Τοῦ Σεβασμ. Μητροπολίτου Δημητριάδος κ. Φωτίου
Μακαριώτατε Ἀρχιεπίσκοπε τῆς Ἐκκλησίας τῶν Γ.Ο.Χ. κ. Καλλίνικε,
Ἅγιοι Ἀρχιερεῖς,
Τίμιον Πρεσβυτέριον,
Ἀγαπητοί ἐν Χριστῶ ἀδελφοί,
Ἅγιοι Ἀρχιερεῖς,
Τίμιον Πρεσβυτέριον,
Ἀγαπητοί ἐν Χριστῶ ἀδελφοί,
Στὴν ἐποχή μας ἀκοῦμε πολύ συχνὰ γιὰ τοὺς διαθρησκειακοὺς διαλόγους καὶ νὰ ἐξαίρεται ἡ σημασία τους γιὰ τὴν «ἀλληλοκατανόηση τῶν λαῶν», τὴν «εἰρηνικὴ συνύπαρξη» πληθυσμῶν μὲ διαφορετικὲς θρησκεῖες καὶ τὴν «καταπολέμηση τῆς μισαλλοδοξίας καὶ τοῦ φανατισμοῦ» κ.λπ.. Οἱ διάλογοι αὐτοῦ τοῦ εἴδους προωθοῦνται ἀπὸ τὸ Π.Σ.Ε., εἴτε γίνονται μὲ πρωτοβουλία διαφόρων θρησκευτικῶν ἡγετῶν (ἐν προκειμένῳ ὁ Πατριάρχης κ. Βαρθολομαῖος καυχᾶται γιὰ τέτοιες πρωτοβουλίες, ὅπως δήλωσε σὲ συνέντευξή του στὴν γαλλικὴ τηλεόραση), εἴτε διοργανώνονται ἀπὸ διάφορες Κυβερνήσεις. Ἐπὶ παραδείγματι, ἡ ἑλληνικὴ Κυβέρνηση, ἔπειτα ἀπὸ πρωτοβουλία τοῦ νῦν Ὑπουργοῦ τῶν Ἐξωτερικῶν διοργανώνει στὴν Ἀθήνα ἐδῶ καὶ 2 χρόνια τὴν «Διεθνῆ Διάσκεψη γιὰ τὸν Θρησκευτικὸ καὶ Πολιτιστικὸ Πλουραλισμὸ καὶ τὴν Εἰρηνικὴ Συνύπαρξη στὴ Μέση Ἀνατολή»! Αὐτοὶ ποὺ ὑπεραπίζονται τοὺς σύγχρονους διαθρησκειακοὺς διαλόγους συχνὰ ἐπικαλοῦνται παραδείγματα, ὅπως τοὺς διαλόγυς τοὺς ὁποίους εἶχε κάνει ὁ Ἅγιος Γρηγόριος ὁ Παλαμᾶς μὲ τοὺς Μωαμεθανούς.
Τὰ ζητήματα τὰ ὁποῖα καλούμεθα σήμερα νὰ πραγματευθοῦμε ἐδῶ, περιστρέφονται γύρω ἀπὸ τοὺς κάτωθι ἄξονες:
α) Εἶναι ἄραγε συμβατοὶ οἱ διαθρησκειακοὶ διάλογοι, ὅπως γίνονται σήμερα, μὲ τὴν παράδοση τῆς Ἐκκλησίας μας;
β)Ὑπάρχουν παραδείγματα διαθρησκειακῶν διαλόγων στὴν Ἐκκλησιαστικὴ Ἱστορία;
γ) Ποιοὶ εἶναι οἱ διαθρησκειακοὶ διάλογοι, τοὺς ὁποίους ἔκανε ὁ Ἅγιος Γρηγόριος ὁ Παλαμᾶς;
Τὰ ἐρωτήματα αὐτὰ θὰ ἀπαντηθοῦν ὅσο γίνεται συνοπτικῶς, μὲ τὴν ἀντίστροφη σειρὰ ἀπὸ αὐτὴν μὲ τὴν ὁποία τὰ διετυπώσαμε. Δηλαδὴ θὰ ἀρχίσουμε μὲ τοὺς διαλόγους, τοὺς ὁποίους ἔκανε ὁ Ἅγιος Γρηγόριος μὲ Μωαμεθανούς. Νὰ σημειώσουμε, ὅτι ἀναφερόμενοι σὲ διαθρησκειακοὺς διαλόγους, θὰ περιοριστοῦμε σὲ αὐτὴν τὴν εἰσήγηση στοὺς διαλόγους Ὀρθοδοξίας καὶ Μωαμεθανισμοῦ, διότι ἀφ᾽ ἑνὸς εἶναι ἀδύνατον νὰ ἐπεκταθοῦμε ἐδῶ σὲ εὐρύτερο φάσμα διαλόγων, ἀφ᾽ ἑτέρου οἱ διάλογοι Ὀρθοδοξίας καὶ Μωαμεθανισμοῦ μᾶς παρέχουν ἐπαρκὲς δεῖγμα γιὰ τὴν ἐξαγωγὴ καὶ εὐρύτερων συμπερασμάτων.
Ἂς δοῦμε λοιπὸν…
…Τὰ Ἱστορικὰ Δεδομένα
Θὰ σᾶς καλέσω, ἀγαπητοί μου ἀδελφοί, νὰ εἰσέλθουμε γιὰ λίγο στὴν μηχανὴ τοῦ Χρόνου, καὶ νὰ μεταφερθοῦμε νοερῶς ἑκατὸ χρόνια πρὶν τὴν ἅλωση τῆς Κπόλεως ἀπὸ τοὺς Τούρκους, δηλαδὴ στὸ ἔτος 1354.
Ἡ Ἀνατολικὴ Ρωμαϊκὴ Αὐτοκρατορία μαστίζεται ἀπὸ πολιτικὲς καὶ θρησκευτικές διενέξεις, ἐνῶ οἱ Τοῦρκοι καιροφυλακτοῦν. Ἡσυχαστὲς καὶ ἀντι – Ἡσυχαστές ἀντιπαλεύουν στὸ θρησκευτικὸ πεδίο. Στὸ πολιτικὸ δύο Αὐτοκράτορες ἀντιμάχονται γιὰ τὸν θρόνο τῆς Κπόλεως: Ὁ Ἰωνάννης Ε´ Παλαιολόγος καὶ ὁ Ἰωάννης Στ´ Καντακουζηνός.
