Ewangelia Św. Łukasza

1 PRZEDMOWA1Ponieważ wielu starało się ułożyć opowiadanie o rzeczach, które się wśród nas dokonały,2 jak nam podali ci, którzy się im od początku sami przypatrywali, i byli sługami słowa;3 postanowiłem i ja, zbadawszy wszystko dokładnie od początku, spisać ci po kolei, dostojny Teofilu, 4 abyś poznał prawdę tych słów, których cię nauczono.CZĘŚĆ I (1,5 – 2,52) ZAPOWIEDŹ NARODZENIA JANA CHRZCICIELA.5 Za dni Heroda, króla Judei, pewien kapłan, imieniem Zachariasz, ze zmiany Abiasza, a żona jego z córek Aaronowych, a imię jej Elżbieta.6 Byli zaś oboje sprawiedliwi przed Bogiem, postępując według wszystkich przykazań i przepisów Pańskich bez przygany.7 A nie mieli syna, bo Elżbieta była niepłodna, a byli już oboje podeszli w latach swoich.8 I stało się, gdy sprawował urząd kapłański w porządku zmiany swojej przed Bogiem, według zwyczaju kapłaństwa padł los na niego, że miał kadzić,9 wszedłszy do świątyni Pańskiej;10 a całe mnóstwo ludu było zewnątrz, modląc się w czasie kadzenia.11 I ukazał mu się Anioł Pański, stojący po prawej stronie ołtarza kadzenia.12 A ujrzawszy, zatrwożył się Zachariasz, i przypadła nań bojaźń.13 I rzekł do niego Anioł: Nie bój się Zachariaszu, bo wysłuchana została prośba twoja i żona twoja Elżbieta urodzi ci syna, a nazwiesz imię jego Jan.14 A ty będziesz miał wesele i radość i wielu będzie się radować z narodzenia jego.15 Albowiem będzie wielki przed Panem, i wina i sycery pić nie będzie, i będzie napełniony Duchem Świętym jeszcze w żywocie matki swojej.16 I nawróci wielu synów izraelskich do Pana Boga ich;17 a sam pójdzie przed nim w duchu i mocy Eliaszowej, aby zwrócić serca ojców ku dzieciom, a niedowiarków ku roztropności sprawiedliwych, by zgotować Panu lud doskonały.18 I rzekł Zachariasz do Anioła: Skądże to poznam, bo ja jestem stary, i żona moja podeszła w latach swoich?19 A odpowiadając Anioł, rzekł mu: Jam jest Gabriel, który stoję przed Bogiem, a jestem posłany, aby mówić do ciebie, i tę dobrą nowinę tobie zwiastować.20 A oto będziesz milczący, i nie będziesz mógł mówić aż do dnia, którego się to stanie, dlatego żeś nie uwierzył słowom moim, które wypełnią się czasu swego.21 A lud oczekiwał Zachariasza, i dziwili się, że tak długo przebywał w świątyni.22 Wyszedłszy zaś, nie mógł do nich mówić; i poznali, że miał w świątyni widzenie: A on dawał im znaki, i został niemy.23 I stało się, gdy się wypełniły dni urzędu jego, odszedł do domu swego.24 A po tych dniach poczęła Elżbieta, żona jego, i ukrywała się przez pięć miesięcy, mówiąc:25 Że mi tak Pan uczynił w czasie, w którym wejrzał, aby zdjąć hańbę moją wśród ludzi. ZWIASTOWANIE MARYI. 26 W szóstym zaś miesiącu posłany został od Boga Anioł Gabriel do miasta galilejskiego Był, któremu imię Nazaret,27 do panny poślubionej mężowi, któremu imię było Józef, z domu Dawidowego, a imię panny Maryja.28 I wszedłszy Anioł do niej, rzekł: Bądź pozdrowiona, łaski pełna, Pan z tobą, błogosławionaś ty między niewiastami.29 A ona, gdy usłyszała, zatrwożyła się na mowę jego, i myślała, jakie by to było pozdrowienie.30 I rzekł jej Anioł: Nie bój się Maryjo, albowiem znalazłaś łaskę u Boga!31 Oto poczniesz w łonie, i porodzisz syna, a nazwiesz imię jego Jezus. 32 Ten będzie wielki, a będzie zwany Synem Najwyższego. I da mu Pan Bóg stolicę Dawida, ojca jego, i będzie królował w domu Jakubowym na wieki, 33 a królestwu jego nie będzie końca.34 Maryja zaś rzekła do Anioła: Jakże się to stanie, gdyż męża nie znam?35 A odpowiadając Anioł, rzekł jej: Duch Święty zstąpi na cię, a moc Najwyższego zacieni cię. Przeto i to, co się z ciebie narodzi Święte, będzie nazwane Synem Bożym.36 I oto Elżbieta, krewna twoja, i ona poczęła syna w starości swojej, a ten miesiąc szósty jest tej, którą zowią niepłodną.37 Gdyż u Boga nie będzie niemożliwe żadne słowo.38 I rzekła Maryja: Oto ja służebnica Pańska, niech mi się stanie według słowa twego.I odszedł od niej Anioł. MARYJA NAWIEDZA ELŻBIETĘ.39 Maryja zaś powstawszy w owe dni, poszła w góry z pośpiechem do miasta judzkiego.40 I weszła w dom Zachariasza, i pozdrowiła Elżbietę. 41 I stało się, skoro usłyszała Elżbieta pozdrowienie Maryi, skoczyło dzieciątko w jej łonie, a Elżbieta napełniona została Duchem Świętym.42 I zawołała głosem wielkim, mówiąc: Błogosławionaś ty między niewiastami, ibłogosławiony owoc żywota twojego.43 A skądże mi to, że przyszła matka Pana mego do mnie?44 0to bowiem, skoro zabrzmiał głos pozdrowienia twego w uszach moich, skoczyło z radości dzieciątko w łonie moim.45 A błogosławiona jesteś, któraś uwierzyła, albowiem spełni się to, co ci było powiedziane od Pana.46 I rzekła Maryja: Wielbi dusza moja Pana,47 i rozradował się duch mój w Bogu, Zbawicielu moim. 48 Gdyż wejrzał na niskość służebnicy swojej; oto bowiem odtąd błogosławioną zwać mnie będą wszystkie narody.49 Albowiem uczynił mi wielkie rzeczy, który możny jest, i święte imię jego.50 A miłosierdzie jego z pokolenia w pokolenie, bojącym się jego.51 Uczynił moc ramieniem swoim, rozproszył pysznych w zamysłach ich serca.52 Strącił mocarzy ze stolicy, a podwyższył pokornych.53 Łaknących napełnił dobrami, a bogaczy z niczym puścił. 54 Przyjął Izraela, sługę swego, wspomniawszy na miłosierdzie swoje.55 Jak mówił do ojców naszych, Abrahamowi i potomstwu jego na wieki.56 Mieszkała zaś z nią Maryja około trzech miesięcy, i wróciła się do domu swego. NARODZENIE JANA CHRZCICIELA.57 A Elżbiecie wypełnił się czas rozwiązania, i porodziła syna.58 I usłyszeli sąsiedzi i krewni jej, że Pan uczynił jej wielkie miłosierdzie swoje, i radowali się z nią.59 I stało się, dnia ósmego przyszli obrzezać dzieciątko, i nazwali je imieniem ojca jego, Zachariaszem.60 A matka jego odpowiadając, rzekła: Wcale nie, ale nazwany będzie Janem. 61 I mówili do niej: Iż nikogo nie ma w rodzie twoim, którego by zwano tym imieniem.62 I pytali przez znaki ojca jego, jakby go chciał nazwać.63 A zażądawszy tabliczki, napisał, mówiąc: Jan jest imię jego. I zdziwili się wszyscy.64 Wnet zaś otwarły się usta jego i język jego, i mówił, błogosławiąc Boga.65 I padł strach na wszystkich sąsiadów ich, i po wszystkich górach Judei rozpowiadano te wszystkie słowa.66 A wszyscy, którzy słyszeli, brali do serca swego, mówiąc: Czym, mniemasz, dziecię to będzie ? A1bowiem była z nim ręka Pańska. HYMN ZACHARIASZA.67 A Zachariasz, ojciec jego, napełniony został Duchem Świętym, i prorokował mówiąc:68 Błogosławiony Pan Bóg Izraela, że nawiedził, i uczynił odkupienie ludu swego,69 i wzbudził dla nas róg zbawienia w domu Dawida, sługi swego,70 jak mówił przez usta świętych, którzy przed wiekami byli, proroków swoich;71 wybawienie od nieprzyjaciół naszych, i z rąk wszystkich, którzy nas nienawidzą,72 aby uczynić miłosierdzie nad ojcami naszymi, i wspomnieć na przymierze swoje święte, 73 na przysięgę, którą przysiągł Abrahamowi, ojcu naszemu, że nam da,74 abyśmy, wybawieni z ręki nieprzyjaciół naszych bez bojaźni mu służyli,75 w świątobliwości i w sprawiedliwości przed nim, po wszystkie dni nasze.76 A ty, dzieciątko, nazwane będziesz prorokiem Najwyższego; bo pójdziesz przed obliczem Pana, gotować drogi jego,77 aby dać naukę zbawienia ludowi jego, na odpuszczenie grzechów ich.78 Dla wnętrzności miłosierdzia Boga naszego, przez które nawiedził nas, Wschód z wysokości,79 aby zaświecić tym, którzy w ciemności i w cieniu śmierci siedzą, aby pokierować nogi nasze na drogę pokoju.80 A dzieciątko rosło, i umacniało się duchem, i było na pustynnych miejscach aż do czasu ukazania się swego przed Izraelem.2 NARODZENIE PANA JEZUSA.1 I stało się w owe dni, wyszedł dekret od cesarza Augusta, aby spisano wszystek świat. 2 Ten pierwszy spis dokonany został przez namiestnika Syrii, Cyryna.3 I szli wszyscy, aby dać się zapisać, każdy do miasta swego.4 Poszedł też i Józef z Galilei, z miasta Nazaret do Judei, do miasta Dawidowego, które zowią Betlejem, dlatego, że był z domu i pokolenia Dawidowego,5 aby dać się zapisać z Maryją, poślubioną sobie małżonką brzemienną.6 I stało się, gdy tam byli, wypełniły się dni, aby porodziła.7 I porodziła syna swego pierworodnego, a uwinęła go w pieluszki, i położyła go w żłobie, bo nie było dla nich miejsca w gospodzie. PASTERZE U ŻŁÓBKA.8 A byli w tejże krainie pasterze, czuwający i odbywający straże nocne przy trzodzie swojej.9 I oto Anioł Pański stanął przy nich, a jasność Boża zewsząd ich oświeciła, i zlękli się bojaźnią wielką.10 I rzekł im Anioł: Nie bójcie się; bo oto opowiadam wam wesele wielkie,11 które będzie wszystkiemu ludowi, bo się wam dziś narodził Zbawiciel, który jest Chrystus Pan, w mieście Dawidowym. 12 A ten znak dla was: Znajdziecie niemowlątko, uwinięte w pieluszki i położone w żłobie.13 I nagle zjawiło się z Aniołem mnóstwo wojska niebieskiego, wielbiąc Boga, i mówiąc:14 Chwała na wysokości Bogu, a na ziemi pokój ludziom dobrej woli.15 I stało się, gdy odeszli od nich aniołowie do nieba, pasterze mówili jeden do drugiego: Pójdźmy aż do Betlejem, a oglądajmy to słowo, które się stało, które nam Pan oznajmił.16 I przyszli z pośpiechem, i znaleźli Maryję i Józefa i dzieciątko położone w żłobie.17 Ujrzawszy zaś poznali słowo, które im było powiedziane o tym dzieciątku.16 A wszyscy, którzy słyszeli, dziwili się, i temu, co im pasterze powiedzieli.19 Lecz Maryja zachowywała te wszystkie słowa, rozważając w sercu swoim.20 I wrócili się pasterze, wysławiając i chwaląc Boga za wszystko, co słyszeli i widzieli, jak im było powiedziane. OBRZEZANIE I OFIAROWANIE JEZUSA. 21 A gdy się spełniło osiem dni, aby obrzezano dzieciątko, nazwano imię jego Jezus, które nazwane było przez Anioła pierwej niż się w łonie poczęło.22 A gdy się wypełniły dni oczyszczenia jej według Zakonu Mojżeszowego, przynieśli je do Jeruzalem, aby je stawić przed Panem, 23 jak napisane jest w Zakonie Pańskim, że “wszelki pierworodny płód męski świętym Panu nazwany będzie,”24 i żeby złożyć na ofiarę według tego, co powiedziane jest w Zakonie Pańskim, “parę synogarlic, albo dwoje gołębiąt.”25 I oto był w Jeruzalem człowiek, któremu imię było Symeon, a człowiek ten sprawiedliwy i bogobojny, wyczekujący pociechy Izraela, a Duch Święty był w nim.26 I otrzymał był zapowiedź od Ducha Świętego, że nie miał oglądać śmierci, dopókiby wpierw nie ujrzał Chrystusa Pańskiego.27 I przyszedł w duchu do świątyni. A gdy wnosili dzieciątko Jezus rodzice jego, aby z nim postąpić według zwyczaju Zakonu,28 on też wziął je na ręce swoje, i błogosławił Boga, mówiąc:29 Teraz puszczasz, Panie, sługę twego w pokoju, według słowa twego,30 gdyż oczy moje oglądały zbawienie twoje,31 które zgotowałeś przed obliczem wszystkich narodów.32 Światłość na objawienie pogan i chwałę ludu twego izraelskiego33 A ojciec jego i matka dziwili się temu, co o nim mówiono.34 I błogosławił im Symeon, i rzekł do Maryi, matki jego: Oto ten położony jest na upadek i na powstanie wielu w Izraelu, i na znak, któremu sprzeciwiać się będą,35 a duszę twą własną przeniknie miecz, aby myśli z wielu serc były objawione.36 Była też Anna prorokini, córka Fanuela, z pokolenia Aser; ta była bardzo podeszła w latach, a siedem lat żyła z mężem swym od panieństwa swego.37 Ona to będąc wdową aż do lat osiemdziesięciu czterech, nie odchodziła z świątyni, postami i modlitwami służąc we dnie i w nocy.38 I ona tejże godziny nadszedłszy wyznawała Panu, i opowiadała o nim wszystkim, którzy oczekiwali odkupienia Izraela.39 Skoro wykonali wszystko według Zakonu Pańskiego, wrócili się do Galilei, do Nazaret, miasta swego.40 A dziecię rosło, i umacniało się pełne mądrości, i łaska Boża była w nim. DWUNASTOLETNI JEZUS W ŚWIĄTYNi.41 A rodzice jego chodzili co roku do Jeruzalem, na dzień uroczysty Paschy42 A gdy już miał lat dwanaście, gdy oni poszli do Jeruzalem według zwyczaju dnia świętego,43 i kiedy wypełniwszy dni, wracali, zostało dziecię Jezus w Jeruzalem, a nie zauważyli rodzice jego44 Mniemając zaś, że on jest w towarzystwie, uszli dzień drogi, i szukali go wśród krewnych i znajomych.45 A nie znalazłszy, wrócili się do Jeruzalem, szukając go. 46 I stało się, po trzech dniach znaleźli go w świątyni, siedzącego w pośrodku doktorów, słuchającego i pytającego ich.47 Wszyscy zaś, którzy go słuchali, zdumiewali się nad rozumem i odpowiedziami jego.48 A ujrzawszy go, zdziwili się. I rzekła doń matka jego: Synu, cóżeś nam tak uczynił ? Oto ojciec twój i ja, bolejąc, szukaliśmy cię.49 I rzekł do nich: Cóż jest, żeście mnie szukali? Nie wiedzieliście, że w tych rzeczach, które są Ojca mego, potrzeba, żebym był? 5o A oni nie zrozumieli słowa, które im powiedział.51 I poszedł z nimi, i przyszedł do Nazaretu, a był im poddany. A matka jego zachowywała wszystkie te słowa w sercu swoim.52 A Jezus pomnażał się w mądrości i w latach, i w łasce u Boga i u ludzi.CZĘŚĆ II (3,1 – 21,38)ŻYCIE PUBLICZNE ZBAWICIELAI. Okres przygotowawczy. (3,1 – 4,13)3 DZIAŁALNOŚĆ JANA CHRZCICIELA.1 A piętnastego roku panowania Tyberiusza cesarza, gdy, Poncjusz Piłat rządził Judeą, a Herod był tetrarchą Galilei, a Filip, brat jego, tetrarchą Iturei i krainy Trachonu, a Lizaniasz tetrarchą Abileny,2 za najwyższych kapłanów Annasza i Kajfasza, stało się słowo Pańskie do Jana, syna Zachariaszowego, na pustyni.3 I przeszedł całą krainę nadjordańską, opowiadając chrzest pokuty na odpuszczenie grzechów, 4 jako napisane jest w księdze mów Izajasza proroka: “Głos wołającego na pustyni: Gotujcie drogę Pańską, czyńcie proste ścieżki jego.5 Wszelka dolina będzie napełniona, a wszelka góra i pagórek będzie poniżony, i krzywe miejsca będą proste, a ostre drogami gładkimi.6 I ujrzy wszelkie ciało zbawienie Boże.”7 Mówił tedy do rzesz, które wychodziły, aby przyjąć chrzest od niego: Plemię żmijowe! Kto was nauczył uciekać przed nadchodzącym gniewem?8 Czyńcie tedy owoce godne pokuty, a nie zaczynajcie mówić: Ojcem mamy Abrahama. Albowiem wam powiadam, że Bóg ma moc z tych kamieni wzbudzić synów Abrahamowi.9 Już bowiem siekiera do korzenia drzew jest przyłożona, a przeto wszelkie drzewo, nie rodzące owocu dobrego, będzie wycięte, i w ogień wrzucone.10 I pytały go rzesze, mówiąc: Cóż więc mamy czynić? Odpowiadając zaś mówił im:11 Kto ma dwie suknie niech da nie mającemu, a kto ma żywność, niech tak samo uczyni.12 Przyszli też i celnicy, aby chrzest otrzymać, i rzekli mu: Nauczycielu, co czynić mamy?13 A on im rzekł: Nic więcej nie czyńcie nad to, co wam postanowiono. 14 Pytali go zaś i żołnierze, mówiąc: Cóż i my czynić mamy ? I rzekł im: Nikogo nie bijcie, ani nie potwarzajcie, ale na żołdzie waszym poprzestawajcie.15 A gdy lud się domniemywał, i wszyscy myśleli o Janie w sercu swoim, czy on przypadkiem nie jest Chrystusem,16 odpowiedział Jan, mówiąc wszystkim: Ja was chrzczę wodą, ale przyjdzie mocniejszy ode mnie, któremu nie jestem godzien rozwiązać rzemyka u obuwia jego; on was chrzcić będzie Duchem Świętym i ogniem.17 Ma on wiejadło w ręku swym, i wyczyści boisko swoje, i zgromadzi pszenicę do spichlerza swego, a plewy spali ogniem nieugaszonym. 18 Wiele innych rzeczy, napominając, głosił ludowi.19 Gdy zaś Herod tetrarcha był karcony przez niego o Herodiadę, żonę brata swego, i o wszystkie złości, które uczynił Herod,20 do wszystkiego dodał też i to, że zamknął Jana w więzieniu.CHRZEST JEZUSA.21 I stało się, gdy był chrzczony lud wszystek, i gdy Jezus był ochrzczony, i modlił się, niebo się otwarło,22 i zstąpił nań Duch Święty w postaci cielesnej jako gołębica, i rozległ się głos z nieba: Tyś j jest Syn mój miły, w tobie upodobałem sobie. RODOWÓD JEZUSA.23 Sam zaś Jezus rozpoczynając, był w latach około trzydziestu, jak mniemano, syn Józefa, który był Helego, który był Mattata,24 który był Lewiego, który był Melchiego, który był Jannaja, który był Józefa, 25 który był Mattatiasza, który był Amosa, który był Nahuma, który był Hesliego, który był Naggaja,26 który był Mahata, który był Mattatiasza, który był Semeja, który był Józefa, który był Judy,27 który był Joanna, który był Resy, który był Zorobabela, który był Salatiela, który był Neriego,28 który był Melchiego, który był Addeja, który był Kosama, który był Elnladama, który był Hera,29 który był Jezusa, który był Eliezera, który był Joryma, który był Mattata, który był Lewiego,30 który był Symeona, który był Judy, który był Józefa, który był Arama, który był Esrona, który był Jony, który był Eliakima,31 który był Meleasza, który był Menny, który był Mattata, który był Natana, który był Dawida,32 który był Jessego, który był Obeda, który był Booza, który był Salmona,33 który był Aminadaba, który był Arama, który był Esroma, który był Faresa,34 który był Judy, który był Jakuba, który był Izaaka, który był Abrahama, który był Tarego, który był Nachora,35 który był Saruga, który był Ragaua, który był Falega, który był Hebera, który był Salego, który był Kainana, 36 który był Arfaksada, który był Sema, który był Noego, który był Lamecha,37 który był Matusali, który był Enocha, który był Jareda, który był Malaleela, który był Kainana, 38 który był Henosa, który był Seta, który był Adama, który był Boży.4 POST I KUSZENIE NA PUSTYNI.1 Jezus zaś pełen Ducha Świętego, wrócił się od Jordanu, i był prowadzony przez Ducha na pustynię 2 dni czterdzieści, i był przez diabła kuszony. A nie jadł nic w owe dni; i gdy one się skończyły, łaknął. 3 Rzekł mu zaś diabeł: Jeśliś jest Synem Bożym, powiedz kamieniowi temu, aby stał się chlebem. 4 I odpowiedział mu Jezus: Napisane jest: “Nie samym chlebem żyje człowiek, ale wszelkim słowem Bożym.” 5 I zawiódł go diabeł na górę wysoką, i ukazał mu w okamgnieniu wszystkie królestwa całego świata.6 I rzekł mu: Tobie dam całą tę potęgę i chwałę ich; bo mnie są oddane, a daję je, komu chcę.7 Jeśli więc ty pokłonisz się przede mną, będą twoje wszystkie.8 A odpowiadając Jezus, rzekł mu: Napisane jest: “Panu Bogu twemu będziesz się kłaniał, i jemu samemu służył.”9 I zawiódł go do Jeruzalem, a postawił go na ganku świątyni, i rzekł mu: Jeśli jesteś Synem Bożym, rzuć się stąd na dół; 10 albowiem napisane jest: “Że aniołom swoim rozkazał o tobie, aby cię strzegli.” 11 I że “cię na ręku nosić będą, byś przypadkiem nie zranił o kamień nogi twojej12 A odpowiadając Jezus, rzekł mu: Powiedziane jest: “Nie będziesz kusił Pana Boga twego.” 13 A skończywszy całe kuszenie, diabeł odszedł od niego aż do czasu.II. Działalność Pana Jezusa w Galilei (4,14 – 9,50)A. OD POCZĄTKU DO WYBORU APOSTOŁÓW (4,14 – 6,I I) POWRÓT DO GALILEI. 14 A Jezus powrócił w mocy Ducha do Galilei. I rozeszła się o nim sława po wszystkiej krainie.15 A on nauczał w synagogach ich, i był wielce sławiony przez wszystkich. JEZUS NIE PRZYJĘTY W NAZARECIE.16 I przyszedł do Nazaretu, gdzie był wychowany, i wszedł zwyczajem swoim w dzień sobotni do synagogi i powstał, by czytać.17 I podano mu księgę Izajasza proroka. A rozwinąwszy księgę, znalazł miejsce, gdzie było napisane:18 “Duch Pański nade mną: dlatego mnie namaścił, abym opowiadał ewangelię ubogim; posłał mnie, abym uzdrowił skruszonych w sercu, 19 abym opowiadał więźniom wyzwolenie i ślepym przejrzenie, żebym wypuścił na wolność znękanych, i opowiadał rok Pański przyjemny i dzień odpłaty,”20 A zwinąwszy księgę, oddał słudze, i usiadł. A oczy wszystkich w synagodze były nań zwrócone.21 I począł do nich mówić: I dziś spełniło się to Pismo w uszach waszych.27 A wszyscy mu przyświadczali i dziwili się wdzięcznym słowom, które wychodziły z ust jego i mówili: Czyż to nie jest syn Józefa?23 I rzekł im: Pewnie mi powiecie tę przypowieść: Lekarzu, ulecz samego siebie. Jako wielkie rzeczy słyszeliśmy, że uczyniłeś w Kafarnaum, takie też uczyń i tu, w ojczyźnie twojej.24 I rzekł: Zaprawdę wam powiadam, że żaden prorok nie jest przyjęty w ojczyźnie swojej.25 Po prawdzie wam mówię, że wiele wdów było za dni Eliaszowych w Izraelu, gdy było zamknięte niebo przez trzy lata i sześć miesięcy, gdy był wielki głód po całej ziemi;26 a do żadnej z nich nie był posłany Eliasz, tylko do niewiasty wdowy w Sarepcie Sydońskiej.27 I wielu trędowatych było w Izraelu za Elizeusza proroka, a żaden z nich nie został oczyszczony, tylko Naaman Syryjczyk.28 A słysząc to, wszyscy w synagodze zapłonęli gniewem.29 I wstali, i wyrzucili go z miasta, i wyprowadzili go aż na wierzch góry, na której ich miasto było zbudowane, aby go strącić.30 On zaś oddalił się, przeszedłszy przez środek ich. UZDROWIENIE OPĘTANEGO.31 I zeszedł do Kafarnaum, miasta galilejskiego, i tam ich nauczał w szabaty.32 I zdumiewali się nad nauką jego, bo władzą tchnęła jego mowa33 A w synagodze był człowiek, mający czarta nieczystego, i zawołał wielkim głosem,34 mówiąc: Ach, co ci do nas, Jezusie Nazareński? Przyszedłeś zgubić nas? Znam cię, ktoś jest, Święty Boży.35 I zgromił go Jezus, mówiąc: Zamilknij, a wyjdź z niego. A czart rzuciwszy go na środek, wyszedł z niego, i nic mu nie zaszkodził.36 I padł strach na wszystkich, i rozmawiali między sobą mówiąc: Cóż to za nauka, że z władzą i mocą rozkazuje duchom nieczystym, a wychodzą?37 i rozchodziła się sława o nim po wszystkich miejscach okolicznych. W DOMU PIOTRA. 38 A powstawszy Jezus z synagogi, wszedł do domu Szymona. Świekra zaś Szymona była trawiona wielką gorączką, i prosili go za nią.39 I stanąwszy nad nią, rozkazał gorączce, i opuściła ją. A natychmiast wstawszy, służyła im.40 Gdy zaś słońce zaszło, wszyscy, którzy mieli chorych na różne niemoce, przyprowadzali ich do niego, a on na każdego z osobna kładąc ręce, uzdrawiał ich.41 Wychodziły zaś z wielu czarty, wołając i mówiąc: Ty jesteś Syn Boży. A łając, nie pozwalał im mówić, iż wiedzieli, że on jest Chrystusem.42 Gdy zaś dzień nastał wyszedłszy, odszedł na miejsce pustynne, a rzesze go szukały. I przyszły aż do niego, i zatrzymywały go, aby nie odchodził od nich.43 A on im rzekł: Że potrzeba, abym i innym miastom opowiadał królestwo Boże; bo na to jestem posłany.44 I nauczał w synagogach galilejskich.5 CUDOWNY POŁÓW RYB.1 I stało się gdy cisnęły się doń rzesze, by słuchać słowa Bożego, a on stał nad jeziorem Genezaret.2 I ujrzał dwie łodzie, stojące przy jeziorze, a rybacy wyszli byli, i płukali sieci.3 Wszedłszy zaś w jedną łódź, która była Szymonowa, prosił go, żeby trochę odjechał od ziemi. A usiadłszy, uczył rzesze z łodzi.4 Gdy zaś przestał mówić, rzekł do Szymona: Zajedź na głębię, i zapuśćcie sieci wasze na połów.5 A Szymon odpowiadając, rzekł mu: Nauczycielu! Przez całą noc pracując, nic nie ułowiliśmy; wszakże na słowo twoje zapuszczę sieć.6 A gdy to uczynili, zagarnęli ryb mnóstwo wielkie, i rwała się ich sieć.7 I skinęli na towarzyszów, którzy byli w drugiej łodzi, aby przybyli, i dopomogli im. I przybyli, i napełnili obie łódki, tak że się prawie zanurzały.8 Co widząc Szymon Piotr, przypadł do kolan Jezusowych, mówiąc: Wyjdź ode mnie, bo jestem człowiek grzeszny, Panie.9 Albowiem zdumienie ogarnęło go i wszystkich, co przy nim byli, z połowu ryb, które schwytali.10 A także Jakuba i Jana, synów Zebedeuszowych, którzy byli towarzyszami Szymona. I rzekł Jezus do Szymona: Nie bój się, odtąd już ludzi łowić będziesz.11 A wyciągnąwszy łodzie na ziemię, opuściwszy wszystko, poszli za nim. UZDROWIENIE TRĘDOWATEGO.12 I stało się gdy był w jednym mieście, a oto człowiek pełen trądu; a ujrzawszy Jezusa, i padłszy na oblicze, prosił go, mówiąc: Panie! Jeśli chcesz, możesz mnie oczyścić.13 I wyciągnąwszy rękę, dotknął się go, mówiąc: Chcę, bądź oczyszczony. I natychmiast ustąpił trąd z niego.14 A on mu przykazał, aby nikomu nie mówił; ale: Idź, ukaż się kapłanowi, i ofiaruj za oczyszczenie twoje, jak rozkazał Mojżesz, na świadectwo im. 15 Wieść zaś rozchodziła się coraz więcej o nim i gromadziły się wielkie rzesze, aby słuchać i znaleźć uzdrowienie z niemocy swoich.16 A on usuwał się na pustynię, i modlił się. UZDROWIENIE PARALITYKA17 I stało się dnia jednego, a on siedział, ucząc. I siedzieli faryzeusze i doktorowie zakonni, którzy przyszli ze wszystkich miasteczek Galilei i Judei i z Jeruzalem, a moc Pańska była ku uzdrowieniu ich.18 I oto mężowie niosący na łożu człowieka, który był paralitykiem; i próbowali go wnieść i postawić przed nim.19 A nie znalazłszy, którędyby go wnieść, z powodu rzeszy, weszli na dach, i przez dachówki spuścili go z łożem na środek przed Jezusa20 A on widząc ich wiarę, rzekł: Człowiecze, odpuszczają ci się grzechy twoje. 