List do Rzymian

1Wstęp.1Paweł, sługa Jezusa Chrystusa, powołany a apostoła, przeznaczony dla ewangelii Boga,2 którą był przedtem obiecał przez proroków swoich w Pismach świętych3 o Synu swoim; ten był potomkiem Dawida według ciała,4 tenże ujawniony został jako Syn Boży w mocy, według ducha poświęcenia przez powstanie z martwych – o Jezusie Chrystusie Panu naszym,5 przez którego otrzymaliśmy łaskę i apostolstwo dla nakłaniania ku posłuszeństwu wiary wszystkie narody dla imienia jego,6 między którymi jesteście i wy, powołani Jezusa Chrystusa, 7 wszystkim, co są w Rzymie, Bogu miłym, z powołania świętym:Łaska wam i pokój od Boga Ojca naszego i Pana Jezusa Chrystusa.PAWEŁ PRAGNIE RZYMIAN ODWIEDZIĆ.8 Najpierw dziękuję Bogu mojemu przez Jezusa Chrystusa za was wszystkich, że wiara wasza jest opowiadana po całym świecie.9 Albowiem świadkiem mi jest Bóg, któremu w ewangelii Syna jego służę z duszy swej, że nieustannie o was pamiętam,10 zawsze prosząc w modlitwach swoich, ażebym przecie kiedyś za wolą bożą mógł mieć na przyjście do was szczęśliwą drogę.11 Pragnę bowiem was zobaczyć, abym wam użyczył nieco łaski duchowej dla utwierdzenia was;12 to jest, abyśmy się wspólnie pocieszyli wśród was przez tę wiarę waszą i moją, która jest obopólna.13 Nie chcę zaś, żebyście nie mieli wiedzieć, bracia, że często zamierzałem przybyć do was (ale miałem przeszkody aż dotąd), abym i wśród was zebrał jaki owoc, jak i wśród innych narodów.14 Grekom i barbarzyńcom, mądrym i niemądrym jestem dłużnikiem,15 tak że (co do mnie) gotów jestem opowiadać ewangelię i wam, którzy jesteście w Rzymie.16 Albowiem nie wstydzę się ewangelii. Jest bowiem mocą Boga ku zbawieniu każdego wierzącego, Żyda naprzód i Greka.17 Gdyż sprawiedliwość Boga objawia się w niej z wiary w wiarę, jak jest napisane: “A sprawiedliwy z wiary żyje.”POGANIE ODSTĄPILI OD BOGA.18 Albowiem gniew Boga objawia się z nieba na wszelką bezbożność i niesprawiedliwość tych ludzi, którzy prawdę bożą tłumią w niesprawiedliwości,19 ponieważ to, co można o Bogu poznać, jest im jawne; albowiem Bóg im objawił.20 Gdyż niewidzialne jego przymioty, od stworzenia świata, przez zrozumienie tych rzeczy, które są uczynione, bywają poznane, wieczna też moc jego i bóstwo; tak że nie mogą być wymówieni.21 Gdyż poznawszy Boga, nie oddawali mu chwały jak Bogu, ani nie dziękowali, ale znikczemnieli w myślach swoich i zaćmione jest ich bezrozumne serce;22 albowiem powiadając się być mądrymi, stali się głupimi.23 i zamienili chwałę niezniszczalnego Boga na podobieństwo i obraz człowieka śmiertelnego i ptaków i czworonogów i płazów.ZA KARĘ WYDANI NAMIĘTNOŚCIOM.24 Dlatego Bóg wydał ich pożądliwościom ich serca na nieczystość, aby między sobą hańbili swoje ciała,25 gdyż prawdę bożą przemienili w kłamstwo, i cześć oddawali i służyli raczej stworzeniu, niż Stwórcy, który jest błogosławiony na wieki. Amen.26 Dlatego Bóg oddał ich sromotnym namiętnościom. Albowiem ich niewiasty zmieniły naturalny sposób pożycia na ten, który jest przeciwny naturze.27 A podobnie i mężczyźni, opuściwszy naturalne pożycie z niewiastą, zapłonęli w swych pożądliwościach jeden ku drugiemu, uprawiając sromotę mężczyźni z mężczyznami i ponosząc na sobie słuszną zapłatę za swój błąd.28 I jak im się nie podobało mieć w poznaniu Boga, poddał ich Bóg bezrozumnym myślom, aby czynili to, co nie przystoi,29 ich napełnionych wszelką nieprawością, złością, nierządem, łakomstwem, nikczemnością; pełnych zazdrości, mężobójstwa, swaru, zdrady, złośliwości; plotkarzy,30 obmówców, Bogu obmierzłych, zuchwalców, pysznych, wyniosłych, wynalazców złości, nieposłusznych rodzicom,31 bezrozumnych, nieukładnych, bez serca, nieprzejednanych, bez miłosierdzia.32 Choć sprawiedliwość Boga poznali, nie zrozumieli, że ci, co takie rzeczy czynią, godni są śmierci; a nie tylko c1, co je czynią, ale ci także, co z czyniącymi się zgadzają.
2I ŻYDOM GROZI SĄD BOŻY.1 Dla tego nie możesz być wymówiony, o człowiecze wszelki który sądzisz. W czym bowiem drugiego sądzisz, potępiasz samego siebie, bo co osądzasz, to samo czynisz.2 Wiemy bowiem, że sąd Boga jest według prawdy na tych, co takie rzeczy czynią.3 Myślisz zaś, o człowiecze, który sądzisz tych, co takie rzeczy czynią, a sam je czynisz, że ty ujdziesz sądu?4 Czy gardzisz bogactwami jego dobroci i cierpliwości i nieskwapliwości? Nie wiesz, że łaskawość Boga do pokuty cię przywodzi?5 Lecz według zatwardziałości swej i serca niepokutującego skarbisz sobie gniew na dzień gniewu i objawienia sprawiedliwego sądu Boga,6 który “odda każdemu według uczynków jego”;7 tym mianowicie, co cierpliwie w dobrym uczynku szukają sławy i czci i nieskazitelności – życie wieczne;8 tym zaś, co się sprzeciwiają i co nie przyjmują prawdy, ale wierzą niesprawiedliwości – gniew i zapalczywość.BÓG IM ODDA WEDŁUG ICH UCZYNKÓW.9 Utrapienie i ucisk na każdego człowieka, złe czyniącego, Żyda najpierw i Greka;10 chwała zaś i cześć i pokój wszelkiemu czyniącemu dobre, Żydowi najpierw i Grekowi;11 nie ma bowiem u Boga względu na osoby.12 Albowiem którzykolwiek zgrzeszyli bez Zakonu, bez Zakonu poginą; a którzykolwiek zgrzeszyli w Zakonie, przez Zakon będą sądzeni.13 Nie ci bowiem co słuchają Zakonu, są sprawiedliwymi u Boga; ale ci, będą usprawiedliwieni, co Zakon pełnią.14 Gdy bowiem poganie, którzy nie mają Zakonu, z natury czynią to, czego Zakon wymaga; tacy, co nie mają Zakonu, sam1 sobie są Zakonem.15 Oni okazują treść Zakonu wypisaną na sercach swoich, a ich własne sumienie oddaje im świadectwo, i gdy myśli nawzajem się oskarżają albo też bronią,16 w dzień, w którym Bóg sądzić będzie tajemne sprawy ludzkie, według ewangelii mojej przez Jezusa Chrystusa.ŻYDZI ZGRZESZYLI JAK POGANIE.17 Jeśli zaś ty nazywasz się żydem i polegasz na Zakonie, i chlubisz się w Bogu,18 i znasz jego wolę, i nauczony przez Zakon rozpoznajesz, co lepsze;19 tuszysz o sobie, że jesteś wodzem ślepych, światłością tych, co są w ciemności,20 mistrzem bezrozumnych, nauczycielem dzieci, który ma od wzór wiedzy i prawdy w Zakonie.21 Ty więc, który ucząc drugiego, siebie samego nie uczysz; który głosząc, żeby nie kradziono, kradniesz;22 który mówiąc, żeby nie cudzołożono, cudzołożysz; który brzydząc się bałwanami, świętokradztwo popełniasz;23 który chlubiąc się Zakonem, przez przestępowanie Zakonu, Boga znieważasz.24 (Albowiem jak napisano: “imię Boga z powodu was bywa bluźnione między poganami.”)OBRZEZANIE NIC IM NIE POMOŻE.25 Obrzezanie wprawdzie jest pożyteczne, jeśli zachowujesz Zakon; ale jeśli przestępujesz Zakon, twoje obrzezanie stało się nieobrzezaniem.26 Jeśli więc nieobrzezany zachowuje przepisy Zakonu, to czy jego nieobrzezanie nie będzie poczytane za obrzezanie?27 I czy ten, co z natury jest nieobrzezany, ale wypełnia Zakon, nie będzie sądził ciebie, który mimo litery i obrzezania, jesteś przestępcą Zakonu?28 Nie ten bowiem jest żydem:, co jest nim widocznie; ani nie to jest obrzezanie, co jest widoczne na ciele,29 ale ten jest żydem, który jest nim w skrytości, i ma obrzezane serce w duchu, a nie w literze, którego chwała nie jest z ludzi lecz z Boga.