Ὁ Μητροπολίτης Θεσσαλονίκης Γρηγόριος ὁ Παλαμᾶς, ἀναλαμβάνει μία προσπάθεια εἰρηνεύσεως τῶν δύο Αὐτοκρατόρων καὶ ἐπειχειρεῖ νὰ μεταβῇ ἀπὸ ἐδῶ, ἀπὸ τὴν Θεσσαλονίκη, στὴν Κπολη. Περνῶντας τὰ Δαρδανέλια, τὸ πλοῖο ἀναγκάζεται λόγῳ θαλασσοταραχῆς νὰ προσορμίσῃ στὴν Καλλίπολη. Τὶ εἶχε συμβεῖ ὅμως; Ἐκεῖνες τὶς ἡμέρες συνέβη ἕνας σεισμὸς στὴν περιοχὴ καὶ οἱ Τοῦρκοι, οἱ ὁποῖοι καιροφυλακτοῦσαν νὰ εἰσβάλλουν στὴν Εὐρώπη, ἐκμεταλλεύτηκαν τὴν εὐκαιρία καὶ βλέποντας ὅτι τὰ τείχη τῆς Καλλιπόλεως εἶχαν ὑποστεῖ ζημιές, ἔσπευσαν νὰ τὴν κατακτήσουν. Ἡ Καλλίπολη εἶχε γίνει τὸ προγεφύρωμά τους γιὰ τὴν εἰσβολὴ αὐτῶν τῶν Βαρβάρων στὴν Εὐρώπη. Ὁπότε μόλις τὸ πλοῖο πλησίασε στὴν Καλλίπολη, βρέθηκε περικυκλωμένο ἀπὸ τουρκικά πλοιάρια. Ὁ Ἅγιος καὶ ἡ συνοδία του συλλαμβάνονται ἀπὸ τοὺς Τούρκους καὶ κρατοῦνται αἰχμάλωτοι προκειμένου νὰ ἐλευθερωθοῦν ἀργότερα ἔναντι λύτρων, κατὰ τὴν πάγια καὶ προοσφιλὴ τουρκική τακτική, τὴν ὁποία συνηθίζουν μέχρι καὶ σήμερα, αὐτὲς τὶς ἡμέρες ὅπως καλὰ ὅλοι γνωρίζουμε.
Ἐκεῖ ὁ Ἅγιος γεύθηκε τὴν παγκοσμίως γνωστὴ (ἀπὸ τὸ «Ἐξπρὲς τοῦ Μεσονυκτίου») τουρκικὴ …φιλοξενία. Δὲν εἶναι τυχαῖο, ὅτι στὴν ἐπιστολή του, τὴν ὁποίαν ἔστειλε ἀπὸ τὴν αἰχμαλωσία του «Πρὸς τὴν ἑαυτοῦ Ἐκκλησίαν», τὴν Θεσσαλονίκη, (πέντε μῆνες ἀργότερα) ὁ Ἅγιος Γρηγόριος χαρακτηρίζει τους Τούρκους «πάντων τῶν βαρβάρων βαρβαρωτάτους».
Οἱ Ὀθωμανοὶ Τοῦρκοι μετέφεραν τὸν Ἅγιο καὶ τὴν συνοδεία του στὴν Ἀσιατικὴ ἀκτὴ, ὅπου ἦταν τὰ κύρια ἐδάφη τοῦ τότε κράτους τους. Τοὺς περιέφεραν στὴν Λάμψακο, στὶς Πηγές, στὴν Προῦσα, ἡ ὁποία τότε ἦταν ἡ Πρωτεύουσά τους, ἔπειτα στὴν Νικομήδεια καὶ τέλος στὴ Νίκαια. Οἱ Αἰχμάλωτοι ἀντιμετώπισαν πεῖνα, στερήσεις καὶ μύριες κακουχίες. Ὁ Ἅγιος ἀπὸ τὰ βασανιστήρια ὑπέστη μερικὴ παράλυση τῶν μελῶν, καθὼς σὲ μία ἐπιστολή του ἀπὸ τὴν αἰχμαλωσία ἀναφέρει ὅτι εἶχε «πάρεσιν τῶν μελῶν» καὶ δυσκολευόταν πολὺ νὰ γράψει. Στὶς πόλεις αὐτὲς ὑπῆρχαν πληθυσμοὶ ὑπόδουλων Ἑλλήνων, οἱ ὁποῖοι εἶχαν ἀνάγκη ἀπὸ ἠθικὴ καὶ πνευματικὴ στήριξη καὶ βρῆκαν παρηγοριὰ ἀπὸ τὸν Ἅγιο. Οἱ Τοῦρκοι τοὺς περιέφεραν σὲ ὅλα αὐτὰ τὰ μέρη προκειμένου νὰ συλλέξουν χρήματα ἀπὸ τοὺς ὑπόδουλους Χριστιανοὺς ὡς λῦτρα γιὰ τὴν ἀπελευθέρωση τῶν αἰχμαλώτων, ἀλλὰ καὶ γιὰ νὰ ἀπαλλαγοῦν ἀπὸ τὰ ἔξοδα διατροφῆς τῶν αἰχμαλώτων, διότι ὑποχρέωναν τοὺς ὑπόδουλους Χριστιανοὺς νὰ τοὺς συντηροῦν. Αὐτὸ ἂς τὸ ἔχουμε κατὰ νοῦν, ὅταν γεννᾶται τὸ ἐρώτημα γιατί οἱ Τοῦρκοι δὲν θανάτωναν εὐθὺς ὅλους τοὺς Χριστιανούς ἀπὸ τὰ ἐδάφη τὰ ὁποῖα κατελάμβαναν. Διότι ἁπλούστατα εἶχαν πολλαπλᾶ οἰκονομικὰ ὠφέλη ἀπὸ αὐτούς. Τοὺς εἶχαν ὅπως ἀκριβῶς τὰ κοπάδια τῶν ζώων, ποὺ ἔβοσκαν στὶς στέπες τῆς Κεντρικῆς Ἀσίας, πρὶν ἔλθουν στὰ δικά μας μέρη. Τοὺς ἄρμεγαν οἰκονομικῶς καὶ δημογραφικῶς: μὲ τὸν κεφαλικὸ καὶ τοὺς λοιποὺς φόρους σὲ χρῆμα (διότι τοὺς ἄφηναν νὰ ἀσχολοῦνται σὲ παραγωγικὲς ἐργασίες), ἀλλὰ καὶ μὲ τὸν φόρο αἵματος, δηλαδὴ τὸ παιδομάζωμα, διὰ τοῦ ὁποίου σχημάτισαν ἀξιόμαχο ἐπαγγελματικὸ στρατὸ ἀποτελούμενο ἀπὸ τὰ παιδιά τῶν Χριστιανῶν, τὸν ὁποῖο χρησιμοποιοῦσαν γιὰ περαιτέρω κατακτήσεις. Καὶ φυσικὰ εἶχαν πολλὰ ἔσοδα καὶ ἀπὸ τὴν πώληση τῶν Χριστιανῶν σκλάβων ποὺ συνέλεγαν κατὰ τὶς ἐπιδρομικὲς καὶ κατακτητικές τους ἐπιχειρήσεις.