21 I poczęli myśleć doktorowie i faryzeusze, mówiąc: Któż jest ten, co mówi bluźnierstwa? Któż może odpuszczać grzechy, jeśli nie sam Bóg? 22 Jezus zaś poznawszy myśli ich, odpowiadając, rzekł do nich: Cóż myślicie w sercach waszych?23 Cóż jest łatwiej powiedzieć: Odpuszczają ci się grzechy, czy też powiedzieć: Wstań, a chodź?24 Lecz abyście wiedzieli, że Syn Człowieczy ma władzę na ziemi odpuszczać grzechy, (rzekł paralitykowi): Tobie mówię, wstań. Weź łoże swoje, i idź do domu swego. 25 A natychmiast wstawszy przed nimi, wziął łoże, na którym leżał, i poszedł do domu swego, wielbiąc Boga. I zdumienie ogarnęło wszystkich, i wielbili Boga. 26 I napełnili się bojaźnią, mówiąc: Żeśmy dzisiaj dziwy widzieli. POWOŁANIE MATEUSZA.27 A potem wyszedł, i ujrzał celnika, imieniem Lewi, siedzącego przy cle, i rzekł mu: Pójdź za mną.28 A opuściwszy wszystko, wstawszy, poszedł za nim. 29 I sprawił mu Lewi wielką ucztę w domu swoim; a była wielka rzesza celników i innych, którzy z nim siedzieli u stołu.30 I szemrali faryzeusze i doktorowie ich, mówiąc do uczniów jego: Czemu z celnikami i z grzesznikami jecie i pijecie 31 A Jezus odpowiadając, rzekł do nich: Nie potrzebują zdrowi lekarza, ale ci, którzy źle się mają.32 Nie przyszedłem wzywać sprawiedliwych, ale grzesznych do pokuty. SPRAWA POSTU.33 Lecz oni rzekli do niego: Czemu uczniowie Jana, a także i faryzeuszów, poszczą często i modlitwy czynią, a twoi jedzą i piją?34 A on im rzekł: Czy możecie sprawić, żeby goście weselni pościli, póki z nimi jest oblubieniec35 Lecz przyjdą dni, gdy oblubieniec będzie wzięty od nich, wtedy pościć będą w owe dni.Powiedział im też podobieństwo: Nikt nie przyszywa płata od sukni nowej do starej szaty; bo inaczej i nową obedrze, i starej nie przystoi płat od nowej.37 I nikt nie leje nowego wina w stare bukłaki, bo inaczej wino nowe rozsadzi bukłaki, i samo wyciecze, a bukłaki zniszczeją.38 Ale nowe wino trzeba lać w nowe bukłaki; a tak jedno i drugie się zachowa.39 I nikt pijąc stare, nie chce zaraz nowego, bo mówi: lepsze jest stare.6 ZRYWANIE KŁOSÓW W SZABAT.1 I stało się w szabat wtóropierwszy, gdy szedł przez zboża, uczniowie rwali kłosy, i jedli wycierając rękami.2 Niektórzy zaś z faryzeuszów mówili im: cóż czynicie, czego się nie godzi w szabat ?3 A Jezus odpowiadając, rzekł do nich: Czyście i tego nie czytali, co uczynił Dawid, gdy sam łaknął, i ci, co z nim byli?4 Jak wszedł do domu Bożego, i wziął chleby pokładne, i jadł, i dał tym, którzy z nim byli, choć nie godzi się ich jeść, tylko samym kapłanom ?5 I mówił im: Że Syn Człowieczy jest Panem szabatu. UZDROWIENIE W SZABAT.6 5tało się zaś i w inny szabat, że wszedł do synagogi i uczył. A był tam człowiek, który miał prawą rękę uschłą. 7 I podpatrywali doktorowie i faryzeusze, czy w szabat będzie uzdrawiał, aby znaleźć, o co by go oskarżyć.8 A on znał myśli ich, i rzekł człowiekowi, który miał rękę uschłą: Wstań, a stań w pośrodku. I powstawszy, stanął. 9 I rzekł do nich Jezus: Pytam was, czy godzi się w szabaty czynić dobrze, czy też źle, życie ocalić, czy stracić?10 A spojrzawszy po wszystkich, rzekł człowiekowi: Wyciągnij rękę twoją. I wyciągnął. I została przywrócona ręka jego.11 Ich zaś ogarnął szał i umawiali się między sobą, co by uczynić Jezusowi.B. OD WYBORU APOSTOŁÓW DO ROZMNOŻENIA CHLEBA (6,12 – 9,9) WYBÓR 12 APOSTOŁÓW.12 Stało się też w owe dni, odszedł na górę modlić się, i nocował na modlitwie Bożej.13 A gdy nastał dzień, przywołał uczniów swoich, i wybrał z nich dwunastu, i nazwał ich apostołami:14 Szymona, którego nazwał Piotrem, i Andrzeja, brata jego, Jakuba i Jana, Filipa i Bartłomieja,15 Mateusza i Tomasza, Jakuba Alfeuszowego i Szymona, którego zwią Zelotą,16 i Judę Jakubowego, i Judasza Iszkariota, który był zdrajcą. LICZNE UZDROWIENIA.17 A Zeszedłszy z nimi, stanął na polu i rzesza uczniów jego, i wielkie mnóstwo ludu z całej Judei, i z Jeruzalem, i z nad morza, i z Tyru, i z Sydonu, 18 którzy przyszli go słuchać, i być uzdrowieni z niemocy swoich. I ci, co byli dręczeni od duchów nieczystych, byli uzdrawiani.19 Cała zaś rzesza starała się go dotknąć, bo moc wychodziła z niego, i uzdrawiała wszystkich. KAZANIE NA GÓRZE.20 A on podniósłszy oczy na uczniów swoich, mówił: Błogosławieni ubodzy, bo wasze jest królestwo Boże.21 Błogosławieni, którzy teraz łakniecie, bo będziecie nasyceni. Błogosławieni, którzy teraz płaczecie, bo śmiać się będziecie.22 Błogosławieni będziecie, gdy będą was ludzie nienawidzić i gdy was wyłączą, i będą wam złorzeczyć, a imię wasze jako złe będą zniesławiać dla Syna Człowieczego.23 Weselcie się dnia owego, i radujcie się, bo oto zapłata wasza obfita jest w niebie; podobnie bowiem ojcowie ich czynili prorokom.24 Wszakże biada wam bogaczom, bo macie pociechę waszą.25 Biada wam, którzy jesteście nasyceni, albowiem łaknąć będziecie. Biada wam, którzy się teraz śmiejecie, bo będziecie narzekać i płakać.26 Biada, kiedy o was dobrze mówić będą ludzie; podobnie bowiem ojcowie ich czynili fałszywym prorokom. MIŁOŚĆ NIEPRZYJACIÓŁ.27 Ale wam, którzy słuchacie, powiadam: Miłujcie nieprzyjaciół waszych, czyńcie dobrze tym, co was nienawidzą28 Błogosławcie tym, co was przeklinają, a módlcie się za tych, którzy was potwarzają.29 I kto cię uderzy w policzek, nadstaw mu i drugi, a temu, który bierze ci płaszcz, nie wzbraniaj i sukni.30 I każdemu, kto cię prosi, daj, a kto bierze, co twojego jest, nie upominaj się. 31 A jak chcecie, aby wam ludzie czynili, tak i wy im czyńcie.32 A jeśli miłujecie tych, którzy was miłują, jakąż macie zasługę? Albowiem i grzesznicy miłują tych, co ich kochają.33 A jeśli dobrze czynicie tym, którzy wam dobrze czynią, jakąż macie zasługę? Albowiem i grzesznicy to czynią34 A jeśli pożyczacie tym, od których spodziewacie się odebrać, jakąż macie zasługę? Albowiem i grzesznicy grzesznikom pożyczają, aby tyleż odebrali.35 Ale wy miłujcie nieprzyjaciół waszych, czyńcie dobrze i pożyczajcie, niczego stąd się nie spodziewając; i wielka będzie zapłata wasza, a będziecie dziećmi Najwyższego: albowiem on łaskawy jest dla niewdzięcznych, i złych.36 Bądźcie więc miłosierni, jak i Ojciec wasz miłosierny jest. PRZEPISY MIŁOŚCI BLIŻNIEGO.37 Nie sądźcie, a nie będziecie sądzeni. Nie potępiajcie, a nie będziecie potępieni. Odpuszczajcie a będzie wam odpuszczone38 Dawajcie, a będzie wam dane: miarę dobrą i natłoczoną i potrzęsioną i opływającą dadzą w zanadrze wasze. Wszak tą samą miarą, którą mierzycie, będzie wam odmierzone. PRZYPOWIEŚĆ O ŚLEPYM.39 A powiedział im i podobieństwo: Czy może ślepy ślepego prowadzić? Czy nie wpadną obydwaj w dół ?40 Nie jest uczeń nad mistrza; lecz każdy będzie doskonały, jeżeli będzie jako mistrz jego.41 A cóż widzisz źdźbło w oku brata twego, belki zaś, która jest w oku twoim nie spostrzegasz?42 Albo jak możesz mówić bratu twemu: Bracie, pozwól, że wyrzucę źdźbło z oka twego, sam belki w oku swoim nie widząc? Obłudniku, wyrzuć pierwej belkę z oka swego, a wtedy przejrzysz, aby wyjąć źdźbło z oka brata twego! PRZYPOWIEŚĆ O DRZEWIE ZŁYM I DOBRYM.43 Albowiem nie ma drzewa dobrego, które by rodziło złe owoce, ani drzewa złego, które by rodziło owoc dobry.44 Każde bowiem drzewo z owocu swego bywa poznawane: bo nie zbierają z ciernia fig, ani z głogu nie zbierają winnych jagód.45 Człowiek dobry z dobrego skarbu serca swego wynosi dobre, a zły człowiek ze złego skarbu wynosi złe; albowiem z obfitości serca usta mówią.46 Czemuż to mnie nazywacie: Panie, Panie, a nie czynicie tego, co powiadam? ZAKOŃCZENIE KAZANIA.47 Wszelki, który przychodzi do mnie, a słucha słów moich, i wypełnia je, pokażę wam, komu jest podobny.48 Podobny jest do człowieka budującego dom, który wykopał głęboko, i założył fundament na skale, a gdy nadeszła powódź, uderzyła rzeka o ten dom, a nie mogła go poruszyć, bo był założony na skale.49 Lecz ten, który słucha, a nie czyni, podobny jest do człowieka, który buduje dom swój na ziemi bez fundamentu, o który uderzyła rzeka, i natychmiast upadł, i stał się upadek tego domu wielki.7 SŁUGA SETNIKA Z KAFARNAUM.1 A gdy dokończył wszystkich mów swoich wobec słuchającego ludu, wszedł do Kafarnaum.2 Sługa zaś pewnego setnika, źle się mając, był umierający; a był mu on drogi.3 A usłyszawszy o Jezusie, posłał do niego starszych żydowskich, prosząc go, aby przyszedł, i uzdrowił sługę jego.4 Lecz oni przyszedłszy do Jezusa, prosili go usilnie, mówiąc mu: Iż godzien jest, abyś mu to uczynił.5 Albowiem naród nasz miłuje, i on zbudował nam synagogę.6 Jezus zaś poszedł z nimi. A gdy już niedaleko był od domu, posłał do niego setnik przyjaciół, mówiąc: Panie, nie trudź się, bo nie jestem godzien, abyś wszedł pod dach mój.7 Dlatego też i sam nie miałem się za godnego, aby przyjść do ciebie; ale powiedz słowo, a będzie uzdrowiony sługa mój.8 Gdyż i ja jestem człowiek pod władzą postawiony, mający pod sobą żołnierzy, i mówię temu: idź, a idzie; a drugiemu: przyjdź, i przychodzi: a słudze mojemu uczyń to, i czyni.9 Co usłyszawszy Jezus zadziwił się, i obróciwszy się, rzekł rzeszom za sobą idącym: Zaprawdę powiadam wam, nie znalazłem tak wielkiej wiary nawet w Izraelu10 A wróciwszy się do domu ci, co byli posłani, znaleźli sługę, który chorował, zdrowego. WSKRZESZENIE MŁODZIEŃCA Z NAIM.11 I Stało się, potem szedł do miasta, które zowią Naim, a z nim szli uczniowie jego i rzesza wielka.12 Gdy się zaś przybliżył ku bramie miejskiej, oto wynoszono umarłego, jedynego syna matki jego, a była to wdowa, i wielka rzesza z miasta była z nią.13 A gdy ujrzał ją Pan, miłosierdziem wzruszony nad nią, rzekł jej: Nie płacz! 14 I przystąpił i dotknął się mar (a ci, co nieśli, stanęli), i rzekł: Młodzieńcze! Tobie mówię, wstań!15 I usiadł ten, który był umarły, i począł mówić, i oddał go matce jego16 I zdjął wszystkich strach, i wielbili Boga, mówiąc: Że prorok wielki powstał między nami, i że Bóg nawiedził lud swój.17 I rozeszła się o nim ta wieść po całej Judei i po wszystkiej okolicznej krainie. POSELSTWO JANA CHRZCICIELA.18 I oznajmili o tym wszystkim Janowi uczniowie jego.19 A Jan wezwał dwóch spośród uczniów swoich, i posłał do Jezusa, mówiąc: Ty jesteś tym, który ma przyjść, czy też innego czekamy?20 Gdy zaś przyszli do niego ci mężowie, rzekli: Jan Chrzciciel posłał nas do ciebie, mówiąc: Ty jesteś tym, który ma przyjść, czy też innego czekamy? 21 (W tej też godzinie uzdrowił wielu od niemocy i chorób i od złych duchów, a wielu ślepym wzrok przywrócił).22 A odpowiadając, rzekł im: Idźcie i donieście Janowi, coście słyszeli i widzieli; “Że ślepi widzą, chromi chodzą, trędowaci bywają oczyszczeni, głusi słyszą, umarli zmartwychwstają, ubogim ewangelia bywa opowiadana.”23 A błogosławiony jest, który się ze mnie nie zgorszy.24 I gdy posłowie Janowi odeszli, począł mówić o Janie do rzeszy: Cóżeście wyszli widzieć na pustyni? Trzcinę chwiejącą się od wiatru?25 Ale coście wyszli widzieć ? Człowieka w miękkie szaty obleczonego ? Oto ci, co są w kosztownej odzieży i w rozkoszach, w domach królewskich są26 Ale coście wyszli widzieć ? Proroka ? Zaiste powiadam wam i więcej niż proroka.27 Ten jest, o którym napisane jest: “Oto posyłam Anioła mego przed obliczem twoim, który zgotuje drogę twoją przed tobą.”28 Albowiem powiadam wam: Nie ma między narodzonymi z niewiast większego proroka nad Jana Chrzciciela; ale kto mniejszy jest w królestwie Bożym, większy jest, niźli on.29 A słysząc lud wszystek i celnicy, oddali cześć Bogu, przyjmując chrzest Janowy.30 Ale faryzeusze i biegli w Zakonie wzgardzili zamiarem Bożym względem siebie, nie przyjmując chrztu od niego.31 I rzekł Pan: Do kogóż więc przyrównam ludzi plemienia tego, a komu są podobni?32 Podobni są chłopiętom na rynku siedzącym i wołającym jedni do drugich i mówiącym: Graliśmy wam na piszczałkach, a nie tańczyliście; zawodziliśmy, a nie płakaliście.32 Gdyż Jan Chrzciciel przyszedł, nie jedząc chleba ani nie pijąc wina, a mówicie: Czarta ma.34 Przyszedł Syn Człowieczy jedząc i pijąc, a mówicie: Oto człowiek obżerca i winopijca, przyjaciel celników i grzeszników. 35 I usprawiedliwiona jest mądrość od wszystkich synów swoich. GRZESZNICA PODCZAS UCZTY.36 Pewien zaś faryzeusz prosił go, aby z nim jadł. I wszedłszy w dom faryzeusza, zasiadł do stołu.37 A oto niewiasta, która była w mieście grzesznicą, skoro dowiedziała się, że siedzi u stołu w domu faryzeusza, przyniosła słoik alabastrowy olejku;38 i stanąwszy z tyłu u nóg jego, poczęła łzami polewać nogi jego, a włosami głowy swojej wycierała, i całowała nogi jego, i olejkiem namaszczała.39 A widząc faryzeusz, który go był zaprosił, rzekł sam do siebie, mówiąc: Gdyby ten był prorokiem, przecieżby wiedział, kto i jaka jest ta niewiasta, która się go dotyka: że jest grzesznicą.40 A Jezus odpowiadając, rzekł do niego: Szymonie, mam ci coś powiedzieć.41 On zaś rzekł: Mistrzu, powiedz. Dwóch dłużników miał pewien wierzyciel: jeden winien był pięćset denarów, a drugi pięćdziesiąt.42 Lecz gdy oni nie mieli skąd oddać, darował obydwom; któryż więc bardziej go miłuje?43 Szymon odpowiadając, rzekł: Mniemam, że ten, któremu więcej darował. A on mu powiedział: Dobrześ rozsądził.44 I zwróciwszy się do niewiasty, rzekł Szymonowi: Widzisz tę niewiastę? Wszedłem do domu twego, nie dałeś wody na nogi moje, a ona łzami oblała nogi moje, i włosami swymi otarła.45 Nie dałeś mi pocałunku, a ona odkąd weszła, nie przestała całować nóg moich.46 Nie namaściłeś oliwą głowy mojej, ta zaś namaściła olejkiem nogi moje.47 Przeto powiadam ci: Odpuszcza się jej wiele grzechów, gdyż wielce umiłowała; a komu mniej odpuszczają, mniej miłuje.48 I rzekł do niej: Odpuszczają ci się grzechy.49 I poczęli współsiedzący mówić między sobą: Któż jest ten, który i grzechy odpuszcza? I rzekł do niewiasty: Wiara twoja cię zbawiła, idź w pokoju.8 PODRÓŻ PO GALILEI1.I Stało się potem, a on chodził po miastach i miasteczkach, każąc i przepowiadając królestwo Boże, a dwunastu z nim,2 i niektóre niewiasty, które były uzdrowione od złych duchów i od chorób: Maria, którą zowią Magdaleną, z której wyszło było siedmiu czartów,3 i Joanna, żona Chuzy, zarządcy dóbr Heroda, i Zuzanna i wiele innych, które mu służyły z majętności swoich. PRZYPOWIEŚĆ O SIEWCY.4 Gdy zaś wielka rzesza schodziła się i zmiast spieszyli do niego, rzekł przez podobieństwo:5 Wyszedł który sieje, siać nasienie swoje. A gdy siał, jedno upadło koło drogi, i zdeptane zostało, a ptaki niebieskie wydziobały je.6 A drugie upadło na opokę, a gdy wzeszło, uschło, bo nie miało wilgoci.7 A inne padło między ciernie, a gdy ciernie razem wzrosły, przydusiły je.8 A inne padło na ziemię dobrą; a gdy wzrosło, wydało owoc stokrotny. To mówiąc, wołał: Kto ma uszy ku słuchaniu, niechaj słucha.9 I pytali go uczniowie jego, co by to była za przypowieść ?10 A on im rzekł: Wam dane jest znać tajemnice królestwa Bożego, a innym przez przypowieści, aby widząc nie widzieli, a słysząc nie rozumieli.11 Jest zaś ta przypowieść: Nasieniem jest słowo Boże.12 A którzy koło drogi są, ci są, co słuchają, a potem przychodzi diabeł i wybiera słowo z serca ich, aby uwierzywszy nie byli zbawieni.13 A którzy na opokę, ci są, którzy gdy usłyszą, z weselem przyjmują słowo, ale korzenia nie mają; ci do czasu wierzą, i w czasie próby odstępują.14 Które zaś padło między ciernie, ci są, którzy usłyszeli, a odszedłszy, od trosk i bogactw i rozkoszy życia bywają zaduszeni, i nie przynoszą owocu.15 A które na ziemię dobrą, ci są, co dobrym a wybornym sercem usłyszawszy, zachowują słowo, i owoc przynoszą w cierpliwości. CEL TEJ NAUKI.16 Nikt zaś, zapaliwszy świecę, nie nakrywa jej naczyniem, ani stawia pod łóżko, ale stawia na świeczniku, aby ci, co wchodzą, widzieli światło.17 Nie ma bowiem tajemnej rzeczy, która by się wyjawić nie miała, ani skrytej, która by poznana nie była, i na jaw nie wyszła18 A więc uważajcie, jak słuchać macie; albowiem kto ma, będzie mu dane; a kto nie ma, i to, co sądzi, że ma, będzie mu odjęte. KREWNI JEZUSA19 I przyszli do niego matka i bracia jego, ale nie mogli do niego przystąpić z powodu ciżby.20 I oznajmiono mu: Matka twoja i bracia twoi stoją przed domem, chcąc cię widzieć.21 A on odpowiadając, rzekł im: Matką moją i braćmi moimi są ci, którzy słuchają słowa Bożego i czynią je. BURZA NA MORZU.22 Stało się zaś dnia jednego, a on wstąpił w łódkę i uczniowie jego. I rzekł do nich: Przeprawmy się za jezioro. I odbili od brzegu23 A gdy oni płynęli usnął. I przyszła nawałnica wiatru na jezioro, i zalewało ich, i byli w niebezpieczeństwie.24 A przystąpiwszy, zbudzili go, mówiąc: Mistrzu, giniemy! A on wstawszy, złajał wiatr i nawałnicę wody, i uspokoiły się, i stała się cisza.25 I rzekł im: Gdzież jest wiara wasza ? A oni. bojąc się, mówili ze zdziwieniem jeden do drugiego: Kto mniemasz, jest ten, że i wiatrom i morzu rozkazuje, a słuchają go? OPĘTANY Z GERAZY.26 I popłynęli do krainy Gerazeńczyków, która jest naprzeciw Galilei.27 A gdy wyszedł na ląd, zabiegł mu pewien człowiek, co miał czarta już od dawnego czasu, i nie nosił odzienia, i nie mieszkał w domu, ale w grobach.28 Ten, gdy ujrzał Jezusa, upadł przed nim i zawoławszy wielkim głosem, mówił: Co ci do mnie, Jezusie, Synu Boga Najwyższego? Proszę cię, nie dręcz mnie.29 Rozkazywał bowiem duchowi nieczystemu, aby wyszedł z człowieka. Od dawnego bowiem czasu porywał go, i wiązano go łańcuchami, i w pętach strzeżono; a on zerwawszy więzy, bywał pędzony od czarta na pustynię.30 Jezus zaś spytał go, mówiąc: Jakie masz imię? A on odpowiedział: Legion: bo weszło było wielu czartów w niego.31 I prosili go, aby im nie.kazał iść do przepaści.32 A było tam stado wielu wieprzów, pasących się na górze; i prosili go, aby im pozwolił w nie wejść; i pozwolił im.33 Wyszli tedy czarci z człowieka i weszli w wieprze, i stado pędem wpadło z urwistego brzegu w jezioro, i utonęło.34 A gdy pasterze ujrzeli, co się stało, uciekli, i dali znać do miasta i do wiosek. 35 I wyszli oglądać, co się stało, i przyszli do Jezusa; i znaleźli człowieka, z którego wyszły czarty, siedzącego, ubranego i ze zdrowym umysłem, u nóg jego, i zlękli się36 I opowiedzieli im też ci, którzy widzieli, jak wybawiony został od legionu.37 I prosił go cały lud krainy Gerazeńczyków, aby odszedł od nich; bo byli wielkim strachem zdjęci. A on wsiadłszy do łodzi, odjechał z powrotem.38 I prosił go człowiek, z którego wyszli byli czarci, aby mógł być przy nim.39 Ale Jezus odprawił go, mówiąc: Wróć się do domu twego, a opowiadaj, jak wielkie rzeczy Bóg ci uczynił. I poszedł po całym mieście, opowiadając, jak wielkie rzeczy uczynił mu Jezus. WSKRZESZENIE CÓRKI JAIRA.40 Stało się zaś, gdy się wrócił Jezus, przyjęła go rzesza, bo wszyscy nań czekali.41 A oto przyszedł mąż imieniem Jair, a był on przełożonym synagogi; i upadł do nóg Jezusowych, prosząc go, aby przyszedł do domu jego,42 bo miał córkę jedyną, około lat dwunastu, a ta umierała. I zdarzyło się, gdy szedł, cisnęły się nań rzesze.43 A pewna niewiasta, która miała krwotok od lat dwunastu, i wydała była na lekarzy całą swą majętność, a od żadnego nie mogła być uleczona,44 przystąpiła z tyłu, i dotknęła się kraju szaty jego, a natychmiast ustał jej krwotok45 I rzekł Jezus: Kto jest, co się mnie dotknął ? Gdy się zaś wszyscy wypierali, rzekł Piotr i ci, którzy z nim byli: Mistrzu! Rzesze ściskają się i tłoczą, a ty mówisz: Kto się mnie dotknął?46 A Jezus rzekł: Dotknął się mnie ktoś, bo ja wiem, że moc wyszła ze mnie.47 Niewiasta zaś widząc, że się nie ukryła, drżąc przyszła, i upadła do nóg jego; í dla jakiej przyczyny się go dotknęła, oznajmiła wobec całego ludu i jak natychmiast uzdrowiona została.48 Lecz on jej powiedział: Córko, wiara twoja cię uzdrowiła, idź w pokoju.49 Gdy on jeszcze mówił, przyszedł ktoś do przełożonego synagogi, mówiąc mu: Że umarła córka twoja, nie trudź go.50 A Jezus usłyszawszy to słowo, odpowiedział ojcu dzieweczki: Nie bój się, wierz tylko, a będzie zdrowa.51 I wszedłszy w dom, nie pozwolił nikomu wejść ze sobą tylko Piotrowi i Jakubowi i Janowi i ojcu i matce dzieweczki.52 Wszyscy zaś płakali, i żałowali jej; lecz on rzekł: Nie płaczcie! Nie umarła dzieweczka, ale śpi.53 I śmiali się z niego, wiedząc, że była umarła.54 A on ująwszy ją za rękę, zawołał, mówiąc: Dzieweczko, wstań!55 I wrócił się duch jej, i zaraz wstała; i rozkazał, aby jej dano jeść. 56 I zdumieli się rodzice jej, a on im nakazał, aby nikomu nie opowiadali, co się stało.9 ROZESŁANIE APOSTOŁÓW.1 Zwoławszy zaś dwunastu apostołów, dał im moc i władzę nad wszystkimi czartami, i żeby uzdrawiali choroby.2 I posłał ich przepowiadać królestwo Boże i uzdrawiać niemocnych. 