3W CZYM LEŻY PIERWSZEŃSTWO ŻYDÓW.1 Cóż więc żyd ma więcej? Albo co za pożytek z obrzezania?2 Wielki – na wszelki sposób. Najpierw, że im właśnie powierzone były słowa boże.3 Cóż bowiem że niektórzy z nich nie uwierzyli? Czyż ich niedowiarstwo wniwecz obróci wierność Boga? Żadną miarą.4 Bóg zaś jest prawdomówny, a wszelki człowiek kłamliwy, jak napisano: “Abyś się okazał sprawiedliwym w mowach swoich i zwyciężył, gdy bywasz sądzony.” 5 Jeśli zaś niesprawiedliwość nasza zaleca sprawiedliwość bożą, cóż powiemy? Czyż niesprawiedliwy jest Bóg, gdy gniew wywiera? (po ludzku to mówię).6 Żadną miarą; jakże inaczej Bóg będzie sądził ten świat?7 Jeśli bowiem prawdomówność Boga bardziej się uwydatnia na chwałę jego przez moje kłamstwo, czemuż jeszcze i ja jak grzesznik jestem sądzony?8 A nie mamy (jak nas powtarzają i jak niektórzy powiadają, że mówimy) czynić złych rzeczy, aby z nich wyszły dobre? Potępienie takich jest sprawiedliwe.ŻYDZI I GRECY PODLEGAJĄ GRZECHOWI.9 Cóż więc? Przewyższamy ich? Bynajmniej. Dowiedliśmy bowiem, że wszyscy: Żydzi i Grecy są pod grzechem,10 jak napisano: Nie ma sprawiedliwego nikogo,11 nie ma rozumnego, nie ma, co by szukał Boga.12 Wszyscy odstąpili, stali się razem nieużyteczni, nie ma, kto by czynił dobrze, nie ma ani jednego.13 Ich gardło jest grobem otwartym, językami swymi zdradliwie mówili, pod ich wargami jad żmijowy.14 Usta ich są pełne przekleństwa i gorzkości, 15nogi ich prędkie do rozlewania krwi.16 Na ich drogach zniszczenie i nieszczęście,17 i nie poznali drogi pokoju;18 nie ma bojaźni bożej przed ich oczami.”19 Lecz wiemy, że cokolwiek mówi Zakon, mówi tym, co są w Zakonie, aby wszelkie usta były zamknięte i żeby cały świat podlegał Bogu; 2obo z uczynków Zakonu nie będzie usprawiedliwiony przed nim żaden człowiek. Przez Zakon bowiem poznanie grzechu.USPRAWIEDLIWIENIE PRZEZ WIARĘ W CHRYSTUSA.21 Ale teraz bez Zakonu objawiła się sprawiedliwość boża, poświadczona przez Zakon i proroków.22 Sprawiedliwość zaś boża przez wiarę w Jezusa Chrystusa dla wszystkich i na wszystkich, którzy weń wierzą, bo nie ma różnicy.23 Wszyscy bowiem zgrzeszyli i niedostaje im chwały bożej.24 Usprawiedliwieni darmo przez łaskę jego, przez odkupienie, które jest w Chrystusie Jezusie.25 Jego Bóg uczynił we wierze ofiarą przebłagalną przez krew jego dla okazania sprawiedliwości swojej względem przeszłych grzechów,26 które Bóg znosił cierpliwie dla okazania sprawiedliwości swojej w tym czasie, aby i sam był sprawiedliwy i usprawiedliwiający tego, który jest z wiary w Jezusa Chrystusa.27 Gdzież jest więc chluba twoja? Wykluczona jest. Przez jaki zakon? Uczynków? Nie, ale przez zakon wiary.26 Sądzimy bowiem, że człowiek bywa usprawiedliwiony przez wiarę, bez uczynków Zakonu.29 Czyż Bóg jest tylko żydów? Czy nie i pogan? Owszem i pogan.30 Gdyż właśnie jeden jest Bóg, który usprawiedliwia obrzezanych z wiary i nieobrzezanych przez wiarę.31 Zakon więc burzy my przez wiarę? Żadną miarą; ale Zakon stanowimy.
4USPRAWIEDLIWIENIE NIE PRZEZ UCZYNKI ZAKONU, ALE PRZEZ WIARĘ.1 Cóż więc powiemy, Abraham, ojciec nasz według ciała co znalazł?2 Jeśli bowiem Abraham z uczynków był usprawiedliwiony, ma chwałę, ale nie u Boga.3 Co bowiem mówi Pismo? “Uwierzył Abraham Bogu i poczytane mu est ku sprawiedliwości.”4 Temu zaś, który pracuje, nie poczytuje się zapłaty za łaskę, ale za rzecz należną.5 Temu zaś, co nie pracuje, ale wierzy w tego, który niezbożnego usprawiedliwia, poczytana bywa wiara jego ku sprawiedliwości według postanowienia łaski bożej.6 Jak i Dawid nazywa błogosławionym człowieka, któremu Bóg poczytuje sprawiedliwość bez uczynków.7 “Błogosławieni, który1n odpuszczone są nieprawości, i których grzechy są zakryte.8 Błogosławiony mąż, któremu Pan nie poczytał grzechu. “WIARA USPRAWIEDLIWIŁA ABRAHAMA, A NIE OBRZEZANIE.9 to więc błogosławieństwo czy jest tylko dla obrzezanych, czy także dla nieobrzezanych? Mówimy bowiem, że wiara została poczytana Abrahamowi ku sprawiedliwości.10 Jakże więc była poczytana? W obrzezaniu, czy w odrzezku? Nie w obrzezaniu, ale w odrzezku.11 I otrzymał znak obrzezania jako pieczęć usprawiedliwienia z wiary, którą miał przed obrzezaniem, aby był ojcem wszystkich wierzących w nieobrzezaniu, aby i im było to poczytane ku sprawiedliwości,12 i żeby był ojcem obrzezanych, nie tylko tym, co są z obrzezania, ale i tym, co idą śladami wiary, jaką miał ojciec nasz Abraham przed obrzezaniem.13 Nie przez Zakon bowiem dana była obietnica Abrahamowi i potomstwu jego, że ma być dziedzicem świata, ale przez sprawiedliwość wiary.14 Jeśli bowiem ci są dziedzicami, co są z Zakonu, próżną stała się wiara i wniwecz obróciła się obietnica.15 Zakon bowiem ściąga gniew. Gdyż gdzie nie ma Zakonu, nie ma i przestępstwa.16 Dlatego z wiary – aby według łaski obietnica trwała w mocy dla całego potomstwa, nie tylko tego, które jest z Zakonu, ale i dla tego, które jest z wiary Abrahama; bo on jest ojcem nas wszystkich17 (jak napisano: “Postanowiłem cię ojcem wielu narodów”), przed Bogiem, któremu uwierzył, który ożywia umarłych i powołuje do bytu to, czego nie ma, jak to, co jest.WIARA ABRAHAMA.18 On przeciw nadziei uwierzył ufając, że zostanie ojcem wielu narodów, według tego, co mu powiedziano: “Tak będzie potomstwo twoje.”19 I nie osłabł w wierze, ani się nie oglądał na obumarłe ciało swoje, choć już miał około stu lat, i na obumarły żywot Sary.20 Nie wahał się też niedowierzając obietnicy Boga, ale się umocnił w wierze, dając chwałę Bogu;21 wiedząc z całą pewnością, że cokolwiek obiecał, mocen jest i uczynić.22 I dlatego poczytano mu to ku sprawiedliwości.23 Nie tylko zaś dla niego napisano: Poczytane mu zostało ku sprawiedliwości,24 ale i dla nas, którym będzie poczytane, że wierzymy w tego, co wzbudził z martwych Jezusa Chrystusa Pana naszego,25 który został wydany z powodu występków naszych, a wstał z martwych dla naszego usprawiedliwienia.
5OWOCE USPRAWIEDLIWIENIA PRZEZWIARĘ.1 Usprawiedliwieni więc z wiary, miejmy pokój z Bogiem przez Pana naszego Jezusa Chrystusa,2 przez którego też mamy dostęp przez wiarę do tej łaski, w której stoimy i chlubimy się w nadziei chwały synów bożych.3 A nie tylko to, lecz też chlubimy się i w uciskach, wiedząc, że ucisk sprawuje cierpliwość,4 a cierpliwość wypróbowanie, a wypróbowanie nadzieję,5 a nadzieja nie zawodzi, gdyż miłość boża rozlana jest w sercach naszych przez Ducha Świętego, który nam1 jest dany.6 A po cóż bowiem Chrystus, gdyśmy jeszcze byli słabi, czasu swego umarł za niezbożnych?7 Albowiem za sprawiedliwego ledwo kto umiera, gdyż za dobrego może by się kto odważył umrzeć.8 Lecz Bóg zaleca miłość swoją względem nas, że kiedyśmy czasu swego byli jeszcze grzesznikami,9 Chrystus za nas umarł; więc daleko więcej teraz, skorośmy usprawiedliwieni we krwi jego, wybawieni będziemy przezeń od gniewu.10 Jeśli bowiem, gdyśmy byli nieprzyjaciółmi, zostaliśmy pojednani z Bogiem przez śmierć Syna jego, daleko bardziej, skorośmy pojednani, będziemy zbawieni w życiu jego.11 Lecz nie tylko, ale też chlubimy się w Bogu przez Pana naszego Jezusa Chrystusa, przez którego teraz jesteśmy pojednani.ADAM A CHRYSTUS12 Dlatego jak przez jednego człowieka grzech wszedł na ten świat, i przez grzech śmierć, i tak na wszystkich ludzi śmierć przeszła, w którym wszyscy zgrzeszyli.13 Aż do Zakonu bowiem grzech był na świecie, lecz grzech nie był oczytany, gdy Zakonu nié było.14 Ale śmierć królowała od Adama aż do Mojżesza także nad tymi, którzy nie zgrzeszyli na podobieństwo przestępstwa Adama, który jest figurą przyszłego.15 Lecz nie jak przestępstwa, tak i dar. Jeśli bowiem przez przestępstwo jednego umarło wielu, daleko więcej obficie spłynęła na wielu łaska boża i dar w łasce jednego człowieka Jezusa Chrystusa.16 I nie jak przez jeden grzech, tak i dar;. bo sąd wprawdzie z jednego na potępienie, łaska zaś z wielu występków na usprawiedliwienie.17 Jeśli bowiem wskutek przestępstwa jednego śmierć królowała przez jednego, daleko więcej ci, co otrzyrnują obfitość łaski i daru i sprawiedliwości, królować będą w życiu przez jednego Jezusa Chrystusa.18 Przeto jak przez przestępstwo jednego na wszystkich ludzi potępienie, tak i przez sprawiedliwość jednego na wszystkich ludzi usprawiedliwienie życia.19 Jak bowiem przez nieposłuszeństwo jednego człowieka grzesznikami stało się wielu, tak i przez posłuszeństwo jednego sprawiedliwymi stanie się wielu.20 Zakon zaś wszedł, aby obfitowało przestępstwo. Gdzie zaś obfitowało przestępstwo obfitowała więcej łaska.21 Aby jak grzech królował w śmierci, tak też łaska królowała przez sprawiedliwość ku życiu wiecznemu, przez Jezusa Chrystusa Pana naszego.
