-24). Nazajutrz Samuel namaszcza Saula (9,25-10,1), zapowiada mu, co go spotka w drodze (2-7), i naznaczywszy Galgala na miejsce spotkania puszcza go (18). W Gabaa Bożym wśród proroków (9-13). Spotkanie ze stryjem (14-16).
91 I był mąż z pokolenia Beniamina imieniem Cis, syn Abiela, syna Serora, syna Bechorata, syna Afii, syna męża Jemini, siłą potężny.2 I miał syna imieniem Saul, wybornego i dobrego, i nie było męża z synów Izraelowych lepszego nadeń; od ramienia i wyżej był wyższy niż wszystek lud.3 – A zginęły były oślice Cisa, ojca Saulowego, i rzekł Cis do Saula, syna swego: „Weź ze sobą jednego ze służebników, a wstawszy idź i szukaj oślic.”4 A gdy oni przeszli przez górę Efraim i przez ziemię Salisa, a nie znaleźli, przeszli też przez ziemię Salim, a nie było ich; i przez ziemię Jeminiego, a nie znaleźli.5 – A gdy przyszli do ziemi Suf, rzekł Saul do sługi, który był z nim: „Pójdź, a wróćmy się, by snadź ojciec mój nie zaniechał oślic, a o nas się nie frasował.”6 A ten mu rzekł: „Oto jest mąż Boży w tym mieście, człowiek znamienity; wszystko, co on mówi, bez wątpliwości się staje. Teraz tedy pójdźmy tam, a może nam powie o drodze naszej, dla której przyszliśmy.”7 I rzekł Saul do sługi swego: „Oto pójdziemy, ale cóż poniesiemy do męża Bożego? Chleba nie stało w torbach naszych, a podarku nie mamy, który byśmy dali człowiekowi Bożemu, ani czego innego.”8 Sługa znowu odpowiedział Saulowi i rzekł: „Oto się znalazła w ręce mojej czwarta część sykla srebrnego, dajmy człowiekowi Bożemu, aby nam oznajmił drogę naszą.”9 (Przedtem w Izraelu tak mawiał każdy, który szedł radzić się Boga: „Przyjdźcie, a pójdziemy do widzącego”; którego bowiem dziś prorokiem zowią, przedtem zwano widzącym).10 I rzekł Saul do sługi swego: „Bardzo dobra mowa twoja. Pójdź, idźmy!” – I poszli do miasta, w którym był mąż Boży.11 A gdy wstępowali na górę miasta, znaleźli dziewczęta, wychodzące na czerpanie wody, i rzekli im: „A jest tu widzący?”12 One odpowiadając rzekły im: „Tu jest, oto przed tobą, spiesz się teraz, bo dziś przyszedł do miasta, dziś bowiem jest ofiara ludu na wyżynie.13 Wszedłszy do miasta zaraz go znajdziecie, pierwej nim pójdzie leść na wyżynę. Lud bowiem jeść nie będzie, aż on przyjdzie, ponieważ on błogosławi ofierze, a potem jedzą ci, którzy są wezwani. A tak teraz wstąpcie, bo go dziś znajdziecie.”14 I weszli do miasta. A gdy oni chodzili pośród miasta, ukazał się Samuel, wychodzący naprzeciw nich, aby wstąpić na wyżynę.15 A Pan odsłonił ucho Samuelowe dzień przedtem, zanim Saul przyszedł, mówiąc:16 „O tejże godzinie, która teraz jest, poślę jutro do ciebie męża z ziemi Beniamin, i pomażesz go na wodza nad ludem moim izraelskim, i wybawi lud mój z ręki Filistynów; bom wejrzał na lud mój, przyszło bowiem wołanie ich do mnie.”17 A gdy Samuel wejrzał na Saula, rzekł mu Pan: „Oto mąż, o którym ci powiadałem; ten będzie panował nad ludem moim.”18 I przystąpił Saul do Samuela w środku bramy, i rzekł: „Ukaż mi, proszę, gdzie jest dom widzącego.”19 I odpowiedział Samuel Saulowi mówiąc: „Jam jest widzący. Idź przede mną na wyżynę, abyście jedli ze mną dzisiaj, a rano cię odprawię i wszystko, co jest w sercu twoim, oznajmię ci.20 A o oślice, któreś dziś trzeci dzień stracił, nie frasuj się, bo się znalazły. A czyjeż będą co najlepsze rzeczy Izraelowe? Czyż nie twoje i wszystkiego domu ojca twego?”21 A Saul odpowiadając rzekł: „Czyż ja nie jestem syn Jeminiego, z najmniejszego pokolenia Izraelowego, a ród mój najpodlejszy między wszystkimi domami pokolenia Beniamina? Czemuż tedy rzekłeś mi te słowa?”22 Wziąwszy tedy Samuel Saula i sługę jego wwiódł ich na salę i dał im miejsce na czele tych, którzy byli wezwani; bo ich było około trzydziestu mężów.23 I rzekł Samuel kucharzowi: „Daj sztukę, którą ci dałem i rozkazałem, żebyś odłożył osobno u siebie.”24 I podniósł kucharz łopatkę i położył przed Saulem. I rzekł Samuel: „Oto, co zostało, weźmij przed siebie, a jedz, bo umyślnie dla ciebie schowano, kiedym wezwał lud.” I jadł Saul z Samuelem dnia owego.25 I zeszli z wyżyny do miasta, i mówił z Saulem na sali; i posłał Saulowi na sali, i spał.26 A gdy rano wstali i już dniało, wezwał Samuel Saula na sali mówiąc: „Wstań, a odprawię cię.” I wstał Saul, i wyszli obaj, to jest on i Samuel.27 A gdy schodzili na końcu miasta, rzekł Samuel do Saula: „Powiedz słudze, żeby szedł przed nami i minął nas, a ty pozostań trochę, żebym ci opowiedział słowo Pańskie.”
101 I wziął Samuel bańkę oliwy, i wylał na głowę jego, i pocałował go, i rzekł: „Oto pomazał cię Pan na książęcia nad dziedzictwem jego, i wyzwolisz lud jego z rąk nieprzyjaciół jego, którzy są wokoło niego. A ten ci jest znak, że cię Bóg na książęcia pomazał:2 gdy odejdziesz dzisiaj ode mnie, znajdziesz dwu mężów u grobu Racheli na granicy Beniamina, na południu, i powiedzą ci: Znalazły się oślice, których chodziłeś szukać, a ojciec twój zaniechawszy oślic troszczy się o was i mówi: Cóż uczynię ze synem moim?3 A gdy stamtąd odejdziesz i dalej pójdziesz, i przyjdziesz do dębu Tabor, spotkają cię tam trzej mężowie, idący do Boga do Betel, jeden niosący troje koźląt, a drugi trzy bochenki chleba, a inny niosący dzbanek wina.4 A gdy cię pozdrowią, dadzą ci dwa chleby i weźmiesz z ręki ich.5 Potem przyjdziesz na pagórek Boży, kędy jest stanowisko Filistynów; a gdy tam wnijdziesz do miasta, spotkasz gromadę proroków zstępujących z wyżyny, a przed nimi harfę, bęben, piszczałkę i lutnię, a oni będą prorokować.6 I przypadnie na cię duch Pański, i będziesz prorokował z nimi, i odmienisz się w męża innego.7 A tak, gdy ci się ziszczą te wszystkie znaki, czyń, cokolwiek znajdzie ręka twoja, bo Pan jest z tobą.8 I znijdziesz przede mną do Galgala (bo ja znijdę do ciebie), aby złożyć obiatę i ofiary zapokojne; siedem dni poczekasz, aż przyjdę do ciebie i ukażę ci, co masz czynić.”9 A tak gdy odwrócił ramię swe, aby odejść od Samuela, odmienił mu Bóg serce na inne i spełniły się wszystkie znaki dnia owego.10 I przyszli na pomieniony pagórek, a oto gromada proroków wyszła naprzeciwko niego i przypadł nań duch Pański, i prorokował między nimi.11 A widząc wszyscy, którzy go znali wczoraj i dziś trzeci dzień, że był między prorokami i prorokował, rzekli jeden do drugiego: „Cóż się to stało synowi Cisa?12 Czyż i Saul między prorokami?” I odpowiedział jeden drugiemu mówiąc: „A kto jest ojcem jego?” I stąd weszło w przypowieść: „Czyż i Saul między prorokami?”13 I przestał prorokować i przyszedł na wyżynę.14 – I rzekł stryj Saulów do niego i do sługi jego: „Gdzieście chodzili?” Oni odpowiedzieli: „Szukać oślić; a gdyśmy ich nie znaleźli, przyszliśmy do Samuela.”15 I rzekł mu stryj jego: „Powiedz mi, co ci mówił Samuel.”16 A Saul rzekł do stryja swego: „Powiedział nam, że się znalazły oślice.” Lecz o sprawie królestwa, o której mu Samuel mówił, nie powiedział mu. SAUL WYBRANY LOSEM (10,17-27). W Masfa Samuel znowu wyrzuca ludowi jego prośbę (17-19). Saula, wybranego losem (20-21), cały lud wita z radością (22-24). Samuel ogłasza prawo królewskie (25). Rozejście się ludu, Saul w Gabaa (26-27).17 Potem zwołał Samuel lud do Pana w Masfa i rzekł do Synów Izraelowych:18 „To mówi Pan, Bóg Izraelów: Jam wywiódł Izraela z Egiptu i wyrwałem was z ręki Egipcjan i z ręki wszystkich królów, którzy was trapili.19 A wyście dziś porzucili Boga waszego, który sam wybawił was ze wszelakiego złego i z ucisków waszych, i rzekliście: Żadną miarą, ale króla ustanów nad nami! Teraz tedy stańcie przed Panem według pokoleń waszych i wedle domów.”20 I przywiódł Samuel wszystkie pokolenia Izraela, i padł los na pokolenie Beniamina.21 I przywiódł pokolenie Beniamina i rody jego, i wypadł ród Metriego, i przyszedł do Saula, syna Cisa. Szukali go tedy i nie znaleziono go.22 I pytali się potem Pana, czy tam przyjdzie. A Pan odpowiedział: „Oto skrył się w domu.”23 Pobiegli tedy i wzięli go stamtąd, i stanął pośród ludu, i był wyższy nad wszystek lud od ramion i wyżej.24 I rzekł Samuel do wszystkiego ludu: „Zaiste widzicie, kogo Pan obrał, gdyż mu nie masz podobnego między wszystkim ludem.” I zawołał wszystek lud, i rzekł: „Niech żyje król!”25 I opowiedział Samuel przed ludem prawo królewskie i spisał w księdze i położył przed Panem. I rozpuścił Samuel wszystek lud, każdego do domu jego.26 Lecz i Saul odszedł do domu swego do Gabaa; i szła z nim część wojska, których serca Bóg poruszył.27 Ale synowie Beliala mówili: „Czy nas ten wybawić może?” I wzgardzili nim, a nie przynieśli mu darów. Ale on udawał, że nie słyszy.II. Wojny i przewinienia Saula.(11,1-15,35) SAUL I AMMONICI (11,1-15). Naas Ammonita oblega Jabes Galaad (1-3). Mieszkańcy przez posłów proszą Izraelitów o pomoc (4). Saul zbiera wojsko (5-8) i zwycięża Ammonitów (9-11). Potwierdzenie królestwa w Galgala (12-15).
111 I stało się jakoby po miesiącu, przyciągnął Naas Ammonita i począł walczyć przeciw Jabes Galaad. I rzekli wszyscy mężowie Jabesu do Naasa: „Miej nas z sobą w przymierzu, a będziemy ci służyć.”2 Odpowiedział im Naas Ammomta: „Pod tym warunkiem uczynię z wami przymierze, że wyłupię wam wszystkim prawe oczy i dam was na pośmiewisko we wszystkim Izraelu.”3 I rzekli do niego starsi Jabesu: „Użycz nam siedem dni, żebyśmy wyprawili posłów po wszystkich granicach Izraelowych, a jeśli nie będzie, kto by nas bronił, wynijdziemy do ciebie.”4 – Przyszli tedy posłowie do Gabaa Saulowego i mówili te słowa, gdy lud słyszał; i podniósł wszystek lud swój głos, i płakał.5 A oto Saul wracał się, idąc za wołami z pola, i rzekł: „Co ma lud, że płacze?” I powiedzieli mu słowa mężów Jabesu.6 I przypadł duch Pański na Saula, gdy usłyszał te słowa, i rozgniewała się zapalczywość jego bardzo.7 I wziąwszy obydwa woły, zrąbał w sztuki i rozesłał po wszystkich granicach izraelskich przez ręce posłów, mówiąc: „Ktokolwiek nie wynijdzie i nie pójdzie za Saulem i za Samuelem, tak się stanie wołom jego!” I padł strach Pański na lud, i wyszli jak mąż jeden.8 I policzył ich w Bezek; i było synów Izraelowych trzysta tysięcy, a mężów Juda trzydzieści tysięcy.9 – I rzekli posłom, którzy byli przyszli: „Tak powiecie mężom, którzy są w Jabes Galaad: Jutro, skoro słońce zagrzeje, będzie wam wybawienie.” I przyszli posłowie i oznajmili mężom Jabesu, którzy się uradowali10 I rzekli: „Jutro wynijdziemy do was, a uczynicie nam wszystko, co się wam podoba.”11 I stało się, gdy dzień następny przyszedł, rozdzielił Saul lud na trzy części i wtargnął w środek obozu o straży porannej, i poraził Ammonitów aż do zagnania się dnia; a reszta się rozpierzchła, tak że się nie zostało z nich dwu razem.12 – I rzekł lud do Samuela: „Kto to jest, co mówił: Czy Saul będzie królował nad nami? Wydajcie mężów, a pozabijamy ich!”13 I rzekł Saul: „Nie będzie nikt zabity dnia tego, bo dziś Pan uczynił zbawienie w Izraelu.”14 I rzekł Samuel do ludu: „Pójdźcie, a idźmy do Galgala i odnówmy tam królestwo.”15 I poszedł wszystek lud do Galgala, i uczynili tam Saula królem przed Panem w Galgala, i ofiarowali tam ofiary zapokojne przed Panem. I weselił się tam Saul i wszyscy mężowie izraelscy bardzo. SAMUEL ŻEGNA SIĘ Z LUDEM (12,1-25). Samuel uzyskuje pochlebne świadectwo o swoim postępowaniu (1-6). Przypomina ludowi dobrodziejstwa Boże (7-13); napomina go do wierności wobec Boga (14-15). Mowę swą potwierdza cudem (16-18). Obiecuje modlić się za ludem do Boga i znowu zachęca do bojaźni Bożej (19-25).
121 I rzekł Samuel do wszystkiego Izraela: „Otom usłuchał głosu waszego według wszystkiego, coście mówili do mnie, i ustanowiłem nad wami króla.2 A teraz król chodzi przed wami, ja zaś zestarzałem się i osiwiałem, lecz synowie moi są z wami; a tak ja, którym obcował z wami od młodości mojej aż do dnia tego, otom tu jest!3 Mówcie o mnie przed Panem i przed pomazańcem jego, czym wziął czyjego wołu albo osła, czym niesłusznie skrzywdził kogo, czym ucisnął kogo, czym z ręki czyjej wziął dar, a wzgardzę nim dziś i zwrócę wam!”4 I rzekli: „Nie skrzywdziłeś nas aniś ucisnął, aniś wziął z ręki czyjej żadnej rzeczy.”5 I rzekł do nich: „Świadkiem jest Pan przeciw wam i świadkiem pomazaniec jego dnia tego, żeście nic nie znaleźli w ręce mojej.” I rzekli: „Świadkiem.”6 I rzekł Samuel do ludu: „Pan, który uczynił Mojtesza i Aarona, i wywiódł ojców naszych z ziemi Egipskiej.7 Teraz tedy stójcie, że się rozpierać będę sądem przeciw wam przed Panem o wszystkie miłosierdzia Pańskie, które uczynił z wami i z ojcami waszymi:8 jak Jakub wszedł do Egiptu i wołali ojcowie wasi do Pana, i posłał Pan Mojżesza i Aarona, i wywiódł ojców waszych z Egiptu, i posadził ich na tym miejscu.9 A oni zapomnieli Pana, Boga swego, i dał ich w ręce Sisary, hetmana wojska Hasoru, i w rękę Filistynów, i w rękę króla Moabu, i walczyli przeciw nim.10 Potem wołali do Pana i mówili: Zgrzeszyliśmy, żeśmy opuścili Pana, a służyliśmy Baalom i Astartom; teraz tedy wyrwij nas z ręki nieprzyjaciół naszych, a będziemy ci służyć.11 I posłał Pan Jerobaala i Badana, i Jeftego, i Samuela, i wyrwał was z ręki nieprzyjaciół waszych wokoło, i mieszkaliście bezpiecznie.12 A ujrzawszy, że Naas, król synów Ammonowych przyszedł przeciwko wam, rzekliście mi: Żadnym sposobem, ale król będzie nam rozkazywał! gdy Pan, Bóg wasz, królował nad wami.13 Teraz tedy, oto jest król wasz, któregoście obrali i żądali; oto wam dał Pan króla.14 Jeśli będziecie się bać Pana i służyć mu i słuchać głosu jego, a nie rozdrażnicie ust Pańskich: będziecie i wy i król, który wam rozkazuje, chodzili za Panem, Bogiem waszym.15 Ale jeśli nie będziecie słuchać głosu Pańskiego, ale oporni będziecie mowom jego, będzie ręka Pańska na was i na ojcach waszych.16 Ale i teraz stójcie, a obaczcie tę rzecz wielką, którą uczyni Pan przed oczyma waszymi.17 Czy dziś nie jest pszeniczne żniwo? Będę wzywał Pana, a da gromy i deszcze, i poznacie a ujrzycie, żeście bardzo źle sobie czynili przed oczyma Pańskimi, prosząc nad sobą króla.”18 I wołał Samuel do Pana i dał Pan gromy i deszcze dnia owego.19 – I zląkł się bardzo wszystek lud Pana i Samuela. I rzekł wszystek lud do Samuela: „Módl się za sługami twymi do Pana, Boga twego, żebyśmy nie pomarli, bośmy przydali do wszystkich grzechów naszych złość, żeśmy sobie prosili króla.”20 I rzekł Samuel do ludu: „Nie bójcie się! Wyście uczynili. to wszystko zło, wszakże nie odstępujcie od Pana, ale służcie Panu ze wszystkiego serca waszego.21 A nie udawajcie się za nikczemnościami, które wam nie pomogą ani was wyrwą, bo nikczemne są.22 A nie opuści Pan ludu swego dla imienia swego wielkiego, bo przysiągł Pan uczynić was sobie ludem.23 A mnie nie daj, Boże, tego grzechu dopuścić się przeciw Panu, abym miał przestać modlić się za wami, i nauczę was drogi dobrej a prostej.24 Bójcie się tedy Pana, a służcie mu w prawdzie i ze wszystkiego serca waszego, boście widzieli wielkie rzeczy, które czynił między wami.25 Lecz jeśli w złości trwać będziecie, i wy i król wasz razem zginiecie.” WOJNA Z FILISTYNAMI; PIERWSZE PRZEWINIENIE (13,1-14,46). Saul i Jonata na czele wojska rozpoczynają wojnę (13,1-4). Filistyni rozbijają obóz w Machmas i trwożą Izraelitów (5-7a). Saul składa w Galgala ofiarę przed nadejściem Samuela, nagana i odrzucenie rodu Saula (7b-15). Izraelici udają się do Gabaa Beniamina; napadani przez Filistynów, znajdują się w groźnym położeniu (16-23). Jonata walczy z powodzeniem w Machmas (14,1-15). Saul odkrywa przyczynę zgiełku w obozie filistyńskim (16-23). Jonata nieświadomie łamie ślub ojca swego (24-30). Lud zabija zdobyte zwierzęta i pożywa z krwią; środek zaradczy (31-35). Lud ocala Jonatę od śmierci za złamanie ślubu (36-46).
131 Synem jednego roku był Saul, gdy począł królować a dwa lata królował nad Izraelem.2 I wybrał sobie Saul trzy tysiące z Izraela; i były przy Saulu dwa tysiące w Machmas i na górze Betel, a tysiąc był z Jonatą w Gabaa Beniamina, lecz resztę ludu odesłał, każdego do przybytku jego.3 I pobił Jonata straż filistyńską, która była w Gabaa. Gdy to usłyszeli Filistyni, Saul zatrąbił w trąbę po wszystkiej ziemi mówiąc:4 „Niech usłyszą Hebreowie!” A wszystek Izrael usłyszał tę wieść: „Pobił Saul straż filistyńską, i podniósł się Izrael przeciwko Filistynom.” Wołał tedy lud za Saulem w Galgala.5 Filistyni też zgromadzili się, aby walczyć z Izraelem, trzydzieści tysięcy wozów i sześć tysięcy jezdnych, a reszta ludu pospolitego tak liczna jak piasek, który jest na brzegu morskim. I wyciągnąwszy położyli się obozem w Machmas na wschód od Betawen.6 Ujrzawszy mężowie izraelscy, że są w ciężkim położeniu (bo był lud utrapiony), pokryli się w jaskiniach i w skrytych miejscach, w skałach też i w jamach, i w studniach.7 A Hebreowie przeszli za Jordan do ziemi Gad i Galaad. – A gdy jeszcze Saul był w Galgala, przeląkł się wszystek lud, który szedł za nim.8 I czekał siedem dni według woli Samuelowej, lecz Samuel nie przyszedł do Galgala, i rozbiegł się lud od niego.9 Rzekł tedy Saul: „Przynieście mi całopalenie i zapokojne!” I ofiarował całopalenie.10 A gdy skończył ofiarować całopalenie, oto Samuel nadszedł, i wyszedł Saul naprzeciwko niego, aby go przywitać.11 I rzekł do niego Samuel: „Coś uczynił?” Odpowiedział Saul: „Ponieważ widziałem, iż się lud rozchodził ode mnie, a tyś nie przyszedł wedle dni umówionych, Filistyni zaś zgromadzili się w Machmas,12 rzekłem: Teraz zjadą Filistyni do mnie do Galgala, a nie ubłagałem oblicza Pańskiego. Potrzebą przyciśniony, ofiarowałem całopalenie.”13 I rzekł Samuel do Saula: „Głupio postąpiłeś i nie strzegłeś przykazania Pana, Boga twego, które ci nałożył. Gdybyś był tego nie uczynił, teraz by już Pan przygotował królestwo twoje nad Izraelem na wieki.14 Ale żadną miarą królestwo twoje więcej nie powstanie. Poszukał sobie Pan męża według serca swego, i rozkazał mu Pan, aby był książęciem nad ludem jego, przeto żeś nie zachował, co ci Pan rozkazał.”15 I wstał Samuel, i poszedł z Galgala do Gabaa Beniamina. A reszta ludu poszła za Saulem przeciwko ludowi, który walczył z nimi na pagórku Beniaminowym, gdy szli z Galgala do Gabaa. I policzył Saul lud, który się znalazł przy nim, około sześciuset mężów.16 A Saul i Jonata, syn jego, i lud, który się znalazł z nimi, byli w Gabaa Beniamina, a Filistyni położyli się byli w Machmas.17 I wyszły na łupienie z obozu filistyńskiego trzy hufce: jeden hufiec udał się ku drodze Efra, do ziemi Saula,18 a drugi ciągnął drogą Bethoron; trzeci obrócił się ku drodze granicy, przyległej dolinie Seboim, ku puszczy.19 Ale nie było kowala we wszystkiej ziemi izraelskiej, bo Falistyni zapobiegli, aby snadź Hebrajczycy nie uczynili mlecza albo oszczepu.20 Przeto chodził wszystek lud do Filistynów, aby, naostrzyć lemiesz swój i motykę, siekierę i rydel.21 A tak stępiały ostrza lemieszów, motyk, wideł i siekier, aż do ościenia, poprawy potrzebującego.22 A gdy przyszedł dzień bitwy, nie znalazł się miecz i oszczep w ręku wszystkiego ludu, który był z Saulem i z Jonatą, oprócz Saula i Jonaty, syna jego.23 Wyszła tedy straż filistyńska, aby przejść do Machmas.
141 I przydarzyło się dnia jednego, że Jonata, syn Saula, rzekł do pachołka, giermka swego: „Pójdź, a przejdźmy do straży filistyńskiej, która jest za owym miejscem.” A ojcu swemu tego nie powiedział.2 Lecz Saul mieszkał na końcu Gabaa pod granatem, który był w Magron, a było z nim ludu około sześciuset mężów.3 A Achias, syn Achitoba, brata Ichaboda, syna Fineesa, który pochodził od Helego, kapłana Pańskiego w Silo, nosił efod. Ale i lud nie wiedział, gdzie poszedł Jonata.4 A były między górami, przez które usiłował Jonata przebyć do straży filistyńskiej, z obu stron wysokie skały i kamienie urwiste na kształt zębów stąd i zowąd, imię jednej Boses, a drugiej imię Sene.5 Jedna skała wznosiła się ku północy naprzeciw Machmas, a druga ku południowi naprzeciw Gabaa.6 I rzekł Jonata do młodzieńca, giermka swego: „Pójdź, przejdźmy do straży tych nieobrzezańców, czy snadź będzie Pan działał na naszą korzyść; boć nie trudno Panu wybawić albo przez wielu, albo przez nielicznych.”7 I rzekł mu giermek jego: „Czyń wszystko, co się podoba sercu twemu. Idź, kędy chcesz, a z tobą będę, gdziekolwiek zechcesz.”8 I rzekł Jonata: „Oto my idziemy do tych mężów.9 A gdy się im ukażemy, jeśli tak rzekną do nas: Poczekajcie, aż przyjdziemy do was, stójmy na swym miejscu, a nie chodźmy do nich.10 A jeśli rzekną: Wstąpcie do nas, to wstąpmy, bo ich Pan dał w ręce nasze. To nam będzie na znak.”11 I ukazali się obaj straży filistyńskiej; i rzekli Filistyni: „Oto Hebrajczycy wychodzą z jaskiń, w których się pokryli.”12 I mówili mężowie z owej straży do Jonaty i do giermka jego, i rzekli: „Wstąpcie do nas, a ukażemy wam coś!” I rzekł Jonata do giermka swego: „Wstąpmy, pójdź za mną, bo ich Pan dał w ręce Izraelowi.”13 A tak wstępował Jonata pnąc się na rękach i na nogach, a giermek jego za nim. Jedni tedy padali przed Jonatą, a drugich giermek jego zabijał, idąc za nim.14 A była pierwsza porażka, której dokonał Jonata i giermek jego, około dwudziestu mężów na połowie staja, które zwykła para wołów na dzień zorać.15 I stał się dziw w obozie po polach; ale i wszystek lud straży tych, którzy byli wyjechali dla łupu, zdumiał się i strwożyła się ziemia, i stał się jako dziw od Boga.16 I wyjrzeli stróże Saulowi, którzy byli w Gabaa Beniamina, a oto moc porażonych, i tam i sam uciekających.17 I rzekł Saul do ludu, który był z nim: „Poszukajcie a obaczcie, kto z nas odszedł.” A gdy się dowiadywali, znaleziono, że nie ma Jonaty i giermka jego.18 I rzekł Saul do Achiasa: „Przystaw skrzynię Bożą.” (Bo była tam skrzynia Boża w ów dzień z synami Izraelowymi.)19 A gdy Saul mówił do kapłana, zamieszanie wielkie wszczęło się w obozie filistyńskim i pomału się wzmagało, i głośniej się rozlegało. I rzekł Saul do kapłana:20 „Ściągnij rękę twoją!” Zawołał tedy Saul i wszystek lud, który był z nim, i przyszli aż na miejsce bitwy, a oto każdego miecz był obrócony na towarzysza jego, a porażka bardzo21 wielka. Lecz i Hebrajczycy, którzy z Filistynami byli wczoraj i dziś trzeci dzień, i przyciągnęli z nimi do obozu, wrócili się, aby być z Izraelem, który był z Saulem i z Jonatą.22 Wszyscy też Izraelici, którzy się byli pokryli na górze Efraim, usłyszawszy, że uciekali Filistyni, złączyli się ze swymi w bitwie. I było z Saulem około dziesięciu tysięcy mężów.23 I wybawił Pan dnia owego Izraela, a bitwa owa doszła aż do Betawen.24 A mężowie izraelscy złączyli się z sobą dnia owego; Saul zaś poprzysiągł lud mówiąc: „Przeklęty mąż, który by jadł chleb aż do wieczora, aż się pomszczę nad nieprzyjaciółmi mymi!” I nie jadł wszystek lud chleba.25 I wszystko pospólstwo ziemi przyszło do lasu, w którym był miód na polu.26 I wszedł lud do lasu i ujrzał miód płynący, ale żaden nie przytknął ręki do ust swoich, bo bał się lud przysięgi.27 Ale Jonata nie słyszał, gdy ojciec jego lud poprzysięgał, i ściągnął koniec laski, którą miał w ręce, i omoczył go w plastrze miodu, i obrócił ręką swą do ust swoich, i rozjaśniły się oczy jego.28 I odpowiadając jeden z ludu rzekł: „Przysięgą związał lud ojciec twój mówiąc: Przeklęty mąż, który by jadł chleb dzisiaj!”29 A lud był ustał. I rzekł Jonata: „Strwożył ojciec mój ziemię. Widzieliście sami, że się rozjaśniły oczy moje, dlatego żem skosztował trochę miodu tego.30 Jako daleko więcej, gdyby się lud był najadł ze zdobyczy nieprzyjaciół swych, którą znalazł? Czyżby nie większa była porażka pośród Filistynów?”31 Bili tedy dnia owego Filistynów od Machmas aż do Ajalon i zmęczył się lud bardzo.32 A obróciwszy się do łupów, pobrał owce, woły i cielce, i rzezali na ziemi, i jadł lud z krwią.33 I powiedzieli Saulowi mówiąc, że lud zgrzeszył Panu, jedząc z krwią. A on rzekł: „Zgrzeszyliście! Przytoczcie do mnie już teraz kamień wielki!”34 I rzekł Saul: „Rozejdźcie się między ludem i powiedzcie im, aby przywiódł do mnie każdy wołu swego i barana, i zabijajcie na kamieniu i jedzcie, a nie będziecie grzeszyli Panu jedząc z krwią.” A tak przywodził wszystek lud, każdy wołu w ręce swojej, aż do nocy, i zabijali tam.35 I zbudował Saul ołtarz Panu; a wtedy pierwszy raz począł budować ołtarz Panu.36 I rzekł Saul: „Przypadnijmy na Filistynów w nocy, a niszczmy ich, aż zajaśnieje poranek, i nie zostawmy z nich ani męża!” A lud odpowiedział: „Czyń wszystko, co się zda dobre w oczach twoich.” I rzekł kapłan: „Przystąpmy tu do Boga.”37 I radził się Saul Pana: „Czy mam gonić Filistynów? Czy dasz ich w ręce Izraelowi?” I nie odpowiedział mu dnia owego.38 I rzekł Saul: „Przywiedźcie tu wszystkich książąt ludu, a dowiadujcie się i patrzcie, przez kogo stał się grzech ten dzisiaj.39 Żyje Pan, zbawca Izraela, iż jeśli przez Jonatę, syna mego, się stał, bez żadnej odmiany umrze!” Na to mu się żaden ze wszystkiego ludu nie sprzeciwił.40 I rzekł do wszystkiego Izraela: „Odstąpcie wy na jedną stronę, a ja z Jonatą, synem moim, będę na drugiej stronie.” I odpowiedział lud Saulowi: „Co jest dobrego w oczach twoich, uczyń.”41 I rzekł Saul do Pana, Boga Izraelowego: „Panie Boże Izraelów, daj znak: Co jest, żeś nie odpowiedział słudze twemu dzisiaj? Jeśli na mnie albo na Jonacie, synu moim, jest ta nieprawość, daj pokazanie; albo jeśli ta nieprawość jest na ludzie twoim, daj poświęcenie.” I znaleziony jest Jonata i Saul, a lud wyszedł.42 I rzekł Saul: „Rzućcie los między mną, a między Jonatą, synem moim.” I padł los na Jonatę.43 I rzekł Saul do Jonaty: „Powiedz mi coś uczynił!” I powiedział mu Jonata, i rzekł: „Kosztując skosztowałem końcem laski, która była w ręce mojej, trochę miodu, a oto ja umieram!”44 I rzekł Saul: „To mi niech uczyni Bóg, i to niech przyczyni, że śmiercią umrzesz, Jonato!”45 I rzekł lud do Saulaa: „A więc Jonata umrze, który uczynił zbawienie to wielkie w Izraelu? To niesłuszna! Żyje Pan, że nie spadnie włos z głowy jego na ziemię, bo z Bogiem czynił dzisiaj!” Wybawił tedy lud Jonatę, że nie umarł.46 I odjechał Saul, i nie gonił Filistynów, a Filistyni też poszli na miejsca swoje. STRESZCZENIE RZĄDÓW SAULA (14,47-52). Wojny (47-48). Rodzina Saula (49-51). Ustawiczna wojna z Filistynami (52).47 A Saul utwierdziwszy królestwo nad Izraelem walczył wokoło przeciw wszystkim nieprzyjaciołom jego: przeciw Moabowi i synom Ammona, i Edomowi, i królom Soby, i Filistynom, a gdziekolwiek się obrócił, wygrywał.48 I zebrawszy wojsko poraził Amaleka, i wyrwał Izraela z ręki pustoszących go.49 – A synowie Saulowi byli: Jonata, Jessu i Melchisua; a imiona dwu córek jego: imię pierworodnej Merob, a imię młodszej Michol.50 A imię żony Saulowej Achinoam, córka Achimaasa; a imię hetmana wojska jego Abner, syn Nera, brat stryjeczny Saula.51 A Cis był ojcem Saula, a Ner ojcem Abnera, synem Abiela.52 – A walka przeciw Filistynom była potężna po wszystkie dni Saulowe, bo skoro tylko ujrzał Saul męża silnego i sposobnego na wojnę, przyjmował go do siebie. WOJNA Z AMALEKITAMI; DRUGIE PRZEWINIENIE (15,1-35). Samuel zachęca Saula do wojny z Amalekitami (1-3). Saul oszczędza Kenijczyków i zwycięża Amalekitów (4-7). Wbrew rozkazowi zachowuje króla i lepsze rzeczy (8-9). Samuel przychodzi do Saula, który zdaje sprawę ze zdobyczy (10-15). Prorok gani króla (16-21) i oznajmia mu jego odrzucenie (22-23). Mimo prośbę o łaskę, Samuel to samo surowiej powtarza (24-30); zabija Agaga, króla Amalekitów (31-33), i na zawsze opuszcza Saula (34-35).