3 I rzekł do nich: Nie bierzcie nic na drogę, ani laski, ani torby podróżnej, ani chleba, ani pieniędzy, ani nie miejcie po dwie suknie.4 A do któregokolwiek domu wejdziecie, tam mieszkajcie, i stamtąd nie wychodźcie.5 A którzykolwiek by was nie przyjęli, wychodząc z tego miasta, nawet proch z nóg waszych otrząśnijcie na świadectwo przeciw nim. 6 Wyszedłszy zaś, obchodzili miasteczka, opowiadając ewangelię, i uzdrawiając wszędzie. NIEPOKÓJ HERODA.7 I usłyszał Herod tetrarcha wszystko, co się działo przez niego, a wahał się, dlatego że niektórzy powiadali, iż Jan zmartwychwstał;8 a inni zaś, że się Eliasz ukazał; a inni znowu, że zmartwychwstał jeden z dawnych proroków.9 I rzekł Herod: Jana ja ściąłem; któż więc jest ten, o którym takie rzeczy słyszę ? I starał się go zobaczyć.C. OD ROZMNOŻENIA CHLEBA DO PIERWSZEJ PODRÓŻY DO JERUZALEM (9,10-50) ROZMNOŻENIE CHLEBA.10 I wróciwszy się apostołowie opowiedzieli mu wszystko, co uczynili. I wziąwszy ich, udał się osobno na miejsce pustynne, w pobliżu Betsaidy.11 A rzesze dowiedziawszy się o tym, poszły za nim; i przyjął je, i opowiadał im o królestwie Bożym; a tych, którzy potrzebowali uleczenia, uzdrawiał.12 Dzień zaś miał się ku schyłkowi. I przystąpiwszy dwunastu, rzekli mu: Rozpuść rzesze, by odszedłszy do miasteczek i wsi, które są Wokoło, znalazły gospodę i żywność; bo jesteśmy tu na miejscu pustynnym.13 I rzekł do nich: Wy im jeść dajcie. A oni powiedzieli: Nie mamy więcej, tylko pięcioro chleba i dwie ryby; chyba że my pójdziemy, i kupimy żywności na całą tę rzeszę.14 A było mężczyzn około pięciu tysięcy. I rzekł do uczniów swoich: Posadźcie ich gromadami po pięćdziesięciu.15 I uczynili tak, i posadzili wszystkich.16 A wziąwszy pięcioro chleba i dwie ryby, spojrzał w niebo, i pobłogosławił je, i połamał, i rozdawał uczniom swoim, aby kładli przed rzeszę.17 I jedli wszyscy, i najedli się, i zebrano co im zbyło, dwanaście koszów ułomków. WYZNANIE PIOTRA I ZAPOWIEDŹ MĘK1.18 I stało się, gdy był sam na modlitwie, byli z nim i uczniowie, i zapytał ich, mówiąc: Kim mię powiadają być rzesze ?19 A oni odpowiedzieli, i rzekli: Janem Chrzcicielem, drudzy zaś Eliaszem, a inni, że prorok jeden z dawniejszych zmartwychwstał.20 I rzekł im: A wy kim mnie być powiadacie? Odpowiadając Szymon Piotr, rzekł: Chrystusem -Bożym.21 0n zaś zagroziwszy im, rozkazał, aby tego nikomu nie powiadali,22 mówiąc: Że potrzeba, aby Syn Człowieczy wiele cierpiał, i był wzgardzony od starszych i od przedniejszych kapłanów i doktorów, i aby był zabity, a trzeciego dnia zmartwychwstał. NAŚLADOWANIE CHRYSTUSA.23 Mówił zaś do wszystkich: Jeśli kto chce iść za mną, niech zaprze samego siebie, a weźmie krzyż swój na każdy dzień, i niech idzie za mną. 24 Kto bowiem chciałby duszę swoją zachować, straci ją; a kto by stracił duszę swoją dla mnie, zachowa ją.26 Albowiem co za pożytek ma człowiek, jeśliby zyskał wszystek świat, a samego siebie stracił, i sam na sobie szkodę poniósł?26 Kto bowiem wstydziłby się mnie i słów moich, tego Syn Człowieczy wstydzić się będzie, kiedy przyjdzie w majestacie swoim, i Ojca, i świętych aniołów.27 A powiadam wam prawdziwie: Są niektórzy tu stojący, co nie zaznają śmierci, aż ujrzą królestwo Boże. PRZEMIENIENIE PAŃSKIE.28 I stało się po tych słowach prawie w osiem dni, i wziął Piotra i Jakuba i Jana, i wyszedł na górę, aby się modlić.29 A gdy się modlił, stał się inny wygląd oblicza jego, a odzienie jego białe i lśniące.30 A oto dwaj mężowie rozmawiali z nim a byli to Mojżesz i Eliasz,31 widziani w chwale; i mówili o zejściu jego, którego miał dokonać w Jeruzalem. 32 Piotr zaś i ci, co byli z nim, byli snem zmorzeni; a przebudziwszy się, ujrzeli majestat jego i dwóch mężów, którzy przy nim stali.33 I stało się, gdy odchodzili od niego, rzekł Piotr do Jezusa: Mistrzu! Dobrze nam tu być, i uczyńmy trzy przybytki, jeden tobie, a jeden Mojżeszowi, i jeden Eliaszowi; a nie wiedział, co mówi.34 Skoro on to mówił, powstał obłok, i zasłonił ich; i zlękli się, gdy wchodzili w obłok.36 I odezwał się głos z obłoku mówiący: Ten jest Syn mój miły, jego słuchajcie.36 Gdy zaś głos brzmiał, pozostał sam Jezus. A oni milczeli, i w te dni nikomu nic nie powiedzieli z tego, co widzieli. UZDROWIENIE CHŁOPCA OPĘTANEGO.37 I stało się nazajutrz, gdy oni -schodzili z góry, zabiegła im rzesza wielka.38 I oto człowiek z rzeszy zawołał, mówiąc: Nauczycielu! Proszę cię, wejrzyj na syna mego, bo jedynego mam.39 A oto duch go porywa, i nagle krzyczy, i rzuca nim, i targa z pianą, i z trudnością odchodzi, męcząc go.40 I prosiłem uczniów twoich, aby go wyrzucili, a nie mogli.41 Jezus zaś odpowiadając, rzekł: O plemię niewierne i przewrotne! Dokądże u was będę i cierpieć was będę? Przyprowadź tu syna twego.42 A gdy nadchodził, rzucił go czart o ziemię, i tarzał; lecz Jezus zgromił ducha nieczystego, i uzdrowił chłopca, i oddał go ojcu jego. DRUGA ZAPOWIEDŹ MĘKI.43 I Zdumieli się wszyscy nad wielkością Boga. A gdy się wszyscy dziwili wszystkiemu, co czynił, rzekł do uczniów swoich:44 Weźcie wy sobie do waszych serc te słowa; albowiem stanie się, że Syn Człowieczy będzie wydany w ręce ludzkie.45 Lecz oni nie rozumieli tego słowa, i zakryte było przed nimi, że go nie pojęli; a bali się spytać go o to słowo. ZALECENIE POKORY I WYROZUMIAŁOŚCI.46 A przyszła im myśl, który też z nich jest większy.47 Jezus zaś widząc myśli ich serca, wziął dziecko, i postawił je przy sobie, 48 i rzekł im: Ktokolwiek przyjąłby to dziecko w imię moje, mnie przyjmuje; a kto mnie przyjmuje, przyjmuje tego, który mię posłał; albowiem kto mniejszy jest między wami wszystkimi, ten jest większy.49 A odpowiadając Jan, rzekł: Mistrzu, widzieliśmy człowieka w imię twoje czarty wyrzucającego, i zabroniliśmy mu, bo nie chodzi z nami.50 I rzekł do niego Jezus: Nie zabraniajcie; bo kto nie jest przeciwko wam, za wami jest.III Podróże do Jeruzalem (9,51-19,28) A. PIERWSZA PODRÓŻ (9,51-10,42) NIEGOŚCINNI SAMARYTANIE.51 Stało się zaś gdy się dopełniły dni wzięcia jego, a on postanowił niezłomnie, aby iść do Jeruzalem.52 I wysłał posłów przed obliczem swoim, a idąc, weszli do miasteczka samarytańskiego, aby mu przygotować gospodę.53 Ale go nie przyjęli, ponieważ szedł w stronę Jeruzalem.54 Widząc zaś uczniowie jego Jakub i Jan, rzekli: Panie, chcesz, powiemy, żeby ogień zstąpił z nieba, i spalił ich ?55 A obróciwszy się, zganił ich, mówiąc: Nie wiecie, czyjego ducha jesteście. 56 Syn Człowieczy nie przyszedł gubić dusz, ale je zbawiać. I odeszli do innego miasteczka. NIEDOSKONALI UCZNIOWIE.57 I zdarzyło się, gdy oni szli drogą, odezwał się ktoś do niego: Pójdę za tobą, dokądkolwiek pójdziesz.58 Rzekł mu Jezus: Lisy mają jamy, a ptaki niebieskie gniazda, lecz Syn Człowieczy nie ma, gdzieby głowę skłonił. 59 I rzekł do innego: Pójdź za mną. On zaś odparł: Panie, pozwól mi najpierw pójść i pogrzebać ojca mego.60 A Jezus mu rzekł: Niechaj umarli grzebią swych umarłych; a ty idź, i opowiadaj królestwo Boże.61 I rzekł inny: Pójdę za tobą, Panie, ale pozwól mi wpierw rozporządzić rzeczami, które są w domu.62 Rzekł do niego Jezus: Żaden, który rękę swą przyłożył do pługa, a ogląda się wstecz, nie jest zdatny do królestwa Bożego.10 ROZESŁANIE 72 UCZNIÓW.1 Potem zaś naznaczył Pan innych siedemdziesięciu dwóch, i rozesłał ich po dwóch przed sobą do wszystkich miast i miejsc, dokąd sam miał przybyć. 2 I mówił im: Żniwo wprawdzie wielkie, ale robotników mało; proścież tedy Pana żniwa, aby wysłał robotników na żniwo swoje.3 Idźcie, oto ja was posyłam jako baranki między wilki.4 Nie noście trzosa, ani torby podróżnej, ani butów, a nikogo po drodze nie pozdrawiajcie.5 Do któregokolwiek domu wejdziecie, naprzód mówcie: Pokój temu domowi.6 A jeśliby tam był syn pokoju, spocznie na nim pokój wasz; a jeśli nie, wróci się do was.7 W tym też samym domu mieszkajcie, jedząc i pijąc to, co u nich jest, bo godzien jest robotnik zapłaty swojej. Nie przechodźcie z domu do domu.8 A do jakiegokolwiek miasta wejdziecie, a przyjmą was, jedzcie, co przed was położą. 9 I uzdrawiajcie niemocnych, którzy w nim są, a powiadajcie im: Przybliżyło się do was królestwo Boże.10 Jeśli zaś w -jakim mieście, do którego wejdziecie, nie przyjmą was, wyszedłszy na ulice jego, mówcie:11 I proch, który przylgnął do nas z miasta waszego, strząsamy na was; wszakże to wiedzcie, że przybliżyło się królestwo Boże.12 Powiadam wam, że Sodomie lżej będzie w ów dzień, niż temu miastu: NIEPOKUTUJĄCE MIASTA.13 Biada tobie, Korozain! Biada tobie, Betsaido! Albowiem, gdyby w Tyrze i Sydonie dokonały się były cuda, które się w was spełniły, dawno by siedząc we włosienicy i w popiele pokutowali.14 Wszakże Tyrowi i Sydonowi lżej będzie na sądzie, niźli wam.15 I ty Kafarnaum, aż do nieba wyniesione, aż do piekła będziesz pogrążone.16 Kto was słucha, mnie słucha; a kto wami gardzi, mną gardzi; a kto mną gardzi, gardzi tym, który mię posłał. POWRÓT UCZNIÓW17 A powróciło siedemdziesięciu dwóch z weselem, mówiąc: Panie, i czarci się nam poddają w imię twoje.18 I rzekł im: Widziałem szatana, jako błyskawicę z nieba spadającego19 Oto dałem wam moc deptania po wężach i skorpionach i po wszelakiej mocy nieprzyjaciela, a nic wam nie zaszkodzi.20 Wszelako z tego się nie weselcie, że się wam duchy poddają; ale się weselcie, że imiona wasze zapisane są w niebiosach. DZIĘKCZYNNA MODLITWA JEZUSA.21 W owej godzinie rozradował się Duchem Świętym, i rzekł: Wyznaję Tobie, Ojcze, Panie nieba i ziemi, żeś to zakrył przed mądrymi i uczonymi, a objawiłeś to maluczkim. Tak, Ojcze, gdyż tak się spodobało tobie.22 Wszystko jest mi oddane przez Ojca mego; a nikt nie wie, kim jest Syn, tylko Ojciec; i kim jest Ojciec, tylko Syn i komu Syn chciałby objawić.23 A zwróciwszy się do uczniów swoich, rzekł: Błogosławione oczy, które widzą, co wy widzicie.24 Mówię wam bowiem, że wielu proroków i królów pragnęło widzieć, co wy widzicie, a nie widzieli, i słyszeć, co słyszycie, a nie słyszeli. MIŁOSIERNY SAMARYTANIN.25 A oto pewien biegły w Zakonie powstał, kusząc go, i mówiąc: Nauczycielu, co czyniąc, dostąpię życia wiecznego?26 A on rzekł do niego: W Zakonie co napisane, jak czytasz?27 On odpowiadając, rzekł: “Będziesz miłował Pana Boga twego, z całego serca twego i z całej duszy twojej, i ze wszystkich sił twoich i ze wszystkiej myśli twojej, a bliźniego twego jako samego siebie.”28 I rzekł mu: Dobrześ odpowiedział; to czyń, a będziesz żył.29 0n zaś chcąc samego siebie usprawiedliwić, rzekł do Jezusa: A kto jest moim bliźnim ?30 Jezus zaś podejmując, rzekł: Pewien człowiek szedł z Jeruzalem do Jerycha i wpadł między zbójców, którzy go też złupili, i rany zadawszy, odeszli, na pół umarłego zostawiając.31 I zdarzyło się, że pewien kapłan zstępował tą samą drogą, a ujrzawszy go, minął.32 Także i lewita, przyszedłszy na to miejsce i ujrzawszy go, minął.33 Lecz pewien Samarytanin jadąc, przechodził obok niego, i ujrzawszy go, wzruszył się miłosierdziem. 34 A przybliżywszy się, zawiązał rany jego, nalawszy oliwy i wina, a włożywszy go na bydlę swoje, zaprowadził do gospody, i pielęgnował go.35 A nazajutrz wyjął dwa denary, i dał gospodarzowi, i rzekł: Miej staranie o nim, a cokolwiek więcej wydasz, ja, gdy się wrócę, oddam tobie.36 Który z tych trzech zdaje ci się być bliźnim tego, co wpadł między zbójców ?37 On zaś rzekł: Ten, który uczynił miłosierdzie nad nim. I rzekł mu Jezus: Idź, i ty czyń podobnie. MARTA I MARIA.38 I stało się, gdy szli, a on wstąpił do pewnego miasteczka; i pewna niewiasta, imieniem Marta, przyjęła go do domu swego.39 A miała ona siostrę, imieniem Maria, która też siedząc u nóg Pańskich, słuchała słowa jego.40 Marta zaś zabiegała około rozmaitej posługi. A stanąwszy rzekła: Panie, czy nie dbasz o to, że siostra moja zostawiła mię, żebym sama usługiwała ? Powiedzże jej tedy, by mi pomogła.41 I odpowiadając, rzekł jej Pan: Marto, Marto, troszczysz się i frasujesz około bardzo wiela. Ale jednego potrzeba42 Maria najlepszą cząstkę obrała, która od niej odjęta nie będzie.11B. W JERUZALEM I W DRODZE POWROTNEJ (11,1-13,21) MODLITWA PAŃSKA.1 I Stało się, gdy był w pewnym miejscu na modlitwie, skoro przestał, rzekł doń jeden z uczniów jego: Panie, naucz nas modlić się, jak i Jan nauczył uczniów swoich.2 I rzekł im: Gdy się modlicie, mówcie: Ojcze, święć się imię twoje. Przyjdź królestwo twoje.3 Chleba naszego powszedniego daj nam dzisiaj.4 A odpuść nam grzechy nasze, bo i my odpuszczamy każdemu naszemu winowajcy. I nie wwódź nas w pokuszenie. WYTRWAŁOŚĆ W MODLITWIE5 I rzekł do nich: Kto z was będzie miał przyjaciela, i pójdzie do niego o północy, i powie mu: “Przyjacielu, pożycz mi trzy chleby;6 bo przyjaciel mój przyszedł do mnie z drogi, a nie mam co przed nim położyć.” 7 A on z wewnątrz odpowiadając, rzekłby: “Nie naprzykrzaj mi się, już drzwi zamknięte, a dzieci moje są ze mną w łóżku; nie mogę wstać i dać ci.”8 I jeśli on będzie dalej kołatał, powiadam wam: chociaż nie da mu, i nie wstanie, dlatego że jest przyjacielem jego, to dla natręctwa jego wstanie, i da mu tyle, ile mu potrzeba.9 I ja wam powiadam: Proście, a będzie wam dane; szukajcie, a znajdziecie; pukajcie, a będzie wam otworzone.10 Albowiem każdy, kto prosi, otrzymuje; a kto szuka, znajduje; a pukającemu będzie otworzone. 11 Kto zaś z was jeśli prosi ojca o chleb, czy da mu kamień; albo o rybę, czy zamiast ryby poda mu węża?12 Albo jeśliby prosił o jajo, czy poda mu skorpiona?13 Jeśli więc wy, choć jesteście złymi, umiecie dawać dobre datki dzieciom waszym, o ileż więcej Ojciec wasz z nieba da ducha dobrego tym, którzy go proszą ? BLUŹNIERSTWO FARYZEUSZÓW14 I wyrzucał czarta, a on był niemy; a gdy wyrzucił czarta, przemówił niemy i zdziwiły się rzesze.15 A niektórzy z nich mówili: Przez Belzebuba, księcia czartowskiego, wyrzuca czarty.16 Inni zaś kusząc, domagali się znaku od niego z nieba.17 On zaś gdy poznał myśli ich, rzekł im: Wszelkie królestwo przeciw sobie rozdzielone, będzie spustoszone, i dom na dom upadnie.18 A jeśli i szatan rozdzielony jest przeciw sobie, jakże się ostoi królestwo jego? Mówicie bowiem, że ja przez Belzebuba wyrzucam czarty.19 A jeśli ja przez Belzebuba wyrzucam czarty, synowie wasi przez kogo wyrzucają? Dlatego oni sędziami waszymi będą.20 Lecz jeśli palcem Bożym wyrzucam czarty, zaiste przyszło do was królestwo Boże.21 Gdy mocarz zbrojny strzeże dworu swego, w pokoju jest to, co posiada.22 A jeśli mocniejszy od niego nadszedłszy, zwycięży go, zabierze wszystką broń jego, w której ufał, i łupy jego rozda.23 Kto nie jest ze mną, przeciw mnie jest, a kto nie gromadzi ze mną, rozprasza.24 Gdy duch nieczysty wyjdzie z człowieka, chodzi po miejscach bezwodnych, szukając odpoczynku; a nie znalazłszy, mówi: Wrócę się do domu mego, skąd wyszedłem.25 I przyszedłszy, znajduje go umiecionym i ozdobionym.26 Wtedy idzie, i bierze ze sobą siedmiu innych duchów gorszych aniżeli sam, a wszedłszy mieszkają tam. I stają się ostatnie rzeczy tego człowieka gorsze, niż pierwsze. MACIERZYŃSTWO MARYI BŁOGOSŁAWIONE27 I stało się, gdy to mówił, podniósłszy głos pewna niewiasta z rzeszy, rzekła mu: Błogosławione łono, które cię nosiło, i piersi któreś ssał.28 A on rzekł: I owszem, błogosławieni, którzy słuchają słowa Bożego, i strzegą go. JONASZ FIGURĄ MESJASZA.29 Gdy zaś rzesze się zbierały, począł mówić: Plemię to jest plemieniem złośliwym: żąda znaku, a znak nie będzie mu dany, tylko znak Jonasza proroka.30 Jak bowiem Jonasz był znakiem dla niniwitów, tak będzie i Syn Człowieczy dla plemienia tego.31 Królowa Południa powstanie na sądzie z mężami plemienia tego, i potępi ich; bo przyjechała od krańców ziemi słuchać mądrości Salomona; a oto tu więcej, niż Salomon.32 Mężowie niniwici powstaną na sądzie z plemieniem tym, i potępią je, bo pokutę czynili na kazanie Jonasza; a oto tu więcej, niż Jonasz. PORÓWNANIE ZE ŚWIECĄ.33 Nikt świecy nie zapala, i nie stawia w ukryciu, ani pod korcem, ale na świeczniku, aby ci, którzy wchodzą, widzieli światło.34 Świecą ciała twego jest oko twoje. Jeśli oko twoje będzie szczere, całe ciało twoje będzie świetlane; lecz jeśli będzie złe, i ciało twoje też ciemne będzie.35 Bacz tedy, żeby światło, które w tobie jest, nie było ciemnością.36 Jeśliby więc całe twoje ciało było świetlane, nie mając żadnej cząstki ciemności, całe będzie jasne, i jako światło błyskawicy oświeci cię. NAPIĘTNOWANIE OBŁUDY FARYZEJSKIEJ.37 A gdy mówił, zaprosił go pewien faryzeusz, aby obiadował u niego. I wszedłszy, zasiadł do stołu.38 Lecz faryzeusz zastanawiając się, począł sam sobie w myśli mówić, czemu się nie obmył przed obiadem.39 I rzekł Pan do niego: Teraz wy faryzeusze oczyszczacie, co jest z wierzchu kubka i misy, wnętrze zaś wasze pełne jest zdzierstwa i nieprawości.40 Nierozumni! Czy ten, który uczynił to, co jest z wierzchu, nie uczynił też tego, co jest iˇwewnątrz ?41 Wszakże co zbywa, dajcie jałmużnę, a oto wszystkie rzeczy będą wam czyste.42 Ale biada wam faryzeuszom, że dajecie dziesięcinę z mięty i z ruty i z wszelkiej jarzyny, a zaniedbujecie sąd i miłość Bożą; lecz te rzeczy trzeba było czynić, a tamtych nie zaniedbywać43 Biada wam faryzeuszom, że lubicie pierwsze krzesła w synagogach i pozdrowienia na rynku.44 Biada wam, gdyż jesteście jako groby, których nie widać, i o których ludzie, przechodzący po nich, nie wiedzą. BIADA UCZONYM W PIŚMIE45 A odpowiadając jeden z biegłych w Zakonie, rzekł mu: Nauczycielu, to mówiąc i nam zelżywość czynisz.46 Lecz on rzekł:I wam, biegłym w Zakonie, biada! Gdyż obciążacie ludzi brzemionami, których unieść nie mogą, a sami jednym palcem swoim nie dotykacie brzemion.47 Biada wam, którzy budujecie groby proroków, a ojcowie wasi pozabijali ich.48 Zaiste dajecie świadectwo, że zgadzacie się z uczynkami ojców waszych; bo oni ich zabili, a wybudujecie im groby.49 Dlatego i mądrość Boża powiedziała: Będę posyłać do nich proroków i apostołów, a oni niektórych z nich zabiją i prześladować będą,50 aby żądano krwi wszystkich proroków, którą wylał ten naród od założenia świata,51 od krwi Abla aż do krwi Zachariasza, który zginął między ołtarzem a przybytkiem. Zaiste powiadam wam, zażądają jej od plemienia tego52 Biada wam, biegłym w Zakonie, bo wzięliście klucz zrozumienia; samiście nie weszli, a tym, którzy chcieli wejść, przeszkodziliście.53 Skoro to do nich mówił, zaczęli faryzeusze i biegli w Zakonie bardzo nacierać i zagadywać go o wiele rzeczy,54 czyhając nań, i starając się podchwycić coś z ust. jego, aby go oskarżyć.12 PRZESTROGA PRZED OBŁUDĄ.1 Gdy zaś liczne rzesze stały wokoło, tak że jedni drugich nadeptywali, począł mówić do uczniów swoich. Strzeżcie się kwasu faryzejskiego, którym jest obłuda.2 A nie ma nic ukrytego, o czym by się nie dowiedziano.3 Albowiem coście mówili w ciemnościach, w świetle powiedziane będzie, a coście na ucho mówili w komorach, będzie głoszone na dachach. POCIECHA W PRZEŚLADOWANIU.4 A mówię wam, przyjaciołom moim: Nie dajcie się zastraszyć tym, którzy zabijają ciało, i potem już nie mają co więcej uczynić.5 Lecz pokażę wam, kogo się bać macie; bójcie się tego, który skoro zabije, ma moc wtrącić do piekła. Zaiste powiadam wam, tego się bójcie.6 Czyż pięciu wróbli nie sprzedają za dwa miedziaki, a żaden z nich nie jest w zapomnieniu u Boga?7 Ale i włosy na głowie waszej wszystkie są policzone. A przeto się nie bójcie; drożsi wy jesteście, niż wiele wróbli.8 Wam zaś mówię: Ktokolwiek wyzna mię przed ludźmi, i Syn Człowieczy wyzna go przed aniołami Bożymi.9 Lecz kto się mnie zaprze przed ludźmi, nie będzie uznany przed aniołami Bożymi.10 I każdemu, który mówi słowo przeciw Synowi Człowieczemu, będzie odpuszczone, ale temu, co by bluźnił przeciw Duchowi Świętemu, nie będzie odpuszczone.11 A gdy was prowadzić będą do synagogi i do urzędów i zwierzchności, nie troszczcie się, jak albo co macie odpowiadać albo mówić.12 Gdyż Duch Święty nauczy was w owej godzinie, co wam mówić potrzeba. PRZESTROGA PRZED CHCIWOŚCIĄ.13 I rzekł mu ktoś z rzeszy: Nauczycielu, powiedz bratu memu, aby się ze mną podzielił dziedzictwem.14 Lecz on mu odrzekł: Człowiecze, któż mnie ustanowił sędzią albo rozdzielcą nad wami ?15 I rzekł do nich: Uważajcie, a strzeżcie się wszelkiej chciwości, bo niczyje życie nie polega na obfitości tego, co posiada.16 I powiedział im podobieństwo, mówiąc: Rola pewnego bogatego człowieka zrodziła obfite plony.17 I rozmyślał sam w sobie, mówiąc: Cóż uczynię bo nie mam gdzie zgromadzić plonów moich ?18 I rzekł: Oto co uczynię: zburzę spichlerze moje, a większe pobuduję, i tam zgromadzę wszystko, co mi się urodziło, i dobra moje.19 I powiem duszy swojej: Duszo, masz wiele dóbr zgotowanych na wiele lat; odpoczywaj, jedz, pij, używaj.20 I rzekł mu Bóg: Szalony! Tej nocy duszý twojej zażądają od ciebie; a coś nagotował, czyjeż będzie?21 Tak bywa z tym, który sobie skarby zbiera, a nie jest wobec Boga bogaty. NADMIERNA TROSKA.22 I rzekł do uczniów swoich: Dlatego wam powiadam: nie troszczcie się o duszę waszą, co będziecie jedli, ani o ciało, w co będziecie się odziewali.23 Dusza jest czymś więcej, niż pokarm; a ciało czymś więcej, niż odzienie24 Przypatrzcie się krukom, iż nie sieją, ani żną, nie mają one spiżarni ani spichlerza, a Bóg je karmi. O ileż drożsi od nich wy jesteście?25 A któż z was myśląc, potrafi jeden łokieć przydać do wzrostu swego? 26 Jeśli więc ani tego, co najmniejsze jest, nie możecie, czemuż się o inne rzeczy troszczycie ?27 Przypatrzcie się liliom, jak rosną; nie pracują ani przędą, a powiadam wam: ani Salomon w całej chwale swojej nie był tak ubrany, jak jedna z nich.28 A jeśli trawę, która dziś jest na polu, i jutro bywa w piec wrzucona, tak Bóg przyodziewa, o ileż bardziej was, małej wiary!29 I wy nie pytajcie się, co będziecie jeść, albo co będziecie pić; a w górę się nie podnoście.30 Tego wszystkiego bowiem narody tego świata szukają; a Ojciec wasz wie, że tego potrzebujecie.31 Ale szukajcie najpierw królestwa Bożego, a to wszystko przydane wam będzie. SKARBY W NIEBIE.32 Nie bój się, trzódko mała, bo spodobało się Ojcu waszemu dać wam królestwo.33 Sprzedajcie, co macie, a dajcie jałmużnę; sprawcie sobie trzosy, które nie niszczeją, skarb niewyczerpany w niebie, gdzie złodziej się nie przybliża, ani mól nie psuje. 34 Albowiem gdzie jest skarb wasz, tam i serce wasze będzie. PRZYPOWIEŚĆ O WIERNYM SŁUDZE.35 Niech będą przepasane biodra wasze, i pochodnie gorejące w rękach waszych.36 A wy podobni ludziom, oczekującym pana swego, kiedy z godów weselnych powróci, aby gdy przyjdzie i zapuka, natychmiast mu otworzyć.37 Błogosławieni owi słudzy, których pan przyszedłszy, znajdzie czuwających. Zaprawdę powiadam wam, że się przepasze, i każe im usiąść za stołem, a przechodząc, będzie im służył38 A jeśliby przyszedł o drugiej straży, i jeśliby o trzeciej straży przyszedł, i tak by znalazł, błogosławieni są owi słudzy.39 To zaś wiedzcie, że gdyby wiedział gospodarz, o której godzinie złodziej przyjdzie, czuwałby bez wątpienia, i nie dopuściłby włamać się do domu swego.40 I wy bądźcie gotowi; bo o godzinie, której się nie domyślacie, Syn Człowieczy przyjdzie. WYJAŚNIENIE PRZYPOWIEŚCI41 I rzekł mu Piotr: Panie, czy do nas mówisz tę przypowieść, czy i do wszystkich?42 Pan zaś rzekł: Któż, mniemasz, jest wiernym a roztropnym szafarzem, kto go Pan postanowił nad czeladzią swoją, aby im dał na czas miarę pszenicy?43 Błogosławiony ów sługa, którego pan przyszedłszy, znajdzie tak czyniącym.44 Prawdziwie mówię wam, nad wszystkim, co ma, postanowi go. 45 Ale jeśliby rzekł ów sługa w sercu swoim: Ociąga się pan mój z przyjściem, i zacząłby bić sługi i służebnice, i jeść, i pić, i upijać się;46 przyjdzie pan tego sługi w dzień, w który się nie spodziewa, i o godzinie, której nie wie, i odłączy go, a dział z niewiernymi mu wyznaczy47 Ów zaś sługa, który poznał wolę pana swego, a nie przygotował, i nie uczynił według woli jego, otrzyma wielką chłostę.48 Ale ten, który nie wiedząc, popełnił cośˇgodnego kary, niewielką chłostę otrzyma. A od każdego, któremu wiele dano, wiele domagać się będą, i od tego, któremu wiele zlecono, więcej żądać będą od niego. OGIEŃ I ROZŁĄKA.49 Przyszedłem puścić ogień na ziemię, a czegóż chcę, tylko żeby zapłonął?50 Mam też być chrztem ochrzczony; a jakże ściśniony jestem, póki się to nie dokona!51 Mniemacie, żem przyszedł pokój przynieść na ziemię? Nie, mówię wam, ale rozłączenie.52 Albowiem odtąd będzie w jednym domu pięcioro rozłączonych, troje przeciwko dwojgu, a dwoje przeciwko trojgu.53 Podzielą się ojciec przeciw synowi, a syn przeciw ojcu swemu, matka przeciw córce, a córka przeciw matce, świekra przeciw synowej swojej, a synowa przeciw świekrze swojej. ZNAKI CZASU.54 Mówił zaś i do rzeszy: Gdy widzicie obłok, podnoszący się od zachodu, zaraz mówicie: będzie deszcz; i tak bywa.55 A gdy wiatr wiejący z południa, powiadacie, że będzie gorąco; i bywa.56 0błudnicy! Wygląd nieba i ziemi umiecie rozpoznać, tego zaś czasu jakże nie poznajecie ?57 Czemuż to i sami z siebie nie sądzicie, co jest sprawiedliwe?58 Gdy bowiem idziesz z twym przeciwnikiem do przełożonego, starajże się w drodze uwolnić od niego, by cię przypadkiem nie pociągnął przed sędziego, a sędzia odda cię dozorcy, a dozorca wrzuci cię do więzienia. 