Ἀξίζει νὰ σημειωθεῖ ὅτι ὁ Ἅγιος Γρηγόριος ἀντιμετώπισε τὴν αἰχμαλωσία του ὡς οἰκονομία τοῦ Θεοῦ, γιὰ νὰ ἐπιστηρίξῃ τοὺς ἀπογοητευμένους καὶ ἀπελπισμένους Χριστιανούς κάτω ἀπὸ τὸν τουρκικὸ ζυγὸ πρὸς ἀποτροπὴν τοῦ ἐξισλαμισμοῦ τους.
Στὸν πρῶτο σταθμὸ τῆς αἰχμαλωσίας του, τὴν Λάμψακο, οἱ Χριστιανοί κάτοικοι τὸν ἀναγνώρισαν καὶ ἐγκωμίασαν τὴν παιδεία καὶ τὸ ἀξίωμά του, μὲ ἀποτέλεσμα νὰ βλάψουν τὸν Ἅγιο δίχως νὰ τὸ θέλουν. Διότι, ὅταν οἱ Τουρκοι ἔμαθαν ποιὸς ἦταν, τότε ἀνέβασαν τὸ ὕψος τῶν λύτρων τόσο πολύ, ποὺ ἦταν πολὺ δύσκολο νὰ συλλεγῇ, μὲ ἀποτέλεσμα ἡ αἰχμαλωσία τοῦ Ἁγίου νὰ παραταθῇ ἐπὶ περίπου ἕνα ἔτος, ἐνῷ τὰ μέλη τῆς συνοδείας του, τῶν ὁποίων τὰ λύτρα ἦταν μικρότερα, ἐλευθερώθηκαν νωρίτερα.
Οἱ Τοῦρκοι ἔχοντας αἰχμαλωτίσει ἕναν τόσο μορφωμένο Ἕλληνα, ἐπεδίωξαν νὰ ἔχουν συζητήσεις γιὰ θρησκευτικὰ ζητήματα. Ἔγιναν τρεῖς τέτοιες συζητήσεις. Ἡ πρώτη ἔγινε μὲ τὸν Ἰσμαήλ, ἐγγονὸ τοῦ Ἐμίρη τῶν Τούρκων Ὀρχάν, ἡ δεύτερη μὲ τοὺς Χιόνες καὶ ἡ τρίτη συζήτηση ἔγινε μὲ κάποιον Τασιμάνη, Μωαμεθανὸ θρησκευτικὸ λειτουργό.
Ἂς δοῦμε συνοπτικῶς κάποια στοιχεῖα αὐτῶν τῶν διαλόγων.
Οἱ «Διαθρησκειακοὶ Διάλογοι» τοῦ Ἁγίου Γρηγορίου τοῦ Παλαμᾶ
Χάριν συντομίας ἐπιλέξαμε τρία σημεῖα ἀπὸ τὸν κάθε διάλογο.
Μὲ τὸν Ἰσμαὴλ
Ἡ συζήτηση ἔγινε στὸ ἀνάκτορο τοῦ Ἐμίρη ἔξω ἀπὸ τὴν Προῦσα, στὴν Ἑλληνικὴ γλῶσσα, καθὼς ἡ μητρικὴ γλῶσσα τοῦ Ἰσμαὴλ ἦταν ἡ ἑλληνική.
Περὶ Σταυροῦ
Στὴν ἐρώτηση τοῦ Ἰσμαὴλ γιατὶ οἱ Χριστιανοὶ προσκυνοῦν τὸν Σταυρό, ὁ Ἅγιος ἀπαντᾶ ὅτι καὶ οἱ Τοῦρκοι ἔχουν σημαία καὶ τὴν τιμοῦν καὶ τιμωροῦν ὅσους τὴν ἀτιμάζουν. Ἡ σημαία τῶν Χριστιανῶν εἶναι ὁ Σταυρός!
Περὶ Γεννήσεως τοῦ Υἱοῦ
Ὁ χονδροειδὴς τρόπος σκέψεως τοῦ Ἰσμαὴλ καὶ ὅλων τῶν Μωαμεθανῶν ἀδυνατεῖ νὰ καταλάβῃ πῶς εἶναι δυνατὸν ὁ Θεὸς νὰ γεννᾶ Υἱὸ δίχως νὰ ἔχῃ γυναῖκα! Ὁ Ἅγ. Γρηγόριος τοῦ λέγει, ὅτι ὲφ᾽ ὅσον ἀποδέχονται ὅτι ἡ Παρθένος Μαρία γέννησε κατὰ σάρκα τὸν Λόγο χωρὶς ἄνδρα, πολὺ περισσότερο πιστευτὸ εἶναι νὰ γεννᾶ ὁ Θεὸς ἀσωμάτως καὶ θεοπρεπῶς τὸν Λόγο χωρὶς τὴν ἀνάγκη γυναίκας.
Χριστὸς καὶ Μωάμεθ
Ὁ Ἰσμαὴλ ἀναφέρει τὸ γνωστὸ παράπονο τῶν Μωαμεθανῶν: «Ἀφοῦ ἐμεῖς δεχόμαστε τὸν Χριστό, τὸν ἀγαποῦμε, τὸν τιμοῦμε καὶ ὑποστηρίζουμε, ὅτι αὐτὸς εἶναι Λόγος τοῦ Θεοῦ καὶ Πνοή, καὶ ἔχομε τὴν μητέρα του κοντὰ στὸ Θεό, ἐσεῖς γιατὶ δὲν δέχεσθε τὸν προφήτη μας, οὔτε τὸν ἀγαπᾶτε;».
Ὁ Ἅγιος, λοιπόν, τοῦ ἀπαντᾶ, ὅτι ὅποιος δὲν πιστεύει στοὺς λόγους τοῦ διδασκάλου, δὲν μπορεῖ νὰ ἀγαπήσῃ καὶ τὸν διδάσκαλο. Γι’ αὐτὸ λοιπὸν ἐμεῖς δὲν ἀγαπᾶμε τὸν Μωάμεθ. Ἄλλωστε ὁ Χριστὸς εἶπε ὅτι θὰ ἔλθῃ πάλι, γιὰ νὰ κρίνῃ ὅλο τὸν κόσμο. Καὶ μᾶς παρήγγειλε νὰ μὴ δεχθοῦμε κανένα ἄλλον, ἕως ὅτου ἔλθει πάλι Ἐκεῖνος πρὸς ἐμᾶς. Ἀλλὰ καὶ σ’ ἐκείνους ποὺ δὲν τὸν πίστεψαν, ἔλεγε: «Ἐγὼ ἦλθα στὸ ὄνομα τοῦ Πατέρα μου καὶ δὲν μὲ δεχθήκατε, ἐὰν ἔλθῃ ὅμως κάποιος ἄλλος στὸ δικό του ὄνομα, ἐκεῖνον θὰ τὸν δεχθῇτε» (Ἰωάνν. Ε´ 43). Γι’ αὐτὸ καὶ ὁ μιμητὴς τοῦ Χριστοῦ (Παῦλος) γράφει σ’ ἐμᾶς: «κἄν ἄγγελος εὐαγγελίσηται ὑμῖν παρ’ ὃ παρελάβετε, ἀνάθεμα ἔστω» (Γαλ. Α´ 8).