151 I rzekł Samuel do Saula: „Mnie posłał Pan, abym cię pomazał na królestwo nad ludem jego izraelskim; a tak teraz słuchaj głosu Pańskiego.2 To mówi Pan zastępów: Obliczyłem, cokolwiek uczynił Amalek Izraelowi, jak się mu przeciwstawił na drodze, gdy wychodził z Egiptu.3 Przeto teraz idź, a pobij Amaleka i zburz wszystko jego; nie przepuszczaj mu, ani nie pożądaj niczego z rzeczy jego, ale wybij od męża aż do niewiasty, i dziecię i ssącego, wołu i owcę, wielbłąda i osła!”4 Rozkazał tedy Saul ludowi, i policzył ich jako baranki: dwieście tysięcy pieszych i dziesięć tysięcy mężów jadzkich.5 A gdy przyciągnął Saul aż do miasteczka Amaleka, uczynił zasadzkę przy potoku.6 I rzekł Saul Kenijczykom: „Idźcie, odstąpcie i wynijdźcie od Amaleka, abym snadź nie zagarną was z nimi; boście wy okazali miłosierdzie wszystkim synom Izraelowym, gdy wychodzili z Egiptu.” I odstąpili Kenijczycy spośród Amaleka.7 I poraził Saul Amaleka od Hewili aż pod wejście do Sur, które jest naprzeciw Egiptu.8 I pojmał Agaga, króla Amalekitów, żywego, a wszystek lud pobił ostrzem miecza.9 I przepuścił Saul i lud Agagowi i co lepszym trzodom owiec i bydła, i szatom, i baranom, i wszystkim rzeczom co piękniejszym, i nie chcieli ich wyniszczyć; a cokolwiek było podłego i lichego, to zniszczyli.10 I stało się słowo Pańskie do Samuela mówiąc:11 „Żal mi, żem uczynił Saula królem, bo mię opuścił, a słowa mego do skutku nie doprowadził.” I zafrasował się Samuel, i wołał do Pana całą noc.12 A gdy wstał po nocy Samuel, aby iść do Saula rano, dano znać Samuelowi, że Saul przyszedł do Karmelu i postawił sobie łuk triumfalny, a obróciwszy się, pojechał i wszedł do Galgala. Przyszedł tedy Samuel do Saula, a Saul ofiarował całopalenie Panu z pierwocin łupów, które był przygnał od Amalekitów.13 A gdy przyszedł Samuel do Saula, rzekł do niego Saul: „Błogosławionyś ty Panu! Wypełniłem słowo Pańskie.”14 I rzekł Samuel: „A cóż to za wrzask trzody, który brzmi w uszach moich, i rogatego bydła, który ja słyszę?”15 I rzekł Saul: „Od Amaleka przygnano je, bo lud przepuścił co lepszym owcom i bydłu, aby je ofiarowano Panu, Bogu twemu, a resztę pobiliśmy.”16 I rzekł Samuel do Saula: „Dopuść mi, a powiem ci, co mówił Pan do mnie w nocy.” I rzekł mu: „Powiedz.”17 I rzekł Samuel: „Czy, gdyś był mały w oczach twoich, nie stałeś się głową nad pokoleniami Izraelowymi? I pomazał cię Pan na króla nad Izraelem,18 i posłał cię Pan w drogę, i rzekł: Idź, a wybij grzeszników Amalekitów i będziesz walczył z nimi aż ich do szczętu wytracisz.19 Czemużeś nie usłuchał głosu Pańskiego, aleś się rzucił na łupy i uczyniłeś zło przed oczyma Pańskimi?”20 I rzekł Saul do Samuela:”I owszem usłuchałem głosu Pańskiego, i poszedłem w drogę, w którą mię Pan posłał, i przywiodłem Agaga, króla Amalekitów, i pobiłem Amalekitów.21 A lud pobrał ze zdobyczy owce i woły, pierwociny tych które są pobite, aby je ofiarować Panu, Bogu swemu, w Galgala.”22 I rzekł Samuel: „Czy Pan chce całopalenia i ofiar, a nie raczej, aby słuchano głosu Pańskiego? Lepsze bowiem jest posłuszeństwo niźli ofiary, a słuchać lepiej, niźli ofiarować tłustość baranów.23 Bo jakby grzechem wieszczbiarstwa jest sprzeciwiać się, a jak złem bałwochwalstwa, nie chcieć słuchać. Za to tedy, żeś odrzucił mowę Pańską, odrzucił cię Pan, abyś nie był królem.”24 I rzekł Saul do Samuela: „Zgrzeszyłem, żem przestąpił mowę Pańską i słowa twoje, bojąc się ludu i słuchając głosu ich.25 Ale teraz proszę, znieś grzech mój, a wróć się ze mną, żebym się pokłonił Panu.”26 I rzekł Samuel do Saula: „Nie wrócę się z tobą, boś odrzucił słowo Pańskie, i odrzucił cię Pan, abyś nie był królem nad Izraelem.”27 I obrócił się Samuel, aby odejść, a on uchwycił wierzch płaszcza jego, który się też oderwał.28 I rzekł do niego Samuel: „Oderwał Pan królestwo izraelskie dziś od ciebie i dał je bliźniemu twemu, lepszemu niźli ty.29 A Zwycięzca w Izraelu nie przepuści ani żalem się nie zmiękczy; bo nie jest człowiekiem, żeby miał żałować.”30 A on rzekł: „Zgrzeszyłem! Wszakże teraz uczcij mię przed starszymi ludu mego i przed Izraelem, a wróć się ze mną, abyś się pokłonił Panu, Bogu twemu.”31 Wróciwszy się tedy Samuel poszedł za Saulem i pokłonił się Saul Panu.32 I rzekł Samuel: „Przywiedźcie do mnie Agaga, króla Amaleka.” I przywiedziono przedeń Agaga, bardzo otyłego i drżącego. I rzekł Agag: „Tak to rozłącza gorzka śmierć?”33 I rzekł Samuel: „Jak miecz twój uczynił, że bez dzieci były niewiasty, tak bez dzieci będzie między niewiastami matka twoja!” I rozsiekał go w sztuki przed Panem w Galgala.34 – I poszedł Samuel do Ramata, a Saul wstąpił do domu swego w Gabaa.35 I nie widział więcej Samuel Saula aż do śmierci swej; wszakże płakał Samuel Saula, że Pan żałował, iż go uczynił królem nad Izraelem.CZĘŚC III (16,1-31,13)SAUL I DAWIDZerwanie między Saulem i Dawidem. (16,1-20,43) NAMASZCZENIE DAWIDA NA KRÓLA (16,1-13). Samuel, wysłany przez Boga (1-3), przybywa do Izaja Betlejemity (4-5); którego synów każe sobie przedstawić (6-10); namaszcza Dawida (11-13a) i wraca do Ramata (13b).
161 I rzekł Pan do Samuela: „Pókiż płaczesz Saula, gdym go ja odrzucił, aby nie królował nad Izraelem? Napełnij róg twój oliwą, a pójdź, żebym cię posłał do Izaja Betlejemczyka, bom sobie upatrzył króla między synami jego.”2 I rzekł Samuel: „Jakżeż mam iść? bo się dowie Saul i zabije mię!” I rzekł Pan: „Weźmiesz cielca ze stada w ręce twoje i rzeczesz: Przyszedłem ofiarować Panu.3 I wezwiesz Izaja na ofiarę, a ja tobie pokażę, co masz czynić, i pomażesz, któregokolwiek ci pokażę.”4 Uczynił tedy Samuel, jak mu Pan mówił. I przyszedł do Betlejem, i zdziwili się starsi miasta, wychodzący naprzeciw niego, i spytali: „Jestże spokojne przyjście twoje?”5 I rzekł: „Spokojne. Przyszedłem ofiarować Panu; poświęćcie się, a pójdźcie ze mną, żebym ofiarował.” A tak poświęcił Izaja i synów jego, i wezwał ich na ofiarę.6 A gdy weszli, ujrzał Eliaba i rzekł: „Czy przed Panem jest pomazaniec jego?”7 I rzekł Pan do Samuela: „Nie patrz na twarz jego ani na wysokość wzrostu jego, bom go odrzucił, i nie według spojrzenia człowieczego ja sądzę: bo człowiek widzi, co się pokazuje, a Pan patrzy na serce.”8 I zawołał Izaj Abinadaba, i przywiódł go przed Samuela, który rzekł: „Ani tego Pan nie obrał.”9 A Izaj przywiódł Sammę, o którym rzekł: „I tego Pan nie obrał.”10 I tak przywiódł Izaj siedmiu synów swoich przed Samuela; i rzekł Samuel do Izaja: „Nie obrał Pan z tych.”11 I rzekł Samuel do Izaja: „A czy to już wszyscy synowie?” On odpowiedział: „Jeszcze został mały i pasie owce.” I rzekł Samuel do Izaja: „Poślij, a przywiedź go, bo nie siądziemy do stołu, aż on tu przyjdzie.”12 A tak posłał i przywiódł go; a był rudy i wdzięczny z wejrzenia, i pięknej twarzy. I rzekł Pan: „Wstań, pomaż go, bo ten jest!”13 Wziął tedy Samuel róg oliwy i pomazał go pośród braci jego. I przyszedł duch Pański na Dawida od owego dnia i na potem. A Samuel wstawszy poszedł do Ramata. DAWID U SAULA (16,14-23). Saul dręczony przez złego ducha (14); słudzy szukają harfisty dla uspakajania króla (15-18). Dawid wezwany (19-20) przybywa do Saula (21-23).14 A duch Pański odstąpił od Saula, a miotał nim duch zły od Pana.15 I rzekli słudzy Saulowi do niego: „Oto duch Boży zły miota tobą.16 Niech rozkaże Pan nasz, a słudzy twoi, którzy są przed tobą, poszukują człowieka, co by umiał grać na harfie, żeby gdy cię napadnie duch Pański zły, zagrał ręką swą i lżej ci było.”17 I rzekł Saul do sług swoich: „Upatrzcie mi tedy kogo dobrze grającego, a przywiedźcie go do mnie.”18 I odpowiadając jeden ze sług rzekł: „Otom widział syna Izaja Betlejemczyka, umiejącego grać na harfie i potężnego siłą, i męża walecznego i roztropnego w mowie, i męża pięknego, a Pan jest z nim.”19 Posłał tedy Saul posłów do Izaja mówiąc: „Poślij do mnie Dawida, syna twego, który jest na pastwiskach.”20 Wziął tedy Izaj osła, obłożonego chlebem, i łagwicę wina, i koźlę z kóz jedno, i posłał przez rękę Dawida, syna swego, Saulowi.21 I przyszedł Dawid do Saula, i stanął przed nim; a on się w nim bardzo rozmiłował, i był u niego giermkiem.22 I posłał Saul do Izaja mówiąc: „Niech stoi Dawid przed oczyma mymi, bo znalazł łaskę w oczach moich.”23 A tak, kiedykolwiek duch Pański zły porywał Saula, brał Dawid harfę i grał ręką swą; i pokrzepiał się Saul, i lżej mu bywało, bo duch zły odchodził od niego. WOJNA Z FILISTYNAMI; GOLIAT (17,1-58). Położenie obydwu obozów (1-3), Goliat (4-7) wyzywa Izraelitów na pojedynek; ich przerażenie (8-11). Dawid, pasterz owiec (12-16), przychodzi do obozu odwiedzić braci (17-22), słyszy Goliata, urągającego Izraelitom (23-24), wypytuje o obiecaną przez Saula nagrodę (25-30), staje przed Saulem, który go odwodzi od zamiaru (31-33); odpowiedź Dawida, pewnego zwycięstwa (34-37). Uzbrojenie Dawida (38-40). Pogardliwe słowa Goliata, odpowiedź Dawida (41-47). Dawid zabija Goliata (48-51); popłoch wśród Filistynów (52-54). Abner przyprowadza Dawida do Saula (55-58).
171 A zebrawszy Filistyni wojska swe na walkę zeszli się do Socho Judy i położyli się obozem między Socho i Azeką, na granicach Dommim.2 A Saul i synowie Izraela zebrawszy się przyciągnęli do doliny Terebintu i ustawili wojsko do bitwy przeciw Filistynom.3 A Filistyni stali na górze z jednej strony, a Izraelici stali na górze z drugiej strony, a dolina była między nimi.4 I wyszedł mąż bękart z obozu filistyńskiego, imieniem Goliat z Get, wysoki na sześć łokci i piędź;5 i przyłbica miedziana na głowie jego, i w karacenę łuszczastą się ubierał, a waga karaceny jego pięć tysięcy syklów miedzi była;6 i nakolanki miedziane miał na goleniach, a puklerz miedziany zakrywał ramiona jego.7 A oszczepisko oszczepu jego było jako nawój tkacki, a grot oszczepu jego miał sześćset syklów żelaza; a giermek jego szedł przed nim.8 I stanąwszy wołał na hufce izraelskie, i mówił im: „Czemuście wyciągnęli gotowi do bitwy? Czym ja nie jest Filistyn, a wy słudzy Saulowi? Obierzcie z siebie męża i niechaj wynijdzie na pojedynek.9 Jeżeli będzie mógł potkać się ze mną i zabije mię, będziemy waszymi niewolnikami; lecz jeśli ja przemogę i zabiję go, wy będziecie niewolnikami i będziecie nam służyć.”10 I mówił Filistyn: „Jam dziś urągał hufcom izraelskim: Dajcie mi męża i niech walczy ze mną pojedynkiem.”11 A usłyszawszy Saul i wszyscy Izraelici takie mowy Filistyna zdumiewali się i lękali bardzo.12 A Dawid był synem męża Efratejczyka z Betlejem Judy, o którym wyżej powiedziano; imię jego było Izaj, a miał ośmiu synów i był mężem za dni Saulowych starym i podeszłym w latach między mężami.13 I poszli trzej synowie jego starsi za Saulem na wojnę; a imiona trzech synów jego, którzy poszli na wojnę: Eliab, pierworodny, wtóry Abinadab, a trzeci Samma.14 Lecz Dawid był najmłodszy.15 Gdy tedy trzej starsi poszli za Saulem, odszedł Dawid i wrócił się od Saula, aby paść trzodę ojca swego w Betlejem.16 A Filistyńczyk wychodził rano i wieczór, i stawał przez czterdzieści dni.17 – Rzekł tedy Izaj do Dawida, syna swego: „Weźmij dla braci swych efę prażma i dziesięcioro chleba tego, i pobiegnij do obozu,18 do braci swych, a dziesięć serów tych zaniesiesz do rotmistrza; i odwiedzisz braci swych, czy się im dobrze wiedzie; i dowiedz się, z kim stoją w szyku.”19 A Saul i oni, i wszyscy synowie Izraelowi w dolinie Terebintu walkę wiedli z Filistynami.20 Wstał tedy Dawid rano i poruczył trzodę stróżowi, a obładowany poszedł, jak mu był przykazał Izaj.21 I przyszedł na miejsce Magala i do wojska, które wyszedłszy do bitwy okrzyk uczyniło w potyczce; bo się ustawił w szyku lud izraelski, ale i Filistyni naprzeciwko byli w pogotowiu.22 Zostawiwszy tedy Dawid rzeczy, które przyniósł, pod ręką stróża u tłumoków, pobiegł na miejsce bitwy i pytał się, czy się we wszystkim dobrze powodziło braci jego.23 A gdy on jeszcze rozmawiał z nimi, ukazał się mąż ów bękart, występujący, imieniem Goliat, Filistyn z Get, z obozu Filistynów, i gdy mówił te same słowa, usłyszał je Dawid.24 A wszyscy Izraelici, gdy ujrzeli męża, uciekli przed nim, bojąc się go bardzo.25 I rzekł ktoś z Izraelitów: „A widzieliście tego męża, który wychodzi? Wychodzi, aby urągać Izraelowi. Męża tedy, który by go zabił, ubogaci król bogactwy wielkimi i da mu córkę swoją, a dom ojca jego uczyni wolnym od podatków w Izraelu.”26 I rzekł Dawid do mężów, którzy z nim stali, mówiąc: „Co dadzą mężowi, który zabije Filistyna tego, a odejmie hańbę od Izraela? Bo cóż to za Filistyn nieobrzezaniec, który urąga hufcom Boga żyjącego?”27 I powiedział mu lud te same słowa mówiąc: „To dadzą mężowi, który go zabije.”28 Gdy usłyszał Eliab, brat jego starszy, jak on mówił z drugimi, rozgniewał się na Dawida i rzekł: „Po coś przyszedł, a czemuś opuścił trochę owiec owych na puszczy? Znam ja pychę twoją i niecnotę serca twego; boś przyszedł, żeby widzieć bitwę!”29 I rzekł Dawid: „Cóżem uczynił? Czyż to nie było tylko słowo?”30 I ustąpił trochę od niego ku drugiemu, i powtórzył tę samą mowę. I odpowiedział mu lud słowo, jak i pierwej.31 – I usłyszano słowa, które mówił Dawid, i powiedziano je przed Saulem.32 A gdy był do niego przywiedziony, rzekł mu: „Niech nie upada serce niczyje dla niego! Ja, sługa twój, pójdę i potkam się z Filistynem.”33 I rzekł Saul do Dawida: „Nie możesz się oprzeć Filistynowi temu, ani się z nim potykać, boś ty młodzieńczyk, a ten mąż wojenny od młodości swojej.”34 I rzekł Dawid do Saula: „Pasał sługa twój trzodę ojca swego, a przychodził lew albo niedźwiedź i porywał barana spośród trzody:35 i goniłem je, i biłem je, i wydzierałem z paszczęki ich; a one rzucały się na mnie, i ujmowałem gardła ich, i dusiłem, i zabijałem je.36 Bo i lwa i niedźwiedzia zabiłem ja, sługa twój; a tak będzie i ten Filistyn nieobrzezaniec, jako jeden z nich. Teraz pójdę a odejmę hańbę ludu; bo cóż to jest za Filistyn nieobrzezany, który śmiał złorzeczyć wojsku Boga żywego?”37 I rzekł Dawid: „Pan, który mię wyrwał z ręki lwa i z ręki niedźwiedzia, ten mię wybawi z ręki Filistyna tego.” I rzekł Saul do Dawida: „Idź a Pan niech z tobą będzie!”38 I oblókł Saul Dawida w szaty swoje, i włożył hełm miedziany na głowę jego, i ubrał go w karacenę.39 Przypasawszy tedy Dawid miecz jego na szaty swoje, jął próbować, czy będzie mógł zbrojno chodzić, bo nie miał zwyczaju. I rzekł Dawid do Saula: „Nie mogę tak chodzić, bo nie mam zwyczaju.”40 I złożył je, a wziął kij swój, który zawsze miał w ręku, i wybrał sobie pięć jaśniusieńkich kamieni z potoka, i włożył je w torbę pasterską, którą miał przy sobie, a procę niósł w ręku i wyszedł przeciw Filistynowi.41 – Lecz Filistyn szedł krocząc i przybliżając się przeciw Dawidowi, a giermek jego przed nim.42 A gdy Filistyn wejrzał i obaczył Dawida, wzgardził nim, bo był młodzieńczyk rudy i piękny na wejrzenie,43 I rzekł Filistyn do Dawida: „Albom ja pies, że ty idziesz do mnie z kijem?” I przeklinał Filistyn Dawida przez bogi swoje.44 I rzekł do Dawida: „Chodź tu, a dam ciało twoje ptactwu powietrznemu i zwierzowi ziemnemu!”45 I rzekł Dawid do Filistyna: „Ty idziesz do mnie z mieczem i z oszczepem, i z puklerzem, lecz ja idę do ciebie w imię Pana zastępów, Boga hufców Izraelowych, którym urągałeś.46 Dzisiaj da cię Pan w rękę moją i zabiję cię, i zdejmę głowę twoją z ciebie, a dam dziś ścierwa wojska filistyńskiego ptactwu powietrznemu i zwierzowi ziemnemu, aby wiedziała wszystka ziemia,47 iż jest Bóg w Izraelu, i żeby poznało wszystko to zgromadzenie, że nie mieczem, ani oszczepem wybawia Pan; bo jego jest wojna i poda was w ręce nasze.”48 – A tak gdy powstał Filistyn i przychodził, i przybliżał się przeciw Dawidowi, pospieszył się Dawid i bieżał na walkę przeciw Filistynowi.49 I sięgnął ręką swą do torby i wyjął jeden kamień, i rzucił z procy, i wkoło okręciwszy, uderzył Filistyna w czoło, tak że utkwił kamień w czole jego i padł twarzą swą na ziemię.50 I wziął Dawid górę nad Filistynem procą i kamieniem, i poraziwszy Filistyna zabił go. A gdy Dawid miecza w ręku nie miał,51 przybieżał i stanął nad Filistynem, i wziął miecz jego, i dobył go z pochwy jego, i zabił go, i uciął głowę jego. A widząc Filistyni, że zginął najmocniejszy z nich, uciekli.52 A mężowie izraelscy i Juda powstawszy okrzyk uczynili i gonili Filistynów, aż przyszli do doliny i aż do bram Akkaronu, i padali ranni Filistyni po drodze do Saraim, aż do Get i aż do Akkaronu.53 A wracając się synowie Izraelowi z pogoni za Filistynami rzucili się na obóz ich.54 A Dawid wziąwszy głowę Filistyna poniósł ją do Jeruzalem, a zbroję jego położył w namiocie swoim.55 – A owego czasu, którego widział Saul Dawida, idącego przeciw Filistynowi, rzekł do Abnera, hetmana wojska: „Z którego rodu pochodzi ten młodzieniec, Abnerze?” I rzekł Abner: „Żyje dusza twoja, królu, że nie wiem.”56 I rzekł król: „Spytaj ty, czyj to syn ten młodzieńczyk.”57 A gdy się wracał Dawid zabiwszy Filistyna, wziął go Abner i przywiódł go, dzierżącego w ręku głowę Filistyna, przed Saula.58 I rzekł do niego Saul: „Z któregoś rodu jest, młodzieńcze?” I rzekł Dawid: „Synem sługi twego Izaja Betlejemczyka ja jestem.” PRZYJAŹŃ JONATY I DAWIDA; DAWID NA CZELE WOJSKA (18,1-5).
181 I stało się, gdy skończył mówić do Saula, dusza Jonaty zespoliła się z duszą Dawida, i umiłował go Jonata jako duszę swoją.2 I wziął go Saul dnia owego, i nie dopuścił mu, żeby się wrócił do domu ojca swego.3 I uczynił Jonata z Dawidem przymierze, bo go miłował jako duszę swoją.4 Bo zdjął z siebie Jonata szatę, w której chodził, i dał ją Dawidowi, i inne szaty swe, aż do miecza i łuku swego, i aż do pasa rycerskiego.5 Wychodził też Dawid do wszystkiego, do czegokolwiek posyłał go Saul, i roztropnie się sprawował; i postawił go Saul nad mężami wojennymi, i był wdzięczny w oczach wszystkiego ludu, a najbardziej w oczach sług Saulowych. SAUL ZAZDROŚCI DAWIDOWI (18,6-30). Po bitwie Dawid radośnie witany przez niewiasty, zazdrość Saula (6-9). Zły duch znowu napada Saula, który dwa razy usiłuje przebić Dawida (10-11). Saul robi Dawida tysiącznikiem (12-16); Muob, córkę swą, obiecaną zwycięzcy Goliata, wydaje za Hadriela (11-19); drugą swą córkę Michol obiecuje warunkowo Dawidowi (20-26); daje mu ją; sława Dawida rośnie (27-30).6 Lecz gdy wracał się Dawid, po zabiciu Filistyna, wyszły niewiasty ze wszystkich miast izraelskich naprzeciw króla Saula, śpiewając i tańcząc z bębnami wesela i z gęślami.7 I śpiewały niewiasty grając i mówiąc: „Poraził Saul tysiąc, a Dawid dziesięć tysięcy.”8 I rozgniewał się Saul bardzo, i nie podobała się w oczach jego ta mowa, i rzekł: „Dali Dawidowi dziesięć tysięcy, a mnie dali tysiąc; czegoż mu nie dostaje, jeno tylko królestwa?”9 Krzywymi tedy oczyma patrzył Saul na Dawida od owego dnia i potem.10 A po drugim dniu napadł duch Boży zły Saula, i prorokował w pośrodku domu swego; Dawid zaś grał na harfie ręką swą, jak na każdy dzień,11 a Saul dzierżył oszczep i cisnął nim sądząc, że przybije Dawida do ściany i uchylił się Dawid od oblicza jego po raz drugi.12 – I uląkł się Saul Dawida, przeto że Pan był z nim, a od niego odstąpił.13 I odprawił go Saul od siebie, i uczynił go wodzem nad tysiącem mężów; i wychodził i wchodził przed oczyma ludu.14 We wszystkich też drogach swoich Dawid roztropnie się sprawował, a Pan był z nim.15 Widział tedy Saul, że był bardzo roztropny, i zaczął się go strzec.16 Lecz wszystek lud izraelski i Juda miłowali Dawida, bo on wchodził i wychodził przed nimi.17 – I rzekł Saul do Dawida: „Oto córka moja starsza Merob, tę ci dam za żonę, tylko bądź mężem mocnym, a prowadź wojny Pańskie.” Lecz Saul tak sobie myślał mówiąc: „Niech ręka moja nie będzie na nim, ale niech będzie na nim ręka Filistynów.”18 I rzekł Dawid do Saula: „Któżem ja albo co za żywot mój, albo co za ród ojca mego w Izraelu,19 żebym był zięciem królewskim?” Przyszedł tedy czas, kiedy miała być dana Merob, córka Saulowa, Dawidowi, i dana jest Hadrielowi Molatczykowi za żonę.20 A Michol, druga córka Saulowa, miłowała Dawida; powiedziano to Saulowi i miło mu to było.21 I rzekł Saul: „Dam ją za niego, żeby mu była na zgubę, a niech będzie nad nim ręka Filistynów.” I rzekł Saul do Dawida: „Za dwie rzeczy będziesz zięciem moim dzisiaj.”22 I rozkazał Saul sługom swoim: „Mówcie Dawidowi, jakbym ja o tym nie wiedział, mówiąc: Oto się podobasz królowi i wszyscy słudzy jego miłują cię; a tak teraz bądź zięciem królewskim.”23 I mówili słudzy Saulowi w uszy Dawidowe wszystkie te słowa, i rzekł Dawid: „Czy się wam mała rzecz widzi być zięciem królewskim? A ja jestem mąż ubogi i chudy.”24 I donieśli słudzy Saulowi, mówiąc: „Takie słowa mówił Dawid.”25 I rzekł Saul: „Tak mówcie do Dawida: Nie potrzebuje król wiana, jeno tylko sto napletków Filistynów, aby się stała pomsta nad nieprzyjaciółmi królewskimi.” Lecz Saul myślał podać Dawida w ręce Filistynów.26 I gdy donieśli słudzy jego Dawidowi słowa, które był rzekł Saul, spodobała się mowa w oczach Dawidowych, aby zostać zięciem królewskim.27 A po kilku dniach wstawszy Dawid poszedł z mężami, którzy pod nim byli, i pobił z Filistynów dwustu mężów, i przyniósł napletki ich, i odliczył je królowi, aby był zięciem jego. Dał mu tedy Saul Michol, córkę swą za żonę.28 I spostrzegł Saul i zrozumiał, że Pan był z Dawidem. Michol też, córka Saulowa miłowała go.29 A Saul tym więcej zaczął bać się Dawida, i stał się Saul nieprzyjacielem Dawidowi po wszystkie dni.30 I wyruszyli książęta filistyńscy, a od początku wyprawy ich roztropniej sobie poczynał Dawid, niźli wszyscy słudzy Saulowi i stało się imię jego bardzo sławne. SAUL CHCE ZABIĆ DAWIDA; JONATA GO PRZEJEDNYWA (19,1-7). Saul postanawia zabić Dawida (1); Jonata go o tym powiadamia (2-3) i stara się przejednać ojca (4-5). Pogodzenie (6-7).
19