59 Powiadam ci: Nie wyjdziesz stamtąd, póki nie oddasz aż do ostatniego szelążka.13 NAPOMNIENIE DO POKUTY1 A na ten czas przybyli niektórzy, oznajmiając mu o Galilejczykach, których krew zmieszał Piłat z ich ofiarami 2 A odpowiadając, rzekł im: Mniemacie, że ci Galilejczycy nad wszystkich innych Galilejczyków bardziej byli grzeszni, że takie rzeczy ucierpieli ?3 Nie, powiadam wam; lecz jeśli pokutować nie będziecie, wszyscy podobnie zginiecie.4 Jak osiemnastu tych, na których upadła wieża w Siloe, i zabiła ich, czy mniemacie, że i oni byli więcej winni, niż wszyscy ludzie mieszkający w Jeruzalem ?5 Nie, mówię wam; ale jeśli pokutować nie będziecie, wszyscy podobnie zginiecie. PRZYPOWIEŚĆ O FIDZE.6 Powiedział zaś i to podobieństwo. Pewien człowiek miał drzewo figowe posadzone w winnicy swojej, i przyszedł, szukając na nim owocu, i nie znalazł.7 I rzekł do uprawiającego winnicę: Oto trzy lata są, jak przychodzę szukać owocu na tej fidze, a nie znajduję; wytnij ją więc, po cóż i ziemię zajmuje?8 A on odpowiadając, rzekł mu: Panie, zostaw ją i na ten rok, aż ją okopię, i gnojem obłożę,9 a może da owoc; a jeśli nie, to potem ją wytniesz. NIEWIASTA UZDROWIONA W SZABAT.10 I nauczał w synagodze ich w szabaty.11 A oto była tam niewiasta, która od osiemnastu lat miała ducha niemocy, a była pochylona, i nie mogła żadną miarą w górę spojrzeć12 Skoro ją ujrzał Jezus, przywołał ją do siebie, i rzekł jej: Niewiasto, uwolniona jesteś od niemocy twojej.13 I włożył na nią ręce, a natychmiast wyprostowała się, i chwaliła Boga.14 0dpowiadając zaś przełożony synagogi, oburzony, że Jezus w szabat uzdrowił, mówił do rzeszy: Jest sześć dni, w które pracować należy, w te dni więc przychodźcie, i leczcie się, a nie w dzień sobotni15 A odpowiadając Pan, rzekł mu: Obłudnicy! Czyż każdy z was w szabat nie odwiązuje od żłobu wołu swego albo osła, i nie prowadzi; by go napoić?16 Tej zaś córki Abrahama, którą związał szatan, oto już osiemnaście lat, nie trzeba było z tych więzów uwolnić w dzień sobotni?17 gdy to mówił, wstydzili się wszyscy przeciwnicy jego; a cały lud radował się ze wszystkiego, co chwalebnie działo się przez niego. RZYPOWIEŚĆ O ZIARNIE GORCZYCY I O KWASIE.18 Mówił tedy: Do czego podobne jest królestwo niebieskie, a do czego je przyrównam?19 Podobne jest do ziarna gorczycznego, które wziąwszy człowiek, posadził w ogrodzie swoim, i urosło, i stało się drzewem wielkim, a ptaki niebieskie spoczywały na gałęziach jego.20 I znowu rzekł: Do czego przyrównam królestwo Boże?21 Podobne jest do kwasu, który wziąwszy niewiasta, włożyła w trzy miary mąki, aż się wszystko zakwasiło.C. DRUGA PODRÓŻ DO JERUZALEM (13,22 -17,10) O CIASNEJ BRAMIE.22 I szedł przez miasta i miasteczka, nauczając i idąc ku Jeruzalem.23 I rzekł mu ktoś: Panie, czy mało jest tych, co mają być zbawieni? On zaś rzekł do nich:24 Usiłujcie wejść przez ciasną bramę; bo powiadam wam, że wielu będzie chciało wejść, a nie będą mogli.25 Lecz gdy wejdzie gospodarz, i zamknie drzwi, zaczniecie stać na dworze i pukać do drzwi, mówiąc: Panie, otwórz nam! A odpowiadając, rzecze wam: Nie znam was, skąd jesteście.26 Wtedy poczniecie mówić: Jadaliśmy wobec ciebie, i pijali, i na ulicach naszych uczyłeś.27 I rzecze wam: Nie znam was, skąd jesteście; odstąpcie ode mnie wszyscy, którzy czynicie nieprawość.28 Tam będzie płacz i zgrzytanie zębów, gdy ujrzycie Abrahama i Izaaka, i Jakuba i wszystkich proroków w królestwie Bożym, a siebie samych precz wyrzuconych.29 I przyjdą od Wschodu i Zachodu, od Północy i Południa, i zasiędą w królestwie Bożym.30 I oto są ostatni, którzy będą pierwszymi, a są pierwsi, którzy będą ostatnimi. JEZUS I HEROD.31 Tegoż dnia przyszli niektórzy z faryzeuszów, mówiąc mu: Wyjdź, a uchodź stąd, bo cię Herod chce zabić.32 I rzekł im: Idźcie, a powiedzcie temu lisowi: Oto wyrzucam czarty, i sprawuję uzdrowienia dziś i jutro, a trzeciego dnia koniec mieć będę.33 Wszakże trzeba mi iść dziś i jutro i pojutrze, bo nie może być, aby prorok zginął poza Jeruzalem. SKARGA NA JEROZOLIMĘ.34 Jeruzalem, Jeruzalem, które zabijasz proroków, i kamienujesz tych, tórzy do ciebie bywają posyłani, ilekroć chciałem zebrać dzieci twoje, jak ptak swe gniazdo pod skrzydła, a nie chciałoś?35 0to dom wasz zostanie wam pusty. A powiadam wam, że mnie nie ujrzycie, aż przyjdzie to, że powiecie: “Błogosławiony, który przychodzi w imię Pańskie.”14 UZDROWIENIE CHOREGO NA PUCHLINĘ.1 I stało się, gdy Jezus wszedł do domu jednego z przedniejszych faryzeuszów jeść chleb w szabat, a oni go podpatrywali.2 A oto pewien człowiek opuchły był przed nim.3 Jezus też odpowiadając, rzekł do biegłych w Zakonie i faryzeuszów, mówiąc: Czy godzi się w szabat uzdrawiać?4 Lecz oni milczeliˇ a on ująwszy, uzdrowił go, i odprawił. 5 A odpowiadając, rzekł do nich: Jeśli osioł albo wół którego z was wpadnie do studni, czy nie wyciągnie go zaraz w dzień sobotni?6 I nie mogli mu -na to odpowiedzieć. OSTATNIE MIEJSCE NA UCZCIE.7 Powiedział zaś przypowieść do zaproszonych, przypatrując się, jak pierwsze siedzenia obierali, mówiąc do nich:8 Gdy będziesz zaproszony na gody, nie siadajże na pierwszym miejscu, by czasem godniejszy od ciebie nie był zaproszony przez niego;9 a gdy przyjdzie ten, który ciebie i jego zaprosił, nie rzekł ci: ustąp temu miejsca; a wtedy musiałbyś ze wstydem zająć miejsce ostatnie.10 Ale gdy będziesz zaproszony, idź, usiądź na ostatnim miejscu, aby przyszedłszy ten, który cię zaprosił, powiedział ci: Przyjacielu, posiądź się wyżej; wtedy będziesz miał chwałę przed współbiesiadującymi.11 Każdy bowiem, co się wywyższa, będzie poniżony; a kto się uniża, będzie wywyższony.12 Mówił też i temu, który go zaprosił: Gdy wyprawiasz obiad albo wieczerzę, nie wzywajże przyjaciół twoich, ani braci twoich, ani krewnych, ani sąsiadów bogatych, by cię przypadkiem i oni wzajem nie zaprosili, i nie spotkała cię nagroda13 Ale gdy wyprawiasz ucztę, wezwij ubogich, ułomnych, chromych i ślepych;14 a będziesz błogosławiony, że nie mogą ci się odpłacić; albowiem będzie ci oddane w zmartwychwstaniu sprawiedliwych. PRZYPOWIEŚĆ O ZAPROSZONYCH NA GODY15 Gdy to usłyszał jeden ze współsiedzących, rzekł mu: Błogosławiony, który będzie jadł chleb w królestwie Bożym.16 A on mu powiedział: Pewien człowiek zgotował wielką wieczerzę, i wezwał wielu17 I posłał sługę swego o godzinie wieczerzy, aby powiedział zaproszonym, żeby przyszli, bo już wszystko gotowe18 I zaczęli się wszyscy razem wymawiać. Pierwszy mu rzekł: Kupiłem wieś, i muszę wyjść i obejrzeć ją; proszę cię, miej mnie za wymówionego.19 A drugi rzekł: Kupiłem pięć par wołów, i idę je spróbować; proszę cię, miej mnie za wymówionego.20 A trzeci rzekł: Żonę pojąłem, a przeto nie mogę przyjść.21 A wróciwszy się sługa, oznajmił to panu swemu. Wtedy gospodarz rozgniewany, rzekł słudze swemu: Wyjdź prędko na ulice i uliczki miasta, a ubogich i ułomnych i ślepych i chromych wprowadź tu.22 I rzekł sługa: Panie, stało się, jak rozkazałeś, a jeszcze jest miejsce.23 I rzekł pan słudze: Wyjdź na drogi i opłotki, a przymuszaj, by wchodzili, aby dom mój był napełniony.24 A powiadam wam, że żaden z tych mężów, którzy byli wezwani, nie skosztuje wieczerzy mojej. POTRZEBA ZAPARCIA SIĘ.25 Szły zaś z nim rzesze wielkie, a obróciwszy się, rzekł do nich:26 Jeśli kto idzie do mnie, a nie ma w nienawiści ojca swego i matki, i żony i dzieci, i braci i sióstr, jeszcze też i duszy swojej, nie może być uczniem moim.27 A kto nie dźwiga krzyża swego, i nie idzie za mną, nie może być uczniem moim.28 Aibowiem kto z was, chcąc zbudować wieżę, nie usiądzie pierwej, i nie obliczy, czy ma środki potrzebne na dokonanie,29 aby, gdyby założył fundament, a nie mógł dokończyć, wszyscy patrzący nie zaczęli śmiać się z niego,30 mówiąc: Że ten człowiek zaczął budować, a nie mógł dokończyć.31 Albo który król, mając prowadzić wojnę z innym królem, pierwej siadłszy, nie pomyśli, czy może z dziesięciu tysiącami zmierzyć się z tym, który z dwudziestu tysiącami ciągnie przeciw niemu ?32 W przeciwnym razie gdy tamten jest jeszcze daleko, wyprawiwszy poselstwo, prosi o warunki pokoju. 33 Tak więc żaden z was, który nie odstępuje wszystkiego, co ma, nie może być uczniem moim.34 Dobra jest sól, lecz jeśli sól zwietrzeje, czym solona będzie?35 Nie przyda się do ziemi, ani do gnoju, ale ją precz wyrzucą. Kto ma uszy ku słuchaniu, niechaj słucha.15 PRZYPOWIEŚĆ O ZGUBIONEJ OWCY.1 Zbliżali się też do niego celnicy i grzesznicy, aby go słuchać. 2 A faryzeusze 1 doktorowie szemrali, mówiąc: Że ten przyjmuje grzeszników, i i jada z nimi.3 I rzekł do nich tę przypowieść, mówiąc:4 Który z was człowiek, co ma sto owiec, jeśliby jedną z nich zgubił, czy nie zostawia dziewięćdziesięciu dziewięciu na pustyni, a nie idzie za tą, która zginęła, aż ją odnajdzie?5 A gdy ją znajdzie, kładzie na ramiona swoje, radując się6 I wróciwszy do domu, zwołuje przyjaciół i sąsiadów, mówiąc im:7 Radujcie się ze mną, bo znalazłem owcę moją, która była zginęła. ‘Powiadam wam, że tak będzie w niebie radość nad jednym grzesznikiem pokutę czyniącym, więcej niż nad dziewięćdziesięciu dziewięciu sprawiedliwymi, którzy nie potrzebują pokuty. PRZYPOWIEŚĆ O ZGUBIONEJ DRACHMIE.8 Albo która niewiasta mając dziesięć drachm, jeśliby zgubiła jedną drachmę czy nie zapala świecy, i nie wymiata domu, i nie szuka z pilnością, aż ją odnajdzie?9 A gdy znajdzie, zwołuje przyjaciółki i sąsiadki, mówiąc: Radujcie się ze mną, bo znalazłam drachmę, którą byłam zgubiła.10 Tak, powiadam wam, radość będzie przed aniołami Bożymi nad jednym grzesznikiem pokutę czyniącym. PRZYPOWIEŚĆ O SYNU MARNOTRAWNYM.11 Rzekł znowu: Pewien człowiek miał dwóch synów.12 I rzekł młodszy z nich ojcu: Ojcze, daj mi część majętności, która na mnie przypada. I rozdzielił im majętność.13 A po niewielu dniach młodszy syn, zebrawszy wszystko odjechał w daleką krainę, i tam roztrwonił swoją majętność, żyjąc rozpustnie.14 Skoro wszystko stracił, nastał głód wielki w tej krainie, i on sam zaczął cierpieć niedostatek.15 I poszedł, i przystał do jednego z obywateli tej krainy. I posłał go do wsi swojej, aby pasł wieprze.16 I radby był napełnić brzuch swój młótem, które jadały wieprze, a nikt mu nie dawał.17 Wszedłszy zaś w siebie, rzekł: Jakże wielu najemników w domu ojca mego ma dosyć chleba, a ja tu głodem przymieram!18 Wstanę, i pójdę do ojca mego, i powiem mu: Ojcze, zgrzeszyłem przeciw niebu i przed tobą.19 Już nie jestem godzien nazywać się synem twoim; uczyń mię jakby jednym z najemników twoich.20 I wstawszy, poszedł do ojca swego. A gdy jeszcze był daleko, ujrzał go ojciec jego, i wzruszył się miłosierdziem; i przybiegłszy, upadł na szyję jego, i pocałował go.21 I rzekł mu syn: Ojcze, zgrzeszyłem przeciw niebu i przed tobą; już nie jestem godzien nazywać się synem twoim.22 I rzekł ojciec do sług swoich: Prędko przynieście najlepszą szatę, a obleczcie go, i włóżcie pierścień na rękę jego i obuwie na nogi jego.23 I przyprowadźcie tucznego cielca, i zabijcie; a jedzmy, i ucztujmy.24 Albowiem ten syn mój umarł był, a ożył; zginął był, a odnalazł się. I poczęli ucztować.25 Starszy zaś syn jego był na polu; gdy wracał i zbliżał się do domu, usłyszał muzykę i taniec.26 I przyzwał jednego ze sług, i zapytał, co by to było.27 A on mu powiedział: Brat twój powrócił, i zabił ojciec twój cielca tucznego, że go zdrowym odzyskał. 28 I rozgniewał się, i nie chciał wejść; ojciec więc jego wyszedłszy, zaczął go prosić.29 Lecz on odpowiadając, rzekł ojcu swemu: Oto tak wiele lat ci służę, i nigdy nie przestąpiłem rozkazu twego; a nigdy mi nie dałeś koźlęcia, żebym ucztował z przyjaciółmi moimi.30 Ale gdy ten syn twój, który roztrwonił majątek swój z nierządnicami, powrócił, zabiłeś mu utuczonego cielca.31 A on mu odpowiedział: Synu, ty zawsze jesteś ze mną, i wszystko moje twoim jest.32 Wszakże trzeba było ucztować i weselić się, że ten brat twój był umarły, a ożył; zginął był, a odnalazł się.16 PRZYPOWIEŚĆ O NIESPRAWIEDLIWYM WŁODARZU.1 Mówił też do uczniów swoich: Był pewien człowiek bogaty, który miał włodarza; i doniesiono mu o nim, że roztrwonił dobra jego.2 I wezwał go i rzekł, mu: Cóż to słyszę o tobie? Zdaj sprawę z włodarstwa twego, bo już nie będziesz mógł włodarzyć3 I rzekł włodarz sam do siebie: Cóż uczynię, skoro pan mój odejmuje mi włodarstwo ? Kopać nie mogę, żebrać się wstydzę.4 Wiem, co uczynię, żeby, gdy będę złożony z włodarstwa, przyjęli mnie do domów swoich. 5 Wezwawszy zatem dłużników pana swego każdego z osobna, mówił pierwszemu: ile winieneś panu memu ?6 A on odpowiedział: Sto barył oliwy. I rzekł mu: Weź zapis swój, a siądź natychmiast, a napisz: pięćdziesiąt.7 A Potem drugiemu rzekł: A ty ileś winien ? A on rzekł: Sto miar pszenicy. I rzekł mu: Weź zapis swój, a napisz: osiemdziesiąt.8 I pochwalił pan niesprawiedliwego włodarza, że roztropnie uczynił; bo synowie tego świata roztropniejsi są w rodzaju swoim niż synowie światłości.9 I ja wam powiadam: Czyńcie sobie przyjaciół z mamony niesprawiedliwości, aby, gdy ustaniecie, przyjęli was do wiecznych przybytków.10 Kto wierny jest w najmniejszej rzeczy, i w większej jest wierny; a kto w małym jest niesprawiedliwy, ten i w większym jest niesprawiedliwy.11 Jeśli więc w niesprawiedliwej mamonie nie byliście wierni, prawdziwe dobra kto wam powierzy ?12 A jeśliście w cudzym nie byli wierni, któż wam da, co jest wasze?13 Żaden sługa nie może dwom panom służyć; bo albo jednego będzie miał w nienawiści, a drugiego będzie miłował; albo z jednym trzymać będzie, a drugim wzgardzi. Nie możecie służyć Bogu i mamonie.14 Słuchali zaś tego wszystkiego faryzeusze, którzy byli chciwi, i naśmiewali się z niego. 15 I rzekł im: Wy jesteście, którzy sami siebie usprawiedliwiacie przed ludźmi, lecz Bóg zna serca wasze; albowiem to, co u ludzi jest wyniosłe, obrzydliwością jest przed Bogiem.16 Zakon i prorocy aż do Jana; od tego czasu królestwo Boże bywa przepowiadane, a każdy gwałt mu zadaje.17 Łatwiej też niebu i ziemi przeminąć, niż jednej kresce z Zakonu wypaść.18 Każdy, który opuszcza żonę swą, a drugą pojmuje, cudzołoży; a kto od męża opuszczoną pojmuje, cudzołoży. PRZYPOWIEŚĆ O BOGACZU I ŁAZARZU.19 Był pewien człowiek bogaty, który obłóczył się w purpurę i w bisior, i ucztował wystawnie na każdy dzień.20 I był pewien żebrak, imieniem Łazarz, który leżał u wrót jego, pełen wrzodów,21 i pragnął nasycić się okruszynami, które spadały ze stołu bogacza, a nikt mu nic dawał; za to nawet psy przychodziły i lizały wrzody jego.22 A stało się, że umarł żebrak, i zaniesiony jest przez aniołów na łono Abrahama. Umarł też i bogacz, i pogrzebany jest w piekle. 23 A podniósłszy oczy swoje, gdy był w mękach, ujrzał Abrahama z daleka i Łazarza na łonie jego.24 A wołając, rzekł: Ojcze Abrahamie! Zmiłuj się nade mną, a poślij Łazarza, aby umoczył koniec palca swego we wodzie, i ochłodził język mój, bo cierpię męki w tym płomieniu.25 I rzekł mu Abraham: Synu, wspomnij, że za życia swego otrzymałeś dobra, a Łazarz przeciwnie złe: a teraz on ma pociechę, a ty męki cierpisz.26 A nad to wszystko, między nami a wami wielka przepaść jest utwierdzona; aby ci, którzy chcą przejść stąd do was, nie mogli, ani stamtąd tutaj się przeprawić.27 I rzekł: Proszę cię więc, ojcze, abyś go posłał do domu ojca mego,28 bo mam pięciu braci, aby ch przestrzegł, żeby też i oni nie przyszli na to miejsce mąk.29 I rzekł mu Abraham: Mają Mojżesza i proroków, niechże ich słuchają. Lecz on rzekł: Nie, ojcze Abrahamie, ale gdyby kto z umarłych przyszedł do nich, będą pokutę czynili.30 I rzekł mu: Jeśli Mojżesza i proroków nie słuchają, choćby też kto z martwych powstał, nie uwierzą.17 WSKAZÓWKI DLA UCZNIÓW.1 I rzekł do uczniów swoich: Nie podobna jest, aby zgorszenia przyjść nie miały; lecz biada temu, przez kogo przychodzą.2 Pożyteczniej by mu było, gdyby kamień młyński zawieszono na szyi jego, i wrzucono go w morze, niż żeby miał zgorszyć jednego z tych malutkich. 3 Uważajcie na samych siebie. Jeśli brat twój zgrzeszy przeciw tobie, upomnij go; a jeśli będzie żałował, odpuść mu.4 I choćby siedemkroć razy na dzień zgrzeszył przeciw tobie, i siedemkroć razy na dzień nawrócił się do ciebie, mówiąc: Żal mi; odpuść mu.5 I rzekli apostołowie Panu: Przymnóż nam wiary.6 Pan zaś rzekł: Jeślibyście mieli wiarę, jak ziarno gorczyczne, powiecie temu drzewu morwowemu: Wykorzeń się, a przesadź się w morze, a usłucha was.7 A któż z was mając sługę orzącego lub pasącego, gdy on wróci z pola, powie mu: Zaraz pójdź, siądź do stołu,8 a nie powie mu: Przygotuj dla mnie wieczerzę, a przepasz się i służ mi, aż się najem i napiję, a potem ty będziesz jadł i pił? 9 Czy dziękuje owemu słudze, że uczynił to, co mu rozkazał? Nie sądzę. Tak i wy, gdy uczynicie wszystko, co wam rozkazano, mówcie: Słudzy nieużyteczni jesteśmy:cośmy winni byli uczynić, uczyniliśmy.D. OSTATNIA PODRÓŻ DO JERUZALEM (17,11-19,28) OCZYSZCZENIE DZIESIĘCIU TRĘDOWATYCH.11 I stało się, gdy szedł do Jeruzalem przechodził między Samarią a Galileą12 A gdy wchodził do pewnego miasteczka, zabiegło mu dziesięciu trędowatych, co stanęli z daleka,13 i podnieśli głos, mówiąc: Jezusie, Nauczycielu, zmiłuj się nad nami.14 A gdy ich ujrzał, rzekł: Idźcie, pokażcie się kapłanom. I stało się, kiedy szli, zostali oczyszczeni.15 A jeden z nich, gdy zobaczył, że jest uzdrowiony, wrócił się, chwaląc Boga głosem wielkim.16 I padł na twarz u nóg jego, dziękując; a ten był Samarytanin.17 Jezus zaś odpowiadając rzekł: Czy nie dziesięciu zostało oczyszczonych? A dziewięciu gdzie jest?18 Nie znalazł sie żaden, który by się wrócił a dał chwałę Bogu, tylko ten cudzoziemiec?19 I rzekł mu: Wstań, idź, bo wiara twoja cię uzdrowiła. O NADEJŚCIU KRÓLESTWA BOŻEGO.20 A spytany przez faryzeuszów, kiedy przyjdzie królestwo Boże, odpowiadając im, rzekł: Nie przychodzi królestwo Boże dostrzegalnie.21 I nie powiedzą: oto tu, albo: tam. Oto bowiem królestwo Boże w was jest.22 I rzekł do uczniów swoich. Przyjdą dni, gdy pragnąć będziecie oglądać jeden dzień Syna Człowieczego, a nie ujrzycie.23 I będą wam mówić: oto tu, i: oto tam. Nie chodźcież, ani się za nimi nie udawajcie.24 Albowiem jako błyskawica, gdy zabłyśnie spod nieba, rozświetla to, co jest pod niebem, tak będzie i Syn Człowieczy w dzień swój.25 Lecz potrzeba mu pierwej wiele ucierpieć i być wzgardzonym od narodu tego.26 A jak było za dni Noego, tak będzie i za dni Syna Człowieczego.27 Jedli i pili, żenili się i za mąż wydawali, aż do dnia, którego Noe wszedł do korabia; i przyszedł potop, i wytracił wszystkich.28 Podobnie jak działo się za dni Lota: jedli i pili, kupowali i sprzedawali, szczepili i budowali.29 A tego dnia, którego Lot wyszedł z Sodomy, spadł deszcz ognisty i siarczysty z nieba, i wszystkich wytracił. 30 Podobnie stanie się w dzień, w którym Syn Człowieczy się objawi.31 W owej godzinie kto będzie na dachu, a sprzęty jego w domu, niechaj nie schodzi, by je zabrać; a kto na polu, niech także nazad się nie wraca.32 Wspomnijcie na żonę Lota.33 Ktokolwiek starałby się zachować duszę swoją, straci ją; a kto by ją stracił, ożywi ją.34 Powiadam wam: W owej nocy będzie dwóch na jednym łożu: jednego wezmą, a drugiego zostawią.35 Dwie będą mleć razem: jedną wezmą, a drugą zostawią. Dwaj będą na polu: jeden będzie wzięty, a drugi zostawiony.36 A odpowiadając rzekli mu: Gdzież; Panie ? A on im rzekł: Gdziekolwiek będzie ciało, tam zgromadzą się i orły.18 NIESPRAWIEDLIWY SĘDZIA I WDOWA1 A powiedział im też przypowieść, że zawsze trzeba się modlić, a nie ustawać, mówiąc:2 Był w jednym mieście pewien sędzia, który się Boga nie bał, a ludzi się nie wstydził.3 Była zaś w tym mieście pewna wdowa, i chodziła do niego, mówiąc: Uczyń mi sprawiedliwość z przeciwnikiem moim!4 Ale on nie chciał przez długi czas. Potem zaś rzekł sam do siebie: Chociaż się Boga nie boję, i ludzi się nie wstydzę,5 ponieważ jednak naprzykrza mi się ta wdowa, uczynię jej sprawiedliwość, aby na koniec przyszedłszy, nie zelżyła mnie.6 I rzekł Pan: Słuchajcie, co mówi niesprawiedliwy sędzia.7 A Bóg, czy nie uczyni sprawiedliwości wybranym swoim, wołającym do niego we dnie i w nocy, i będzie zwlekał w ich sprawie?8 Powiadam wam, że rychło im sprawiedliwość uczyni. Wszelako Syn Człowieczy gdy przyjdzie, sądzisz, że znajdzie wiarę na ziemi ? PRZYPOWIEŚĆ O FARYZEUSZU I CELNIKU.9 Rzekł też i do niektórych, co ufali sami w sobie, mając się za sprawiedliwych, i innymi gardzili, tę przypowieść.10 Dwóch ludzi weszło do świątyni, aby się modlić, jeden faryzeusz, a drugi celnik.11 Faryzeusz stojąc, tak się sam w sobie modlił: Boże, dziękuję ci, że nie jestem jak inni ludzie, drapieżni, niesprawiedliwi, cudzołożnicy, jako i ten celnik.12 Poszczę dwakroć w tydzień; daję dziesięciny ze wszystkiego, co mam.13 A celnik stojąc z daleka, nie chciał ani oczu podnieść w niebo; ale bił się w piersi, mówiąc: Boże, bądź miłościw mnie grzesznemu!14 Powiadam wam, odszedł ten usprawiedliwiony do domu swego, a nie tamten. Albowiem każdy, co się wywyższa, będzie uniżony; a kto się uniża, będzie podwyższony. JEZUS I DZIECI.15 Przynosili mu też i dziatki, aby się ich dotykał; co widząc uczniowie, łajali ich.16 Lecz Jezus przywoławszy je, rzekł: Dopuśćcie dziatkom przychodzić do mnie, a nie zabraniajcie im; albowiem takich jest królestwo Boże17 Zaprawdę wam powiadam: Ktokolwiek by nie przyjął królestwa Bożego jak dziecko, nie wejdzie do niego. BOGATY MŁODZIENIEC.18 I zapytał go pewien książę, mówiąc: Nauczycielu dobry, co czyniąc, otrzymam życie wieczne?19 Jezus zaś rzekł mu: Czemu nazywasz mię dobrym ? Nikt nie jest dobry, tylko sam Bóg.20 Znasz przykazania: “Nie zabijaj; nie cudzołóż; nie kradnij; nie mów fałszywego świadectwa; czcij ojca swego i matkę.” 