6OCHRZCZENI W CHRYSTUSIE UMARLIŚMY DLA GRZECHU.1 Cóż więc powiemy? Będziemy trwać w grzechu, aby obfitowała łaska?2 Uchowaj Boże! Jeśli bowiem umarliśmy grzechowi, jakże jeszcze będziemy w nim żyć?3 Czy nie wiecie, że którzykolwiek jesteśmy ochrzczeni w Chrystusie Jezusie, ochrzczeni jesteśmy w śmierci jego?4 Albowiem z nim jesteśmy razem pogrzebani w śmierć przez chrzest, aby jak Chrystus wstał z martwych przez chwałę Ojca, tak żebyśmy i my chodzi1i w nowości życia.5 Jeśli bowiem zostaliśmy wszczepieni w podobieństwo śmierci jego, to będziemy i w zmartwychwstanie.6 Wiedząc to, że nasz stary człowiek został współukrzyżowany, aby było zniszczone ciało grzechu i żebyśmy dalej nie służyli grzechowi.7 Kto bowiem umarł, wyzwolony jest spod grzechu.8 Jeśli zaś umarliśmy z Chrystusem, wierzymy, że też razem będziemy żyć z Chrystusem;9 wiedząc, że Chrystus powstawszy z martwych, Więcej nie umiera, śmierć nad nim więcej nie będzie panować.10 Skoro bowiem umarł dla grzechu, raz umarł; skoro zaś żyje, żyje dla Boga.11 Tak i wy rozumiejcie, że z pewnością umarliście dla grzechu, żyjecie zaś dla Boga w Chrystusie Jezusie Panu naszym.STALIŚMY SIĘ SŁUGAMI USPRAWIEDLIWIENIA.12 Niechże Więc nie króluje grzech w waszym. śmiertelnym ciele, żebyście mieli być posłuszni pożądliwóściom jego.13 Lecz też nie wydajcie członków waszych na narzędzia nieprawości dla grzechu, ale oddajcie się Bogu jak zmartwychwstali żyjący, a członki wasze jak narzędzia sprawiedliwości dla Boga.14 Grzech bowiem nie będzie nad wami panował, bo nie jesteście pod Zakonem, ale pod łaską.15 Cóż więc? Będziemy grzeszyć dlatego, że nie jesteśmy pod Zakonem, ale pod łaską? Uchowaj Boże!16 Czy nie wiecie, że komu oddajecie się w służbę na posłuszeństwo, sługami jesteście tego, kogo słuchacie, czy to grzechu ku śmierci, czy posłuszeństwa ku sprawiedliwości?17 Lecz Bogu dzięki, że choć byliście niewolnikami grzechu, staliście się z serca posłuszni temu rodzajowi nauki, któremu jesteście oddani.18 Wyzwoleni zaś od grzechu, staliście się niewolnikami sprawiedliwości.19 Po ludzku mówię, dla słabości waszego ciała. Jak bowiem Wydawaliście członki wasze na służbę nieczystości i nieprawości ku nieprawości, tak teraz oddawajcie członki wasze na służbę sprawiedliwości ku uświęceniu.20 Gdy bowiem byliście niewolnikami grzechu, nie ulegaliście sprawiedliwości.21 Jaki Więc pożytek mieliście wtedy z tych rzeczy, których się teraz wstydzicie? Gdyż końcem ich jest śmierć.22 Teraz zaś wyzwoleni spod grzechu, i stawszy się niewolnikami Boga, zbieracie swój owoc ku uświęceniu, a końcem – życie wieczne.23 Albowiem zapłatą grzechu śmierć. Łaską zaś Boga – życie wieczne w Chrystusie Jezusie Panu naszym.
7WOLNI OD ZAKONU.1 Czyż nie wiecie, bracia (bo mówię do znających Zakon), że człowiek podlega prawu, jak długi czas żyje.2 Niewiasta bowiem zamężna, póki mąż żyje, związana jest prawem; jeśli zaś mąż jej umrze, wyzwolona jest spod prawa męża.3 Przeto, póki mąż żyje, będzie zwana cudzołożnicą, jeśliby była z innym mężem; jeśliby zaś mąż jej umarł, wolna jest od prawa mężowego, żeby nie była cudzołożnicą, gdyby była z innym mężem.4 Otóż i wy, bracia moi, umarliście Zakonowi przez ciało Chrystusowe, abyście należeli do innego, który powstał z martwych, abyśmy owoc przynosili Bogu.5 Gdy bowiem byliśmy w ciele, namiętności grzeszne, obudzone przez Prawo, działały w członkach naszych, ażeby przynosiły owoc śmierci;6 lecz teraz jesteśmy wolni od Zakonu śmierci, w którym byliśmy trzymani, tak że służymy w nowości ducha, a nie w starości litery.PRZEZ ZAKON WZMÓGŁ SIĘ GRZECH.7 Cóż więc powiemy? Zakon jest grzechem? Boże uchowaj! Ale grzechu nie poznałem jak tylko przez Zakon: bo nie wiedziałbym o pożądliwości, gdyby Prawo nie mówiło: “Nie pożądaj.”8 Grzech zaś, wziąwszy podnietę z przykazania, sprawił we mnie wszelką pożądliwość. Bez Zakonu bowiem grzech był martwy.9 Ja przecie żyłem niegdyś bez Zakonu. Lecz gdy przyszło przykazanie, grzech ożył,10 ja zaś umarłem i okazało n1i się, że przykazanie, które miało być ku życiu, to stało się drogą do śmierci.11 Grzech bowiem wziąwszy podnietę z przykazania, uwiódł mię i mnie zabił przez nie.12 Tak więc Zakon wprawdzie święty i przykazanie święte i sprawiedliwe i dobre.13 To więc, co dobre, stało się dla mnie śmiercią? Boże uchowaj! Ale grzech, żeby się okazać grzechem, przez dobro zadał mi śmierć; aby przez przykazanie grzech stał się nad miarę grzesznym.WEWNĘTRZNA WALKA CZŁOWIEKA.14 Wiemy bowiem, że Zakon jest duchowy, ja zaś cielesny, jestem zaprzedany grzechowi.15 Albowiem nie rozumiem, co czynię; bo nie to czynię, co chcę dobrego; ale złe, które nienawidzę, to czynię.16 Jeśli zaś to czynię, czego nie chcę, to przyznaję, że Zakon jest dobry.17 Teraz zaś już nie ja to czynię, ale grzech, który we mnie mieszka.18 Wiem bowiem, że we mnie nie mieszka dobre, to jest w ciele moim. Albowiem chcieć jest w mej mocy, ale by dobre wykonać, nie znajduję.19 Nie czynię bowiem dobrego, które chcę, ale złe, którego nie chcę, to czynię.20 Jeśli zaś to czynię, czego nie chcę, już nie ja to czynię, ale grzech, który we mnie mieszka.21 Znajduję więc to prawo, że gdy chcę czynić co dobre, zło do mnie przylega.22 Albowiem według wewnętrznego człowieka, kochan1 się w Zakonie bożym;23 lecz widzę inny zakon w członkach moich, sprzeciwiający się zakonowi umysłu mojego i poddający mię w niewolę w zakonie grzechu, który jest w członkach moich.24 Nieszczęsny ja człowiek, któż mnie wybawi z ciała tej śmierci?25 Łaska boża przez Jezusa Chrystusa Pana naszego. Przeto ja sam służę umysłem Zakonowi bożemu, ciałem zaś zakonowi grzechu.