Warsz. King J. 191 Tłum. GrEn. Толк. I mówił Saul do Jonaty, syna swego, i do wszystkich sług swoich, aby zabili Dawida. Ale Jonata, syn Saula, miłował Dawida bardzo.И говорил Саул Ионафану, сыну своему, и всем слугам своим, чтобы умертвить Давида; но Ионафан, сын Саула, очень любил Давида. И# глаг0ла саyлъ къ їwнаfaну сhну своемY и3 ко всBмъ nтрокHмъ свои6мъ, да ўмертвsтъ давjда. Їwнаfaнъ же сhнъ саyловъ любsше давjда ѕэлw2. 19,1Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.ABPκαὶ kai
CONJ
καίkaiandAnd
ἐλάλησεν elalēsen
V-AAI-3S
λαλέωlaleōto speakSaul spoke
Σαουλ saoul
N-PRI
ΣαούλsaoulSaul[to melt]
πρὸς pros
PREP
πρόςprosto/withto
Ιωναθαν iōnathan
N-PRI
strong:GN-PRIstrong:GN-PRIstrong:GN-PRI 
τὸν ton
T-ASM
hothe/this/who 
υἱὸν huion
N-ASM
υἱόςhuiossonhis son,
αὐτοῦ autou
D-GSM
αὐτόςautoshe/she/it/self[wall]
καὶ kai
CONJ
καίkaiandand
πρὸς pros
PREP
πρόςprosto/withto
πάντας pantas
A-APM
πᾶςpasallall
τοὺς tous
T-APM
hothe/this/who 
παῖδας paidas
N-APM
παῖςpaischildhis servants,
αὐτοῦ autou
D-GSM
αὐτόςautoshe/she/it/self[wall]
θανατῶσαι thanatōsai
V-AAR
θανατόωthanatoōto killto put David to death.
τὸν ton
T-ASM
hothe/this/who 
Δαυιδ.     dauid
N-PRI
Δαυείδ, Δαυίδ, Δαβίδdaueid dauid dabidDavid[Bunni]
Καὶ kai
CONJ
καίkaiand[desire]
ιωναθαν iōnathan
N-PRI
strong:GN-PRIstrong:GN-PRIstrong:GN-PRI 
υἱὸς huios
N-NSM
υἱόςhuiosson[soothing]
Σαουλ saoul
N-PRI
ΣαούλsaoulSaul[to melt]
ᾑρεῖτο hēreito
V-IMI-3S
strong:GV-IMI-3Sstrong:GV-IMI-3Sstrong:GV-IMI-3S 
τὸν ton
T-ASM
hothe/this/whoto put David to death.
Δαυιδ dauid
N-PRI
Δαυείδ, Δαυίδ, Δαβίδdaueid dauid dabidDavid[Bunni]
σφόδρα,     sfodra
ADV
σφόδραsfodravery[how]
 