21 A on rzekł: Tego wszystkiego przestrzegałem od młodości mojej.22 Co usłyszawszy Jezus, rzekł mu: Jednego ci jeszcze niedostaje: sprzedaj wszystko, co masz, a daj ubogim, a będziesz miał skarb w niebie, a przyjdź, chodź za mną.23 0n usłyszawszy to, zasmucił się, bo był bardzo bogaty.24 A Jezus widząc go zasmuconego, rzekł: Jakże trudno ci, co mają pieniądze, wejdą do królestwa Bożego! 25 Albowiem łatwiej jest wielbłądowi przejść przez ucho igielne, niż bogaczowi wejść do królestwa Bożego.26 I rzekli ci, co słuchali: Któż więc może być zbawiony?27 Rzekł im: Co niemożebne jest u ludzi, możebne jest u Boga.28 Piotr zaś rzekł: Oto my opuściliśmy wszystko, a poszliśmy za tobą.29 A on im rzekł: Zaprawdę wam powiadam, że nie ma nikogo, który opuścił dom, albo rodziców, albo braci, albo żonę, albo dzieci dla królestwa Bożego,30 a nie otrzymałby daleko więcej w tym czasie, a w przyszłym wieku życia wiecznego. TRZECIA ZAPOWIEDŹ MĘKI.31 I wziął z sobą Jezus dwunastu, i rzekł im: Oto wstępujemy do Jerozolimy i wypełni się wszystko, co napisane jest przez proroków o Synu Człowieczym.32 Będzie bowiem wydany poganom, i będzie naigrawany, i ubiczowany, i oplwany;33 A ubiczowawszy, zabiją go, a dnia trzeciego zmartwychwstanie.34 A oni nic z tego nie zrozumieli, i było to słowo zakryte przed nimi, i nie rozumieli, co się mówiło. UZDROWIENIE ŚLEPEGO Z JERYCHA.35 I stało się, gdy się przybliżał do Jerycha, pewien ślepy siedział przy drodze, żebrząc.36 A usłyszawszy rzeszę przechodzącą pytał, co by to było.37 I powiedzieli mu, że Jezus Nazareński przechodzi.38 I zawołał, mówiąc: Jezusie, synu Dawidów, zmiłuj się nade mną.39 A ci, co szli na przedzie, łajali go, aby milczał. Lecz on tym więcej wołał: Synu Dawidów, zmiłuj się nade mną.40 Jezus zaś stanąwszy, kazał przyprowadzić go do siebie. A gdy się przybliżył, spytał go,41 mówiąc: Co chcesz, abym ci uczynił? A on powiedział: Panie, abym przejrzał. 42 A Jezus mu rzekł: Przejrzyj, wiara twoja cię uzdrowiła.42 I natychmiast przejrzał, i szedł za nim, wielbiąc Boga. I cały lud, widząc to, oddał chwałę Bogu.19 W GOŚCINIE U ZACHEUSZA.1 A wszedłszy, przechodził przez Jerycho.2 I oto mąż imieniem Zacheusz; a był on przełożony nad celnikami, i był bogaty.3 I starał się zobaczyć Jezusa, który to jest, a nie mógł z powodu rzeszy bo był małego wzrostu. 4 I pobiegłszy naprzód, wszedł na drzewo płonnej figi, aby go ujrzeć; bo tamtędy miał iść. 5 A gdy Jezus przyszedł na miejsce, spojrzawszy w górę, ujrzał go, i rzekł do niego: Zacheuszu, zejdź prędko; albowiem dziś potrzeba mi zamieszkać w domu twoim. 6 I zeszedł prędko, i przyjął go z radością.7 A widząc to, szemrali wszyscy, mówiąc, że wszedł w gościnę do człowieka grzesznego.8 Zacheusz zaś stanąwszy, rzekł do Pana: Oto, Panie, połowę dóbr moich daję ubogim; a jeśli kogo w czym oszukałem, zwracam mu w czwórnasób.9 Rzekł Jezus do niego: Iż dzisiaj zbawienie stało się temu domowi, dlatego że i on jest synem Abrahamowym.10 Przyszedł bowiem Syn Człowieczy szukać i zbawić to, co było zginęło. PRZYPOWIEŚĆ O 1O MINACH.11 Gdy oni tego słuchali, powiedział jeszcze jedną przypowieść, dlatego że był blisko Jeruzalem, i dlatego że mniemali, jakoby wnet miało się objawić królestwo Boże.12 Rzekł więc: Pewien człowiek szlachetnego rodu wybrał się w daleką krainę, aby otrzymać dla siebie królestwo i powrócić.13 I zwoławszy dziesięciu sług swoich, dał im dziesięć grzywien, i rzekł do nich: Handlujcie, aż powrócę.14 A obywatele jego mieli go w nienawiści, i wyprawili za nim poselstwo, mówiąc: Nie chcemy, aby ten królował nad nami.15 I stało się, że powrócił, otrzymawszy królestwo, i kazał wezwać sługi, którym dał był pieniądze, aby dowiedzieć się, co każdy z nich zarobił.16 I przyszedł pierwszy, mówiąc: Panie, grzywna twoja dziesięć grzywien przysporzyła.17 I rzekł mu: Dobrze, sługo dobry, ponieważ w małym byłeś wierny, będziesz miał władzę nad dziesięciu miastami.18 Przyszedł i drugi, mówiąc: Panie, grzywna twoja pięć grzywien uczyniła.19 Rzekł i temu: I ty bądź nad pięciu miastami.20 A trzeci przyszedł, mówiąc: Panie, oto grzywna twoja, którą miałem zachowaną w chustce,21 bom się bał ciebie, że jesteś człowiek srogi: bierzesz, czegoś nie położył, a żniesz, czegoś nie posiał.22 Rzekł mu: Z ust twoich sądzę cię, zły sługo! Wiedziałeś, że jaˇjestem człowiek srogi, który bierze, czego nie położył, i żnie, czego nie posiał.23 A dlaczego nie dałeś pieniędzy moich do banku, abym ja wróciwszy przecież z zyskiem je odebrał.24 I rzekł tam stojącym: Weźcie od niego grzywnę, a dajcie temu, który ma dziesięć grzywien.25 I rzekli mu: Panie, ma dziesięć grzywien!26 A powiadam wam, że każdemu, który ma, będzie dane, i obfitować będzie, a temu, który nie ma, i to co ma,, odjęte mu będzie.27 Nieprzyjaciół zaś moich, tych, którzy nie chcieli, abym królował nad nimi, przywiedźcie tu, i zabijcie przede mną. 28 A to rzekłszy, poszedł naprzód, idąc do Jeruzalem.IV. Ostatni pobyt w Jeruzalem aż do męki. (19,29 – 21,38) TRIUMFALNY WJAZD DO JEROZOLIMY.29 I stało się, gdy się przybliżył do Betfage i Betanii, u góry, którą zwą Oliwną, posłał dwóch uczniów swoich mówiąc:30 Idźcie do miasteczka które jest przed wami; a wchodząc do niego, znajdziecie oślę uwiązane, na którym jeszcze nikt z ludzi nie siedział; odwiążcie je i przyprowadźcie.31 A jeśliby was kto spytał: Czemu odwiązujecie, tak mu powiecie: Że Pan potrzebuje posługi jego.32 I odeszli ci, którzy byli posłani, i znaleźli oślę stojące, jak im powiedział.33 Gdy zaś oni odwiązywali oślę, rzekli do nich właściciele jego: Czemu odwiązujecie oślę?34 A oni odpowiedzieli: Że go Panu potrzeba.35 I przyprowadzili je do Jezusa, i zarzuciwszy szaty swoje na oślę, posadzili Jezusa.36 A gdy jechał, słali szaty swoje na drodze.37 A gdy się już tam przybliżał, gdzie schodzi się w dół z góry Oliwnej, poczęły wszystkie rzesze uczniów, radując się, chwalić Boga głosem wielkim za wszystkie cuda, które widzieli, mówiąc:38 “Błogosławiony, który przychodzi król w imię Pańskie; pokój na niebie, a chwała na wysokości.”39 Niektórzy zaś faryzeusze spośród rzeszy, rzekli do niego: Nauczycielu, skarć uczniów swoich!40 A on im rzekł: Powiadam wam, że jeśliby ci milczeli, kamienie wołać będą. ZAPOWIEDŻ UPADKU JEROZOLIMY.41 Skoro się przybliżył, ujrzawszy miasto, zapłakał nad nim, mówiąc:42 O gdybyś i ty poznało, i to w ten dzień twój, co jest ku pokojowi twemu, a teraz zakryte jest przed oczyma twymi!43 Albowiem przyjdą na cię dni, i otoczą cię nieprzyjaciele twoi wałem, i oblegną cię, i ścisną cię zewsząd;44 i na ziemię cię powalą i synów twoich, którzy w tobie są, i nie zostawią w tobie kamienia na kamieniu; dlatego żeś nie poznało czasu nawiedzenia twego. WYRZUCENIE KUPCZĄCYCH Z śwIĄTvNl.45 I wszedłszy do świątyni, począł wypędzać sprzedających w niej i kupujących,46 mówiąc im: Napisano: że dom mój jest domem modlitwy, a wyście go uczynili jaskinią zbójców.47 I uczył każdego dnia w świątyni.48 A przedniejsi kapłani i doktorowie i starsi ludu starali się go zgubić;49 ale nie znajdowali, co by mu uczynić; bo wszystek lud bardzo pilnie go słuchał.20 ROZPRAWA Z PRZEDSTAWICIELAMI SANHEDRYNU.1 I stało się jednego dnia, gdy on uczył lud w świątyni, i opowiadał ewangelię, zeszli się przedniejsi kapłani i doktorowie ze starszymi,2 i rzekli do niego, mówiąc: Powiedz nam jaką mocą to czynisz, albo kto jest, co ci dał tę władzę?3 A Jezus odpowiadając, rzekł do nich: Spytam i ja was o jedną rzecz, odpowiedzcie mi:4 Czy chrzest Janowy był z nieba, czy też z ludzi ?5 Lecz oni rozważali między sobą, mówiąc: Jeśli powiemy: z nieba, rzecze: Czemuż więc nie uwierzyliście mu?6 A jeśli rzeczemy: z ludzi, wszystek lud ukamienuje nas, bo przekonani są, że Jan jest prorokiem.7 I odpowiedzieli, że nie wiedzą, skąd był.8 A Jezus im powiedział: To i ja wam nie powiem, jaką mocą to czynię. PRZYPOWIEŚĆ O NAJEMNIKACH W WINNICY.9 Począł zaś mówić do ludu tę przypowieść: Pewien człowiek posadził winnicę, i wynajął ją oraczom, a sam odjechał na czas dłuższy.10 A w swoim czasie posłał do oraczów sługę, aby mu dali z owocu winnicy. A oni obiwszy go, odesłali z niczym.11 I znowu posłał drugiego sługę. Lecz oni i tego obiwszy i znieważywszy, odesłali z niczym.12 I posłał jeszcze trzeciego; a oni i tego zraniwszy, wyrzucili.13 Pan zaś winnicy rzekł: Co uczynię? Poślę syna mego umiłowanego. Może, gdy zobaczą, ulękną się14 0racze zaś, ujrzawszy go, namyślali się między sobą, mówiąc: Ten jest dziedzic; zabijmy go, aby dziedzictwo nam się dostało.15 I wyrzuciwszy go z winnicy, zabili. Cóż im więc uczyni pan winnicy ?16 Przyjdzie, i wygubi tych oraczów, a winnicę odda innym. Co usłyszawszy, rzekli mu: Uchowaj Boże!17 On zaś spojrzawszy na nich, rzekł: Cóż więc znaczy, co jest napisane: “Kamień, który odrzucili budowniczy, ten stał się kamieniem węgielnym ?”18 Każdy, kto upadnie na ten kamień, rozbije się, a na kogo on spadnie, tego skruszy.19 I usiłowali przedniejsi kapłani i doktorowie targnąć się nań rękami w tejże chwili, lecz bali się ludu. Zrozumieli bowiem, że przeciw nim powiedział to podobieństwo. CZY PŁACIĆ PODATEK?20 A Śledząc go, posłali szpiegów, którzy udawaliby sprawiedliwych, aby go podchwycić w mowie, żeby go wydać do urzędu i władz namiestnika.21 I spytali go, mówiąc: Nauczycielu, wiemy, że dobrze mówisz i uczysz; a nie oglądasz się na osobg, lecz drogi Bożej w prawdzie nauczasz.22 Czy godzi się nam dawać podatek cesarzowi, czy też nie?23 Lecz on przejrzawszy podstęp ich, rzekł do nich: Czemu mnie kusicie?24 Pokażcie mi denara. Czyj ma obraz i napis ? Odpowiadając, rzekli mu: Cesarski. 25 I rzekł im: Oddajcież więc, co jest cesarskiego cesarzowi, a co jest Bożego Bogu.26 I nie mogli zganić słowa jego przed ludem, a dziwiąc się odpowiedzi jego, umilkli. SADUCEUSZE, A ZMARTWYCHWSTANIE CIAŁ.27 Przystąpili zaś niektórzy z saduceuszów, co mówią, że nie ma zmartwychwstania, i spytali go,28 mówiąc: Nauczycielu! Mojżesz napisał nam: “Jeśliby czyjś brat umarł, mając żonę, a byłby bez dzieci, niech brat jego weźmie ją za żonę, i wzbudzi potomstwo bratu swemu.”29 Było tedy siedmiu braci; a pierwszy pojął żonę, i umarł bezdzietnie.30 I pojął ją drugi, ale i ten umarł bez syna.31 I trzeci ją pojął, i tak samo wszyscy siedmiu, a nie zostawili potomstwa, i pomarli.32 Po wszystkich umarła też i niewiasta.33 W zmartwychwstaniu więc któregoż z nich będzie żoną, ponieważ siedmiu miało ją za żonę?34 I rzekł im Jezus: Synowie tego świata żenią się i za mąż idą;35 lecz ci, którzy za godnych będą uznani wieku tamtego i powstania z martwych, nie będą ani wychodzić za mąż, ani żon pojmować.36 Nie będą bowiem mogli więcej umrzeć; bo są równi aniołom i są dziećmi Bożymi, będąc dziećmi zmartwychwstania.27 A że umarli zmartwychwstają, to i Mojżesz pokazał u krzaka, zowiąc Pana “Bogiem Abrahama i Bogiem Izaaka i Bogiem Jakuba.” 38 A Bóg nie jest umarłych, ale żywych, jemu bowiem wszyscy żyją.39 A odpowiadając niektórzy z doktorów, rzekli mu: Nauczycielu, dobrześ powiedział. 40 I już o nic więcej nie śmieli go pytać. CHRYSTUS SYNEM I PANEM DAWIDA.41 I rzekł do nich: Jakże to mówią, że Chrystus jest synem Dawidowym ?42 A sam Dawid powiada w księdze Psalmów: “Rzekł Pan Panu mojemu: Siądź po prawicy mojej,43 aż położę nieprzyjaciół twoich podnóżkiem nóg twoich.”44 Dawid więc nazywa go Panem; jakże jest synem jego ? 45 Gdy zaś cały lud słuchał, rzekł uczniom swoim:46 Strzeżcie się doktorów, którzy chętnie chodzą w długich szatach, i lubią pozdrowienia na rynku i pierwsze krzesła w synagogach i pierwsze miejsca przy ucztach,47 którzy objadają domy wdów, udając długą modlitwę. Tych czeka większe potępienie.21 GROSZ WDOWI.1 A spoglądając, ujrzał tych bogatych, którzy rzucali do skarbony ofiary swoje.2 A ujrzał też i ubożuchną wdowę wrzucającą dwa szelążki.3 I rzekł: Prawdziwie wam powiadam, że ta uboga wdowa więcej, niż wszyscy wrzuciła.4 Albowiem ci wszyscy z tego, co im zbywało, wrzucili do darów Bożych, a ta z niedostatku swego włożyła wszystko, co miała na utrzymanie swoje. PROROCTWO O ZBURZENIU JEROZOLIMY I KOŃCU ŚWIATA.5 A gdy niektórzy mówili o świątyni, że jest ozdobiona pięknymi kamieniami i darami, rzekł:6 Przyjdą dni, że z tego, na co patrzycie, nie zostanie kamień na kamieniu, który by nie był rozwalony.7 I pytali go, mówiąc: Nauczycieiu, kiedyż się to stanie, a co za znak, gdy się to dziać zacznie?8 A on im rzekł: Uważajcie; żeby was nie zwiedziono; bo wielu przyjdzie w imię moje, mówiąc, że ja jestem, a czas się przybliżył; nie chodźcież więc za nimi.9 Gdy zaś usłyszycie o wojnach i rozruchach, nie lękajcie się: potrzeba, aby to wpierw się stało, ale jeszcze nie zaraz koniec.10 Wtedy im mówił: Powstanie naród przeciw narodowi i królestwo przeciw królestwu.11 I wielkie trzęsienia ziemi będą miejscami, i mory i głody i strachy z nieba i znaki wielkie będą.12 Ale przed tym wszystkim podniosą na was ręce swoje, i będą was prześladować, podając do synagog i więzień, ciągnąc do królów i namiestników dla imienia mego.13 To zaś was spotka na świadectwo.14 A przeto weźcie sobie do serca nie obmyślać naprzód, jakbyście mieli odpowiadać.15 Ja bowiem dam wam wymowę i mądrość, której nie będą mogli oprzeć się, ani sprzeciwiać wszyscy przeciwnicy wasi.16 A wydawać was będą rodzice i bracia i krewni i przyjaciele, i niektórych z was o śmierć przyprawią. 17 I będziecie w nienawiści u wszystkich dla imienia mego.18 A włos z głowy waszej nie zginie.19 W cierpliwości waszej posiądziecie dusze wasze. UPADEK JEROZOLIMY.20 Gdy zaś ujrzycie Jeruzalem wojskiem otoczone, wtedy wiedzcie, że się przybliżyło spustoszenie jego.21 Wtedy ci, co są w Judei, niech uciekają na góry, a którzy są w środku niej, niech uchodzą, a ci, co są po okolicznych miejscach, niech do niej nie wchodzą22 Są to bowiem dni pomsty, aby się wypełniło wszystko, co było napisane.23 A biada brzemiennym i karmiącym w owe dni; albowiem będzie ucisk wielki na ziemi i gniew przeciw ludowi temu. 24 I polegną od ostrza miecza, i zapędzą ich w niewolę między wszystkie narody, a Jeruzalem deptane będzie przez pogan, aż się wypełnią czasy narodów. KONIEC ŚWIATA. 25 I będą znaki na słońcu i księżycu i na gwiazdach, a na ziemi uciśnienie narodów od zamieszania szumu morskiego i nawałnicy,26 skoro ludzie schnąć będą od strachu i oczekiwania tych rzeczy, które będą przychodzić na wszystek świat; albowiem moce niebieskie poruszone będą.27 A wtedy ujrzą Syna Człowieczego, przychodzącego w obłoku, z mocą wielką i z majestatem.28 Gdy zaś to dziać się pocznie, spojrzyjcie, a podnieście głowy wasze, bo się przybliża odkupienie wasze.29 I powiedział im podobieństwo: Spojrzyjcie na figę i na wszystkie drzewa.30 Gdy już z siebie owoc wydają, wiecie, że już blisko jest lato.31 Tak i wy, gdy ujrzycie, że się to będzie działo, wiedzcie, że blisko jest królestwo Boże.32 Zaprawdę mówię wam, że nie przeminie to plemię, aż się wszystko ziści.33 Niebo i ziemia przeminą, ale słowa moje nie przeminą. ZACHĘTA DO CZUJOŚC1.34 A miejcie się na baczności, aby kiedy serca wasze nie były obciążone obżarstwem i opilstwem i troskami tego życia, żeby na was z nagła ten dzień nie przyszedł.35 Albowiem spadnie on jak potrzask na wszystkich, którzy mieszkają po całej ziemi.36 A przeto czuwajcie modląc się na każdy czas, abyście byli godni uniknąć tego wszystkiego, co przyjść ma, i stanąć przed Synem Człowieczym.37 I nauczał we dnie w świątyni, a w nocy wychodząc, przebywał na górze, którą zwą Oliwną.38 A wszystek lud od rana schodził się do niego w świątyni, aby go słuchać.CZĘŚĆ III (22,1- 24,53)MĘKA I ZMARTWYCHWSTANIE ZBAWICIELAI. MĘKA (22,1 – 23,56)22 ZDRADA JUDASZA. 1 Zbliżał się też dzień święty Przaśników, nazywany Paschą.2 A przedniejsi kapłani i doktorowie przemyśliwali, jakby Jezusa zabić, ale bali się ludu.3 I wstąpił szatan w Judasza, którego zwano Iszkariotą, jednego z dwunastu.4 I odszedł, i umówił się z przedniejszymi kapłanami i przełożonymi, jakby im go wydał.5 I uradowali się, i ułożyli, że mu dadzą pieniądze.6 I obiecał, i szukał sposobnej pory, jakby im go wydać z dala od rzeszy. OSTATNIA WIECZERZA.7 Przyszedł zaś dzień Przaśników, w którym należało ofiarować Paschę.6 I posłał Piotra i Jana, mówiąc: Idźcie, i przygotujcie nam Paschę, abyś-my pożywali.9 A oni rzekli: Gdzie chcesz, abyśmy przygotowali ?10 I rzekł do nich: Oto gdy wejdziecie do miasta, spotka się z wami pewien człowiek, niosący dzban wody; idźcież za nim do domu, do którego wejdzie11 I powiecie gospodarzowi domu: Nauczyciel mówi tobie: Gdzie jest gospoda, w której bym spożył Paschę z uczniami moimi 12 A on wam pokaże wieczernik wielki, usłany, i tam przygotujcie.13 0dszedłszy zaś znaleźli, jak im powiedział, i przygotowali Paschę.14 A gdy przyszła pora, zasiadł do stołu, i dwunastu apostołów z nim. 15 I rzekł im: Pożądaniem pożądałem pożywać tę Paschę z wami, zanimbym cierpiał.16 Gdyż wam powiadam, że odtąd nie będę jej pożywał, aż się wypełni w królestwie Bożym.17 A wziąwszy kielich dzięki czynił i rzekł: Weźcie, a podzielcie między siebie.18 Albowiem wam powiadam, że nie będę pił z owocu winnego szczepu, aż przyjdzie królestwo Boże. USTANOWIENIE EUCHARYSTII19 A wziąwszy chleb, dzięki czynił, łamał, i dał im, mówiąc: To jest ciało moje, które się za was daje. To czyńcie na moją pamiątkę.20 Tak samo i kielich, po wieczerzy, mówiąc: Ten jest kielich, Nowy Testament we krwi mojej, który za was będzie wylany.21 Wszelako, oto ręka tego, co mnie wydaje, ze mną jest na stole.22 A Syn Człowieczy idzie wprawdzie według tego, co jest postanowione; wszakże biada człowiekowi temu, przez którego będzie wydany.28 A oni zaczęli pytać się między sobą, który by to z nich był, co miał to uczynić. SPÓR O PIERWSZEŃSTWO.24 wszczął się też spór między nimi, który by z nich zdawał się być większym.25 I rzekł im: Królowie narodów panują nad nimi, a ci, którzy władzę nad nimi sprawują, zwani są dobroczyńcami.26 Lecz wy nie tak; ale który jest między wami większy, niech będzie jako mniejszy; a przełożony, jako ten, co służy.27 Albowiem któż jest większy: ten, co siedzi u stołu, czy ten, co służy? Czyż nie ten, który siedzi? Ja też jestem wpośród was, jako ten, który służy.28 Lecz wy jesteście, którzyście wytrwali przy mnie w pokusach moich. 29 I ja wam przekazuję króIestwo, jak mi przekazał Ojciec mój,30 abyście jedli i pili u stołu mego w królestwie moim, i siedzieli na stolicach, sądząc dwanaście pokoleń izraelskich. ZAPOWIEDŹ ZAPARCIA SIĘ PIOTRA.31 I rzekł Pan: Szymonie, Szymonie! Oto szatan pożądał, aby was przesiał jako pszenicę.32 Ale ja prosiłem za tobą, aby nie ustała wiara twoja; a ty kiedyś, nawróciwszy się, utwierdzaj braci twoich.33 A on mu rzekł: Panie! Z tobą gotów jestem iść do więzienia, i na śmierć.34 Lecz on rzekł: Powiadam ci, Piotrze, nie zapieje dziś kur, aż się trzykroć zaprzesz, że mię nie znasz.35 I rzekł im: Gdy was posłałem bez trzosa i torby podróżnej i obuwia, czy wam czego brakowało? A oni rzekli: Niczego.36 Rzekł im tedy: Ale teraz, kto ma trzos, niech weźmie także i torbę podróżną; a kto nie ma, niech sprzeda płaszcz swój, a kupi miecz.37 Albowiem powiadam wam, iż jeszcze potrzeba, aby to, co napisane jest, wypełniło się na mnie: “I policzony jest między złoczyńców.” Gdyż to, co mnie dotyczy, do końca dochodzi.38 Lecz oni rzekli: Panie, oto tu dwa miecze. On zaś im rzekł: Dosyć jest. MODLITWA I KONANIE W OGROJCU39 A wyszedłszy, zdążał według zwyczaju na górę Oliwną, a za nim też poszli i uczniowie.40 A gdy przyszedł na miejsce, rzekł im: Módlcie się, abyście nie weszli w pokuszenie.41 Sam zaś oddalił się od nich jakby na rzutkamienia, a upadłszy na kolana,modlił się,42 mówiąc: Ojcze, jeśli chcesz, przenieś ode mnie ten kielich; wszakże nie moja wola, ale twoja niech się stanie.43 I ukazał mu się anioł z nieba, posilając go. A będąc w trwodze śmiertelnej, modlił się usilniej.44 I stał się pot jego jak krople krwi, spływającej na ziemię.45 A gdy wstał od modlitwy, i przyszedł do uczniów swoich, znalazł ich śpiących ze smutku.46 I rzekł im: Czemu śpicie? Wstańcie, módlcie się, abyście nie weszli w pokusę. POJMANIE JEZUSA.47 Gdy on jeszcze mówił, oto rzesza i ten, którego zwano Judaszem, jeden z dwunastu, szedł przed nimi, i przystąpił do Jezusa, aby go pocałować.48 Jezus zaś mu rzekł: Judaszu, pocałunkiem wydajesz Syna Człowieczego?49 A ci, którzy przy nim byli, widząc, co się dziać miało, rzekli mu: Panie, czy mamy bić mieczem ?50 I jeden z nich uderzył sługę najwyższego kapłana, i uciął ucho jego prawe.51 Jezus zaś odpowiadając, rzekł: Poprzestańcie; nic nad to! A dotknąwszy ucha jego, uzdrowił go.52 I rzekł Jezus do tych, (którzy wyszli przeciw niemu) przedniejszych kapłanów i urzędników świątyni i starszych: Wyszliście jak na zbójcę z mieczami i kijami 53 Gdy codziennie wśród was bywałem w świątyni, nie podnieśliście rąk na mnie; ale ta jest godzina wasza i moc ciemności. POTRÓJNE ZAPARCIE SIĘ PIOTRA.54 A pojmawszy go, wprowadzili do domu najwyższego kapłana. Piotr jednak szedł za nim z daleka.55 Gdy zaś rozniecili ogień na dziedzińcu i siedli wokoło, był Piotr pomiędzy nimi. 56 Gdy go ujrzała jedna służąca siedzącego u światła, i przypatrzyła mu się, rzekła: I ten z nim był.57 A on się zaparł, mówiąc: Niewiasto, nie znam go.58 A po chwili ujrzawszy go inny, rzekł: I ty z nich jesteś. Piotr znów rzekł: O człowiecze, nie jestem.59 A po upływie prawie jednej godziny ktoś inny począł twierdzić, mówiąc: Prawdziwie i ten z nim był, bo i Galilejczykiem jest.60 A Piotr powiedział: Człowiecze, nie wiem, co mówisz! I natychmiast, gdy on jeszcze mówił, zapiał kur.61 A Pan obróciwszy się, spojrzał na Piotra. I wspomniał Piotr na słowa Pana, jakie był powiedział: Iż zanim kur zapieje, trzykroć się mnie zaprzesz.62 A Piotr wyszedłszy stamtąd, gorzko zapłakał. UROCZYSTE WYZNANIE JEZUSA.63 A mężowie, którzy go trzymali, naigrawali się z niego, bijąc go.64 I zakryli go, i bili go po twarzy, i pytali go, mówiąc: Prorokuj, kto jest, co cię uderzył?65 I wiele innych rzeczy bluźniąc, mówili przeciw niemu.66 I gdy dzień nastał, zeszli się starsi z ludu i przedniejsi kapłani i doktorowie, i przyprowadzili go do Rady swojej, mówiąc:67 Jeśli ty jesteś Chrystusem, powiedz nam. I rzekł im: Jeśli Wam powiem, nie uwierzycie mi;68 a jeśli i spytam, nie odpowiecie mi, ani nie wypuścicie.69 Lecz odtąd będzie Syn Człowieczy siedział po prawicy Bożej.70 I rzekli wszyscy: Toś ty jest Syn Boży? On zaś rzekł: Wy powiadacie, żem ja jest.71 A oni rzekli: Na cóż jeszcze potrzebujemy świadectwa ? Wszak sami słyszeliśmy z ust jego.23 JEZUS PRZED PIŁATEM.