8WOLNI JESTEŚMY OD POTĘPIENIA.1 Teraz więc nie ma żadnego potępienia dla tych; co są w Chrystusie Jezusie, którzy nie postępują według ciała.2 Prawo bowiem ducha i życia w Chrystusie Jezusie wyzwoliło mię z prawa grzechu i śmierci.3 Gdyż co było niemożliwe dla Zakonu, w czym był osłabiony przez ciało, Bóg, posławszy Syna swego w ciele podobnym do grzesznego ciała, i z powodu grzechu, potępił grzech w ciele,4 aby usprawiedliwienie Zakonu wypełniło się w nas, którzy nie według ciała postępujemy, ale według ducha.5 Albowiem którzy są według ciała, rozumieją, co jest cielesne; lecz którzy są według ducha, rozumieją, co jest duchowe.6 Gdyż mądrość ciała – to śmierć, a mądrość ducha – życie i pokój;7 ponieważ mądrość ciała jest nieprzyjaciółką Boga, nie jest bowiem poddana prawu bożemu, bo nawet nié może.8 A którzy są w ciele, nie mogą podobać się Bogu.DUCH BOŻY MIESZKA W NAS.9 Wy zaś nie jesteście w ciele, ale w duchu; jeśli tylko Duch Boży mieszka w was. Jeśli zaś kto nie ma Ducha Chrystusowego, ten nie należy do niego.10 Lecz jeśli Chrystus jest w was, ciało wprawdzie jest umarłe dla grzechu, ale duch żyje dla usprawiedliwienia.11 A jeśli Duch tego, co Jezusa wzbudził z martwych, mieszka w was, to ten, co wzbudził Jezusa Chrystusa z martwych, ożywi i ciała wasze śmiertelne dla Ducha jego mieszkającego w was.12 Przeto, bracia, nie jesteśmy dłużnikami ciała, żebyśmy według ciała żyli.13 Jeśli bowiem według ciała żyć będziecie, pomrzecie; jeśli zaś duchem umorzycie sprawy ciała, żyć będziecie.14 Albowiem ci są synami bożymi, którzy Duchem Bożym są rządzeni.15 Nie otrzymaliście bowiem znowu ducha niewolników ku bojaźni, ale otrzymaliście ducha przybrania za synów, przez którego wołamy: Abba (Ojcze)! 16 Albowiem ten Duch daje świadectwo duchowi naszemu, że jesteśmy synami bożymi.17 Jeśli zaś synami, to i dziedzicami: mianowicie dziedzicami bożymi, a współdziedzicami Chrystusowymi; jeśli tylko współcierpimy, abyśmy też byli współuwielbieni.CHWAŁY CHRYSTUSA PRAGNIE WSZELKIE STWORZENIE.18 Sądzę bowiem, że utrapienia czasu niniejszego nie są godne przyszłej chwały, która się w nas objawi.19 Gdyż stworzenie z upragnieniem wyczekuje objawienia synów bożych.20 Albowiem stworzenie poddane jest złudzie nie dobrowolnie, ale dla tego, który je poddał, w nadziei,21 że i samo stworzenie będzie oswobodzone z niewoli skażenia na wolność chwały synów bożych.22 Wiemy bowiem, że wszelkie stworzenie wzdycha i jak rodząca aż dotychczas boleje.23 A nie tylko ono, lecz i my sami, którzy mamy pierwiastki Ducha; i sami w sobie wzdychamy, oczekując przybrania na synów bożych, odkupienia ciała naszego.24 Nadzieją bowiem jesteśmy zbawieni. A nadzieja, którą się widzi, nie jest nadzieją, bo co kto widzi, jakże się tego spodziewa?25 Jeśli zaś spodziewamy się, czego nie widzimy, tego w cierpliwości oczekujemy.26 Podobnie też i Duch wspomaga słabość naszą, gdyż nie wiemy, o co byśmy prosić mieli, jak potrzeba, ale sam Duch prosi za nami wzdychaniem niewymownym.27 Ten zaś, co przenika serca, wie, czego Duch pożąda, bo według Boga wstawia się za świętymi.MAMY BYĆ PODOBNI DO OBRAZU SYNA BOŻEGO.28 Wiemy zaś, że miłującym Boga, wszystko dopomaga do dobrego, tym co są powołani, według postanowienia, święci.29 Albowiem których przejrzał i przeznaczył, aby byli podobni do obrazu Syna jego, żeby on był pierworodnym między wielu braćmi.30 Których zaś przeznaczył, tych też wezwał; a których wezwał, tych też usprawiedliwił; których zaś usprawiedliwił, tych też uwielbił.31 Cóż więc powiemy na to? Jeśli Bóg za nami, kto przeciwko nam?32 A ten co nawet własnemu Synowi swemu nie przepuścił, ale go wydał za. nas wszystkich, jakżeby nam nie darował razem z nim wszystkiego?33 Kto będzie oskarżał wybranych bożych? Bóg, który usprawiedliwia?34 Któż jest, co by potępił? Chrystus Jezus, który umarł i owszem, który i zmartwychwstał, który jest po prawicy bożej, który się też wstawia za nami?NIC NAS NIE ODŁĄCZY OD MIŁOŚCI CHRYSTUSOWEJ.35 Któż Więc nas odłączy od miłości Chrystusowej? utrapienie? czy ucisk? Czy głód? czy nagość? czy niebezpieczeństwo? czy prześladowanie? czy miecz?36 (Jak napisano: “A1bowiem dla ciebie nas zabijają cały dzień, uważają nas za owce skazane na rzeź.”)37 Ale w tym wszystkim zwyciężamy przez tego, który nas umiłował.38 Albowiem jestem pewny, że ani śmierć, ani życie, ani aniołowie, ani księstwa, ani mocarstwa, ani teraźniejsze rzeczy, ani przyszłe, ani moc,39 ani wysokość, ani głębokość, ani inne stworzenie nie będzie nas mogło odłączyć od miłości bożej, która jest w Chrystusie Jezusie Panu naszym.
9PAWEŁ BOLEJE NAD ŻYDAMI.1 Prawdę mówię w Chrystusie, nie kłamię, a świadectwo daje mi sumienie moje w Duchu Świętym,2 że mam wielu smutek i ustawicznie boleje serce moje.3 Ja sam bowiem pragnąłem być odrzuconym od Chrystusa za braci moich, którzy są krewnymi moimi według ciała.4 Oni są izraelitami, ich jest przybranie synowskie i chwała i przymierze Zakon i służba boża i obietnice;5 i ich są ojcowie, z których jest Chrystus według ciała, a ten jest nad wszystkim Bóg błogosławiony na wieki. Amen.NIE WSZYSCY POTOMKOWIE ABRAHAMA SĄ SYNAMI OBIETNICY.6 Przez to zaś nie przepadło słowo boże; nie wszyscy bowiem, co są z Izraela, ci są izraelitami;7 ani ci, co są potomstwem Abrahama, nie wszyscy są synami, ale “od Izaaka zwać się będzie twoje potomstwo.”8 To znaczy, że nie ci są synami bożymi, co są synami ciała, ale którzy są synami obietnicy, ci są uważani za potomstwo.9 To bowiem jest słowo obietnicy: “W tym czasie przyjdę, a Sara będzie miała syna.”10 Nie tylko zaś ona, ale i Rebeka, zostawszy brzemienną z jednego obcowania z Izaakiem, ojcem naszym.11 Gdy jeszcze się nie narodzili, ani czegokolwiek dobrego albo złego nie uczynili (aby według wybrania pozostało postanowienie boże),12 nie z uczynków, ale przez tego, który powołuje, rzeczono jej:13 Starszy będzie służył młodszemu,” jak napisano: “Jakuba umiłowałem, a Ezawa miałem w nienawiści.”BÓG WYBIERA, KOGO CHCE.14 Cóż więc powiemy? Czyżby niesprawiedliwość u Boga? Żadną miarą.15 Mojżeszowi bowiem mówi: “Zmiłuję się nad tym; komu jestem miłościwy, i miłosierdzie okażę, nad kim się zlituję.”16 Nie zależy to więc ani od tego, co chce, ani od tego, co biegnie, ale od litującego się Boga.17 Mówi bowiem Pismo Faraonowi: “Na to właśnie wzbudziłem cię, abym na tobie okazał moc moją i żeby imię moje było opowiadane po całej ziemi.”18 Przeto lituje się, nad kim chce; a zatwardza, kogo chce.19 Powiesz mi tedy: Czemuż się jeszcze uskarża? Kto bowiem sprzeciwi się jego woli?20 człowiecze, kimże ty jesteś że odpowiadasz Bogu? Czyż naczynie ulepione mówi temu, co je ulepił: Czemu żeś mię tak uczynił?21 Czyż nie ma mocy garncarz z tej samej bryły gliny uczynić jedno naczynie ku poszanowaniu, a drugie ku zelżywości?22 Skoro Bóg, chcąc okazać gniew i oznajmić potęgę swoją, znosił w wielkiej cierpliwości naczynia gniewu, gotowe na zatracenie,23 aby okazać bogactwa swej chwały nad naczyniami miłosierdzia, które przygotował ku chwale,24 nad nami, których też wezwał, nie tylko z żydów, ale i z pogan,25 jak mówi u Ozeasza: “Nazwę nie mój lud ludem moim, i nieumiłowaną umiłowaną, i tę, która miłosierdzia nie dostąpiła, tą co miłosierdzia dostąpiła.26 I stanie się: na miejscu, gdzie im powiedziano: Wy nie jesteście ludem moim, tam ich nazywać będą synami Boga żywego.”27 Izajasz zaś głosi o Izraelu: “Choćby liczba synów izraelskich była jak piasek morski, ostatki będą ocalone.28 Słowo bowiem spełniając, i przyspieszając w sprawiedliwości”: gdyż “słowo wkrótce wykona Pan na ziemi”;29 i jak przepowiedział Izajasz: “Gdyby nam Pan zastępów nie był zostawił potomstwa, bylibyśmy jak Sodoma i stalibyśmy się podobni Gomorze.” ˇSPRAWIEDLIWOŚĆ NIE Z ZAKONU LECZ Z WIARY.30 Cóż więc powiemy? To że poganie, którzy nie zabiegali o sprawiedliwość, dostąpili sprawiedliwości, mianowicie sprawiedliwości, która jest z wiary.31 Izrael zaś, ubiegając się o zakon sprawiedliwości, nie doszedł. do zakonu sprawiedliwości.32 Dlaczego? Gdyż nie z wiary, ale jakby z uczynków; potknęli się bowiem o kamień obrażenia,33 jak napisano: “Oto kładę ná Syjonie kamień obrażenia i skałę zgorszenia; a wszelki, który weń wierzy, nie będzie zawstydzony.”