2 Tłum. GrEn. Толк. I oznajmił Jonata Dawidowi mówiąc: „Saul, ojciec mój, stara się zabić cię, a przeto strzeż się, proszę, rano, a zataisz się i skryjesz.И известил Ионафан Давида, говоря: отец мой Саул ищет умертвить тебя; итак берегись завтра; скройся и будь в потаенном месте; И# возвэсти2 їwнаfaнъ давjду, глаг0лz: nтeцъ м0й саyлъ и4щетъ тS ўби1ти: сохрани1сz u5бо заyтра рaнw, и3 скрhйсz, и3 сsди втaйнэ: 19,2Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.ABPκαὶ kai
CONJ
καίkaiandAnd
ἀπήγγειλεν apēngeilen
V-AAI-3S
ἀπαγγέλλωapangellōto announceJonathan reported
Ιωναθαν iōnathan
N-PRI
strong:GN-PRIstrong:GN-PRIstrong:GN-PRI 
τῷ
T-DSM
hothe/this/whothe
Δαυιδ dauid
N-PRI
Δαυείδ, Δαυίδ, Δαβίδdaueid dauid dabidDavid[Bunni]
λέγων legōn
V-PAPRS
λέγωlegōto speaksaying,
Σαουλ saoul
N-PRI
ΣαούλsaoulSaul[to melt]
ζητεῖ zētei
V-PAI-3S
ζητέωzēteōto seekseeks
θανατῶσαί thanatōsai
V-AAR
θανατόωthanatoōto killto put you to death;
σε·     se
P-AS
σέseyou[to slip]
φύλαξαι fulaxai
V-AAM-2S
φυλάσσωfulassōto keep/guardbe on guard
οὖν oun
PRT
οὖνountherefore/then[leg]
αὔριον aurion
ADV
αὔριονauriontomorrowtomorrow
πρωῒ prōi
ADV
πρωΐprōimorningmorning,
καὶ kai
CONJ
καίkaiandAnd
κρύβηθι krubēthi
V-APM-2S
κρύπτωkruptōto hidehide
καὶ kai
CONJ
καίkaiandand
κάθισον kathison
V-AAM-2S
καθίζωkathizōto seatstay
κρυβῇ,     krubē
ADV
strong:GADVstrong:GADVstrong:GADV 
 
3 Tłum. GrEn. Толк. A ja wyszedłszy stanę przy ojcu moim na polu, gdziekolwiek będziesz, i będę mówił o tobie do ojca mego, a cokolwiek zobaczę, to oznajmię tobie.”а я выйду и стану подле отца моего на поле, где ты будешь, и поговорю о тебе отцу моему, и что увижу, расскажу тебе. и3 ѓзъ и3зhду, и3 стaну при nтцЁ моeмъ на селЁ, и3дёже є3си2 ты2: и3 ѓзъ возглаг0лю nтцY моемY њ тебЁ, и3 ўзрю2, что2 бyдетъ, и3 возвэщY тебЁ. 19,3Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.ABPκαὶ kai
CONJ
καίkaiandAnd
ἐγὼ egō
P-NS
ἐγώegōI/weI
ἐξελεύσομαι exeleusomai
V-FMI-1S
ἐξέρχομαιexerchomaito go outwill come forth
καὶ kai
CONJ
καίkaiandand
στήσομαι stēsomai
V-FMI-1S
ἵστημιhistēmito standstand
ἐχόμενος echomenos
V-PMPRS
ἔχωechōto have/benext to
τοῦ tou
T-GSM
hothe/this/who 
πατρός patros
N-GSM
πατήρpatērfathermy father
μου mou
P-GS
μοῦmouof me[Jesimiel]
ἐν en
PREP
ἐνenin/on/amongin
ἀγρῷ,     agrō
N-DSM
ἀγρόςagrosfieldfield
οὗ hou
ADV
οὐouno[Carmi]
ἐὰν ean
CONJ
ἐάνeanif[Giddalti]
ᾖς ēs
V-PAS-2S
ὅς, ἥhhos ēwhichof which
ἐκεῖ,     ekei
ADV
ἐκεῖekeitherethere.
καὶ kai
CONJ
καίkaiandAnd
ἐγὼ egō
P-NS
ἐγώegōI/wemy father
λαλήσω lalēsō
V-FAI-1S
λαλέωlaleōto speakwill speak
περὶ peri
PREP
περίperiaboutconcerning
σοῦ sou
P-GS
σοῦsouyou[guard]
πρὸς pros
PREP
πρόςprosto/withto
τὸν ton
T-ASM
hothe/this/who 
πατέρα patera
N-ASM
πατήρpatērfathermy father,
μου mou
P-GS
μοῦmouof me[Jesimiel]
καὶ kai
CONJ
καίkaiandand
ὄψομαι opsomai
V-FMI-1S
ὀπτάνομαιoptanomaito appear[to long]
ho
R-ASN
hothe/this/who[that]
τι ti
I-ASN
τίςtiswhich?[to bray]
ἐὰν ean
CONJ
ἐάνeanif[Giddalti]
ᾖ,     ē
V-PAS-3S
hothe/this/who[that]
καὶ kai
CONJ
καίkaiandand
ἀπαγγελῶ apangelō
V-FAI-1S
ἀπαγγέλλωapangellōto announceI will report it
σοι.     soi
P-DS
σοίsoiyou[chaff]
 