CS RU Brytjka King J. 23 JEZUS PRZED PIŁATEM.1 cf. Tłum. Толк. I powstawszy całe ich mnóstwo, powiedli go do Piłata.И поднялось все множество их, и повели Его к Пилату, (За?_р7i.) И# востaвше всE мн0жество и4хъ, вед0ша є3го2 къ пілaту, 23,1Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.KJVκαι kai
_CONJκαίkaiandAndανασταν anastan
_{V-2AAP-NSN G5631}ἀνίστημιanistēmito arisearoseαπαν apan
_A-NSNἅπαςhapasallthe wholeτο to
_T-NSNὁhothe/this/whomultitudeπληθος plēthos
_N-NSNπλῆθοςplēthosmultitudemultitudeαυτων autōn
_P-GPMαὐτόςautoshe/she/it/selfof themηγαγον ēgagon
_{V-2AAI-3P G5627}ἄγωagōto bring, and ledαυτον auton
_P-ASMαὐτόςautoshe/she/it/selfhimεπι epi
_PREPἐπίepiupon/to/againstuntoτον ton
_T-ASMὁhothe/this/whoPilateπιλατον pilaton
_N-ASMΠιλᾶτοςpilatosPilatePilate  2 cf. Tłum. Толк. I poczęli nań skarżyć, mówiąc: Tego znaleźliśmy podburzającego nasz naród, i zakazującego dawać podatki cesarzowi, i mówiącego, że on jest Chrystusem królem.и начали обвинять Его, говоря: мы нашли, что Он развращает народ наш и запрещает давать подать кесарю, называя Себя Христом Царем. начaша же нaнь вaдити, глаг0люще: сего2 њбрэт0хомъ развращaюща kзhкъ нaшъ и3 возбранsюща кeсареви дaнь даsти, гlюща себE хrтA цRS бhти. 23,2Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.KJVηρξαντο ērxanto
_{V-ADI-3P G5662}ἄρχομαιarchomaito rule/beginthey beganδε de
_CONJδέdethenAndκατηγορειν katēgorein
_{V-PAN G5721}κατηγορέωkatēgoreōto accuseto accuseαυτου autou
_P-GSMαὐτόςautoshe/she/it/selfhimλεγοντες legontes
_{V-PAP-NPM G5723}λέγωlegōto speak, sayingτουτον touton
_D-ASMοὗτοςhoutosthis/he/she/it[this/he/she/it]ευραμεν euramen
_{V-2AAI-1P G5627}εὑρίσκωheuriskōto find/meet, We foundδιαστρεφοντα diastrefonta
_{V-PAP-ASM G5723}διαστρέφωdiastrefōto pervertpervertingτο to
_T-ASNὁhothe/this/whothe nationεθνος ethnos
_N-ASNἔθνοςethnosGentilesthe nationημων ēmōn
_P-1GPἐγώegōI/we[I/we]και kai
_CONJκαίkaiand, andκωλυοντα kōluonta
_{V-PAP-ASM G5723}κωλύωkōluōto preventforbiddingφορους forous
_N-APMφόροςforostaxtributeκαισαρι kaisari
_N-DSMΚαῖσαρkaisarCaesarto Cæsarδιδοναι didonai
_{V-PAN G5721}δίδωμιdidōmito giveto giveκαι kai
_CONJκαίkaiand[and]λεγοντα legonta
_{V-PAP-ASM G5723}λέγωlegōto speak, sayingαυτον auton
_F-3ASMαὑτοῦhautouhim/herselfthat he himselfχριστον christon
_N-ASMΧριστόςchristosChristChristβασιλεα basilea
_N-ASMβασιλεύςbasileuskinga Kingειναι einai
_{V-PAN G5721}εἰμίeimito beis  3 cf. Tłum. Толк. I spytał go Piłat, mówiąc: Ty jesteś królem żydowskim? A on odpowiadając, rzekł: Ty powiadasz. Пилат спросил Его: Ты Царь Иудейский? Он сказал ему в ответ: ты говоришь. Пілaтъ же вопроси2 є3го2, глаг0лz: тh ли є3си2 цRь їудewмъ; Џнъ же tвэщaвъ речE є3мY: ты2 глаг0леши. 23,3Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.KJVο o
_T-NSMὁhothe/this/who δε de
_CONJδέdethenAndπιλατος pilatos
_N-NSMΠιλᾶτοςpilatosPilatePilateηρωτησεν ērōtēsen
_{V-AAI-3S G5656}ἐρωτάωerōtaōto ask[to ask]αυτον auton
_P-ASMαὐτόςautoshe/she/it/selfhimλεγων legōn
_{V-PAP-NSM G5723}λέγωlegōto speak, sayingσυ su
_P-2NSσύsuyouthouει ei
_{V-PAI-2S G5719}εἰμίeimito be, Artο o
_T-NSMὁhothe/this/who βασιλευς basileus
_N-NSMβασιλεύςbasileuskingthe Kingτων tōn
_T-GPMὁhothe/this/who ιουδαιων ioudaiōn
_A-GPMἸουδαῖοςioudaiosJewishof the Jewsο o
_T-NSMὁhothe/this/whothe Kingδε de
_CONJδέdethen? Andαποκριθεις apokritheis
_{V-AOP-NSM G5679}ἀποκρίνωapokrinōto answerhe answeredαυτω autō
_P-DSMαὐτόςautoshe/she/it/selfhimεφη efē
_{V-IAI-3S G5707}φημίfēmito sayand saidσυ su
_P-2NSσύsuyouThouλεγεις legeis
_{V-PAI-2S G5719}λέγωlegōto speaksayest  4 cf. Tłum. Толк. A Piłat rzekł do przedniejszych kapłanów i do rzeszy: Nie znajduję żadnej winy w tym człowieku. Пилат сказал первосвященникам и народу: я не нахожу никакой вины в этом человеке. Пілaтъ же речE ко ґрхіерewмъ и3 нар0ду: ник0еzже њбрэтaю вины2 въ чlвёцэ сeмъ. 23,4Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.KJVο o
_T-NSMὁhothe/this/who δε de
_CONJδέdethenThenπιλατος pilatos
_N-NSMΠιλᾶτοςpilatosPilatePilateειπεν eipen
_{V-2AAI-3S G5627}λέγωlegōto speaksaidπρος pros
_PREPπρόςprosto/withtoτους tous
_T-APMὁhothe/this/whothe chief priestsαρχιερεις archiereis
_N-APMἀρχιερεύςarchiereushigh-priestthe chief priestsκαι kai
_CONJκαίkaiandandτους tous
_T-APMὁhothe/this/whothe peopleοχλους ochlous
_N-APMὄχλοςochloscrowdthe peopleουδεν ouden
_A-ASN-Nοὐδείςoudeisno onenoευρισκω euriskō
_{V-PAI-1S G5719}εὑρίσκωheuriskōto find/meet, I findαιτιον aition
_A-ASNαἴτιοςaitioscauser[causer]εν en
_PREPἐνenin/on/amonginτω tō
_T-DSMὁhothe/this/whomanανθρωπω anthrōpō
_N-DSMἄνθρωποςanthrōposa humanmanτουτω toutō
_D-DSMοὗτοςhoutosthis/he/she/it[this/he/she/it]  5 cf. Tłum. Толк. Lecz oni nalegali, mówiąc: Podburza lud, ucząc po całej Judei, począwszy od Galilei aż dotąd.Но они настаивали, говоря, что Он возмущает народ, уча по всей Иудее, начиная от Галилеи до сего места. Nни1 же крэплsхусz глаг0люще, ћкw развращaетъ лю1ди, ўчS по всeй їудeи, начeнъ t галілeи до здЁ. 23,5Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.KJVοι oi
_T-NPMὁhothe/this/who δε de
_CONJδέdethenAndεπισχυον epischuon
_{V-IAI-3P G5707}ἐπισχύωepischuōto insistthey were the more fierceλεγοντες legontes
_{V-PAP-NPM G5723}λέγωlegōto speak, sayingοτι oti
_CONJὅτιhotithat/since,ανασειει anaseiei
_{V-PAI-3S G5719}ἀνασείωanaseiōto inciteHe stirreth upτον ton
_T-ASMὁhothe/this/whothe peopleλαον laon
_N-ASMλαόςlaosa peoplethe peopleδιδασκων didaskōn
_{V-PAP-NSM G5723}διδάσκωdidaskōto teach, teachingκαθ kath
_PREPκατάkataaccording tothroughoutολης olēs
_A-GSFὅλοςholosallallτης tēs
_T-GSFὁhothe/this/whoJewryιουδαιας ioudaias
_N-GSFἸουδαίαioudaiaJudeaJewryκαι kai
_CONJκαίkaiand[and]αρξαμενος arxamenos
_{V-AMP-NSM G5671}ἄρχομαιarchomaito rule/begin, beginningαπο apo
_PREPἀπόapofromfromτης tēs
_T-GSFὁhothe/this/whoGalileeγαλιλαιας galilaias
_N-GSFΓαλιλαίαgalilaiaGalileeGalileeεως eōs
_ADVἕωςheōsuntiltoωδε ōde
_ADVὧδεhōdeherethis place   JEZUS PRZED HERODEM.6 cf. Tłum. Толк. Piłat zaś, usłyszawszy o Galilei, zapytał, czy ten człowiek jest Galilejczykiem.Пилат, услышав о Галилее, спросил: разве Он Галилеянин? Пілaтъ же слhшавъ галілeю, вопроси2, ѓще чlвёкъ галілeанинъ є4сть; 23,6Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.KJVπιλατος pilatos
_N-NSMΠιλᾶτοςpilatosPilatePilateδε de
_CONJδέdethenWhenακουσας akousas
_{V-AAP-NSM G5660}ἀκούωakouōto hearheardεπηρωτησεν epērōtēsen
_{V-AAI-3S G5656}ἐπερωτάωeperōtaōto question, he askedει ei
_CONDεἰeiifwhetherο]     o
_T-NSMὁhothe/this/whothe manανθρωπος anthrōpos
_N-NSMἄνθρωποςanthrōposa humanthe manγαλιλαιος galilaios
_N-NSMΓαλιλαῖοςgalilaiosGalileana Galilæanεστιν estin
_{V-PAI-3S G5719}εἰμίeimito bewere  7 cf. Tłum. Толк. A gdy się dowiedział, że należał do władzy Heroda, odesłał go do Heroda, który też był w Jeruzalem w owe dni.И, узнав, что Он из области Иродовой, послал Его к Ироду, который в эти дни был также в Иерусалиме. И# разумёвъ, ћкw t w4бласти и4рwдовы є4сть, послA є3го2 ко и4рwду, сyщу и3 томY во їеrли1мэ въ ты6z дни6. 23,7Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.KJVκαι kai
_CONJκαίkaiandAndεπιγνους epignous
_{V-2AAP-NSM G5631}ἐπιγινώσκωepiginōskōto come to knowas soon as he knewοτι oti
_CONJὅτιhotithat/sincethatεκ ek
_PREPἐκekof/fromuntoτης tēs
_T-GSFὁhothe/this/whojurisdictionεξουσιας exousias
_N-GSFἐξουσίαexousiaauthorityjurisdictionηρωδου ērōdou
_N-GSMἩρώδηςhērōdēsHerodHerod'sεστιν estin
_{V-PAI-3S G5719}εἰμίeimito bewasανεπεμψεν anepempsen
_{V-AAI-3S G5656}ἀναπέμπωanapempōto send back, he sentαυτον auton
_P-ASMαὐτόςautoshe/she/it/selfhimπρος pros
_PREPπρόςprosto/withtoηρωδην ērōdēn
_N-ASMἩρώδηςhērōdēsHerodHerodοντα onta
_{V-PAP-ASM G5723}εἰμίeimito behe belongedκαι kai
_CONJκαίkaiandalsoαυτον auton
_P-ASMαὐτόςautoshe/she/it/self, who himselfεν en
_PREPἐνenin/on/amongatιεροσολυμοις ierosolumois
_N-DPNἹεροσόλυμαhierosolumaJerusalemJerusalemεν en
_PREPἐνenin/on/amongatταυταις tautais
_D-DPFοὗτοςhoutosthis/he/she/itthatταις tais
_T-DPFὁhothe/this/whotimeημεραις ēmerais
_N-DPFἡμέραhēmeradaytime  8 cf. Tłum. Толк. A Herod ujrzawszy Jezusa, uradował się bardzo; bo od dawnego czasu pragnął go widzieć, dlatego że wiele o nim słyszał, i spodziewał się, że jakiś cud zobaczy przez niego uczynionyИрод, увидев Иисуса, очень обрадовался, ибо давно желал видеть Его, потому что много слышал о Нем, и надеялся увидеть от Него какое-нибудь чудо, И$рwдъ же ви1дэвъ ї}са рaдъ бhсть ѕэлw2: бё бо желaz t мн0га врeмене ви1дэти є3го2, занE слhшаше мнHга њ нeмъ: и3 надёzшесz знaменіе нёкое ви1дэти t негw2 бывaемо: 23,8Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.KJVο o
_T-NSMὁhothe/this/who δε de
_CONJδέdethenAnd whenηρωδης ērōdēs
_N-NSMἩρώδηςhērōdēsHerodHerodιδων idōn
_{V-2AAP-NSM G5631}ὁράωhoraōto seesawτον ton
_T-ASMὁhothe/this/who ιησουν iēsoun
_N-ASMἸησοῦςiēsousJesus/JoshuaJesusεχαρη echarē
_{V-2AOI-3S G5644}χαίρωchairōto rejoice, he wasλιαν lian
_ADVλίανliangreatlyexceedingην ēn
_{V-IAI-3S G5707}εἰμίeimito behe wasγαρ gar
_CONJγάρgarfor: forεξ ex
_PREPἐκekof/fromofικανων ikanōn
_A-GPMἱκανόςhikanossufficienta longχρονων chronōn
_N-GPMχρόνοςchronostime[time]θελων thelōn
_{V-PAP-NSM G5723}θέλωthelōto will/desiredesirousιδειν idein
_{V-2AAN G5629}ὁράωhoraōto seeto seeαυτον auton
_P-ASMαὐτόςautoshe/she/it/selfhimδια dia
_PREPδιάdiathrough/because of, becauseτο to
_T-ASNὁhothe/this/whoJesusακουειν akouein
_{V-PAN G5721}ἀκούωakouōto hearhe had heardπερι peri
_PREPπερίperiaboutofαυτου autou
_P-GSMαὐτόςautoshe/she/it/selfhimκαι kai
_CONJκαίkaiand; andηλπιζεν ēlpizen
_{V-IAI-3S G5707}ἐλπίζωelpizōto hope/expecthe hopedτι ti
_X-ASNτιςtisonesomeσημειον sēmeion
_N-ASNσημεῖονsēmeionsignmiracleιδειν idein
_{V-2AAN G5629}ὁράωhoraōto seeto have seenυπ up
_PREPὑπόhupoby/underbyαυτου autou
_P-GSMαὐτόςautoshe/she/it/selfhimγινομενον ginomenon
_{V-PNP-ASN G5740}γίνομαιginomaito bedone  9 cf. Tłum. Толк. I zadawał mu wiele pytań, ale on nic mu nie odpowiadał.и предлагал Ему многие вопросы, но Он ничего не отвечал ему. вопрошaше же є3го2 словесы2 мн0гими: џнъ же ничесHже tвэщавaше є3мY. 23,9Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.KJVεπηρωτα epērōta
_{V-IAI-3S G5707}ἐπερωτάωeperōtaōto questionquestionedδε de
_CONJδέdethenThenαυτον auton
_P-ASMαὐτόςautoshe/she/it/selfheεν en
_PREPἐνenin/on/amonginλογοις logois
_N-DPMλόγοςlogoswordwordsικανοις ikanois
_A-DPMἱκανόςhikanossufficientmanyαυτος autos
_P-NSMαὐτόςautoshe/she/it/selfwith himδε de
_CONJδέdethen; butουδεν ouden
_A-ASN-Nοὐδείςoudeisno onenothingαπεκρινατο apekrinato
_{V-ADI-3S G5662}ἀποκρίνωapokrinōto answerhe answeredαυτω autō
_P-DSMαὐτόςautoshe/she/it/selfhim  10 cf. Tłum. Толк. Przedniejsi zaś kapłani i doktorowie stali, usilnie nań skarżącПервосвященники же и книжники стояли и усильно обвиняли Его. Стоsху же ґрхіерeє и3 кни1жницы, прилёжнw вaдzще нaнь. 23,10Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.KJVιστηκεισαν istēkeisan
_{V-LAI-3P G5715}ἵστημιhistēmito standstoodδε de
_CONJδέdethenAndοι oi
_T-NPMὁhothe/this/whothe chief priestsαρχιερεις archiereis
_N-NPMἀρχιερεύςarchiereushigh-priestthe chief priestsκαι kai
_CONJκαίkaiandandοι oi
_T-NPMὁhothe/this/whoscribesγραμματεις grammateis
_N-NPMγραμματεύςgrammateusscribescribesευτονως eutonōs
_ADVεὐτόνωςeutonōsvehementlyvehementlyκατηγορουντες katēgorountes
_{V-PAP-NPM G5723}κατηγορέωkatēgoreōto accuseandαυτου autou
_P-GSMαὐτόςautoshe/she/it/selfhim  11 cf. Tłum. Толк. I wzgardził nim Herod wraz z wojskiem swoim, i wyśmiał obleczonego w szatę białą, i odesłał do Piłata.Но Ирод со своими воинами, уничижив Его и насмеявшись над Ним, одел Его в светлую одежду и отослал обратно к Пилату. Ўкори1въ же є3го2 и4рwдъ съ вHи свои1ми и3 поругaвсz, њб0лкъ є3го2 въ ри1зу свётлу, возврати2 є3го2 къ пілaту. 23,11Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.KJVεξουθενησας exouthenēsas
_{V-AAP-NSM G5660}ἐξουθενέωexoutheneōto rejectsetδε de
_CONJδέdethenAndαυτον auton
_P-ASMαὐτόςautoshe/she/it/selfhisο o
_T-NSMὁhothe/this/whoHerodηρωδης ērōdēs
_N-NSMἩρώδηςhērōdēsHerodHerodσυν sun
_PREPσύνsunwithwithτοις tois
_T-DPNὁhothe/this/whomen of warστρατευμασιν strateumasin
_N-DPNστράτευμαstrateumatroopsmen of warαυτου autou
_P-GSMαὐτόςautoshe/she/it/selfhimκαι kai
_CONJκαίkaiand, andεμπαιξας empaixas
_{V-AAP-NSM G5660}ἐμπαίζωempaizōto mockmockedπεριβαλων peribalōn
_{V-2AAP-NSM G5631}περιβάλλωperiballōto clothe, and arrayedεσθητα esthēta
_N-ASFἐσθήςesthēsclothingrobeλαμπραν lampran
_A-ASFλαμπρόςlamprosshiningin a gorgeousανεπεμψεν anepempsen
_{V-AAI-3S G5656}ἀναπέμπωanapempōto send back, and sentαυτον auton
_P-ASMαὐτόςautoshe/she/it/selfhimτω tō
_T-DSMὁhothe/this/whoto Pilateπιλατω pilatō
_N-DSMΠιλᾶτοςpilatosPilateto Pilate  12 cf. Tłum. Толк. I stali się tego dnia przyjaciółmi Herod i Piłat, bo przedtem byli sobie nieprzyjaciółmi.И сделались в тот день Пилат и Ирод друзьями между собою, ибо прежде были во вражде друг с другом. Бhста же др{га и4рwдъ же и3 пілaтъ въ т0й дeнь съ соб0ю: прeжде бо бёста враждY и3м{ща междY соб0ю. 23,12Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.KJVεγενοντο egenonto
_{V-2ADI-3P G5633}γίνομαιginomaito bewere madeδε de
_CONJδέdethenAndφιλοι filoi
_A-NPMφίλοςfilosfriendly/friendfriendsο o
_T-NSMὁhothe/this/who τε te
_PRTτεteand/both ηρωδης ērōdēs
_N-NSMἩρώδηςhērōdēsHerodHerodκαι kai
_CONJκαίkaiandandο o
_T-NSMὁhothe/this/whodayπιλατος pilatos
_N-NSMΠιλᾶτοςpilatosPilatePilateεν en
_PREPἐνenin/on/among αυτη autē
_P-DSFαὐτόςautoshe/she/it/selfthe sameτη tē
_T-DSFὁhothe/this/whoHerodημερα ēmera
_N-DSFἡμέραhēmeradaydayμετ met
_PREPμετάmetawith/after αλληλων allēlōn
_C-GPMἀλλήλωνallēlōnone anothertogetherπρουπηρχον proupērchon
_{V-IAI-3P G5707}προϋπάρχωprouparchōbe formerlybeforeγαρ gar
_CONJγάρgarfor: forεν en
_PREPἐνenin/on/amongatεχθρα echthra
_N-DSFἔχθραechthrahostilityenmityοντες ontes
_{V-PAP-NPM G5723}εἰμίeimito bethey wereπρος pros
_PREPπρόςprosto/withbetweenαυτους autous
_F-3APMαὑτοῦhautouhim/herselfthemselves   BARABASZ CZY JEZUS.13 cf. Tłum. Толк. A Piłat wezwawszy przedniejszych kapłanów i przełożonych i lud, rzekł do nich:Пилат же, созвав первосвященников и начальников и народ, Пілaтъ же созвaвъ ґрхіерє1и и3 кн‰зи и3 лю1ди, 23,13Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.KJVπιλατος pilatos
_N-NSMΠιλᾶτοςpilatosPilatePilateδε de
_CONJδέdethenAndσυγκαλεσαμενος sunkalesamenos
_{V-AMP-NSM G5671}συγκαλέωsunkaleōto call together, when he had called togetherτους tous
_T-APMὁhothe/this/whothe chief priestsαρχιερεις archiereis
_N-APMἀρχιερεύςarchiereushigh-priestthe chief priestsκαι kai
_CONJκαίkaiandandτους tous
_T-APMὁhothe/this/whothe rulersαρχοντας archontas
_N-APMἄρχωνarchōnrulerthe rulersκαι kai
_CONJκαίkaiandandτον ton
_T-ASMὁhothe/this/whothe peopleλαον laon
_N-ASMλαόςlaosa peoplethe people  14 cf. Tłum. Толк. Przywiedliście mi tego człowieka jakby podburzającego lud, i oto ja pytając przed wami, nie znalazłem w tym człowieku żadnej winy z tych, o które go oskarżacie.сказал им: вы привели ко мне человека сего, как развращающего народ; и вот, я при вас исследовал и не нашел человека сего виновным ни в чем том, в чем вы обвиняете Его; речE къ ни6мъ: привед0сте ми2 чlвёка сего2, ћкw развращaюща лю1ди: и3 сE, ѓзъ пред8 вaми и3стzзaвъ, ни є3ди1ныz же њбрэтaю въ чlвёцэ сeмъ вины2, ±же нaнь вaдите: 23,14Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.KJVειπεν eipen
_{V-2AAI-3S G5627}λέγωlegōto speakSaidπρος pros
_PREPπρόςprosto/withuntoαυτους autous
_P-APMαὐτόςautoshe/she/it/selfthemπροσηνεγκατε prosēnenkate
_{V-AAI-2P G5656}προσφέρωprosferōto bring to, Ye have broughtμοι moi
_P-1DSἐγώegōI/we, Iτον ton
_T-ASMὁhothe/this/whomanανθρωπον anthrōpon
_N-ASMἄνθρωποςanthrōposa humanmanτουτον touton
_D-ASMοὗτοςhoutosthis/he/she/it[this/he/she/it]ως ōs
_ADVὡςhōswhich/how, asαποστρεφοντα apostrefonta
_{V-PAP-ASM G5723}ἀποστρέφωapostrefōto turn awayone that pervertethτον ton
_T-ASMὁhothe/this/whothe peopleλαον laon
_N-ASMλαόςlaosa peoplethe peopleκαι kai
_CONJκαίkaiand: andιδου idou
_{V-2AMM-2S G5640}ὁράωhoraōto see, beholdεγω egō
_P-1NSἐγώegōI/weunto meενωπιον enōpion
_ADVἐνώπιονenōpionbeforebeforeυμων umōn
_P-2GPσύsuyouyouανακρινας anakrinas
_{V-AAP-NSM G5660}ἀνακρίνωanakrinōto investigate, having examinedουθεν outhen
_A-ASN-Nοὐδείςoudeisno onenoευρον euron
_{V-2AAI-1S G5627}εὑρίσκωheuriskōto find/meet, have foundεν en
_PREPἐνenin/on/amonginτω tō
_T-DSMὁhothe/this/whomanανθρωπω anthrōpō
_N-DSMἄνθρωποςanthrōposa humanmanτουτω toutō
_D-DSMοὗτοςhoutosthis/he/she/it[this/he/she/it]αιτιον aition
_A-ASNαἴτιοςaitioscauser[causer]ων ōn
_R-GPNὅς, ἥhhos ēwhichtouching those things whereofκατηγορειτε katēgoreite
_{V-PAI-2P G5719}κατηγορέωkatēgoreōto accuseye accuseκατ kat
_PREPκατάkataaccording to αυτου autou
_P-GSMαὐτόςautoshe/she/it/selfhim  15 cf. Tłum. Толк. ale ani Herod, bo was do niego odesłałem, i oto nie zarzucono mu nic godnego śmierci.и Ирод также, ибо я посылал Его к нему; и ничего не найдено в Нем достойного смерти; но ни и4рwдъ: послaхъ бо є3го2 къ немY, и3 сE, ничт0же дост0йно смeрти сотворeно є4сть њ нeмъ: 23,15Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.KJVαλλ all
_CONJἀλλάallabutNoουδε oude
_CONJ-Nοὐδέoudeand not, nor yetηρωδης ērōdēs
_N-NSMἩρώδηςhērōdēsHerodHerodανεπεμψεν anepempsen
_{V-AAI-3S G5656}ἀναπέμπωanapempōto send backI sentγαρ gar
_CONJγάρgarfor: forαυτον auton
_P-ASMαὐτόςautoshe/she/it/selfhimπρος pros
_PREPπρόςprosto/withtoημας ēmas
_P-1APἐγώegōI/we[I/we]και kai
_CONJκαίkaiand; andιδου idou
_{V-2AMM-2S G5640}ὁράωhoraōto see, loουδεν ouden
_A-NSN-Nοὐδείςoudeisno one, nothingαξιον axion
_A-NSNἄξιοςaxiosworthyworthyθανατου thanatou
_N-GSMθάνατοςthanatosdeathof deathεστιν estin
_{V-PAI-3S G5719}εἰμίeimito beisπεπραγμενον pepragmenon
_{V-RPP-NSN G5772}πράσσωprassōto do/requiredoneαυτω autō
_P-DSMαὐτόςautoshe/she/it/selfunto him  16 cf. Tłum. Толк. A przeto ukarawszy go, wypuszczę.итак, наказав Его, отпущу. наказaвъ u5бо є3го2 tпущY. 23,16Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.KJVπαιδευσας paideusas
_{V-AAP-NSM G5660}παιδεύωpaideuōto instructI willουν oun
_CONJοὖνountherefore/thenthereforeαυτον auton
_P-ASMαὐτόςautoshe/she/it/selfhimαπολυσω apolusō
_{V-FAI-1S G5692}ἀπολύωapoluōto release, and release  17 cf. Tłum. Толк. Był zaś winien wypuścić im na święta jednego więźnia.А ему и нужно было для праздника отпустить им одного узника. Нyжду же и3мsше на вс‰ прaздники tпущaти и5мъ є3ди1наго. 23,18Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.KJVανεκραγον anekragon
_{V-2AAI-3P G5627}ἀνακράζωanakrazōto yellthey cried outδε de
_CONJδέdethenAndπαμπληθει pamplēthei
_ADVπαμπληθείpamplētheitogetherall at onceλεγοντες legontes
_{V-PAP-NPM G5723}λέγωlegōto speak, sayingαιρε aire
_{V-PAM-2S G5720}αἴρωairōto take up, Away withτουτον touton
_D-ASMοὗτοςhoutosthis/he/she/it[this/he/she/it]απολυσον apoluson
_{V-AAM-2S G5657}ἀπολύωapoluōto releasereleaseδε de
_CONJδέdethen, andημιν ēmin
_P-1DPἐγώegōI/weunto usτον ton
_T-ASMὁhothe/this/whoBarabbasβαραββαν barabban
_N-ASMΒαραββᾶςbarabbasBarabbasBarabbas  18 cf. Tłum. Толк. I zawołała razem wszystka rzesza, mówiąc: Strać tego, a wypuść nam Barabasza!Но весь народ стал кричать: смерть Ему! а отпусти нам Варавву. Возопи1ша же вси2 нар0ди, глаг0люще: возми2 сего2, tпусти1 же нaмъ варaвву. 23,19Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.KJVοστις ostis
_R-NSMὅστιςhostiswho/which(Whoην ēn
_{V-IAI-3S G5707}εἰμίeimito be[to be]δια dia