10SERCEM WIERZY SIĘ KU SPRA WIEDLIWOŚCI.1 Bracia, właśnie pragnienie serca mego i błagalna modlitwa wznosi się do Bo za ich zbawienie.2 Wydaję im wiem świadectwo, że mają żarliwość bożą, ale nie według umiejętności.3 Nie znając bowiem sprawiedliwości bożej i starając się swoją postawić, nie poddali się sprawiedliwości bożej.4 Kresem bowiem Zakonu jest Chrystus ku sprawiedliwości każdego, co wierzy.5 Mojżesz bowiem napisał o sprawiedliwości, która jest z Zakonu, że “człowiek, który by ją wypełnił, będzie w niej żył.”6 Sprawiedliwość zaś, która jest z wiary, tak mówi: “Nie mów w sercu swoim: Któż wstąpi do nieba?” to jest, żeby Chrystusa sprowadzić;7 albo: “Któż zstąpi do przepaści?” to jest, żeby Chrystusa z martwych wywołać.8 Ale cóż powiada Pismo? “Blisko jest słowo w ustach twoich i w sercu twoim,” to znaczy słowo wiary, które głosimy.9 Jeśli bowiem wyznałbyś ustami swoimi Pana Jezusa i uwierzył w sercu swoim, że go Bóg wzbudził z martwych, zbawiony będziesz.10 Sercem bowiem wierzy się ku sprawiedliwości, ustami zaś wyznaje się ku zbawieniu.11 Mówi bowiem Pismo: “Wszelki, kto weń wierzy, nie będzie zawstydzony.”12 Albowiem nie ma różnicy między Żydem a Grekiem, bo ten sam jest Pan wszystkich, bogaty dla wszystkich, którzy go wzywają.13 “Wszelki bowiem, który by wzywał imienia Pańskiego, zbawiony będzie.”NIE WSZYSCY POSŁUSZNI SĄ EWANGELII.14 Jakże więc będą Wzywać tego, w którego nie uwierzyli? Albo jak uwierzą temu, którego nie słyszeli. A jak usłyszą bez przemawiającego?15 Lecz jak będą nauczać, jeśliby nie byli posłani? Jak napisano: “Jak śliczne nogi opowiadających pokój, opowiadających dobra!”16 Ale nie wszyscy są posłuszni ewangelii. Izajasz bowiem mówi: “Panie, kto uwierzył temu, co usłyszał od nas?”17 Wiara więc ze słuchania, słuchanie zaś przez słowo Chrystusowe.18 Lecz mówię: Czyż nie słyszeli? I owszem, “po wszystkiej ziemi rozszedł się ich głos, a na krańce okręgu ziemskiego ich słowa.”19 Ale pytam: Czy Izrael nie poznał? Pierwszy mówi Mojżesz: “Ja w was wzbudzę zawiść przez tego, który nie jest ludem, przez naród głupi, przywiodę was do gniewu.”20 Izajasz zaś odważnie mówi: “Znaleźli mię ci, którzy mnie nie szukali; jawnie się ukazałem tym, co się o mnie nie pytali.”21 Do Izraela zaś mówi: “Cały dzień wyciągałem ręce moje do ludu niewiernego i sprzeciwiającego się.”
11NIE WSZYSCY ŻYDZI SĄ ZA TWARDZIALI.1 Mówię tedy: Czy Bóg odrzucił lud swój? Żadną miarą. Albowiem i ja jestem izraelitą z potomstwa Abrahama, z pokolenia Beniamina.2 Nie odrzucił Bóg ludu swego, który zna. Czy nie wiecie, co mówi Pismo o Eliaszu: jak skarży się przed Bogiem przeciw Izraelowi?3 “Panie, proroków twoich zabili, ołtarze twoje poobalali, ja zostałem sam i czyhają na życie moje.”4 Ale co mu mówi odpowiedź boska? “Zostawiłem sobie siedem tysięcy mężów, którzy nie zgięli kolan przed Baalem.”5 Tak więc i w tym czasie ostatki zostały zbawione według wybrania łaski.6 Jeśli zaś z łaski, to już nie z uczynków, bo inaczej łaska już nie jest łaską.7 Cóż więc? Czego Izrael szukał, tego nie dostąpił, ale wybrani dostąpili; inni zaś zostali zaślepieni,8 jak napisano: “Dał im Bóg ducha odrętwienia; oczy, aby nie widzieli i uszy, aby nie słyszeli aż do dnia dzisiejszego.”9 A Dawid mówi: “Niechaj stół ich stanie się sidłem i pułapką i obrażeniem i odpłatą dla nich.10 Niech się zaćmią ich oczy, by nie widzieli, a grzbiet ich zawsze naginaj. “CZĘŚCIOWE ODSTĘPSTWO ŻYDÓW ZBAWIENIEM POGAN.11 Mówię tedy: Czy się tak potknęli, żeby zginąć? Bynajmniej. Ale ich przestępstwo jest zbawieniem dla pogan, aby z nimi szli w zawody.12 A jeśli ich przestępstwo jest bogactwem świata i ich umniejszenie bogactwem pogan, o ileż więcej ich dopełnienie?13 Mówię bowiem wam poganom: Jak długo przynajmniej ja jestem apostołem pogan, będę przysparzał chwały usługiwaniu mojemu,14 abym jakoś pobudził ciało moje do współzawodnictwa, i zbawił niektórych z nich.15 Jeśli bowiem ich odrzucenie jest pojednaniem świata, czym będzie przyjęcie, jeśli nie zmartwychwstaniem do życia?16 A jeśli zaczyn jest święty, to i ciasto, i jeśli korzeń święty, to i gałęzie.17 A jeśli niektóre gałęzie zostały ułamane, ty zaś skoro byłeś płonną oliwą, jesteś w nie wszczepiony i stałeś się uczestnikiem korzeni i tłustości oliwnejj6nie wynoś się ponad gałęzie. A jeśli się wynosisz, to nie ty nosisz korzenie, ale korzeń ciebie.19 Powiesz tedy: Gałęzie ułamano, abym ja był wszczepiony.20 Dobrze: z powodu niedowiarstwa są ułamane. Ty zaś wiarą stoisz; nie rozumiej wysoko, ale się bój.21 Jeśli bowiem Bóg nie przebaczył naturalnym gałęziom, żeby przypadkiem i tobie nie przebaczył.NIECH SIĘ POGANIE NIE WYNOSZĄ NAD ZYDÓW.22 Przypatrz się więc dobroci i surowości bożej: mianowicie surowości względem tych, co upadli, a dobroci bożej względem ciebie, jeśli wytrwasz w dobroci; inaczej i ty będziesz wycięty.23 Ale i oni będą wszczepieni, jeśli nie pozostaną w niedowiarstwie; Bóg bowiem ma moc znowu ich wszczepić.24 Albowiem jeśli ty jesteś wycięty z oliwki, płonnej z natury, i przeciwko naturze zostałeś wszczepiony w dobrą oliwkę: jakże daleko więcej ci, którzy według natury zostaną wszczepieni w swoją oliwkę?PRZYSZŁE NAWRÓCENIE ŻYDÓW.25 Nie chcę bowiem, bracia, żebyście nie mieli wiedzieć tej tajemnicy (abyście sami siebie nie uważali za mądrych), że zaślepienie po części spadło na Izraela, dopóki poganie nie wejdą w pełności,26 i tak wszystek Izrael będzie zbawiony, jak napisano: “Przyjdzie z Syjonu, który wyrwie i odwróci bezbożność od Jakuba.27 I to będzie moje przymierze z nimi, gdy zgładzę ich grzechy.”28 Dla ewangelii są wprawdzie nieprzyjaciółmi z powodu was, dla wybrania zaś są najmilsi z powodu ojców.29 Nie żałuje bowiem Bóg darów i wezwania.30 Jak bowiem kiedyś i wy nie wierzyliście Bogu, a teraz dostąpiliście miłosierdzia z powodu ich niedowiarstwa;31 tak i oni teraz nie uwierzyli w okazane wam miłosierdzie, aby i oni miłosierdzia dostąpili.32 Zamknął bowiem Bóg wszystko w niedowiarstwie, aby się nad wszystkimi zmiłował.33 O głębokości bogactw mądrości i wiedzy bożej! Jak są nieogarnione sądy jego i niedościgłe drogi jego!34 “Któż bowiem poznał umysł Pański? albo kto był jego doradcą?”35 Albo kto dał mu pierwej, a będzie mu oddane?36 Albowiem z niego, i przezeń, i w nim jest wszystko: Jemu chwała na wieki. Amen.