Μὲ τοὺς Χιόνες
Στὸ ἔργο: «Διάλεξις πρὸς τοὺς Ἀθέους Χιόνας» περιγράφεται ἕνας διάλογος τοῦ Ἁγίου Γρηγορίου τοῦ Παλαμᾶ μὲ κάποια ὁμάδα ἀνθρώπων, μέλη πολυμελοῦς οἰκογενείας, προφανῶς ἐξισλαμισμένων Ἑλλήνων, κατὰ τὸν Φιλόθεο Κόκκινο. Γι’ αὐτὸ καὶ οἱ συζητήσεις ἔγιναν στὰ Ἑλληνικὰ δίχως μεταφραστή. Τὸν προφορικὸ διάλογο κατέγραψε ὁ παριστάμενος Ἕλληνας ἰατρὸς Ταρωνείτης. Τὸ περιστατικὸ συνέβη στὴ Νικομήδεια. Ὁ Ἅγιος Γρηγόριος δὲν ἦταν τόσο καλὸς γνώστης τῆς Μωαμεθανικῆς θρησκείας, ὅσο ὁ Ἅγιος Ἰωάννης ὁ Δαμασκηνός (ὁ ὁποῖος πρῶτος εἶχε συγγράψει ἀντιρρητικὰ ἔργα κατὰ τῆς μωαμεθανικῆς πλάνης), ἀλλὰ αὐτὸ δὲν μειώνει τὴν ἱκανότητα τοῦ διαλόγου του, ἐφόσον χρησιμοποιεῖ ὡς ἀφετηρία τὶς θέσεις ποὺ οἱ ἴδιοι οἱ Χιόνες διατυπώνουν. Χρησιμοποιεῖ μία πιὸ ἁπλὴ διαλεκτικὴ μέθοδο (συλλογιστικὴ ἐπιχειρηματολογία) καὶ ἀναδεικνύει τὶς ἀντιφάσεις τοῦ Μωαμεθανισμοῦ.
Σχετικῶς μὲ τὴν θέση τῶν Θείων Γραφῶν
Ὁ Ἅγιος Γρηγόριος ὁ Παλαμᾶς βασίζεται στὴν Παλαιὰ Διαθήκη καὶ τὶς Προφητεῖες ὡς κοινῶς ἀποδεκτῆς βάσης γιὰ τὴ συζήτηση μὲ τοὺς Μωαμεθανοὺς Χιόνες. Καὶ τοῦτο, διότι οἱ Χιόνες ξεκινοῦν τὴ συζήτηση δηλώνοντας τὴν πίστη τους στὸν Μωϋσῆ καὶ στὸν Νόμο του, τὸν ὁποῖο θεωροῦσαν ὅτι τηροῦσαν οἱ Τοῦρκοι (οἱ Μωαμεθανοί), γι’ αὐτὸ καὶ ἐκεῖνοι εἶχαν σπεύσει νὰ ἐξισλαμισθοῦν. Γι’ αὐτὸ ὁ ἅγιος χρησιμοποιεῖ συνεχῶς χωρία τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης, γιὰ νὰ στηρίξει τὴν Θεολογία καὶ τὴν Χριστολογία.
Ἀναφορικῶς πρὸς τὴν περὶ Θεοῦ Διδασκαλία
Ὁ Ἅγιος Γρηγόριος ὁ Παλαμᾶς παραθέτει ἀρχικῶς ἕνα λογικὸ ἐπιχείρημα καὶ ἕνα παράδειγμα γιὰ νὰ στηρίξει τὴν περὶ Τριαδικοῦ Θεοῦ διδασκαλία, τὴν ὁποία ἀδυνατοῦν νὰ κατανοήσουν οἱ Μωαμεθανοί. Τὸ λογικὸ ἐπιχείρημα εἶναι: ὅτι ὁ Θεὸς δὲν εἶναι ἄλογος, ἀλλὰ λογικός. Ἄρα ἔχει Λόγο. Ἐπίσης δὲν ὑπάρχει λόγος χωρὶς πνεῦμα. Συνεπῶς ὁ Θεὸς ἔχει καὶ Λόγο καὶ Πνεῦμα. Χρησιμοποιεῖ τὸ παράδειγμα τοῦ Ἡλίου, ὁ ὁποῖος γεννᾶ τὸ ἀπαύγασμα καὶ ἐκπορεύει τὴν ἀκτίνα, δίχως νὰ μποροῦμε αὐτὰ τὰ τρία νὰ τὰ ξεχωρίσουμε, ἀλλὰ τὰ θεωροῦμε ἕνα. Ἀκολούθως παραθέτει χωρία τῆς Π. Διαθήκης ὅπως τό: «Κύριος ὁ Θεός, Κύριος εἷς ἐστὶν» (Δευτ. Στ´ 4), ὅπου ἀναφέρεται τριπλῶς ὁ Θεὸς (δύο φορὲς ὡς «Κύριος» καὶ μία ὡς «Θεὸς») καὶ ὅτι αὐτὰ τὰ τρία εἶναι ἕνα. Ἀκόμη, χρησιμοποιεῖ λόγια τοῦ Μωϋσέως (ἀπὸ τὴ Γένεση) καὶ τῶν Προφητῶν περὶ τῆς τριαδικότητας τοῦ Θεοῦ.
Ὡς πρὸς τὴν Χριστολογία
Οἱ Χιόνες διατυπώνουν τὴν ἀπορία πῶς εἶναι δυνατὸν νὰ χωρέσει ὁ Θεὸς σὲ μήτρα γυναικὸς καὶ νὰ γεννηθεῖ, καὶ συνεπῶς –κατ’ αὐτοὺς- ὁ Χριστὸς εἶναι δημιούργημα πού ἔγινε μὲ λόγο, ὅπως καὶ τὰ ἄλλα κτίσματα. Ὁ Ἅγιος Γρηγόριος ἀπαντᾶ μὲ τὴν διδασκαλία περὶ τοῦ Θεοῦ, ὅτι ὡς ἀσώματος μπορεῖ νὰ βρίσκεται πανταχοῦ καὶ νὰ εἶναι «ὑπὲρ τὸ πᾶν καὶ ἐν ἑνί». Ἀκόμη ἀποδεικνύει τὴν Θεότητα τοῦ Χριστοῦ χρησιμοποιώντας τὸ τῆς Γενέσεως, ὅτι ὁ Θεὸς «εἶπε καὶ ἐγένετο» κάθε δημιούργημα. Συνεπῶς ὁ Θεὸς ἔχει Λόγο. Ἀφοῦ ὅλα δημιουργήθηκαν διὰ τοῦ Λόγου, ἄρα ὁ Λόγος προϋπῆρχε τῶν κτισμάτων, συνεπῶς εἶναι ἄκτιστος. Ἀκόμη λέγει ὅτι καὶ οἱ ἴδιοι οἱ Μωαμεθανοὶ παραδέχονται ὅτι ὁ Χριστὸς εἶναι Λόγος καὶ Πνεῦμα τοῦ Θεοῦ. Ἀλλὰ ταυτοχρόνως θεωροῦν ὅτι ἔγινε μὲ λόγο, καὶ γι᾽ αὐτὸ ὀνομάζεται Λὀγος καὶ Πνεῦμα τοῦ Θεοῦ. Ὅμως ὅπως τὰ ἄλλα δημιουργήματα ἔγιναν μὲ τὸν ἴδιο τρόπο (διὰ λόγου), ὁπότε κατὰ τὴ δική τους λογική θὰ ἔπρεπε νὰ εἶναι καὶ καθένα ἀπὸ αὐτὰ λόγος καὶ πνεῦμα τοῦ Θεοῦ.