_PREPδιάdiathrough/because offorστασιν stasin
_N-ASFστάσιςstasisuprisingseditionτινα tina
_X-ASFτιςtisonea certainγενομενην genomenēn
_{V-2ADP-ASF G5637}γίνομαιginomaito bemadeεν en
_PREPἐνenin/on/amonginτη tē
_T-DSFὁhothe/this/whothe cityπολει polei
_N-DSFπόλιςpoliscitythe cityκαι kai
_CONJκαίkaiand, andφονον fonon
_N-ASMφόνοςfonosmurderfor murderβληθεις blētheis
_{V-APP-NSM G5685}βάλλωballōto throw, was castεν en
_PREPἐνenin/on/among[in/on/among]τη tē
_T-DSFὁhothe/this/who[the/this/who]φυλακη fulakē
_N-DSFφυλακήfulakēprison/watchprison  19 cf. Tłum. Толк. A był on za jakiś rozruch, uczyniony w mieście, i za zabójstwo osadzony w więzieniu.Варавва был посажен в темницу за произведенное в городе возмущение и убийство. И$же бЁ за нёкую крамолY бhвшую во грaдэ и3 ўбjйство ввeрженъ въ темни1цу. 23,20Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.KJVπαλιν palin
_ADVπάλινpalinagainagain to themδε de
_CONJδέdethen[then]ο o
_T-NSMὁhothe/this/whoPilateπιλατος pilatos
_N-NSMΠιλᾶτοςpilatosPilatePilateπροσεφωνησεν prosefōnēsen
_{V-AAI-3S G5656}προσφωνέωprosfōneōto call to/summon, spakeαυτοις autois
_P-DPMαὐτόςautoshe/she/it/self[he/she/it/self]θελων thelōn
_{V-PAP-NSM G5723}θέλωthelōto will/desire, willingαπολυσαι apolusai
_{V-AAN G5658}ἀπολύωapoluōto releaseto releaseτον ton
_T-ASMὁhothe/this/whoJesusιησουν iēsoun
_N-ASMἸησοῦςiēsousJesus/JoshuaJesus  20 cf. Tłum. Толк. Piłat zaś przemówił znowu do nich, chcąc wypuścić Jezusa.Пилат снова возвысил голос, желая отпустить Иисуса. Пaки же пілaтъ возгласи2, хотS tпусти1ти ї}са. 23,21Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.KJVοι oi
_T-NPMὁhothe/this/who δε de
_CONJδέdethenButεπεφωνουν epefōnoun
_{V-IAI-3P G5707}ἐπιφωνέωepifōneōto shoutthey criedλεγοντες legontes
_{V-PAP-NPM G5723}λέγωlegōto speak, sayingσταυρου staurou
_{V-PAM-2S G5720}σταυρόωstauroōto crucify, Crucifyσταυρου staurou
_{V-PAM-2S G5720}σταυρόωstauroōto crucify, crucifyαυτον auton
_P-ASMαὐτόςautoshe/she/it/selfhim  21 cf. Tłum. Толк. Ale oni wołali, mówiąc: Ukrzyżuj, ukrzyżuj go!Но они кричали: распни, распни Его! Nни1 же возглашaху, глаг0люще: распни2, распни2 є3го2. 23,22Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.KJVο o
_T-NSMὁhothe/this/who δε de
_CONJδέdethenAndτριτον triton
_A-ASNτρίτοςtritosthirdthe third timeειπεν eipen
_{V-2AAI-3S G5627}λέγωlegōto speakhe saidπρος pros
_PREPπρόςprosto/withuntoαυτους autous
_P-APMαὐτόςautoshe/she/it/selfthemτι ti
_I-ASNτίςtiswhich?, Whyγαρ gar
_CONJγάρgarfor, whatκακον kakon
_A-ASNκακόςkakosevil/harmevilεποιησεν epoiēsen
_{V-AAI-3S G5656}ποιέωpoieōto do/makehathουτος outos
_D-NSMοὗτοςhoutosthis/he/she/itheουδεν ouden
_A-ASN-Nοὐδείςoudeisno onenoαιτιον aition
_A-ASNαἴτιοςaitioscauser[causer]θανατου thanatou
_N-GSMθάνατοςthanatosdeathof deathευρον euron
_{V-2AAI-1S G5627}εὑρίσκωheuriskōto find/meet? I have foundεν en
_PREPἐνenin/on/amonginαυτω autō
_P-DSMαὐτόςautoshe/she/it/selfhimπαιδευσας paideusas
_{V-AAP-NSM G5660}παιδεύωpaideuōto instruct: I willουν oun
_CONJοὖνountherefore/thenthereforeαυτον auton
_P-ASMαὐτόςautoshe/she/it/selfhimαπολυσω apolusō
_{V-FAI-1S G5692}ἀπολύωapoluōto release, and let  22 cf. Tłum. Толк. On zaś po raz trzeci rzekł do nich: Cóż więc złego ten uczynił? Żadnej przyczyny śmierci w nim nie znajduję; ukarzę go więc i wypuszczę.Он в третий раз сказал им: какое же зло сделал Он? я ничего достойного смерти не нашел в Нем; итак, наказав Его, отпущу. Џнъ же трети1цею речE къ ни6мъ: чт0 бо ѕло2 сотвори2 сeй; ничесHже дост0йна смeрти њбрэт0хъ въ нeмъ: наказaвъ u5бо є3го2 tпущY. 23,23Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.KJVοι oi
_T-NPMὁhothe/this/who δε de
_CONJδέdethenAndεπεκειντο epekeinto
_{V-INI-3P G5711}ἐπίκειμαιepikeimaito lay onthey were instantφωναις fōnais
_N-DPFφωνήfōnēvoice/soundvoicesμεγαλαις megalais
_A-DPFμέγαςmegasgreatwith loudαιτουμενοι aitoumenoi
_{V-PMP-NPM G5734}αἰτέωaiteōto ask, requiringαυτον auton
_P-ASMαὐτόςautoshe/she/it/selfheσταυρωθηναι staurōthēnai
_{V-APN G5683}σταυρόωstauroōto crucifythatκαι kai
_CONJκαίkaiand. Andκατισχυον katischuon
_{V-IAI-3P G5707}κατισχύωkatischuōto prevailprevailedαι ai
_T-NPFὁhothe/this/whothe voicesφωναι fōnai
_N-NPFφωνήfōnēvoice/soundthe voicesαυτων autōn
_P-GPMαὐτόςautoshe/she/it/selfof them  23 cf. Tłum. Толк. Lecz oni nalegali głosami wielkimi, żądając, aby był ukrzyżowany; i wzmagały się ich głosy.Но они продолжали с великим криком требовать, чтобы Он был распят; и превозмог крик их и первосвященников. Nни1 же прилэжaху гл†сы вели1кими, просsще є3го2 на распsтіе: и3 ўстоsху глaси и4хъ и3 ґрхіерeйстіи. 23,24Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.KJVκαι kai
_CONJκαίkaiand[and]πιλατος pilatos
_N-NSMΠιλᾶτοςpilatosPilatePilateεπεκρινεν epekrinen
_{V-AAI-3S G5656}ἐπικρίνωepikrinōto decidegave sentenceγενεσθαι genesthai
_{V-2ADN G5635}γίνομαιginomaito bethat it should beτο to
_T-ASNὁhothe/this/who αιτημα aitēma
_N-ASNαἴτημαaitēmarequestrequiredαυτων autōn
_P-GPMαὐτόςautoshe/she/it/selfas they  24 cf. Tłum. Толк. A Piłat przysądził, aby się stało zadość ich żądaniu.И Пилат решил быть по прошению их, Пілaтъ же посуди2 бhти прошeнію и4хъ: 23,25Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.KJVαπελυσεν apelusen
_{V-AAI-3S G5656}ἀπολύωapoluōto releasehe releasedδε de
_CONJδέdethenAndτον ton
_T-ASMὁhothe/this/who δια dia
_PREPδιάdiathrough/because offorστασιν stasin
_N-ASFστάσιςstasisuprisingseditionκαι kai
_CONJκαίkaiandandφονον fonon
_N-ASMφόνοςfonosmurdermurderβεβλημενον beblēmenon
_{V-RPP-ASM G5772}βάλλωballōto throwwas castεις eis
_PREPεἰςeistowardintoφυλακην fulakēn
_N-ASFφυλακήfulakēprison/watchprisonον on
_R-ASMὅς, ἥhhos ēwhich, whomητουντο ētounto
_{V-IMI-3P G5710}αἰτέωaiteōto askthey had desiredτον ton
_T-ASMὁhothe/this/whohim thatδε de
_CONJδέdethen; butιησουν iēsoun
_N-ASMἸησοῦςiēsousJesus/JoshuaJesusπαρεδωκεν paredōken
_{V-AAI-3S G5656}παραδίδωμιparadidōmito deliverhe deliveredτω tō
_T-DSNὁhothe/this/whoprisonθεληματι thelēmati
_N-DSNθέλημαthelēmawill/desirewillαυτων autōn
_P-GPMαὐτόςautoshe/she/it/selfunto them  25 cf. Tłum. Толк. I wypuścił im tego, który za zabójstwo i rozruch wrzucony był do więzienia o którego prosili, Jezusa zaś wydał na ich wolę.и отпустил им посаженного за возмущение и убийство в темницу, которого они просили; а Иисуса предал в их волю. tпусти1 же бhвшаго за крамолY и3 ўбjйство всаждeна въ темни1цу, є3г0же прошaху: ї}са же предадE в0ли и4хъ. 23,26Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.KJVκαι kai
_CONJκαίkaiandAndως ōs
_ADVὡςhōswhich/howasαπηγαγον apēgagon
_{V-2AAI-3P G5627}ἀπάγωapagōto lead awaythey ledαυτον auton
_P-ASMαὐτόςautoshe/she/it/selfhimεπιλαβομενοι epilabomenoi
_{V-2ADP-NPM G5637}ἐπιλαμβάνωepilambanōto catch, they laid hold uponσιμωνα simōna
_N-ASMΣίμωνsimōnSimonSimonτινα tina
_X-ASMτιςtisoneoneκυρηναιον kurēnaion
_N-ASMΚυρηναῖοςkurēnaiosfrom Cyrene, a Cyrenianερχομενον erchomenon
_{V-PNP-ASM G5740}ἔρχομαιerchomaito come/go, coming outαπ ap
_PREPἀπόapofromofαγρου agrou
_N-GSMἀγρόςagrosfieldthe countryεπεθηκαν epethēkan
_{V-AAI-3P G5656}ἐπιτίθημιepitithēmito put/lay on, andαυτω autō
_P-DSMαὐτόςautoshe/she/it/selfon himτον ton
_T-ASMὁhothe/this/who σταυρον stauron
_N-ASMσταυρόςstauroscrossthe crossφερειν ferein
_{V-PAN G5721}φέρωferōto bear/lead, that he might bearοπισθεν opisthen
_ADVὄπισθενopisthenafterafterτου tou
_T-GSMὁhothe/this/whothe crossιησου iēsou
_N-GSMἸησοῦςiēsousJesus/JoshuaJesus   W DRODZE NA GOLGOTĘ.26 cf. Tłum. Толк. A gdy go wiedli, przytrzymali niejakiego Szymona Cyrenejczyka idącego ze wsi, i włożyli nań krzyż, aby niósł za JezusemИ когда повели Его, то, захватив некоего Симона Киринеянина, шедшего с поля, возложили на него крест, чтобы нес за Иисусом. И# ћкw повед0ша є3го2, є4мше сjмwна нёкоего кmринeа, грzдyща съ селA, возложи1ша нaнь кrтъ нести2 по ї}сэ. 23,27Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.KJVηκολουθει ēkolouthei
_{V-IAI-3S G5707}ἀκολουθέωakoloutheōto followthere followedδε de
_CONJδέdethenAndαυτω autō
_P-DSMαὐτόςautoshe/she/it/selfhimπολυ polu
_A-NSNπολύςpolusmucha greatπληθος plēthos
_N-NSNπλῆθοςplēthosmultitudecompanyτου tou
_T-GSMὁhothe/this/whoof peopleλαου laou
_N-GSMλαόςlaosa peopleof peopleκαι kai
_CONJκαίkaiand, andγυναικων gunaikōn
_N-GPFγυνήgunēwomanof womenαι ai
_R-NPFὅς, ἥhhos ēwhich, whichεκοπτοντο ekoptonto
_{V-IMI-3P G5710}κόπτωkoptōto cut/mournbewailedκαι kai
_CONJκαίkaiandalsoεθρηνουν ethrēnoun
_{V-IAI-3P G5707}θρηνέωthrēneōto lamentlamentedαυτον auton
_P-ASMαὐτόςautoshe/she/it/selfhim  27 cf. Tłum. Толк. I szła za nim wielka rzesza ludu i niewiast, które płakały, i użalały się nad nim.И шло за Ним великое множество народа и женщин, которые плакали и рыдали о Нем. И#дsше же в8слёдъ є3гw2 нар0дъ мн0гъ людjй, и3 жєны2, ±же и3 плaкахусz и3 рыдaху є3гw2. 23,28Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.KJVστραφεις strafeis
_{V-2APP-NSM G5651}στρέφωstrefōto turnturningδε de
_CONJδέdethenButπρος pros
_PREPπρόςprosto/withuntoαυτας autas
_P-APFαὐτόςautoshe/she/it/selfthemιησους iēsous
_N-NSMἸησοῦςiēsousJesus/JoshuaJesusειπεν eipen
_{V-2AAI-3S G5627}λέγωlegōto speaksaidθυγατερες thugateres
_N-VPFθυγάτηρthugatērdaughterDaughtersιερουσαλημ ierousalēm
_N-PRIἹερουσαλήμhierousalēmJerusalemof Jerusalemμη mē
_PRT-Nμήmēnotnotκλαιετε klaiete
_{V-PAM-2P G5720}κλαίωklaiōto weep, weepεπ ep
_PREPἐπίepiupon/to/againstforεμε eme
_P-1ASἐγώegōI/wemeπλην plēn
_ADVπλήνplēnbut/however, butεφ ef
_PREPἐπίepiupon/to/against εαυτας eautas
_F-2APFἑαυτοῦheautoumy/your/him-selffor yourselvesκλαιετε klaiete
_{V-PAM-2P G5720}κλαίωklaiōto weepweepκαι kai
_CONJκαίkaiand, andεπι epi
_PREPἐπίepiupon/to/againstforτα ta
_T-APNὁhothe/this/whoJesusτεκνα tekna
_N-APNτέκνονteknonchildchildrenυμων umōn
_P-2GPσύsuyouyour  28 cf. Tłum. Толк. Jezus zaś obróciwszy się do nich, rzekł: Córki Jerozolimskie! Nie płaczcie nade mną, ale same nad sobą płaczcie i nad dziećmi waszymi.Иисус же, обратившись к ним, сказал: дщери Иерусалимские! не плачьте обо Мне, но плачьте о себе и о детях ваших, Њбрaщьсz же къ ни6мъ ї}съ речE: дщє1ри їеrли6мски, не плaчитесz њ мнЁ, nбaче себE плaчите и3 ч†дъ вaшихъ: 23,29Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.KJVοτι oti
_CONJὅτιhotithat/sinceForιδου idou
_{V-2AMM-2S G5640}ὁράωhoraōto see, beholdερχονται erchontai
_{V-PNI-3P G5736}ἔρχομαιerchomaito come/goare comingημεραι ēmerai
_N-NPFἡμέραhēmeraday, the daysεν en
_PREPἐνenin/on/among, inαις ais
_R-DPFὅς, ἥhhos ēwhichthe whichερουσιν erousin
_{V-FAI-3P G5692}ἐρέω, ἐρῶereō erōto speakthey shall sayμακαριαι makariai
_A-NPFμακάριοςmakariosblessed, Blessedαι ai
_T-NPFὁhothe/this/whothe barrenστειραι steirai
_N-NPFστεῖραsteirainfertilitythe barrenκαι kai
_CONJκαίkaiand, andαι ai
_T-NPFὁhothe/this/who[the/this/who]κοιλιαι koiliai
_N-NPFκοιλίαkoiliabelly/womb/stomachthe wombsαι ai
_R-NPFὅς, ἥhhos ēwhichthatουκ ouk
_PRT-Nοὐounoneverεγεννησαν egennēsan
_{V-AAI-3P G5656}γεννάωgennaōto begetbareκαι kai
_CONJκαίkaiand, andμαστοι mastoi
_N-NPMμαστός, μαζόςmastos mazosbreastthe papsοι oi
_R-NPMὅς, ἥhhos ēwhichwhichουκ ouk
_PRT-Nοὐounoneverεθρεψαν ethrepsan
_{V-AAI-3P G5656}τρέφωtrefōto feed[to feed]  29 cf. Tłum. Толк. Gdyż oto przyjdą dni, w których będą mówić: Szczęśliwe niepłodne i żywoty, które nie rodziły, i piersi, które nie karmiły.ибо приходят дни, в которые скажут: блаженны неплодные, и утробы неродившие, и сосцы непитавшие! ћкw сE, днjе грzдyтъ, въ нsже рекyтъ: бlжє1ны неплHды, и3 ўтрHбы, ±же не роди1ша, и3 сосцы2, и5же не дои1ша: 23,30Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.KJVτοτε tote
_ADVτότεtotethenThenαρξονται arxontai
_{V-FMI-3P G5698}ἄρχομαιarchomaito rule/beginshall they beginλεγειν legein
_{V-PAN G5721}λέγωlegōto speakto sayτοις tois
_T-DPNὁhothe/this/whoto the mountainsορεσιν oresin
_N-DPNὄροςorosmountainto the mountainsπεσατε pesate
_{V-2AAM-2P G5628}πίπτωpiptōto collapse, Fallεφ ef
_PREPἐπίepiupon/to/againstonημας ēmas
_P-1APἐγώegōI/weusκαι kai
_CONJκαίkaiand; andτοις tois
_T-DPMὁhothe/this/whoto the hillsβουνοις bounois
_N-DPMβουνόςbounoshillto the hillsκαλυψατε kalupsate
_{V-AAM-2P G5657}καλύπτωkaluptōto cover, Coverημας ēmas
_P-1APἐγώegōI/weus  30 cf. Tłum. Толк. Wtedy poczną mówić górom: Padnijcie na nas, – a pagórkom: Przykryjcie nas.тогда начнут говорить горам: падите на нас! и холмам: покройте нас! тогдA начнyтъ глаг0лати горaмъ: пади1те на ны2: и3 холмHмъ: покрhйте ны2: 23,31Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.KJVοτι oti
_CONJὅτιhotithat/sinceForει ei
_CONDεἰeiififεν en
_PREPἐνenin/on/amonginυγρω ugrō
_A-DSNὑγρόςhugrosmoist/greena greenξυλω xulō
_N-DSNξύλονxulonwoodtreeταυτα tauta
_D-APNοὗτοςhoutosthis/he/she/it[this/he/she/it]ποιουσιν poiousin
_{V-PAI-3P G5719}ποιέωpoieōto do/makethey doεν en
_PREPἐνenin/on/amonginτω tō
_T-DSNὁhothe/this/who ξηρω xērō
_A-DSNξηρόςxērosdried up/witheredthe dryτι ti
_I-NSNτίςtiswhich?, whatγενηται genētai
_{V-2ADS-3S G5638}γίνομαιginomaito beshall be done  31 cf. Tłum. Толк. Albowiem jeśli to na zielonym drzewie czynią, cóż na suchym będzie?Ибо если с зеленеющим деревом это делают, то с сухим что будет? занE, ѓще въ сyровэ дрeвэ сі‰ творsтъ, въ сyсэ что2 бyдетъ; 23,32Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.KJVηγοντο ēgonto
_{V-IPI-3P G5712}ἄγωagōto bringthere wereδε de
_CONJδέdethenAndκαι kai
_CONJκαίkaiandalsoετεροι eteroi
_A-NPMἕτεροςheterosotherotherκακουργοι kakourgoi
_A-NPMκακοῦργοςkakourgoscriminal, malefactorsδυο duo
_A-NUIδύοduotwotwoσυν sun
_PREPσύνsunwithwithαυτω autō
_P-DSMαὐτόςautoshe/she/it/selfhimαναιρεθηναι anairethēnai
_{V-APN G5683}ἀναιρέωanaireōto killto be put to death  32 cf. Tłum. Толк. Prowadzono też z nim i innych dwóch złoczyńców, aby byli straceni.Вели с Ним на смерть и двух злодеев. (За?_ра7i.) Ведsху же и3 и4на двA ѕлодBz съ ни1мъ ўби1ти. 23,33Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.KJVκαι kai
_CONJκαίkaiandAndοτε ote
_ADVὅτεhotewhenwhenηλθαν ēlthan
_{V-2AAI-3P G5627}ἔρχομαιerchomaito come/go[to come/go]επι epi
_PREPἐπίepiupon/to/againsttoτον ton
_T-ASMὁhothe/this/who τοπον topon
_N-ASMτόποςtoposplacethe placeτον ton
_T-ASMὁhothe/this/whothe placeκαλουμενον kaloumenon
_{V-PPP-ASM G5746}καλέωkaleōto callis calledκρανιον kranion
_N-ASNκρανίονkranionskullCalvaryεκει ekei
_ADVἐκεῖekeithere, thereεσταυρωσαν estaurōsan
_{V-AAI-3P G5656}σταυρόωstauroōto crucifythey crucifiedαυτον auton
_P-ASMαὐτόςautoshe/she/it/selfhimκαι kai
_CONJκαίkaiand, andτους tous
_T-APMὁhothe/this/who, whichκακουργους kakourgous
_A-APMκακοῦργοςkakourgoscriminalthe malefactorsον on
_R-ASMὅς, ἥhhos ēwhich, oneμεν men
_PRTμένmenon the other hand εκ ek
_PREPἐκekof/fromonδεξιων dexiōn
_A-GPNδεξιόςdexiosrightthe right handον on
_R-ASMὅς, ἥhhos ēwhichthe otherδε de
_CONJδέdethen, andεξ ex
_PREPἐκekof/fromonαριστερων aristerōn
_A-GPNἀριστερόςaristerosleftthe left   UKRZYŻOWANIE.33 cf. Tłum. Толк. A gdy przyszli na miejsce, które zwią Trupią Głową, tam go ukrzyżowali; i łotrów, jednego po prawej, a drugiego po lewej stronie.И когда пришли на место, называемое Лобное, там распяли Его и злодеев, одного по правую, а другого по левую сторону. И# є3гдA пріид0ша на мёсто, нарицaемое л0бное, тY распsша є3го2 и3 ѕлодBz, џваго ќбw њдеснyю, ґ другaго њшyюю. 23,34Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.KJV[ο     o
_T-NSMὁhothe/this/who δε de
_CONJδέdethenThenιησους iēsous
_N-NSMἸησοῦςiēsousJesus/JoshuaJesusελεγεν elegen
_{V-IAI-3S G5707}λέγωlegōto speaksaidπατερ pater
_N-VSMπατήρpatērfatherFatherαφες afes
_{V-2AAM-2S G5628}ἀφίημιafiēmito release, forgiveαυτοις autois
_P-DPMαὐτόςautoshe/she/it/selfthemου ou
_PRT-Nοὐounonotγαρ gar
_CONJγάρgarfor; forοιδασιν oidasin
_{V-RAI-3P G5758}εἴδωeidōto knowthey knowτι ti
_I-ASNτίςtiswhich?whatποιουσιν]]     poiousin
_{V-PAI-3P G5719}ποιέωpoieōto do/makethey doδιαμεριζομενοι diamerizomenoi
_{V-PMP-NPM G5734}διαμερίζωdiamerizōto dividethey partedδε de
_CONJδέdethen, Andτα ta
_T-APNὁhothe/this/whoraimentιματια imatia
_N-APNἱμάτιονhimationclothingraimentαυτου autou
_P-GSMαὐτόςautoshe/she/it/selfhisεβαλον ebalon
_{V-2AAI-3P G5627}βάλλωballōto throw, and castκληρον klēron
_N-ASMκλῆροςklēroslotlots  34 cf. Tłum. Толк. Jezus zaś mówił: Ojcze! Odpuść im, bo nie wiedzą, co czynią. A dzieląc się szatami jego, rzucili losy.Иисус же говорил: Отче! прости им, ибо не знают, что делают. И делили одежды Его, бросая жребий. Ї}съ же гlаше: џ§е, tпусти2 и5мъ: не вёдzтъ бо что2 творsтъ. Раздэлsюще же ри6зы є3гw2, метaху жрє1біz. 23,35Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.KJVκαι kai
_CONJκαίkaiandAndιστηκει istēkei
_{V-LAI-3S G5715}ἵστημιhistēmito standstoodο o
_T-NSMὁhothe/this/who λαος laos
_N-NSMλαόςlaosa peoplethe peopleθεωρων theōrōn
_{V-PAP-NSM G5723}θεωρέωtheōreōto see/experiencebeholdingεξεμυκτηριζον exemuktērizon
_{V-IAI-3P G5707}ἐκμυκτηρίζωekmuktērizōto ridiculederidedδε de
_CONJδέdethen. Andκαι kai
_CONJκαίkaiandalsoοι oi
_T-NPMὁhothe/this/whothe peopleαρχοντες archontes
_N-NPMἄρχωνarchōnrulerthe rulersλεγοντες legontes
_{V-PAP-NPM G5723}λέγωlegōto speak, sayingαλλους allous
_A-APMἄλλοςallosanotherothersεσωσεν esōsen
_{V-AAI-3S G5656}σῴζωsōzōto save, He savedσωσατω sōsatō
_{V-AAM-3S G5657}σῴζωsōzōto save; let him saveεαυτον eauton
_F-3ASMἑαυτοῦheautoumy/your/him-selfhimselfει ei
_CONDεἰeiif, ifουτος outos
_D-NSMοὗτοςhoutosthis/he/she/itheεστιν estin
_{V-PAI-3S G5719}εἰμίeimito bebeο o
_T-NSMὁhothe/this/whothe rulersχριστος christos
_N-NSMΧριστόςchristosChristChristτου tou
_T-GSMὁhothe/this/whoChristθεου theou
_N-GSMθεόςtheosGodof Godο o
_T-NSMὁhothe/this/whoof Godεκλεκτος eklektos
_A-NSMἐκλεκτόςeklektosselect, the chosen  35 cf. Tłum. Толк. I stał lud patrząc; a naśmiewali się z niego przełożeni z nimi, mówiąc: Innych wybawiał, niechże sam siebie wybawi, jeśli ten jest Chrystusem Bożym wybranym.И стоял народ и смотрел. Насмехались же вместе с ними и начальники, говоря: других спасал; пусть спасет Себя Самого, если Он Христос, избранный Божий. И# стоsху лю1діе зрsще. Ругaхусz же и3 кн‰зи съ ни1ми, глаг0люще: и3ны6z сп7сE, да сп7сeтъ и3 себE, ѓще т0й є4сть хrт0съ б9ій и3збрaнный. 23,36Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.KJVενεπαιξαν enepaixan
_{V-AAI-3P G5656}ἐμπαίζωempaizōto mockmockedδε de
_CONJδέdethenAndαυτω autō
_P-DSMαὐτόςautoshe/she/it/selfhimκαι kai
_CONJκαίkaiandalsoοι oi
_T-NPMὁhothe/this/whothe soldiersστρατιωται stratiōtai
_N-NPMστρατιώτηςstratiōtēssoldierthe soldiersπροσερχομενοι proserchomenoi
_{V-PNP-NPM G5740}προσέρχομαιproserchomaito come near/agree, coming toοξος oxos
_N-ASNὄξοςoxosvinegarvinegarπροσφεροντες prosferontes
_{V-PAP-NPM G5723}προσφέρωprosferōto bring tooffering himαυτω autō
_P-DSMαὐτόςautoshe/she/it/selfhim  36 cf. Tłum. Толк. Naigrawali się też z niego i żołnierze, przychodząc, a ocet mu podając, i mówiąc:Также и воины ругались над Ним, подходя и поднося Ему уксус Ругaхусz же є3мY и3 в0ини, приступaюще и3 џцетъ придёюще є3мY, 23,37Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.KJVκαι kai
_CONJκαίkaiandAndλεγοντες legontes
_{V-PAP-NPM G5723}λέγωlegōto speaksayingει ei
_CONDεἰeiif, Ifσυ su
_P-2NSσύsuyouthouει ei
_{V-PAI-2S G5719}εἰμίeimito bebeο o
_T-NSMὁhothe/this/who βασιλευς basileus
_N-NSMβασιλεύςbasileuskingthe kingτων tōn
_T-GPMὁhothe/this/whothe kingιουδαιων ioudaiōn
_A-GPMἸουδαῖοςioudaiosJewishof the Jewsσωσον sōson
_{V-AAM-2S G5657}σῴζωsōzōto save, saveσεαυτον seauton