12ODDAĆ SIĘ CAŁKOWICIE BOGU.1 Proszę was tedy usilnie, bracia przez miłosierdzie boże, abyście wydawali ciała wasze na ofiarę żyjącą, świętą, przyjemną Bogu, na rozumną służbę waszą.2 A nie upodabniajcie się do tego świata, lecz przemieniajcie się przez odnowę umysłu waszego, abyście doświadczali, która jest wola boża dobra i przyjemna i doskonała.3 Z łaski bowiem, która mi jest dana, mówię wszystkim, co są między wami, żeby nie więcej rozumieli, niźli potrzeba rozumieć, ale żeby rozumieli z umiarkowaniem i jaką każdemu udzielił Bóg miarę wiary.4 Jak bowiem w jednym ciele mamy wiele członków, a wszystkie członki nie mają tej samej czynności,5 tak wielu nas jednym ciałem jesteśmy w Chrystusie, a każdy z osobna członkami jeden drugiego.6 Mając zaś dary różne według łaski, która nam jest dana, bądź proroctwo w zakresie wiary,7 bądź posługę w usługiwaniu, jeśli kto uczy, w nauce;8 kto napomina, w napominaniu; kto użycza, w prostocie; kto jest przełożonym, w zapobiegliwości; kto czyni m1łosierdzie, z wesołością.MIŁOŚĆ BRATERSKA.9 Miłość bez obłudy. Nienawidźcie zła, lgnijcie do dobrego;10 miłością braterską jedni drugich miłujcie; uszanowaniem wzajemnie się uprzedzajcie;11 w pilności nie leniwi; duchem płomienni; Panu służący;12 nadzieją się weselący; w utrapieniu cierpliwi; w modlitwie wytrwali;13 w potrzebach dzielący się z świętymi; w gościnności się kochający.14 Błogosławcie prześladujących was; błogosławcie, a nie przeklinajcie.15 Weselcie się z weselącymi się, płaczcie z płaczącymi;16 bądźcie między sobą jednomyślni; nie rozumiejcie wysoko, ale się z pokornymi zgadzajcie. Nie bądźcie mądrymi we własnym mniemaniu.17 Nikomu złym za złe nie oddawajcie: obmyślajcie to, co dobre nie tylko przed Bogiem, ale też i przed wszystkimi ludźmi.18 Jeśli być może, o ile to od was zależy, pokój miejcie ze wszystkimi ludźmi,19 nie brońcie samych siebie, najmilsi, ale dajcie miejsce gniewowi; napisano bowiem: “Mnie pomsta; ja oddam, mówi Pan.”20 Lecz “jeśliby nieprzyjaciel twój był głodny, nakarmił go; jeśli pragnie, napój go. Czyniąc to bowiem, węgle ogniste zgromadzisz na głowę jego.”21 Nie daj się zwyciężyć złemu, ale zwyciężaj złe w dobrym.
13POSŁUSZEŃSTWO PRZEŁOŻONYM.

RU Brytjka King J. 13POSŁUSZEŃSTWO PRZEŁOŻONYM.1 cf. Tłum. Толк. Wszelka dusza niech będzie poddana wyższym zwierzchnościom; nie ma bowiem zwierzchności, jak tylko od Boga; te zaś, co są, od Boga są postanowione.Всякая душа да будет покорна высшим властям, ибо нет власти не от Бога; существующие же власти от Бога установлены. (За?_ра7i.) Всsка душA властeмъ предержaщымъ да повинyетсz: нёсть бо влaсть ѓще не t бGа, сyщыz же вл†сти t бGа ўчинeны сyть. 13,1Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.KJVπασα pasa
_A-NSFπᾶςpasalleveryψυχη psuchē
_N-NSFψυχήpsuchēsoulsoulεξουσιαις exousiais
_N-DPFἐξουσίαexousiaauthoritypowersυπερεχουσαις uperechousais
_{V-PAP-DPF G5723}ὑπερέχωhuperechōbe higherthe higherυποτασσεσθω upotassesthō
_{V-PMM-3S G5732}ὑποτάσσωhupotassōto subjectLetου ou
_PRT-Nοὐounonoγαρ gar
_CONJγάρgarfor. Forεστιν estin
_{V-PAI-3S G5719}εἰμίeimito bethat beεξουσια exousia
_N-NSFἐξουσίαexousiaauthoritypowerει ei
_CONDεἰeiif μη mē
_PRT-Nμήmēnotbutυπο upo
_PREPὑπόhupoby/underofθεου theou
_N-GSMθεόςtheosGodGodαι ai
_T-NPFὁhothe/this/who δε de
_CONJδέdethen ουσαι ousai
_{V-PAP-NPF G5723}εἰμίeimito bethere isυπο upo
_PREPὑπόhupoby/under[by/under]θεου theou
_N-GSMθεόςtheosGodGodτεταγμεναι tetagmenai
_{V-RPP-NPF G5772}τάσσωtassōto appointordainedεισιν eisin
_{V-PAI-3P G5719}εἰμίeimito be[to be]  2 cf. Tłum. Толк. Tak więc, kto się sprzeciwia zwierzchności, sprzeciwia się postanowieniu bożemu. A ci, co się sprzeciwiają, ściągają na siebie potępienie.Посему противящийся власти противится Божию установлению. А противящиеся сами навлекут на себя осуждение. Тёмже противлszйсz влaсти, б9ію повелёнію противлsетсz: противлsющіисz же себЁ грёхъ пріeмлютъ. 13,2Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.KJVωστε ōste
_CONJὥστεhōstesothereforeο o
_T-NSMὁhothe/this/who αντιτασσομενος antitassomenos
_{V-PMP-NSM G5734}ἀντιτάσσωantitassōto resistWhosoeverτη tē
_T-DSFὁhothe/this/who εξουσια exousia
_N-DSFἐξουσίαexousiaauthoritythe powerτη tē
_T-DSFὁhothe/this/who του tou
_T-GSMὁhothe/this/whothe powerθεου theou
_N-GSMθεόςtheosGodof Godδιαταγη diatagē
_N-DSFδιαταγήdiatagēordinancethe ordinanceανθεστηκεν anthestēken
_{V-RAI-3S G5758}ἀνθίστημιanthistēmito oppose, resistethοι oi
_T-NPMὁhothe/this/whoof Godδε de
_CONJδέdethen: andανθεστηκοτες anthestēkotes
_{V-RAP-NPM G5761}ἀνθίστημιanthistēmito opposethey that resistεαυτοις eautois
_F-3DPMἑαυτοῦheautoumy/your/him-selfto themselvesκριμα krima
_N-ASNκρίμαkrimajudgmentdamnationλημψονται lēmpsontai
_{V-FDI-3P G5695}λαμβάνωlambanōto takeshall receive  3 cf. Tłum. Толк. Gdyż przełożeni nie są na postrach dobremu uczynkowi, ale złemu. Chcesz zaś nie bać się zwierzchności? Czyń, co dobre, a będziesz miał od niej pochwałę;Ибо начальствующие страшны не для добрых дел, но для злых. Хочешь ли не бояться власти? Делай добро, и получишь похвалу от нее, Кн‰зи бо не сyть боsзнь дHбрымъ дэлHмъ, но ѕлы6мъ. Х0щеши же ли не боsтисz влaсти; Бlг0е твори2, и3 и3мёти бyдеши похвалY t негw2: 13,3Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.KJVοι oi
_T-NPMὁhothe/this/who γαρ gar
_CONJγάρgarforForαρχοντες archontes
_N-NPMἄρχωνarchōnrulerrulersουκ ouk
_PRT-Nοὐounonotεισιν eisin
_{V-PAI-3P G5719}εἰμίeimito be[to be]φοβος fobos
_N-NSMφόβοςfobosfeara terrorτω tō
_T-DSNὁhothe/this/who αγαθω agathō
_A-DSNἀγαθόςagathosgood-doergoodεργω ergō
_N-DSNἔργονergonworktoαλλα alla
_CONJἀλλάallabut, butτω tō
_T-DSNὁhothe/this/who κακω kakō
_A-DSNκακόςkakosevil/harmto the evilθελεις theleis
_{V-PAI-2S G5719}θέλωthelōto will/desire. Wilt thouδε de
_CONJδέdethenthenμη mē
_PRT-Nμήmēnotnotφοβεισθαι fobeisthai
_{V-PNN G5738}φοβέωfobeōto fearbe afraid ofτην tēn
_T-ASFὁhothe/this/who εξουσιαν exousian
_N-ASFἐξουσίαexousiaauthoritythe powerτο to
_T-ASNὁhothe/this/whothe powerαγαθον agathon
_A-ASNἀγαθόςagathosgood-doerthat which is goodποιει poiei
_{V-PAM-2S G5720}ποιέωpoieōto do/make? doκαι kai
_CONJκαίkaiand, andεξεις exeis
_{V-FAI-2S G5692}ἔχωechōto have/bethou shalt haveεπαινον epainon
_N-ASMἔπαινοςepainospraisepraiseεξ ex
_PREPἐκekof/fromofαυτης autēs
_P-GSFαὐτόςautoshe/she/it/selfthe same  4 cf. Tłum. Толк. jest bowiem dla ciebie sługą bożym ku dobremu. Jeśli zaś uczynisz co złego, bój się, bo nie bez przyczyny miecz nosi. Jest bowiem sługą bożym, mścicielem zagniewanym na tego, co źle czyni.ибо начальник есть Божий слуга, тебе на добро. Если же делаешь зло, бойся, ибо он не напрасно носит меч: он Божий слуга, отмститель в наказание делающему злое. б9ій бо слугA є4сть, тебЁ во бlг0е. Ѓще ли ѕл0е твори1ши, б0йсz, не бо2 без8 ўмA мeчь н0ситъ: б9ій бо слугA є4сть, tмсти1тель въ гнёвъ ѕл0е творsщему. 13,4Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.KJVθεου theou