Μὲ τὸν Τασιμάνη
Ὁ Διάλογος ἔγινε στὴν Νίκαια, ὅπου εἶχε μεταφερθεῖ ὁ Ἅγιος προκειμένου νὰ βελτιωθῇ λίγο ἡ κλονισμένη ὑγεία του. Ἐκεῖ μὲ τὴν βοήθεια κάποιου Χριστιανοῦ, Φωτίου λεγομένου, περιηγήθηκε στὴν πόλη καὶ παρακολούθησε ἀπὸ μακρυὰ μία μωαμεθανικὴ κηδεία. Κατὰ τὴν ἐπιστροφή συνάντησε τὸν Τασιμάνη, ἕναν μωαμεθανό κληρικό, ὁ ὁποῖος ζήτησε νὰ συζητήσῃ μὲ τὸν Ἅγιο. Ὁ διάλογος αὐτὸς ἔγινε μὲ τὴν βοήθεια μεταφραστοῦ, καθὼς ὁ Τασιμάνης δὲν μιλοῦσε ἑλληνικά.
Οἱ Μωαμεθανοί δέχονται τὸν Χριστό, γιατὶ ὄχι οἱ Χριστιανοί τὸν Μωάμεθ;
Συνηθισμένο αὐτὸ ἐρώτημα τῶν Μωαμεθανῶν. Ὁ Ἅγιος ἐπικαλέσθηκε τὸν νόμο τῶν Μωαμεθανῶν, ὅτι τίποτε δὲν γίνεται ἀποδεκτὸ δίχως ἀξιόπιστες μαρτυρίες. Για τὸν Χριστὸ ὑπάρχουν μαρτυρίες ἀπὸ τὸν Μωϋσῆ καὶ ἄλλους Προφῆτες, ποὺ καὶ οἱ Μωαμεθανοῖ ἀποδέχονται, ἀλλὰ καὶ πολλὰ θαύματα ἔκανε. Ἐπιπλέον γιὰ τὸν Χριστὸ ἀκόμη καὶ τὸ Κοράνι ἀναγνωρίζει, ὅτι θὰ κρίνει τοὺς ἀνθρώπους κατὰ τὴν Δευτέρα Παρουσία. Ὁ Ἀβραὰμ ποὺ καὶ οἱ Μωαμεθανοί ἀποδέχονται, λέγει στὴν Π.Δ. ὅτι ὁ Θεὸς θὰ κρίνει τὸν κόσμο, ἄρα ὁ Χριστὸς εἶναι Θεός. Γιὰ τὸν Μωάμεθ οὐδεμία μαρτυρία ὑπάρχει καὶ κανένα θαῦμα δὲν μαρτυρεῖται νὰ ἔχει κάνει.
Νόθευση τοῦ Εὐαγγελίου
Ὁ Τασιμάνης εἶπε ὅτι στὸ Εὐαγγέλιο ἦταν ἀρχικῶς γραμμένα τὰ περὶ τοῦ Μωάμεθ, ἀλλὰ οἱ Χριστιανοὶ τὰ διέγραψαν.
Ὁ Ἅγιος ἀντέτεινε ὅτι ἀφ᾽ ἑνὸς εἶναι ἀπαγορευμένο στοὺς Χριστιανοὺς νὰ προσθέτουν ἢ νὰ ἀφαιροῦν ὁτιδήποτε ἀπὸ τὸ Εὐαγγέλιο, ἀφ᾽ ἑτέρου, ἂν γινόταν τέτοια παραποίηση ἀργότερα, τότε πῶς ἔγινε ταυτόχρονα στὰ ἀντίγραφα τοῦ Εὐαγγελίου, ποὺ ἔχει μεταφρασθεῖ σὲ τόσες ξένες γλῶσσες καὶ χρησιμοποιοῦν ἀκόμη καὶ διάφοροι αἱρετικοὶ ἀντιμαχόμενοι τοὺς Ὀρθοδόξους; Ἄρα τὸ κείμενο τοῦ Εὐαγγελίου παρέμεινε ἀναλλοίωτο. Ἐπιπλέον, ὑπάρχουν ἀναφορὲς στὸ Εὐαγγέλιο ἐναντίον τοῦ Μωάμεθ καὶ ὅλων ὅσων ψευδοπροφητῶν καὶ ψευδοχρίστων ἔλθουν νὰ παραπλανήσουν τοὺς Χριστιανούς.
Θεϊκὴ εὔνοια λόγῳ νικηφόρων πολέμων
Τὸ κυριώτερο ἐπιχείρημα τοῦ Τασιμάνη εἶναι χαρακτηριστικὸ τῆς νοοτροπίας τῶν Μωαμεθανῶν γειτόνων μας μέχρι σήμερα: Ἀφοῦ οἱ Μωαμεθανοὶ κατέστησαν νικητὲς σὲ τόσους πολέμους, εἶναι ἀπὸ αὐτὸ φανερὴ ἡ ἀνωτερότητα τῆς θρησκείας τους. Ὁ Ἅγιος ὑπενθύμισε, ὅτι αὐτὸ ὁ Μωάμεθ δὲν τὸ πέτυχε μὲ τὴν ἀνωτερότητα τῆς διδασκαλίας του, ἀλλὰ μὲ φόνους, μάχαιρα καὶ λεηλασίες. Οἱ ἐπιτυχίες του ἦταν καθαρὰ κοσμικὲς καὶ ὄχι κατὰ Θεόν. Πρὶν ἀπὸ αὐτὸν καὶ ὁ Μ. Ἀλέξανδρος εἶχε κατακτήσει ὅλη τὴν Ἀνατολή, καὶ ἄλλοι ὑπῆρξαν μεγάλοι κατακτητές, ἀλλὰ κανεὶς δὲν ἐμπιστεύθηκε τὴν ψυχή του σὲ αὐτοὺς, ὅπως ἐκεῖνοι στὸν Μωάμεθ.