4 Tłum. GrEn. Толк. Mówił tedy Jonata o Dawidzie dobrze do ojca swego Saula, i rzekł do niego: „Nie grzesz, królu, przeciwko słudze twemu Dawidowi, bo ci nic nie winien, a sprawy jego są ci bardzo pożyteczne.И говорил Ионафан доброе о Давиде Саулу, отцу своему, и сказал ему: да не грешит царь против раба своего Давида, ибо он ничем не согрешил против тебя, и дела его весьма полезны для тебя; И# глаг0ла їwнаfaнъ њ давjдэ благ†z къ саyлу nтцY своемY, и3 речE къ немY: да не согрэшaетъ цaрь на рабA своего2 давjда, ћкw не согрэши2 пред8 тоб0ю, и3 дэлA є3гw2 бл†га сyть ѕэлw2: 19,4Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.ABPκαὶ kai
CONJ
καίkaiandAnd
ἐλάλησεν elalēsen
V-AAI-3S
λαλέωlaleōto speakJonathan spoke
Ιωναθαν iōnathan
N-PRI
strong:GN-PRIstrong:GN-PRIstrong:GN-PRI 
περὶ peri
PREP
περίperiaboutconcerning
Δαυιδ,     dauid
N-PRI
Δαυείδ, Δαυίδ, Δαβίδdaueid dauid dabidDavid[Bunni]
ἀγαθὰ agatha
A-APN
ἀγαθόςagathosgood-doergood
πρὸς pros
PREP
πρόςprosto/withto
Σαουλ saoul
N-PRI
ΣαούλsaoulSaul[to melt]
τὸν ton
T-ASM
hothe/this/who 
πατέρα patera
N-ASM
πατήρpatērfatherhis father,
αὐτοῦ autou
D-GSM
αὐτόςautoshe/she/it/self[wall]
καὶ kai
CONJ
καίkaiandand
εἶπεν eipen
V-AAI-3S
ἔπω, ἐρῶ, εἶπονepō erō eiponto saysaid
πρὸς pros
PREP
πρόςprosto/withto
αὐτόν auton
D-ASM
αὐτόςautoshe/she/it/self[wall]
Μὴ
ADV
μήnot[4not
ἁμαρτησάτω hamartēsatō
V-AAM-3S
ἁμαρτάνωhamartanōto sin1Let 5sin
ho
T-NSM
hothe/this/who2the
βασιλεὺς basileus
N-NSM
βασιλεύςbasileusking3king]
εἰς eis
PREP
εἰςeistowardagainst
τὸν ton
T-ASM
hothe/this/who 
δοῦλόν doulon
N-ASM
δοῦλοςdoulosslavehis servant
σου sou
P-GS
σοῦsouyou[guard]
Δαυιδ dauid
N-PRI
Δαυείδ, Δαυίδ, Δαβίδdaueid dauid dabidDavid[Bunni]
ὅτι hoti
CONJ
ὅτιhotithat/sincefor
οὐχ ouch
ADV
οὐounohe sinned not
ἡμάρτηκεν hēmartēken
V-RAI-3S
ἁμαρτάνωhamartanōto sinhe sinned not
εἰς eis
PREP
εἰςeistowardagainst
σέ,     se
P-AS
σέseyou[to slip]
καὶ kai
CONJ
καίkaiandand
τὰ ta
T-APN
hothe/this/who 
ποιήματα poiēmata
N-APN
ποίημαpoiēmaworkmanship[exit]
αὐτοῦ autou
D-GSM
αὐτόςautoshe/she/it/self[wall]
ἀγαθὰ agatha
A-APN
ἀγαθόςagathosgood-doer[crib]
σφόδρα,     sfodra
ADV
σφόδραsfodravery1 exceedingly].
 
5 Tłum. GrEn. Толк. I położył duszę swą w ręce swej, i zabił Filistyna, i uczynił Pan zbawienie wielkie wszystkiemu Izraelowi. Widziałeś i byłeś rad. Czemuż tedy grzeszysz przeciw krwi niewinnej zabijając Dawida, który jest bez winy?”он подвергал опасности душу свою, чтобы поразить Филистимлянина, и Господь соделал великое спасение всему Израилю; ты видел это и радовался; для чего же ты хочешь согрешить против невинной крови и умертвить Давида без причины? и3 положи2 дyшу свою2 въ руцЁ своeй и3 побэди2 и3ноплемeнника, и3 сотвори2 гDь спcніе вели1ко всемY ї}лю, и3 вси2 ви1дэша и3 возрaдовашасz: и3 почто2 согрэшaеши въ кр0вь непови1нну, є4же ўби1ти давjда тyне; 19,5Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.ABPκαὶ kai
CONJ
καίkaiandAnd
ἔθετο etheto
V-AMI-3S
τίθημιtithēmito placehe put
τὴν tēn
T-ASF
hothe/this/who 
ψυχὴν psuchēn
N-ASF
ψυχήpsuchēsoulhis life
αὐτοῦ autou
D-GSM
αὐτόςautoshe/she/it/self[wall]
ἐν en
PREP
ἐνenin/on/amongin
τῇ
T-DSF
hothe/this/who 
χειρὶ cheiri
N-DSF
χείρcheirhandhis hand,
αὐτοῦ autou
D-GSM
αὐτόςautoshe/she/it/self[wall]
καὶ kai
CONJ
καίkaiandand
ἐπάταξεν epataxen
V-AAI-3S
πατάσσωpatassōto strikestruck
τὸν ton
T-ASM
hothe/this/whothe
ἀλλόφυλον,     allofulon
A-ASM
ἀλλόφυλοςallofulosforeignerPhilistine.
καὶ kai
CONJ
καίkaiandAnd
ἐποίησεν epoiēsen
V-AAI-3S
ποιέωpoieōto do/makelord executed
κύριος kurios
N-NSM
κύριοςkurioslordlord executed
σωτηρίαν sōtērian
N-ASF
σωτηρίαsōtēriasalvation[2deliverance
μεγάλην,     megalēn
A-ASF
μέγαςmegasgreat1a great].
καὶ kai
CONJ
καίkaiandAnd
πᾶς pas
A-NSM
πᾶςpasallall
Ισραηλ israēl
N-PRI
ἸσραήλisraēlIsrael[window]
εἶδον eidon
V-AAI-3P
εἴδωeidōto knowbeheld
καὶ kai
CONJ
καίkaiandand
ἐχάρησαν·     echarēsan
V-API-3P
χαίρωchairōto rejoicerejoiced.
καὶ kai
CONJ
καίkaiandAnd
ἵνα hina
CONJ
ἵναhinain order that/to[hook]
τί ti
I-ASN
τίςtiswhich?[to bray]
ἁμαρτάνεις hamartaneis
V-PAI-2S
ἁμαρτάνωhamartanōto sindo you sin
εἰς eis
PREP
εἰςeistowardagainst
αἷμα haima
N-ASN
αἷμαhaimablood[2blood
ἀθῷον athōon
A-ASN
ἀθῷοςathōosinnocent1innocent]
θανατῶσαι thanatōsai
V-AAR
θανατόωthanatoōto killto put to death
τὸν ton
T-ASM
hothe/this/who 
Δαυιδ dauid
N-PRI
Δαυείδ, Δαυίδ, Δαβίδdaueid dauid dabidDavid[Bunni]
δωρεάν;     dōrean
N-ASF
δωρεάνdōreanfreelywithout charge?
 
6 Tłum. GrEn. Толк. Gdy to usłyszał Saul, ubłagany słowy Jonaty, przysiągł: „Żyje Pan, że nie będzie zabity!”И послушал Саул голоса Ионафана и поклялся Саул: жив Господь, Давид не умрет. И# послyша саyлъ глaса їwнаfaнz: и3 клsтсz саyлъ, глаг0лz: жи1въ гDь, ћкw не ќмретъ (давjдъ). 19,6Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.ABPκαὶ kai
CONJ
καίkaiandAnd
ἤκουσεν ēkousen
V-AAI-3S
ἀκούωakouōto hearSaul hearkened
Σαουλ saoul
N-PRI
ΣαούλsaoulSaul[to melt]
τῆς tēs
T-GSF
hothe/this/whoto the
φωνῆς fōnēs
N-GSF
φωνήfōnēvoice/soundvoice
Ιωναθαν,     iōnathan
N-PRI
strong:GN-PRIstrong:GN-PRIstrong:GN-PRI 
καὶ kai
CONJ
καίkaiandand
ὤμοσεν ōmosen
V-AAI-3S
ὄμνυμιomnumito swearSaul swore by an oath,
Σαουλ saoul
N-PRI
ΣαούλsaoulSaul[to melt]
λέγων legōn
V-PAPRS
λέγωlegōto speaksaying,
Ζῇ
V-PAS-3S
ζάωzaōto livelord lives
κύριος,     kurios
N-NSM
κύριοςkurioslordlord lives
εἰ ei
CONJ
εἰeiifshall he
ἀποθανεῖται.     apothaneitai
V-FMI-3S
ἀποθνήσκωapothnēskōto diedie, .
 
7 Tłum. GrEn. Толк. Wezwał tedy Jonata Dawida i oznajmił mu wszystkie te słowa; i przywiódł Jonata Dawida do Saula, i był przed nim, jak był wczoraj i dziś trzeci dzień.И позвал Ионафан Давида, и пересказал ему Ионафан все слова сии, и привел Ионафан Давида к Саулу, и он был при нем, как вчера и третьего дня. И# призвA їwнаfaнъ давjда и3 возвэсти2 є3мY вс‰ глаг0лы сі‰, и3 введE їwнаfaнъ давjда къ саyлу, и3 бЁ пред8 ни1мъ ћкw вчерA и3 трeтіzгw днE. 19,7Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.ABPκαὶ kai
CONJ
καίkaiandAnd
ἐκάλεσεν ekalesen
V-AAI-3S
καλέωkaleōto callJonathan called
Ιωναθαν iōnathan
N-PRI
strong:GN-PRIstrong:GN-PRIstrong:GN-PRI 
τὸν ton
T-ASM
hothe/this/who 
Δαυιδ dauid
N-PRI
Δαυείδ, Δαυίδ, Δαβίδdaueid dauid dabidDavid[Bunni]
καὶ kai
CONJ
καίkaiandand
ἀπήγγειλεν apēngeilen
V-AAI-3S
ἀπαγγέλλωapangellōto announcereported
αὐτῷ autō
D-DSM
αὐτόςautoshe/she/it/self[wall]
πάντα panta
A-APN
πᾶςpasallall
τὰ ta
T-APN
hothe/this/who 
ῥήματα rēmata
N-APN
ῥῆμαrēmawordthese things.
ταῦτα,     tauta
D-APN
ταῦταtautathis[reward]
καὶ kai
CONJ
καίkaiandAnd
εἰσήγαγεν eisēgagen
V-AAI-3S
εἰσάγωeisagōto bring inJonathan brought
ιωναθαν iōnathan
N-PRI
strong:GN-PRIstrong:GN-PRIstrong:GN-PRI 
τὸν ton
T-ASM
hothe/this/who 
Δαυιδ dauid
N-PRI
Δαυείδ, Δαυίδ, Δαβίδdaueid dauid dabidDavid[Bunni]
πρὸς pros
PREP
πρόςprosto/withto
Σαουλ,     saoul
N-PRI
ΣαούλsaoulSaul[to melt]
καὶ kai
CONJ
καίkaiandand
ἦν ēn
V-IAI-3S
ἦνēnwas[pledge]
ἐνώπιον enōpion
PREP
ἐνώπιονenōpionbeforebefore
αὐτοῦ autou
D-GSM
αὐτόςautoshe/she/it/self[wall]
ὡσεὶ hōsei
PRT
ὡσείhōseilike/as/about[Sepharvite]
ἐχθὲς echthes
ADV
strong:GADVstrong:GADVstrong:GADV 
καὶ kai
CONJ
καίkaiandand
τρίτην tritēn
A-ASF
τρίτοςtritosthirdthird
ἡμέραν.     hēmeran
N-ASF
ἡμέραhēmeradayday .
 
8 Tłum. GrEn. Толк. Ale wojna znowu się wszczęła, a Dawid wyciągnąwszy walczył przeciw Filistynom i poraził ich porażką wielką i uciekli przed obliczem jego.Опять началась война, и вышел Давид, и воевал с Филистимлянами, и нанес им великое поражение, и они побежали от него. И# приложи1сz брaнь бhти на саyла, и3 ўкрэпи1сz давjдъ, и3 побэди2 и3ноплемeнники, и3 и3зби2 ћзвою вели1кою ѕэлw2, и3 бэжaша t лицA є3гw2. 19,8Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.ABPκαὶ kai
CONJ
καίkaiandAnd
προσέθετο prosetheto
V-AMI-3S
προστίθημιprostithēmito add (to)[3proceeded
ho
T-NSM
hothe/this/who1the
πόλεμος polemos
N-NSM
πόλεμοςpolemoswar2war]
γενέσθαι genesthai
V-AMR
γίνομαιginomaito beto take place,
πρὸς pros
PREP
πρόςprosto/with[Mezahab]
Σαουλ,     saoul
N-PRI
ΣαούλsaoulSaul[to melt]
καὶ kai
CONJ
καίkaiandand
κατίσχυσεν katischusen
V-AAI-3S
κατισχύωkatischuōto prevailDavid grew strong
Δαυιδ dauid
N-PRI
Δαυείδ, Δαυίδ, Δαβίδdaueid dauid dabidDavid[Bunni]
καὶ kai
CONJ
καίkaiandand
ἐπολέμησεν epolemēsen
V-AAI-3S
πολεμέωpolemeōto fightwaged war
τοὺς tous
T-APM
hothe/this/whothe
ἀλλοφύλους allofulous
A-APM
ἀλλόφυλοςallofulosforeignerPhilistines;
καὶ kai
CONJ
καίkaiandand
ἐπάταξεν epataxen
V-AAI-3S
πατάσσωpatassōto strikehe struck
ἐν en
PREP
ἐνenin/on/among[gold]
αὐτοῖς autois
D-DPM
αὐτόςautoshe/she/it/self[wall]
πληγὴν plēgēn
N-ASF
πληγήplēgēplague/blow/wound[3beating
μεγάλην megalēn
A-ASF
μέγαςmegasgreat2great
σφόδρα,     sfodra
ADV
σφόδραsfodravery1an exceedingly];
καὶ kai
CONJ
καίkaiandand
ἔφυγον efugon
V-AAI-3P
φεύγωfeugōto fleethey fled
ἐκ ek
PREP
ἐκekof/fromfrom
προσώπου prosōpou
N-GSN
πρόσωπονprosōponfacehis face.
αὐτοῦ.     autou
D-GSM
αὐτόςautoshe/she/it/self[wall]
 
9 Tłum. GrEn. Толк. I napadł zły duch Pański Saula, a siedział w domu swym i dzierżył oszczep, a Dawid grał na harfie ręką swą.И злой дух от Бога напал на Саула, и он сидел в доме своем, и копье его было в руке его, а Давид играл рукою своею на струнах. И# бhсть t бGа дyхъ лукaвый на саyлэ, и3 т0й въ домY своeмъ сэдsше, и3 копіE въ руцЁ є3гw2, давjдъ же и3грaше рукaми свои1ми: 19,9Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.ABPκαὶ kai
CONJ
καίkaiandAnd
ἐγένετο egeneto
V-AMI-3S
γίνομαιginomaito be[4came
πνεῦμα pneuma
N-NSN
πνεῦμαpneumaspirit/breath2spirit
θεοῦ theou
N-GSM
θεόςtheosGod[Hadar]
πονηρὸν ponēron
A-NSN
πονηρόςponērosevil/bad1a ferocious]
ἐπὶ epi
PREP
ἐπίepiupon/to/againstupon
Σαουλ,     saoul
N-PRI
ΣαούλsaoulSaul[to melt]
καὶ kai
CONJ
καίkaiandand
αὐτὸς autos
D-NSM
αὐτόςautoshe/she/it/self[wall]
ἐν en
PREP
ἐνenin/on/amongin
οἴκῳ oikō
N-DSM
οἶκοςoikoshousehis house
καθεύδων,     katheudōn
V-PAPRS
καθεύδωkatheudōto sleep[Hilkiah]
καὶ kai
CONJ
καίkaiandand
δόρυ doru
N-NSN
strong:GN-NSNstrong:GN-NSNstrong:GN-NSN 
ἐν en
PREP
ἐνenin/on/amongwas in
τῇ
T-DSF
hothe/this/who 
χειρὶ cheiri
N-DSF
χείρcheirhandhis hand.
αὐτοῦ,     autou
D-GSM
αὐτόςautoshe/she/it/self[wall]
Καὶ kai
CONJ
καίkaiandAnd
Δαυιδ dauid
N-PRI
Δαυείδ, Δαυίδ, Δαβίδdaueid dauid dabidDavid[Bunni]
ἔψαλλεν epsallen
V-IAI-3S
ψάλλωpsallōto sing praisestrummed
ἐν en
PREP
ἐνenin/on/amongwith
ταῖς tais
T-DPF
hothe/this/who 
χερσὶν chersin
N-DPF
χείρcheirhandhis hands.
αὐτοῦ·     autou
D-GSM
αὐτόςautoshe/she/it/self[wall]
 
10 Tłum. GrEn. Толк. I chciał Saul przebić Dawida oszczepem ku ścianie, ale Dawid uchylił się przed obliczem Saula, i oszczep bez urażenia go utknął w ścianie, a Dawid uciekł i uratował się nocy owej.И хотел Саул пригвоздить Давида копьем к стене, но Давид отскочил от Саула, и копье вонзилось в стену; Давид же убежал и спасся в ту ночь. и3 и3скaше саyлъ копіeмъ порази1ти давjда, и3 tступи2 давjдъ t лицA саyлz, и3 ўдaри саyлъ копіeмъ въ стёну: давjдъ же tшeдъ спасeсz въ н0щь тY. 19,10Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.ABPκαὶ kai
CONJ
καίkaiandAnd
ἐζήτει ezētei
V-IAI-3S
ζητέωzēteōto seekSaul sought
Σαουλ,     saoul
N-PRI
ΣαούλsaoulSaul[to melt]
πατάξαι pataxai
V-AAR
πατάσσωpatassōto striketo strike
τὸ to
T-ASN
hothe/this/who 
δόρυ doru
N-ASN
strong:GN-ASNstrong:GN-ASNstrong:GN-ASN 
εἰς eis
PREP
εἰςeistowardinto
Δαυιδ,     dauid
N-PRI
Δαυείδ, Δαυίδ, Δαβίδdaueid dauid dabidDavid[Bunni]
καὶ kai
CONJ
καίkaiandAnd
ἀπέστη apestē
V-AAI-3S
ἀφίστημιafistēmito leaveDavid departed
Δαυιδ dauid
N-PRI
Δαυείδ, Δαυίδ, Δαβίδdaueid dauid dabidDavid[Bunni]
ἐκ ek
PREP
ἐκekof/fromfrom
προσώπου prosōpou
N-GSN
πρόσωπονprosōponfaceface
Σαουλ saoul
N-PRI
ΣαούλsaoulSaul[to melt]
καὶ kai
CONJ
καίkaiandand
ἐπάταξεν epataxen
V-AAI-3S
πατάσσωpatassōto strikehe struck
τὸ to
T-ASN
hothe/this/whothe
δόρυ doru
N-ASN
strong:GN-ASNstrong:GN-ASNstrong:GN-ASN 
εἰς eis
PREP
εἰςeistoward[to strive]
τὸν ton
T-ASM
hothe/this/whothe
τοῖχον,     toichon
N-ASM
τοῖχοςtoichoswallwall.
καὶ kai
CONJ
καίkaiandAnd
Δαυιδ dauid
N-PRI
Δαυείδ, Δαυίδ, Δαβίδdaueid dauid dabidDavid[Bunni]
ἀνεχώρησεν anechōrēsen
V-AAI-3S
ἀναχωρέωanachōreōto leavewithdrew
καὶ kai
CONJ
καίkaiandand
διεσώθη.     diesōthē
V-API-3S
διασῴζωdiasōzōto savewas delivered
 
11 Tłum. GrEn. Толк. Posłał tedy Saul zbirów swych do domu Dawidowego, aby go strzegli i aby go zabić rano. Ale powiedziała to Dawidowi Michol, żona jego, mówiąc: „Jeśli się tej nocy nie schronisz, jutro umrzesz.”И послал Саул слуг в дом к Давиду, чтобы стеречь его и убить его до утра. И сказала Давиду Мелхола, жена его: если ты не спасешь души твоей в эту ночь, то завтра будешь убит. И# послA саyлъ вёстники въ д0мъ давjдовъ стрещи2 є3го2, є4же ўби1ти є3го2 рaнw. И# возвэсти2 давjду мелх0ла женA є3гw2, глаг0лющи: ѓще ты2 не спасeши души2 твоеS въ н0щь сію2, заyтра ќмреши. 19,11Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.ABPκαὶ kai
CONJ
καίkaiandAnd
ἐγενήθη egenēthē
V-API-3S
γίνομαιginomaito be[Belteshazzar]
ἐν en
PREP
ἐνenin/on/among[gold]
τῇ
T-DSF
hothe/this/whothe
νυκτὶ nukti
N-DSF
νύξnuxnightthis night,
ἐκείνῃ ekeinē
D-DSF
ἐκεῖνοςekeinosthat[solitary]
καὶ kai
CONJ
καίkaiandAnd
ἀπέστειλεν apesteilen
V-AAI-3S
ἀποστέλλωapostellōto sendSaul sent
Σαουλ saoul
N-PRI
ΣαούλsaoulSaul[to melt]
ἀγγέλους angelous
N-APM
ἄγγελοςangelosangelmessengers
εἰς eis
PREP
εἰςeistowardto
οἶκον oikon
N-ASM
οἶκοςoikoshousehouse
Δαυιδ dauid
N-PRI
Δαυείδ, Δαυίδ, Δαβίδdaueid dauid dabidDavid[Bunni]
φυλάξαι fulaxai
V-AAR
φυλάσσωfulassōto keep/guardto guard
αὐτὸν auton
D-ASM
αὐτόςautoshe/she/it/self[wall]
τοῦ tou
T-GSN
hothe/this/who 
θανατῶσαι thanatōsai
V-AAR
θανατόωthanatoōto killto put him to death
αὐτὸν auton
D-ASM
αὐτόςautoshe/she/it/self[wall]
πρωί.     prōi
ADV
πρωΐprōimorningin the morning.
καὶ kai
CONJ
καίkaiand[desire]
ἀπήγγειλεν apēngeilen
V-AAI-3S
ἀπαγγέλλωapangellōto announceit was reported
τῷ
T-DSM
hothe/this/who 
Δαυιδ dauid
N-PRI
Δαυείδ, Δαυίδ, Δαβίδdaueid dauid dabidDavid[Bunni]
Μελχολ melchol
N-PRI
strong:GN-PRIstrong:GN-PRIstrong:GN-PRI 

T-NSF
hothe/this/who 
γυνὴ gunē
N-NSF
γυνήgunēwomanhis wife,
αὐτοῦ autou
D-GSM
αὐτόςautoshe/she/it/self[wall]
λέγουσα legousa
V-PAPRS
λέγωlegōto speaksaying,
Ἐὰν ean
CONJ
ἐάνeanifIf
μὴ
ADV
μήnotyou shall not
σὺ su
P-NS
σύsuyou[rest]
σώσῃς sōsēs
V-AAS-2S
σῴζωsōzōto savepreserve
τὴν tēn
T-ASF
hothe/this/who 
ψυχὴν psuchēn
N-ASF
ψυχήpsuchēsoulyour life
σαυτοῦ sautou
D-GSM
σεαυτοῦseautouyourself[Maadai]
τὴν tēn
T-ASF
hothe/this/who 
νύκτα nukta
N-ASF
νύξnuxnight[Cushitess]
ταύτην,     tautēn
D-ASF
οὗτοςhoutosthis/he/she/itthis night,
αὔριον aurion
ADV
αὔριονauriontomorrowtomorrow
θανατωθήσῃ.     thanatōthēsē
V-FPI-2S
θανατόωthanatoōto killshall be put to death.
 