_N-GSMθεόςtheosGodof Godγαρ gar
_CONJγάρgarforForδιακονος diakonos
_N-NSMδιάκονοςdiakonosservantthe ministerεστιν estin
_{V-PAI-3S G5719}εἰμίeimito behe isσοι soi
_P-2DSσύsuyouto theeεις eis
_PREPεἰςeistowardforτο to
_T-ASNὁhothe/this/who αγαθον agathon
_A-ASNἀγαθόςagathosgood-doergoodεαν ean
_CONDἐάνeanififδε de
_CONJδέdethen. Butτο to
_T-ASNὁhothe/this/who κακον kakon
_A-ASNκακόςkakosevil/harmthat which is evilποιης poiēs
_{V-PAS-2S G5725}ποιέωpoieōto do/makethou doφοβου fobou
_{V-PNM-2S G5737}φοβέωfobeōto fear, be afraidου ou
_PRT-Nοὐounonotγαρ gar
_CONJγάρgarfor; forεικη eikē
_ADVεἰκῇeikēin vainin vainτην tēn
_T-ASFὁhothe/this/who μαχαιραν machairan
_N-ASFμάχαιραmachairaswordthe swordφορει forei
_{V-PAI-3S G5719}φορέωforeōto wearhe bearethθεου theou
_N-GSMθεόςtheosGodof Godγαρ gar
_CONJγάρgarfor: forδιακονος diakonos
_N-NSMδιάκονοςdiakonosservantthe ministerεστιν estin
_{V-PAI-3S G5719}εἰμίeimito behe isεκδικος ekdikos
_A-NSMἔκδικοςekdikosavenging, a revengerεις eis
_PREPεἰςeistowardtoοργην orgēn
_N-ASFὀργήorgēwrathwrathτω tō
_T-DSMὁhothe/this/who το to
_T-ASNὁhothe/this/whothe swordκακον kakon
_A-ASNκακόςkakosevil/harmevilπρασσοντι prassonti
_{V-PAP-DSM G5723}πράσσωprassōto do/requireupon him that doeth  5 cf. Tłum. Толк. Dlatego koniecznie bądźcie poddani, nie tylko dla gniewu, ale też dla sumienia.И потому надобно повиноваться не только из страха наказания, но и по совести. Тёмже потрeба повиновaтисz не т0кмw за гнёвъ, но и3 за с0вэсть. 13,5Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.KJVδιο dio
_CONJδιόdiothereforeWhereforeαναγκη anankē
_N-NSFἀνάγκηanankēnecessitymust needsυποτασσεσθαι upotassesthai
_{V-PMN G5733}ὑποτάσσωhupotassōto subjectbe subjectου ou
_PRT-Nοὐouno, notμονον monon
_ADVμόνονmonononlyonlyδια dia
_PREPδιάdiathrough/because offorτην tēn
_T-ASFὁhothe/this/whowrathοργην orgēn
_N-ASFὀργήorgēwrathwrathαλλα alla
_CONJἀλλάallabut, butκαι kai
_CONJκαίkaiandalsoδια dia
_PREPδιάdiathrough/because offorτην tēn
_T-ASFὁhothe/this/whoconscience sakeσυνειδησιν suneidēsin
_N-ASFσυνείδησιςsuneidēsisconscienceconscience sake  6 cf. Tłum. Толк. Dlatego bowiem i podatki płacicie, gdyż są sługami Boga, tej właśnie sprawie służący.Для сего вы и подати платите, ибо они Божии служители, сим самым постоянно занятые. Сегw2 бо2 рaди и3 д†ни даетE: служи1тєли бо б9іи сyть, во и4стое сіE пребывaюще. 13,6Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.KJVδια dia
_PREPδιάdiathrough/because offorτουτο touto
_D-ASNοὗτοςhoutosthis/he/she/it[this/he/she/it]γαρ gar
_CONJγάρgarforForκαι kai
_CONJκαίkaiandalsoφορους forous
_N-APMφόροςforostaxtributeτελειτε teleite
_{V-PAI-2P G5719}τελέωteleōto finishpay yeλειτουργοι leitourgoi
_N-NPMλειτουργόςleitourgosministerministersγαρ gar
_CONJγάρgarfor: forθεου theou
_N-GSMθεόςtheosGodGod'sεισιν eisin
_{V-PAI-3P G5719}εἰμίeimito be[to be]εις eis
_PREPεἰςeistowarduponαυτο auto
_P-ASNαὐτόςautoshe/she/it/selfvery thingτουτο touto
_D-ASNοὗτοςhoutosthis/he/she/it[this/he/she/it]προσκαρτερουντες proskarterountes
_{V-PAP-NPM G5723}προσκαρτερέωproskartereōto continue in/with, attending continually  7 cf. Tłum. Толк. 0ddajcież więc wszystkim, coście powinni: komu podatek, podatek; komu cło, cło; komu bojaźń, bojaźń; komu cześć, cześć.Итак отдавайте всякому должное: кому подать, подать; кому оброк, оброк; кому страх, страх; кому честь, честь. Воздади1те u5бо всBмъ дHлжнаz: є3мyже (ќбw) ўр0къ, ўр0къ: (ґ) є3мyже дaнь, дaнь: (ґ) є3мyже стрaхъ, стрaхъ: (и3) є3мyже чeсть, чeсть. 13,7Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.KJVαποδοτε apodote
_{V-2AAM-2P G5628}ἀποδίδωμιapodidōmito payRenderπασιν pasin
_A-DPMπᾶςpasallto allτας tas
_T-APFὁhothe/this/whotheir duesοφειλας ofeilas
_N-APFὀφειλήofeilēdebttheir duesτω tō
_T-DSMὁhothe/this/who: tributeτον ton
_T-ASMὁhothe/this/whoto whomφορον foron
_N-ASMφόροςforostax: tributeτον ton
_T-ASMὁhothe/this/whotributeφορον foron
_N-ASMφόροςforostaxtributeτω tō
_T-DSMὁhothe/this/who; customτο to
_T-ASNὁhothe/this/whoto whomτελος telos
_N-ASNτέλοςtelosgoal/tax; customτο to
_T-ASNὁhothe/this/whocustomτελος telos
_N-ASNτέλοςtelosgoal/taxcustomτω tō
_T-DSMὁhothe/this/who; fearτον ton
_T-ASMὁhothe/this/whoto whomφοβον fobon
_N-ASMφόβοςfobosfear; fearτον ton
_T-ASMὁhothe/this/whofearφοβον fobon
_N-ASMφόβοςfobosfearfearτω tō
_T-DSMὁhothe/this/who; honourτην tēn
_T-ASFὁhothe/this/whoto whomτιμην timēn
_N-ASFτιμήtimēhonor; honourτην tēn
_T-ASFὁhothe/this/whohonourτιμην timēn
_N-ASFτιμήtimēhonorhonour  MIŁOŚĆ BLIŹNIEGO.8 cf. Tłum. Толк. Nie bądźcie nikomu nic winni, tylko abyście się nawzajem miłowali; bo kto miłuje bliźniego, Prawo wypełnił.Не оставайтесь должными никому ничем, кроме взаимной любви; ибо любящий другого исполнил закон. Ни є3ди1ному же ничи1мже д0лжни бывaйте, т0чію є4же люби1ти дрyгъ дрyга: любsй бо дрyга, зак0нъ и3сп0лни. 13,8Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.KJVμηδενι mēdeni
_A-DSM-Nμηδείςmēdeisnothingno manμηδεν mēden
_A-ASN-Nμηδείςmēdeisnothingany thingοφειλετε ofeilete
_{V-PAM-2P G5720}ὀφείλωofeilōto oweOweει ei
_CONDεἰeiif,μη mē
_PRT-Nμήmēnotbutτο to
_T-ASNὁhothe/this/who αλληλους allēlous
_C-APMἀλλήλωνallēlōnone anotherone anotherαγαπαν agapan
_{V-PAN G5721}ἀγαπάωagapaōto loveto loveο o
_T-NSMὁhothe/this/who γαρ gar
_CONJγάρgarfor: forαγαπων agapōn
_{V-PAP-NSM G5723}ἀγαπάωagapaōto lovehe that lovethτον ton
_T-ASMὁhothe/this/who ετερον eteron
_A-ASMἕτεροςheterosotheranotherνομον nomon
_N-ASMνόμοςnomoslawthe lawπεπληρωκεν peplērōken
_{V-RAI-3S G5758}πληρόωplēroōto fulfillhath fulfilled  9 cf. Tłum. Толк. Albowiem: “Nie będziesz cudzołożył; nie będziesz zabijał; nie będziesz kradł; nie będziesz mówił fałszywego świadectwa; nie będziesz pożądał”; a jeśli istnieje jakie inne przykazanie, zawiera się w tym słowie: “Będziesz miłował bliźniego swego, jak siebie samego.”Ибо заповеди: не прелюбодействуй, не убивай, не кради, не лжесвидетельствуй, не пожелай чужого и все другие заключаются в сем слове: люби ближнего твоего, как самого себя. є4же бо: не прелюбы2 сотвори1ши, не ўбіeши, не ўкрaдеши, не лжесвидётельствуеши, не пох0щеши, и3 ѓще кaz и4на зaповэдь, въ сeмъ словеси2 совершaетсz, во є4же: возлю1биши и4скреннzго твоего2, ћкоже сaмъ себE. 13,9Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.KJVτο to
_T-NSNὁhothe/this/who γαρ gar
_CONJγάρgarforForου ou