Ὅταν οἱ παριστάμενοι Τοῦρκοι ἄρχισαν (φερωνύμως) νὰ ἐκνευρίζονται ἀπὸ τὰ λόγια τοῦ Ἁγίου, τότε ὁ Ἅγιος εἶπε ὅτι ἂν συμφωνούσαμε στὰ λόγια, τότε θὰ εἴμασταν καὶ τοῦ ἰδίου δόγματος. Τότε ἕνας παριστάμενος Τοῦρκος εἶπε, ὅτι θὰ ἔλθῃ κάποτε καιρὸς ποὺ θὰ συμφωνήσουμε. Ὁ Ἅγιος πράγματι εὐχήθηκε νὰ γίνῃ αὐτὸ κάποτε καὶ ὁ διάλογος ἔληξε. Ὅπως ὁ ἴδιος ἐξήγησε ἀργότερα σὲ ἐπιστολή του, ἡ εὐχή του εἶχε τὸ νόημα, ὅτι κατὰ τὴν Δευτέρα Παρουσία κάθε γόνατο θὰ καμφθῇ καὶ κάθε γλῶσσα θά ὁμολογήσῃ ὅτι ὁ Χριστός εἶναι Κύριος εἰς δόξαν Θεοῦ Πατρός, ὅπως λέγει ἡ Γραφή. Μέχρι τότε ὅμως ποιὸ εἶναι τὸ ὄφελος αὐτῶν ποὺ ἔχουν διαφορετικὴ πίστη;
Εἴδαμε λοιπόν, ὅτι ὁ Ἅγιος Γρηγόριος, παρὰ τὸ ὅτι ἦταν σὲ κίνδυνο νὰ θανατωθῇ ὡς αἰχμάλωτος τῶν Μωαμεθανῶν, καθόλου δὲν δίστασε νὰ ὁμολογήσῃ τὴν ἀλήθεια καὶ νὰ στηλιτεύσῃ τὴν πλάνη. Οὔτε παρασύρθηκε ἀπὸ πεπλανημένο ἐπιχείρημα τῶν Μωαμεθανῶν: «ἐμεῖς ἀγαπᾶμε τὸν Χριστό, ἐσεῖς γιατὶ δὲν δέχεσθε τὸν Μωάμεθ;». Κάποιες φορές προεκάλεσε καὶ τὴν ὀργὴ τῶν Τούρκων, οἱ ὁποῖοι ἴσως καὶ νὰ τὸν θανάτωναν (σὲ μία περίπτωση κάποιος τοῦ ἐπιτέθηκε καὶ τὸν χτύπησε, ἐπειδὴ εἶχε ἐκνευρισθεῖ ἀπὸ τὰ λεγόμενά του, ἀλλὰ τὸν συγκράτησαν οἱ ἄλλοι), ἂν δὲν ἀπέβλεπαν στὴν εἴσπραξη πολλῶν χρημάτων ὡς λύτρων ἀπὸ τὴν ἀπελευθέρωσή του.
Ἄλλα Παραδείγματα Διαλόγων
Στὴν Ἐκκλησιαστικὴ Ἱστορία συναντοῦμε πλῆθος Ἁγίων, οἱ ὁποῖοι ὁμολόγησαν τὴν ἀλήθεια καὶ ἤλεγξαν τὸ ψεῦδος συνδιαλεγόμενοι μὲ ἀλλοθρήσκους. Οἱ Ἅγιοι Ἀπόστολοι, οἱ Σοφοὶ Ἱεράρχες, οἱ Ἀπολογητές, οἱ Ὁμολογητὲς καὶ Μάρτυρες τῆς Πίστεώς μας αὐτὸ ἔκαναν πάντοτε ὁσάκις τὸ κάλεσε ἡ ἀνάγκη. Διαλόγους ὁμολογιακούς ἔκανε καὶ ὁ Ἅγιος Μᾶρκος ὁ Εὐγενικός μὲ τοὺς Λατίνους καὶ ὁ Γεννάδιος ὁ Σχολάριος μὲ τοὺς Μωαμαθανούς, ἀντιπαραθέτοντας τὴν ἀλήθεια τῆς Ὀρθοδόξου Πίστεως στὴν πλάνη τῶν ἀλλοδόξων. Ἐπιτρέψτε μου ὅμως νὰ ἀναφέρω, ὡς μικρὸ δεῖγμα ὁμολογιακοῦ διαλόγου, αὐτὸν ποὺ ἔκανε ἕνας Νεομάρτυρας μὲ τὸν Ὀθωμανὸ Δικαστή.
Ὁ Νεομάρτυρας Γεώργιος ἀπό τὴν πόλη Κράτοβο τῆς Τουρκοκρατούμενης Σερβίας, ἦταν ἕνα πολὺ ὄμορφο καὶ ἔξυπνο παιδί, ὁπότε κινδύνευε νὰ ἁρπαγῇ μὲ τὸ παιδομάζωμα ἀπὸ τοὺς ἀνθρώπους τοῦ Σουλτάνου. Γιὰ νὰ ἀποφύγη τὸν κίνδυνο νὰ γίνῃ γενίτσαρος, φυγαδεύθηκε στὴν Σόφια, ὡς προστατευόμενος ἑνὸς Ἱερέως τῆς πόλεως. Ἀλλὰ ἡ ἀρετή του καὶ ἡ ἐπιδεξιότητά του (διότι ἔμαθε ἄριστα τὴν τέχνη τοῦ χρυσοχόου), ὅπως καὶ ἡ ἐξωτερική του ἐμφάνιση κίνησαν τὸν φθόνο τῶν κατακτητῶν, οἱ ὁποῖοι προσπάθησαν μὲ δελεάσματα καὶ ἀπειλὲς νὰ τὸν μεταστρέψουν στὴν πλάνη τοῦ Μωάμεθ, ἀλλὰ ὁ νεαρὸς Γεώργιος μὲ σοφία ἀντέκρουε τὰ ἐπιχειρήματά τους, ἀρνούμενος νὰ ἀρνηθῇ τὸν Χριστό. Τότε ὁ Κριτὴς τοῦ μίλησε μὲ γλυκὰ λόγια καὶ τοῦ εἶπε ὅτι δὲν τὸν ἐκβίαζε νὰ ἀρνηθῇ τὸν Χριστό, τὸν ὁποῖο καὶ ὁ ἴδιος τιμοῦσε ὡς γεννηθέντα ἐκ τῆς Παρθένου Μαρίας, ἀλλὰ τοῦ ζήτησε νὰ τιμᾶ καὶ τὸν Μωάμεθ ὡς Προφήτη τοῦ Θεοῦ. Αὐτὰ τὰ ἴδια λόγια, δηλαδή, τὰ ὁποῖα εἶχαν πεῖ ὁ Ἰσμαήλ καὶ ὁ Τασιμάνης στὸν Ἅγιο Γρηγόριο τὸν Παλαμᾶ.
Ὅμως ὁ νεαρὸς Γεώργιος μὲ Θεόπνευστη σοφία ἀπέδειξε ὅτι ὁ Μωάμεθ δὲν ἦταν Προφήτης, ἀλλὰ μόνος του εἶχε ὀνομασθεῖ ἔτσι. Τότε οἱ Τοῦρκοι ἔξαλλοι ἔκαψαν ζωντανὸ τὸν γενναῖο Μάρτυρα, ὁ ὁποῖος παρέδωσε τὸ πνεῦμα του στὶς 11 Φεβρουαρίου 1515, σὲ ἡλικία μόλις 18 ἐτῶν!