12 Tłum. GrEn. Толк. I spuściła go oknem, a on uszedł i uciekł, i uratował się.И спустила Мелхола Давида из окна, и он пошел, и убежал и спасся. И# свёси мелх0ла давjда nк0нцемъ, и3 tи1де, и3 ўбэжA, и3 спасeсz: 19,12Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.ABPκαὶ kai
CONJ
καίkaiandAnd
κατάγει katagei
V-PAI-3S
κατάγωkatagōto bring downMichal let down

T-NSF
hothe/this/who 
Μελχολ melchol
N-PRI
strong:GN-PRIstrong:GN-PRIstrong:GN-PRI 
τὸν ton
T-ASM
hothe/this/whothe
Δαυιδ dauid
N-PRI
Δαυείδ, Δαυίδ, Δαβίδdaueid dauid dabidDavid[Bunni]
διὰ dia
PREP
διάdiathrough/because ofthrough
τῆς tēs
T-GSF
hothe/this/who[that]
θυρίδος,     thuridos
N-GSF
θυρίςthuriswindowwindow.
καὶ kai
CONJ
καίkaiandAnd
ἀπῆλθεν apēlthen
V-AAI-3S
ἀπέρχομαιaperchomaito go awayhe went forth,
καὶ kai
CONJ
καίkaiandand
ἔφυγεν efugen
V-AAI-3S
φεύγωfeugōto fleefled,
καὶ kai
CONJ
καίkaiandand
σῴζεται.     sōzetai
V-PMI-3S
σῴζωsōzōto saveescaped.
 
13 Tłum. GrEn. Толк. I wzięła Michol podobiznę człowieka, i położyła ją na łożu, a włochatą skórę kozią położyła u głowy jego, i przykryła ją szatami.Мелхола же взяла статую и положила на постель, а в изголовье ее положила козью кожу, и покрыла одеждою. и3 пріsтъ мелх0ла тщепогреб†льнаz, и3 положи2 на nдрЁ, и3 пeчень к0зію положи2 на возглaвіи є3гw2, и3 покры2 | ри1зами. 19,13Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.ABPκαὶ kai
CONJ
καίkaiandAnd
ἔλαβεν elaben
V-AAI-3S
λαμβάνωlambanōto takeMichal took

T-NSF
hothe/this/whoMichal took
Μελχολ melchol
N-PRI
strong:GN-PRIstrong:GN-PRIstrong:GN-PRI 
τὰ ta
T-APN
hothe/this/whothe
κενοτάφια kenotafia
N-APN
strong:GN-APNstrong:GN-APNstrong:GN-APN 
καὶ kai
CONJ
καίkaiandand
ἔθετο etheto
V-AMI-3S
τίθημιtithēmito placeput
ἐπὶ epi
PREP
ἐπίepiupon/to/againstupon
τὴν tēn
T-ASF
hothe/this/whothe
κλίνην klinēn
N-ASF
κλίνηklinēbedbed;
καὶ kai
CONJ
καίkaiandand
ἧπαρ hēpar
N-NSN
strong:GN-NSNstrong:GN-NSNstrong:GN-NSN 
τῶν tōn
T-GPM
hothe/this/who[that]
αἰγῶν aigōn
N-GPM
strong:GN-GPMstrong:GN-GPMstrong:GN-GPM 
ἔθετο etheto
V-AMI-3S
τίθημιtithēmito placeshe put
πρὸς pros
PREP
πρόςprosto/withby
κεφαλῆς kefalēs
N-GSF
κεφαλήkefalēheadhis head,
αὐτοῦ autou
D-GSM
αὐτόςautoshe/she/it/self[wall]
καὶ kai
CONJ
καίkaiandand
ἐκάλυψεν ekalupsen
V-AAI-3S
καλύπτωkaluptōto covercovered
αὐτὰ auta
D-APN
αὐτόςautoshe/she/it/self[wall]
ἱματίῳ.     himatiō
N-DSN
ἱμάτιονhimationclothinga cloak.
 
14 Tłum. GrEn. Толк. A Saul posłał sługi, aby porwali Dawida, i odpowiedziano, że choruje.И послал Саул слуг, чтобы взять Давида; но Мелхола сказала: он болен. И# послA саyлъ вёстники, да и4мутъ давjда, и3 рек0ша, ћкw б0ленъ є4сть. 19,14Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.ABPκαὶ kai
CONJ
καίkaiandAnd
ἀπέστειλεν apesteilen
V-AAI-3S
ἀποστέλλωapostellōto sendSaul sent
Σαουλ saoul
N-PRI
ΣαούλsaoulSaul[to melt]
ἀγγέλους angelous
N-APM
ἄγγελοςangelosangelmessengers
λαβεῖν labein
V-AAR
λαμβάνωlambanōto taketo take
τὸν ton
T-ASM
hothe/this/who 
Δαυιδ,     dauid
N-PRI
Δαυείδ, Δαυίδ, Δαβίδdaueid dauid dabidDavid[Bunni]
καὶ kai
CONJ
καίkaiandAnd
λέγουσιν legousin
V-PAI-3P
λέγωlegōto speak[dry land]
ἐνοχλεῖσθαι enochleisthai
V-AMR
ἐνοχλέωenochleōto troubleof him to be unwell.
αὐτόν.     auton
D-ASM
αὐτόςautoshe/she/it/self[wall]
 
15 Tłum. GrEn. Толк. I znowu posłał Saul posłów, aby oglądali Dawida, mówiąc: „Przynieście go do mnie na łożu, aby był zabity.”И послал Саул слуг, чтобы осмотреть Давида, говоря: принесите его ко мне на постели, чтоб убить его. И# послA саyлъ, да њглsдаютъ давjда, глаг0лz: принеси1те є3го2 на nдрЁ ко мнЁ, є4же ўмертви1ти є3го2. 19,15Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.ABPκαὶ kai
CONJ
καίkaiandAnd
ἀποστέλλει apostellei
V-PAI-3S
ἀποστέλλωapostellōto sendSaul sent
ἐπὶ epi
PREP
ἐπίepiupon/to/againstupon
τὸν ton
T-ASM
hothe/this/who 
Δαυιδ dauid
N-PRI
Δαυείδ, Δαυίδ, Δαβίδdaueid dauid dabidDavid[Bunni]
λέγων legōn
V-PAPRS
λέγωlegōto speaksaying,
Ἀγάγετε agagete
V-RAI-3S
ἄγωagōto bringLead
αὐτὸν auton
D-ASM
αὐτόςautoshe/she/it/self[wall]
ἐπὶ epi
PREP
ἐπίepiupon/to/against[Hadadezer]
τῆς tēs
T-GSF
hothe/this/whothe
κλίνης klinēs
N-GSF
κλίνηklinēbedbed
πρός pros
PREP
πρόςprosto/withto
με me
P-AS
μέmeme[Jehdeiah]
τοῦ tou
T-GSN
hothe/this/who 
θανατῶσαι thanatōsai
V-AAR
θανατόωthanatoōto killto put him to death.
αὐτόν.     auton
D-ASM
αὐτόςautoshe/she/it/self[wall]
 
16 Tłum. GrEn. Толк. A gdy posłowie przyszli, znaleziono podobiznę na łożu, a skóra kozia u głowy jego.И пришли слуги, и вот, на постели статуя, а в изголовье ее козья кожа. И# пріид0ша слуги6, и3 сE, тщепогреб†льнаz на nдрЁ и3 к0зіz пeчень при возглaвіи є3гw2. 19,16Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.ABPκαὶ kai
CONJ
καίkaiandAnd
ἔρχονται erchontai
V-PMI-3P
ἔρχομαιerchomaito come/go[3come
οἱ hoi
T-NPM
hothe/this/who1the
ἄγγελοι,     angeloi
N-NPM
ἄγγελοςangelosangel2messengers],
καὶ kai
CONJ
καίkaiandand
ἰδοὺ idou
INJ
ἰδούidoulook!behold,
τὰ ta
T-APN
hothe/this/whothe
κενοτάφια kenotafia
N-APN
strong:GN-APNstrong:GN-APNstrong:GN-APN 
ἐπὶ epi
PREP
ἐπίepiupon/to/againstupon
τῆς tēs
T-GSF
hothe/this/whothe
κλίνης,     klinēs
N-GSF
κλίνηklinēbedbed,
καὶ kai
CONJ
καίkaiandand
ἧπαρ hēpar
N-NSN
strong:GN-NSNstrong:GN-NSNstrong:GN-NSN 
τῶν tōn
T-GPM
hothe/this/who 
αἰγῶν aigōn
N-GPM
strong:GN-GPMstrong:GN-GPMstrong:GN-GPM 
πρὸς pros
PREP
πρόςprosto/withby
κεφαλῆς kefalēs
N-GSF
κεφαλήkefalēheadhis head.
αὐτοῦ.     autou
D-GSM
αὐτόςautoshe/she/it/self[wall]
 
17 Tłum. GrEn. Толк. I rzekł Saul do Michol: „Czemuś mię tak oszukała, i wypuściłaś nieprzyjaciela mego, aby uciekł?” I odpowiedziała Michol Saulowi: „Gdyż on mi mówił: Puść mię, inaczej zabiję cię!”Тогда Саул сказал Мелхоле: для чего ты так обманула меня и отпустила врага моего, чтоб он убежал? И сказала Мелхола Саулу: он сказал мне: отпусти меня, иначе я убью тебя. И# речE саyлъ къ мелх0лэ: почто2 тaкw њбманyла мS є3си2, и3 tпусти1ла є3си2 врагA моего2, и3 гонзE менE; И# речE мелх0ла саyлу: сaмъ ми2 речE: tпусти1 мz: ѓще же ни2, погублю1 тz. 19,17Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.ABPκαὶ kai
CONJ
καίkaiandAnd
εἶπεν eipen
V-AAI-3S
ἔπω, ἐρῶ, εἶπονepō erō eiponto saySaul said
Σαουλ saoul
N-PRI
ΣαούλsaoulSaul[to melt]
τῇ
T-DSF
hothe/this/who 
Μελχολ melchol
N-PRI
strong:GN-PRIstrong:GN-PRIstrong:GN-PRI 
Ἵνα hina
CONJ
ἵναhinain order that/to[hook]
τί ti
I-ASN
τίςtiswhich?[to bray]
οὕτως houtōs
ADV
οὕτω, οὕτωςhhoutō outōsthus(-ly)thus
παρελογίσω parelogisō
V-AMI-2S
παραλογίζομαιparalogizomaito deceivedid you mislead
με·     me
P-AS
μέmeme[Jehdeiah]
καὶ kai
CONJ
καίkaiandand
ἐξαπέστειλας exapesteilas
V-AAI-2S
ἐξαποστέλλωexapostellōto send out/awaysend out
τὸν ton
T-ASM
hothe/this/who 
ἐχθρόν echthron
N-ASM
ἐχθρόςechthrosenemymy enemy,
μου mou
P-GS
μοῦmouof me[Jesimiel]
καὶ kai
CONJ
καίkaiandand
διεσώθη;     diesōthē
V-API-3S
διασῴζωdiasōzōto savehe came through safe?
καὶ kai
CONJ
καίkaiandAnd
εἶπεν eipen
V-AAI-3S
ἔπω, ἐρῶ, εἶπονepō erō eiponto sayMichal said
μελχολ melchol
N-PRI
strong:GN-PRIstrong:GN-PRIstrong:GN-PRI 
τῷ
T-DSM
hothe/this/who 
Σαουλ saoul
N-PRI
ΣαούλsaoulSaul[to melt]
Αὐτὸς autos
P-NSM
αὐτόςautoshe/she/it/self[wall]
εἶπεν eipen
V-AAI-3S
ἔπω, ἐρῶ, εἶπονepō erō eiponto saysaid
Ἐξαπόστειλόν exaposteilon
V-AAM-2S
ἐξαποστέλλωexapostellōto send out/awaySend
με me
P-AS
μέmeme[Jehdeiah]
εἰ ei
CONJ
εἰeiif[clod]
δὲ de
PRT
δέdethen[terror]
μή,     
ADV
μήnot[Jokmeam]
θανατώσω thanatōsō
V-FAI-1S
θανατόωthanatoōto killI shall put you to death.
σε.     se
P-AS
σέseyou[to slip]
 
18 Tłum. GrEn. Толк. A Dawid uciekłszy uratował się i przyszedł do Samuela do Ramata, i oznajmił mu wszystko, co mu uczynił Saul. I poszli, on i Samuel, i mieszkali w Najot.И убежал Давид и спасся, и пришел к Самуилу в Раму и рассказал ему все, что делал с ним Саул. И пошел он с Самуилом, и остановились они в Навафе [в Раме]. И# давjдъ ўбэжA и3 спасeсz, и3 и4де къ самуи1лу во ґрмаfeмъ и3 повёда є3мY вс‰, є3ли6ка сотвори2 є3мY саyлъ. И# и3д0ста давjдъ и3 самуи1лъ и3 сэд0ста въ наvafэ въ рaмэ. 19,18Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.ABPκαὶ kai
CONJ
καίkaiandAnd
Δαυιδ dauid
N-PRI
Δαυείδ, Δαυίδ, Δαβίδdaueid dauid dabidDavid[Bunni]
ἔφυγεν efugen
V-AAI-3S
φεύγωfeugōto fleefled,
καὶ kai
CONJ
καίkaiandand
διεσώθη diesōthē
V-API-3S
διασῴζωdiasōzōto savewas delivered,
καὶ kai
CONJ
καίkaiandand
παραγίνεται paraginetai
V-PMI-3S
παραγίνομαιparaginomaito comecomes
πρὸς pros
PREP
πρόςprosto/withto
Σαμουηλ samouēl
N-PRI
ΣαμουήλsamouēlSamuel[weave]
εἰς eis
PREP
εἰςeistowardin
Αρμαθαιμ armathaim
N-PRI
strong:GN-PRIstrong:GN-PRIstrong:GN-PRI 
καὶ kai
CONJ
καίkaiandAnd
ἀπαγγέλλει apangellei
V-PAI-3S
ἀπαγγέλλωapangellōto announcehe reports
αὐτῷ autō
D-DSM
αὐτόςautoshe/she/it/self[wall]
πάντα,     panta
A-APN
πᾶςpasallall
ὅσα hosa
A-APN
ὅσοςhososjust as/how muchas much as
ἐποίησεν epoiēsen
V-AAI-3S
ποιέωpoieōto do/make[2did
αὐτῷ autō
D-DSM
αὐτόςautoshe/she/it/self[wall]
Σαουλ,     saoul
N-PRI
ΣαούλsaoulSaul[to melt]
καὶ kai
CONJ
καίkaiandAnd
ἐπορεύθη eporeuthē
V-API-3S
πορεύωporeuōto go[4went
Δαυιδ dauid
N-PRI
Δαυείδ, Δαυίδ, Δαβίδdaueid dauid dabidDavid[Bunni]
καὶ kai
CONJ
καίkaiand2and
σαμουηλ samouēl
N-PRI
ΣαμουήλsamouēlSamuel[weave]
Καὶ kai
CONJ
καίkaiandand
ἐκάθισαν ekathisan
V-AAI-3P
καθίζωkathizōto seatstayed
ἐν en
PREP
ἐνenin/on/amongin
Ναυαθ nauath
N-PRI
strong:GN-PRIstrong:GN-PRIstrong:GN-PRI 
ἐν en
PREP
ἐνenin/on/amongin
Ραμα.     rama
N-PRI
ῬαμᾶramaRamah[Mamre]
 
19 Tłum. GrEn. Толк. I powiedziano Saulowi mówiąc: „Oto Dawid w Najot w Ramata!”И донесли Саулу, говоря: вот, Давид в Навафе, в Раме. И# возвэсти1ша саyлу, глаг0люще: сE, давjдъ въ наvafэ въ рaмэ. 19,19Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.ABPκαὶ kai
CONJ
καίkaiandAnd
ἀπηγγέλη apēngelē
V-API-3S
ἀπαγγέλλωapangellōto announceit was reported
τῷ
T-DSM
hothe/this/who 
Σαουλ saoul
N-PRI
ΣαούλsaoulSaul[to melt]
λέγοντες legontes
V-PAPRP
λέγωlegōto speaksaying,
Ἰδοὺ idou
INJ
ἰδούidoulook!Behold,
Δαυιδ dauid
N-PRI
Δαυείδ, Δαυίδ, Δαβίδdaueid dauid dabidDavid[Bunni]
ἐν en
PREP
ἐνenin/on/amongin
Ναυαθ nauath
N-PRI
strong:GN-PRIstrong:GN-PRIstrong:GN-PRI 
ἐν en
PREP
ἐνenin/on/amongin
Ραμα.     rama
N-PRI
ῬαμᾶramaRamah[Mamre]
 
20 Tłum. GrEn. Толк. I posłał Saul sługi, aby porwali Dawida. Lecz gdy ci ujrzeli gromadę proroków prorokujących i Samuela, stojącego nad nimi, przyszedł też na nich duch Pański i zaczęli też sami prorokować.И послал Саул слуг взять Давида, и когда увидели они сонм пророков пророчествующих и Самуила, начальствующего над ними, то Дух Божий сошел на слуг Саула, и они стали пророчествовать. И# послA слуги6 саyлъ ћти давjда, и3 ви1дэша соб0ръ прbр0кwвъ, и3 самуи1лъ стоsше настоsтель над8 ни1ми: и3 бhсть д¦ъ б9ій на слугaхъ саyлихъ, и3 начaша прорицaти. 19,20Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.ABPκαὶ kai
CONJ
καίkaiandAnd
ἀπέστειλεν apesteilen
V-AAI-3S
ἀποστέλλωapostellōto sendSaul sent
Σαουλ saoul
N-PRI
ΣαούλsaoulSaul[to melt]
ἀγγέλους angelous
N-APM
ἄγγελοςangelosangelmessengers
λαβεῖν labein
V-AAR
λαμβάνωlambanōto taketo take
τὸν ton
T-ASM
hothe/this/who 
Δαυιδ,     dauid
N-PRI
Δαυείδ, Δαυίδ, Δαβίδdaueid dauid dabidDavid[Bunni]
καὶ kai
CONJ
καίkaiandAnd
εἶδαν eidan
V-AAI-3S
ὁράωhoraōto see[vexation]
τὴν tēn
T-ASF
hothe/this/whothe
ἐκκλησίαν ekklēsian
N-ASF
ἐκκλησίαekklēsiaassemblyassembly
τῶν tōn
T-GPM
hothe/this/whoof the
προφητῶν,     profētōn
N-GPM
προφήτηςprofētēsprophetprophets
καὶ kai
CONJ
καίkaiandand
Σαμουηλ samouēl
N-PRI
ΣαμουήλsamouēlSamuel[weave]
εἱστήκει heistēkei
V-LAI-3S
ἵστημιhistēmito standstood
καθεστηκὼς kathestēkōs
V-RAPRS
καθίστημιkathistēmito appoint/conductordained
ἐπ'     ep
PREP
ἐπίepiupon/to/againstover
αὐτῶν,     autōn
D-GPM
αὐτόςautoshe/she/it/self[wall]
καὶ kai
CONJ
καίkaiandAnd
ἐγενήθη egenēthē
V-API-3S
γίνομαιginomaito be[3became
ἐπὶ epi
PREP
ἐπίepiupon/to/against4upon
τοὺς tous
T-APM
hothe/this/who 
ἀγγέλους angelous
N-APM
ἄγγελοςangelosangel6messengers
τοῦ tou
T-GSM
hothe/this/who5the
Σαουλ saoul
N-PRI
ΣαούλsaoulSaul[to melt]
πνεῦμα pneuma
N-NSN
πνεῦμαpneumaspirit/breath1spirit
θεοῦ,     theou
N-GSM
θεόςtheosGod2of God],
καὶ kai
CONJ
καίkaiandand
προφητεύουσιν.     profēteuousin
V-PAI-3P
προφητεύωprofēteuōto prophesyprophesying,
 
21 Tłum. GrEn. Толк. Gdy to powiedziano Saulowi, wyprawił i drugich posłańców; i oni też prorokowali. I znowu wyprawił Saul trzecich posłańców, którzy też sami prorokowali.Донесли об этом Саулу, и он послал других слуг, но и эти стали пророчествовать. Потом послал Саул третьих слуг, и эти стали пророчествовать. И# возвэсти1ша саyлу, и3 послA друг‡z слуги6, и3 прорицaти начaша и3 тjи. И# приложи2 саyлъ послaти слуги6 трє1тіz, и3 начaша и3 тjи прорицaти. 19,21Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.ABPκαὶ kai
CONJ
καίkaiandAnd
ἀπηγγέλη apēngelē
V-API-3S
ἀπαγγέλλωapangellōto announceit was reported
τῷ
T-DSM
hothe/this/who 
Σαουλ,     saoul
N-PRI
ΣαούλsaoulSaul[to melt]
καὶ kai
CONJ
καίkaiandand
ἀπέστειλεν apesteilen
V-AAI-3S
ἀποστέλλωapostellōto sendhe sent
ἀγγέλους angelous
N-APM
ἄγγελοςangelosangel[2messengers
ἑτέρους,     heterous
A-APM
ἕτεροςheterosother1other],
καὶ kai
CONJ
καίkaiandand
ἐπροφήτευσαν eprofēteusan
V-AAI-3P
προφητεύωprofēteuōto prophesythey prophesied,
καὶ kai
CONJ
καίkaiandeven
αὐτοί.     autoi
D-NPM
αὐτόςautoshe/she/it/self[wall]
καὶ kai
CONJ
καίkaiandAnd
προσέθετο prosetheto
V-AMI-3S
προστίθημιprostithēmito add (to)Saul proceeded
Σαουλ saoul
N-PRI
ΣαούλsaoulSaul[to melt]
ἀποστεῖλαι aposteilai
V-AAR
ἀποστέλλωapostellōto sendto send
ἀγγέλους angelous
N-APM
ἄγγελοςangelosangelmessengers
τρίτους,     tritous
A-APM
τρίτοςtritosthirda third ,
καὶ kai
CONJ
καίkaiandand
ἐπροφήτευσαν eprofēteusan
V-AAI-3P
προφητεύωprofēteuōto prophesythey prophesied --
καὶ kai
CONJ
καίkaiandeven
αὐτοί.     autoi
D-NPM
αὐτόςautoshe/she/it/self[wall]
 