_PRT-Nοὐounonotμοιχευσεις moicheuseis
_{V-FAI-2S G5692}μοιχεύωmoicheuōto commit adultery, Thou shaltου ou
_PRT-Nοὐounonotφονευσεις foneuseis
_{V-FAI-2S G5692}φονεύωfoneuōto murder, Thou shaltου ou
_PRT-Nοὐounonotκλεψεις klepseis
_{V-FAI-2S G5692}κλέπτωkleptōto steal, Thou shaltουκ ouk
_PRT-Nοὐounonotεπιθυμησεις epithumēseis
_{V-FAI-2S G5692}ἐπιθυμέωepithumeōto long for, Thou shaltκαι kai
_CONJκαίkaiand; andει ei
_CONDεἰeiififτις tis
_X-NSFτιςtisoneanyετερα etera
_A-NSFἕτεροςheterosotherotherεντολη entolē
_N-NSFἐντολήentolēcommandmentcommandmentεν en
_PREPἐνenin/on/amonginτω tō
_T-DSMὁhothe/this/who λογω logō
_N-DSMλόγοςlogoswordsayingτουτω toutō
_D-DSMοὗτοςhoutosthis/he/she/it[this/he/she/it]ανακεφαλαιουται[     anakefalaioutai
_{V-PPI-3S G5743}ἀνακεφαλαιόομαιanakefalaioomaito summarise, it is briefly comprehendedεν en
_PREPἐνenin/on/among, namelyτω]     tō
_T-DSMὁhothe/this/whothisαγαπησεις agapēseis
_{V-FAI-2S G5692}ἀγαπάωagapaōto love, Thou shalt loveτον ton
_T-ASMὁhothe/this/whosayingπλησιον plēsion
_ADVπλησίονplēsionnear/neighborneighbourσου sou
_P-2GSσύsuyouthyως ōs
_ADVὡςhōswhich/howasσεαυτον seauton
_F-2ASMσεαυτοῦseautouyourself[yourself]  10 cf. Tłum. Толк. Miłość bliźniego złego nie czyni. Pełnią tedy Prawa jest miłość.Любовь не делает ближнему зла; итак любовь есть исполнение закона. Любы2 и4скреннему ѕлA не твори1тъ: и3сполнeніе u5бо зак0на любы2 є4сть. 13,10Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.KJVη ē
_T-NSFὁhothe/this/who αγαπη agapē
_N-NSFἀγάπηagapēloveLoveτω tō
_T-DSMὁhothe/this/whoLoveπλησιον plēsion
_ADVπλησίονplēsionnear/neighborto his neighbourκακον kakon
_A-ASNκακόςkakosevil/harmillουκ ouk
_PRT-Nοὐounonoεργαζεται ergazetai
_{V-PNI-3S G5736}ἐργάζομαιergazomaito workworkethπληρωμα plērōma
_N-NSNπλήρωμαplērōmafulfillmentthe fulfillingουν oun
_CONJοὖνountherefore/then: thereforeνομου nomou
_N-GSMνόμοςnomoslawof the lawη ē
_T-NSFὁhothe/this/wholoveαγαπη agapē
_N-NSFἀγάπηagapēlovelove  ZACHĘTA DO GORLIWOŚCI.11 cf. Tłum. Толк. A tak znając czas, że jest pora, abyśmy już ze snu powstali; teraz bowiem bliższe jest nasze zbawienie, niż gdyśmy uwierzyli.Так поступайте, зная время, что наступил уже час пробудиться нам от сна. Ибо ныне ближе к нам спасение, нежели когда мы уверовали. И# сіE, вёдzще врeмz, ћкw чaсъ ўжE нaмъ t снA востaти. (За?_рв7i.) Нн7э бо ближaйшее нaмъ спcніе, нeжели є3гдA вёровахомъ. 13,11Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.KJVκαι kai
_CONJκαίkaiandAndτουτο touto
_D-ASNοὗτοςhoutosthis/he/she/it[this/he/she/it]ειδοτες eidotes
_{V-RAP-NPM G5761}εἴδωeidōto know, knowingτον ton
_T-ASMὁhothe/this/whothe timeκαιρον kairon
_N-ASMκαιρόςkairostime/right timethe timeοτι oti
_CONJὅτιhotithat/since, thatωρα ōra
_N-NSFὥραhōrahourhigh timeηδη ēdē
_ADVἤδηēdēalreadynowυμας umas
_P-2APσύsuyou[you]εξ ex
_PREPἐκekof/fromout ofυπνου upnou
_N-GSMὕπνοςhupnossleepsleepεγερθηναι egerthēnai
_{V-APN G5683}ἐγείρωegeirōto ariseto awakeνυν nun
_ADVνῦνnunnownowγαρ gar
_CONJγάρgarfor: forεγγυτερον enguteron
_ADV-Cἐγγύτεροςenguterosnearernearerημων ēmōn
_P-1GPἐγώegōI/weourη ē
_T-NSFὁhothe/this/whosalvationσωτηρια sōtēria
_N-NSFσωτηρίαsōtēriasalvationsalvationη ē
_PRTἤēorthanοτε ote
_ADVὅτεhotewhenwhenεπιστευσαμεν episteusamen
_{V-AAI-1P G5656}πιστεύωpisteuōto trust (in)we believed  12 cf. Tłum. Толк. Noc przeminęła, dzień zaś się przybliżył. Odrzućmy więc uczynki cien1ności i obleczmy się w zbroję światłości.Ночь прошла, а день приблизился: итак отвергнем дела тьмы и облечемся в оружия света. Н0щь (ќбw) прeйде, ґ дeнь прибли1жисz: tложи1мъ u5бо дэлA тє1мнаz, и3 њблечeмсz во nрyжіе свёта. 13,12Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.KJVη ē
_T-NSFὁhothe/this/who νυξ nux
_N-NSFνύξnuxnightThe nightπροεκοψεν proekopsen
_{V-AAI-3S G5656}προκόπτωprokoptōto advanceis far spentη ē
_T-NSFὁhothe/this/whoThe nightδε de
_CONJδέdethen,ημερα ēmera
_N-NSFἡμέραhēmeradaythe dayηγγικεν ēngiken
_{V-RAI-3S G5758}ἐγγίζωengizōto come nearis at handαποθωμεθα apothōmetha
_{V-2AMS-1P G5643}ἀποτίθημιapotithēmito put aside: let usουν oun
_CONJοὖνountherefore/thenthereforeτα ta
_T-APNὁhothe/this/whothe worksεργα erga
_N-APNἔργονergonworkthe worksτου tou
_T-GSNὁhothe/this/whoof darknessσκοτους skotous
_N-GSNσκότοςskotosdarknessof darknessενδυσωμεθα[     endusōmetha
_{V-AMS-1P G5672}ἐνδύωenduōto clothelet us put onδε]     de
_CONJδέdethen[then]τα ta
_T-APNὁhothe/this/whothe armourοπλα opla
_N-APNὅπλονhoplonweaponthe armourτου tou
_T-GSNὁhothe/this/whoof lightφωτος fōtos
_N-GSNφῶςfōslightof light  13 cf. Tłum. Толк. Jak za dnia uczciwie postępujmy; nie w biesiadach i pijaństwach, nie w rozpuście i bezwstydzie, nie w zwadzie i w zazdrości;Как днем, будем вести себя благочинно, не предаваясь ни пированиям и пьянству, ни сладострастию и распутству, ни ссорам и зависти; Ћкw во дни2, благоwбрaзнw да х0димъ, не козлогласов†ніи и3 піsнствы, не любодэ‰ніи и3 студодэ‰ніи, не рвeніемъ и3 зaвистію: 13,13Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.KJVως ōs
_ADVὡςhōswhich/how, asεν en
_PREPἐνenin/on/amonginημερα ēmera
_N-DSFἡμέραhēmeradaythe dayευσχημονως euschēmonōs
_ADVεὐσχημόνωςeuschēmonōsproperlyhonestlyπεριπατησωμεν peripatēsōmen
_{V-AAS-1P G5661}περιπατέωperipateōto walkLet us walkμη mē
_PRT-Nμήmēnot; notκωμοις kōmois
_N-DPMκῶμοςkōmosorgyin riotingκαι kai
_CONJκαίkaiandandμεθαις methais
_N-DPFμέθηmethēdrunkennessdrunkennessμη mē
_PRT-Nμήmēnot, notκοιταις koitais
_N-DPFκοίτηkoitēbedin chamberingκαι kai
_CONJκαίkaiandandασελγειαις aselgeiais
_N-DPFἀσέλγειαaselgeiadebaucherywantonnessμη mē
_PRT-Nμήmēnot, notεριδι eridi
_N-DSFἔριςerisquarrelin strifeκαι kai
_CONJκαίkaiandandζηλω zēlō
_N-DSMζῆλοςzēloszealenvying  14 cf. Tłum. Толк. ale obleczcie się w Pana Jezusa Chrystusa i starając się o ciało, nie dogadzajcie pożądliwościom.но облекитесь в Господа нашего Иисуса Христа, и попечения о плоти не превращайте в похоти.но њблецhтесz гDемъ нaшимъ ї}съ хrт0мъ, и3 пл0ти ўг0діz не твори1те въ п0хwти.13,14Text. Trans.Orig. Vocab.Vocab Trans.Eng Vocab.KJVαλλα alla
_CONJἀλλάallabutButενδυσασθε endusasthe
_{V-AMM-2P G5669}ἐνδύωenduōto clotheput ye onτον ton
_T-ASMὁhothe/this/whothe Lordκυριον kurion
_N-ASMκύριοςkurioslordthe Lordιησουν iēsoun
_N-ASMἸησοῦςiēsousJesus/JoshuaJesusχριστον christon
_N-ASMΧριστόςchristosChristChristκαι kai
_CONJκαίkaiand, andτης tēs
_T-GSFὁhothe/this/whofor the fleshσαρκος sarkos
_N-GSFσάρξsarxfleshfor the fleshπρονοιαν pronoian
_N-ASFπρόνοιαpronoiaforesightprovisionμη mē
_PRT-Nμήmēnotnotποιεισθε poieisthe
_{V-PMM-2P G5732}ποιέωpoieōto do/makemakeεις eis
_PREPεἰςeistoward, toεπιθυμιας epithumias
_N-APFἐπιθυμίαepithumiadesirethe lusts