Οἱ Σύγχρονοι Διαθρησκειακοί Διάλογοι
Ἄραγε οἱ σύγχρονοι διαθρησκειακοὶ διάλογοι, οἱ ὁποῖοι γίνονται ἐκ μέρους τῶν λεγομένων Ὀρθοδόξων, διεξάγονται μὲ πνεῦμα Ὁμολογιακό; Μήπως ὁμολογοῦν τὴν ἀλήθεια καὶ στηλιτεύουν τὴν πλάνη, ὅπως ἔκαναν οἱ Ἅγιοι καὶ Ὁμολογητὲς τῆς Πίστεώς μας; Δυστυχῶς ὄχι. Διότι οἱ διάλογοι οἱ ὁποῖοι γίνονται στὰ πλαίσια τοῦ Οἰκουμενισμοῦ, ἔχουν συγκρητιστικὸ χαρακτῆρα καὶ συνδυάζονται μὲ συμπροσευχὲς καὶ κοινὲς τελετὲς μὲ τοὺς ἑτεροθρήσκους.
Εἶναι γνωστὰ τὰ ὅσα ἔχουν γίνει στὴν Καμπέρα, στὴν Ἀσίζη καὶ ἐπαναλαμβάνονται κάθε τόσο «εὐκαίρως ἀκαίρως». Ἡ δὲ συμμετοχὴ «Πατριαρχῶν» σὲ τελετουργικὰ δεῖπνα τῶν Μωαμεθανῶν κατὰ τὸν μῆνα τοῦ Ραμαζανιοῦ, εἶναι κάτι ποὺ πλέον γίνεται συστηματικῶς καὶ μάλιστα στὴν Κωνσταντινούπολη. Δυστυχῶς, δὲν πρόκειται ἁπλῶς γιὰ συμμετοχὴ σὲ κοινὸ τραπέζι, ἀλλὰ γιὰ μία κοινή τελετουργία.
Ἐπέλεξα νὰ σᾶς διαβάσῳ μία είδηση ἀπὸ κάτι ποὺ πλέον ἔχει γίνει θεσμὸς γιὰ τὸν Πατρ. κ. Βασρθολομαῖο:
«Τό νηστίσιμο δεῖπνο Iftar στή συνοικία Beyoglu τῆς Κωνσταντινούπολης ἔφερε γύρω ἀπό τό ἴδιο τραπέζι τούς ἡγέτες τῆς ἀρμενικῆς, ρωμαίικης, ἑβραϊκῆς καί συριακῆς κοινότητας τῆς Τουρκίας.
Οἱ ἡγέτες τῶν κοινοτήτων συναντήθηκαν στὸ Mevlevihane (τεκὲς μεβλεβήδων) τῆς Galata καὶ ἔδωσαν μηνύματα ἑνότητας καὶ συσπείρωσης.
Πρὶν ἀπὸ τὸ νηστίσιμο δεῖπνο iftar οἱ φιλοξενούμενοι εἶχαν τὴν εὐκαιρία νὰ παρακολουθήσουν τὸν τελετουργικὸ περιστροφικὸ χορὸ Σεμά.
Ὁ δήμαρχος τοῦ Beyoglu Ahmet Mishab Demircan εἶπε ὅτι εἶναι εὐτυχισμένος ποὺ συγκέντρωσε γύρω ἀπὸ τὸ ἴδιο νηστίσιμο τραπέζι iftar τοὺς ἐκπροσώπους διαφορετικῶν θρησκειῶν.
Ὁ μουφτής τῆς Κωνσταντινούπολης Καθηγητής Mustafa Cagrici, εἶπε τὰ ἑξῆς:
«Σκοπὸς εἶναι νὰ ἀναπτύξουμε τὶς σχέσεις καὶ τὴν φιλία ἀνάμεσα σὲ ὅλους ὅσους ζοῦν στὴ χώρα μας καὶ νὰ παρουσιάσουμε πόσο ἰσχυρή εἶναι ἡ κοινωνική μας εἰρήνη.»
Ὁ Οἰκουμενικός Πατριάρχης κ. Βαρθολομαῖος, ἀπὸ τὴν πλευρά του ἐξέφρασε τὴν ἱκανοποίηση καὶ τὴν ἠθικὴ γαλήνη ποὺ τοῦ χάρισαν ἡ συνάθροιση γύρω ἀπὸ τὸ ἴδιο νηστίσιμο τραπέζι iftar καὶ ἡ προσευχή ποὺ ἔκαναν ὅλοι μαζί.
Ἐνῶ ὁ ἀρχιραβίνος τῆς Τουρκίας, Ἰσαάκ Χάλεβα, ὑπογράμμισε ὅτι οἱ ἄνθρωποι ἄν καὶ διαθέτουν διαφορετικὲς θρησκευτικὲς πεποιθήσεις εἶναι στὴν πραγματικότητα ἴσοι καὶ συμπλήρωσε τὰ ἑξῆς:
«Αὐτὴν τὴν ἅγια μέρα ὅλοι μας εἴμαστε τὸ ἴδιο σπουδαῖοι καὶ ἴσοι ἐνώπιον τοῦ θεοῦ. Καθόμαστε ἐδῶ χέρι μὲ χέρι, ψυχὴ μὲ ψυχὴ σέ ἕνα τραπέζι γεμάτοι ἀγάπη» (romfea.gr 4.8.2011). Οἱ σύχρονοι Οἰκουμενιστὲς Ἀρχιερεῖς καὶ Πατριάρχες δὲν περιορίζονται λοιπὸν σὲ ἁπλὴ συζήτηση μὲ τοὺς ἑτεροθρήσκους, ἀλλὰ συμπράττουν σὲ κοινὲς προσευχὲς καὶ τελετουργίες. Καὶ ἀπὸ μὲν τοὺς διαθρησκειακοὺς διαλόγους δὲν ἔχουμε δεῖ δημοσιευμένα πρακτικά, ὥστε νὰ γνωρίσουμε τὶ συζητεῖται, ἀλλὰ ἀπὸ τὶς κατὰ καιροὺς δημόσιες δηλώσεις αὐτῶν διακρίνεται ξεκάθαρα συκρητιστικὸ πνεῦμα. Ὅπως λ.χ.:
Ὅτι «ὑπάρχει σωτηρία καὶ στὶς ἄλλες θρησκεῖες». (Πατρ. Δημήτριος)
Ὅτι «τὸ Εὐαγγέλιο δὲν εἶναι θεόπνευστο». (Ἀμερικῆς Ἰάκωβος)