22 Tłum. GrEn. Толк. I rozgniewany bardzo Saul, poszedł też sam do Ramata i przyszedł aż do studni wielkiej, która jest w Socho, i spytał się, i rzekł: „Na którym miejscu są Samuel i Dawid?” I powiedziano mu: „Oto są w Najot w Ramata.”[Разгневавшись,] Саул сам пошел в Раму, и дошел до большого источника, что в Сефе, и спросил, говоря: где Самуил и Давид? И сказали: вот, в Навафе, в Раме. И# разгнёвасz гнёвомъ саyлъ, и3 и4де и3 сaмъ во ґрмаfeмъ, и3 пріи1де дaже до клaдzзz гумнA, є4же є4сть въ сeфэ, и3 вопроси2 и3 речE: гдЁ є4сть самуи1лъ и3 давjдъ; И# рёша: сE, въ наvafэ въ рaмэ. 19,22Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.ABPκαὶ kai
CONJ
καίkaiandAnd
ἐθυμώθη ethumōthē
V-API-3S
θυμόωthumoōto anger[2was enraged
ὀργῇ orgē
N-DSF
ὀργήorgēwrath3in anger
Σαουλ saoul
N-PRI
ΣαούλsaoulSaul[to melt]
καὶ kai
CONJ
καίkaiandand
ἐπορεύθη eporeuthē
V-API-3S
πορεύωporeuōto gowent
καὶ kai
CONJ
καίkaiandeven
αὐτὸς autos
D-NSM
αὐτόςautoshe/she/it/self[wall]
εἰς eis
PREP
εἰςeistowardunto
Αρμαθαιμ armathaim
N-PRI
strong:GN-PRIstrong:GN-PRIstrong:GN-PRI 
καὶ kai
CONJ
καίkaiandAnd
ἔρχεται erchetai
V-PMI-3S
ἔρχομαιerchomaito come/gohe comes
ἕως heōs
PREP
ἕωςheōsuntilunto
τοῦ tou
T-GSN
hothe/this/whoof the
φρέατος freatos
N-GSN
φρέαρfrearwell/abysswell
τοῦ tou
T-GSM
hothe/this/whoof the one
ἅλω halō
N-GSM
ἅλωνhalōnthreshing-floorthreshing-floor
τοῦ tou
T-GSM
hothe/this/who 
ἐν en
PREP
ἐνenin/on/amongin
τῷ
T-DSM
hothe/this/who[that]
Σεφι sefi
N-PRI
strong:GN-PRIstrong:GN-PRIstrong:GN-PRI 
καὶ kai
CONJ
καίkaiandAnd
ἠρώτησεν ērōtēsen
V-AAI-3S
ἐρωτάωerōtaōto askhe asked
καὶ kai
CONJ
καίkaiandand
εἶπεν eipen
V-AAI-3S
ἔπω, ἐρῶ, εἶπονepō erō eiponto saysaid,
Ποῦ pou
ADV
ποῦpouwhere?Where
Σαμουηλ samouēl
N-PRI
ΣαμουήλsamouēlSamuel[weave]
καὶ kai
CONJ
καίkaiandand
Δαυιδ dauid
N-PRI
Δαυείδ, Δαυίδ, Δαβίδdaueid dauid dabidDavid[Bunni]
και kai
CONJ
καίkaiandAnd
εἶπαν eipan
V-AAI-3P
ἔπω, ἐρῶ, εἶπονepō erō eiponto saythey said,
Ἰδοὺ idou
INJ
ἰδούidoulook!Behold,
ἐν en
PREP
ἐνenin/on/amongin
Ναυαθ nauath
N-PRI
strong:GN-PRIstrong:GN-PRIstrong:GN-PRI 
ἐν en
PREP
ἐνenin/on/amongin
Ραμα.     rama
N-PRI
ῬαμᾶramaRamah[Mamre]
 
23 Tłum. GrEn. Толк. I poszedł do Najot w Ramata, i przyszedł też nań duch Pański, i idąc wciąż prorokował, aż przyszedł do Najot w Ramata.И пошел он туда в Наваф в Раме, и на него сошел Дух Божий, и он шел и пророчествовал, доколе не пришел в Наваф в Раме. И# и4де tтyду въ наvafъ (и4же) въ рaмэ: и3 бhсть и3 на нeмъ д¦ъ б9ій, и3 и3дsше и3дhй и3 прорицaz, д0ндеже пріити2 є3мY въ наvafъ и4же въ рaмэ. 19,23Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.ABPκαὶ kai
CONJ
καίkaiandAnd
ἐπορεύθη eporeuthē
V-API-3S
πορεύωporeuōto gohe went
ἐκεῖθεν ekeithen
ADV
ἐκεῖθενekeithenfrom therefrom there
εἰς eis
PREP
εἰςeistowardinto
Ναυαθ nauath
N-PRI
strong:GN-PRIstrong:GN-PRIstrong:GN-PRI 
ἐν en
PREP
ἐνenin/on/amongin
Ραμα,     rama
N-PRI
ῬαμᾶramaRamah[Mamre]
καὶ kai
CONJ
καίkaiandAnd
ἐγενήθη egenēthē
V-API-3S
γίνομαιginomaito bethere came
καὶ kai
CONJ
καίkaiandAnd
ἐπ'     ep
PREP
ἐπίepiupon/to/againstupon
αὐτῷ autō
D-DSM
αὐτόςautoshe/she/it/self[wall]
πνεῦμα pneuma
N-NSN
πνεῦμαpneumaspirit/breathspirit
θεοῦ,     theou
N-GSM
θεόςtheosGodof God.
καὶ kai
CONJ
καίkaiandand
ἐπορεύετο eporeueto
V-IMI-3S
πορεύωporeuōto gohe went
προφητεύων profēteuōn
V-PAPRS
προφητεύωprofēteuōto prophesyprophesied
ἕως heōs
PREP
ἕωςheōsuntilunto
τοῦ tou
T-GSN
hothe/this/who 
ἐλθεῖν elthein
V-AAR
ἔρχομαιerchomaito come/gohis coming
αὐτὸν auton
D-ASM
αὐτόςautoshe/she/it/self[wall]
εἰς eis
PREP
εἰςeistowardunto
ναυαθ nauath
N-PRI
strong:GN-PRIstrong:GN-PRIstrong:GN-PRI 
ἐν en
PREP
ἐνenin/on/amongin
Ραμα.     rama
N-PRI
ῬαμᾶramaRamah[Mamre]
 
24 Tłum. GrEn. Толк. Złożył też i on szaty swe i prorokował z drugimi przed Samuelem, i padał nagi przez cały ów dzień i noc, skąd i poszła przypowieść: „Czy i Saul między prorokami?”И снял и он одежды свои, и пророчествовал пред Самуилом, и весь день тот и всю ту ночь лежал неодетый; поэтому говорят: "неужели и Саул во пророках?"И# совлечE ри6зы сво‰ и3 прорицaше пред8 ни1ми: и3 падE нaгъ вeсь дeнь т0й и3 всю2 н0щь. Тогw2 рaди глаг0лаху: є3дA и3 саyлъ во прор0цэхъ;19,24Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.ABPκαὶ kai
CONJ
καίkaiandAnd
ἐξεδύσατο exedusato
V-AMI-3S
ἐκδύωekduōto striphe took off
τὰ ta
T-APN
hothe/this/who 
ἱμάτια himatia
N-APN
ἱμάτιονhimationclothinghis clothes,
αὐτοῦ autou
D-GSM
αὐτόςautoshe/she/it/self[wall]
καὶ kai
CONJ
καίkaiandand
ἐπροφήτευσεν eprofēteusen
V-AAI-3S
προφητεύωprofēteuōto prophesyhe prophesied
ἐνώπιον enōpion
PREP
ἐνώπιονenōpionbeforebefore
αὐτῶν autōn
D-GPM
αὐτόςautoshe/she/it/self[wall]
καὶ kai
CONJ
καίkaiandAnd
ἔπεσεν epesen
V-AAI-3S
πίπτωpiptōto collapsehe fell
γυμνὸς gumnos
A-NSM
γυμνόςgumnosnakednaked
ὅλην holēn
A-ASF
ὅλοςholosall[2entire
τὴν tēn
T-ASF
hothe/this/who 
ἡμέραν hēmeran
N-ASF
ἡμέραhēmeraday3day
ἐκείνην ekeinēn
D-ASF
ἐκεῖνοςekeinosthat1that],
καὶ kai
CONJ
καίkaiandand
ὅλην holēn
A-ASF
ὅλοςholosall[2entire
τὴν tēn
T-ASF
hothe/this/who 
νύκτα·     nukta
N-ASF
νύξnuxnight3night
διὰ dia
PREP
διάdiathrough/because ofBecause of
τοῦτο touto
D-ASN
τοῦτοtoutothat[drowsiness]
ἔλεγον elegon
V-IAI-3P
λέγωlegōto speakthey said,
Εἰ ei
CONJ
εἰeiifIs
καὶ kai
CONJ
καίkaiandalso
Σαουλ saoul
N-PRI
ΣαούλsaoulSaul[to melt]
ἐν en
PREP
ἐνenin/on/amongamong
προφήταις;     profētais
N-DPM
προφήτηςprofētēsprophetprophets?