_F-2ASMσεαυτοῦseautouyourselfthyself  37 cf. Tłum. Толк. Jeśli ty jesteś królem żydowskim, wybawże sam siebie.и говоря: если Ты Царь Иудейский, спаси Себя Самого. и3 глаг0лаху: ѓще ты2 є3си2 цRь їудeйскъ, сп7си1сz сaмъ. 23,38Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.KJVην ēn
_{V-IAI-3S G5707}εἰμίeimito beISδε de
_CONJδέdethenAndκαι kai
_CONJκαίkaiandalsoεπιγραφη epigrafē
_N-NSFἐπιγραφήepigrafēinscriptiona superscriptionεπ ep
_PREPἐπίepiupon/to/againstoverαυτω autō
_P-DSMαὐτόςautoshe/she/it/selfhimο o
_T-NSMὁhothe/this/who βασιλευς basileus
_N-NSMβασιλεύςbasileuskingTHE KINGτων tōn
_T-GPMὁhothe/this/whoTHE KINGιουδαιων ioudaiōn
_A-GPMἸουδαῖοςioudaiosJewishOF THE JEWSουτος outos
_D-NSMοὗτοςhoutosthis/he/she/itTHIS   DOBRY I ZŁY ŁOTR.38 cf. Tłum. Толк. Był zaś nad nim i napis, wypisany greckimi, łacińskimi i hebrajskin1i literami:И была над Ним надпись, написанная словами греческими, римскими и еврейскими: Сей есть Царь Иудейский. Бё же и3 написaніе напи1сано над8 ни1мъ писмены2 є4ллинскими и3 ри1мскими и3 є3врeйскими: сeй є4сть цRь їудeйскъ. 23,39Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.KJVεις eis
_A-NSMεἷςheisoneoneδε de
_CONJδέdethenAndτων tōn
_T-GPMὁhothe/this/whowhichκρεμασθεντων kremasthentōn
_{V-APP-GPM G5685}κρεμάωkremaōto hangwere hangedκακουργων kakourgōn
_A-GPMκακοῦργοςkakourgoscriminalof the malefactorsεβλασφημει eblasfēmei
_{V-IAI-3S G5707}βλασφημέωblasfēmeōto blasphemerailedαυτον auton
_P-ASMαὐτόςautoshe/she/it/selfon himουχι ouchi
_PRT-Iοὐχίouchinot[not]συ su
_P-2NSσύsuyouthouει ei
_{V-PAI-2S G5719}εἰμίeimito bebeο o
_T-NSMὁhothe/this/whoChristχριστος christos
_N-NSMΧριστόςchristosChristChristσωσον sōson
_{V-AAM-2S G5657}σῴζωsōzōto save, saveσεαυτον seauton
_F-2ASMσεαυτοῦseautouyourselfthyselfκαι kai
_CONJκαίkaiandandημας ēmas
_P-1APἐγώegōI/weus   TEN JEST KRÓL ŻYDOWSKI.39 cf. Tłum. Толк. A jeden z tych łotrów, którzy wisieli,.bluźnił mu, mówiąc: Jeśli ty jesteś Chrystusem, wybawże samego siebie i nas.Один из повешенных злодеев злословил Его и говорил: если Ты Христос, спаси Себя и нас. є3ди1нъ же t њбBшеною ѕлодBю хyлzше є3го2, глаг0лz: ѓще ты2 є3си2 хrт0съ, сп7си2 себE и3 нaю. 23,40Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.KJVαποκριθεις apokritheis
_{V-AOP-NSM G5679}ἀποκρίνωapokrinōto answeransweringδε de
_CONJδέdethenButο o
_T-NSMὁhothe/this/who ετερος eteros
_A-NSMἕτεροςheterosotherthe otherεπιτιμων epitimōn
_{V-PAP-NSM G5723}ἐπιτιμάωepitimaōto rebukerebukedαυτω autō
_P-DSMαὐτόςautoshe/she/it/selfhimεφη efē
_{V-IAI-3S G5707}φημίfēmito say[to say]ουδε oude
_CONJ-Nοὐδέoudeand notnotφοβη fobē
_{V-PNI-2S G5736}φοβέωfobeōto fear, Dostσυ su
_P-2NSσύsuyouthouτον ton
_T-ASMὁhothe/this/who θεον theon
_N-ASMθεόςtheosGodGodοτι oti
_CONJὅτιhotithat/since, seeingεν en
_PREPἐνenin/on/amonginτω tō
_T-DSNὁhothe/this/whoGodαυτω autō
_P-DSNαὐτόςautoshe/she/it/selfthe sameκριματι krimati
_N-DSNκρίμαkrimajudgmentcondemnationει ei
_{V-PAI-2S G5719}εἰμίeimito bethou art  40 cf. Tłum. Толк. Odpowiadając zaś, drugi karcił go, mówiąc: Ani ty się Boga nie boisz, chociaż tę samą karę ponosisz ?Другой же, напротив, унимал его и говорил: или ты не боишься Бога, когда и сам осужден на то же? Tвэщaвъ же другjй прещaше є3мY, глаг0лz: ни ли2 ты2 бои1шисz бGа, ћкw въ т0мже њсуждeнъ є3си2; 23,41Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.KJVκαι kai
_CONJκαίkaiandAndημεις ēmeis
_P-1NPἐγώegōI/weweμεν men
_PRTμένmenon the other handindeedδικαιως dikaiōs
_ADVδικαίωςdikaiōsrightlyjustlyαξια axia
_A-APNἄξιοςaxiosworthythe due rewardγαρ gar
_CONJγάρgarfor; forων ōn
_R-GPNὅς, ἥhhos ēwhich επραξαμεν epraxamen
_{V-AAI-1P G5656}πράσσωprassōto do/requireof our deedsαπολαμβανομεν apolambanomen
_{V-PAI-1P G5719}ἀπολαμβάνωapolambanōto get backwe receiveουτος outos
_D-NSMοὗτοςhoutosthis/he/she/itthis manδε de
_CONJδέdethen: butουδεν ouden
_A-ASN-Nοὐδείςoudeisno onenothingατοπον atopon
_A-ASNἄτοποςatoposwrongamissεπραξεν epraxen
_{V-AAI-3S G5656}πράσσωprassōto do/requirehath done  41 cf. Tłum. Толк. A my wprawdzie słusznie, bo godną zapłatę za uczynki odbieramy: lecz ten nic złego nie uczyniłи мы осуждены справедливо, потому что достойное по делам нашим приняли, а Он ничего худого не сделал. и3 мы2 ќбw въ прaвду: достHйнаz бо по дэлHмъ нaю воспріeмлева: сeй же ни є3ди1нагw ѕлA сотвори2. 23,42Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.KJVκαι kai
_CONJκαίkaiandAndελεγεν elegen
_{V-IAI-3S G5707}λέγωlegōto speakhe saidιησου iēsou
_N-VSMἸησοῦςiēsousJesus/Joshuaunto Jesusμνησθητι mnēsthēti
_{V-APM-2S G5682}μιμνήσκωmimnēskōto remember, rememberμου mou
_P-1GSἐγώegōI/wemeοταν otan
_CONJὅτανhotanwhen(-ever)whenελθης elthēs
_{V-2AAS-2S G5632}ἔρχομαιerchomaito come/gothou comestεις eis
_PREPεἰςeistoward[toward]την tēn
_T-ASFὁhothe/this/whounto Jesusβασιλειαν basileian
_N-ASFβασιλείαbasileiakingdomkingdomσου sou
_P-2GSσύsuyouthy  42 cf. Tłum. Толк. I rzekł do Jezusa: Panie, wspomnij na mnie, gdy przyjdziesz do królestwa swego! 43 A Jezus mu rzekł: Zaprawdę mówię tobie, dziś ze mną będziesz w raju.И сказал Иисусу: помяни меня, Господи, когда приидешь в Царствие Твое! И# глаг0лаше ї}сови: помzни1 мz, гDи, є3гдA пріи1деши во цrтвіи си2. 23,43Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.KJVκαι kai
_CONJκαίkaiandAndειπεν eipen
_{V-2AAI-3S G5627}λέγωlegōto speakI sayαυτω autō
_P-DSMαὐτόςautoshe/she/it/selfunto himαμην amēn
_HEBἀμήνamēnamenVerilyσοι soi
_P-2DSσύsuyouunto theeλεγω legō
_{V-PAI-1S G5719}λέγωlegōto speaksaidσημερον sēmeron
_ADVσήμερονsēmerontoday, To dayμετ met
_PREPμετάmetawith/afterwithεμου emou
_P-1GSἐγώegōI/wemeεση esē
_{V-FDI-2S G5695}εἰμίeimito beshalt thou beεν en
_PREPἐνenin/on/amonginτω tō
_T-DSMὁhothe/this/whoJesusπαραδεισω paradeisō
_N-DSMπαράδεισοςparadeisosparadiseparadise  43 cf. Tłum. Толк. И сказал ему Иисус: истинно говорю тебе, ныне же будешь со Мною в раю. И# речE є3мY ї}съ: ґми1нь гlю тебЁ, днeсь со мн0ю бyдеши въ раи2. 23,44Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.KJVκαι kai
_CONJκαίkaiand, andην ēn
_{V-IAI-3S G5707}εἰμίeimito beit wasηδη ēdē
_ADVἤδηēdēalready[already]ωσει ōsei
_ADVὡσείhōseilike/as/aboutaboutωρα ōra
_N-NSFὥραhōrahourhourεκτη ektē
_A-NSFἕκτοςhektossixththe sixthκαι kai
_CONJκαίkaiand[and]σκοτος skotos
_N-NSNσκότοςskotosdarknessa darknessεγενετο egeneto
_{V-2ADI-3S G5633}γίνομαιginomaito bethere wasεφ ef
_PREPἐπίepiupon/to/againstoverολην olēn
_A-ASFὅλοςholosallallτην tēn
_T-ASFὁhothe/this/whothe earthγην gēn
_N-ASFγῆgēearththe earthεως eōs
_ADVἕωςheōsuntiluntilωρας ōras
_N-GSFὥραhōrahourhourενατης enatēs
_A-GSFἔννατοςennatosninth (hour)the ninth   ŚMIERĆ JEZUSA.44 cf. Tłum. Толк. Była zaś prawie godzina szósta i nastały ciemności po wszystkiej ziemi aż do godziny dziewiątej.Было же около шестого часа дня, и сделалась тьма по всей земле до часа девятого: Бё же чaсъ ћкw шестhй, и3 тьмA бhсть по всeй земли2 до часA девsтагw: 23,45Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.KJVτου tou
_T-GSMὁhothe/this/whothe sunηλιου ēliou
_N-GSMἥλιοςhēliossunthe sunεκλειποντος ekleipontos
_{V-PAP-GSM G5723}ἐκλείπωekleipōto fail[to fail]εσχισθη eschisthē
_{V-API-3S G5681}σχίζωschizōto splitwas rentδε de
_CONJδέdethen[then]το to
_T-NSNὁhothe/this/whothe veilκαταπετασμα katapetasma
_N-NSNκαταπέτασμαkatapetasmacurtainthe veilτου tou
_T-GSMὁhothe/this/whoof the templeναου naou
_N-GSMναόςnaostempleof the templeμεσον meson
_A-ASNμέσοςmesosmidstin the midst  45 cf. Tłum. Толк. I zaćmiło się słońce, a zasłona świątyni wpół się rozdarła.и померкло солнце, и завеса в храме раздралась по средине. и3 помeрче с0лнце, и3 завёса церк0внаz раздрaсz посредЁ. 23,46Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.KJVκαι kai
_CONJκαίkaiandAndφωνησας fōnēsas
_{V-AAP-NSM G5660}φωνέωfōneōto callhad criedφωνη fōnē
_N-DSFφωνήfōnēvoice/soundvoiceμεγαλη megalē
_A-DSFμέγαςmegasgreatwith a loudο o
_T-NSMὁhothe/this/whowhen Jesusιησους iēsous
_N-NSMἸησοῦςiēsousJesus/Joshuawhen Jesusειπεν eipen
_{V-2AAI-3S G5627}λέγωlegōto speak, he saidπατερ pater
_N-VSMπατήρpatērfatherFatherεις eis
_PREPεἰςeistoward, intoχειρας cheiras
_N-APFχείρcheirhandhandsσου sou
_P-2GSσύsuyouthyπαρατιθεμαι paratithemai
_{V-PMI-1S G5731}παρατίθημιparatithēmito set beforeI commendτο to
_T-ASNὁhothe/this/whospiritπνευμα pneuma
_N-ASNπνεῦμαpneumaspirit/breathspiritμου mou
_P-1GSἐγώegōI/wemyτουτο touto
_D-ASNοὗτοςhoutosthis/he/she/it[this/he/she/it]δε de
_CONJδέdethen[then]ειπων eipōn
_{V-2AAP-NSM G5631}λέγωlegōto speakhaving saidεξεπνευσεν exepneusen
_{V-AAI-3S G5656}ἐκπνέωekpneōto expire, he gave up the ghost  46 cf. Tłum. Толк. A Jezus zawoławszy głosem wielkim, rzekł: Ojcze, w ręce twoje polecam ducha mojego! A to rzekłszy, skonał.Иисус, возгласив громким голосом, сказал: Отче! в руки Твои предаю дух Мой. И, сие сказав, испустил дух. И# возглaшь глaсомъ вeліимъ ї}съ, речE: џ§е, въ рyцэ твои2 предаю2 д¦ъ м0й. И# сі‰ рeкъ и4здше. 23,47Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.KJVιδων idōn
_{V-2AAP-NSM G5631}ὁράωhoraōto seesawδε de
_CONJδέdethenNowο o
_T-NSMὁhothe/this/whowhen the centurionεκατονταρχης ekatontarchēs
_N-NSMἑκατόνταρχοςhekatontarchoscenturionwhen the centurionτο to
_T-ASNὁhothe/this/whowhatγενομενον genomenon
_{V-2ADP-ASN G5637}γίνομαιginomaito bewas doneεδοξαζεν edoxazen
_{V-IAI-3S G5707}δοξάζωdoxazōto glorify, he glorifiedτον ton
_T-ASMὁhothe/this/whoGodθεον theon
_N-ASMθεόςtheosGodGodλεγων legōn
_{V-PAP-NSM G5723}λέγωlegōto speak, sayingοντως ontōs
_ADVὄντωςontōsreally, Certainlyο o
_T-NSMὁhothe/this/whomanανθρωπος anthrōpos
_N-NSMἄνθρωποςanthrōposa humanmanουτος outos
_D-NSMοὗτοςhoutosthis/he/she/itthisδικαιος dikaios
_A-NSMδίκαιοςdikaiosjusta righteousην ēn
_{V-IAI-3S G5707}εἰμίeimito bewas  47 cf. Tłum. Толк. Setnik zaś widząc, co się działo, chwalił Boga, mówiąc: Prawdziwie ten człowiek był sprawiedliwy.Сотник же, видев происходившее, прославил Бога и сказал: истинно человек этот был праведник. Ви1дэвъ же с0тникъ бhвшее, прослaви бGа, глаг0лz: вои1стинну чlвёкъ сeй првdнъ бЁ. 23,48Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.KJVκαι kai
_CONJκαίkaiandAndπαντες pantes
_A-NPMπᾶςpasallallοι oi
_T-NPMὁhothe/this/whothatσυμπαραγενομενοι sumparagenomenoi
_{V-2ADP-NPM G5637}συμπαραγίνομαιsumparaginomaito assemblecame togetherοχλοι ochloi
_N-NPMὄχλοςochloscrowdthe peopleεπι epi
_PREPἐπίepiupon/to/againsttoτην tēn
_T-ASFὁhothe/this/whosightθεωριαν theōrian
_N-ASFθεωρίαtheōriasightsightταυτην tautēn
_D-ASFοὗτοςhoutosthis/he/she/itthatθεωρησαντες theōrēsantes
_{V-AAP-NPM G5660}θεωρέωtheōreōto see/experience, beholdingτα ta
_T-APNὁhothe/this/whothe things whichγενομενα genomena
_{V-2ADP-APN G5637}γίνομαιginomaito bewere doneτυπτοντες tuptontes
_{V-PAP-NPM G5723}τύπτωtuptōto strike, smoteτα ta
_T-APNὁhothe/this/whobreastsστηθη stēthē
_N-APNστῆθοςstēthoschestbreastsυπεστρεφον upestrefon
_{V-IAI-3P G5707}ὑποστρέφωhupostrefōto return, and returned  48 cf. Tłum. Толк. I cała rzesza tych, którzy zeszli się byli na to widowisko, i widzieli, co się działo, wracali, bijąc się w piersi swoje.И весь народ, сшедшийся на сие зрелище, видя происходившее, возвращался, бия себя в грудь. И# вси2 пришeдшіи нар0ди на поз0ръ сeй, ви1дzще быв†ющаz, бію1ще пє1рси сво‰ возвращaхусz. 23,49Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.KJVιστηκεισαν istēkeisan
_{V-LAI-3P G5715}ἵστημιhistēmito stand, stoodδε de
_CONJδέdethenAndπαντες pantes
_A-NPMπᾶςpasallallοι oi
_T-NPMὁhothe/this/who γνωστοι gnōstoi
_A-NPMγνωστός, γνώριμοςgnōstos gnōrimosacquainted withacquaintanceαυτω autō
_P-DSMαὐτόςautoshe/she/it/selfhisαπο apo
_PREPἀπόapofromfromμακροθεν makrothen
_ADVμακρόθενmakrothenfrom afarafar offκαι kai
_CONJκαίkaiand, andγυναικες gunaikes
_N-NPFγυνήgunēwomanthe womenαι ai
_T-NPFὁhothe/this/whothatσυνακολουθουσαι sunakolouthousai
_{V-PAP-NPF G5723}συνακολουθέωsunakoloutheōto accompanyfollowedαυτω autō
_P-DSMαὐτόςautoshe/she/it/selfhimαπο apo
_PREPἀπόapofrom[from]της tēs
_T-GSFὁhothe/this/whoGalileeγαλιλαιας galilaias
_N-GSFΓαλιλαίαgalilaiaGalileeGalileeορωσαι orōsai
_{V-PAP-NPF G5723}ὁράωhoraōto see, beholdingταυτα tauta
_D-APNοὗτοςhoutosthis/he/she/it[this/he/she/it]  49 cf. Tłum. Толк. A wszyscy jego znajomi stali z daleka, i niewiasty, które za nim przyszły były z Galilei, patrząc na to.Все же, знавшие Его, и женщины, следовавшие за Ним из Галилеи, стояли вдали и смотрели на это. Стоsху же вси2 знaеміи є3гw2 и3здалeча, и3 жєны2 спослёдствовавшыz є3мY t галілeи, зрsщz сі‰. 23,50Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.KJVκαι kai
_CONJκαίkaiandAndιδου idou
_{V-2AMM-2S G5640}ὁράωhoraōto see, beholdανηρ anēr
_N-NSMἀνήρanērman, a manονοματι onomati
_N-DSNὄνομαonomanamenamedιωσηφ iōsēf
_N-PRIἸωσήφiōsēfJosephJosephβουλευτης bouleutēs
_N-NSMβουλευτήςbouleutēsmember of a councila counsellorυπαρχων uparchōn
_{V-PAP-NSM G5723}ὑπάρχωhuparchōto be,ανηρ anēr
_N-NSMἀνήρanērmanmanαγαθος agathos
_A-NSMἀγαθόςagathosgood-doer; a goodκαι kai
_CONJκαίkaiand, andδικαιος dikaios
_A-NSMδίκαιοςdikaiosjusta just   POGRZEB. 50 cf. Tłum. Толк. I Oto mąż imieniem Józef, który był członkiem Rady, mąż dobry i sprawiedliwy, 51- ten nie był się zgodził na ich wyrok i uczynki, – z Arymatei, miasta judzkiego, który też i sam oczekiwał królestwa Bożego.Тогда некто, именем Иосиф, член совета, человек добрый и правдивый, И# сE, мyжъ и4менемъ їHсифъ, совётникъ сhй, мyжъ бlгъ и3 првdнъ, 23,51Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.KJVουτος outos
_D-NSMοὗτοςhoutosthis/he/she/itThe sameουκ ouk
_PRT-Nοὐounonotην ēn
_{V-IAI-3S G5707}εἰμίeimito behadσυγκατατεθειμενος sunkatatetheimenos
_{V-RNP-NSM G5768}συγκατατίθημιsunkatatithēmito consentconsentedτη tē
_T-DSFὁhothe/this/who(βουλη boulē
_N-DSFβουλήboulēplanto the counselκαι kai
_CONJκαίkaiandandτη tē
_T-DSFὁhothe/this/whoto the counselπραξει praxei
_N-DSFπρᾶξιςpraxisactiondeedαυτων autōn
_P-GPMαὐτόςautoshe/she/it/selfof themαπο apo
_PREPἀπόapofrom;) ofαριμαθαιας arimathaias
_N-GSFἈριμαθαίαarimathaiaArimatheaArimathæaπολεως poleōs
_N-GSFπόλιςpoliscity, a cityτων tōn
_T-GPMὁhothe/this/whodeedιουδαιων ioudaiōn
_A-GPMἸουδαῖοςioudaiosJewishof the Jewsος os
_R-NSMὅς, ἥhhos ēwhich: whoπροσεδεχετο prosedecheto
_{V-INI-3S G5711}προσδέχομαιprosdechomaito wait for/welcomewaitedτην tēn
_T-ASFὁhothe/this/whothe kingdomβασιλειαν basileian
_N-ASFβασιλείαbasileiakingdomthe kingdomτου tou
_T-GSMὁhothe/this/whoof Godθεου theou
_N-GSMθεόςtheosGodof God  51 cf. Tłum. Толк. не участвовавший в совете и в деле их; из Аримафеи, города Иудейского, ожидавший также Царствия Божия, сeй не бЁ пристaлъ совёту и3 дёлу и4хъ, t ґрімаfeа грaда їудeйска, и4же чazше и3 сaмъ цrтвіz б9іz: 23,52Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.KJVουτος outos
_D-NSMοὗτοςhoutosthis/he/she/itThisπροσελθων proselthōn
_{V-2AAP-NSM G5631}προσέρχομαιproserchomaito come near/agreewentτω tō
_T-DSMὁhothe/this/whounto Pilateπιλατω pilatō
_N-DSMΠιλᾶτοςpilatosPilateunto Pilateητησατο ētēsato
_{V-AMI-3S G5668}αἰτέωaiteōto ask, and beggedτο to
_T-ASNὁhothe/this/whothe bodyσωμα sōma
_N-ASNσῶμαsōmabodythe bodyτου tou
_T-GSMὁhothe/this/whoof Jesusιησου iēsou
_N-GSMἸησοῦςiēsousJesus/Joshuaof Jesus  52 cf. Tłum. Толк. Ten przyszedł do Piłata, i poprosił o ciało Jezusa.пришел к Пилату и просил тела Иисусова; сeй пристyпль къ пілaту, проси2 тэлесE ї}сова: 23,53Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.KJVκαι kai
_CONJκαίkaiandAndκαθελων kathelōn
_{V-2AAP-NSM G5631}καθαιρέωkathaireōto take downtook it downενετυλιξεν enetulixen
_{V-AAI-3S G5656}ἐντυλίσσωentulissōto wrap up, and wrappedαυτο auto
_P-ASNαὐτόςautoshe/she/it/selfheσινδονι sindoni
_N-DSFσινδώνsindōnlinenin linenκαι kai
_CONJκαίkaiand, andεθηκεν ethēken
_{V-AAI-3S G5656}τίθημιtithēmito placelaidαυτον auton
_P-ASMαὐτόςautoshe/she/it/selfitεν en
_PREPἐνenin/on/amonginμνηματι mnēmati
_N-DSNμνῆμαmnēmatomba sepulchreλαξευτω laxeutō
_A-DSNλαξευτόςlaxeutosengravedthat was hewn in stoneου ou
_ADVοὗhouwhere, whereinουκ ouk
_PRT-Nοὐounoneverην ēn
_{V-IAI-3S G5707}εἰμίeimito bewasουδεις oudeis
_A-NSM-Nοὐδείςoudeisno onemanουπω oupō
_ADV-Nοὔπωoupōnot yet[not yet]κειμενος keimenos
_{V-PNP-NSM G5740}κεῖμαιkeimaito lay/be appointedlaid  53 cf. Tłum. Толк. I zdjąwszy, uwinął w prześcieradło, i położył je w grobie wykutym, w którym nikt jeszcze nie był położony.и, сняв его, обвил плащаницею и положил его в гробе, высеченном в скале, где еще никто не был положен. и3 снeмъ є5 њбви1тъ плащани1цею, и3 положи2 є5 во гр0бэ и3зсёченэ, въ нeмже не бЁ никт0же никогдaже положeнъ. 23,54Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.KJVκαι kai
_CONJκαίkaiandAndημερα ēmera
_N-NSFἡμέραhēmeradaythat dayην ēn
_{V-IAI-3S G5707}εἰμίeimito bewasπαρασκευης paraskeuēs
_N-GSFπαρασκευήparaskeuēPreparation Daythe preparationκαι kai
_CONJκαίkaiand, andσαββατον sabbaton
_N-NSNσάββατονsabbatonSabbaththe sabbathεπεφωσκεν epefōsken
_{V-IAI-3S G5707}ἐπιφώσκωepifōskōto dawndrew on  54 cf. Tłum. Толк. A był to dzień Przygotowania, i szabat się zaczynał.День тот был пятница, и наступала суббота. И# дeнь бЁ пzт0къ, и3 суббHта свэтaше. 23,55Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.KJVκατακολουθησασαι katakolouthēsasai
_{V-AAP-NPF G5660}κατακολουθέωkatakoloutheōto follow, followed afterδε de
_CONJδέdethenAndαι ai
_T-NPFὁhothe/this/whoGalileeγυναικες gunaikes
_N-NPFγυνήgunēwomanthe womenαιτινες aitines
_R-NPFὅστιςhostiswho/which, whichησαν ēsan
_{V-IAI-3P G5707}εἰμίeimito be[to be]συνεληλυθυιαι sunelēluthuiai
_{V-2RAP-NPF G5756}συνέρχομαιsunerchomaito assemblecameεκ ek
_PREPἐκekof/fromfromτης tēs
_T-GSFὁhothe/this/whothe sepulchreγαλιλαιας galilaias
_N-GSFΓαλιλαίαgalilaiaGalileeGalileeαυτω autō
_P-DSMαὐτόςautoshe/she/it/selfwith himεθεασαντο etheasanto
_{V-ADI-3P G5662}θεάομαιtheaomaito see, and beheldτο to
_T-ASNὁhothe/this/whobodyμνημειον mnēmeion
_N-ASNμνημεῖονmnēmeiongravethe sepulchreκαι kai
_CONJκαίkaiandalsoως ōs
_ADVὡςhōswhich/howhowετεθη etethē
_{V-API-3S G5681}τίθημιtithēmito placewas laidτο to
_T-NSNὁhothe/this/who[the/this/who]σωμα sōma
_N-NSNσῶμαsōmabodybodyαυτου autou
_P-GSMαὐτόςautoshe/she/it/selfhis  55 cf. Tłum. Толк. Niewiasty zaś, które z nim przybyły z Galilei, przyszedłszy, obejrzały grób, i jak było położone ciało jego.Последовали также и женщины, пришедшие с Иисусом из Галилеи, и смотрели гроб, и как полагалось тело Его; В8слёдъ же шeдшыz жєны2, ±же бsху пришли2 съ ни1мъ t галілeи, ви1дэша гр0бъ, и3 ћкw положeно бhсть тёло є3гw2: 23,56Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.KJVυποστρεψασαι upostrepsasai
_{V-AAP-NPF G5660}ὑποστρέφωhupostrefōto returnthey returnedδε de
_CONJδέdethenAndητοιμασαν ētoimasan
_{V-AAI-3P G5656}ἑτοιμάζωhetoimazōto make ready, and preparedαρωματα arōmata
_N-APNἄρωμαarōmaspicesspicesκαι kai
_CONJκαίkaiandandμυρα mura
_N-APNμύρονmuronointmentointmentsκαι kai
_CONJκαίkaiand; andτο to
_T-ASNὁhothe/this/who μεν men
_PRTμένmenon the other handtheσαββατον sabbaton
_N-ASNσάββατονsabbatonSabbathsabbath dayησυχασαν ēsuchasan
_{V-AAI-3P G5656}ἡσυχάζωhēsuchazōbe quiet/give uprestedκατα kata
_PREPκατάkataaccording toaccording toτην tēn
_T-ASFὁhothe/this/whothe commandmentεντολην entolēn
_N-ASFἐντολήentolēcommandmentthe commandment 56 cf. Tłum. Толк. A wróciwszy się, przygotowały wonności i maści. Ale w szabat dały pokój, według przykazania.возвратившись же, приготовили благовония и масти; и в субботу остались в покое по заповеди.возврaщшzсz же ўгот0ваша ґрwмaты и3 мЂро: и3 въ суббHту ќбw ўмолчaша по зaповэди.