Ὅτι «ἁμαρτάνομεν, ἐὰν νομίζουμε, ὅτι ἡ Ὀρθόδοξος Πίστις μας κατῆλθε ἀπὸ τὸν οὐρανὸ καί, ὅτι τὰ ἄλλα δόγματα εἶναι ἀνάξια». (Πατρ. Ἀθηναγόρας)
Ὅτι «ὁ Χριστός, ὡς ἄνθρωπος, δὲν εἶναι τέλειος καὶ ἀναμάρτητος». Ὅτι «ἡ θρησκεία μας δὲν εἶναι ἡ μόνη ἀληθινή». «Ὅτι ἡ Ἁγία Γραφὴ εἶναι ἕνα μεγάλο παραμύθι». (Αὐστραλίας Στυλιανός)
Ὅτι «μία Ἐκκλησία ἤ ἕνα τέμενος ἔχουν τὴν ἴδια πνευματικὴ καταξίωση στὸν ἄνθρωπο». Ὅτι «ὁ Χριστιανισμὸς καὶ τὸ Ἰσλὰμ πιστεύουν εἰς τὸν αὐτὸν Θεὸν τῆς Βίβλου». (Ἑλβετίας Δαμασκηνός)
Ὅτι «ὁ Χριστὸς καὶ ὁ Μωάμεθ εἶναι τὸ ἴδιο». Ὅτι «ὁ Μωάμεθ εἶναι ἀπόστολος τοῦ Θεοῦ». (Ἀλεξανδρείας Παρθένιος)
Ὅτι «στὸν Ἰνδουισμὸ καὶ στὸ Βουδισμὸ ὑπάρχει πνευματικότητα», Ὅτι «στὸν Ἰουδαϊσμὸ καὶ τὸ Ἰσλὰμ λατρεύεται ὁ ἴδιος μὲ ἐμᾶς Θεός, ὁ Θεὸς τοῦ Ἀβραάμ». Ὅτι «ὁ Μωάμεθ εἶναι ὄχι μόνο προφήτης, ἀλλὰ καὶ ἐξάγγελος τῆς ἐπικειμένης κρίσεως». (Πατρ. Βαρθολομαῖος)
Εἴδαμε προηγουμένως ὅτι ἕνα 18χρονο παιδὶ προτίμησε τὸ φρικτὸ μαρτύριο νὰ ριφθῇ στὴν πυρὰ ζωντανό, παρὰ νὰ κάνει μία δήλωση ἀποδοχῆς τοῦ Μωάμεθ ὡς Προφήτου, τὴν ὁποία μὲ τόση εὐκολία κάνουν σήμερα μεγαλόσχημοι καὶ «ἀνοικτόμυαλοι» Πατριάρχες, μάλιστα δὲ δίχως νὰ κινδυνεύῃ ἡ ζωή τους!
Συμπεράσματα
Ἀπὸ τὰ προηγούμενα διαπιστώθηκε, ὅτι οἱ Διάλογοι τοῦ Ἁγίου Γρηγορίου τοῦ Παλαμᾶ ἀποτελοῦν πρότυπο ἑνὸς ὑγιοῦς ὁμολογιακοῦ διαλόγου μὲ ἑτεροθρήσκους, ὁ ὁποῖος εἶναι ἀπολύτως σύμφωνος μὲ τὴν Ὀρθόδοξη παράδοσή μας, ἀλλὰ δὲν ἔχει καμία ὁμοιότητα μὲ τούς συγκρητιστικοὺς διαλόγους ποὺ διενεργοῦν οἱ σημερινοὶ Οἰκουμενιστὲς Ἡγέτες, τοὺς ὁποίους διανθίζουν μὲ κοινὲς προσευχὲς καὶ τελετουργίες.
Ἐπιπλέον, ἐπειδὴ συχνὰ προβάλλεται τὸ ἐπιχείρημα ὅτι οἱ σύγχρονοι διαθρησκειακοὶ διάλογοι εἶναι ἀναγκαῖοι γιὰ τὴν εἰρηνικὴ συνύπαρξη, τότε πρέπει νὰ τονίσουμε ὅτι ἐμεῖς, οἱ Ὀρθόδοξοι Χριστιανοί, δὲν χρειαζόμεθα διάλογο γιὰ νὰ πεισθοῦμε ὑπὲρ τῆς ἀνεκτικότητος. Ἡ Ὀρθοδοξία εἶναι ἐξ ὁρισμοῦ κατὰ τῆς μισαλλοδοξίας καὶ ὑπὲρ τῆς ἀνεκτικότητας πρὸς τὸν ἑτερόθρησκο. Τὸ λέει τὸ Εὐαγγέλιο, τὸ διδάσκει ὁ Χριστός: «Ὅστις θέλει ὁπίσω μου ἐλθεῖν» καὶ «ἀγαπᾶτε τοὺς ἐχθρούς ἡμῶν». Ἀκόμη, ἂς ἀναφέρουμε ὅτι ὁ Ἅγιος Θεόδωρος ὁ Στουδίτης (κατ’ ἐξοχὴν ζηλωτὴς τῆς Ὀρθοδόξου Πίστεως) Πατέρας, διδάσκει ὅτι οἱ Χριστιανοί, ὄχι μόνον δὲν πρέπει νὰ θανατώνουν τοὺς αἱρετικούς, ἀλλὰ οὔτε κἂν νὰ τοὺς καταρῶνται. Ἄρα καὶ ἄνευ διαλόγου εἴμεθα ἐκ προοιμίου ὑπέρ τῆς ἀνεκτικότητος τοῦ ἑτεροδόξου – ἑτεροθρήσκου.
Συνεπῶς, ἡ ἄλλη πλευρὰ (ἀναφερόμενοι κατὰ κύριο λόγο στοὺς Μωαμεθανούς), θὰ πρέπει νὰ ἀναζητήσῃ ἑρμηνεῖες τῶν Κορανικῶν ἐδαφίων ποῦ ἀντιτίθενται στὴν εἰρηνικὴ συνύπαρξη.
Ἀλλὰ ἐπιτρέψτε μου νὰ κλείσω μὲ τὸ ἑξῆς: ἀπὸ τότε ποὺ ἄρχισαν νὰ γίνωνται οἱ οἰκουμενιστικοὶ διαθρησκειακοὶ διάλογοι, πόσο αὐξήθηκε ἡ ἀνεκτικότητα τῶν Μωαμεθανῶν πρὸς τοὺς Χριστιανούς; Δεῖτε παρακαλῶ, πόσοι Χριστιανικοὶ πληθυσμοὶ ζοῦσαν στὰ Μωαμεθανικά κράτη στὶς ἀρχὲς τοῦ 20οῦ αἰῶνα καὶ πόσοι σήμερα; Νομίζω ὅτι μόνο αὐτὴ ἡ παρατήρηση ἀρκεῖ γιὰ νὰ φανῇ πόσο ἀναποτελεσματικοὶ εἶναι οἱ σημερινοὶ Οἰκουμενιστικοὶ διαθρησκειακοὶ διάλογοι.
Σᾶς εὐχαριστῶ