201 Ale Dawid uciekł z Najot, które jest w Ramata, i przyszedłszy mówił do Jonaty: „Cóżem uczynił? Co za nieprawość moja i co za grzech mój przeciw ojcu twemu,2 że szuka duszy mojej?” A on mu rzekł: „Uchowaj Boże, nie umrzesz, bo nie uczyni ojciec mój nic wielkiego ani małego, dopóki mi pierwej nie oznajmi; tę tedy tylko rzecz ojciec mój zataił przede mną? Żadną miarą to nie będzie!”3 I znowu przysiągł Dawidowi. A on rzekł: „Wie zaiste ojciec twój, żem znalazł łaskę w oczach twoich, i powie: Niech o tym nie wie Jonata, by się snadź nie frasował. I owszem żyje Pan i żyje dusza twoja, że jeden tylko, że tak rzekę, krok od śmierci mnie dzieli.”4 I rzekł Jonata do Dawida: „Cokolwiek mi rzecze dusza twoja, uczynię tobie.”5 I rzekł Dawid do Jonaty: „Oto jutro jest nów miesiąca, a ja wedle zwyczaju zwykłem siedzieć koło króla przy stole; puść mię tedy, żebym się skrył na polu aż do wieczora dnia trzeciego.6 Jeśli widząc to ojciec twój będzie się pytał o mnie, odpowiesz mu: Poprosił mię Dawid, aby prędko mógł pójść do Betlejem, miasta swego, bo tam są ofiary uroczyste dla wszystkich z pokolenia jego.”7 Jeśli rzecze: Dobrze – pokój będzie słudze twemu; ale jeśli się rozgniewa, wiedz, iż się dopełniła złość jego.8 A tak okaż miłosierdzie słudze twemu, gdyż chciałeś, abym ja, sługa twój, przymierze Pańskie z tobą zawarł. Ale jeśli jaka nieprawość jest we mnie, ty mię zabij, a do ojca twego nie wódź mię!”9 I rzekł Jonata: „Boże cię od tego uchowaj; nie może to bowiem być, żebym ci nie oznajmił, jeśli pewnie poznam, że się dopełniła złość ojca mego przeciw tobie.”10 I odpowiedział Dawid Jonacie: „Któż mi doniesie jeśliby ojciec twój odpowiedział ci o mnie co przykrego?”11 I rzekł Jonata do Dawida: „Pójdź, a wynijdźmy precz w pole.” A gdy wyszli obaj w pole, rzekł Jonata do Dawida:12 „Panie, Boże Izraelów, jeśli jutro albo pojutrze dowiem się woli ojca mego i będzie co dobrego o Dawidzie, a nie poślę zaraz do ciebie i nie oznajmię ci,13 to niech uczyni Pan Jonacie i to niech przyczyni. Ale jeśliby złość ojca mego trwała przeciw tobie, objawię ci i puszczę cię, żebyś poszedł w pokoju, a Pan będzie z tobą, jak był z ojcem moim.14 I jeśli będę żywy, okażesz mi miłosierdzie Pańskie, a jeśli umrę,15 nie oddalisz miłosierdzia twego od domu mego, aż na wieki, kiedy wykorzeni Pan każdego z nieprzyjaciół Dawidowych z ziemi; niech zgładzi Jonatę z domu jego, a niech Pan szuka z ręki nieprzyjaciół Dawidowych”16 I uczynił Jonata przymierze z domem Dawidowym, i szukał Pan z ręki nieprzyjaciół Dawida.17 I jeszcze raz przysiągł Jonata Dawidowi, przeto że go miłował.18 I rzekł mu Jonata: „Jutro jest nów księżyca, a będą się o ciebie pytać.19 Bo o miejsce twoje będą się pytać aż do dnia trzeciego. A tak pójdź prędko, i idź na miejsce, gdzie się kryć masz w dzień, którego godzi się robić, i będziesz siedział u kamienia, któremu imię Ezel.20 A ja wystrzelę trzy strzały koło niego, a strzelę jakby ćwicząc się do celu.21 Poślę też i chłopca mówiąc mu: Idź, a przynieś mi strzały.22 Jeśli powiem chłopcu: Oto strzały są przed tobą, weźmij je, ty przyjdź do mnie, bo jest pokój tobie i nic nie masz złego, żyje Pan. Lecz jeśli tak powiem chłopcu: Oto strzały są za tobą, idź w pokoju,23 bo cię Pan wypuścił. A o słowie, któreśmy mówili ja i ty, niech będzie Pan między mną a tobą, aż na wieki.”24 Skrył się tedy Dawid na polu, i przyszedł nów księżyca, i siadł król do stołu, aby jeść chleb.25 A gdy usiadł król według zwyczaju na stolicy swej, która była przy ścianie, powstał Jonata, a Abner siadł obok Saula, a miejsce Dawidowe zostało próżne.26 I nie rzekł Saul nic owego dnia, bo myślał, że mu się może przydarzyło nie być czystym ani oczyszczonym.27 A gdy przyszedł wtóry dzień po nowiu, zostało znowu próżne miejsce Dawidowe. I rzekł Saul do Jonaty, syna swego: „Czemu nie przyszedł jeść syn Izaja ani wczoraj, ani dziś?”28 Odpowiedział Jonata Saulowi: „Prosił mię usilnie, by mógł iść do Betlejem, i rzekł:29 Puść mię, bo ofiara uroczysta jest w mieście, jeden z braci moich wezwał mię; a tak teraz, jeślim znalazł łaskę w oczach twoich, pójdę prędko i zobaczę braci moich. Dla tej przyczyny nie przyszedł do stołu królewskiego.”30 I rozgniewawszy się Saul na Jonatę rzekł mu: „Synu niewiasty, chłopa do siebie ciągnącej, czyż nie wiem, że miłujesz syna Izaja na hańbę twoją i na hańbę sromotnej matki twojej?31 Bo przez wszystek czas, póki syn Izaja będzie żył na ziemi, nie umocnisz się ty ani królestwo twoje. A tak już teraz poślij i przywiedź go do mnie, bo jest synem śmierci!”32 A odpowiadając Jonata Saulowi, ojcu swemu, rzekł: „Czemuż ma umrzeć, co uczynił?”33 I porwał Saul oszczep, aby go przebić. I zrozumiał Jonata, że postanowione było od ojca jego, aby zabić Dawida.34 Wstał tedy Jonata od stołu w gniewie zapalczywości i nie jadł chleba wtórego dnia nowego księżyca, bo się frasował o Dawida, dlatego że go był zawstydził ojciec jego.35 A gdy było rano, przyszedł Jonata na pole według woli Dawidowej i chłopiec mały z nim.36 I rzekł do chłopca swego: „Idź, a przynieś mi strzały, które wystrzelę.” A gdy chłopiec bieżał, wystrzelił drugą strzałę za chłopca.37 Przyszedł tedy chłopiec na miejsce strzały, którą był wystrzelił Jonata, i zawołał Jonata za chłopcem, i rzekł: „Oto tam dalej za tobą jest strzała.”38 I znowu zawołał Jonata za chłopięciem mówiąc: „Spiesz się rychło, nie stój.” Tedy pozbierało chłopię Jonaty strzały i przyniosło do pana swego,39 a co się działo, zgoła nie wiedziało, bo tylko Jonata i Dawid rzecz wiedzieli.40 Dał tedy Jonata oręż swój chłopcu i rzekł mu: „Idź a zanieś do miasta.”41 A gdy odszedł chłopiec, wstał Dawid z miejsca, które leżało na południu, i padłszy twarzą na ziemię, pokłonił się trzykroć, i pocałowawszy jeden drugiego płakali razem, a więcej Dawid.42 I rzekł Jonata do Dawida: „Idź w pokoju, cośmy przysięgli obaj na imię Pańskie mówiąc: Pan niech będzie między mną a tobą, i między potomstwem moim i potomstwem twoim aż na wieki.”43 I wstał Dawid, i odszedł, ale i Jonata wszedł do miasta.II. Dawid ucieka i tuła się.(21,1-26,25) DAWID W NOBE U KAPŁANA ACHIMELECHA (21,1-9). Dawid sam przychodzi do Nobe i prosi o pożywienie (1-3). Achimelech daje mu chleby pokładne (4-6). Doeg, przełożony pasterzów Saula (7). Dawid zabiera miecz Goliata (8-9).
211 A Dawid przyszedł do Nobe, do Achimelecha kapłana, i zdumiał się Achimelech, że przyszedł Dawid.2 I rzekł mu: „Czemuś ty sam, a nikogo nie masz z sobą?” I rzekł Dawid do Achimelecha kapłana: „Król mi przykazał słowo i rzekł: Nikt niech nie wie o sprawie, dla którejś posłany ode mnie, i jakie ci dałem rozkazy; bo i ze sługami zmówiłem się na to i na owo miejsce.3 A tak teraz, jeśli masz co pod ręką, choćby z pięcioro chleba, daj mi, albo cokolwiek znajdziesz.”4 A odpowiadając kapłan Dawidowi rzekł mu: „Nie mam chleba pospolitego pod ręką, jeno tylko chleb święty; czy są czyści słudzy, a zwłaszcza od niewiast?”5 I odpowiedział Dawid kapłanowi, i rzekł mu: „Zaiste, jeśli idzie o niewiasty, wstrzymaliśmy się od wczorajszego i dziś trzeciego dnia, kiedyśmy wychodzili, i były naczynia sług święte; wprawdzie ta droga zmazana jest, wszakże i ta dzisiaj poświęcona będzie w naczyniach.”6 A tak dał mu kapłan chleb poświęcony, bo nie było tam chleba, jeno tylko chleby pokładne, które były wzięte od obliczności Pańskiej, aby położono chleby ciepłe.7 – A był tam jeden mąż ze sług Saulowych owego dnia wewnątrz w przybytku Pańskim, a imię jego Doeg Idumejczyk, najmożniejszy z pasterzów Saulowych.8 – I rzekł Dawid do Achimelecha: „Masz-li tu na podorędziu oszczep albo miecz? Bo miecza mego i oręża nie wziąłem z sobą, bo mowa królewska przynaglała.”9 I rzekł kapłan: „Oto tu miecz Goliata Filistyna, któregoś zabił w dolinie Terebintu, uwiniony w płaszcz za efodem, jeżeli chcesz ten wziąć, weźmij, bo prócz tego nie masz tu innego.” I rzekł Dawid: „Nie masz drugiego podobnego temu, daj mi go.” DAWID PRZENOSI SIĘ Z MIEJSCA NA MIEJSCE (21,10-22,5). U króla Achisa w Get (21,10-15). W jaskini Odollam (22,1-2). W kraju moabskim (3-4). W lesie Haret (5).10 Wstał tedy Dawid i uciekł owego dnia przed Saulem i przyszedł do Achisa, króla Get.11 I rzekli słudzy Achisa do niego, gdy ujrzeli Dawida: „Czyż nie ten jest Dawid, król ziemi? Czy nie temu śpiewano w tańcach, mówiąc: Poraził Saul tysiąc, a Dawid dziesięć tysięcy?”12 I wziął Dawid słowa te w serce swoje i zląkł się bardzo Achisa, króla Get.13 I odmienił usta swoje przed nimi, i upadał między rękoma ich, i tłukł się o skrzydła bramy, i ściekała ślina na jego brodę.14 I rzekł Achis do sług swoich: „Widzieliście człowieka szalonego, czemużeście go do mnie przywiedli?15 Czy nam schodzi na szalonych, żeście go przywiedli, aby szalał przede mną? A więc ten ma wnijść do domu mego?”
221 Poszedł tedy Dawid stamtąd, i uszedł do jaskini Odollam. Usłyszawszy to bracia jego i wszystek dom ojca jego, przyszli tam do niego.2 I zeszli się do niego wszyscy, którzy byli utrapieni i którzy byli zadłużeni, i gorzkiego serca, i został ich książęciem; a było ich przy nim około czterystu mężów.3 I poszedł Dawid stamtąd do Masfy, która jest w Moabie, i rzekł do króla Moabu: „Niechaj zamieszka, proszę, ojciec mój i matka moja z wami, aż się dowiem, co ze mną Bóg uczyni.”4 I zostawił ich przed obliczem króla Moabu, i mieszkali u niego po wszystkie dni, których Dawid był na zamku.5 I rzekł prorok Gad do Dawida: „Nie mieszkaj na zamku, jedź, a ciągnij do ziemi Judy.” I pojechał Dawid, i przyszedł do lasu Haret. ZEMSTA SAULA NA KAPŁANACH NOBE (22,6-23). Doeg donosi Saulowi, że Dawid był u Achimelecha (6-10). Saul każe zabić Achimelecha i resztę kapłanów (11-18) i zniszczyć Nobe (19). Abiatar, syn Achimelecha, ucieka do Dawida (20-23).6 I usłyszał Saul, że się ukazał Dawid i mężowie, którzy z nim byli. A Saul, gdy mieszkał w Gabaa i był w gaju, który jest w Rama, z oszczepem w ręce, a wszyscy słudzy jego stali koło niego,7 rzekł do sług swych, którzy przy nim stali: „Słuchajcie teraz, synowie Jeminiego: czy wszystkim wam da syn Izaja pola i winnice, i wszystkich was poczyni tysiącznikami i setnikami,8 żeście się wszyscy sprzysięgli przeciwko mnie, a nie masz takiego, który by mi doniósł, zwłaszcza że i syn mój przymierze uczynił z synem Izaja? Nie masz spomiędzy was kto by się mnie użalił, ani kto by mi doniósł, przeto że podburzył syn mój sługę mego przeciwko mnie, który czyha na mnie aż po dziś dzień.”9 A odpowiadając Doeg Idumejczyk, który stał, a był pierwszym między sługami Saulowymi, rzekł: „Widziałem syna Izaja w Nobe u Achimelecha, syna Achitoba kapłana.10 Ten radził się za nim Pana i dał mu strawy, ale i miecz Goliata Filistyna dał mu.”11 Posłał tedy król, aby przyzwano Achimelecha kapłana, syna Achitoba, i wszystek dom ojca jego, i kapłanów, którzy byli w Nobe, i przyszli wszyscy do króla.12 I rzekł Saul do Achimelecha: „Słuchaj, synu Achitoba!” A on odpowiedział: „Otom ja, panie!”13 I rzekł do niego Saul: „Czemuście się sprzysięgli przeciwko mnie, ty i syn Izaja, i dałeś mu chleba i miecz, i radziłeś się za nim Boga, aby powstał przeciw mnie ten, który jest zdrajcą aż do dnia dzisiejszego?”14 A odpowiadając Achimelech królowi rzekł: „A któż ze wszystkich sług twoich wierny jako Dawid, zięć królewski i idący na rozkazanie twoje, i sławiony w domu twoim?15 Czym dziś począł radzić się on Boga? Uchowaj mię, Boże! Niechaj nie podejrzywa król sługę swego o taką rzecz we wszystkim domu ojca mego, bo nie wiedział sługa twój o tej sprawie nic ani małego ani wielkiego.”16 I rzekł król: „Śmiercią umrzesz, Achimelechu, ty i wszystek dom ojca twego!”17 I rzekł król sługom, którzy stali około niego: „Obróćcie się, a pozabijajcie kapłanów Pańskich, bo ręka ich jest z Dawidem, gdyż wiedzieli, że uciekał, a nie oznajmili mi.” Lecz nie chcieli słudzy królewscy rąk swoich podnieść na kapłanów Pańskich.18 I rzekł król Doegowi: „Obróć się ty i rzuć się na kapłanów!” I obróciwszy się Doeg Idumejczyk targnął się na kapłanów i zamordował dnia owego osiemdziesięciu i pięciu mężów, ubranych w efod lniany.19 A Nobe, miasto kapłańskie, poraził ostrzem miecza, mężów i niewiasty, i dziatki, i ssących, i wołu, i osła, i owcę ostrzem miecza.20 Lecz jeden syn Achimelecha, syna Achitoba, któremu imię było Abiatar, uszedł do Dawida,21 i oznajmił mu, że Saul zabił kapłanów Pańskich.22 I rzekł Dawid Abiatarowi: „Wiedziałem owego dnia, gdy tam był Doeg Idumejczyk, że pewnie powie Saulowi. Jam jest winien śmierci wszystkich dusz ojca twego!23 Mieszkaj ze mną, nie bój się; jeśli kto będzie szukał duszy mojej, będzie szukał i duszy twojej, i będziesz przy mnie zachowany.” DAWID W CEJLI (23,1-13). Dawid bije Filistynów, oblegających Cejlę (1-5). Saul ciągnie do Cejli (6-8); Dawid ucieka (9-13).
231 I powiedziano Dawidowi mówiąc: „Oto Filistyni dobywają Cejlę i plądrują gumna.”2 Radził się tedy Dawid Pana mówiąc: „Czy mam iść i porazić tych Filistynów?” I rzekł Pan do Dawida: „Idź, a porazisz Filistynów i Cejlę wybawisz.”3 I rzekli mężowie, którzy byli z Dawidem, do niego: „Oto my tu w judzkiej ziemi będąc boimy się; o ileż gorzej będzie, jeśli pójdziemy do Cejli, przeciw wojskom filistyńskim?”4 Znowu tedy Dawid poradził się Pana. A on odpowiadając, rzekł mu: „Wstań, a idź, do Cejli, bo ja dam Filistynów w rękę twoją.”5 Poszedł tedy Dawid i mężowie jego do Cejli, i walczył z Filistynami, i odpędził bydło ich, i poraził ich porażką wielką; i wybawił Dawid mieszkańców Cejli.6 – Lecz naonczas, gdy uciekał Abiatar, syn Achimelecha, do Dawida do Cejli, przyniósł ze sobą efod.7 I powiedziano Saulowi, że Dawid wszedł do Cejli. I rzekł Saul: „Dał go Bóg w ręce moje, i zawarty jest, gdy wszedł do miasta, w którym są bramy i zamki.”8 I przykazał Saul wszystkiemu ludowi, aby szli na wojnę do Cejli, i oblegli Dawida i lud jego.9 Gdy się o tym Dawid dowiedział, iż mu Saul potajemnie zło gotował, rzekł do Abiatara kapłana: „Przybliż efod!”10 I rzekł Dawid: „Panie, Boże Izraelów, słyszał tę wieść sługa twój, że Saul gotuje się przyjść do Cejli, aby zburzyć miasto dla mnie.11 Czy wydadzą mnie mężowie Cejli w ręce jego? i przyjedzie Saul, jak słyszał sługa twój? Panie, Boże Izraelów, oznajmij słudze twemu!” I rzekł Pan: „Przyjedzie.”12 I rzekł Dawid: „Czy wydadzą mię mężowie Cejli i mężowie, którzy ze mną są, w ręce Saula?” I rzekł Pan: „Wydadzą.”13 Wstał tedy Dawid i mężowie jego, około sześciuset, i wyszedłszy z Cejli, tu i ówdzie się tułali niepewni. I powiedziano Saulowi, że uciekł Dawid z Cejli i uszedł; przeto zaniechał wyprawy. NA PUSTYNIACH ZIF I MAON (23,14-28). Saul poszukuje Dawida na puszczy Zif, podczas gdy Jonata odnawia z nim przymierze (14-18). Mieszkańcy Zif powiadamiają Saula o miejscu pobytu Dawida (19-24a). Na pustyni Maon; wskutek napadu Filistynów Saul musi przerwać pościg (24b-28).14 A Dawid mieszkał na puszczy w miejscach obronnych, i mieszkał na górze puszczy Zif, na górze cienistej. Wszakże Saul szukał go po wszystkie dni, lecz nie dał go Bóg w ręce jego.15 I ujrzał Dawid, że wyszedł Saul szukać duszy jego, a Dawid był na puszczy Zif w lesie.16 I wstał Jonata, syn Saulów, i poszedł do Dawida do lasu i wzmocnił ręce jego w Bogu, i rzekł mu:17 „Nie bój się, bo cię nie znajdzie ręka Saula, ojca mego, i ty królować będziesz nad Izraelem, a ja będę wtóry po tobie; lecz i Saul, ojciec mój, wie o tym.”18 A tak zawarli obaj przymierze przed Panem, i mieszkał Dawid w lesie, a Jonata wrócił się do domu swego.19 I udali się Zifejczycy do Saula w Gabaa, mówiąc: „Czy oto Dawid nie kryje się u nas na miejscach bezpiecznych lasu, na pagórku Hachila, który jest po prawej stronie puszczy?20 A tak teraz, jak pragnęła dusza twoja, żebyś zjechał, zjedź, a naszą rzeczą będzie podać go w ręce króla.”21 I rzekł Saul: „Błogosławieni jesteście od Pana iżeście się mnie użalili.22 A tak idźcie, proszę, a gotujcie rzecz pilnie i czyńcie dokładnie, i wyszpiegujcie miejsce, gdzie jest noga jego albo kto go tam widział; bo myśli o mnie, że nań chytrze się zasadzam.23 Wypatrzcież, a obaczcie wszystkie kryjówki jego, w których się tai, i wróćcie się do mnie, gdy będzie rzecz pewna, bym poszedł z wami; a choćby się też w ziemię skrył, będę go szukał we wszystkich tysiącach judzkich!”24 A oni wstawszy poszli do Zif przed Saulem. – Lecz Dawid i mężowie jego byli na puszczy Maon, na polach na prawo od Jesimonu.25 Pojechał tedy Saul i towarzysze jego szukać go, lecz dano znać Dawidowi, i natychmiast zeszedł na skałę i mieszkał w puszczy Maon. Gdy to usłyszał Saul, ścigał Dawida na puszczy Maon.26 I jechał Saul po boku góry z jednej strony, a Dawid i mężowie jego byli z boku góry po drugiej stronie, i już był Dawid zwątpił, czy będzie mógł ujść przed obliczem Saula. A tak Saul i mężowie jego otoczyli na kształt wieńca Dawida i mężów jego, aby ich pojmać.27 I przybiegł poseł do Saula mówiąc: „Spiesz się i przyjedź, bo Filistyni wtargnęli do ziemi!”28 Wrócił się tedy Saul przestawszy gonić Dawida i pociągnął przeciw Filistynom; dlatego nazwano to miejsce Skałą Rozłączenia. W JASKINI ENGADDI (24,1-23). Dawid przybywa do Engaddi, Saul go goni (1-3). Dawid oszczędza Saula w jaskini (4-8) i pokazuje mu dowód swej łagodności (9-16). Saul uznaje wielkoduszność Dawida i prosi, by przysiągł, iż nie wygładzi jego potomstwa (17-23).
241 I wyciągnął Dawid stamtąd, i mieszkał na miejscach bezpiecznych Engaddi.2 A gdy się wrócił Saul z pogoni za Filistynami, oznajmiono mu mówiąc: „Oto Dawid jest na puszczy Engaddi.”3 A tak wziąwszy Saul trzy tysiące mężów wybranych ze wszystkiego Izraela, poszedł szukać Dawida i mężów jego, po najprzykrzejszych nawet skałach, po których jeno dzikie kozy mogą chodzić.4 I przyszedł do zagród owczych, które natrafił idąc. A była tam jaskinia, do której wszedł Saul z potrzebą naturalną, a Dawid i mężowie jego byli ukryci we wnętrznej części jaskini.5 I rzekli słudzy Dawida do niego: „Oto dzień, o którym Pan mówił do ciebie: Ja dam w ręce twoje nieprzyjaciela twego, żebyś mu uczynił, jak się będzie podobało w oczach twych.” Wstał tedy Dawid i urznął po cichu kraj płaszcza Saulowego.6 Potem uderzyło Dawida serce jego, przeto że urznął kraj płaszcza Saulowego.7 I rzekł do mężów swoich: „Niech mi będzie miłościw Pan, żebym nie uczynił tej rzeczy panu memu, pomazańcowi Pańskiemu, żebym miał wyciągnąć nań rękę moją, ponieważ jest pomazańcem Pańskim!”8 I przełamał Dawid mężów swych mowami, i nie dopuścił im powstać na Saula; a Saul wstawszy z jaskini szedł zaczętą drogą.9 Potem wstał i Dawid za nim, a wyszedłszy z jaskini zawołał za Saulem mówiąc: „Panie mój, królu!” I obejrzał się Saul nazad, a Dawid schyliwszy się twarzą ku ziemi, pokłonił się.10 I rzekł do Saula: „Czemu słuchasz słów ludzi mówiących: Dawid szuka złego przeciw tobie?11 Oto dziś widziały oczy twoje, że mi cię Pan dał w rękę moją w jaskini, i myślałem cię zabić, ale ci przepuściło oko moje, bom rzekł: Nie wyciągnę ręki na pana mego, bo jest pomazańcem Pańskim.12 I owszem, ojcze mój, obacz i poznaj kraj płaszcza twego w ręce mojej, że gdym urzynał koniec płaszcza twego, nie chciałem wyciągnąć ręki mojej na cię. Poznaj a obacz, że nie masz w ręce mojej złości ani nieprawości, anim zgrzeszył przeciw tobie; a ty godzisz na duszę moją, abyś ją odebrał.13 Niech rozsądzi Pan między mną a tobą, a niech się za krzywdę moją Pan pomści na tobie, a ręka moja niech nie będzie na tobie.14 Jak i w starej przypowieści mówią: Od niezbożnych wynijdzie niezbożność. A tak ręka moja niech nie będzie na tobie.15 Kogoż prześladujesz, królu izraelski, kogo prześladujesz? Psa zdechłego prześladujesz, a pchłę jedną.16 Niech Pan będzie sędzią i niech rozsądzi między mną a tobą, a niech obaczy i osądzi sprawę moją, i niech mię wyrwie z ręki twojej!”17 A gdy skończył Dawid mówiąc słowa takie do Saula, rzekł Saul: „A twójże to głos, Dawidzie, synu mój?” I podniósł Saul głos swój i zapłakał,18 i rzekł do Dawida: „Sprawiedliwszyś ty jest niźli ja, boś ty mnie wyświadczył dobro, a jam tobie złem się odpłacił.19 Tyś też dziś okazał, coś mi dobrego uczynił: jak mię dał Pan w rękę twoją, a nie zabiłeś mię.20 Bo któż, gdy znajdzie nieprzyjaciela swego, wypuści go na drogę dobrą? Ale Pan niechaj ci odda nagrodę za to, coś mi dziś uczynił!21 A teraz, ponieważ wiem, że na pewno masz królować i będziesz miał w ręce swej królestwo izraelskie,22 przysiąż mi przez Pana, że nie wygładzisz potomstwa mego po mnie i nie wytracisz imienia mego z domu ojca mego!”23 I przysiągł Dawid Saulowi. Odszedł tedy Saul do domu swego, a Dawid i mężowie jego wstąpili na miejsca bezpieczniejsze. ŚMIERĆ SAMUELA (25,1).
251 A Samuel umarł, i zebrał się wszystek Izrael, i płakali go, i pogrzebali go w domu jego w Ramata. A powstawszy Dawid poszedł na puszczę Faran. DAWID I NABAL (25,2-44). Nabal i Abigail (2-3). Dawid prosi o żywność Nabala (4-8), który odmawia (9-11). Dawid ciągnie przeciw Nabalowi (12-13). Abigail jedzie na przeciw niego (14-20), potępia czyn swego męża i składa dary (21-31). Dawid przyjmuje zadośćuczynienie i dary (32-35). Śmierć Nabala (36-38). Dawid bierze Abigail za żonę (39-42). Druga żona Dawida (43). Michol (44).2 Lecz pewien mąż był na puszczy Maon, a majętność jego w Karmelu, a człowiek ów był bardzo wielki, i miał owiec trzy tysiące i tysiąc kóz. I trafiło się, że strzyżono trzodę jego w Karmelu.3 A imię męża tego było Nabal, a imię żony jego Abigail; a była to niewiasta bardzo mądra i piękna, ale mąż jej był nieużyty bardzo, zły i złośliwy, a był z rodu Kaleba.4 – A gdy usłyszał Dawid na puszczy, że Nabal strzygł trzodę swoją, posłał dziesięciu młodzieńców i rzekł im:5 „Idźcie do Karmelu, a przyjdziecie do Nabala i pozdrowicie go imieniem moim spokojnie.6 I rzeczecie: Niechaj będzie braciom moim i tobie pokój, i domowi twemu pokój i wszystkim rzeczom, które masz, niech będzie pokój.7 Słyszałem, że strzygą pasterze twoi, którzy byli z nami na puszczy; nigdyśmy im przykrymi nie byli i nigdy nie ubyło im nic z trzody, przez wszystek czas, którego byli z nami w Karmelu.8 Spytaj sług twoich, a powiedzą ci. Przeto teraz niech znajdą służebnicy twoi łaskę w oczach twoich, bośmy w dobry dzień przyszli: cokolwiek znajdzie ręka twoja, daj służebnikom twoim i synowi twemu Dawidowi.”9 – A gdy przyszli słudzy Dawidowi, mówili do Nabala wszystkie te słowa imieniem Dawidowym i umilknęli.10 A odpowiadając Nabal sługom Dawidowym, rzekł: „Kto jest Dawid? i kto jest Izaj? Dziś się namnożyło sług, którzy uciekają od panów swoich.11 Więc ja wezmę chleb mój i wodę moją i mięso bydła, którem pobił dla postrzygaczy moich, a dam mężom, o których nie wiem, skąd są?”12 A tak odeszli słudzy Dawida drogą swą i wróciwszy się przyszli i powiedzieli mu wszystkie słowa, które był rzekł.13 Rzekł tedy Dawid sługom swoim: „Przypasz każdy miecz swój!” I przypasali wszyscy miecze swoje, przypasał też i Dawid miecz swój, i poszło z Dawidem jakoby czterystu mężów, a dwustu zostało przy rzeczach.14 – I powiedział Abigail, żonie Nabalowej, jeden sługa jej mówiąc: „Oto Dawid przysłał posłańców z puszczy, aby błogosławili panu naszemu, a niechęć im pokazał.15 Ludzie ci dosyć nam dobrzy byli i nie przykrzyli się nam, i nigdy nam nic nie zginęło przez wszystek czas, pókiśmy z nimi byli na puszczy.16 Byli nam w miejsce muru tak w nocy jak i we dnie, po wszystkie dni, pókiśmy paśli przy nich trzody.17 Przeto obacz a rozmyśl się, co masz uczynić, bo się dopełniła złość na męża twego i na dom twój, a on jest syn Beliala, tak iż żaden nie może z nim mówić.”18 Pospieszyła się tedy Abigail i wzięła dwieście chlebów i dwa bukłaki wina, i pięć baranów warzonych, i pięć miar prażma, i sto wiązanek rodzynków, i dwieście wiązek fig, i włożyła na osły.19 I rzekła sługom swoim: „Idźcie przede mną, oto ja pojadę za wami”; a mężowi swemu Nabalowi nie oznajmiła.20 A gdy wsiadła na osła i zjeżdżała z góry, Dawid i mężowie jego zjeżdżali naprzeciwko niej, a ona im zajechała.21 I rzekł Dawid: „Zaprawdę darmom strzegł wszystkiego, co ten miał na puszczy, i nic nie zginęło ze wszystkiego, co do niego należało, a oddał mi złem za dobre.22 To niech uczyni Bóg nieprzyjaciołom Dawidowym i to niech przyczyni, jeśli zostawię do rana z wszystkiego, co do niego należy, choćby jednego płci męskiej.”23 A gdy Abigail ujrzała Dawida, pospieszyła się i zsiadła z osła, i padła przed Dawidem na oblicze swoje, i pokłoniła się mu do ziemi,24 i padła do nóg jego, i rzekła: „Niech, proszę, na mnie będzie ta nieprawość, panie mój, niech służebnica twoja mówi w uszy twoje, a posłuchaj słów sługi twojej.25 Niech nie zwraca, proszę, pan mój, król, uwagi na męża tego niezbożnego Nabala; boć wedle imienia swego głupi jest, i głupota jest z nim; a ja, sługa twoja, nie widziałam służebników twoich, panie mój, których posłałeś.26 Przeto teraz, panie mój, żyje Pan i żyje dusza twoja, Pan cię zahamował, abyś nie przyszedł na krew i zachował rękę twoją tobie; a teraz niech będą jak Nabal nieprzyjaciele twoi i którzy szukają panu memu złego.27 Przeto przyjmij to błogosławieństwo, które przyniosła sługa twoja tobie, panu memu, a daj sługom, którzy chodzą za tobą, panem moim.28 Znieś występek służebnicy twojej; czyniąc bowiem uczyni Pan tobie, panu memu, dom wierny, ponieważ walki Pańskie ty prowadzisz, panie mój; przeto niechaj się w tobie złość nie znajduje po wszystkie dni żywota twego.29 Bo jeśli kiedy powstanie człowiek prześladujący cię i szukający duszy twojej, będzie dusza pana mego strzeżona jakby w wiązce żyjących u Pana, Boga twego; lecz dusza nieprzyjaciół twoich będzie obracana jako w pędzie i obrocie procy.30 Gdy tedy uczyni Pan tobie, panu memu, wszystko, co dobrego o tobie mówił, i ustanowi cię książęciem nad Izraelem,31 nie będzie o tobie ku żałości ani ku obrażeniu sumienia pana mego, żeś wylał krew niewinną albo żeś się sam pomścił; a gdy Pan dobrze uczyni panu memu, wspomnisz na sługę swoją.”32 I rzekł Dawid do Abigail: „Błogosławiony Pan, Bóg Izraelów, który cię dziś posłał naprzeciwko mnie, i błogosławiona wymowa twoja,33 i błogosławionaś ty, któraś mię powściągnęła dzisiaj, żem nie poszedł na krew i nie pomścił się ręką swą.34 Bo inaczej, żyje Pan, Bóg Izraelów, który mię powściągnął, abym ci źle nie uczynił, gdybyś mi była prędko nie zajechała drogi, nie zostałby był Nabalowi aż do światła rannego żaden mężczyzna.”35 A tak przyjął Dawid z ręki jej wszystko, co mu była przywiozła, i rzekł jej: „Jedź z pokojem do domu twego, otom usłuchał głosu twego i uczciłem osobę twoją.”36 Przyszła Abigail do Nabala, a oto miał ucztę w domu swoim, jakby ucztę królewską, a serce Nabalowe było wesołe, bo był bardzo pijany; i nie powiedziała mu słowa małego albo wielkiego aż do rana.37 A na świtaniu, gdy strawił wino Nabal, powiedziała mu żona jego te słowa i obumarło serce jego wewnątrz, i stał się jak kamień.38 A gdy minęło dziesięć dni, zabił Pan Nabala, i umarł.39 – Gdy to usłyszał Dawid, że umarł Nabal, rzekł: „Błogosławiony Pan, który osądził sprawę zelżywości mojej z ręki Nabalowej, a sługę swego uchował od złego i złość Nabalową zwrócił Pan na głowę jego!” Posłał tedy Dawid i mówił do Abigail, że chce ją wziąć sobie za żonę.40 I przyszli słudzy Dawidowi do Abigail do Karmelu, i powiedzieli do niej: „Dawid posłał nas do ciebie, aby cię wziął sobie za żonę.”41 A ona powstawszy pokłoniła się obliczem do ziemi i rzekła: „Oto służebnica twoja niechaj będzie sługą, aby umywała nogi sług pana mego!”42 I pospieszyła się Abigail i wsiadła na osła, i pięć panien jej służebnych poszło z nią, i pojechała za posłańcami Dawidowymi, i była żoną jego.43 Ale i Achinoam wziął Dawid z Jezraelu, i były obie żonami jego.44 A Saul dał Michol, córkę swą, żonę Dawidową, Faltiemu, synowi Laisa, który był z Gallim. DAWID DRUGI RAZ OSZCZĘDZA SAULA (26,1-25). Saul znowu prześladuje Dawida (1-4). Dawid przychodzi w nocy do namiotu Saula i oszczędza go (5-11) zabierając tylko jego oszczep i kubek (12). Zarzuca Abnerowi że nie pilnuje króla (13-16) i pyta Saula o przyczynę jego nienawiści (17-20). Saul uznaje wielkoduszność Dawida (21-25).
261 I przyszli Zifejczycy do Saula w Gabaa mówiąc: „Oto Dawid kryje się na pogórku Hachila, który jest naprzeciw pustyni.”2 I powstał Saul i zjechał na puszczę Zif, a z nim trzy tysiące mężów wybranych z Izraela, aby szukać Dawida na puszczy Zif.3 I położył się Saul obozem w Gabaa Hachila, które było naprzeciwko pustyni na drodze, a Dawid mieszkał na puszczy. A widząc, że przyjechał Saul za nim na puszczę,4 posłał szpiegów i dowiedział się, że tam przyjechał na pewno.5 – I wstał Dawid potajemnie, i przyszedł na miejsce, gdzie był Saul; a gdy ujrzał miejsce, na którym spał Saul i Abner, syn Nera, hetman wojska jego, i Saula śpiącego w namiocie, a resztę ludu dookoła niego,6 rzekł Dawid do Achimelecha Hetejczyka i do Abisaja, syna Sarwii, brata Joabowego, mówiąc: „Kto pójdzie ze mną do Saula do obozu?” I rzekł Abisaj: „Ja pójdę z tobą.”7 Przyszedł tedy Dawid i Abisaj do ludu w nocy i znaleźli Saula leżącego i śpiącego w namiocie, i oszczep utkwiony w ziemi u głowy jego, a Abnera i lud, śpiących dokoła niego.8 I rzekł Abisaj do Dawida: „Zamknął Bóg dziś nieprzyjaciela twego w ręce twoje, a tak przebiję go teraz oszczepem do ziemi raz, a drugi raz nie będzie potrzeba.”9 I rzekł Dawid do Abisaja: „Nie zabijaj go, bo któż wyciągnie rękę swą na pomazańca Pańskiego, a nie będzie winien?”10 I rzekł Dawid: „Żyje Pan, iż jeśli go Pan nie zabije albo dzień jego nie przyjdzie, że umrze, albo na wojnę wyjechawszy nie zginie,11 niech mi będzie miłościw Pan, abym nie wyciągnął ręki mojej na pomazańca Pańskiego! A tak teraz weźmij oszczep, który jest u głowy jego, i kubek wody, a odejdźmy.”12 Wziął tedy Dawid oszczep i kubek wody, który był w głowach Saulowych, i poszli, a nie było nikogo, co by widział i zrozumiał i ocucił się, ale wszyscy spali, bo sen Pański przypadł na nich.13 A gdy przyszedł Dawid na drugą stronę i stanął na wierzchu góry z daleka, a była wielka przestrzeń między nimi,14 zawołał Dawid na lud i na Abnera, syna Nera, mówiąc: „A nie odezwiesz się, Abnerze?” I odpowiadając Abner rzekł: „Ktoś ty, co wołasz, a niepokój czynisz. królowi?”15 I rzekł Dawid do Abnera: „Czyżeś ty nie mąż? a kto drugi podobny tobie w Izraelu? Czemużeś tedy nie strzegł pana twego, króla? Bo przyszedł jeden z ludu, żeby zabić króla, pana twego.16 Nie dobra to rzecz, którąś uczynił. Żyje Pan, żeście wy synowie śmierci, którzyście nie strzegli pana swego, pomazańca Pańskiego. A teraz patrz, gdzie jest oszczep królewski, i gdzie jest kubek wody, który był w głowach jego.”17 – I poznał Saul głos Dawida, i rzekł: „A twójże to głos, synu mój Dawidzie?” I rzekł Dawid: „Mój głos, panie mój, królu!”18 I rzekł: „Dlaczego pan mój prześladuje sługę swego? com uczynił? albo co za złość w ręce mojej?19 A tak teraz proszę, królu, panie mój, posłuchaj słów sługi twego: Jeśli cię Pan pobudza przeciwko mnie, niechaj poczuje woń ofiary; ale jeśli synowie człowieczy, przeklęci są przed oczyma Pańskimi, którzy mię dzisiaj wyrzucili, żebym nie mieszkał w dziedzictwie Pańskim, mówiąc: Idź, służ cudzym bogom!20 A teraz niechaj nie będzie wylana krew moja na ziemię przed Panem, bo wyjechał król izraelski, aby szukać pchły jednej, jako gonią kuropatwę po górach.”21 I rzekł Saul: „Zgrzeszyłem, wróć się, synu mój Dawidzie, bo już więcej źle czynić nie będę, ponieważ droga była dzisiaj dusza moja w oczach twoich; bo jawne to, żem głupio uczynił i nie wiedziałem bardzo wiele.”22 A odpowiadając Dawid rzekł: „Oto oszczep królewski; niech przyjdzie jeden ze sług królewskich, a weźmie go.23 A Pan odda każdemu według sprawiedliwości swej i wiary; bo cię dziś dał Pan w rękę moją, a nie chciałem wyciągnąć ręki mojej na pomazańca Pańskiego.24 A jak dziś wielka była dusza twoja w oczach moich, tak niechaj będzie wielka dusza moja w oczach Pańskich i niech mię wybawi ze wszelakiego ucisku!”25 Rzekł tedy Saul do Dawida: „Błogosławionyś ty, synu mój, Dawidzie, a na pewno czyniąc uczynisz i mogąc przemożesz.” I odszedł Dawid w drogę swoją, a Saul wrócił się na miejsce swoje.III. Dawid u Filistynów. (27,1-31,13) U FILISTYNÓW (27,1-12). Dawid chroni się do Achisa, króla Get, Saul zaprzestaje prześladowania (1-4). Dawid prosi Achisa o miejsce na mieszkanie; otrzymuje Siceleg (5-7). Wyprawy Dawida na pustynię południową (8-12).
271 I rzekł Dawid w sercu swoim: „Wpadnę ja kiedyś jednego dnia w ręce Saulowe; czyż nie lepiej, że ujdę i zachowam się w ziemi filistyńskiej, aby zwątpił Saul, a przestał mię szukać po wszystkich granicach izraelskich? Uchronię się tedy od rąk jego.”2 I wstał Dawid, i poszedł sam i sześciuset mężów z nim, do Achisa, syna Maocha, króla Get.3 I mieszkał Dawid z Achisem w Get, on i mężowie jego, mąż i dom jego, i Dawid i dwie żony jego, Achinoam Jezraelitka i Abigail, żona Nabala z Karmelu.4 I powiedziano Saulowi, że uciekł Dawid do Get, i już nie szukał go więcej.5 I rzekł Dawid do Achisa: „Jeślim znalazł łaskę w oczach twoich, niech mi dadzą miejsce w jednym z miast tego kraju, żebym tam mieszkał; bo czemu mieszka sługa twój w mieście królewskim z tobą?”6 I dał mu Achis dnia owego Siceleg; dlatego dostał się Siceleg królom judzkim aż do dnia dzisiejszego.7 I była liczba dni, których mieszkał Dawid w krainie filistyńskiej, cztery miesiące.8 – I wyjeżdżał Dawid i mężowie jego, i brali łupy z Gessuri i Gerzi, i z Amalekitów; bo w tych wsiach mieszkano ze starodawna w ziemi, w kierunku Sur aż do ziemi Egipskiej.9 I pustoszył Dawid wszystką ziemię, i nie zostawiał żywego męża ani niewiasty; a zabrawszy woły, osły, wielbłądy i szaty, wracał się i przychodził do Achisa.10 I mówił mu Achis: „Na kogoś uderzył dzisiaj?” Odpowiadał Dawid: „Ku południowi Judy, i ku południowi Jerameel, i ku południowi Keni.”11 Nie żywił Dawid męża ani niewiasty, ani ich przywodził do Get mówiąc: „By snadź nie mówili przeciwko nam: To uczynił Dawid,” i to miał postanowienie po wszystkie dni, których mieszkał w krainie filistyńskiej.12 Wierzył tedy Achis Dawidowi, mówiąc: „Wiele złego się dopuścił przeciw ludowi swemu izraelskiemu, a tak będzie mi sługą wiecznym.” FILISTYNI CIĄGNĄ NA WOJNĘ PRZECIW IZRAELITOM (28,1-25). Filistyni ciągną przeciw Izraelitom, Achis prowadzi z sobą Dawida (1-2). Położenie obu obozów (3-4). Saul przerażony radzi się u Boga, który nie odpowiada (5-6). Udaje się do wróżki w Endor (7-10). Wywołanie ducha Samuela (11-14); Samuel powtarza Saulowi swą naganę i przepowiednię (15-19). Saul słabnie, wróżka go posila (20-25).
281 I stało się w owe dni, że zebrali Filistyni wojska swoje, aby się zgromadzić na wojnę przeciw Izraelowi. I rzekł Achis do Dawida: „Wiedz wiedząc, iż ze mną wyjedziesz w wojsku ty i mężowie twoi.”2 I rzekł Dawid do Achisa: „Teraz się dowiesz, co uczyni sługa twój.” I rzekł Achis do Dawida: „A ja cię ustanowię stróżem głowy mojej po wszystkie czasy.”3 A Samuel umarł i płakał go wszystek Izrael, i pogrzebali go w Ramata, mieście jego. A Saul wytracił czarnoksiężników i wieszczków z ziemi.4 A tak zebrali się Filistyni i przyciągnęli, i położyli się obozem w Sunam; zebrał też i Saul wszystkiego Izraela, i przyciągnął na Gelboe.5 – I ujrzał Saul obóz filistyński, i strwożył się, i przelękło się serce jego bardzo.6 I radził się Pana, i nie odpowiedział mu ani przez sny, ani przez kapłanów, ani przez proroków.7 I rzekł Saul sługom swym: „Szukajcie mi niewiasty, mającej ducha wieszczbiarskiego, a pójdę do niej i wywiem się przez nią.” I rzekli słudzy jego do niego: „Jest w Endorze niewiasta, mająca ducha wieszczbiarskiego.”8 A tak odmienił ubiór swój i oblókł się w inne szaty, i poszedł sam i dwaj mężowie z nim, i przyszli do niewiasty w nocy, i rzekł jej: „Wróż mi przez ducha wieszczbiarskiego i wywołaj mi, kogo powiem.”9 I rzekła niewiasta do niego: „Oto ty wiesz, jak wiele uczynił Saul, i jak wytępił czarnoksiężników i wieszczków z ziemi; czemuż tedy kładziesz sidło na duszę moją, aby mię zabito?”10 I przysiągł jej Saul na Pana mówiąc: „Żyje Pan, że ci się nic złego nie stanie dla tej rzeczy!”11 I rzekła mu niewiasta: „Kogóż ci mam wywołać?” A on rzekł: „Wywołaj mi Samuela.”12 A gdy ujrzała niewiasta Samuela, krzyknęła wielkim głosem i rzekła do Saula: „Czemuś mię zdradził? Boś ty jest Saul!”13 I rzekł jej król: „Nie bój się! Coś widziała?” I rzekła niewiasta do Saula: „Widziałam bogi wychodzące z ziemi.”14 I rzekł jej: „Co za kształt jego?” Rzekła: „Mąż stary występuje, a jest w płaszcz ubrany.” I zrozumiał Saul, że to był Samuel, i nachylił się obliczem do ziemi, i pokłonił się.15 I rzekł Samuel do Saula: „Czemużeś mi nie dał pokoju, żebym był wywołany?” I rzekł Saul: „Jestem uciśniony bardzo, bo Filistyni walczą ze mną, a Bóg odstąpił ode mnie i nie chciał mię wysłuchać ani przez proroków ani przez sny; a przeto przyzwałem cię, abyś mi pokazał, co mam czynić.”16 I rzekł Samuel: „Cóż mię pytasz, gdy Pan odstąpił od ciebie, a przeniósł się do przeciwnika twego?17 Albowiem uczyni tobie Pan, jak mówił przez usta moje, i odetnie królestwo twoje z ręki twojej, a da je bliźniemu twemu, Dawidowi,18 boś nie był posłuszny głosowi Pańskiemu aniś dopełnił gniewu zapalczywości jego na Amaleku; przeto uczynił ci Pan dzisiaj to, co cierpisz.19 I da też Pan Izraela z tobą w ręce filistyńskie, a jutro ty i synowie twoi ze mną będziecie; lecz i obóz izraelski da Pan w ręce filistyńskie.”20 – I wnet upadł Saul jak długi na ziemię, bo się był uląkł słów Samuela, i nie było w nim siły, bo nie jadł chleba przez ów wszystek dzień.21 Weszła tedy owa niewiasta do Saula (bo się był zląkł bardzo) i rzekła do niego: „Oto usłuchała niewolnica twoja głosu twego i położyłam duszę moją w ręce twoje, i usłuchałam słów twoich, któreś mówił do mnie.22 Teraz tedy i ty posłuchaj głosu niewolnicy twojej, i położę przed tobą sztukę chleba, żebyś zjadł i posilił się, i mógł iść w drogę.”23 Lecz on nie chciał i rzekł: „Nie będę jadł!” Lecz go przymusili słudzy jego i niewiasta, i w końcu usłuchawszy głosu ich wstał z ziemi i usiadł na łożu.24 A owa niewiasta miała cielę karmne w domu, i pospieszyła się, i zabiła je, a wziąwszy mąki, zaczyniła ją i napiekła przaśników,25 i położyła przed Saulem i przed sługami jego, a oni zjadłszy wstali i szli ową całą noc. DAWID WYKLUCZONY Z ARMII FILISTYŃSKIEJ (29,1-11). Książęta filistyńscy, niezadowoleni z pobytu Dawida w obozie (1-3), żądają jego usunięcia (4-5). Achis wbrew swej woli musi odesłać Dawida (6-10), który wraca do kraju filistyńskiego (11).
291 Zebrały się tedy wszystkie wojska filistyńskie w Afek; ale i Izrael położył się obozem nad źródłem, które było w Jezrael.2 Lecz książęta filistyńscy ciągnęli setkami i tysiącami, a Dawid i mężowie jego byli w ostatnim hufcu z Achisem.3 I rzekli książęta filistyńscy do Achisa: „Co to za Hebrajczycy?” I rzekł Achis do książąt filistyńskich: „Czyż nie znacie Dawida, który był sługą Saula, króla izraelskiego, a jest u mnie przez wiele dni albo i lat, a nie znajduję w nim nic od dnia, którego zbiegł do mnie, aż do tego dnia?”4 I rozgniewali się nań książęta filistyńscy, i rzekli mu: „Niech się ten mąż wróci i niech siedzi na swym miejscu, na którym go postawiłeś, a niech z nami nie chodzi na wojnę, aby nam nie był przeciwnikiem, gdy się potykać poczniemy; bo jakże inaczej będzie mógł przejednać pana swego, jeno głowami naszymi?5 Czyż to nie ów Dawid, któremu śpiewano w tańcach, mówiąc: „Zabił Saul tysiące swe, a Dawid swoje dziesiątki tysięcy?”6 – A tak wezwał Achis Dawida i rzekł mu: „Żyje Pan, żeś ty prawy i dobry w oczach moich, i wyjście twoje i wejście twe ze mną jest w obozie, i nie znalazłem nic złego w tobie od dnia, któregoś przyszedł do mnie, aż do dnia tego; ale książętom się nie podobasz.7 A tak wróć się i idź w pokoju, a nie obrażaj oczu książąt filistyńskich.”8 I rzekł Dawid do Achisa: „Cóżem uczynił? i coś znalazł we mnie, słudze twym, od dnia, któregom był przed oczyma twymi, aż do dnia tego, abym nie szedł i walczył przeciw nieprzyjaciołom króla, pana mego?”9 A odpowiadając Achis rzekł do Dawida: „Wiem, iżeś ty dobry w oczach moich, jako anioł Boży; ale książęta filistyńscy rzekli: Nie pójdzie z nami na wojnę!10 A przeto wstań rano, ty i słudzy pana twego, którzy przyszli z tobą, a gdy w nocy wstaniecie i pocznie świtać, idźcie.”11 Wstał tedy Dawid w nocy, on i mężowie jego, aby rano wyjechać i wrócić się do ziemi Filistyńskiej, a Filistyni pociągnęli do Jezrael. DAWID BIJE AMALEKITÓW (30,1-31). Miasto Siceleg spalone przez Amalekitów; żałoba Dawida (1-6); Bóg mu obiecuje zwycięstwo (7-8). Dawid wyrusza ze swym wojskiem; niektórzy zmęczeni ustają (9-10). Podstęp Dawida, klęska Amalekitów (11-20). Zdobycz podzielona z pozostałymi w tyle (21-25). Dawid rozsyła dary ze zdobyczy starszym judzkim, swoim stronnikom (26-31).
301 A gdy przyszli Dawid i mężowie jego do Sicelegu dnia trzeciego, Amalekici uderzyli byli z południowej strony na Siceleg i porazili Siceleg, i podpalili go ogniem.2 I zabrali z niego w niewolę niewiasty, od najmniejszego aż do wielkiego, a nie zabili nikogo, ale zawiedli z sobą i szli drogą swoją.3 Gdy tedy przyszli Dawid i mężowie jego do miasta, i znaleźli je spalone i żony swe, i synów swych, i córki w niewolę zabrane,4 wtedy podnieśli Dawid i lud, który był z nim, głosy swoje i płakali, aż łzy w nich ustały.5 Bo i dwie żony Dawidowe były w niewolę wzięte, Achinoam Jezraelitka i Abigail, żona Nabala z Karmelu.6 I zafrasował się Dawid bardzo, bo go lud chciał ukamienować, ponieważ żałosna była dusza każdego męża dla synów swoich i córek. I wzmocnił się Dawid w Panu, Bogu swoim.7 I rzekł do Abiatara kapłana, syna Achimelecha: „Przybliż do mnie efod.” I przybliżył Abiatar efod do Dawida,8 i radził się Dawid Pana mówiąc: „Czy mam gonić tych łotrów i pojmę ich, czy też nie?” I rzekł mu Pan: „Goń bo bez wątpienia pojmiesz ich i odbijesz łup.”9 A tak poszedł Dawid sam i sześciuset mężów, którzy z nim byli, i przyszli aż do potoku Besor, a niektórzy zmęczeni pozostali.10 Ale Dawid gonił, sam i czterystu mężów, bo ich pozostało dwustu, którzy zmęczeni, nie mogli się przeprawić przez potok Besor.11 I znaleźli męża Egipcjanina na polu, i przywiedli go do Dawida, i dali mu chleba, aby jadł12 i pił wodę, ale i ułomek wiązanki fig i dwie wiązki rodzynków. A gdy zjadł, wrócił się duch jego i pokrzepił się, bo nie jadł był chleba ani pił wody trzy dni i trzy noce.13 Rzekł mu tedy Dawid: „Czyjeś ty? Albo skąd? i dokąd idziesz?” On rzekł: „Chłopiec Egipcjanin ja jestem, służebnik męża Amalekity; a zostawił mię pan mój, ponieważ się rozniemogłem dziś trzeci dzień.14 Bośmy wtargnęli na południe do Ceretu i przeciw Judzie i na południe Kaleba, i Siceleg spaliliśmy ogniem.”15 I rzekł mu Dawid: „A możesz mię zaprowadzić tam do tego wojska?” A on rzekł: „Przysiąż mi przez Boga, że mię nie zabijesz i nie wydasz mię w ręce pana mego, a ja cię zaprowadzę do tego wojska” I przysiągł mu Dawid.16 A gdy go przywiódł, oto oni siedzieli po wszystkiej ziemi, jedząc i pijąc, i jakoby święty dzień święcąc za wszystek łup i zdobycz, którą byli wzięli z ziemi filistyńskiej i z ziemi judzkiej.17 I bił ich Dawid od wieczora aż do wieczora dnia drugiego, i nie uszedł żaden z nich, okrom czterystu mężów młodych, którzy wsiedli na wielbłądy i uciekli.18 A tak odebrał Dawid wszystko, co byli zabrali Amalekici, i dwie żony swe odebrał.19 I nie zginęło nic od małego do wielkiego, tak z synów jak z córek i ze zdobyczy, i cokolwiek byli zabrali, wszystko przywiódł Dawid.20 I zabrał wszystkie trzody i stada, i gnał przed sobą, i rzekli: „To jest zdobycz Dawidowa.”21 I przyszedł Dawid do dwustu mężów, którzy zmęczeni pozostali i nie mogli iść za Dawidem, i kazał był im zostać u potoku Besor; a oni wyszli naprzeciw Dawida i naprzeciw ludu, który z nim był; i przystąpiwszy Dawid do ludu pozdrowił ich spokojnie.22 A odpowiadając każdy mąż zły i niezbożny z mężów, którzy z Dawidem chodzili, rzekł: „Ponieważ nie chodzili z nami, nie damy im nic ze zdobyczy, którąśmy odebrali, ale niech każdy z nich przestanie na żonie swej i na dzieciach, które wziąwszy niechaj odejdą.”23 I rzekł Dawid: „Nie tak uczynicie, bracia moi, z tym, co nam Pan dał, i ustrzegł nas, i łotrów, którzy wypadli przeciwko nam, podał w ręce nasze.24 I nie będzie was żaden słuchał w tej mowie; równy bowiem dział będzie idącego do bitwy i zostającego przy tłumokach, i jednako się podzielą.”25 I stało się to od owego dnia, i na potem postanowiono i uchwalono jako prawo w Izraelu aż do dnia dzisiejszego.26 Przyszedł tedy Dawid do Sicelegu i posłał dary ze zdobyczy starszym judzkim, bliskim swoim, mówiąc: „Przyjmijcie błogosławieństwo ze zdobyczy na nieprzyjaciołach Pańskich,”27 tym, którzy byli w Betel i którzy w Ramot na południu, i którzy w Jeter,28 i którzy w Aroer, którzy w Sefamot,29 którzy w Estamo, i którzy w Rachal, i którzy w miastach Jerameel,30 i którzy w miastach Keni, i którzy w Harama, i którzy przy jeziorze Asan,31 i którzy w Atach, i którzy w Hebronie, i innym, którzy byli na tych miejscach, gdzie przemieszkiwał Dawid sam i mężowie jego. KLĘSKA I ŚMIERĆ SAULA NA GÓRACH GELBOE (31,1-13). Zwycięstwo Filistynów (1); pościg za Saulem i jego synami; ich śmierć (2-6); ucieczka Izraelitów (7). Filistyni zawieszają trupa Saula na murze Betsan (8-10); mieszkańcy Jabes Galaad grzebią go (11-13).
311 A Filistyni walczyli przeciw Izraelowi i uciekli mężowie izraelscy przed Filistynami, i polegli pobici na górze Gelboe.2 I natarli Filistyni na Saula i na synów jego, i zabili Jonatę i Abinadaba i Melchisuę,3 synów Saulowych; a wszystek ciężar bitwy zwalił się na Saula i dosięgli go mężowie strzelcy, i zraniony został ciężko od strzelców.4 I rzekł Saul do giermka swego: „Dobądź miecza swego i zabij mię, aby snadź nie przyszli ci nieobrzezańcy, a nie zabili mię, urągając mi!” I nie chciał giermek jego, bo był wielką bojaźnią przestraszony. A tak porwał Saul miecz i upadł nań.5 Ujrzawszy to giermek jego, to jest, że umarł Saul, rzucił się też sam na swój miecz i umarł z nim.6 Umarł tedy Saul i trzej synowie jego, i giermek jego, i wszyscy mężowie jego razem w ów dzień.7 A widząc mężowie izraelscy, którzy mieszkali za doliną i za Jordanem, że uciekli mężowie izraelscy i że umarł Saul i synowie jego, odbiegli miast swoich i uciekli; i przyszli Filistyni i mieszkali tam.8 A gdy nastał drugi dzień, przyszli Filistyni, aby odzierać pobitych, i znaleźli Saula i trzech synów jego, leżących na górze Gelboe.9 I ucięli głowę Saula, i zdarli z niego zbroję i posłali do ziemi Filistyńskiej wokoło, aby opowiadano w świątyni bałwanów i między ludźmi.10 I położyli zbroję jego w świątyni Astarty, a ciało jego zawiesili na murze Betsan.11 Gdy usłyszeli mieszkańcy Jabes Galaad wszystko, co uczynili Filistyni Saulowi,12 wstali wszyscy mężowie co mocniejsi i szli całą noc, i wzięli ciało Saula i ciała synów jego z muru Betsan, i przyszli do Jabes Galaad, i spalili je tam.13 I wzięli kości ich, i pogrzebali w gaju Jabes i pościli siedem dni.